Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Polityki Społecznej WP-III.431.2.20.2013 Protokół z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Domu Pomocy Społecznej OO Bonifratrów w Konarach 21, 32-040 Świątniki Górne przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej p. Renatę Samborską inspektora wojewódzkiego oraz p. Magdalenę Hołyst inspektora. Kontrolę przeprowadzono w dniach 14 i 17 czerwca 2013 roku na podstawie art. 22 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U Nr 61, poz. 543 z poźn. zm.) oraz upoważnienia nr 70/13 znak: WP-III.0030.70.2013 roku wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Ilekroć w dalszej części protokołu jest mowa o: 1) DPS należy przez to rozumieć Dom Pomocy Społecznej OO Bonifratrów w Konarach 21, 32-040 Świątniki Górne, 2) ustawie o pomocy należy przez to rozumieć ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm), 3) rozporządzeniu należy przez to rozumieć rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837). Przedmiotem kontroli był standard świadczonych usług na rzecz mieszkańców. W trakcie prowadzonych czynności kontrolnych informacji udzielał Dyrektor Domu Brat Janusz Gaworecki oraz pracownicy zatrudnieni w Domu. Ustalenia ogólne Dom Pomocy Społecznej w Konarach jest placówką stacjonarną, przeznaczoną dla 62 mężczyzn przewlekle psychicznie chorych. Podmiotem prowadzącym Dom jest Konwent OO. Bonifratrów pw. Św. Józefa w Konarach. Prowadzenie Domu Starosta Krakowski zlecił realizacje zadania publicznego na podstawie art. 25 ustawy o pomocy społecznej. Umowa o powierzenie zadania została zawarta w dniu 23 grudnia 2012 roku na okres od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2014 roku. Dom wpisany jest do prowadzonego przez Wojewodę Małopolskiego Rejestru Domów Pomocy Społecznej. Placówką kieruje Brat Janusz Gaworecki, posiadający kwalifikacje określone w art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Zarządzeniem nr 14/13 z dnia 5 marca 2013 roku Starosty Krakowskiego ustalono średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w Domu Pomocy Społecznej w wysokości 2 661,13 zł. Stan na dzień 14 i 17 czerwca 2013 roku: - liczba miejsc w DPS 62, - liczba mieszkańców umieszczonych w DPS - 61 osób, - liczba mieszkańców obecnych na dzień kontroli 61 osób, 1
- liczba osób całkowicie ubezwłasnowolnionych - 22 osoby, - liczba osób częściowo ubezwłasnowolnionych - 2 osoby, - liczba osób przyjętych na tzw. starych zasadach 41 osób, - liczba osób przyjętych na tzw. nowych zasadach 20 osób. Wszyscy mieszkańcy zostali umieszczeni w Domu na podstawie decyzji wydanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie. Pobyt 60 osób spośród wszystkich skierowanych do Domu opłacany jest z 70 % świadczenia własnego mieszkańca. Jedna osoba ponosi pełną odpłatność za pobyt. Wszyscy mieszkańcy posiadają źródła dochodu - renty i emerytury z ZUS, renty i emerytury z KRUS, renty socjalne, zasiłki stałe. Przekrój wiekowy mieszkańców: 19 lat 40 lat 8 osób, 41lat 60 lat 34 osoby, 61 lat 74 lat 16 osób, 75 lat i powyżej 3 osoby. Strukturę organizacyjną i szczegółowy zakres zadań Domu określa Statut i Regulamin Organizacyjny Domu Pomocy Społecznej w Konarach. W Regulaminie określono zadania Domu, organizację wewnętrzną oraz zadania poszczególnych komórek organizacyjnych w poszczególnych działach, prawa i obowiązki mieszkańców. W treści ww. dokumentów uwzględniono ustalenia wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej oraz standardy wynikające z rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej. Dom usytuowany jest w wielokondygnacyjnym budynku, otoczonym zagospodarowanym i ogrodzonym terenem, co pozwala na wypoczynek i rekreację na zewnątrz. W budynku zainstalowany jest system alarmowo-przeciwpożarowy i przyzywowoalarmowy z monitoringiem w dyżurce pielęgniarek. Włączniki systemu przyzywowoalarmowego są umieszczone w pokojach mieszkalnych. W przypadku osób leżących przycisk przyzywowy umieszczony jest w taki sposób, aby mieszkaniec miał możliwość dogodnego korzystania z systemu. Budynek jest wyposażony w dźwig osobowy. W placówce znajdują się wszystkie wymagane na mocy cyt. rozporządzenia w sprawie domów pomocy społecznej pomieszczenia: pokoje mieszkalne, pokoje dziennego pobytu, sanitariaty, jadalnia, dyżurka pielęgniarek, pomieszczenia do terapii i rehabilitacji, kuchenki pomocnicze, pokój gościnny, kaplica, pomieszczenia do prania i suszenia, palarnia. W Domu przebywało 61 mieszkańców zajmujących 31 pokoi (jedno miejsce było wolne), w tym: jednoosobowych 7, dwuosobowych- 17, trzyosobowych 7. Pokoje są wyposażone w meble zgodne ze standardem określonym w 6 pkt 3 lit. c rozporządzenia. Wszystkie oferowane pokoje jednoosobowe posiadają metraż nie mniejszy niż 9 m 2, natomiast w pokojach wieloosobowych nie mniejszy niż 6 m 2 na osobę (uwzględniono nie większe niż 5% odstępstwo od wymaganej powierzchni) i spełniają wymogi określone w 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia. Liczba osób leżących nie przekracza 50 % ogólnej liczby mieszkańców Domu. Zgodnie ze standardem określonym w 6 ust. 1 pkt 4 lit. a rozporządzenia z jednej łazienki może korzystać nie więcej 5 osób, a z jednej toalety nie więcej niż 4 osoby. Dom spełnia standard w zakresie warunków sanitarnych. Do dyspozycji mieszkańców pozostaje 12 łazienek oraz 17 toalet. W Domu znajdują się łazienki w pełni przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Na każdej kondygnacji znajduje się łazienka ogólnodostępna. Ilość urządzeń sanitarnych, oferowanych przez Dom zapewnia mieszkańcom odpowiednie warunki higieniczne. Dom spełnia standardy w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków bytowych. 2
Wyżywienie i organizacja posiłków Żywienie mieszkańców prowadzi kuchnia usytuowana na terenie Domu. Dom zapewnia mieszkańcom, zgodnie z obowiązującymi przepisami, trzy posiłki dziennie oraz jeden posiłek dodatkowy. Posiłki wydawane są w odpowiednich przedziałach czasowych. Z przedłożonego jadłospisu za okres od 4 czerwca 2013 roku do 13 czerwca 2013 roku wynika, że uwzględnia on zasadę nie powtarzania posiłków, jest urozmaicony, w trzech głównych posiłkach obecne są produkty wysokobiałkowe. Obiady są dwudaniowe. Ponadto, mieszkańcy otrzymują dodatkowy posiłek w formie podwieczorku. Dom oferuje żywienie dietetyczne zgodnie ze wskazaniami lekarza. Stosowana jest dieta niskotłuszczowa, cukrzycowa, lekkostrawna. Istnieje możliwość otrzymania dodatkowego posiłku dostępnego w aneksach kuchennych. Na każdej kondygnacji znajdują się podstawowe produkty spożywcze. Osoby, które z powodu stanu zdrowia nie mogą spożywać posiłków w jadalni otrzymują je w pokoju i jest im udzielana pomoc - 4 osoby wymagają karmienia. Mieszkańcy mają możliwość spożywania posiłków we własnych pokojach. Godziny wydawania posiłków: - śniadanie 7.40 9.40, - obiad 12.45-14.45 - podwieczorek 16:00, - kolacja 18:00 20:00. Usługi opiekuńcze i wspomagające Usługi opiekuńcze świadczone przez Dom polegają na udzielaniu pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, załatwianiu spraw osobistych, pielęgnacji. Do usług wspomagających świadczonych w Domu należy między innymi: prowadzenie terapii zajęciowej, podnoszenie sprawności i aktywizowanie mieszkańców, informowanie mieszkańców o przysługujących im prawach, zapewnienie bezpiecznego przechowywania środków pieniężnych i przedmiotów wartościowych. Pracownicy Domu dbają o podnoszenie sprawności i aktywizowanie mieszkańców. Mieszkańcom udzielana jest pomoc w podstawowych czynnościach życiowych. Dom świadczy usługi wspomagające polegające na umożliwieniu zaspokojenia potrzeb religijnych i kulturalnych, zgodnie z wyznaniem mieszkańców. Zapewniony jest dostęp do prasy codziennej gazety udostępnione są w świetlicy. DPS utrzymuje kontakt z rodzinami mieszkańców, ich opiekunami prawnymi i osobami bliskimi. Do dyspozycji osób odwiedzających przygotowano pokój gościnny. Sprawy dotyczące mieszkańców ustalane są w porozumieniu z najbliższą rodziną lub opiekunem prawnym. Mieszkańcy mają możliwość uczestniczenia w obchodach świąt i w imprezach organizowanych na terenie Domu oraz poza nim. W trakcie wizji lokalnej mieszkańcy przebywali na terenie ogrodu, w salach dziennego pobytu, w jadalni oraz we własnych pokojach. Dom zapewnia mieszkańcom udział w różnorodnych formach terapii zajęciowej. Terapia zajęciowa funkcjonuje w godzinach od 7:00 do 17:00. W oferowanych zajęciach bierze udział 30 mieszkańców. Utworzono 3 grupy terapii - plastyczną, ogrodniczą, biblioterapii. Dom prowadzi formy terapii takie jak: zajęcia stolarskie, porządkowe, komputerowe, biblioterapeutyczne, z elementami muzyki i śpiewu, projekcje filmowe, zajęcia sportowe. Sześciu mieszkańców uczestniczy w zajęciach warsztatach terapii zajęciowej, a trzech mieszkańców pracuje w zakładzie aktywności zawodowej. 3
Dla mieszkańców, z wyjątkiem przyjętych w ciągu 6 ostatnich miesięcy, opracowane zostały plany wsparcia (IPW). Indywidualne plany są opracowywane z udziałem mieszkańca, jeżeli udział ten jest możliwy ze względu na stan zdrowia i gotowość uczestnictwa w opracowaniu. Udział mieszkańca jest potwierdzany jego własnoręcznym podpisem lub podpisem opiekuna. Dla każdego z mieszkańców ustalono pracownika pierwszego kontaktu. Indywidualne plany są aktualizowane i zawierają dane mieszkańca, informacje na temat sprawności, samodzielności i samoobsługi, możliwości percepcyjnych, sfery poznawczej, kontaktu i komunikacji, rozwoju emocjonalnego, preferencji, zachowań nietypowych, diagnozę problemów mieszkańca, proponowane formy pomocy i informacje na temat okresu realizacji planu. Aktualizacja indywidualnego planu wsparcia zawiera wnioski z realizacji planu praz proponowane formy realizacji postawionych założeń. Dokumenty zawierają podpisy członków zespołu opiekuńczo-terapeutycznego. Dokumentacja uzupełniana jest na bieżąco. Zgodnie z 11 rozporządzenia, przed przyjęciem osoby do DPS pracownik socjalny ustala jej aktualną sytuację w miejscu zamieszkania lub pobytu, co stanowi podstawę do konstruowania indywidualnego planu wsparcia w okresie po przyjęciu do domu. W roku bieżącym pracownicy socjalni odbyli kilka wizyt w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby skierowanej do DPS. Pensjonariusze posiadający pełnię praw mogą opuszczać teren Domu po uprzednim powiadomieniu personelu. Mniej sprawni mieszkańcy opuszczają teren placówki pod opieką pracownika. Dyrektor Domu jest dostępny dla mieszkańców w poniedziałki w godzinach od 13.00 do 15.00 oraz codziennie w godzinach pracy. Informacja w tym zakresie jest dostępna na tablicy ogłoszeń. Pensjonariusze mają możliwość składania skarg i wniosków dotyczących działalności Domu. W bieżącym roku odnotowano jedną skargę dotyczącą awarii technicznej. Informacje o prawach i obowiązkach mieszkańców oraz o możliwości wnoszenia skarg wniosków zamieszczone są na tablicy ogłoszeń, w dziale administracyjnym Domu, zgodnie z 5 ust. 1 pkt 1 lit. j) i k) rozporządzenia. W Domu obowiązuje Regulamin mieszkańców, którym zawarte zostały informacje na temat zakresu usług świadczonych w Domu oraz praw i obowiązków mieszkańców. W DPS działa Samorząd, w skład którego wchodzi przewodniczący i dwóch członków. Obowiązkiem domu pomocy społecznej jest umożliwianie i organizowanie pomocy w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych przysługujących mieszkańcom na podstawie odrębnych przepisów. W szczególności należy tu wymienić dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej, świadczeń pielęgnacyjnych, zaopatrzenie w produkty lecznicze, wyroby medyczne i środki pomocnicze. Dom zapewnia mieszkańcom zaopatrzenie w leki, pokrywając opłaty ryczałtowe i częściową odpłatność do wysokości limitu ceny zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Dom umożliwia korzystanie ze świadczeń przysługujących z tytułu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Mieszkańcy mają zapewnioną opiekę lekarza rodzinnego w ramach POZ w oraz lekarzy specjalistów w ramach NFZ. W 2012 roku odnotowano 3 przypadki zastosowania środka przymusu bezpośredniego, w 2013 roku, do dnia przeprowadzania kontroli nie stosowano środka przymusu. Placówka prowadzi ewidencję oraz dokumentację, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Mieszkańcom zapewniono odzież i obuwie dostosowane do pory roku. Dom udziela pomocy w utrzymaniu higieny osobistej oraz gwarantuje w miarę potrzeby środki czystości i higieniczne w przypadku, gdy mieszkańcy nie są w stanie ich sobie zapewnić. 4
Struktura zatrudnienia W skład zespołu terapeutycznego-opiekuńczego wchodzi 32 pracowników pierwszego kontaktu oraz dwóch wolontariuszy. W skład zespołu wchodzą osoby wykonujące obowiązki w ramach 31,40 etatu. Wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu terapeutyczno-opiekuńczego w przeliczeniu na pełne etaty wynosi 0,51 etatu na jednego mieszkańca. Mając na uwadze, iż minimum standardowe obowiązujące w domu przeznaczonym dla osób przewlekle psychicznie chorych winno być nie mniejsze niż 0,50 etatu na jednego mieszkańca, zgodnie z 6 ust. 2 pkt 3 lit. c rozporządzenia, Dom spełnia standard w tym zakresie. Wskaźnik został obliczony proporcjonalnie do 61 osób umieszczonych w Domu stan na dzień kontroli. W trakcie kontroli losowo sprawdzono akta pracowników działu terapeutycznoopiekuńczego. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Warunkiem efektywnej realizacji usług opiekuńczych i wspomagających jest, zgodnie ze standardem określonym w 6 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia, zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy nie mniej niż dwóch pracowników socjalnych na 100 mieszkańców domu. DPS zatrudnia dwóch pracowników socjalnych w wymiarze dwóch etatów, posiadających wykształcenie zgodne z wymaganiami określonymi w art. 116 lub art. 156 ustawy. W myśl zapisu 6 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia ( ) warunkiem efektywnej realizacji usług opiekuńczych i wspomagających jest zapewnienie mieszkańcom domu kontaktu z psychologiem, a w przypadku mieszkańców domu przebywających w domach, o których mowa w art. 56 pkt 3 ustawy, również z psychiatrą ( ). Mieszkańcy mają możliwość skorzystania z pomocy dwóch psychologów zatrudnionych w DPS, w wymiarze 0,65 etatu. Opieka psychiatryczna sprawowana w ramach świadczeń NFZ. Zgodnie z 6 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia pracownicy zespołu terapeutycznoopiekuńczego uczestniczą co najmniej raz na dwa lata w szkoleniach na temat praw mieszkańca, kierunków prowadzonej terapii, metod pracy z mieszkańcami. W 2013 roku przeprowadzono szkolenia dla wszystkich pracowników zespołu terapetyczno-opiekuńczego. Sposób dysponowania i przechowywania środków pieniężnych mieszkańców oraz realizacja zapisu art. 63 ust.1 ustawy o pomocy społecznej W Domu obowiązuje regulamin postępowania z przedmiotami, rzeczami, wartościowymi, środkami pieniężnymi depozytami mieszkańców Domu Pomocy Społecznej Konwentu Bonifratrów w Konarach. W Domu prowadzona jest książka depozytów wartościowych. Środki finansowe mieszkańców są przechowywane w depozycie placówki i wydawane mieszkańcom na ich wniosek. Część mieszkańców samodzielnie gospodaruje środkami pieniężnymi. W przypadku osób, które nie są w stanie samodzielnie gospodarować posiadanymi środkami finansowymi pomaga im w tym wyznaczony pracownik Domu lub opiekun prawny. Dla każdego z mieszkańców prowadzona jest ewidencja wydatków, w których na podstawie rachunków i paragonów wykazywane są wydatki. Wypłata gotówki lub przekazywanie mieszkańcowi zakupionych artykułów odbywa się w obecności pracowników, którzy potwierdzają dokonanie zakupu na paragonach lub rachunkach. Skontrolowano losowo wybrane ewidencje wydatków. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Dom zapewnia mieszkańcom bezpieczne przechowywanie środków pieniężnych i depozytów. Wyrywkowej kontroli poddano realizację zapisu art. 63 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym mieszkaniec domu, a także inna osoba obowiązana do wnoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, jeżeli mieszkaniec domu przebywa u tej osoby, nie ponoszą opłat za okres nieobecności mieszkańca domu 5
nieprzekraczającej 21 dni w roku kalendarzowym. Stwierdzono, że przy dokonywaniu zwrotu odpłatności za dni nieobecności, należna kwota obliczana jest poprzez dzielenie kwoty odpłatności przez liczbę dni kalendarzowych danego miesiąca. W skontrolowanym zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Informacje o kontrolach w placówce Kontrolującym przedstawiono kserokopie protokółu z kontroli: - Powiatowego Państwowego Inspektora Sanitarnego w Krakowie z 23 października 2012 roku, - Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Krakowie z 14 sierpnia 2012 roku; kontrola dotyczyła kontroli realizacji zadania zleconego przez Starostę Krakowskiego. - Sądu Rejonowego dla Krakowa Podgórza przeprowadzonej 5 i 14 grudnia 2012 roku. Ww. czynności kontrolne przeprowadzone w DPS nie wykazały nieprawidłowości. Podczas wizji lokalnej stwierdzono, że pokoje mieszkalne, pomieszczenia sanitarne, korytarze i inne pomieszczenia utrzymywane są w należytej czystości. Mieszkańcy są objęci odpowiednią opieką, dbałością i troską o zaspokojenie indywidualnych potrzeb przy równoczesnym uwzględnieniu ich sprawności i stanu zdrowia. W czasie przeprowadzonych przez zespół inspektorów rozmów, mieszkańcy wyrażali pozytywne opinie dotyczące świadczonych przez Dom usług. W trakcie prowadzonych czynności kontrolnych w Domu Pomocy Społecznej nie stwierdzono nieprawidłowości, wobec powyższego odstępuje się od wydania zaleceń pokontrolnych. Protokół zawiera 7 ponumerowanych stron. Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli na temat zakresu i terminu przeprowadzonej inspekcji. Na tym protokół zakończono. Konary, 27 czerwca 2013 roku Pouczenie Zgodnie z 15 ust. 2 pkt 7 w związku z 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 61, poz. 543) Dyrektorowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo zgłoszenia przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole w terminie 7 dni od dnia otrzymania protokołu do Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Ponadto zgodnie z 16 ust. 1 ww. rozporządzenia dyrektorowi kontrolowanej jednostki przysługuje prawo do odmowy podpisania protokołu z podaniem w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania pisemnych wyjaśnień przyczyn tej odmowy. Do protokołu nie wniesiono zastrzeżeń / (wniesiono) zastrzeżenia. Po przeczytaniu, niniejszy protokół podpisano na każdej stronie. 6
Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden otrzymuje Dyrektor jednostki podlegającej kontroli, drugi włącza się do akt kontroli Data otrzymania protokołu: 2013-07-12 Data i miejsce podpisania protokołu: 2013-07-12 KONARY Podpis Dyrektora placówki kontrolowanej: Podpisy inspektorów kontrolujących: DYREKTOR Inspektor Wojewódzki Domu Pomocy Społecznej (-) mgr Renata Samborska Konwentu Bonifratrów w Konarach (-) Br. mgr Janusz Gaworecki Inspektor (-) mgr Magdalena Hołyst 7