INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII CHEMICZNEJ kod 311603 ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 6. INFORMACJE DODATKOWE 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku 1
1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Technik technologii chemicznej (kod 311603) to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik technologii chemicznej jest przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: wytwarzania półproduktów i produktów chemicznych; obsługiwania maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego; organizowania i kontrolowania procesów technologicznych przemysłu chemicznego; wykonywania badań laboratoryjnych w przemyśle chemicznym. Profil kompetencyjny 1 dla grupy dużej Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych - kod 31 2 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych uczestniczy w badaniach w naukach fizycznych, chemicznych i technicznych oraz wdrożeniach ich wyników do praktyki; prowadzi nadzór i kontroluje operacyjne zadania w górnictwie, budownictwie, produkcji przemysłowej i innego rodzaju działaniach inżynieryjnych; obsługuje urządzenia techniczne, statki powietrzne i morskie 3. Przykładowe zawody: technik geodeta, technik budownictwa, technik elektryk, technik mechanik, technik technologii chemicznej, technik górnictwa, mistrz produkcji w przemyśle drzewnym, elektroenergetyk nastawni, operator zautomatyzowanej linii produkcyjnej, technik leśnik, technik technologii żywności, kapitan statku morskiego, nawigator lotniczy. Kompetencje to cechy osoby, które przejawiają się w działaniach prowadzących do wykonywania zadań zawodowych na wymaganym poziomie oraz w zachowaniach przekładających się na konkretne efekty, dzięki czemu są obserwowalne, podlegają rozwojowi poprzez szkolenia oraz nabyte doświadczenia w realizacji określonych zadań. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych określono cztery kluczowe kompetencje: 1) Sprawność motoryczna - wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2) Sumienność w dążeniu do rezultatów - wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje 1 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych. Warszawa, 2014 2 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7.08.2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2014 poz. 1145). 3 Klasyfikacja zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Tworzenie i stosowanie. Warszawa, 2014 2
i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3) Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 4) Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII CHEMICZNEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2010 2015 I W I PÓŁROCZU 2016R. 4 Wyszczególnienie I półrocze 2016 Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 65 129 1 0 0 0 2015 148 135 1 2 3 1 2014 178 177 3 2 2 0 2013 215 225 3 2 1 0 2012 182 210 5 2 2 0 2011 227 220 3 2 3 0 2010 250 228 2 1 3 0 Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: 4 Informacja przygotowana na podstawie opracowania danych z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim, opracowanego w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą oraz na podstawie danych statystycznych sprawozdania MPiPS-01 3
wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 5. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup. W województwie kujawsko-pomorskim grupa elementarna Technicy technologii chemicznej i pokrewni, w której ujęto zawód technik technologii chemicznej w 2015r. nie miała określonego statusu na rynku pracy, w I półroczu 2016r. była grupą nadwyżkową taką, która odznacza się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy 6. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2010 2014 zawód Technik technologii chemicznej został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie 7. LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA JEDNĄ OFERTĘ PRACY W ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII CHEMICZNEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 I półrocze 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 0 49,3 89 91 75,7 83,3 215 0 50 100 150 200 250 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za I półrocze 2016r. i za lata 2010-2015. Brak wartości w I półroczu 2016 roku oznacza, iż w danym roku nie zgłoszono ofert pracy w zawodzie technik technologii chemicznej. 5 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 6 Informacja o deficycie i nadwyżce dla wybranego województwa http://mz.praca.gov.pl 7 W latach 2010-2014 podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4
BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK TECHNOLOGII CHEMICZNEJ WEDŁUG POWIATÓW Powiat Bezrobotni nowozarejestrowani w I półroczu 2016r. TECHNIK TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w I półroczu 2016r. Bezrobotni wg stanu w dniu 30.06.2016r. Województwo kujawsko-pomorskie 65 0 129 Bydgoszcz grodzki 4 0 9 Bydgoszcz ziemski 2 0 2 Grudziądz grodzki 7 0 11 Grudziądz ziemski 5 0 4 Toruń grodzki 5 0 16 Toruń ziemski 3 0 5 Włocławek grodzki 5 0 16 Włocławek ziemski 1 0 8 Aleksandrów Kujawski 1 0 3 Brodnica 1 0 3 Chełmno * 0 2 Golub-Dobrzyń 1 0 2 Inowrocław 21 0 32 Lipno 5 0 5 Mogilno 2 0 3 Nakło nad Notecią 0 0 2 Radziejów * 0 0 Rypin * 0 0 Sępólno Krajeńskie * 0 0 Świecie 2 0 1 Tuchola 0 0 2 Wąbrzeźno 0 0 1 Żnin * 0 2 * brak danych w raporcie z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w podziale na powiaty Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY W badaniu ankietowym pracodawców kluczowych branż województwa kujawskopomorskiego w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu technik technologii 5
chemicznej 8. W badaniu zrealizowanym w latach 2010-2013, w których uczestniczyło 2000 pracodawców, nie zgłoszono chęci zatrudnienia osób w omawianym zawodem 9. Raport z badania internetowych ofert pracy dla województwa kujawskopomorskiego nie zawiera informacji dotyczących zawodu technik technologii chemicznej. Badaniem objęto ogłoszenia o pracy z kwietnia i października 2015r. zamieszczone na serwisach: praca.pl, gazetapraca.pl, pracuj.pl, praca.gratka.pl. dostępne w portalu Zielona Linia Centrum Konsultacyjno-Informacyjne Służb Zatrudnienia. 10. 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Barometr zawodów to badanie, które przewiduje zapotrzebowanie na pracowników na kolejny 2017 rok. Prognoza ta opiera się na opinii ekspertów (pracowników urzędów pracy oraz agencji zatrudnienia) analizujących sytuację w poszczególnych zawodach. Ocenie podlegają zawody najczęściej występujące na rynku pracy. Głównym efektem badania są informacje o grupach zawodów (w 2017r. poszczególne zawody z uwagi na podobieństwo wykonywanych zadań zostały ujęte w 165 grup), dla których prognozuje się deficyt, równowagę lub nadwyżkę osób poszukujących pracy. Do grupy zawodów Inżynierowie chemicy i chemicy zalicza się zawód technik technologii chemicznej. Według prognozy na 2017 rok, na poziomie województwa kujawsko-pomorskiego, grupa zawodów Inżynierowie chemicy i chemicy będzie grupą nadwyżkową to znaczy taką, w której zapotrzebowanie pracodawców będzie mniejsze niż podaż pracowników o odpowiednich kwalifikacjach 11. PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ZMIANA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW W GRUPIE ZAWODÓW INŻYNIEROWIE CHEMICY I CHEMICY WG POWIATÓW 8 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 9 Wyniki badań 2000 pracodawców woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonych w latach 2010-2013 w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 10 Raport z badania znajduje się na stronie http://wup.torun.pl/wp-content/uploads/2016/04/da_20160425_oferty- Internetowe-2015-r.pdf 11 http://barometrzawodow.pl/ 6
PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE RELACJA MIĘDZY DOSTĘPNĄ SIŁĄ ROBOCZĄ A ZAPOTRZEBOWANIEM NA PRACOWNIKÓW W GRUPIE ZAWODÓW INŻYNIEROWIE CHEMICY I CHEMICY WG POWIATÓW Źródło: http://barometrzawodow.pl/ 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 poz. 7 z późn.zm.) określa, że zawód technik technologii chemicznej od 01.09.2012 można uzyskać kształcąc się w technikum czteroletnim oraz na kursach kwalifikacyjnych. Dla zawodu technik technologii chemicznej wyodrębniono dwie kwalifikacje: K1 Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego. K2 Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym Według danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnionych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo (stan na dzień 08.06.2016r.) w województwie kujawsko-pomorskim zawód technik technologii chemicznej można uzyskać w 3 szkołach ponadgimnazjalnych posiadających status szkoły publicznej. TECHNIKUM CHEMICZNE Adres: Ignacego Łukasiewicza 3, 85-821 Bydgoszcz E-mail: zsch@bip.oswiata.bydgoszcz.pl 7
Strona www: www.zsc.bydgoszcz.pl Telefon: 523611008 Faks: 523611008 TECHNIKUM NR 2 W ZESPOLE SZKÓŁ CHEMICZNYCH IM. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE Adres: im. marsz. Józefa Piłsudskiego 4, 87-800 Włocławek E-mail: zschem@tlen.pl Telefon: 544125400 TECHNIKUM UZUPEŁNIAJĄCE CHEMICZNE Adres: Ignacego Łukasiewicza 3, 85-821 Bydgoszcz E-mail: zsch@bip.oswiata.bydgoszcz.pl Strona www: www.zsc.bydgoszcz.pl Telefon: 523611008 Faks: 523611008 LICZBA UCZNIÓW KONTYNUUJĄCYCH NAUKĘ W ZAWODZIE TECHNIK BUDOWNICTWA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH 2010-2015 WG STANU NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1637 1604 1369 1106 980 903 2010 2011 2012 2013 2014 2015 LICZBA ABSOLWENTÓW W ZAWODZIE TECHNIK BUDOWNICTWA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH SZKOLNYCH 2010-2015 WG STANU NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU 350 300 250 200 150 100 50 0 348 340 318 269 212 177 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w 8
zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji. Osoba, która zda egzamin otrzymuje świadectwo. Osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie otrzymuje dyplom. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: szkoły prowadzące kształcenie zawodowe (publiczne i niepubliczne); placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 12. SZKOLENIA Powiatowe urzędy pracy w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2011-2015 nie planowały szkoleń w obszarze związanym z zawodem technik technologii chemicznej. W 2010 r. powiatowe urzędy pracy jak i instytucje szkoleniowe zorganizowały szkolenia w obszarze górnictwo i przetwórstwo przemysłowe, w tym: przemysł spożywczy, chemiczny i lekki w zakresie: wstępna obróbka mleka 13 Informacje o szkoleniach dostępne są w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://stor.praca.gov.pl/portal/#/ris 6. INFORMACJE DODATKOWE Podstawa programowa kształcenia w zawodzie http://www.koweziu.edu.pl/pp_drukuj.php?nr_zawodu=311603 Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego http://www.sitpchemtarnow.pl/?site=aktualnosci Polska Izba Przemysłu Chemicznego http://www.pipc.org.pl Federacja Związków Zawodowych Przemysłu Chemicznego, Szklarskiego i Ceramicznego w Polsce http://www.fzzchemikow.com.pl Portal chemiczny dla chemików i nie tylko http://chemia.waw.pl LITERATURA Miesięcznik naukowo techniczny : CHEMIK http://www.miesiecznikchemik.pl/ 12 13 https://men.gov.pl/pl/ksztalcenie-zawodowe/ksztalcenie-doroslych Raporty z badań rynku szkoleniowego znajdują się na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 9
Miesięcznik: Przemysł chemiczny SIGMA NOT Miesięcznik: Chemia i biznes http://www.przemchem.pl/ Szarawara J, Piotrowski J.: Podstawy teoretyczne technologii chemicznej. WNT 2010 Bieszak H.: Urządzenia do realizacji procesów cieplnych w technologii chemicznej Bortel E, Konieczny H, Zarys technologii chemicznej, PWN, Warszawa 1992. Praca zbiorowa, Ćwiczenia laboratoryjne z technologii chemicznej ogólnej i nieorganicznej, Wydawnictwo UMK, Toruń 1982. Opracowała: Bożena Antoszewska - Woźniak doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja, grudzień 2016 r. 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Dostęp do rynków pracy krajów europejskiego obszaru gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik technologii w krajach EOG: chemicznej Osoba chcąca podjąć pracę jako technik technologii chemicznej w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik technologii chemicznej jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w trzech krajach EOG zawód technik technologii chemicznej jest regulowany są to: Austria, Czechy oraz Liechtenstein. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych 10
utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik technologii chemicznej wg europejskiego portalu mobilności zawodowej HTTP://EURES.EUROPA.EU Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem chemik zgłoszonych zostało 589 ofert pracy w 21 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie znajduje się w: Wielkiej Brytanii (342 oferty), Niemczech (111 ofert) i Belgii (37 ofert) - dane wg stanu na dzień 08.11.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie technik technologii chemicznej (chemik) powinny dysponować odpowiednimi uprawnieniami, doświadczeniem zawodowym w tym również laboratoryjnym, znajomością języka kraju, w którym wykonywana będzie praca (znajomość innego języka jest dodatkowym i mile widzianym atutem), wyższym wykształceniem w dziedzinie chemii, znajomością przepisów dotyczących ochrony środowiska oraz biegłą znajomością programów pakietu Microsoft Office. Należy pamiętać, że często pracodawcy oczekują od pracownika posiadania prawo jazdy kat. B jak również posiadania własnego samochodu. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik technologii chemicznej (chemik) w wybranych krajach: Wielka Brytania: 6-12 funtów godz./brutto bądź często informacja o płacy podawana jest w zestawieniu rocznym: 14.000 37.534 funtów rocznie/brutto, Czechy: 22.000-48.000 koron czeskich/miesięcznie brutto (jednakże możemy się spotkać również z informacją, iż wysokość wynagrodzenia uzależniona jest od posiadanego doświadczenia i kwalifikacji zawodowych). Opracowała: Justyna Grębicka pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP we Włocławku 11