SKRYPT WIEDZY Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych to nazwa polskich partyzantów, działaczy niepodległościowego podziemia po 1944 r. działających przeciwko podporządkowaniu Polski Związkowi Radzieckiemu. Po zakończeniu II wojny światowej wielu polskich wojskowych nie poddało się, lecz nadal walczyło o wolną i demokratyczną ojczyznę. Polscy bojownicy nie złożyli broni. Jeszcze raz poszli do lasu bronić miejscowej ludności przed kradzieżami i agresją Milicji Obywatelskiej, Urzędu Bezpieczeństwa i KBW (Korpus Bezpiecz. Wewnętrznego). Określenie Wyklęci powstało w 1993 r., kiedy użyto go pierwszy raz w tytule wystawy Żołnierze Wyklęci antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r. zorganizowanej na Uniwersytecie Warszawskim. Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako Żołnierzy Drugiej Konspiracji lub Żołnierzy Niezłomnych. Żołnierzy Wyklętych dotknęły ogromne prześladowania. W walkach podziemia z władzą zginęło około 9 tys. konspiratorów. Kilka tysięcy zostało zamordowanych na podstawie wyroków komunistycznych sądów lub zmarło w więzieniach. Wciąż są to szacunki. Wysiłek zbrojny i martyrologia drugiej konspiracji nadal wymagają badań. 1944 r. Dowódcy 5. Wileńskiej Brygady AK w marszu. Pierwszy z lewej jej dowódca Zygmunt Szendzielarz Łupaszka, już wkrótce jeden z Żołnierzy Wyklętych. (Mikołaj Sprudin/Fundacja OŚrodka KARTA) 1
Osłabienie Armii Krajowej w wyniku akcji Burza i po upadku powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r.; Rozwiązanie Armii Krajowej i aresztowanie ostatniego komendanta jej gen. Leopolda Okulickiego Niedźwiadek oraz jego zastępcy gen. Emila Fieldorfa Nil ; Wyzwolenie Polski spod okupacji niemieckiej przez wojska Armii Radzieckiej w 1945 r.; Walka władz socjalistycznych z konspiracją niepodległościową za pomocą oddziałów Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD (radziecki komitet - centrala wojska i milicji); Działalność 6 Wileńskiej Brygady (WiN) oraz innych jednostek na Wielkopolsce i Lubelszczyźnie. Ogłoszenie nieprawdziwej amnestii (akt łaski) w 1945 i 1947 r. oraz nawoływanie Wyklętych do ujawnienia się. Aresztowanie ponad 76 774 antykomunistycznych działaczy. Śmierć podczas walki lub skrytobójcze morderstwo w więzieniach NKWD i UB około 20 tysięcy żołnierzy; Tortury, represje i wywiezienie działaczy na Wschód oraz przetrzymywanie ich w obozach pracy; Zamordowanie 7 członków kierownictwa Wolności I Niezawisłości 1 marca 1951 r.; Zamordowanie gen. Emila Fieldorfa zastępcy komendanta AK 1953 r.; Śmierć ostatniego z "Żołnierzy Wyklętych" - Józefa Franczaka pseudonim "Lalek" z oddziału kapitana Zdzisława Brońskiego "Uskoka" - zginął w obławie pod Piaskami 21 października 1963 r. http://muzeumzolnierzywykletych.pl/kal/21-x-1963-w-walcez-grupa-operacyjna-sb-zginal-jozef-franczak-lalek/ 2
wolność obywatela i niezawisłość państwa; pełną suwerenność, rzeczywistą demokrację w duchu zachodnioeuropejskim, zagwarantowanie w Polsce wolności słowa, przekonań politycznych i możliwości zrzeszania się. Armia Krajowa Obywatelska; Armia Polska w Kraju; Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj; Konspiracyjne Wojsko Polskie; Narodowe Siły Zbrojne po 1945 r. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe Organizacja NIE; Ruch Oporu Armii Krajowej; Ruch Oporu Wolność i Niezawisłość ; Wolność i Sprawiedliwość. 3
Powojenna konspiracja niepodległościowa była aż do powstania Solidarności najliczniejszą formą zorganizowanego oporu społeczeństwa polskiego wobec narzuconej socjalistycznej władzy. W 1945 r., w czasie największej aktywności zbrojnego podziemia, działało w nim bezpośrednio: 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w różnych oddziałach. 20 tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich; Około 20 tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom zaopatrzenie, wywiad, schronienie i łączność; Łącznie daje to grupę ponad 0,5 miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. walkach z władzą Polski Ludowej zginęło około 15 tysięcy ludzi, w tym około 7 tysięcy członków podziemia. Idea upamiętnienia żołnierzy tzw. drugiej konspiracji została rozpowszechniona dzięki działalności Związku Żołnierzy AK oraz prezesa Instytutu Pamięci Narodowej p. Janusza Kurtyki. Według niego Czyn zbrojny i antykomunistyczna działalność w imię niepodległości po drugiej wojnie światowej funkcjonują w społecznej opinii często w sposób zafałszowany, co było skutkiem polityki władz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Komuniści robili wszystko, by zohydzić żołnierzy niepodległej Polski oraz ich walkę To oczywiste, że tak jak 4
kultywujemy pamięć o Polskim Państwie Podziemnym, tak powinniśmy również pamiętać o czynie żołnierzy konspiracji antykomunistycznej. Bo to była walka o niepodległość. Zdecydowanego poparcia idei Dnia Pamięci udzielał Prezydent Lech Kaczyński. To on ostatecznie skierował do Sejmu projekt ustawy w tej sprawie. 28 lutego 2009 r. z inicjatywy prezesa Jerzego Kurtyki i Jerzego Szmida na I Walnym Zgromadzeniu Stowarzyszenia NZS 1980 r. podjęta została uchwała popierająca inicjatywę Światowego Związku Żołnierzy AK, ustanowienia dnia 1 marca - Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Ostatecznie sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił Dzień Żołnierzy Wyklętych jako święto państwowe na mocy ustawy z dnia 3 lutego 2011 roku. Żołnierzy Wyklętych ma być wyrazem hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie Ojczyzny brzmiało uzasadnienie projektu. Uchwalenie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest formą uczczenia ich walki i ofiary, ale także bólu i cierpienia, jakich doznawali przez wszystkie lata PRL i ciszy po 1989 roku. Organizacje kombatanckie na czele ze Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej i Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych; pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej; Kluby parlamentarne PO i PiS; Prezydent RP p. Lech Kaczyński. 5
Tego dnia 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, rozstrzelano siedmiu członków Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Skazani byli kolejno odprowadzani na miejsce kaźni, a kat strzelał im w tył głowy. IV Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Byli to: 1. kapitan Józef Batory, 2. kapitan Franciszek Błażej; 3. podpułkownik Łukasz Ciepliński, 4. porucznik Karol Chmiel, 5. major Mieczysław Kawalec, 6. major Adam Lazarowicz, 7. kapitan Józef Rzepka. 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Nadzorowane przez NKWD śledztwo, w czasie którego stosowano tortury trwało prawie 3 lata. Zostali oni skazani na karę śmierci przez rozstrzelanie. ponieważ władze ludowe sfałszowały dowody; wobec oskarżonych stosowano przemoc; przesłuchiwano nieuczciwych świadków; zmuszano do podpisywania nieznanej treści protokółów zeznań. 6
"Odbiorą mi tylko życie. A to nie najważniejsze. Cieszę się, że będę zamordowany jako katolik za wiarę świętą, jako Polak za Polskę niepodległą i szczęśliwą. Jako człowiek za prawdę i sprawiedliwość. Wierzę dziś bardziej niż kiedykolwiek, że Idea Chrystusowa zwycięży i Polska niepodległość odzyska, a pohańbiona godność ludzka zostanie przywrócona. To moja wiara i moje wielkie szczęście. Gdybyś odnalazł moją mogiłę, to na niej możesz te słowa napisać". ( z grypsu ppłk Łukasz Ciepliński do syna Andrzeja) http://www.prezydent.pl/kancelaria/zolnierze-wykleci/kim-byli-zolnierze-wykleci/ Po raz pierwszy Dzień Żołnierzy Wyklętych obchodzono w 60. rocznicę ich śmierci 1 marca 2011 r. o żołnierzach podziemia nie można było mówić w okresie PRL-u; przedstawiano Wyklętych w negatywnym świetle w latach 80 XX wieku; pomijano ich w awansach i przyznawaniu medali przez władze polskie; Nadal nie dokonano ich ekshumacji. Szczątki Wyklętych nadal znajdują się w masowych grobach np. na powązkowskiej Łączce pod grobami dygnitarzy PRL; 7
Pamiętajmy, że funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, którzy przesłuchiwali i bili polskich patriotów, ich sędziowie oraz wykonawcy wyroku nigdy nie zostali z tego rozliczeni. Część z nich żyje i mieszka w Polsce spokojnie dożywając niesłusznie przyznanej wysokiej emerytury. Ostatni członek ruchu oporu Józef Franczak ps. Lalek z oddziału kpt. Zdzisława Brońskiego Uskoka zginął w obławie pod Piaskami w województwie lubelskim - 21 października 1963 roku. Źródła Informacji: http://pl.wikipedia.org/wiki/narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych http://dzieje.pl/aktualnosci/rocznica-egzekucji-czlonkow-zarzadu-win-dzien-pamiecizolnierzy-wykletych http://www.wykleci.ipn.gov.pl/ http://www.prezydent.pl/kancelaria/zolnierze-wykleci/kim-byli-zolnierze-wykleci/ 8