PROBLEMATYKA PRAKTYCZNEGO SZKOLENIA NA ŻAGLOWCACH I MORSKICH JEDNOSTKACH SZKOLNYCH Czesław DYRCZ Akademia Marynarki Wojennej 2/23
Plan wystąpienia Wprowadzenie Prawne uwarunkowania odbywania praktyk Tradycja a dzień dzisiejszy praktyk na żaglowcach szkolnych Praktyki na morskich jednostkach szkolnych Warunki prowadzenia praktyk na statkach morskich Książka praktyk Wnioski 3/23
Marynarz się wyrabia nie przy ławce szkolnej, tylko na pokładzie okrętu, przy kole sterowym, przy szkotach żagli i wiosłach łodzi, przy dobrej i złej pogodzie, podczas dnia lub nocy, przy upale czy mrozie (...) trzeba, żeby młody oficer na początku swojej kariery przeżył wszystko, co stanowi chleb i sól życia morskiego (...). Wiceadmirał Józef UNRUG, Morze Nr 6, 1925 r. Źródło: Fot. L. Derlacz. 4/23
Wprowadzenie 5/23
Prawne uwarunkowania odbywania praktyk 1. Międzynarodowa konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht z 1978 wraz ze zmianami z 1995 roku oraz zmianami sporządzonymi w Manili dnia 25 czerwca 2010 r. (Konwencja STCW - International Convention on Standard of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers) (Dz.U. z 1984 r. Nr 39, poz. 201 i 202 z 1999 r. Nr 30, poz. 286). 2. Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U. 2011 Nr 228 poz. 1368, z 2012 r. poz. 1068 oraz z 2013 r. poz. 852). 3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 7 sierpnia 2013 r. w sprawie wyszkolenia i kwalifikacji członków załóg statków morskich (Dz.U. 2013 poz. 937). 4. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawach ramowych programów szkoleń i wymagań egzaminacyjnych dla marynarzy działu pokładowego, maszynowego i w rybołówstwie morskim (Dz.U. 2014 poz. 258, poz. 536 i poz. 499). Źródło: Fot. K. Milosz. 6/23
Tradycja a dzień dzisiejszy praktyk na żaglowcach szkolnych Źródło: Fot. Akademia Morska w Gdyni. 7/23
Tradycja a dzień dzisiejszy praktyk na żaglowcach szkolnych 1. Wielowiekowa tradycja pływania i szkolenia pod żaglami. 2. Naturalna selekcja wśród kandydatów na przyszłych studentów uczelni morskich oraz przyszłych oficerów. 3. Sprawdzenie cech psychofizycznych kandydatów do przyszłej pracy i służby na morzu. 4. Zapoznanie z przyszłą pracą i służbą na morzu. 5. Wzmocnienie motywacji do nauki i zdobycia morskiego wykształcenia. Źródło: Fot. Marynarka Wojenna RP. 8/23
Tradycja a dzień dzisiejszy praktyk na żaglowcach szkolnych 6. Poznanie trudów i niebezpieczeństw służby na morzu. 7. Zdobycie doświadczenia i umiejętności praktycznych obsługi takielunku i ożaglowania oraz prac pokładowych. 8. Kształtowanie niezbędnych nawyków pełnienia wacht morskich oraz wykonywania obowiązków podczas alarmów i ćwiczeń. Źródło: Fot. L. Derlacz. 9/23
Tradycja a dzień dzisiejszy praktyk na żaglowcach szkolnych 9. Szkolenie wachtowe i poza wachtą. 10. Kształtowanie niezbędnych do pracy na statku i służby na okrętach cech psychofizycznych poprzez długotrwały pobyt na morzu, działanie zmiennych warunków hydrometeorologicznych i intensywność szkolenia. 11. Współczesny romantyzm pływania po morzach. Źródło: Fot. K. Milosz, V. Vasilevskiy, Akademia Morska w Gdyni. 10/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 1. Realizacja programów praktyk morskich w zmiennych warunkach hydrometeorologicznych i różnorodnych akwenach morskich pod względem nawigacyjnym. Źródło: Fot. T. Degórski. 11/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 2. Zdobywanie doświadczenia nawigacyjnego na jednostce doskonale wyposażonej w sprzęt i urządzenia nawigacyjne wszystkich generacji. Źródło: Fot. C. Dyrcz. 12/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 3. Bezpośrednie spotkanie w relacji uczeń nauczyciel. Źródło: Fot. C. Dyrcz. 13/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 4. Przygotowanie do rozstań z najbliższymi oraz kształtowanie cech psychofizycznych poprzez długotrwały pobyt na morzu, działanie zmiennych warunków hydrometeorologicznych i intensywność szkolenia. 5. Znaczenie przygodowe i emocjonalne rejsów na jednostkach szkolnych. 6. Kształtowanie postaw osobowych przestrzegania ceremoniału i zwyczajów morskich. Źródło: Fot. K. Milosz. 14/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 7. Realizacja programu praktyk ma na celu pozyskiwanie wiedzy ogólnej i zawodowej oraz rozbudzanie zainteresowań, wyrabianie umiejętności i nawyków samodzielnego działania w możliwie różnorodnych, a nawet ekstremalnych warunkach pracy na statku i służby na okrętach. Źródło: Fot. C. Dyrcz. 15/23
Praktyki na morskich jednostkach szkolnych 8. Zdobywanie doświadczenia zawodowego pod nadzorem oficerów wachtowych. 9. Wyrabianie samodzielności i umiejętności szybkiego podejmowania trafnych decyzji w różnych sytuacjach morskich, rozwiązywania złożonych problemów na mostku. 10. Kształtowanie właściwych cech osobowych, niezbędnych przyszłej kadrze kierowniczej do pracy na morzu. Źródło: Fot. Akademia Morska w Szczecinie. 16/23
Warunki prowadzenia praktyk na statkach morskich 1. Kształtowanie umiejętności działania we wszystkich warunkach pracy na morzu, interakcji społecznych, także w warunkach wielokulturowych oraz postawy współuczestnictwa i współodpowiedzialności za efekty działania (A. Walczak 2015). 2. Problematyka finansowania praktyk studenckich: Grupa robocza ds. praktyk studenckich powołana przez ministra GMiŻŚ w dniu 15 czerwca 2016 roku (zadanie dofinansowania praktyk studenckich); Posiedzenie sejmowej Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej dotyczące m. in. problemu finansowania praktyk studenckich w dniu 22 lutego 2017 r. 3. Różnorodność w postrzeganiu praktykantów przez armatorów poprzez pryzmat uczelni lub MJE. Źródło: Fot. C. Dyrcz. 17/23
Książka praktyk 1. Zasadniczym wymaganiem Konwencji STCW 78/95 jest udokumentowana realizacja programu szkolenia praktycznego w Książkach praktyk, co wymaga wiarygodności i rzetelności realizowania szkolenia praktycznego. 18/23
Książka praktyk 2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 28 listopada 2016 r. w sprawie wzorów książek praktyk w dziale pokładowym i dziale maszynowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 84). 19/23
Książka praktyk 3. Problemy rozliczenia 12-miesięcznej nadzorowanej praktyki w okresie 7 lat od rozpoczęcia studiów. 4. Brak potwierdzenia zaliczenia książki praktyk, nawet kilkudniowe, skutkuje koniecznością odbycia nienadzorowanej praktyki w wymiarze 36 miesięcy (zgodnie z Konwencją STCW). Źródło: Fot. C. Dyrcz. 20/23
Wnioski 1. Praktyki morskie realizowane na żaglowcach szkolnych stanowią historycznie utrwaloną formę przygotowania nowych kadr morskich, otwierającą drogę do bycia marynarzem na wszystkich stanowiskach okrętowych. 2. Statki szkolne powinny posiadać status najnowocześniejszych jednostek przeznaczonych do szkolenia studentów uczelni morskich, pod względem wyposażenia okrętowego. Dbałość o najnowsze wyposażenie musi być priorytetem. 3. Rozstrzygnięcia oczekuje mechanizm dofinansowania praktyk morskich. 4. Polski system kształcenia kadr morskich zdał doskonale egzamin i jest liczącym się na świecie, a dobrze przygotowany absolwent jest jego najlepszą wizytówką (D. Duda, 2017). Źródło: Fot. K. Milosz. 21/23
Navigare necesse est, Vivere non est necesse Plutarch (50-120 B.C.) Źródło: Fot. C. Dyrcz. 22/23
23/23