Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny listopad 2016 SPIS TREŚCI: I. WZROST PKB W III KWARTALE BR.. 2 II. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA.. 2 III. BUDOWNICTWO.. 3 IV. BEZROBOCIE........ 4 V. CENY TOWARÓW I USŁUG 5 VI. HANDEL ZAGRANICZNY.. 6 VII. POLSKO-CZESKA WYMIANA HANDLOWA.... 7 VIII. CZESKI IMPORT ŻYWNOŚCI Z POLSKI. 10 IX. RYNEK FUZJI I PRZEJĘĆ W CZECHACH 11 X. REKORDOWY ROK W PRODUKCJI SAMOCHODÓW W CZECHACH. 12 XI. CZESKIE FIRMY WALCZĄ O PRACOWNIKÓW.... 13 XII. XIII. XIV. GŁÓWNE BARIERY BIUROKRATYCZNE W CZECHACH... ELEKTRONICZNA EWIDENCJA PRZYCHODÓW W CZECHACH. PLANY BIURA PODRÓŻY CEDOK W RAMACH GRUPY ITAKA. 14 16 17 1
I. Wzrost PKB w III kwartale br. Produkt Krajowy Brutto Republiki Czeskiej w III kwartale br. wzrósł międzyrocznie - wg wstępnych danych - o 1,9%, a w porównaniu z poprzednim kwartałem o 0,3%. W porównaniu do II kwartału wzrost był powolniejszy głównie na skutek spowolnienia w sektorze przemysłu (produkcja przemysłowa w III kw. spadła realnie o 9,8% r/r, a w stosunku do kwartału poprzedniego o 0,9%). Od strony popytowej, wzrost pomogły osiągnąć silny popyt zagraniczny i rosnąca konsumpcja gospodarstw domowych. Z kolei negatywny wpływ na wynik w III kw. miała niższa aktywności inwestycyjna. Stosunkowo dobra kondycja gospodarki znalazła także przełożenie na sytuację na rynku pracy. Stopa zatrudnienia w III kwartale br. wzrosła międzyrocznie o 1,7%, zaś w porównaniu z II kwartałem br. nie uległa zmianie. Wzrost PKB Republiki Czeskiej w poszczególnych kwartałach lat 2011-2016 (w %; r/r; w cenach stałych, z korektą sezonową) 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 5,0 4,8 4,6 4,0 3,2 3,4 3,0 3,0 2,3 2,6 2,6 1,9 1,9 1,4 1,2 1,3 0,1 2011 2012 2013 2014 2015 2016* -0,6-0,3-0,9-1,1-1,4-1,8 Q1 Q2 Q3 Q4 * Dane za III kw. 2016 r. mają charakter wstępny. Źródło: Czeski Urząd Statystyczny II. Produkcja przemysłowa Produkcja przemysłowa w Republice Czeskiej we wrześniu 2016 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła realnie o 2,7%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego była niższa o 1,6%. 2
Największy międzyroczny wzrost odnotowano w produkcji pozostałych środków transportu i przyrządów transportowych (o 25,6%), pojazdów silnikowych, przyczep i naczep (o 10,0%) oraz maszyn i urządzeń (4,3%). Największy międzyroczny spadek odnotowano w górnictwie (o 10,5%), w produkcji urządzeń elektrycznych (o 2,6%) oraz w dystrybucji energii elektrycznej, gazu, ciepła i klimatyzowanego powietrza (o 1,6%). Przychody z działalności przemysłowej we wrześniu 2016 r. w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były wyższe o 1,2%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych o 4,0%. Wartość nowych zamówień w przemyśle międzyrocznie była wyższa o 2,4% (przy czym wartość zamówień zagranicznych wzrosła o 5,2%, a wartość zamówień krajowych spadła o 2,5%). Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), była we wrześniu 2016 r. międzyrocznie wyższa o 2,3%. Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrosło nominalnie o 4,0% i wyniosło 28 497 CZK (tj. ok. 1 055 EUR). Produkcja przemysłowa w 3 kwartale br. wzrosła międzyrocznie o 0,1%, zaś w porównaniu do wcześniejszego kwartału spadła o 1,8%. Wyszczególnienie Przemysł Republiki Czeskiej (B+C+D) Przemysł (wskaźniki międzyroczne dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) lipiec 2016 sierpień 2016 wrzesień 2016 styczeńwrzesień 2016 85,9 113,1 102,7 102,9 B) Wydobycie i eksploatacja 80,1 95,4 89,5 93,2 C) Przemysł przetwórczy 84,4 116,6 103,6 103,9 D) Produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 101,5 92,8 98,4 98,5 III. Budownictwo Produkcja budowlana na rynku czeskim we wrześniu 2016 roku, w stosunku międzyrocznym, spadła realnie o 7,4%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego wzrosła o 0,1%. Wartość produkcji w budownictwie ogólnym spadła o 1,2%, zaś w budownictwie inżynieryjnym o 17,8%. Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), we wrześniu br., w stosunku międzyrocznym, była niższa o 2,8%. Średnie miesięczne wynagrodzenie 3
brutto w tej branży wzrosło o 2,7% i wyniosło 33 881 CZK (tj. ok. 1 254 EUR). Liczba wydanych zezwoleń budowlanych we wrześniu 2016 r., w stosunku międzyrocznym, spadła o 4,4% (do 7 155), a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami o 11,5% (do 20,5 mld CZK, tj. ok. 759 mln EUR). Produkcja budowlana w całym 3. kwartale br. spadła realnie o 9,8% r/r, a w stosunku do kwartału poprzedniego o 0,9%. Produkcja budowlana (wskaźniki międzyroczne - dane wstępne) Wyszczególnienie Produkcja budowlana ogółem w tym: w budownictwie ogólnym w budownictwie inżynieryjnym Rozpoczęte realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Zakończone realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) lipiec 2016 83,7 87,7 76,6 84,9 114,5 34,8 114,0 102,6 232,0 sierpień 2016 94,1 101,1 81,8 105,1 122,6 91,0 87,7 85,6 140,4 wrzesień 2016 92,6 98,8 82,2 121,2 107,5 142,0 103,5 115,9 87,8 styczeńwrzesień 2016 90,2 93,2 84,1 98,9 114,4 73,0 103,0 105,7 101,4 IV. Bezrobocie Na koniec października 2016 roku w Republice Czeskiej bez pracy było 366,2 tys. osób, tj. o 12,0 tys. mniej niż na koniec miesiąca poprzedniego oraz o 64,2 tys. mniej niż na koniec października 2015 r. Stopa bezrobocia na 31.10.2016 r. wyniosła 5,0% (wśród mężczyzn spadła ona do poziomu 4,6%, zaś wśród kobiet do 5,3%). Największe bezrobocie odnotowano w powiatach: Karwina i Most (po 10,4%), Ostrawamiasto (9,1%), Usti nad Łabą (8,9%), Chomutov i Bruntal (po 8,5%), Decin (7,5%) oraz Znojmo, Sokolov i Hodonin (po 7,0%). Najniższe było w powiatach Rychnov nad Kneznou (1,8%), Praga-wschód (1,9%), Jindrichuv Hradec i Benesov (po 2,6%), Jicin (2,7%), Mlada Boleslav i Pelhrimov (po 2,8%). Spośród 77 powiatów Republiki Czeskiej, w 33 z nich stopa bezrobocia była wyższa lub taka sama jak średnia dla całego kraju. W ewidencji czeskich urzędów pracy, wg stanu na 31 października 2016 r., było 139 063 wolnych miejsc pracy (tj. o 1,9 tys. mniej niż w miesiącu poprzednim oraz o 31,7 tys. więcej niż w październiku 2015 r.). Na jedno wolne miejsce przypadało średnio 2,6 bezrobotnych, z tego najwięcej w powiatach: Karwina (13,7), Usti nad Łabą (10,4), Jesenik (10,3), Chomutov (9,4), Sokolov (7,6), Hodonin (7,5), Znojmo (6,3) oraz Bruntal (6,0). Zasiłek dla bezrobotnych w październiku 2016 r. wypłacono 83,5 tys. osobom ubiegającym się o zatrudnienie, tj. 22,8% ogółu bezrobotnych (we wrześniu 2016 r. 22,7%, w październiku 2015 r. 19,8%). 4
V. Ceny towarów i usług Ceny konsumpcyjne na rynku czeskim w październiku 2016 roku wzrosły międzyrocznie o 0,8%, zaś w stosunku do miesiąca poprzedniego o 0,3%. Największy wpływ na niewielki międzyroczny wzrost cen w październiku miały ceny w dziale napoje alkoholowe i tytoń, gdzie ceny wyrobów tytoniowych wzrosły o 6,2%, wysokoprocentowych napojów alkoholowych o 4,7%, zaś piwa o 4,6%. W dziale czynsze, woda, energia, paliwa (ogólny wzrost 0,5%) ceny czynszów były wyższe o 1,8%, opłaty za kanalizację o 5,3%, wodę o 1,6%, a opłaty za energię elektryczną o 1,2%. W dziale wyżywienie i zakwaterowanie ceny usług żywieniowych zwiększyły się o 1,7%, zaś usług hotelarskich o 0,5%. W dziale pozostałe towary i usługi ogólny wzrost o 1,2% był w dużej mierze spowodowany wyższymi cenami usług finansowych (o 2,9%) oraz ubezpieczeń (o 2,4%). Wzrost cen odnotowano także w służbie zdrowia, głównie wskutek wyższych o 5,2% cen pobytów uzdrowiskowych. Spadek cen odnotowano w dziale transport (o 0,1%), na co wpłynęły przede wszystkim niższe o 3,2% ceny paliw. Niższe były także ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 1,2%), co było rezultatem spadku cen szeregu artykułów spożywczych, w szczególności warzyw (o 14,7%), mąki (o 12,7%), mleka (o 7,4%) i owoców (o 6,5%). Odnotowano również spadek cen gazu ziemnego o 6,9%. Ogółem ceny towarów w stosunku międzyrocznym wzrosły o 0,3%, a ceny usług o 1,6%. Stopa inflacji w październiku 2016 r. - mierzona wzrostem średnich cen konsumpcyjnych z ostatnich 12 miesięcy w stosunku do średnich cen z poprzednich 12 miesięcy - wyniosła 0,4%. Ceny towarów i usług (wskaźniki, stopa inflacji) Wyszczególnienie Analogiczny okres roku Zmiana poprzedniego = 100 Stopa (2005= inflacji* 08/16 09/16 10/16 100) Ogółem w tym: 100,6 100,5 100,8 124,6 100,4 Artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe 99,5 98,7 98,8 129,2 98,3 Napoje alkoholowe i tytoń 104,8 104,4 104,8 169,6 104,3 Odzież i obuwie 102,1 101,1 101,8 92,3 102,1 Czynsze, woda, energia, paliwa 100,4 100,4 100,5 145,5 100,6 Wyposażenie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy 99,8 100,2 100,3 93,6 99,9 Służba zdrowia 102,7 102,6 103,0 158,4 100,8 Transport 97,1 98,4 99,9 101,1 97,2 Poczta i telekomunikacja 100,1 100,3 100,3 79,8 99,6 Kultura i rekreacja 100,7 100,9 100,7 100,8 101,7 Edukacja 101,1 101,9 101,9 126,3 101,2 Wyżywienie i zakwaterowanie 101,2 101,1 101,5 133,9 101,2 Pozostałe towary i usługi 101,3 101,0 101,2 122,2 100,9 *relacja średnich wskaźników bazowych (rok 2005=100) za ostatnie 12 miesięcy oraz wcześniejsze 12 miesięcy 5
VI. Handel zagraniczny W pierwszych trzech kwartałach 2016 roku obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym wzrosły o 2,9%. Eksport był wyższy o 4,4% i wyniósł 93,4 mld EUR, a import o 1,2% i wyniósł 94,6 mld EUR. Nadwyżka handlowa Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym wzrosła o 30,8% i wyniosła 14,8 mld EUR. Wzrost nadwyżki handlowej odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 2 804,8 mln EUR), wyrobów przemysłowych rynkowych (o 218,0 mln EUR), różnych wyrobów przemysłowych (o 119,7 mln EUR) oraz napojów i tytoniu (o 39,0 mln EUR); nadwyżka obniżyła się w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 75,3 mln EUR) oraz tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 17,4 mln EUR). Wzrost deficytu handlowego odnotowano w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 528,9 mln EUR) oraz żywności i zwierząt żywych (o 50,6 mln EUR). Z kolei w grupie paliw mineralnych i smarów odnotowano spadek deficytu (o 959,9 mln EUR), zaś w grupie wyrobów pozostałych poprawa salda o 10,3 mln EUR zmieniła wcześniejszy deficyt w nadwyżkę. Waluta Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w okresie I-IX 2016 r. (w mln) DYNAMIKA STYCZEŃ-WRZESIEŃ 2015 STYCZEŃ-WRZESIEŃ 2016 (I-IX 2015=100) Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo eksportu importu CZK 2 863 862 2 554 808 309 054 2 955 785 2 556 440 399 344 103,2 100,1 EUR 104 695 93 403 11 292 109 330 94 558 14 771 104,4 101,2 USD 116 599 104 033 12 566 122 020 105 538 16 482 104,6 101,4 W pierwszych trzech kwartałach 2016 r. największy międzyroczny wzrost wartości czeskiego eksportu miał miejsce w grupie maszyn i środków transportu (o 3 845,5 mln EUR, tj. o 6,7%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 1 568,5 mln EUR, tj. o 12,6%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 382,5 mln EUR, tj. o 2,3%), w grupie napojów i tytoniu (o 121,2 mln EUR, tj. o 13,2%) oraz w grupie żywności i zwierząt żywych (o 110,1 mln EUR, tj. o 2,9%). Spadek wartości eksportu odnotowano w grupie paliw mineralnych i smarów (o 1 134,4 mln EUR, tj. o 35,1%), surowców z wyjątkiem paliw (o 189,3 mln EUR, tj. o 7,9%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 90,0 mln EUR, tj. o 1,3%) oraz wyrobów pozostałych (o 26,8 mln EUR, tj. o 10,4%). Największy międzyroczny wzrost wartości importu odnotowano w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 1 448,8 mln EUR, tj. o 14,3%), maszyn i środków transportu (o 1 040,7 mln EUR, tj. o 2,5%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 438,8 mln EUR, tj. o 4,1%), wyrobów przemysłowych rynkowych (o 164,5 mln EUR, tj. o 1,0%) oraz żywności i zwierząt żywych (o 160,7 mln EUR, tj. o 3,5%); spadki wystąpiły w grupie paliw mineralnych i smarów (o 2 094,3 mln EUR, tj. o 32,2%), surowców z wyjątkiem paliw (o 114,0 mln EUR, tj. o 5,4%) oraz wyrobów pozostałych (o 37,1 mln EUR, tj. o 14,3%). 1 1 Strukturę towarową czeskiego handlu zagranicznego przedstawia załącznik nr 1. 6
Głównymi pozycjami czeskiego eksportu w pierwszych trzech kwartałach 2016 r. były samochody osobowe (11,7% eksportu ogółem), części i akcesoria samochodowe (8,4%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (4,6%); następnie aparaty i urządzenia telefoniczne (2,8%), meble do siedzenia (1,7%), druty i kable izolowane (1,6%), urządzenia elektryczne do przełączania lub zabezpieczania obwodów elektrycznych (1,5%), rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (1,4%), a także pompy i podnośniki do cieczy oraz elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny (po 1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 36,3% czeskiego eksportu ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 8,1%. Do największych grup towarowych w czeskim imporcie w omawianym okresie należały: części i akcesoria samochodowe (6,3%), urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,6%) oraz aparaty i urządzenia telefoniczne (3,0%); następnie samochody osobowe (2,5%), leki (2,3%), elektroniczne układy scalone (1,7%), druty i kable izolowane oraz przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (po 1,5%), a także części i akcesoria do maszyn i urządzeń biurowych oraz meble do siedzenia (po 1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 25,1% czeskiego importu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 1,7%. Największą nadwyżkę handlową w pierwszych trzech kwartałach 2016 r. Republika Czeska uzyskiwała w handlu z Niemcami (10 197 mln EUR), Słowacją (4 434 mln EUR), Wielką Brytanią (3 275 mln EUR), Francją (2 680 mln EUR) oraz Austrią (1 884 mln EUR), a największy deficyt w handlu z Chinami (-10 426 mln EUR), Koreą Południową (-2 018 mln EUR), Polską (-1 645 mln EUR), Japonią (-1 000 mln EUR) oraz Tajlandią (-740 mln EUR). VII. Polsko-czeska wymiana handlowa Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w pierwszych trzech kwartałach 2016 r., w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, były o 4,6% wyższe i wyniosły 14 144,9 mln EUR. Wartość czeskiego eksportu do Polski wzrosła o 0,7% i wyniosła 6 250,1 mln EUR, a wartość importu z Polski wzrosła o 8,0% i wyniosła 7 894,7 mln EUR. Czeski deficyt w handlu z Polską wzrósł o 48,8% i wyniósł 1 644,6 mln EUR. 2 W czeskim eksporcie do Polski największe wzrosty wartościowe odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 184,7 mln EUR, tj. o 8,1%), paliw mineralnych i smarów (o 52,4 mln EUR, tj. o 44,6%) oraz surowców z wyjątkiem paliw (o 14,5 mln EUR, tj. o 6,1%). Największy spadek eksportu odnotowano w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 146,7 mln EUR, tj. o 9,1%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 57,2 mln EUR, tj. o 8,2%) oraz różnych wyrobów przemysłowych (o 17,1 mln EUR, tj. o 2,7%). 3 2 Wg danych Ministerstwa Rozwoju RP (system informacji Insigos), polsko-czeskie obroty handlowe w okresie I-IX 2016 r. w stosunku międzyrocznym wzrosły o 1,5% i wyniosły 13 648 mln EUR. Polski eksport do Czech wzrósł o 1,6% i wyniósł 8 954 mln EUR, a import o 1,4% i wyniósł 4 694 mln EUR. Wg tych danych Polska w omawianym okresie uzyskała nadwyżkę handlową z Czechami w wysokości 4 260 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nadwyżka wzrosła o 76 mln EUR, tj. o 1,8%. Dane te wskazują, że w badanym okresie Republika Czeska była 2. największym odbiorcą polskiego eksportu (po Niemczech) oraz 7. dostawcą towarów (za Niemcami, Chinami, Rosją, Włochami, Francją i Holandią). 3 Strukturę towarową czesko-polskiej wymiany handlowej wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego przedstawia załącznik nr 2. 7
WPHI Praga, listopad 2016 W czeskim imporcie z Polski największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 218,4 mln EUR, tj. o 28,6%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 124,1 mln EUR, tj. o 18,5%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 79,0 mln EUR, tj. o 4,0%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 74,8 mln EUR, tj. o 16,5%) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 51,9 mln EUR, tj. o 46,6%). Spadek importu odnotowano w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 39,6 mln EUR, tj. o 19,9%) oraz w grupie wyrobów pozostałych (o 4,9 mln EUR, tj. o 25,1%). Największy deficyt w handlu z Polską w pierwszych trzech kwartałach 2016 roku Republika Czeska odnotowała w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (-589,9 mln EUR), następnie w grupie żywności i zwierząt żywych (-451,4 mln EUR), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (-362,5 mln EUR), w grupie paliw mineralnych i smarów (-356,7 mln EUR), oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (-153,7 mln EUR). Nadwyżkę uzyskano w grupie maszyn i środków transportu (+290,5 mln EUR) oraz w grupie surowców z wyjątkiem paliw (+94,2 mln EUR). Czesko-polska wymiana handlowa w okresie styczeń-wrzesień 2015/2016 (w mln EUR) 8.500 8.000 7.500 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0-500 -1.000-1.500-2.000 7.894,7 7.311,0 6.250,1 6.205,6-1.644,6-1.105,4 I-IX 2015 Czeski eksport do Polski I-IX 2016 Czeski import z Polski Saldo wymiany dla RCz Źródło: Czeski Urząd Statystyczny W czeskim eksporcie do Polski największy udział w omawianym okresie miały samochody osobowe (9,0%) oraz części i akcesoria samochodowe (6,1%); następnie urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (2,5%), aparaty i urządzenia telefoniczne (2,0%), olej rzepakowy; podpaski higieniczne, tampony, pieluszki i podobne artykuły sanitarne oraz meble do siedzenia (po 1,7%), rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (1,6%), druty i kable izolowane (1,5%) oraz nowe opony z gumy (1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 29,0% czeskiego eksportu do Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 7,5%. 8
W imporcie z Polski dominowały części i akcesoria samochodowe (8,3%); następnie meble do siedzenia (4,2%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (3,5%), przyrządy do golenia (3,0%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (2,9%), drut miedziany (2,4%), olej rzepakowy (1,9%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem iskrowym (1,8%), druty i kable izolowane (1,6%), a także węgiel kamienny (1,5%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 31,2% czeskiego importu z Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 265,0% (głównie wskutek wzrostu importu przyrządów do golenia o 2 440,5%). W okresie I-IX 2016 r., Polska była trzecim największym partnerem handlowym Republiki Czeskiej pod względem importu (udział 8,3%), po Niemczech (26,7%) i Chinach (12,4%), a przed Słowacją (5,0%), Włochami (4,3%), Francją (3,2%) i Holandią (3,0%). Polska była także trzecim partnerem RCz pod względem eksportu (5,7%), po Niemczech (32,5%) i Słowacji (8,4%), a przed Wielką Brytanią (5,3%), Francją (5,2%), Włochami (4,3%) oraz Austrią (4,2%). Jak wynika z danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, dynamiczny wzrost dodatniego dla Polski salda wymiany handlowej w pierwszych trzech kwartałach 2016 r. spowodowany był głównie wzrostem czeskiego deficytu w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 235,5 mln EUR), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 225,6 mln EUR), w grupie żywności i zwierząt żywych (o 34,7 mln EUR) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (o 22,3 mln EUR), a także zmianą zeszłorocznej nadwyżki w deficyt w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (zmiana o 181,4 mln EUR, do poziomu -153,7 mld EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (zmiana o 52,6 mln EUR, do poziomu -35,8 mln EUR). Z ważniejszych dla polskiego eksportu do Czech pozycji towarowych ponadprzeciętną dynamikę w omawianym okresie wykazywały wspomniane już przyrządy do golenia (2 541%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (223%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (175%), czekolada i inne przetwory spożywcze zawierające kakao (155%), olej rzepakowy (146%), meble do siedzenia (144%), węglowodory cykliczne (143%) oraz leki (141%). Największy międzyroczny spadek dynamiki w czeskim imporcie z Polski odnotowano natomiast w przypadku silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym (52%), aparatów i urządzeń telefonicznych (57%), kawy i jej substytutów (63%), ołowiu nieobrobionego (67%), aluminium nieobrobionego (70%) oraz węgla kamiennego (80%). Ponadprzeciętną dynamikę w czeskim eksporcie do Polski, z ważniejszych pozycji towarowych, wykazywały przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (743%), aparatura odbiorcza dla radiofonii i radiotelefonii (407%), pompy i podnośniki do cieczy (219%), czekolada i inne przetwory spożywcze zawierające kakao (164%), wełna i sierść zwierzęca (145%) oraz maszyny i urządzenia klimatyzacyjne (132%). Największy spadek dynamiki eksportu odnotowano natomiast w przypadku kawy i jej substytutów (54%), traktorów (85%), aparatów i urządzeń telefonicznych (87%), pozostałych wyrobów z żeliwa lub ze stali oraz odpadów i złomu z żeliwa i stali (po 93%), a także oleju rzepakowego i środków czystości (po 94%) 9
WPHI Praga, listopad 2016 VIII. Czeski import żywności z Polski Według wstępnych danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, wartość czeskiego importu żywności z Polski w pierwszych trzech kwartałach 2016 r., w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, wzrosła o 4,8% i wyniosła 879,3 mln EUR. Największy udział w czeskim imporcie z naszego kraju miało w tym okresie mięso i wyroby mięsne (24,4%), kawa, herbata, kakao, przyprawy korzenne i wyroby z nich (21,1%), wyroby mleczne i jaja (14,0%), warzywa i owoce (11,1%), zboża i wyroby ze zbóż (10,6%) oraz pozostałe wyroby jadalne i przyprawy (7,9%; prawie połowę stanowiły w tej kategorii dania gotowe). Najniższy udział miały zwierzęta żywe (0,3%), ryby (2,7%) oraz cukier wraz z wyrobami z cukru i miodu (3,2%). Jak wynika z tabeli poniżej, największy procentowy wzrost wartości importu z Polski - w porównaniu do pierwszych trzech kwartałów roku poprzedniego - odnotowano w przypadku cukru i wyrobów z cukru i miodu (o 85,1%), pasz dla zwierząt (o 16,8%) oraz ryb i owoców morza (o 16,3%). Największy procentowy spadek wartości importu odnotowano w przypadku zwierząt żywych (o 43,4%), kawy, herbaty, kakao, przypraw korzennych i wyrobów z nich (o 7,8%) oraz pozostałych wyrobów jadalnych i przypraw (o 4,6%). W czeskim imporcie mięsa i wyrobów mięsnych z Polski odnotowano wzrost w imporcie mięsa drobiowego (o 16,4% - dzięki czemu pozycja ta umocniła się jako najważniejszy importowany rodzaj produktu mięsnego, stanowiąc 42% tej kategorii), wołowego (o 17,2%) i wieprzowego (o 2,5%). W imporcie kawy, herbaty, kakao i wyrobów z nich, wartość importu kawy była niższa o 35,9%, a czekolady wzrosła o 54,6% (produkty te generują, odpowiednio, 51% i 39% wartości całej kategorii). W grupie wyrobów mlecznych i jaj wzrost odnotowano w imporcie jaj (o 4,9%) oraz serów i twarogów (o 1,6%), zaś spadek w imporcie masła i pozostałych tłuszczów mlecznych (o 1,0%), oraz mleka i śmietany (o 5,1%). Sery i twarogi utrzymały pozycję najważniejszych importowanych z Polski wyrobów mlecznych (45% wartości importu w tej kategorii). Czeski import żywności z Polski w okresie I-IX 2016 roku Kod SITC Nazwa grupy towarowej 0 Żywność i zwierzęta żywe ogółem - w tym: 01 07 02 05 04 09 08 06 03 00 Mięso i wyroby mięsne Kawa, herbata, kakao i wyroby z nich Wyroby mleczne i jaja Warzywa i owoce Zboża i wyroby ze zbóż Pozostałe wyroby jadalne i przyprawy Pasze dla zwierząt Cukier, wyroby z cukru i miodu Ryby, skorupiaki i mięczaki Zwierzęta żywe Wartość (w tys. EUR) Dynamika (I-IX 2015=100) Udział (w %) 879 320 104,8 100,0 214 335 185 599 123 227 98 002 93 537 69 226 41 415 27 753 23 933 2 294 111,1 92,2 99,3 113,6 107,6 95,4 116,8 185,1 116,3 56,6 24,4 21,1 14,0 11,1 10,6 7,9 4,7 3,2 2,7 0,3 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 10
IX. Rynek fuzji i przejęć w Czechach Jak wynika z analizy M&A Barometer firmy doradczej EY, w pierwszym półroczu br. w Czechach odnotowano największy przyrost transakcji w zakresie fuzji i przejęć od czasów kryzysu finansowego. Zjawisko to przypisuje się zapowiedzi zakończenia interwencji walutowych przez Narodowy Bank Czeski, które dokonywane są obecnie w celu osłabienia korony czeskiej. Wartość transakcji w zakresie fuzji i przejęć w pierwszym półroczu 2016 r. sięgnęła 5 mld USD, tj. o 74% więcej niż w takim samym okresie roku ubiegłego. Inwestorzy spodziewają się większych zysków z aktywów koronowych po zakładanym umocnieniu się korony w następstwie zniesienia interwencji bankowych. Najwięcej, bo aż 73% transakcji dotyczyło rynku wewnętrznego (czeska firma kupuje inną firmę czeską), 20% inwestycji z zagranicy (firma zagraniczna kupuje firmę czeską), a 7% inwestycji za granicą (firma czeska kupuje firmę zagraniczną). W przekroju branżowym, 16,5% to transakcje w sektorze IT, 15,5% na rynku nieruchomości, 11,9% w sektorze usług, 11,9% w handlu hurtowym i detalicznym, 8,2% w energetyce i przemyśle wydobywczym, a 7,7% w produkcji. Poniżej przedstawiamy 10 największych transakcji zrealizowanych na rynku czeskim w I półroczu 2016 r., które podano do publicznej wiadomości. Firma kupowana Udział Firma kupująca Invia.cz 100% Rockaway Capital Prazska 100% Veolia Energie teplarenska LPZ CR Travel Service 39,9% CEFC China Energy Company Limited Jon Air Technic 100% Czechoslovak Group Fiomo 100% Huhtamaki Oyj SAOP Racunalnistvo Wartość Uwagi transakcji 85 mln USD Właściciel e-shopu Mall.cz oraz porównywarkę cen Heureka.cz nabył największego w RCz internetowego sprzedawcę wycieczek zagranicznych. 80 mln USD Nabywana firma zajmuje się dostawami ciepła w Pradze. 34 mln USD Chińska grupa kapitałowa nabyła udziały w firmie transportu lotniczego. 33 mln USD Lotnicze zakłady remontowe kupiła grupa zbrojeniowa należąca do J. Strnada. 31 mln USD Fiński producent opakowań kupił producenta opakowań foliowych. 100% Solitea 17 mln USD Czeski producent oprogramowania dla biznesu nabył aktywa słoweńskiego lidera w tej samej branży. 11
WPHI Praga, listopad 2016 Pronatal medical group 100% Medicon 14 mln USD Learning Systems Poland 100% Penta Investments 11 mln USD Veletrhy Brno 61% Miasto Brno 10 mln USD Właściciel kilku klinik w Pradze kupił sieć klinik zajmujących się medycyna reprodukcyjną. Grupa inwestycyjna Penta kupiła sieć szkół językowych w Polsce. Miasto Brno nabyło większościowy pakiet akcji organizatora międzynarodowych targów. Źródło: M&A Barometer firmy EY. X. Rekordowy rok w produkcji samochodów w Czechach Zakłady Hyundai pracują na trzy zmiany, Skoda werbuje setki nowych pracowników, producent autobusów Iveco buduje nową halę produkcyjną, Tatra podwaja produkcję samochodów ciężarowych takie obecnie tytuły są na porządku dziennym w prasie czeskiej. Zgodnie z planami zakładów produkujących samochody na terytorium Republiki Czeskiej, w całym 2016 roku z taśm produkcyjnych ma zejść ponad 1,3 mln samochodów osobowych. W czeskim przemyśle samochodowym tylko w ostatnim roku zainwestowano 13 mld CZK (ok. 500 mln EUR). Inwestycje te wytworzyły ok. 4,5 tys. nowych miejsc pracy. Produkcja samochodów w Czechach za pierwsze trzy kwartały 2016 r. Producent Skoda Auto Produkcja (w szt.) Plany rozwojowe na 2017 r. Tempo zmian (3 kw. 2015 r. = 100%) 565 148 Nowe modele i modernizacja +9,9% Hyundai 255 700 TPCA 175 528 Iveco 2 826 SOR (autobusy) 321 Tatra 876 Utrzymanie wolumenu produkcji przy zwiększeniu cen Spadek produkcji pojazdów przy wzroście produkcji części zamiennych Brak możliwości wzrostu produkcji przed dokończaniem budowy autostrady D35 Możliwe ograniczenie produkcji w związku z brakiem zamówień Wzrost produkcji o kilkanaście procent +2,8% +5,8% +3,9% -33,5% +36,7% Źródło: Auto SAP 12
Wzrost produkcji, w większości przypadków, zawdzięcza się całkiem nowym modelom bądź wdrażaniu modernizacji dotychczasowych. W bieżącym roku Skoda Auto rozpoczęła produkcję nowego modelu Kodiaq (w zakładach firmy w Kvasinach będzie także montowany inny SUV z grupy VW - Seat Ateca). W zeszłym roku Skoda przedstawiła nowy model Suberb, na którego popyt przekroczył wszelkie oczekiwania. W roku przyszłym firma zamierza zmodernizować produkcję modelu Octavia oraz modelu Rapid, jak też wypuścić nowy model popularnego SUV Yeti. Hyundai bazuje na produkcji Tucsona - trzeciego najbardziej atrakcyjnego modelu SUV na świecie. Jeszcze w bieżącym roku firma zamierza wypuścić nową generację samochodów osobowych i30 oraz zakończyć produkcje modelu ix20. Jedynie zakłady TPCA (Toyota, Peugeot, Citroen) planują w przyszłym roku obniżyć skalę produkcji samochodów osobowych (z obecnych 224 tys. do 200 tys.) i skoncentrować się na produkcji części zamiennych. XI. Czeskie firmy walczą o pracowników Niedobór siły roboczej oraz niskie bezrobocie sprawiają, że czeskie firmy coraz częściej zwiększają pracownikom wynagrodzenia. W I półroczu br. średnia płaca nominalna brutto wzrosła w całym kraju o 3,9% r/r do poziomu 27,3 tys. CZK (tj. ok. 1 010 EUR). Pod względem wysokości wynagrodzeń przodują tradycyjnie Praga oraz otaczające ją województwo środkowoczeskie, gdzie swoje zakłady produkcyjne mają firmy samochodowe Skoda Auto oraz TPCA. Kolejne miejsca zajmują regiony, których stolicami są odpowiednio 4. i 2. największe miasto Republiki Czeskiej, tj. Pilzno i Brno. To ostatnie wysoką pozycję zawdzięcza m.in. postawieniu na rozwój kształcenia oraz wsparciu firm z sektora IT. Na końcu zestawienia znalazło się województwo, którego stolicą są Karlowe Wary; jego gospodarka oparta jest w dużej mierze na turystyce i lecznictwie uzdrowiskowym, gdzie wynagrodzenia należą do stosunkowo najniższych. Sytuację komplikuje tutaj dodatkowo ogólnie trudna sytuacja czeskiego sektora wydobywczego, w tym znajdujących się w tym regionie kopalń węgla brunatnego w Sokolovie i jego okolicach. Pod względem profesji, najlepiej wyglądają zarobki lekarzy (ok. 2 220 EUR) oraz osób zatrudnionych w sektorze finansowym (ok. 1 980 EUR). Ten ostatni sektor w I pół. br. odnotował także najszybszy wzrost poziomu wynagrodzeń o 6,9 % r/r. Tradycyjnie najniższe są płace w sektorze usług kwaterunkowych i gastronomicznych (ok. 570 EUR) oraz w rolnictwie (ok. 790 EUR). W najbliższym czasie oczekuje się największego wzrostu wynagrodzeń w sektorze samochodowym, IT i finansowym. Z kolei pracodawcy z sektora wydobywczego, stalowego i maszynowego będą prawdopodobnie obniżać wynagrodzenia lub zmniejszać liczbę pracowników. Choć czeskie związki zawodowe wnioskują o podniesienie poziomu płac w całym br. o 5,5%, eksperci szacują, że już przekroczenie progu 5% może skutkować utratą konkurencyjności czeskich produktów na rynkach zagranicznych. Jest to możliwe zważywszy, że za wzrostem płac nie nadąża analogiczne zwiększenie produktywności pracy: jej szacowany wzrost za cały br. nie powinien przekroczyć 3%. Wzrost wolumenu produkcji osiągany jest nadal głównie poprzez zatrudnianie nowych pracowników, nie zaś dzięki zwiększaniu wydajności produkcji. Zwraca się również uwagę na to, że utrzymywanie przez Czeski Bank Narodowy sztucznie 13
WPHI Praga, listopad 2016 słabej korony wytworzył dla czeskich firm kokon ochronny, zniechęcając je do innowacji i zwiększania produktywności pracy. Średnie wynagrodzenia w regionach Republiki Czeskiej (stan na koniec I półrocza br.) Wynagrodzenie brutto Region Praga Woj. środkowoczeskie Woj. pilzneńskie Woj. południowomorawskie Woj. libereckie Woj. hradeckie Woj. morawsko-śląskie Wysoczyna Woj. usteckie Woj. południowoczeskie Woj. ołomunieckie Woj. pardubickie Woj. zlinskie Woj. karlowarskie Republika Czeska ogółem Źródło: MF Dnes z dn. 14/09/2016. w CZK w EUR 34 939 28 042 26 126 26 058 25 316 25 043 24 875 24 873 24 816 24 456 24 251 24 128 24 122 23 104 27 297 1 293 1 038 967 964 937 927 921 920 918 905 897 893 893 855 1 010 Wzrost płacy nominalnej r/r 3,2 3,8 3,4 4,1 4,1 4,4 3,5 4,6 4,6 4,0 3,9 3,4 4,5 3,6 3,9 XII. Główne bariery biurokratyczne w Czechach Czeski tygodnik Ekonom zwrócił się do czeskich firm i ich zrzeszeń o wskazanie głównych biurokratycznych barier rozwojowych. W efekcie wytypowano 30 regulacji będących największym obciążeniem dla działających w Republice Czeskiej przedsiębiorstw. Poniżej opisujemy 10 z nich, które znalazły się na czołowych miejscach rankingu. 1. Raporty kontrolne na potrzeby VAT wymóg zgłaszania otrzymanych i wystawionych faktur VAT do urzędów skarbowych obowiązuje firmy od początku 2016 r. Obowiązek zgłaszania mają wszystkie przedsiębiorstwa w trybie miesięcznym (małe w trybie kwartalnym). Zważywszy, że raporty nie zastępują klasycznych rozliczeń z urzędem skarbowym, wymóg ten zwiększył wyraźnie liczbę godzin przeznaczanych na regulowanie kwestii administracyjnych. Analitycy wskazują, że wprowadzenie tego obowiązku powinno być zrekompensowane likwidacją części kontroli podatkowych. Jeszcze przed wprowadzeniem tego dodatkowego obowiązku, Republika Czeska znalazła się w zestawieniu Banku Światowego i PwC na przedostatnim miejscu w UE (przed Bułgarią) pod względem czasu, który rocznie przeciętna firma traci na uporanie się z administracją podatkową (405 godzin; dla porównania w najlepszych państwach UE nie potrzeba na to nawet 100 godzin). 2. Pozwolenia budowlane w przypadku budowy hali procedura uzyskania pozwolenia trwa przeciętnie 247 dni, tj. więcej nie tylko od europejskiej czołówki (gdzie udaje się to zrobić w niecałych 100 dni), ale też np. od Rosji czy Tadżykistanu. W przypadku pozwoleń na budowę domu mieszkalnego oczekiwanie trwa przeciętnie ponad 5 lat. 14
Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest duża liczba instytucji, które wypowiadają się w tej sprawie jest ich aż 46, a każda z nich ma na wyrażenie opinii 30 dni. Długość procedur ma wpływ na ceny nieruchomości, które są z tego powodu wg analiz wyższe o ok. 10%. 3. Sprawdzanie wiarygodności płatników VAT przedsiębiorcy mają obowiązek sprawdzać, czy ich partner handlowy sumiennie odprowadza VAT, co de facto oznacza przeniesienie przez państwo swojej funkcji kontrolnej na podmioty gospodarcze. Autorzy opracowania wskazują, że prawo nie precyzuje, w jaki sposób dana firma powinna sprawdzać sumienność płatników VAT-u. 4. VAT z niezapłaconych faktur zgodnie z ustawą o VAT, firma sprzedająca towar lub świadcząca usługę, z chwilą sprzedaży towaru lub usługi przejmuje na siebie obowiązek odprowadzenia VAT-u do budżetu państwa, nawet jeśli faktura nie zostanie uregulowana, np. z powodu niewypłacalności lub nieuczciwości odbiorcy towaru lub usługi. Odzyskanie takich środków jest możliwe, ale stosunkowo trudne, gdyż należy spełnić szereg warunków jednocześnie (m.in. dłużnik musi być w trakcie postępowania upadłościowego). 5. Odpowiedzialność za VAT jeśli odbiorca zapłaci dostawcy na inny rachunek niż znajdujący się w rejestrze płatników VAT lub też dostawcy, który jest zapisany w rejestrze niewiarygodnych płatników, wówczas w przypadku niewywiązania się przez dostawcę z obowiązku odprowadzenia VAT do budżetu państwa, odpowiedzialność za niego przejmuje odbiorca. 6. Utrudnienia przy zwrocie VAT w niektórych ściśle określonych sytuacjach przedsiębiorcy mogą wnioskować o zwrot zapłaconego VAT. W praktyce jednak w ostatnich latach stało się to bardzo trudne, zważywszy na długie procedury kontrolne mające związek z walką Ministerstwa Finansów z oszustwami podatkowymi (transakcje karuzelowe). Są przypadki, gdy trwa to latami, a konieczne bywa nawet wniesienie sprawy do sądu. 7. Opłaty skarbowe choć w Republice Czeskiej wiele spraw administracyjnych można załatwić w sposób elektroniczny (poprzez system egovernment), to jednak gdy wnioskowi towarzyszy obowiązkowa opłata skarbowa, nie ma możliwości uiszczenia jej za pośrednictwem Internetu. Przedsiębiorca musi fizycznie nabyć znaczki opłaty skarbowej i osobiście zanieść je do urzędu. Dotyczy to np. wniosku o przedłużenie terminu na złożenie zeznania podatkowego czy też wniosku o wpis do rejestru handlowego. 8. Drożejące normy techniczne od początku 2015 r. Urząd ds. Normalizacji Technicznej, Meteorologii i Badań zwiększył opłaty za elektroniczny dostęp do norm technicznych. Kwota za dostęp pozostała taka sama, tj. 3,5 tys. CZK (ok. 560 PLN), jednakże zmniejszono okres dostępu z 1 na ½ roku. 9. Szkolenia dla pracowników prowadzących samochody w podróżach służbowych wg czeskich przepisów każdy pracownik (poza kierowcą zawodowym), którego firma wysyła w podróż służbową pojazdem (prywatnym lub służbowym), musi oprócz posiadania prawa jazdy przechodzić regularnie (rekomendowana częstotliwość to raz na 2 lata) specjalne szkolenia teoretyczne z zasad ruchu drogowego, których zakres i formę ustala pracodawca. 10. Nieskoordynowane kontrole główne 4 instytucje kontrolne w zakresie działalności gospodarczej w Czechach to: Urząd Finansowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Inspekcja Pracy oraz ubezpieczalnie zdrowotne. W przypadku działalności w 15
określonej branży, firmy mogą spodziewać się także kontroli np. ze strony Czeskiej Inspekcji Handlowej, Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej, Czeskiej Inspekcji Ochrony Środowiska, Urzędu Budowlanego, czy Państwowego Instytutu Kontroli Leków. W rezultacie, wobec braku koordynacji i współpracy urzędów, przedsiębiorcy uskarżają się, że natychmiast po skończeniu kontroli jednej z instytucji pojawia się następna, która kontroluje to samo. XIII. Elektroniczna ewidencja przychodów w Czechach Z dn. 1 grudnia 2016 r. działających w Republice Czeskiej dostawców usług kwaterunkowych i gastronomicznych zaczną obowiązywać przepisy o elektronicznej ewidencji przychodów (elektronicka evidence trzeb; EET), która z czasem będzie poszerzana na pozostałe firmy. Od 1 listopada br. system znajduje się w fazie testowej. Docelowo każdy przedsiębiorca, który przyjmie od klienta gotówkę, zapłatę kartą, czekiem, wekslem lub nawet bonem żywnościowym, będzie musiał taką transakcję zgłosić na bieżąco (zarejestrować) w urzędzie skarbowym za pośrednictwem specjalnego systemu internetowego. Podstawowe informacje na temat tego rozwiązania znaleźć można we wcześniejszym naszym opracowaniu na stronie czechrepublic.trade.gov.pl/pl/gospodarka/co-warto-wiedziec-ogospodarce/201029,elektroniczna-ewidencja-przychodow-w-republice-czeskiej.html. Od czasu wejścia w życie stosownej ustawy (nr 112/2016) w kwietniu br., ramy działania systemu nabrały bardziej konkretnych kształtów, a szereg wątpliwości dotyczących jego działania zostało wyjaśnionych. Wyłączenia z systemu Dla przykładu, z EET wyłączone są - co do zasady - osoby prywatne wynajmujące mieszkania innym osobom, nawet jeśli czynsz opłacany jest gotówką; gdyby jednak osoba oferująca mieszkanie korzystała z komercyjnych portali (np. booking.com) musi już spełniać obowiązki rejestracyjne. W przypadku sklepów internetowych, EET dotyczyć będzie płatności gotówkowych (np. przy odbiorze towaru w magazynie firmy), natomiast wyłączone z systemu będą transakcje opłacane przelewem, jak też płatności za pobraniem (ten ostatni wyjątek został wynegocjowany przez czeskie Zrzeszenie MŚP). Ewidencja nie będzie dotyczyć także przychodów stowarzyszeń (zwłaszcza organizacji pożytku publicznego), o ile mają charakter sporadyczny (nie ma jednak bliższej definicji tego pojęcia o wiążącą interpretację można się zwracać do urzędów finansowych), pochodzą z drobnych czynności biznesowych niebędących głównym przedmiotem działalności lub też w ogóle nie pochodzą z działalności gospodarczej (np. przychody związane z organizacją bali, nawet jeśli będą większe niż koszty organizacji takich przedsięwzięć). Początkujący przedsiębiorcy są zobowiązani do stosowania EET dopiero od 10. dnia od otrzymania numeru identyfikacji podatkowej (DIC). 16
Przychody w walucie obcej dla potrzeb EET przeliczane będą na korony czeskie wg kursu deklarowanego przez podatnika, a przypadku jego braku - wg kursu Narodowego Banku Czeskiego z danego lub poprzedniego dnia. Jeśli przedsiębiorca z obiektywnych przyczyn nie będzie w stanie zapewnić odpowiedniego połączenia internetowego, może zwrócić się do urzędu finansowego o wyłączenie z systemu EET. Na podstawie decyzji urzędu, taki przedsiębiorca może stosować tryb uproszczony (m.in. z obowiązkiem wysyłania danych o transakcjach do 5 dni od ich wystąpienia, a nie w trybie bieżącym). W przypadku awarii systemu internetowego, informacje do systemu powinny być przesłane po wznowieniu połączenia, nie później jednak niż 48 godzin od realizacji płatności. Częste awarie mogą być powodem kontroli ze strony urzędu finansowego. Rejestracja Pierwszym krokiem, który musi wykonać przedsiębiorca jest rejestracja do systemu EET w wybranym urzędzie finansowym (lub poprzez skrzynkę elektroniczną w ramach systemu egovernment). Po pobraniu danych dostępu do aplikacji EET, należy się zarejestrować na portalu adisspr.mfcr.cz. Poprzez portal składane są m.in. wnioski o wydanie certyfikatów dla terminali płatniczych dla każdego terminala potrzebny będzie osobny certyfikat. Koszty Wstępne nakłady dla przedsiębiorcy związane z nabyciem sprzętu i oprogramowania pozwalającego spełniać wymogi EET szacuje się na 6-10 tys. CZK (ok. 1-1,6 tys. PLN). Część tych wydatków można odzyskać dzięki jednorazowej uldze podatkowej dla osób rejestrujących się w systemie EET w wysokości 5 tys. CZK (ok. 800 PLN). Za niespełnienie obowiązków grożą surowe kary, np. za niewystawienie rachunku lub nieprzesłanie informacji o rachunku do systemu EET nawet do 500 tys. CZK (ok. 80 tys. PLN). XIV. Plany biura podróży Cedok w ramach grupy Itaka 8 listopada br. w siedzibie Ambasady RP w Pradze odbyła się konferencja z udziałem czeskich mediów oraz przedstawicieli administracji państwowej odpowiedzialnej za turystykę, na którym zaprezentowano strategię rozwoju biur podróży Itaka i Cedok (Cedok w drugiej połowie 2016 r. został przejęty przez Itakę). Współorganizatorem konferencji był Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Pradze. Otwierając konferencję, Pani G. Bernatowicz, Ambasador RP w RCz wyraziła nadzieję, że obecność polskiego kapitału na czeskim rynku turystycznym dopomoże zintensyfikować wyjazdy Czechów do Polski, a tym samym zwiększyć znajomość Polski wśród mieszkańców tego kraju; z kolei poprzez nawiązywanie kontaktów międzyludzkich, może dojść do utworzenia platformy dalszego rozwoju współpracy, także na płaszczyźnie biznesowej i politycznej. Zwróciła uwagę, że w połowie października br. odbyły się w Pradze konsultacje przedstawicieli polskiego Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz czeskiego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego z udziałem członków parlamentów obu państw, które zakończyły się obietnicą utworzenia (najprawdopodobniej już w 2017 r.) biura Polskiej Organizacji 17
Turystycznej w Pradze, a także intensyfikacji działań na rzecz zwiększenia obecności polskich firm na czeskich targach turystycznych. Wiceprezes Itaki P. Henicz przedstawił profil firmy oraz wyjaśnił powody przejęcia czeskiego biura podróży. Itaka jest niekwestionowanym liderem na polskim rynku turystyki wyjazdowej z wysokim 34-proc. udziałem, co równocześnie wskazuje, że jej możliwości rozwoju w Polsce są mocno ograniczone. Ponieważ firma od kilku lat osiągała bardzo dobre wyniki finansowe (ponad 1,6 mld PLN przychodów w 2015 r., przy zysku netto 34,8 mln PLN), wytworzyła środki na ekspansję zagraniczną. Wybór firmy Cedok, biura podróży z najdłuższymi tradycjami w Czechach i trójki na miejscowym rynku, poprzedzony był licznymi analizami. Ważny był fakt, ze Cedok jest w RCz biurem najlepiej rozpoznawalnym, a jednocześnie posiadającym dobre rozeznanie w zakresie preferencji czeskich klientów. Itaka już wcześniej współpracowała z czeskimi liniami lotniczymi Travel Service, a także miała biura w RCz w ramach swojej sieci agencyjnej. Przejęcie firmy Cedok ma stworzyć warunki do rozwoju tej spółki: polsko-czeskie działania na rynkach wewnętrznych i zagranicznych mają dać efekt synergii w postaci podniesienia rangi Cedoku. Jak zapowiedział P. Hanicz, w ciągu 3 lat Cedok ma stać się ponownie liderem na czeskim rynku. Dyrektor generalny biura podróży Cedok R. Drechsler przypomniał krótko historię założonej w 1920 r. firmy, która początkowo działała jako przedsiębiorstwo państwowe, a w 1995 r. została sprywatyzowana. Cedok już korzysta z kontaktów Itaki z sieciami hotelowymi i liniami lotniczymi, gdzie polski partner ma wynegocjowane warunki preferencyjne. Oferta wyjazdów turystycznych Cedoku na 2017 r. z powodów czasowych była tylko częściowo nadzorowana przez kierownictwo Itaki, natomiast oferty na kolejne lata mają być już w całości uzgadniane. Główne kierunki podróży w ofercie firmy stanowią Grecja, Hiszpania, Turcja i Włochy. Cedok rozważa obecnie przygotowanie oferty spędzenia wolnego czasu w Polsce dla czeskich turystów preferujących zróżnicowany i aktywny wypoczynek. 18
Grupa SITC WPHI Praga, listopad 2016 Załącznik nr 1 STRUKTURA TOWAROWA CZESKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 2016 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) WYSZCZEGÓLNIENIE CZESKI EKSPORT I-IX 2015 I-IX 2016 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2015/16 (I-IX 2015 =100) Wartość CZESKI IMPORT I-IX 2015 I-IX 2016 Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2015/16 (I-IX 2015 =100) Saldo I-IX 2015 Saldo I-IX 2016 Ogółem w tym: 104 695,2 100,0 109 329,5 100,0 104,4 93 402,7 100,0 94 558,4 100,0 101,2 11 292,5 14 771,1 0 Żywność i zwierzęta żywe 3 754,0 3,6 3 864,1 3,5 102,9 4 587,1 4,9 4 747,8 5,0 103,5-833,2-883,7 1 Napoje i tytoń 918,1 0,9 1 039,3 1,0 113,2 622,3 0,7 705,4 0,7 113,4 295,8 333,8 2 Surowce z wyjątkiem paliw 2 409,5 2,3 2 220,2 2,0 92,1 2 128,0 2,3 2 014,0 2,1 94,6 281,5 206,2 3 Paliwa mineralne i smary 3 230,5 3,1 2 096,1 1,9 64,9 6 499,0 7,0 4 404,7 4,7 67,8-3 268,5-2 308,6 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 319,8 0,3 366,7 0,3 114,7 237,3 0,3 301,6 0,3 127,1 82,5 65,1 5 Chemikalia i wyroby pochodne 6 703,4 6,4 6 613,4 6,0 98,7 10 699,3 11,5 11 138,1 11,8 104,1-3 995,8-4 524,7 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 16 947,8 16,2 17 330,4 15,9 102,3 16 238,0 17,4 16 402,5 17,3 101,0 709,9 927,8 7 Maszyny i środki transportu 57 691,3 55,1 61 536,7 56,3 106,7 41 987,8 45,0 43 028,5 45,5 102,5 15 703,4 18 508,2 8 Różne wyroby przemysłowe 12 464,4 11,9 14 033,0 12,8 112,6 10 144,7 10,9 11 593,5 12,3 114,3 2 319,7 2 439,5 9 Wyroby pozostałe 256,4 0,2 229,7 0,2 89,6 259,3 0,3 222,3 0,2 85,7-2,9 7,4 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 19
Grupa SITC WPHI Praga, listopad 2016 Załącznik nr 2 STRUKTURA TOWAROWA CZESKO-POLSKIEJ WYMIANY HANDLOWEJ W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 2016 ROKU (w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego) (w mln EUR) WYSZCZEGÓLNIENIE CZESKI EKSPORT DO POLSKI I-IX 2015 I-IX 2016 Wartość Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2015/16 (I-IX 2015 =100) Wartość CZESKI IMPORT Z POLSKI I-IX 2015 I-IX 2016 Udział w % Wartość Udział w % Dynamika 2015/16 (I-IX 2015 =100) Ogółem w tym: 6 205,6 100,0 6 250,1 100,0 100,7 7 311,0 100,0 7 894,7 100,0 108,0 Saldo I-IX 2015-1 105,4 Saldo I-IX 2016-1 644,6 0 Żywność i zwierzęta żywe 422,6 6,8 428,0 6,8 101,3 839,3 11,5 879,3 11,1 104,8-416,7-451,4 1 Napoje i tytoń 53,1 0,9 61,8 1,0 116,4 120,4 1,6 134,4 1,7 111,6-67,4-72,7 2 Surowce z wyjątkiem paliw 238,9 3,8 253,4 4,1 106,1 198,8 2,7 159,2 2,0 80,1 40,1 94,2 3 Paliwa mineralne i smary 117,5 1,9 169,9 2,7 144,6 451,9 6,2 526,6 6,7 116,5-334,4-356,7 4 Tłuszcze roślinne i zwierzęce 128,2 2,1 127,4 2,0 99,4 111,4 1,5 163,2 2,1 146,6 16,9-35,8 5 Chemikalia i wyroby pochodne 700,2 11,3 643,0 10,3 91,8 672,6 9,2 796,7 10,1 118,5 27,7-153,7 6 Wyroby przemysłowe rynkowe 1 615,3 26,0 1 468,7 23,5 90,9 1 979,6 27,1 2 058,6 26,1 104,0-364,3-589,9 7 Maszyny i środki transportu 2 285,4 36,8 2 470,1 39,5 108,1 2 153,5 29,5 2 179,6 27,6 101,2 131,8 290,5 8 Różne wyroby przemysłowe 636,8 10,3 619,7 9,9 97,3 763,8 10,4 982,2 12,4 128,6-127,0-362,5 9 Wyroby pozostałe 7,5 0,1 8,2 0,1 108,3 19,7 0,3 14,7 0,2 74,9-12,1-6,6 Źródło: Czeski Urząd Statystyczny 20