STRATEGIE INWESTOWANIA NA RYNKU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Dr Piotr Adamczyk piotr_adamczyk@sggw.pl
2 Cel przedmiotu, zaliczenie Celem kształcenia jest poszerzenie wiedzy studentów z zakresu funkcjonowania rynku papierów wartościowych, przekazanie studentom informacji dotyczących budowy strategii inwestowania oraz skutecznego zarządzania pieniędzmi. Efekty kształcenia: Poznanie uwarunkowań tworzenia strategii inwestowania. Nabycie umiejętności budowy własnej strategii inwestowania. Umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce.
3 Literatura Elder A., Zawód inwestor giełdowy. Wyd. Wolters Kluwer Polska, Kraków 2001. Tharp V.K., Giełda, wolność i pieniądze. Wyd. WIG-PRESS, Warszawa 2000. Tharp V.K., Bezpieczne strategie inwestycyjne. Wyd. Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006. Zalewski G., Kontrakty terminowe w praktyce. Wyd. WIG-PRESS, Warszawa 2006. Jagielnicki A., Strategie inwestycyjne. Jak z głową zarabiać na giełdzie?, Wyd. Helion, 2011. http://independenttrader.pl/lektury.html?sort=latest
4 Rynek finansowy Rynek finansowy to ogół transakcji związanych z przemieszczaniem kapitałów pieniężnych od podmiotów dysponujących wolnymi środkami do podmiotów zgłaszających zapotrzebowanie na takie środki. Rynek finansowy to ogół transakcji instrumentami finansowymi będącymi instrumentami udzielania kredytów krótko-, średnio- i długoterminowych.
Struktura rynku finansowego z punktu widzenia rodzaju instrumentu finansowego 5 Rynek pieniężny (lokaty międzybankowe, bony skarbowe, bony pieniężne, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe, weksle) Rynek depozytowo-kredytowy (lokaty bankowe, kredyty bankowe, pożyczki) Rynek kapitałowy (akcje, obligacje, certyfikaty inwestycyjne, kwity depozytowe, listy zastawne), Rynek walutowy, Rynek instrumentów pochodnych (forwards, futures, opcje, swapy).
6 Funkcje rynku kapitałowego pozyskiwanie kapitału przez emitentów, uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał eminentom (np. dywidendy), wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych), efektywna alokacja środków w gospodarce.
7 Uczestnicy rynku kapitałowego instytucje finansowe: banki, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, inwestorzy indywidualni, instytucje prowadzące i wspierające handel papierami wartościowymi oraz nadzorujące rynek: publiczne rynki regulowane - GPW, BondSpot, domy maklerskie, Komisja Nadzoru Finansowego, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.
8 Istota papieru wartościowego Z posiadaniem papierów wartościowych wiążą się określone prawa: prawo do współwłasności majątku (akcje, udziały) prawo do określonego procentu lub innych pożytków (obligacje) prawo do otrzymania określonych aktywów w przyszłości lub do rozliczenia pieniężnego (instrumenty pochodne)
Instrumenty finansowe notowane na GPW w Warszawie Akcja papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i korporacyjnym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Prawa o charakterze majątkowym: prawo do udziału w zyskach prawo poboru akcji nowych emisji Prawa o charakterze korporacyjnym: prawo do udziału w WZA 9
Instrumenty finansowe notowane na GPW w Warszawie Obligacje papiery wartościowe, w których emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wierzyciela (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia; Certyfikaty inwestycyjne; Certyfikaty strukturyzowane (ropa naftowa, złoto, srebro, kakao, kawa, cukier, pszenica, kukurydza, soja, indeksy zagraniczne); ETF (ang. Exchange Traded Fund) to otwarty fundusz inwestycyjny notowany na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania się danego indeksu giełdowego. Instrumenty pochodne (kontrakty terminowe, opcje, jednostki indeksowe, certyfikaty TURBO). 10
11 Makroekonomia a rynek kapitałowy Koniunktura gospodarcza; Polityka pieniężna; Polityka fiskalna; Globalizacja, Kurs walutowy.
Źródło: www.dmbzwbk.pl 12
Źródło: www.dmbzwbk.pl 13
14 Polityka pieniężna Źródło: inwestinfo.pl Stopa referencyjna (interwencyjna, repo) określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym. Stopa referencyjna jest to podstawowa stopa procentowa w Polsce, jest ustalana przez RPP. 1,50%
Rentowność obligacji Źródło: stooq.pl
16 Polityka fiskalna Podatek dochodowy Podatek od dochodów z tytułu dywidendy Podatek od zysków kapitałowych
17 Podatek od zysków kapitałowych Od 1 stycznia 2004 r. - stawka 19% Straty można rozliczać przez 5 lat, ale w jednym roku nie więcej niż 50% poniesionych strat Przy obliczaniu należnego podatku stosuje się zasadę FIFO PIT przesyła dom maklerski Rozliczenie w KDPW transakcji giełdowych według zasady D+2
Podatek od zysków kapitałowych W ciągu roku nie są pobierane zaliczki. Zyski i straty są uwzględniane tylko od transakcji zamkniętych. Do kosztów uzyskania przychodów zalicza się m.in.: koszt nabycia zbywanego papieru wartościowego, prowizję maklerską od zrealizowanych transakcji, opłaty za prowadzenie rachunku, odsetki i prowizje od kredytów na zakup akcji. Dochodów giełdowych nie łączy się z dochodami uzyskanymi z innych źródeł, opodatkowanymi według progresywnej skali podatkowej. 18
19 Przykład 1 W 2009 roku, klient dokonał kilku transakcji na akcjach spółki X: a) kupno 20szt po cenie 20zł b) kupno 25szt po cenie 30zł c) kupno 30szt po cenie 60zł d) sprzedaż 30szt po cenie 15zł W związku z tym otrzymujemy: Przychód z tytułu sprzedaży 30x15zł= 450 zł Koszt uzyskania przychodu 20x20zł+10x30zł= 700 zł Strata 250 zł W badanym okresie klient poniósł stratę na transakcjach, w wysokości 250 zł, którą będzie mógł odliczyć od zysków w kolejnych pięciu latach.
20 Przykład 2 1) Inwestor kupuje 100 akcji spółki AAA po 8 PLN i płaci prowizję 5 PLN 2) Inwestor kupuje 80 akcji spółki BBB po 11 PLN i płaci prowizję 5 PLN 3) Inwestor sprzedaje 50 akcji spółki AAA po 10 PLN i płaci prowizję 5 PLN Przychód z tytułu sprzedaży: 50x10 PLN = 500 zł Koszt uzyskania przychodu: 50x8 PLN + 2,5PLN+5PLN = 407,50 PLN Dochód: 500 407,50 = 92,50 PLN Podatek: 92,50x19% = 17,58 PLN Od 2012 r. podstawę i podatek zaokrągla się do pełnych groszy w górę. W powyższym przykładzie do rozliczenia za rok podatkowy nie wlicza się kosztów nabycia akcji kupionych w danym roku podatkowym, ale w tym roku nie sprzedanych. Koszt nabycia tych akcji (włącznie z prowizją) zostanie uwzględniony w rozliczeniu za rok podatkowy, w którym te akcje zostaną sprzedane.
21 Pojęcie globalizacji Adam Budnikowski Proces coraz bliższego, realnego scalania gospodarek narodowych, przejawiający się w dynamicznym wzroście obrotów handlowych, międzynarodowych przepływów kapitałowych i usługowych, będący efektem wzrastającej tendencji do traktowaniu przez coraz większą liczbę przedsiębiorstw całego świata jako rynku zbytu. Komisja Europejska Proces, w którym produkcja i rynki w różnych krajach stają się coraz bardziej współzależne z racji dużej dynamiki wymiany dóbr i usług oraz przepływów kapitałów i technologii.
K. Hołubowicz, Korelacja indeksów cen akcji na globalnych rynkach finansowych, Nauki o Finansach Nr 2/2014 22
Współczynniki korelacji pomiędzy rynkami 2009-2013 S&P 500 NIKKEI DAX WIG S&P 500 1,000 0,601 0,830 0,760 NIKKEI 1,000 0,562 0,434 DAX 1,000 0,788 WIG 1,000 23
Średnia stopa zwrotu i odchylenie standardowe stopy zwrotu 2009-2013 Średnia Odchylenie standardowe Zysk na jednostkę ryzyka S&P 500 1,30 4,58 0,28 NIKKEI 1,19 5,92 0,20 DAX 1,26 6,23 0,20 24 WIG 1,26 6,05 0,21