VII KONKURS BIOLOGICZNY 2009/ 2010 Etap II Czas rozwiązania- 60 minut Test, który otrzymałeś, składa się z 23 zadań. Część z nich to zadania wielokrotnego lub jednokrotnego wyboru. Aby je rozwiązać, należy porównać pytanie z wariantami odpowiedzi. Prawidłową odpowiedź/odpowiedzi należy zakreślić następująco: np. a. W przypadku pomyłki, zakreśloną wcześniej literę należy zaznaczyć kółkiem następnie zakreślić właściwą odpowiedź. Pozostałe zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami. Życzymy powodzenia 1.(1p.) Zaznacz dla którego z podanych poniżej pasożytów wszystkie informacje są prawdziwe: A-glista ludzka jest obojnakiem żyjącym w jelicie cienkim człowieka, B- motylica wątrobowa należy do przywr, pasożytuje w wątrobie ssaków owadożernych, jej żywicielem pośrednim jest ślimak winniczek C-włosień kręty to nicień odbywający kopulację w jelicie cienkim człowieka, po czym samce giną, a samice wnikają do śluzówki jelita, gdzie rodzą larwy D-mózgowiec jest płazińcem, pasożytuje w jelicie psa, żywicielem ostatecznym jest owca 2.(4p.) Oceń poprawność poniższych stwierdzeń, wpisując w miejsce kropek litery: P prawda lub F fałsz. a) Pęcherz pławny u ryb rozwija się jako ślepy wyrostek jelita cienkiego- b) Najlepiej rozwiniętą częścią mózgu gadów jest przodomózgowie- c) Rezonatory głosowe żab leżące z boków pyska występują u samców tylko w okresie godowym- d) U ptaków występuje dziewięć worków powietrznych, w tym nieparzysty jest worek obojczykowy- 3.(2p.) Na przykładzie epidermy i ryzodermy roślin okrytonasiennych wskaż dwie różnice w budowie organów roślinnych mające związek z funkcjami, jakie pełnią te organy w życiu rośliny............. 1
4.(2p.) Bakterie to organizmy wszechobecne, spotykane są w glebie, wodzie, powietrzu oraz w organizmach żywych, w głębinach oceanów i na szczytach gór. Wskaż dwie cechy bakterii, które sprzyjają ich życiu w całej biosferze.......... 5.(2p.) Spośród wymienionych niżej cech budowy i funkcji organizmów wypisz (stosując oznaczenia literowe): a) dwie cechy roślin różniące je od grzybów-... b) dwie cechy grzybów różniące je od roślin-... Cechy budowy i funkcji organizmów żywych: A. Budują je komórki, w których brak ukształtowanego jądra. B. Ciało ich zbudowane jest z komórek eukariotycznych. C. Głównym składnikiem ich ścian komórkowych jest celuloza. D. Ich ściany komórkowe zbudowane są przeważnie z chityny. E. Organizmy te magazynują głównie skrobię. F. Są to wyłącznie organizmy cudzożywne. G.. Rozmnażać się mogą między innymi przez zarodniki. 6.(1p.) Wskaż właściwą odpowiedź: U roślin aparat szparkowy w skórce liścia otwiera się, gdy: A stężenie jonów potasowych w komórkach szparkowych maleje B obniża się potencjał wody w komórkach szparkowych C w komórkach szparkowych spada wartość turgoru D - zwiększa się stężenie CO 2 w komórkach szparkowych 7.(2p.) Wypisz dwa argumenty przemawiające za wykształceniem obyczaju wędrówek u ptaków w klimacie umiarkowanym.... 8. (2p.) Przedstawiony na rysunku skrzyp polny / Equisetum arvense / występujący pospolicie na polach uprawnych, ugorach i nieużytkach, wytwarza dwa rodzaje pędów nadziemnych: pęd letni, pęd wiosenny. 2
Nazwij rodzaj zaznaczonego pędu i określ jego funkcję....... 9.(1p.) Wybierz zestaw, w którym prawidłowo podano zwierzęta należące do tego samego typu: A bruzdogłowiec, wypławek, motylica wątrobowa, owsik, wrotek B małgiew, pomrowik, racicznica, mątwa, łodzik C dafnia, nereida, nalepian, wazonkowce, rureczniki D oczlik, ośliczka, krocionóg, pływak, błotniarka 10.(1p.) Wypisane niżej pojęcia uporządkuj rozbudowując podany schemat: okrytonasienne, mszaki, nasienne, paprotniki, zarodnikowe, nagonasienne 11.(1p.) Zaznacz błędną informację dotycząca rozrodu owadów: A mszyce mają cykl rozwojowy z przemianą pokoleń B u pszczół z zapłodnionych jaj rozwijają się samice C trutnie pszczół są diploidalne D pszczoła matka odbywa kopulację raz w życiu 3
12.(3p.) Ptaki są obecnie najliczniejszą grupą kręgowców lądowych, dość jednorodną pod względem wyglądu i budowy. Tym, co w największym stopniu ukształtowało ich życie, jest przystosowanie do aktywnego lotu. Wymień trzy cechy budowy szkieletu ptaków, wiążące się z ich zdolnością do aktywnego lotu oraz przedstaw znaczenie adaptacyjne każdej wymienionej cechy. 13.(1p.) Zaznacz prawidłową odpowiedź Zwalczanie zarodźca malarii polega na: A niszczeniu postaci inwazyjnych komara widliszka B ochronie pomieszczeń przed dorosłymi postaciami komara widliszka C działaniach profilaktycznych i leczeniu zimnicy D wszystkie odpowiedzi są prawidłowe 14.(1p.) Kwiaty roślin okrytonasiennych są najczęściej obupłciowe, ale samozapylenie jest zjawiskiem niekorzystnym, gdyż zmniejsza zmienność genetyczną potomstwa i jest przyczyną ujawniania się szkodliwych mutacji. Podaj jeden przykład, w jaki sposób rośliny zabezpieczają się przed samozapyleniem. 15.(2p.) Poniższe rysunki przedstawiają modyfikację organów podziemnych dalii i paproci. dalia paproć Napisz, jakie organy dalii i paproci uległy zmodyfikowaniu oraz wyjaśnij, jakie znaczenie dla tych roślin ma przedstawiona modyfikacja. 4
....... 16.(2p.) Bakterie brodawkowe żyją w symbiozie z korzeniami roślin motylkowych np. łubinu. Wypisz po jednej korzyści wynikającej z tej symbiozy dla: a) bakterii:... b) łubinu: 17.(1p.) Spośród wymienionych niżej chorób człowieka podkreśl sześć, które są pochodzenia wirusowego: AIDS, błonica, borelioza, tężec, różyczka, dur brzuszny, kiła, odra, grypa, śpiączka, świnka, lamblioza, opryszczka, gruźlica 18.(1p.) Strunowce to typ wysoko uorganizowanych zwierząt o dwubocznej symetrii ciała i wielkiej różnorodności form, do których należą trzy podtypy: osłonice, bezczaszkowce i kręgowce. Wykazują one wiele cech wspólnych, które świadczą o ich pokrewieństwie. Z podanych niżej cech wybierz i zaznacz dwie, które nie są charakterystyczne dla wszystkich przedstawicieli strunowców: A. Przewód pokarmowy położony po brzusznej stronie ciała. B. Stałocieplność. C. Obecność struny grzbietowej przynajmniej w pewnym okresie życia. D. Układ nerwowy położony po grzbietowej stronie ciała. E. Otwór odbytowy powstały w miejscu pragęby. F. Obecność błon płodowych. 19.(1p.) Rozwiąż zamieszczone niżej zadanie. Bakterie rozmnażają się średnio co 20 minut. Oblicz, po jakim czasie liczba komórek bakterii wyniesie 160, jeśli na początku eksperymentu było 10 komórek bakteryjnych.... 5
20.(2p.) Pijawka lekarska należąca do najbardziej wyspecjalizowanej grupy pierścienic jest krwiopijcą, któremu wystarcza jeden posiłek na parę miesięcy. Poniższy schemat przedstawia budowę przewodu pokarmowego pijawki lekarskiej. Wskaż strzałką, gdzie na schemacie znajduje się wole i napisz, jaką rolę pełni ono w odżywianiu się pijawki lekarskiej...... 21.(1p.) Zaznacz prawidłową odpowiedź. Przezmianki są to: A kubki smakowe u muchy B czułki drugiej pary u motyla C włoski leżące na odwłoku trzmiela D pozostałości po parze skrzydeł u muchy 22.(1p.) Z podanych poniżej elementów podkreśl ten, który nie występuje w organizmach bezkręgowców: cewki Malpighiego, płucotchawki, erytrocyty, metanefrydia, tchawki, żuwaczki, przetchlinki 23.(1 p.) Wyjaśnij, w jaki sposób brak pęcherza pławnego u rekina wpływa na jego aktywność w środowisku życia....... 6