.pl https://www..pl Jak można zapobiegać biegunkom prosiąt? Autor: prof. dr hab. inż. Damian Knecht Data: 23 marca 2016 Okresowi odchowu prosiąt często towarzyszą biegunki, ponieważ nie istnieje pewna ochrona przed tym schorzeniem. Zbyt intensywna utrata wody może przyczyniać się do odwodnienia organizmu i obniżenia odporności, a w konsekwencji do upadków zwierząt. Należy także pamiętać, że stan kliniczny zwierząt cierpiących z powodu biegunki zależy od stopnia odwodnienia i jego skutków. W przypadku niepodjęcia odpowiednich kroków powstaje szok hypowolemiczny, a w jego wyniku śmierć. Jak więc temu zapobiec? Najczęstsze przyczyny biegunek Najczęstszą przyczyną biegunek u prosiąt są infekcje bakteryjne lub wirusowe. Procesy chorobowe wywołane przez bakterie objawiające się biegunką rozwijają się w wyniku bezpośredniego działania patogenów na komórki nabłonka jelitowego lub poprzez uwalnianie przez nie toksyny. W przypadku biegunek na tle wirusowym następuje upośledzenie resorpcji błony śluzowej jelit. 1 / 7
.pl https://www..pl Zwierzęta z powodu biegunki szybko ulegają odwodnieniu, widoczny jest spadek ich kondycji. Zdrowe osobniki wydalają odchody zwarte i ukształtowane, znajdujące się w jednym miejscu w kojcu, a u prosiąt z objawami biegunki kał znajduje się na całej powierzchni kojca. Zwierzęta z powodu biegunki szybko ulegają odwodnieniu, widoczny jest spadek ich kondycji. W kojcu porodowym pojawiają się szare, zielone lub jasnożółte odchody. Warto zwracać uwagę na barwę odchodów, ponieważ może to być pomocne w stwierdzeniu czynnika infekcyjnego wywołującego chorobę. W przypadku infekcji wywołanej Escherichia coli i rotawirusami odchody przyjmują barwę żółtą, natomiast w wyniku zakażenia Clostridium perfrigens jest ona ciemna i podbarwiona krwią. W sytuacji występowania zakaźnego zapalenia żołądka i jelit odchody są zielone i wodniste, a w wyniku niedokrwistości z niedoboru żelaza blade i ziemiste. Niektórym jednostkom chorobowym towarzyszą wymioty. Zakażenie wirusem następuje poprzez układ oddechowy lub pokarmowy. Zakaźne zapalenie żołądka i jelit to choroba wirusowa, obecnie występuje sporadycznie. Zakażenie wirusem następuje poprzez układ oddechowy lub pokarmowy. Objawom choroby towarzyszy ostra, wodnista biegunka o nieprzyjemnym zapachu, barwy zielono-żółtej oraz wymioty. Można zaobserwować osowiałość i skrajne osłabienie prosiąt. Aby zapobiec chorobie, konieczna jest bioasekuracja. W przypadku groźby pojawienia się choroby stosuje się u loch ciężarnych na 2 tygodnie przed porodem terapię polegającą na kontakcie z zakażonym kałem lub prosiętami w celu zwiększenia odporności. Warto zwracać uwagę na barwę odchodów, ponieważ może to być pomocne w stwierdzeniu czynnika infekcyjnego wywołującego chorobę. 2 / 7
.pl https://www..pl Epidemiczna biegunka świń to choroba o podłożu wirusowym, która szerzy się we wszystkich grupach technologicznych. U prosiąt poniżej 5 tygodnia życia pojawia się obfita wodnista biegunka, u starszych osobników nie musi ona mieć takiego charakteru. Poleca się wprowadzenie metod bioasekuracji, aby zapobiec chorobie. Zakażenia rotawirusowe to powszechna choroba, występująca szczególnie u osobników do 5 tygodnia życia. Bezobjawowa postać choroby występuje bardzo często, a źródłem zakażenia jest locha i to ona sieje wirusa przez 5 dni przed i 2 tygodnie po porodzie. Najbardziej podatne na zakażenie są prosięta odsadzane od matek, ponieważ nie otrzymują wraz z mlekiem immunoglobuliny IgA, która zapewnia im odporność bierną. Kał biegunkowy w przypadku tej choroby może mieć różną konsystencję niekiedy koloru jasnożółtego. Aby zapobiec zakażeniom rotawirusowym, należy poprawić stan higieniczny pomieszczeń oraz dokładnie je czyścić. Enterotoksemia krwotoczna najczęściej występuje u świń utrzymywanych na zewnątrz. Enterotoksemia krwotoczna nie jest powszechną chorobą. Najczęściej występuje u świń utrzymywanych na zewnątrz. Wywołuje ją Clostridium perfringens typu C. Choroba może być przenoszona na skórze i w odchodach loch oraz zakażonych prosiąt. W przypadku niezastosowania środków zapobiegawczych czas trwania choroby może wynosić nawet 2 miesiące. Pozostałe prosięta mogą być osowiałe i mieć biegunkę. Odchody początkowo są blade, następnie przyjmują barwę ciemną z pasmami krwi. Aby zapobiegać zakażeniom Clostridium perfingens, należy przestrzegać zasad higieny w chlewni, można także zastosować szczepienia loch, aby zapewnić oseskom odpowiedni poziom odporności siarowej. Kolibakterioza świń to bardzo powszechna choroba. Mioty wieloródek są zazwyczaj bardziej odporne niż mioty pierwiastek. Zaatakowane mioty są źródłem potencjalnie patogennych drobnoustrojów. Wystąpieniu choroby sprzyja niedostateczna higiena w chlewni, niewykonywanie odpowiednich zabiegów higienicznych loch przed wejściem na porodówkę, brak siary i niedobory 3 / 7
.pl https://www..pl mleka matki, niekorzystna temperatura otoczenia oraz zimne, wilgotne i brudne budynki. U prosiąt noworodków chorych na postać posocznicową obserwujemy bardzo niską temperaturę ciała i zasiniaczenie. Aby zapobiec wystąpieniu w chlewni salmonellozy, należy utrzymywać w niej właściwe warunki higieniczne. Biegunka przy tej postaci choroby nie występuje w przeciwieństwie do enterotoksemii, gdzie widoczna jest żółto-zielona biegunka. W okolicy krocza są ślady kału, ogon zwisa w dół. Może występować obniżona temperatura ciała. U prosiąt obserwuje się objawy hipotermii, hipoglikemii i odwodnienie. Aby zapobiec występowaniu choroby, prosięta muszą pobrać odpowiednią ilość siary. Należy też myć lochy przed wprowadzeniem na porodówki, a także szczepić je w trakcie ciąży. W przypadku nieodsadzonych prosiąt w wieku poniżej 3 tygodni odporność może znikać. Biegunka ma kolor od jasnożółtego do szarego, nieprzyjemnie pachnie; może przechodzić w formę przewlekłą. Aby zapobiec zakażeniom w tej grupie, można spróbować wprowadzania dodatków paszowych, ale przede wszystkim należy ograniczyć skażenie środowiska. Ostre poodsadzeniowe zapalenie jelit występuje w 3 lub 5 tygodniu po odsadzeniu. Przyczyną jest E. coli. Najbardziej narażone na zachorowania są prosięta o słabej odporności. Sytuacje stresogenne (np. łączenie osobników z różnych miotów) przyczyniają się do rozwoju choroby. Powodem może być też gwałtowna zmiana warunków utrzymania prosiąt, a także zmiana systemu żywienia. Aby zapobiec chorobie, należy ograniczyć ww. czynniki. Ostre poodsadzeniowe zapalenie jelit występuje w 3 lub 5 tygodniu po odsadzeniu. Salmonelloza to szeroko rozpowszechniona w chowie świń choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Salmonella. W rozprzestrzenianiu się bakterii mogą mieć znaczenie: nieodpowiednia jakość paszy, obecność w chlewni gryzoni, ptaków lub innych zwierząt. Świnie często są nosicielami, prosięta są zakażane przez matkę nosicielkę. Stres (związany np. z nadmiernym zagęszczeniem, transportem) jest czynnikiem predysponującym do wystąpienie choroby. Przy postaci przewlekłej, biegunkowej salmonellozy pojawia się znaczny spadek masy ciała, obserwuje się przewlekłe wypróżnianie, a gorączka jest okresowa, świnie są wycieńczone, niezdolne do jedzenia i w końcu padają. 4 / 7
.pl https://www..pl Świnie często są nosicielami salmonellozy, prosięta są zakażane przez matkę nosicielkę. (Foto: AgroFoto.pl, marianekkk) Aby zapobiec wystąpieniu w chlewni salmonellozy, należy utrzymywać w niej właściwe warunki higieniczne (tu zawiera się, poza dokładnym czyszczeniem pomieszczeń dla świń, także mycie pojazdów, czyszczenie magazynów pasz i ochrona przed gryzoniami). Utrzymywanie stad zamkniętych oraz ograniczenie czynników stresotwórczych ogranicza występowanie tej choroby. Zwierzętom należy zapewniać odpowiednie legowiska, dobrej jakości paszę oraz wodę. Aby zapobiec wystąpieniu w chlewni salmonellozy, należy utrzymywać w niej właściwe warunki higieniczne. Kokcydioza choroba wywołana przez pierwotniaki. Prosięta zarażają się oocystami z kału innych prosiąt. Lochy są nosicielkami. Bardziej narażone są świnie utrzymywane w chlewniach z betonowymi podłogami. Objawami tej choroby jest utrata masy ciała, biegunka i zaburzenia w rozwoju. Najwięcej zachorowań notuje się w grupie wiekowej 5 21 dni. Biegunka może być jasna o pastowatej konsystencji lub wodnista i żółta. W wymiocinach można znaleźć ścięte mleko. Aby zapobiec kokcydiozie, należy dbać o warunki higieniczne w chlewni oraz ograniczyć możliwość kontaktu z oocystami (pomieszczenia i sprzęt można zmgławiać amoniakiem lub stosować go w formie oparów w celu ograniczenia ilości oocyst). Inne przyczyny biegunek 5 / 7
.pl https://www..pl Ponadto biegunki mogą być objawami ciężkich robaczyc (np. ezofagostomozy, zarażeń włosogłówką). Poza drobnoustrojami przyczyną biegunek może być niska aktywność enzymów trawiennych, częsta jest tzw. biegunka tłuszczowa występująca przy niedostatecznym wydzielaniu kwasów żółciowych. Aby zapobiec tego typu biegunkom prosiąt, można im podawać preparaty enzymatyczne. Prosięta mogą mieć też problemy z niewydolnością produkcji laktazy enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy. Może być to spowodowane zbyt intensywnym wzrostem młodych zwierząt albo degeneracją nabłonka jelitowego, powodowaną przez patogeny. Biegunki dodatkowo pogłębiają ten problem. Ważne jest również odpowiednie żywienie. Ok. 2 3 dni przed odsadzeniem należy obniżyć w paszy zawartość białka, a zwiększyć ilość włókna. Ważne jest również odpowiednie żywienie. Ok. 2 3 dni przed odsadzeniem należy obniżyć w paszy zawartość białka, a zwiększyć ilość włókna. Wyższy poziom włókna korzystnie wpływa na pracę układu pokarmowego, treść jelitowa nie jest zbyt lepka, co umożliwia transport trawionej paszy do poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego w odpowiednim czasie. Biegunki u prosiąt są poważnym problemem i przyczyną upadków, obniżenia przyrostów masy ciała i obniżenia wykorzystania paszy. Aby zapobiegać występowaniu biegunek, powinno się: dbać o higienę w chlewni, dopilnować, aby prosięta pobrały szybko odpowiednią ilość siary, stosować pasze dobrej jakości, 6 / 7
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org).pl https://www..pl odpowiednio bilansować dawkę pokarmową, ograniczyć czynniki stresotwórcze, wyeliminować kontakt prosiąt ze starszymi świniami, odpowiednio żywić lochy w czasie ciąży i karmienia. Wszelkie metody zabezpieczające chlewnię, szczególnie programy profilaktyczne w postaci bioasekuracji, mają na celu zwiększenie produkcyjności oraz opłacalności chowu poprzez ograniczenie upadków zwierząt, wynikających z zachorowań. Pamiętajmy, że odpowiednie żywienie oraz właściwy program bioasekuracji sprzyja odchowaniu zdrowszego miotu. 7 / 7