Krzysztof Jakubowski Prezes Fundacji Wolności Inicjatywa Lokalna W ramach tegorocznej akcji Masz Głos, Masz Wybór (2013), zgłosiliśmy Fundację Wolności do realizacji zadania inicjatywa lokalna. Zdecydowaliśmy się właśnie na to działanie z dwóch powodów. Foto. - Logo akcji "Masz Głos, Masz Wybór" Po pierwsze w Lublinie wciąż nie ma uchwały Rady Miasta Lublin w sprawie inicjatywy lokalnej. Chcielibyśmy, aby odpowiednia uchwała została podjęta, a ta najwyższa forma partycypacji obywatelskiej zyskała popularność wśród mieszkańców Lublina i stała się często wykorzystywanym narzędziem udziału obywateli w życiu naszego samorządu. Po drugie, wspieramy rodziny zamieszkujące trzy bloki - przy ul. Sowińskiego 4, Al. Racławickich 22 i 22b w rewitalizacji terenu w ich sąsiedztwie. Długo zastanawialiśmy się, jak w zwięzły sposób opisać wspólne (nasze i mieszkańców) działania. Z pewnością nie jest to budżet obywatelski (bo choć występuje tu silna potrzeba mieszkańców, to nie ma zarezerwowanych środków finansowych w kasie miasta). Po długim czasie doszliśmy do wniosku, że taką aktywność mieszkańców można uznać za formę inicjatywy lokalnej. 1 S t r o n a
Mieszkańcy zwierają szyki Na początku tego roku zadzwoniła do mnie Pani Wanda. Zwróciła się z problemem, z którym ona i jej sąsiedzi borykają się od kilku lat, nadal bezskutecznie. Mianowicie chodzi o to, że droga prowadząca między wspomnianymi wcześniej blokami jest wąska, a ograniczona ilość miejsc parkingowych sprawia, że samochody zastawiają każdy wolny skrawek terenu (blokując przejazd oraz niszcząc zieleń). Znacznie utrudnia to dojazd mieszkańcom oraz przede wszystkim śmieciarce, która co piątek musi się przeciskać wzdłuż zatłoczonej, wąskiej dróżki. Nie mniej istotnym problemem dla mieszkańców, jest niemodernizowany od lat pięćdziesiątych plac zabaw, znajdujący się pośrodku tego terenu. Mieszkańcy zwrócili się do urzędu pierwszy raz w tej sprawie kilka lat temu. Od tego czasu powstało całkiem sporo korespondencji, niestety bez żadnych efektów. Rozpowszechniająca się w całym kraju moda na partycypację (np. budżety obywatelskie) trafiła wreszcie również do grupy sąsiadów z tego osiedla, leżącego w centrum Lublina. Poprosili o wsparcie naszą fundację. Poza nami, pomagają im także studenci z Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej, którzy dokonują inwentaryzacji zieleni i opracowują graficznie koncepcję zagospodarowania przestrzeni. Foto. - Mieszkańcy bloków przy ul. Sowińskiego i Al. Racławickich rozmawiają nt. rewitalizacji swojego podwórka 2 S t r o n a
Wspólnie zabraliśmy się do pracy, aby ten stan rzeczy zmienić. Najpierw powstał plan działań. Zdecydowaliśmy, że opracujemy ankietę, w której mieszkańcy trzech bloków wypowiedzą się nt. zagospodarowania wspólnej przestrzeni. W ten sposób zebraliśmy opinie prawie 80% osób, zamieszkujących okolicę. Pomysły, które pojawiły się w ankiecie zostały dookreślone na otwartym spotkaniu dla mieszkańców. Następnie zorganizowaliśmy kolejne spotkanie mieszkańców, na które zaprosiliśmy również lokalne media lubelskie oraz radnych Rady Miasta. Przyszło prawie 80 osób, w tym dwóch radnych. Wysoka frekwencja udowodniła radnym, że problem drogi, miejsc parkingowych i placu zabaw jest dla mieszkańców niezwykle istotny. Na początku przedstawiliśmy zebranym cel naszych działań a Pani Wanda zaprezentowała zdjęcia, które doskonale zobrazowały problem. Sukcesem tego spotkania była obietnica wsparcia dla planu rewitalizacji, którą złożył radny Marcin Nowak. Pozyskaliśmy sojusznika w naszej sprawie. Inicjatywa lokalna jako najwyższa formą partycypacji Mechanizm inicjatywy lokalnej został ujęty w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2003 nr 96 poz. 873 z późn. zm.). Art. 19b. ust. 1 precyzuje, że w ramach inicjatywy lokalnej mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego bezpośrednio, bądź za pośrednictwem organizacji pozarządowych, lub podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 mogą złożyć wniosek o realizację zadania publicznego do jednostki samorządu terytorialnego, na terenie której mają miejsce zamieszkania lub siedzibę. Nie istnieje ściśle określony formularz wniosku, a pismo składa się w trybie Kodeksu Postępowania Administracyjnego. Rada Gminy powinna ustalić tryb i kryteria oceny wniosków, z uwzględnieniem przede wszystkim wkładu pracy społecznej (art. 19c). Po zatwierdzeniu wniosku, organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego zawiera z wnioskodawcą umowę na czas określony o wykonanie inicjatywy lokalnej. Tyle w ustawie. Istotą inicjatywy lokalnej jest pełna kooperacja samorządu lokalnego władz i mieszkańców. Łączą oni swoje siły, celem zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Mówi się, że inicjatywa lokalna jest najwyższą formą partycypacji, bo mieszkańcy mogą nie tylko wskazać, co powinno zostać zrealizowane, ale również czynnie uczestniczyć w działaniach, 3 S t r o n a
np. budując wymarzony plac zabaw z materiałów otrzymanych od władz gminy. Wkładem mieszkańców w inicjatywie lokalnej najczęściej jest ich praca społeczna lub materiały, rzadziej pieniądze. Władze dzięki temu oszczędzają na kosztach inwestycji, zaś wspólna realizacja zadania integruje lokalną społeczność. Niektórzy społecznicy uważają ponadto, że osobisty udział w przedsięwzięciu wpływa na większą troskę mieszkańców o zrealizowany projekt. W przypadku grupy sąsiedzkiej z ul. Sowińskiego 4 i Al. Racławickich 22 i 22b, wkładem mieszkańców jest zorganizowanie konsultacji w sprawie zagospodarowania terenu oraz przygotowanie projektu przestrzennego (we współpracy ze studentami Politechniki Lubelskiej). Nie bez znaczenia jest duże zainteresowanie i zaangażowanie mieszkańców, które powinno udowodnić rządzącym jak ważna jest to sprawa dla miasta. Co dalej? Entuzjazm i motywacja mieszkańców nie pozwoliła nam poprzestać na dotychczasowych działaniach. Postanowiliśmy zaprezentować nasze racje Prezydentowi Miasta Lublin. Umówiliśmy się na spotkanie (zgodnie z wymaganiami z dwutygodniowym wyprzedzeniem). Tydzień przez spotkaniem potwierdziliśmy chęć rozmowy. Dlatego byliśmy trochę zdziwieni, gdy okazało się, że zamiast prezydenta spotka się z nami Pan Andrzej Wojewódzki - Sekretarz Miasta. Później okazało się, że prezydent w tym czasie wręczał studentom klucze do miasta z okazji rozpoczęcia juwenaliów. Szkoda, bo termin zarezerwowaliśmy dużo wcześniej. Na szczęście Pan Wojewódzki okazał się kompetentną osobą, z którą dobrze nam się rozmawiało. Zwrócił uwagę, na duże obciążenia budżetu miasta, głównie poprzez realizację inwestycji dofinansowanych ze środków unijnych. Docenił on aktywność grupy mieszkańców i wyraził nadzieje, że podobne inicjatywy będą się pojawiać w kolejnych dzielnicach. Wskazał jednak na możliwość realizacji tego zadania w trybie etapowym. Za dotychczasowy sukces naszych działań uznaję to, że udało nam się zjednoczyć mieszkańców i przedstawić nasze pomysły władzom miasta. Następnym krokiem będzie przygotowanie formalnego wniosku w sprawie realizacji inicjatywy lokalnej oraz dopracowanie jego szczegółów z przedstawicielami urzędu miasta. Mamy nadzieję, że najpóźniej w przyszłym roku zaczniemy realizację inicjatywy lokalnej w partnerstwie z władzami samorządowymi Lublina. 4 S t r o n a
Foto. - Spotkanie przedstawicieli mieszkańców z Sekretarzem Miasta. Będziemy również przekonywać Prezydenta i Radnych do przygotowania i podjęcia odpowiedniej uchwały w sprawie inicjatywy lokalnej. Przecież korzyści z jej przyjęcia płyną w obydwie strony władze miasta zyskują informacje o grupach aktywnych mieszkańców, partnerów do realizacji inwestycji oraz pomoc w ich wykonaniu, natomiast mieszkańcy dostają narzędzie partycypacji, dzięki któremu mają możliwość zmiany swojego najbliższego otoczenia. 5 S t r o n a