Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini PRACA DYPLOMOWA. Zastosowanie programu EAGLE do projektowania obwodów drukowanych

Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini PRACA DYPLOMOWA Zastosowanie programu EAGLE do projektowania obwodów drukowanych Wykonał: Kamil Wasyl Konsultacje: mgr in. Piotr Brzózka Trzebinia 2005

Spis treci Cel pracy dyplomowej... 5 Rozdział 1: Wiadomoci wstpne... 6 1.1 Wstp... 6 1.2 Wymagania sprztowe... 6 1.3 Ogólna charakterystyka programu... 7 1.4 Podstawowe cechy programu EAGLE 4.1... 8 1.5 Pliki programu EAGLE 4.1... 11 1.6 Pliki kopii zapasowej... 11 1.7 Konfigurowanie programu... 11 1.8 Wydawanie polece... 13 Rozdział 2: Pierwsze spojrzenie na program... 14 2.1 Panel Sterowania (Control Panel)... 14 2.2 Edytor schematów ideowych (Schematic Module)... 18 2.3 Edytor płytek drukowanych (Layout Editror)... 25 Rozdział 3: Rozpoczcie pracy z programem... 32 3.1 Tworzenie projektów... 32 3.2 Wczytywanie plików EAGLE... 33 3.3 Wybieranie warstw do wywietlania... 33 3.4 Ustawienia siatki i jednostki... 34 Rozdział 4: Obwody, koła, łuki, prostokty i tekst... 36 4.1 Polecenie WIRE... 36 4.2 Parametry polecenia WIRE... 36 4.3 Zmiana szerokoci linii... 37 4.4 Zmiana obiektu na inn warstw... 38 4.5 Funkcja UNDO/REDO... 38 4.6 Polecenie CIRCLE... 38 4.7 Polecenie ARC... 39 4.8 Polecenie RECT... 40 4.9 Polecenie TEXT... 40 4.10 Zmienne tekstowe... 41 Rozdział 5: Uywanie bibliotek... 42 5.1 Polecenie ADD... 42 5.2 Polecenie USE... 45 5.3 Polecenie INVOKE... 45 Rozdział 6: Rysowanie schematu... 47 6.1 Siatka... 47 6.2 Dodawanie ramki do schematu... 47 6.3 Dodawanie i zmiana tekstu... 48 6.4 Wprowadzanie schematu... 49 6.5 Polecenie NET... 50 6.6 Polecenie NAME... 50 6.7 Polecenie LABEL... 51 6.8 Polecenie DELETE... 51 6.9 Polecenie JUNCTION... 51 6.10 Polecenie SHOW... 52 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 2

6.11 Polecenie MOVE... 53 6.12 Historia funkcji... 53 6.12 Uzupełnianie schematu... 54 6.12 Polecenie SMASH... 54 6.13 Polecenie VALUE... 55 6.14 Polecenie ERC (Electrical Rule Check)... 55 6.15 Generowanie płytki drukowanej na podstawie schematu... 56 6.16 Polecenie BUS... 56 Rozdział 7: Automatic Forward&Back Annotation... 58 Rozdział 8: Projektowanie płytki... 59 8.1 Projektowanie płytki bez schematu... 59 8.2 Siatka... 60 8.3 Umieszczanie elementów... 60 8.4 Umieszczanie obudów SMD... 61 8.5 Wprowadzanie nazw... 61 8.6 Wprowadzanie wartoci... 62 8.7 Definiowanie sygnałów... 62 8.8 Definiowanie klas sygnałów... 63 Rozdział 9: Tworzenie płytki na podstawie schematu... 64 9.1 Generowanie pliku płytki... 64 9.2 Umieszczanie elementów... 64 9.3 Autorouter krótki przykład... 65 9.4 Rczne prowadzenie cieek... 66 9.5 Zmiany na płytce... 67 Rozdział 10: Dalsza praca z modułem Layout Editor... 68 10.1 Polecenie DISPLAY... 68 10.2 Polecenie MOVE... 68 10.3 Polecenie GROUP... 69 10.4 Polecenie SPLIT... 70 10.5 Polecenie CHANGE... 70 10.6 Polecenie ROUTE... 70 10.7 Polecenie RIPUP... 71 10.8 Polecenie SHOW... 71 10.9 Odwieanie obrazu... 71 10.10 Funkcja UNDO/REDO... 71 10.11 Warstwy wewntrzne... 72 10.12 Warstwy zasilajce... 72 10.13 Polecenie POLYGON... 73 Rozdział 11: Autorouter... 75 Rozdział 12: Design Rule Check... 77 Rozdział 13: Biblioteki... 78 13.1 Obudowa rezystora... 78 13.2 Symbol rezystora... 80 13.3 Rezystor (gotowy element)... 80 13.4 Okno Connect... 82 13.5 Okno Device Editor... 83 Rozdział 14: Tworzenie rysunków i danych.... 84 14.1 Przenoszenie schematów na papier za pomoc polecenia PRINT... 84 14.2 Generowanie plików obrazu do dokumentacji... 85 14.3 Generowanie danych Gerber przy pomocy procesora CAM... 85 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 3

14.4 Generowanie danych do wiercenia... 86 14.5 Kolejne dane produkcyjne... 86 14.6 Jzyk programowania (EAGLE User Language)... 87 14.7 Pliki skryptów... 87 Rozdział 15: Okno edytora tekstów... 88 Rozdział 16: Dodatkowe polecenia programu EAGLE... 90 16.1 Polecenie ASSIGN... 90 16.2 Polecenie CLOSE... 90 16.3 Polecenie EXPORT... 91 16.4 Polecenie UPDATE... 91 Rozdział 17: Warstwy i ich zastosowanie... 92 17.1 Warstwy modułu Layout Editor... 92 17.2 Warstwy modułu Schematic Editor i Device Editor... 94 Rozdział 18: Przykładowy projekt układu elektronicznego... 95 18.1 Schemat ideowy... 95 18.2 Płytka drukowana... 97 Wnioski... 100 Bibliografia... 101 Załczniki... 102 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 4

Cel pracy dyplomowej Celem mojej pracy dyplomowej było opracowanie podstawowego przewodnika po programie EAGLE, umoliwiajcego uytkownikowi tworzenie prostych obwodów drukowanych. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 5

Rozdział 1: Wiadomoci wstpne 1.1 Wstp Program CADSOFT EAGLE 4.1 jest profesjonalnym narzdziem słucym do projektowania schematów elektrycznych i obwodów drukowanych. Naley on do grupy programów typu CAD, czyli aplikacji wspomagajcych projektowanie obwodów elektrycznych. Sama nazwa EAGLE jest natomiast skrótem od angielskich słów Easily Applicable Graphical Layout Editor. Tłumaczc je w sposób niedosłowny oznacza to dajcy si łatwo zastosowa graficzny edytor schematów ideowych i obwodów drukowanych. Słowo Layout oznacza bowiem układ, co w tym przypadku mona zinterpretowa jako rozmieszczenie elementów elektronicznych, cieek, punktów lutowniczych, przelotek, tekstów i innych elementów schematu elektrycznego. 1.2 Wymagania sprztowe Do prawidłowej pracy programu konieczny jest komputer klasy PC zawierajcy: procesor 586 lub nowszy 50 MB wolnego miejsca na dysku twardym kart graficzn umoliwiajca wywietlenie obrazu w rozdzielczoci 1024 x 768 pikseli mysz z 3 przyciskami system operacyjny Microsoft Windows 95/98/ME/NT4/2000/XP lub Linux zawierajcy jdro 2.x (istniej dwie wersje programu na platform Windows oraz platform Linux) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 6

1.3 Ogólna charakterystyka programu Jak ju wczeniej wspomniałem, podstawow funkcj programu jest pomoc w stworzeniu dowolnego schematu elektrycznego. Do dyspozycji mamy pełen zestaw elementów elektronicznych zawartych w specjalnych bibliotekach programu, które w zalenoci od naszych potrzeb moemy dowolnie edytowa i zmienia poprzez dodawanie lub usuwanie poszczególnych elementów bd te całych bibliotek. Utworzony ju schemat elektroniczny moemy nastpnie przenie do edytora obwodów drukowanych, co znacznie pozwala skróci czas wykonywania projektu. Nie ma bowiem koniecznoci ponownego rozmieszczania i łczenia elementów elektronicznych. Ciekawym elementem programu jest równie funkcja DRC (Design Rule Check), czyli sprawdzanie poprawnoci zasad projektowania oraz funkcja ERC (Electrical Rule Check) sprawdzajca poprawno połcze elektrycznych. Wan cech programu jest równie fakt, i aplikacja ta została napisana z myl o uytkownikach pracujcych na rónych platformach systemowych. EAGLE jest wic dostpny w dwóch wersjach: pierwszej pracujcej w rodowisku Windows oraz drugiej napisanej tak, aby moliwe było uruchomienie jej na wszystkich dostpnych dystrybucjach systemu Linux. Dziki temu faktowi uytkownikami programu EAGLE mog sta si nie tylko posiadacze komercyjnego systemu operacyjnego firmy Microsoft, ale równie uytkownicy komputerów osobistych pracujcy na darmowych dystrybucjach Linuxa. EAGLE dostpny jest w kilku wersjach. W zalenoci od potrzeb mamy do wyboru wersj Professional, Standard oraz Light. Plik instalacyjny programu znajduje si na serwerze firmy CADSOFT i jest do pobrania za darmo. Podczas pierwszego uruchomienia aplikacji zostanie wywietlone jednak okno dialogowe z prob o podanie wybranej wersji programu (Rys. 1). Standardowo mamy do czynienia z wersj Light (słuc głównie do nauki). Oczywicie zawsze istnieje moliwo wykupienia licencji, która pozwoli na korzystanie bez ogranicze ze wszystkich dostpnych w programie funkcji. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 7

Rys. 1 Uyj dysku z licencj pozwala na wprowadzenie zakupionej wczeniej licencji programu Uruchom wersj darmow uruchamia program w wersji darmowej (Light) Anuluj zamyka okno 1.4 Podstawowe cechy programu EAGLE 4.1 Cechy ogólne: maksymalny obszar rysowania 64 x 64 cale (1600 x 1600 mm) rozdzielczo 1/10000 mm (0,1 mikrona) siatka rastra wyraona w milimetrach lub calach do 255 warstw druku, kolory definiowane przez uytkownika pliki polece (skrypty) zbliony do C jzyk uytkownika (User Language) słucy do importowania i eksportowania danych proste edytowanie biblioteki kompozycja bibliotek definiowana przez uytkownika (z ju istniejcymi elementami) za pomoc techniki Drag&Drop (przecig i pu) proste generowania nowych wariantów obudowy z dowolnej biblioteki za pomoc techniki Drag&Drop (przecig i pu) nieograniczone obracanie obudów (krok co 0,1 stopnia) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 8

przegldarka biblioteki wraz z funkcj wyszukiwania rozrónianie technologii produkcji układów moliwo generowania wyj graficznych (produkcyjnych i testowych) współpracujcych z procesorem CAM lub jzykiem User Language wydruki na drukarkach kompatybilnych z systemem operacyjnym uytkownika definiowany przez uytkownika jzyk programowania User Language umoliwiajcy generowanie danych wykorzystywanych przez maszyny montujce, testowe, itp. generowanie listy czci elektronicznych z obsług bazy danych moliwo pracy w panelu sterowania (Control Panel) z zastosowaniem techniki Drag&Drop (przecignij i pu) funkcja automatycznego tworzenia kopii zapasowej Cechy edytora płytek drukowanych (Layout Editor): pełne wsparcie dla obudów konwencjonalnych i SMD moliwo stosowania zalepionych i ukrytych przelotek obracanie elementów pod dowolnym ktem (krok co 0,1 stopnia) umieszczanie tekstu w dowolnym miejscu dynamiczne kalkulowanie linii sygnałowych podczas prowadzenia cieek cieki mog przyjmowa kształty zaokrglonych rogów o dowolnym promieniu funkcja wygładzania miejsc łczenia obwodów Design Rule Check - sprawdzanie poprawnoci zasad projektowania moliwo przypisania wielu obudów jednemu elementowi Cechy edytora schematów ideowych (Schematic Module): moliwo podzielenia schematu na 99 arkuszy proste kopiowanie elementów prosta aktualizacja schematów oraz płytek drukowanych za pomoc funkcji Online- Forward&Back Annotation automatyczne generowanie płytki automatyczne generowanie sygnałów zasilajcych Electrical Rule Check sprawdzanie poprawnoci połcze elektrycznych Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 9

Cechy modułu autotrasowania (Autorouter Module): pełna integracja z podstawowym programem definiowanie reguł projektowania (Design Rules) moliwo zmiany pomidzy manualnym i automatycznym prowadzeniem cieek w dowolnym momencie definiowana przez uytkownika strategia projektowania z uwzgldnieniem kosztów projektu moliwo prowadzenia cieek z dokładnoci do 0,02 mm brak ogranicze w stosunku do rozmieszczenia elementów do 16 warstw sygnałowych do 14 warstw zasilajcych moliwo stosowania zalepionych i ukrytych przelotek rozrónianie rozmaitych klas sygnałów Ograniczenia w stosunku do wersji Professional przedstawia ponisza tabela (Tab. 1) Tab. 1 Standard obszar projektowania płytki jest ograniczony do rozmiaru 160 x 100 mm (około 6,3 x 3,9 cala); projektowanie, umieszczanie elementów i rysowanie sygnałów poza tym obszarem jest niemoliwe maksymalnie mona wyprowadzi tylko 4 poziomy sygnałowe (poziom górny, poziom dolny oraz dwa wewntrzne poziomy) Light (Freeware) obszar projektowania płytki jest ograniczony do rozmiaru 160 x 100 mm (około 6,3 x 3,9 cala); projektowanie, umieszczanie elementów i rysowanie sygnałów poza tym obszarem jest niemoliwe maksymalnie mona wyprowadzi tylko 2 poziomy sygnałowe (poziom górny, oraz poziom dolny, nie ma poziomów wewntrznych) schematy mog składa si tylko z pojedynczych arkuszy Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 10

1.5 Pliki programu EAGLE 4.1 Ponisza tabela (Tab. 2) przedstawia szczegółowe informacje na temat najwaniejszych plików, które mog by edytowane przez program EAGLE. Tab. 2 Typ pliku Okno Rozszerzenie pliku Płytka drukowana Edytor płytek drukowanych *.brd Schemat Edytor schematów ideowych *.sch Biblioteka Edytor bibliotek *.lbr Skrypt Edytor tekstu *.scr Program uytkownika Edytor tekstu *.ulp Dowolny plik tekstowy Edytor tekstu *.* 1.6 Pliki kopii zapasowej EAGLE tworzy kopie zapasowe plików płytek drukowanych, schematów elektrycznych i bibliotek. S one zapisywane jako pliki o tej samej nazwie, lecz o zmodyfikowanych rozszerzeniach. Kopie plików z rozszerzeniem *.brd s zapisywane jako *.b#1, kopie plików *.sch jako *.s#1, a kopie zapasowe bibliotek *.lbr jako *.l#1. Zdarza si równie, e pliki programu EAGLE zapisywane s w pewnej przerwie czasowej. W takim przypadku program nadaje plikom rozszerzenie *.b##, *.s## lub *.l##. Aby zastpi oryginalne pliki plikami kopii zapasowej naley zamieni rozszerzenie pliku kopii na oryginalne rozszerzenie typu *.brd, *.sch lub *.lbr. Uwaga: Tylko wersja programu przeznaczona na platform Linux rozrónia małe litery w rozszerzeniach plików! 1.7 Konfigurowanie programu Aby jak najbardziej ułatwi prace uytkownikowi, EAGLE pozwala na dowolne konfigurowanie programu według własnych potrzeb. Dokonywane zmiany mog dotyczy: konfiguracji menu, klawiszy funkcyjnych, kolorów, itd. Ustawie tych mona dokonywa w dowolnym momencie, zarówno w panelu sterowania (Control Panel) jak i w oknach edytorów. Słuy do tego menu Options. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 11

Plik skryptu (eagle.scr) W pliku tym zapisywane s aktualne wartoci parametrów konfiguracyjnych modułów: Schematic, Layout i Library Editors. Wartoci te mona wprowadza za pomoc polece programu. Do konfigurowania programu EAGLE słuy natomiast jzyk polece EAGLE (command language). Składnia kadego z polece opisana jest w menu pomocy programu. Interfejs uytkownika (User interface) Interfejs uytkownika moe by konfigurowany w dowolny sposób, w zalenoci od potrzeb i upodoba uytkownika. Dokonuje si tego w opcjach Interfejsu uytkownika. Aby tego dokona naley w dowolnym oknie (Panel Sterowania, Edytor schematów ideowych, Edytor płytek drukowanych) wybra z paska menu Options/User interface. Oczywicie zawsze istnieje moliwo pracy z domylnymi ustawieniami programu. Klawisze funkcyjne Niektóre funkcje, czy polecenia programu zostały przypisane przez autorów aplikacji poszczególnym klawiszom funkcyjnym. Istnieje jednak dowolna konfiguracja kombinacji tych klawiszy. Aby tego dokona naley wybra (w oknie Edytora schematów ideowych i Edytora płytek drukowanych) menu Options/Assign. Podczas konfigurowania klawiszy naley jednak pamita, i system operacyjny równie przypisuje niektóre zadania poszczególnym klawiszom funkcyjnym. W takim wypadku nie mog one by redefiniowane. Kolory warstw Kolory warstw mona definiowa w dowolny sposób. Aby je edytowa naley wybra polecenie Options/Set, a nastpnie klikn na zakładk Colors. Istnieje równie moliwo definiowania par kolorów: normalny kolor warstwy oraz kolor wyróniony, który bdzie uywany do wywietlania obiektów poddawanych działaniu polece SHOW lub MOVE. Aby zmieni kolor warstwy naley wybra odpowiednio z paska menu View/Display. Nastpnie zaznaczamy (pojedynczym klikniciem lewego klawisza myszy) dowoln warstw i klikamy na Change. W nowo otwartym oknie (Change layer properties) mamy moliwo zmiany koloru warstwy (Color) oraz wypełnienia (Fillstyle). Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 12

1.8 Wydawanie polece Polecenia w programie EAGLE moemy wydawa na kilka rónych sposobów. Podstawowym sposobem jest oczywicie wydawanie polece za pomoc paska menu. Istniej jednak równie alternatywne sposoby. Najwygodniejszym sposobem wydaje si by wybranie ikony znajdujcej si na pasku narzdziowym polece. Innym rozwizaniem moe by wpisanie polecenia w linii polece, najszybszym - uycie klawisza funkcyjnego przypisanego danej funkcji bd poleceniu. Znajomo wewntrznego jzyka polece nie jest konieczna do pracy z programem, jednak daje ona dodatkowe moliwoci. Kade polecenie moe by wprowadzane w formie tekstowej (za pomoc linii polece) lub moe by wczytane z pliku. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 13

Rozdział 2: Pierwsze spojrzenie na program 2.1 Panel Sterowania (Control Panel) Po uruchomieniu programu EAGLE, pierwsze co pojawi si na ekranie, to Panel Sterowania (Rys. 2). Okno to umoliwia ładowanie i zapisywanie projektów oraz ustawianie rónych parametrów programu, tak by dalsza praca z nim była prosta i wygodna. Rys. 2 Po lewej stronie okna znajduje si drzewo katalogów. Aby rozwin jeden z nich, wystarczy dwukrotnie klikn lewym przyciskiem myszy na interesujcej nas gałzi lub klikn raz na znajdujcy si obok niej symbol plusa (+). Aby ponownie zamkn wywietlon zawarto gałzi naley klikn w umieszczony obok niej symbol minusa (-). Prawa strona to okno informacji. Zaznaczajc dowolny element drzewa (poprzez pojedyncze kliknicie lewym przyciskiem myszy) zostanie on podwietlony na kolor niebieski, natomiast w oknie po prawej stronie zostan wywietlone szczegółowe informacje Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 14

na jego temat. Na dolnym pasku natomiast, umieszczona zostaje informacja dotyczca cieki dostpu zaznaczonego folderu lub pliku. Klikajc prawym przyciskiem myszy na której z gałzi drzewa uruchamiamy menu kontekstowe. Zawiera ono m.in. takie polecenia jak: drukuj, otwórz, zmie nazw, kopiuj, usu, itd. Zawarto menu kontekstowego zmienia si w zalenoci od rodzaju zaznaczonego elementu. Poniej paska tytułu znajduje si pasek menu, w którym zawarte s wszystkie dostpne funkcje programu. Ich szczegółowy opis przedstawiaj ponisze ilustracje. File (Plik) Rys. 3 New (Nowy) tworzy nowy schemat, płytk drukowan, bibliotek lub cały projekt. Moliwe jest równie utworzenie nowego zadania procesora CAM, czy napisanie nowego skryptu Open (Otwórz) otwiera istniejcy ju schemat, płytk drukowan lub cały projekt. Istnieje równie moliwo edytowania istniejcego ju zadania procesora CAM, biblioteki, czy skryptu Open recent projects (Otwórz ostatnie projekty) otwiera ostatnio uywane projekty Save all (Zapisz wszystko) zapisuje wszystkie zmiany Close projekt (Zamknij projekt) zamyka aktualnie uywany projekt Exit (Wyjcie) zamyka okno i wychodzi z programu Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 15

View (Widok) Rys. 4 Refresh (Odwie) Sort (Sortuj) sortuje według nazwy lub według typu Options (Opcje) Rys. 5 Dierctories (Katalogi) zawiera informacje na temat katalogów, w których umieszczone s biblioteki, skrypty, itd. Backup (Kopia zapasowa) zawiera ustawienia dotyczce kopii zapasowej, m.in. czstotliwo automatycznego zapisu lub włczanie/wyłczanie funkcji User interface (Interfejs uytkownika) zawiera ustawienia dotyczce interfejsu uytkownika, m.in. kolory tła, rozmiary kursora, włczanie/wyłczanie poszczególnych pasków narzdzi Window (Okno) - przełcza pomidzy otwartymi oknami programu Rys. 6 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 16

Help (Pomoc) Rys. 7 General (Ogólna) otwiera ogóln pomoc programu EAGLE Contents (Zwarto) otwiera list tematów pomocy Context (Kontekst) otwiera pomoc dotyczc menu kontekstowego Control Panel (Panel Sterowania) otwiera pomoc dotyczc Panelu Sterowania Product registration (Rejestracja produktu) umoliwia zarejestrowanie programu Produkt information (Informacja o produkcie) wywietla informacj dotyczce programu EAGLE Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 17

2.2 Edytor schematów ideowych (Schematic Module) Jedn z podstawowych funkcji programu EAGLE jest moliwo rysowania schematów ideowych. Dodatkow zalet jest fakt, i schematy te mog by póniej bez problemu przeniesione do edytora płytek drukowanych. Dziki temu projektowanie obwodów za pomoc programu EAGLE staje si proste i przyjemne. Do dyspozycji mamy równie bogat bibliotek elementów elektronicznych. W zalenoci od indywidualnych potrzeb moemy j dowolnie edytowa tak, aby praca z programem stała si jeszcze łatwiejsza. Poniszy zrzut ekranu przedstawia okno edytora schematów ideowych (Rys. 8). Aby go uruchomi klikamy kolejno File/New/Schematic w Panelu Sterowania. Rys. 8 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 18

W oknie (odpowiednio od góry) znajduj si: pasek tytułu (title) pasek menu (menu bar) pasek narzdziowy (action toolbar) pasek parametrów dynamicznych i współrzdne elementów (dynamic parametr toolbar) pasek stanu Z lewej strony okna znajduje si dodatkowo pasek narzdziowy polece. Na tym pasku umieszczone s skróty do najwaniejszych polece zawartych w menu Edycja (Edit), Rysuj (Draw), Widok (View) i Narzdzia (Tools). Szczegółowe rozmieszczenie elementów okna edytora schematów przedstawia poniszy zrzut ekranu (Rys. 9). Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 19

Rys. 9 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 20

Pasek menu Rys. 10 W pasku menu znajduj si odpowiednio: File (Plik) zawiera polecenia dotyczce pliku New (Nowy) Open (Otwórz) Open recent (Otwórz ostatnio uywane) Save (Zapisz) Save as (Zapisz jako) Save all (Zapisz wszystko) Print setup (Ustawienia wydruku) Print (Drukuj) CAM Processor (Procesor CAM) Switch to board (Przejd do płytki) Export (Eksportuj) Script (Skrypt) Run (Uruchom) Close (Zamknij) Exit (Wyjcie) Edit (Edycja) zawiera polecenia dotyczce edycji Undo (Cofnij) Redo (Dalej) Stop command (Zatrzymaj polecenie) Add (Dodaj) Change (Zmie) Copy (Kopiuj) Cut (Wytnij) Delete (Usu) Gateswap (Zmiana bramek) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 21

Group (Grupuj) Invoke (Przywołuj) Mirror (Lutrzane odbicie) Miter (Łuk) Move (Przesu) Name (Nazwa) Paste (Wklej) Pinswap (Zmiana pinów) Rotate (Obró) Smash (Rozbij) Split (Podziel) Value (Warto) Net Classes (Klasy sieci) Draw (Rysuj) zawiera polecenia dotyczce rysowania Arc (Łuk) Bus (Szyna) Circle (Koło) Junction (Połczenie) Label (Etykieta) Net (Sie) Poligon (Wielokt) Rect (Prostokt) Text (Tekst) Wire (Obwód) View (Widok) zawiera polecenia dotyczce widoku Grid (Siatka) Display/hide layers (Wywietl/ukryj poziomy) Mark (Zaznaczenie) Show (Poka) Info (Informacja) Redraw (Przerysuj) Zoom to fit (Dopasuj rozmiar do strony) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 22

Zoom in (Powiksz) Zoom out (Zmniejsz) Zoom select (Powiksza wybrany obszar) Tools (Narzdzia) zawiera polecenia dotyczce narzdzi ERC (sprawdzanie poprawnoci połcze elektrycznych) DRC (sprawdzanie poprawnoci zasad projektowania) Errors (Błdy) Library (Biblioteka) zawiera polecenia dotyczce biblioteki Use (Uyj) Open (Otwórz) Update (Uaktualnij) Update all (Uaktualnij wszystko) Options (Opcje) zawiera polecenia dotyczce opcji programu Assign (Przydziel) Set (Ustawienia) User interface (Interfejs uytkownika) Window (Okno) przełcza pomidzy oknami programu Help (Pomoc) zawiera pomoc programu General (Ogólna) Contents (Zawarto) Context (Menu kontekstowe) Schematic Editor (Edytor Schematów) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 23

Pasek narzdziowy polece (Schematic Editor) Informacja (Info) Wywietlenie (Display) Przesunicie (Move) Odbicie lustrzane (Mirror) Grupowanie (Group) Wycinanie (Cut) Usuwanie (Delete) Zmiana pinów (Pinswap) Nazwa (Name) Rozbicie (Smash) Podział (Split) Obwód (Wire) Koło (Circle) Prostokt (Rectangle) Szyna (Bus) Połczenie (Junction) ERC (ERC) Rys. 11 Wywietlanie (Show) Zaznaczenie (Mark) Kopiowanie (Copy) Obrót (Rotate) Zmiana (Change) Wklejenie (Paste) Dodanie (Add) Wymiana bramek (Gateswap) Warto (Value) Łuk (Miter) Przywołanie (Invoke) Tekst (Text) Łuk (Arc) Wielokt (Polygon) Sie (Net) Etykieta (Label) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 24

2.3 Edytor płytek drukowanych (Layout Editor) Utworzone wczeniej w Edytorze schematów ideowych projekty moemy w dowolnym momencie przenie do Edytora płytek drukowanych. Odbywa si to automatycznie po zastosowaniu polecenia z menu File/Switch to board. Istnieje oczywicie równie moliwo tworzenia obwodów drukowanych od podstaw. Okno Layout Editror posiada równie funkcj automatycznego rozmieszczenia cieek na płytce. Aby rozpocz prac z Edytorem płytek drukowanych uruchamiamy Panel Sterowania, a nastpnie klikamy kolejno File/New/Board. Poniszy zrzut ekranu przedstawia okno Edytora płytek drukowanych (Rys. 12). Rys. 12 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 25

W oknie (odpowiednio od góry) znajduj si: pasek tytułu (title) pasek menu (menu bar) pasek narzdziowy (action toolbar) pasek parametrów dynamicznych i współrzdne elementów (dynamic parametr toolbar) pasek stanu Z lewej strony okna (podobnie jak w Schematic Module) znajduje si dodatkowo pasek narzdziowy polece.. Szczegółowe rozmieszczenie elementów okna Edytora płytek drukowanych przedstawia poniszy zrzut ekranu (Rys. 13). Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 26

Rys. 13 Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 27

Pasek menu Rys. 14 W pasku menu znajduj si odpowiednio: File (Plik) zawiera polecenia dotyczce pliku New (Nowy) Open (Otwórz) Open recent (Otwórz ostatnio uywane) Save (Zapisz) Save as (Zapisz jako) Save all (Zapisz wszystko) Print setup (Ustawienia wydruku) Print (Drukuj) CAM Processor (Procesor CAM) Switch to schematic (Przejd do schematu) Export (Eksportuj) Script (Skrypt) Run (Uruchom) Close (Zamknij) Exit (Wyjcie) Edit (Edycja) zawiera polecenia dotyczce edycji Undo (Cofnij) Redo (Dalej) Stop command (Zatrzymaj polecenie) Add (Dodaj) Change (Zmie) Copy (Kopiuj) Cut (Wytnij) Delete (Usu) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 28

Group (Grupuj) Mirror (Lutrzane odbicie) Miter (Łuk) Move (Przesu) Name (Nazwa) Optimize (Optymalizacja) Paste (Wklej) Pinswap (Zmiana pinów) Riplace (Wymiana) Ripup (Zerwanie) Rotate (Obró) Route (Prowadzenie cieek) Smash (Rozbij) Split (Podziel) Value (Warto) Design Rulet (Zasady projektowania) Net Classes (Klasy sieci) Draw (Rysuj) zawiera polecenia dotyczce rysowania Arc (Łuk) Circle (Koło) Hole (Otwór) Poligon (Wielokt) Rect (Prostokt) Signal (Sygnał) Text (Tekst) Via (Przelotka) Wire (Obwód) View (Widok) zawiera polecenia dotyczce widoku Grid (Siatka) Display/hide layers (Wywietl/ukryj poziomy) Mark (Zaznaczenie) Show (Poka) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 29

Info (Informacja) Redraw (Przerysuj) Zoom to fit (Dopasuj rozmiar do strony) Zoom in (Powiksz) Zoom out (Zmniejsz) Zoom select (Powiksza wybrany obszar) Tools (Narzdzia) zawiera polecenia dotyczce narzdzi ERC (sprawdzanie poprawnoci połcze elektrycznych) DRC (sprawdzanie poprawnoci zasad projektowania) Errors (Błdy) Auto (automatyczne prowadzenie cieek) Ratsnest (Ratsnest) Library (Biblioteka) zawiera polecenia dotyczce biblioteki Use (Uyj) Open (Otwórz) Update (Uaktualnij) Update all (Uaktualnij wszystko) Options (Opcje) zawiera polecenia dotyczce opcji programu Assign (Przydziel) Set (Ustawienia) User interface (Interfejs uytkownika) Window (Okno) przełcza pomidzy oknami programu Help (Pomoc) zawiera pomoc programu General (Ogólna) Contents (Zawarto) Context (Menu kontekstowe) Layout Edytor (Edytor Płytek) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 30

Pasek narzdziowy polece (Layout Editor) Informacja (Info) Wywietlanie (Display) Przesunicie (Move) Odbicie lustrzane (Mirror) Grupowanie (Group) Wycinanie (Cut) Usuwanie (Delete) Zmiana pinów (Pinswap) Nazwa (Name) Rozbicie (Smash) Podział (Split) Prowadzenie cieek (Route) Obwód (Wire) Koło (Circle) Prostokt (Rectangle) Przelotka (Via) Otwór (Hole) Ratsnest (Ratsnest) ERC (ERC) Błdy (Errors) Rys. 15 Wywietlanie (Show) Zaznaczenie (Mark) Kopiowanie (Copy) Obrót (Rotate) Zmiana (Change) Wklejanie (Paste) Dodawanie (Add) Wymiana (Replace) Warto (Value) Łuk (Miter) Optymalizacja (Optimalize) Zerwanie (Ripup) Tekst (Text) Łuk (Arc) Wielokt (Poligon) Sygnał (Signal) Automat. prowadzenie cieek (Auto) DRC (DRC) Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 31

Rozdział 3: Rozpoczcie pracy z programem 3.1 Tworzenie projektów Aby utworzy nowy projekt, uruchamiamy program EAGLE. Standardowo zostanie otworzone okno Panelu Sterowania. Klikamy lewym przyciskiem myszy na znak + znajdujcy si obok gałzi Projects, a nastpnie na ten sam znak przy folderach examples i tutorial. W ten sposób w oknie zostanie wywietlona zawarto tego folderu. Klikamy prawym przyciskiem myszy na tutorial i z menu kontekstowego wybieramy polecenie New Project. Program utworzył nowy podfolder w gałzi tutorial (Rys. 16). Wpisujemy dla niego dowoln nazw (domylnie jest ni najczciej MyProject lub New_Project_1). Nowo utworzony podfolder bdzie zawierał wszystkie pliki danych nalece do tego projektu. Istnieje równie moliwo zdefiniowania dodatkowych podfolderów. Rys. 16 Jeeli nasze projekty bd przechowywane w innym miejscu na dysku twardym ni to, które okrelone jest domylnie, to w takiej sytuacji konieczne staje si dokładne Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 32

zdefiniowanie cieki dostpu do foldera, w którym te projekty bd przechowywane. W tym celu klikamy odpowiednio na menu Options/Directories, a nastpnie zmieniamy ciek dostpu w polu Projects. Aktywny projekt jest zaznaczany w Panelu Sterowania zielon kropk. Po ponownym uruchomieniu aplikacji ładowane s poprzednie ustawienia. Ostatnio uywany projekt oraz zdefiniowane przez uytkownika ustawienia zapisywane s (w wersji na platform Windows) do pliku eaglerc.usr znajdujcego si w katalogu Moje dokumenty. Przed rozpoczciem samodzielnej pracy z programem EAGLE najpierw naley zapozna si z przykładowymi projektami przygotowanymi przez autorów programu. W tym celu zalecane jest skopiowanie ich do nowo utworzonego przez nas folderu. Aby to uczyni wywietlamy zawarto folderu tutorial. Nastpnie przytrzymujc klawisz CTRL przecigamy do nowo utworzonego folderu pliki: demo1.sch, demo2.sch oraz demo2.brd. Przytrzymanie klawisza CTRL powoduje, i pliki te nie s przenoszone, a jedynie kopiowane do innego folderu. Dwukrotne kliknicie lewym przyciskiem myszy na którymkolwiek ze skopiowanych plików spowoduje jego otwarcie, a tym samym uruchomienie Edytora schematów ideowych (dla plików z rozszerzeniem *.sch) bd Edytora płytek drukowanych (dla plików z rozszerzeniem *.brd). Jeeli program zamkniemy za pomoc kombinacji klawiszy ALT+X lub klikajc na File/Exit, to po jego ponownym uruchomieniu zostan odtworzone poprzednie ustawienia okien edytora. 3.2 Wczytywanie plików EAGLE Po uruchomieniu programu czekamy, a zostanie wywietlony Panel Sterowania. Nastpnie rozwijamy gałzie drzewa Project/exemples/tutorial/MyProject. Zostanie wywietlona zawarto podfolderu MyProject. Klikamy dwukrotnie na pliku demo2.brd. Innym sposobem jest równie wybranie odpowiednio File/Open/Board. W obu przypadkach wraz z plikiem demo2.brd (płytka drukowana) zostanie równoczenie otwarty plik demo2.sch (schemat elektryczny). 3.3 Wybieranie warstw do wywietlania Rysowane w programie EAGLE projekty mog zawiera elementy rozmieszczone na rónych warstwach. Aby uzyska pełny rezultat niektóre warstwy s łczone razem. Na przykład kombinacja warstw Top, Pad i Via jest uywana do generowania kliszy dla strony Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 33

druku. W rezultacie kombinacja warstw Bottom, Pad i Via jest uywana do generowania kliszy dla strony lutowania. Warstwa Pad zawiera otwory dla połcze komponentów oraz przelotki potrzebne, gdy cieka sygnałowa przechodzi na inn warstw. Otwieramy plik demo2.brd uywajc do tego polece z menu File/Open/Board. Nastpnie wybieramy ikon DISPLAY znajdujc si na pasku narzdziowym polece. Zaznaczone warstwy zostan wywietlone. Klikajc na numer warstwy moemy powodowa jej naprzemienne włczanie lub wyłczanie. Przyciski All i None włczaj lub wyłczaj wszystkie cieki. Zaznaczajc/odznaczajc warstw 21 tplace warstwy 23 torigins, 25 tnames, 27 tvalues, 51 tdocu zostaj równie zaznaczone/odznaczone. To samo dotyczy warstwy 22 bplace. Bardzo wane: Komponenty w warstwie 1 Top mog by tylko przenoszone lub zaznaczane na rysunku, jeeli warstwa 23 torigins jest włczona. To samo dotyczy komponentów na warstwie 16 Bottom i 24 borigins. Aby wybra pewn warstw w menu Display naley klikn lewym przyciskiem myszy na nazwie tej warstwy. Nastpnie moemy uy przycisku Change, aby zmodyfikowa takie wartoci jak: nazwa, kolor i styl wypełnienia. Aby dowiedzie si wicej na temat komendy DISPLAY naley skorzysta z pomocy programu. W tym celu naley klikn odpowiednio menu Help/General. Nastpnie klikamy na Indeks i wpisujemy: DISPLAY. Tak samo postpujemy w przypadku kadej innej komendy lub funkcji programu. 3.4 Ustawienia siatki i jednostki Schematy powinny by zawsze rysowane w siatce 0,1 cala (2,54 mm). Wymagaj tego biblioteki, które definiowane s dla takich włanie ustawie. Siatka dla projektów płytek jest z góry definiowana przez uyte komponenty i złoono płytki. Siatka i jednostka ustawiane s za pomoc polecenia GRID. Aby je wywoła naley klikn na ikon znajdujc si na pasku narzdziowym polece lub wpisa polecenie Grid w linii polece. Wszystkie wartoci s podawane w aktualnie wybranej jednostce. Szczegółowe informacje na temat polecenia GRID znajduj si w pomocy programu. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 34

Dla wszystkich ustawie okna Design Rules (Edit/Design Rules ) mona uywa wartoci wyraonych w milsach lub milimetrach (1mil = 1/1000 cala). Jednostk domyln jest mil. Jeeli uytkownik preferuje prac w milimetrach naley po prostu doda do wartoci miano jednostki (na przykład 0,2 mm). Najczciej uywane wartoci przedstawia ponisza tabela (Tab. 3). Tab. 3 cal mil milimetr 0,008 8 0,2032 0,010 10 0,2540 0,012 12 0,3048 0,016 16 0,4064 0,024 24 0,6096 0,032 32 0,8128 0,040 40 1,0160 0,050 50 1,2700 0,100 100 2,5400 Okno dialogowe GRID pozwala ustawi alternatywn siatk, która moe by aktywowana przez nacinite klawisza ALT w oknie edytora. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 35

Rozdział 4: Obwody, koła, łuki, prostokty i tekst Obwody, koła, łuki, prostokty oraz tekst tworzone s za pomoc polece: WIRE, CIRCLE, ARC, RECTANGLE oraz TEXT. Z jednej strony obiekty te słu jako czyste rysunki dla symboli, obudów i ramek. Z drugiej strony mog one pełni specjalne funkcje, takie jak definiowanie zabronionych obszarów. Na pocztek naley utworzy nowy schemat. W tym celu zamykamy wszystkie okna i w Panelu Sterowania wybieramy odpowiednio File/New/Schematic. W ten sposób został utworzony nowy plik schematu o nazwie untitled.sch. Normalnie nigdy nie powinno si zapisywa pliku pod nazw untitled, dlatego wybieramy odpowiednio File/Save as, aby zapisa plik pod inn nazw. Nastpnie powikszamy okno edytora. 4.1 Polecenie WIRE Polecenia WIRE uywa si do rysowania linii. Aby narysowa lini naley wybiera ikon WIRE znajdujc si na pasku narzdziowym polece. Wszystkie parametry dotyczce tego polecenia moemy ustawi na pasku parametrów. Nastpnie zaznaczamy w polu wyboru warstwy warstw 94 Symbols. Na tej warstwie moliwe jest rysowanie prostoktów. Rys. 17 4.2 Parametry polecenia WIRE Okrelamy punkt startowy klikajc lewym przyciskiem myszy. Nastpnie przesuwamy kursor w gór i w prawo i klikamy kilka razy prawym przyciskiem myszy. Tym sposobem zostanie narysowana linia z zagiciami. Oprócz linii ukonych i prostopadłych zajdziemy równie łuki 90-stopniowe i łuki dowolnie definiowane. W Edytorze schematów luki mog by wybierane tylko za pomoc paska parametrów. Nie ma moliwoci wybierania rodzaju łuku za pomoc prawego przycisku myszy. Trzymajc klawisz CTRL moemy przełcza pomidzy obwodami. Aby ustali połoenie połczenia wywietlanego w kwadracie, wciskamy lewy przycisk myszy. Przesuwamy kursor do punktu pocztkowego i klikamy dwukrotnie lewym przyciskiem Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 36

myszy, aby poprowadzi lini. Powinnimy zobaczy prostoktn obwolut. Klikajc prawym przyciskiem myszy moemy utworzy kt pomidzy segmentami obwodu. Jest to bardziej efektywne ni uywanie symboli znajdujcych si na pasku parametrów. Uwaga: Nie naley uywa polecenia WIRE do rysowania sieci i szyn na schemacie. Do tego celu słu polecenia NET oraz BUS. W edytorze płytek drukowanych: Jeli linie (polecenie WIRE) s umieszczone na warstwach: Top, Bottom lub Route2 15 program EAGLE potraktuje je jako elektrycznie połczone cieki. Linie rysowane za pomoc polecenia WIRE słu do rysowania krawdzi płytek. 4.3 Zmiana szerokoci linii Tak długo jak aktywne jest polecenie WIRE, moemy wybra szeroko linii posługujc si polem combo box na pasku parametrów lub oddzielajc kady segment wprowadzi odpowiedni warto. Aby zmieni szeroko linii istniejcego obiektu wybieramy ikon CHANGE znajdujc si pasku narzdziowym polece. Obok ikony zostanie wywietlone menu. Klikamy na WIDTH. Zostanie wywietlone kolejne menu, które ukae gdzie zaznaczona jest aktualna warto. Wybieramy podan warto klikajc lewym przyciskiem myszy, a nastpnie klikamy na obiekcie, który chcemy zmieni. Aby zmieni szeroko linii na warto, która nie jest wywietlona w menu polecenia CHANGE, klikamy pole i wprowadzamy warto w oknie Change Width. W alternatywie pozostaje równie uycie linii polece do wprowadzenia wartoci, na przykład: CHANGE WIDTH 0.017 Po wpisaniu polecenia naciskamy klawisz ENTER (tak samo postpujemy w przypadku innych polece wpisywanych w linii polece). Nastpnie klikamy odpowiedni fragment obwodu lub rozpoczynamy rysowanie nowego obwodu. Aby zmieni styl linii klikamy lewym przyciskiem myszy na CHANGE, a nastpnie Style. Wybieramy styl i klikamy na obwód, który chcemy zmieni. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 37

4.4 Zmiana obiektu na inn warstw Aby przenie obiekt (na przykład fragment obwodu) na inn warstw klikamy lewym przyciskiem myszy na CHANGE, a nastpnie na Layer. Wybieramy docelow warstw, na przykład 94 Symbols poprzez kliknicie lewym przyciskiem myszy. Nastpnie klikamy na OK i poprzez kliknicie wybieramy obiekt. Niektóre obiekty, takie jak szyny lub sieci, nie mog by przenoszone na inn warstw, poniewa posiadaj szczególne znaczenie. 4.5 Funkcja UNDO/REDO Jedn z bardziej uytecznych cech programu EAGLE jest nieograniczona funkcja UNDO. Moemy jej uywa dowoln ilo razy. Ile razy klikniemy na ikon UNDO tyle razy zostanie cofnite wykonane wczeniej zadanie. Aby ponowi zadanie cofnite przez funkcj UNDO naley klikn ikon REDO. Funkcja REDO jest równie nieograniczona. 4.6 Polecenie CIRCLE Aby uaktywni polecenie CIRCLE, które słuy do rysowania okrgów, klikamy lewym przyciskiem myszy na ikonie CIRCLE. Program EAGLE wymaga dwóch klikni myszy do narysowania okrgu. Pierwsze kliknicie ustala rodek okrgu, drugie natomiast definiuje jego promie. Umieszczamy kursor w dowolnym punkcie rastra i klikamy lewym przyciskiem myszy. Przecigamy kursor o kilka punktów rastra w prawo. Gdy rysowany okrg ma ju odpowiedni rednic, klikamy lewym przyciskiem myszy, aby zaakceptowa rozmiar okrgu i jednoczenie zakoczy wykonywanie polecenia. Rozmiar linii okrgu moe by zmieniany w taki sam sposób, jaki opisywany był wczeniej dla obwodów. Okrg narysowany lini o rednicy 0 bdzie wypełniony. Istnieje równie moliwo rysowania okrgu za pomoc wartoci współrzdnych. Poniszy przykład pokazuje jak wykona okrg o współrzdnych x=10, y=25 oraz o promieniu 15 mm. wpisujemy: Na pocztek naley ustawi jednostk rastra na milimetry. W tym celu w linii polece GRID MM Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 38

Nastpnie wpisujemy: CIRCLE (10 25) (10 40) lub CIRCLE (10 25) (10 10) Druga para współrzdnych opisuje dowoln lokalizacj obwodu. Moliwe jest wic opisanie jednego okrgu przy pomocy kilku wartoci. Aby dowiedzie si wicej na temat polecenia CIRCLE naciskamy klawisz F1 (polecenie CIRCLE musi by aktywne) lub wpisujemy w linii polece: HELP CIRCLE Aby zakoczy działanie polecenia klikamy na ikon CANCEL oznaczon znakiem STOP lub aktywujemy inn funkcj. Nacinicie klawisza ESC powoduje odłczenie obiektów od kursora. 4.7 Polecenie ARC Aby uaktywni polecenie ARC, które słuy do rysowania łuków, wybieramy ikon ARC znajdujc si na pasku narzdziowym polece. Łuk definiowany jest za pomoc trzech klikni myszy: pierwsze definiuje łuk startowy, drugie rednice, a trzecie okrela kocowy punkt. Umieszczamy kursor w podanym punkcie startowym i klikamy lewym przyciskiem myszy. Nastpnie przesuwamy kursor kilka jednostek rastra w prawo pozostawiajc t sam współrzdn Y. Wywietlony okrg wskazuje rednic łuku. Klikamy lewym przyciskiem myszy. W tym momencie okrg stanie si łukiem. Klikajc prawym przyciskiem myszy moemy równie okreli kierunek łuku. Za pomoc myszy moemy równie zwiksza lub zmniejsza rozmiar łuku. Po ustaleniu podanej formy klikamy lewym przyciskiem myszy, aby zatwierdzi łuk. Parametry flat i round okrelaj kształt zakoczenia łuku. Wicej informacji na temat polecenia ARC znajdziemy w pomocy programu. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 39

Wszystko to moe by równie wykonane z pomoc funkcji WIRE. 4.8 Polecenie RECT Polecenie RECT słuy do rysowania prostoktów wypełnionych wewntrz. Aby uaktywni polecenie wybieramy ikon RECT znajdujc si na pasku narzdzi polece. Aby narysowa prostokt potrzebne s dwa kliknicia mysz: pierwsze okrela pierwszy wierzchołek prostokta, drugie wierzchołek lecy naprzeciwko. Umieszczamy kursor w miejscu gdzie chcemy umieci pierwszy wierzchołek, a nastpnie klikamy lewy przycisk myszy. Przesuwamy kursor w prawo i do góry. Kiedy prostokt osignie podany kształt i rozmiar klikamy ponownie, aby go zatwierdzi. Prostokt jest wypełniony warstw, na której si znajduje. Wicej informacji na temat polecenia RECT znajdziemy w pomocy programu. 4.9 Polecenie TEXT Polecenie TEXT słuy do umieszczanie tekstów w projekcie. Aby je uaktywni z paska narzdzi polece wybieramy ikon. Wprowadzamy podany tekst i klikamy na OK. Nastpnie umieszczamy tekst klikajc lewym przyciskiem myszy na miejscu, w którym chcemy go usytuowa. Kopia tego tekstu jest przymocowana do kursora. Aby zakoczy umieszczanie tekstu uruchamiamy kolejne polecenie lub klikamy na ikon ze znakiem STOP. Aby umieci inny tekst wprowadzamy go i potwierdzamy klawiszem ENTER. Tekst zostanie wywietlony w linii polece. Teksty zawierajce spacj lub redniki powinny by ograniczone pojedynczymi cudzysłowami, na przykład: This is a text Aby zmieni rodzaj czcionki klikamy na ikon CHANGE, a nastpnie z rozwinitego menu wybieramy Font. Program EAGLE obsługuje czcionki: wektorowe, proporcjonalne oraz czcionki o ustalonej szerokoci. Aby zmieni rozmiar czcionki klikamy na ikon CHANGE, a nastpnie wybieramy Size. Z rozwinitego menu wybieramy warto lub wpisujemy j w linii polece (wpisan warto zatwierdzamy klawiszem ENTER) i klikamy lewy dolny naronik tekstu. W tekstach odwróconych punkt pocztkowy moe by Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 40

przesunity do prawego rogu. Teksty na schematach s zawsze umieszczone tak, e moliwe jest ich czytanie od przodu lub od prawej strony. Edytor płytek drukowanych umoliwia wywietlanie napisów w dowolnym miejscu. Do umieszczania napisów we wszystkich kierunkach słuy flaga Spin. Jest ona umieszczona w linii polece podczas korzystania z polece: TEXT, MOVE lub ROTATE. Aby zmieni napis klikamy na CHANGE, a nastpnie Text. W dalszej kolejnoci klikamy na punkt pocztkowy tekstu. Edytujemy tekst i klikamy na OK. Istnieje równie moliwo zmiany szerokoci linii w tekcie wzgldem wysokoci czcionki wektorowej. W tym celu klikamy na CHANGE, a nastpnie Ratio. Szczegółowe informacje na temat polece TEXT i CHANGE znajduj si w pomocy programu. 4.10 Zmienne tekstowe Jeeli umiecisz tekst >SHEET ten cig znaków bdzie zastpowany przez numer biecego arkusza, na przykład 1/1 (arkusz 1, wszystkich arkuszy 1). Program EAGLE oferuje numery podobnych zmiennych, na przykład data/czas, które informuj o ostatnich zmianach w pliku (>LAST_DATE_TIME) lub wykonanym wydruku (>PLOT_DATE_TIME). Biblioteki s definiowane ze zmiennymi tekstowymi dla nazwy (>NAME) oraz wartoci (>VALUE) elementu. Dla symboli natomiast, moemy uywa >PART oraz >GATE. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 41

Rozdział 5: Uywanie bibliotek Program EAGLE rozpowszechniany jest z mnóstwem bibliotek zawierajcych zarówno przelotki jak i elementy montowane powierzchniowo. Drzewo widoczne w Panelu Sterowania programu EAGLE oferuje podgld szczegółowych informacji na temat zawartoci bibliotek. Aby nauczy si korzystania z bibliotek programu najpierw naley utworzy nowy schemat z czystym obszarem rysowania. W tym celu wybieramy odpowiednio File/New/Schematic. 5.1 Polecenie ADD Aby wybra element z biblioteki wybieramy ikon ADD znajdujc si na pasku narzdzi polece. Zostanie wywietlone nowe okno. Z lewej strony znajduje si lista dostpnych bibliotek. Wejcie do kadej z bibliotek moliwe jest poprzez kliknicie w znak (+). W tym momencie zostan wywietlone wszystkie jej elementy. Klikajc na dowolnym elemencie, z prawej strony zostan wywietlone szczegółowe informacje na jego temat (rozmiar, rodzaj obudowy, itd.). Teraz w polu Search moemy wprowadzi jeden lub wicej parametrów wyszukiwania. Moemy wpisa nazw poszukiwanego elementu lub dowolne słowo znajdujce si w jego opisie. Dozwolone jest uywanie znaków zastpczych takich jak * czy?. Jeeli po uruchomieniu polecenia ADD nie wida bibliotek, oznacza to, i nie zostały one załadowane. wpisujemy: Jeli chcemy, na przykład, umieci element 74LS00 w polu wyszukiwarki 74*00 lub 74LS00 * jest znakiem zastpczym okrelajcym technologi i/lub wariant obudowy. Rezultatem szukania jest wykaz elementów wykonanych w rónych technologiach i rónych obudowach. Zaznaczamy podany element i klikamy na OK. Teraz moemy umieci element na Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 42

schemacie. Przesuwamy kursor w lew stron ekranu i klikamy lewym przyciskiem myszy. Przesuwamy kursor w prawo i umieszczamy kolejny element. W ten sposób umieszczamy cztery bramki na rodku obszaru rysowania. Nastpnie umieszczamy w pobliu pit bramk. Program EAGLE nazwał cztery pierwsze bramki IC1A IC1D. Bramka pita została natomiast nazwana IC2A. Jest tak dlatego, i pita bramka wymaga drugiego układu scalonego. Jeli spojrzymy na warstw 93 Pins lub w linii polece wpiszemy: DISPLAY PINS parametry pinów zostan wywietlone na zielono. Powikszamy rysunek. Bramki zostały wywietlone w wikszej skali. Mona zauway, e piny zostały oznaczone jako Input (In) lub Output (Out) oraz to, e liczba wywietlana jest w Swaplevel. Swaplevel wikszy ni 0 informuje, e pin moe by zamieniony z innym pinem takiego samego elementu, który ma przydzielony ten sam Swaplevel (Patrz polecenie PINSWAP). Na przykład pin z swaplevel 1 moe by zamieniony z innym pinem, który posiada swaplevel 1. Swaplevel 0 oznacza, e pin nie moe by zmieniony. Tak długo, jak polecenie ADD bdzie aktywne, symbol bramki bdzie przypisany do kursora. Uywajc ikony Zoom-in lub klawisza F4 wywietlamy wiksz cz. Nastpnie naciskamy klawisz ESC, aby wywietli okno polecenia ADD. W polu Search wpisujemy poniszy przykład: *555N* lub *555* Klikajc dwukrotnie lewym przyciskiem myszy na LM555N wybieramy element z biblioteki linear.lbr. Klikamy dwukrotnie prawym przyciskiem myszy, aby obróci element o 180, a nastpnie klikajc lewym przyciskiem myszy umieszczamy element w dowolnym miejscu obszaru rysowania. Powtarzamy to samo z innymi elementami. Moemy równie zauway, e biblioteki (w zalenoci od potrzeb) zawieraj elementy o symbolice europejskiej oraz amerykaskiej. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 43

Dopóki polecenie ADD bdzie aktywne, moemy wróci do menu polecenia ADD. Aby to uczyni naciskamy klawisz ESC. Dwukrotne nacinicie klawisza ESC powoduje anulowanie polecenia. Inn metod umieszczania elementów na schemacie jest przecignicie ich z drzewa znajdujcego si w Panelu Sterowania do okna Edytora schematów. Układamy okna w taki sposób, aby widzie je równoczenie. Wybieramy, na przykład, element LN555N z linear.lbr w widoku drzewa (gał Librares). Uywajc metody Drag&Drop (przecignij i pu), aby przenie element do Edytora schematów. Jeli wybierzemy element, który moe posiada wicej ni jeden rodzaj obudowy lub technologii wykonania, to przed umieszczeniem go na schemacie zostaniemy poproszeni o wybranie odpowiedniego wariantu z menu. Domylnie program EAGLE przyjmuje, e wszystkie aktywne elementy s podłczone do tego samego ródła zasilania i tego samego uziemienia. Piny zasilania nie s wywietlane. S natomiast automatycznie podłczane do ródła zasilania i uziemienia podczas generowania płytki (jeeli uytkownik nie dołczy innych sygnałów). Aby umieci je na schemacie naley uy polecenia INVOKE. Wikszo elementów (zawartych w bibliotekach), które posiadaj tylko jeden pin zasilania i uziemienia, s definiowane w ten sposób, e piny sygnałów zasilajcych s niewidoczne. W niektórych przypadkach (na przykład w przypadku układu 555N, przechowywanego w bibliotece liniowej) piny te powinny by widoczne. W takiej sytuacji naley podłczy pin zasilania z odpowiedni sieci. Pomoc programu EAGLE umoliwia otrzymanie informacji na temat polece ADD oraz UPDATE umoliwiajcych aktualizowanie i dodawanie elementów oraz całych bibliotek. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 44

5.2 Polecenie USE Domylne ustawienia powoduj, e polecenie ADD przeszukuje wszystkie biblioteki zawarte w katalogu bibliotek (wybieramy odpowiednio z menu Panelu Sterowania Options/Directories/Libraries). Istnieje moliwo wykluczenia funkcji przeszukiwania. Aby to uczyni, przy gałzi Libraries (w widoku drzewa w Panelu Sterowania) klikamy na zielony znacznik. Kolor zielony oznacza, e biblioteki s aktualnie w uyciu, szary za oznacza bibliotek nieuywan. To jest dokładnie funkcja USE, któr moemy wywoła za pomoc linii polece. Na przykład polecenie: USE * powoduje, e wszystkie elementy (znajdujce si w ciece dostpu do bibliotek) staj si dostpne. Wicej informacji na temat polecenia USE znajdziemy w pomocy programu. 5.3 Polecenie INVOKE Polecenie INVOKE moe by uyte do zezwolenia na podłczenie aktywnych elementów do ródła zasilania innego ni VCC i GND. Wybieramy ikon INVOKE, a nastpnie klikamy lewym przyciskiem myszy na bramk IC2A. Zostanie wywietlone menu. Klikamy dwukrotnie na PWRN oraz na pinach zasilania, aby przyłczy IC2 do kursora. Teraz moemy umieci go gdziekolwiek, klikajc w tym celu lewym przyciskiem myszy i podłczajc go do dowolnej sieci. Inn cech polecenia INVOKE jest moliwo zezwalania na dołczanie sekwencji odnoników uytkownika przed automatycznym dokonaniem tego przez program EAGLE. Jeeli polecenie INVOKE jest wci aktywne klikamy lewym przyciskiem myszy na IC2A. Zostanie wywietlone menu. Gwiazdka przypisana do bramki A wskazuje na to, e bramka ta jest aktualnie uywana. Elementy bez gwiazdek natomiast, mona wykorzysta. Jeli chcemy, aby IC2C był umieszczony przed IC2B, klikamy dwukrotnie na C w wywietlonym menu. Okno zostanie zamknite, a IC2C bdzie przyłczony do kursora. Klikamy lewym przyciskiem myszy w dowolnym miejscu, aby umieci element. Pozostałe bramki bd uywane przez program EAGLE do momentu dodania kolejnego układu. Jeli chcemy umieci bramki na wicej ni jednym arkuszu, uywamy polecenia INVOKE (na nowym arkuszu) i wpisujemy nazw elementu w linii polecenia. Zostanie wywietlone menu polecenia INVOKE. Zespół Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Trzebini 45