Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 4/2016 (82), cz. 2. DOI: /frfu /2-50 s

Podobne dokumenty
Regulamin Listy ostrzeżeń SII Zasady ogólne

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Cel

Dane porównywalne w śródrocznym sprawozdaniu finansowym. Wpisany przez Krzysztof Maksymiuk

Warunki dopuszczenia akcji do obrotu giełdowego

Postępowanie sanacyjne w nowym prawie restrukturyzacyjnym. Regulacje prawne i praktyka

OCENA RADY NADZORCZEJ PBG S.A.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania

Regulamin Listy ostrzeżeń SII Zasady ogólne

GRUPA KAPITAŁOWA INTERNET GROUP S.A. w upadłości układowej SPRAWOZDANIE ZARZĄDU ZA OKRES SZEŚCIU MIESIĘCY ZAKOŃCZONY DNIA 30 CZERWCA 2012 ROKU

I. Zwięzła ocena sytuacji finansowej 4fun Media S.A.

Wpływ testów utraty wartości wprowadzonych przez MSR na predykcyjną siłę informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych

GRUPY KAPITAŁOWEJ MIDVEN S.A.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania

Zgodnie z treścią 90 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 roku w sprawie

OCENA RADY NADZORCZEJ PBG S.A.

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ AAT HOLDING S.A. ZA 2016 ROK

2. Składniki sprawozdania finansowego opisujące sytuację finansową (aktywa, zobowiązania i kapitały własne, przychody i koszty).

STUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób)

USTAWA. z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. (Dz. U. z dnia 14 lipca 2015 r.) TYTUŁ I

Spółki dopuszczone do publicznego obrotu są zobowiązane do przekazywania raportów okresowych.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania

SKONSOLIDOWANY RAPORT ROCZNY GRUPY KAPITAŁOWEJ AUXILIA S.A. za rok obrotowy od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r.

Regulamin Listy ostrzeżeń SII Zasady ogólne

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI RADY NADZORCZEJ. ABM SOLID S.A. w upadłości układowej

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ GPM VINDEXUS S.A. ZA 2013 R.

Uchwała nr 3/V/2013 r. Rady Nadzorczej P.R.I. POL-AQUA S.A. z dnia 28 maja 2013 r.

NARODOWY FUNDUSZ INWESTYCYJNY FORTUNA S.A. w likwidacji WARSZAWA, UL. DWORKOWA 3

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 761 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

Kancelaria Biegłego Rewidenta Leokadia Zagórska Kielce, ul. Malczewskiego 28

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ AAT HOLDING S.A. ZA 2015 ROKU

Dla Walnego Zgromadzenia i Rady Nadzorczej GRUPY KAPITAŁOWEJ MERLIN GROUP S. A.

RAPORT ROCZNY TRICEPS.PL S.A. Z SIEDZIBĄ WE WROCŁAWIU. za rok obrotowy obejmujący okres od roku do roku

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ FON S.A. Z WYNIKÓW OCENY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ORAZ SPRAWOZDANIA ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI ZA ROK OBROTOWY 2014

Przedmowa... Wykaz skrótów... Literatura...

Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania. Sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego

Procedura określająca. zasady raportowania informacji poufnych. w spółce. IDM S.A. w upadłości układowej

SPRAWOZDANIE NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA Z BADANIA. Dla Zgromadzenia Akcjonariuszy oraz Rady Nadzorczej Ursus S.A. w restrukturyzacji

BUDOPOL WROCŁAW S.A. w upadłości układowej (do dnia r. w upadłości likwidacyjnej) SPRAWOZDANIE FINANSOWE

APANET SPÓŁKA AKCYJNA

PRAWO RESTRUKTURYZACYJNE

Ujawnienia na temat połączenia spółek w sprawozdaniach finansowych spółek publicznych wyniki badań

PREZENTACJA INFORMACJI O SEGMENTACH OPERACYJNYCH W SPRAWOZDANIACH FINANSOWYCH SPÓŁEK GIEŁDOWYCH

Sprawozdanie z badania rocznego sprawozdania finansowego za rok obrotowy zakończony w dniu 31 grudnia 2018 roku

Nadzór UKNF nad sprawozdawczością finansową emitentów oraz rola nadzoru wewnętrznego emitenta

Wrocław, r.

Wykorzystanie sprawozdania finansowego na potrzeby postępowania upadłościowego

Wykaz raportów bieżących podanych do publicznej wiadomości w 2012 r. Temat raportu

GeoInvent SKONSOLIDOWANY RAPORT OKRESOWY KWARTALNY GRUPY KAPITAŁOWEJ GEOINVENT SA WRAZ Z WYBRANYMI DANYMI JEDNOSTKOWYMI DOTYCZĄCYMI GEOINVENT SA

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ

Okresowa sprawozdawczość spółek publicznych dopuszczonych do obrotu na rynkach zorganizowanych

RAPORT MIESIĘCZNY Marka S.A. w restrukturyzacji MAJ 2017 r.

Polityka informacyjna Banku Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna w zakresie kontaktów z inwestorami, mediami i klientami

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości w kształtowaniu standingu finansowego przedsiębiorstwa

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania

I. Zwięzła ocena sytuacji finansowej Arteria S.A.

R a p o r t. oraz. w 2017 roku

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 13:08:48 Numer KRS:

PLAN POŁĄCZENIA (łączenie przez przejęcie art. 492 par. 1 pkt. 1) KSH) podpisany w dniu r. pomiędzy:

SPRAWOZDANIE NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA Z BADANIA ZMIENIONEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Sprawozdanie z przepływów pieniężnych Spółki za okres od 01 stycznia 2016 r. do 31

Raport z oceny stosowania przez Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna Zasad Ładu Korporacyjnego dla Instytucji Nadzorowanych wydanych przez Komisję

Melania Bąk Wartość firmy jako składnik majątku ujawnianego i nieujawnianego rozważania o istocie, klasyfikacji i znaczeniu... 20

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ REDWOOD HOLDING S.A. W RESTRUKTURYZACJI ZA OKRES OD DNIA 1 STYCZNIA 2016 ROKU DO DNIA 31 GRUDNIA 2016 ROKU

GRUPA KAPITAŁOWA KORPORACJA BUDOWLANA DOM S.A. UL. BUDOWLANA 3, KARTOSZYNO, KROKOWA SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK OBROTOWY 2015

Nowe prawo restrukturyzacyjne. Dochodzenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i naprawczym po zmianach od

PRZYGOTOWANIE SPÓŁKI DO

RAPORT KWARTALNY BLUE TAX GROUP S.A. ZA IV KWARTAŁ 2010 ROKU

Ekokogeneracja S.A. w upadłości Raport roczny za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2017 r.

V NARODOWY FUNDUSZ INWESTYCYJNY VICTORIA S.A. w likwidacji WARSZAWA, UL. DWORKOWA 3

Załącznik do uchwały nr URN/47/2019 Rady Nadzorczej PZU SA z dnia r.

Plan połączenia wraz z dokumentami, o których mowa w art KSH stanowi załącznik do niniejszego raportu bieżącego.

z siedzibą w Katowicach

RADA NADZORCZA SPÓŁKI

GRUPA KAPITAŁOWA KORPORACJA BUDOWLANA DOM S.A. UL. BUDOWLANA 3, KARTOSZYNO, KROKOWA SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK OBROTOWY 2014

SPRAWOZDANIE RADY NADZORCZEJ ABADON REAL ESTATE S.A. ZA ROK 2017

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 23:16:16 Numer KRS:

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 19 maja 2017 r. (OR. en)

BUDOPOL WROCŁAW S.A. w upadłości układowej (do dnia r. w upadłości likwidacyjnej) SPRAWOZDANIE FINANSOWE

BLUMERANG INVESTORS S.A.

Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego

SPRAWOZDANIE ZARZĄDU DOMU MAKLERSKIEGO BZ WBK S.A. Z SIEDZIBĄ W POZNANIU W ODNIESIENIU DO SPÓŁKI GIEŁDOKRACJA SP. Z O.O.

Doradca restrukturyzacyjny LEKARZ FIRM

Temat: Wykaz informacji przekazanych przez Emitenta do publicznej wiadomości

RAPORT MIESIĘCZNY Marka S.A. w restrukturyzacji STYCZEŃ 2017 r.

Przykładowe pytania z zakresu Prawa upadłościowego

RAPORT OKRESOWY XSYSTEM S.A. w upadłości II KWARTAŁ 2018 ROKU

Sprawozdawczość okresowa spółek z NC raporty śródroczne

SKONSOLIDOWANY RAPORT PÓŁROCZNY. Grupy Kapitałowej Victoria Dom. Za okres roku do roku

Prawo restrukturyzacyjne i postępowanie upadłościowe - dochodzenie wierzytelności w świetle obowiązujących przepisów.

Ład korporacyjny w rocznych raportach spółek publicznych. Wpisany przez Krzysztof Maksymik

SPRAWOZDANIE Z BADANIA

SKONSOLIDOWANE INFORMACJE FINANSOWE PRO FORMA ZA ROK ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2013 ROKU

KRAJOWY REJESTR SĄDOWY. Stan na dzień godz. 21:01:47 Numer KRS:

KORPORACJA BUDOWLANA DOM S.A. UL. BUDOWLANA 3, KARTOSZYNO, KROKOWA SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK OBROTOWY 2015

R a p o r t. oraz. w 2016 roku

Podstawa prawna: art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy o ofercie informacje bieżące i okresowe

Transkrypt:

Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 4/2016 (82), cz. 2 DOI: 10.18276/frfu.2016.4.82/2-50 s. 571 580 Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Kinga Bauer ** Streszczenie: Cel Celem badań jest analiza zakresu informacji na temat prowadzonych postępowań restrukturyzacyjnych ujawnianych w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Metodologia badania Analiza rocznych sprawozdań finansowych wszystkich spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, w których aktualnie prowadzone są sądowe procesy restrukturyzacyjne. Wynik W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż spółki giełdowe będące w upadłości układowej zamieszczają w sprawozdaniach finansowych informacje na temat zagrożenia kontynuacji działania oraz dodatkowe, wybrane informacje na temat prowadzonego procesu restrukturyzacji. Oryginalność/wartość Wyniki badań dotyczących praktyki ujawnień informacji na temat zagrożenia kontynuacji działania oraz przeprowadzanych procesów restrukturyzacyjnych mają znaczenie dla obecnych i potencjalnych interesariuszy niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością spółek. Słowa kluczowe: restrukturyzacja, upadłość układowa, sprawozdanie finansowe, zagrożenie kontynuacji działania Wprowadzenie Ostatnie lata to czas intensywnych prac nad nowelizacją przepisów prawa dotyczących restrukturyzacji przedsiębiorstw. Celem zmian było odejście od systemu procedury prawnej w kierunku przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego, postrzeganego jako procesu ekonomicznego (Płoch i in. 2013). Do końca 2015 roku sądowe postępowania restrukturyzacyjne były wszczynane w ramach postępowań upadłościowych prowadzących do zawarcia układu. Od 1 stycznia 2016 roku prowadzenie tego typu postępowań reguluje Prawo restrukturyzacyjne. W związku * Publikacja sfinansowana ze środków przyznanych Wydziałowi Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, w ramach dotacji na utrzymanie potencjału badawczego. ** dr Kinga Bauer, Katedra Rachunkowości, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, e-mail: kinga.bauer@uek.krakow.pl.

572 Kinga Bauer z tym, iż sądowe postępowania restrukturyzacyjne toczą się w Polsce średnio kilka lat, na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie aktualnie notowane są spółki, w których postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone jest zarówno według przepisów Prawa Upadłościowego i Naprawczego, jak i spółki, w których postępowanie toczy się zgodnie z nowym Prawem restrukturyzacyjnym. Obydwa akty prawne odnoszą się do kwestii sprawozdań finansowych 1. Zdaniem D. Wędzkiego (2014, s. 13) sprawozdanie sporządzone w ramach rachunkowości jest bez wątpienia najważniejszym sprawozdaniem funkcjonującym w obrocie gospodarczym. Oczywiste jest także duże znaczenie informacji sprawozdawczej dla wczesnego wykrywania kryzysu w przedsiębiorstwie. Dane pochodzące ze sprawozdania finansowego stanowią podstawę do budowania modeli wczesnego ostrzegania przed upadłością, tak w Polsce jak i na całym świecie. Jak wynika z badań Smith i Strömberg (2004) sprawozdania finansowe wykorzystywane są także w procesie upadłościowym w wielu krajach. Z drugiej zaś strony analizy dokumentacji przedsiębiorstw przechodzących proces upadłości potwierdzają występowanie błędów i nieścisłości w ich sprawozdaniach finansowych (Dyczkowska 2009, s. 6 8; Bauer 2014, s. 652 666), a także ograniczoną informację na temat toczącego się postępowania upadłościowego (Bauer, Toborek-Mazur 2014). Równocześnie, sprawozdanie finansowe może być jedynym źródłem informacji dla niektórych grup interesariuszy. W związku z tym ważne jest, aby istotne informacje były prezentowane w sposób przejrzysty. Celem badań jest analiza zakresu informacji dotyczących prowadzonych postępowań restrukturyzacyjnych ujawnianych w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Planowane badania mają na celu poszerzenie wiedzy na temat działań spółek w zakresie ujawniania informacji niezbędnych w ocenie ryzyka przez inwestorów. Badaniami objęto roczne sprawozdania finansowe spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, w których aktualnie prowadzone są sądowe procesy restrukturyzacyjne. Koncepcja badań powstała w wyniku studiów literaturowych oraz wcześniejszych badań własnych autorki. 1. Interesariusze restrukturyzowanego w sądzie przedsiębiorstwa, jako użytkownicy sprawozdań finansowych Postępowanie restrukturyzacyjne prowadzi się w stosunku do przedsiębiorstwa, które jest niewypłacalne lub zagrożone niewypłacalnością (Prawo restrukturyzacyjne, art. 1). Przedsiębiorstwa przechodzące sądowe procesy restrukturyzacyjne są jednostkami, które 1 Raport Doing Business podaje, iż średni czas prowadzenia postępowania upadłościowego w Polsce wynosi 3 lata. Zgodnie ze stanem na dzień 4 kwietnia 2016 r. na GPW w Warszawie notowanych jest 7 spółek w postępowaniu układowym oraz 2 spółki w restrukturyzacji. Aktualne więc jest badanie przypadków restrukturyzacji prowadzonej zarówno jako postępowanie restrukturyzacyjne, jak i upadłościowe prowadzące do zawarcia układu.

Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego... 573 kontynuują działalność gospodarczą. Celem tego postępowania jest zaspokojenie roszczeń wierzycieli i wyprowadzenie przedsiębiorstwa dłużnika z przejściowej sytuacji kryzysowej. Jednak także w toku postępowania restrukturyzacyjnego jednostki prowadzą działalność gospodarczą i podlegają oddziaływaniu interesariuszy, jak inne przedsiębiorstwa funkcjonujące na rynku. Zgodnie z teorią, do interesariuszy zalicza się te podmioty, które wpływają lub pozostają pod wpływem przedsiębiorstwa (w szerokim ujęciu), lub tylko te które mają bezpośredni wpływ na kluczowe interesy ekonomiczne (w wąskim ujęciu). Wskazuje się wśród nich przede wszystkim właścicieli, w tym również jego akcjonariuszy, pracowników, dostawców, klientów, banki i inne instytucje finansowe, instytucje rządowe i społeczeństwo (Paliwoda-Matiolańska 2014, s. 58 59). Sądowe procesy restrukturyzacyjne, z uwagi na swoją specyfikę, powodują, iż szczególnie ważną grupą interesariuszy stają się przedstawiciele sądu (rys. 1). INTERESARIUSZE ZEWNĘTRZNI Klienci Wierzyciele Społeczeństwo INTERESARIUSZE WEWNĘTRZNI Zarządzający Właściciele (akcjonariusze) Pracownicy Państwo Banki Dostawcy Przedstawiciele sądu Rysunek 1. Interesariusze restrukturyzowanego w sądzie przedsiębiorstwa 2 Źródło: opracowanie własne na podstawie Bauer, Krasodomska (2014), s. 24, 25. Zgodnie z Prawem upadłościowym i naprawczym w postępowaniu upadłościowym prowadzącym do zawarcia układu powoływany był nadzorca sądowy, który sprawował nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa w upadłości układowej lub zarządca, który przejmował zarząd nad przedsiębiorstwem (Prawo upadłościowe i naprawcze, art. 51). Nowe Prawo restrukturyzacyjne wprowadziło podział na cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych. Postępowanie o zatwierdzenie układu umożliwia dłużnikowi zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli bez udziału sądu. W postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego powoływani są nadzorca układowy, nadzorca sądowy lub zarządca, a w postanowieniu sanacyjnym zarządca (Prawo restrukturyzacyjne, art. 3, 23, 51). Zarówno w nowym, jak 2 W artykule źródłowym rysunek ten i jego tytuł odnosi się do postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości tj. Stakeholders of an indebted company initial proceedings on declaring bankruptcy, jednak wymienia grupy interesariuszy charakterystyczne dla sądowych postępowań restrukturyzacyjnych.

574 Kinga Bauer i obecnie obowiązującym prawie do stron wywierających wpływ na restrukturyzowane przedsiębiorstwo należy zaliczyć także sąd i sędziego-komisarza. Z uwagi na specyfikę postępowania, przedstawiciele sądu mają zapewniony dostęp do informacji finansowej, w tym sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa dłużnika. W przypadku spółek notowanych na giełdzie, dostęp do sprawozdań finansowych jest zapewniony dla wszystkich zainteresowanych stron za pośrednictwem Internetu. Jedną z najważniejszych grup interesariuszy spółek giełdowych, a tym samym użytkowników informacji pochodzących ze sprawozdań finansowych są niewątpliwie dostarczyciele kapitału. Podejmując decyzje dotyczące inwestycji kapitałowych, są zainteresowani informacjami pozwalającymi na ocenę zdolności jednostki do generowania dodatnich przepływów finansowych oraz zdolności spółki do ochrony i powiększenia kapitału (Zuchewicz 2012, s. 81). Niemniej jednak rozwój i generowanie dodatnich wyników nie jest możliwe bez przetrwania przedsiębiorstwa. Informacja na temat ryzyka jakie wiąże się z działalnością jednostki, może więc być priorytetowa dla inwestorów. 2. Istota ujawnień na temat ryzyka w sprawozdaniach finansowych w świetle oczekiwań inwestorów Globalizacja i rozwój rynków kapitałowych, w tym giełd papierów wartościowych w istotny sposób wpływa na teorię i praktykę rachunkowości. Sprawne funkcjonowanie rynków finansowych wymaga odpowiedniej jakościowo informacji, zapewnienia porównywalności sytuacji finansowej poszczególnych jednostek, a tym samym minimalizacji ryzyka gospodarczego. Konsekwencją jest dążenie do ujednolicenia sprawozdań finansowych na skalę globalną. Sprawozdania finansowe powstają jako wynik wzajemnego oddziaływania zarówno korporacji, profesjonalistów rachunkowości oraz użytkowników sprawozdań finansowych (Cyert, Ijiri 1974, s. 29) Międzynarodowe Standardy Rachunkowości jako główny cel sprawozdań finansowych wskazują dostarczenie użytecznej informacji finansowej dla obecnych i potencjalnych inwestorów, pożyczkodawców i wierzycieli podejmujących decyzje na temat środków inwestowanych w przedsiębiorstwie (IFRS, The Conceptual Framework for Financial Reporting, OB2). Inwestorzy na rynku kapitałowym podejmują decyzje na podstawie publicznie dostępnych informacji, w tym na podstawie sprawozdania finansowego (Grabiński 2014). Dynamicznemu rozwojowi rynków kapitałowych, towarzyszy ewolucja potrzeb informacyjnych inwestorów. W związku z tym, badania dotyczące potrzeb informacyjnych inwestorów oraz wpływu ujawnień na poziom ochrony inwestorów prowadzone są od wielu lat. W 1991 roku The American Institute of Certified Public Accountants utworzył the Special Committee on Financial Reporting (Jenkins Committee), który otrzymał zadanie przeprowadzenia badań na temat potrzeb informacyjnych użytkowników raportów. W wyniku

Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego... 575 przeprowadzonych badań Komitet zidentyfikował niezbędne dla inwestorów informacje i na tej podstawie sformułował zalecenia. Wśród rekomendacji znajdują się takie, które odnoszą się do kwestii ryzyka oraz redukcji asymetrii informacyjnej. Zdaniem Komitetu, w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby użytkowników, raport biznesowy powinien dostarczać informacji na temat ryzyka i niepewności pomiaru. Ważną kwestią jest również niwelowanie różnic pomiędzy informacją wykorzystywaną do zarządzania oraz udostępnianą użytkownikom zewnętrznym (jenkins%2520committee%2520report.pdf). Badania na temat potrzeb informacyjnych inwestorów wskazują, iż użytkownicy oczekują większej przejrzystości i rozszerzenia zakresu otrzymywanych informacji. Użytkownicy sprawozdań finansowych potrzebują informacji o rodzajach ryzyka podejmowanego przez przedsiębiorstwa. Jednostki raportując ryzyko powinny wyjaśniać nie tylko jakie działania podejmują w celu kreowania wartości, lecz również z jakim wiąże się to niebezpieczeństwem i niepewnością (Eccles i in. 2001) Z badań przeprowadzonych przez D. Dziawgo (2011, s. 91 93) wynika iż, przy aktualnie przy podejmowaniu przez inwestorów indywidualnych decyzji o zakupie akcji, informacje dostarczane przez rachunkowość i sprawozdanie finansowe nie są traktowane priorytetowo, a jedynie pomocniczo. Równocześnie jednak z przeprowadzonych obserwacji spółek giełdowych wynika, iż inwestorzy oczekują większej przejrzystości oraz pełnego dostępu do czytelnych danych finansowych, zwiększenia nacisku na jakość informacji i odpowiedzialność za nią. Szczególnie analitycy rynku, w odniesieniu do spółek giełdowych, oczekują szerszego zakresu danych niż dostępny w sprawozdaniach finansowych oraz więcej szczegółowych danych finansowych. Jednak, jak wynika z badań D. Wędzkiego (2012) w Polsce wciąż mogą występować problemy z jakością informacji finansowej, która jest wykorzystywana do oceny zdolności do kontynuacji działania. Badania naukowe potwierdzają istnienie asymertrii informacyjnej pomiędzy różnymi grupami użytkowników sprawozdań. Równocześnie jak twierdzi Z. Luty (2010, s. 128 129) pośród innych informacji, ta na temat kontynuacji działania jest istotna zarówno dla użytkowników wewnętrznych (zarządu, związków zawodowych) oraz użytkowników zewnętrznych współpracujących (banki, kontrahenci), a także niewspółpracujących (właściciele instrumentów kapitałowych). W przypadku użytkowników zewnętrznych informacja na temat możliwości kontynuacji działania ma pierwsze miejsce w hierarchii ważności. Kluczową pozycję zajmuje również informacja na temat ryzyka działalności gospodarczej. W związku z powyższym, informacja na temat prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego, a tym samym podwyższonego ryzyka upadłości, w spółkach notowanych na giełdzie, ma priorytetowe znaczenie dla użytkowników informacji.

576 Kinga Bauer 3. Praktyka ujawnień na temat prowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie Celem badań jest analiza zakresu informacji dotyczących prowadzonych postępowań restrukturyzacyjnych ujawnianych w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W ramach realizacji celu, analizie poddano sprawozdania finansowe wszystkich spółek giełdowych, w których prowadzone są sądowe postępowania restrukturyzacyjne 3. Aktualnie prowadzone są postępowania restrukturyzacyjne w 9 spółkach giełdowych, w tym: w 7 przypadkach postępowanie toczy się jako w upadłości układowej, w 2 przypadkach, w których toczy się postępowanie w restrukturyzacji. W ramach wstępnej selekcji, ustalono, iż badaniami objęte zostaną tylko przypadki spółek w upadłości układowej, gdyż nie ma jeszcze udostępnionych sprawozdań finansowych spółek w restrukturyzacji po rozpoczęciu procesu. Spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, udostępniają na stronie internetowej giełdy sprawozdania roczne, półroczne i kwartalne. Do badań wybrano roczne sprawozdania, z uwagi na to, iż są podlegają one badaniu przez biegłych rewidentów. Z uwagi na zróżnicowane co do terminu obowiązki przekazywania rocznych raportów finansowych, analizie poddane zostaną sprawozdanie finansowe za rok 2014 lub 2015. Z badanej próby wykluczono sprawozdanie finansowe Budopol-Wrocław Spółki Akcyjnej w Upadłości Układowej, ponieważ nie ma jeszcze udostępnionego jej sprawozdania za 2015 rok, a w 2014 roku toczyło się w niej postępowanie upadłościowe prowadzące do likwidacji majątku. W dniu 17 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu, VIII Wydział do spraw upadłościowych i naprawczych wydał postanowienie o zmianie sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego Emitenta. Ostatecznie, analizie poddano sprawozdania finansowe sześciu spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, w których w 2015 roku toczyło się postępowanie upadłościowe prowadzące do zawarcia układu. Postępowania te mają w założeniu restrukturyzację zadłużonej jednostki i uniknięcie jej likwidacji, niemniej jednak podwyższone ryzyko działalności gospodarczej w tych spółkach występuje. Badaniu poddane ujawnienia informacji na temat: zwiększonego zagrożenia kontynuacji działania, oraz innych obszarów związanych z prowadzonym sądowym postępowaniem restrukturyzacyjnym (ze szczególnym uwzględnieniem kosztów postępowania restrukturyzacyjnego oraz tworzonych rezerw na te koszty). 3 Stan na dzień 04.04.2016, dane pochodzą ze strony internetowej GPW w Warszawie: ze strony https://www. gpw.pl/lista_spolek?search=1&query=w+upad%c5%82o%c5%9bci+uk%c5%82adowej&country=&voivodship =&sector=&x=0&y=0.

Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego... 577 Syntetyczne wyniki badań zaprezentowano w tabeli 1. Tabela 1 Wyniki badań dotyczących ujawnień informacji na temat prowadzonego postępowania naprawczego w jednostkowych sprawozdaniach finansowych za 2014 lub 2015 rok Nazwa spółki ABM SOLID spółka akcyjna w upadłości układowej AMPLI spółka akcyjna w upadłości układowej B.A.C.D. spółka akcyjna w upadłości układowej FOTA spółka akcyjna w upadłości układowej IDM spółka akcyjna w upadłości układowoej PBG spółka akcyjna w upadłości układowej SF za rok Informacje na temat zagrożenia kontynuacji działania 2015 Tak, w przypadku niewykonania układu 2014 Tak, z powodu ogólnego ryzyka związanego z funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych na rynku a szczególnie ze względu na ogłoszone postępowanie upadłościowe 2015 Tak istnieją poważne zagrożenia w stanie finansowym spółki z uwagi na niespłacone dotąd zobowiązania 2015 Tak, zidentyfikowano okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuacji działania, wynikające z charakteru prowadzonego postępowania 2014 Tak, ale dopiero przy omówieniu ryzyka, a nie przy określeniu kontynuacji działania, jako zasady sporządzenia sprawozdania finansowego 2015 Tak, wskazano, iż istnieje zagrożenie kontynuacji Działania innych aspektów związanych z prowadzonym postępowaniem W omówionych rodzajach ryzyka wskazano m.in. na ryzyko: braku możliwości kontynuacji działania, związane z procesem restrukturyzacji. Poruszono kwestię kosztów postępowania upadłościowego, w przypadku, gdyby doszło do upadłości likwidacyjnej. Informacja na temat wysokości utworzonej i rozwiązanej rezerwy na koszty postępowania upadłościowego. Poinformowano, iż część rezerwy na sprawy sądowe związana jest z prowadzonym postępowaniem upadłościowym prowadzącym do zawarcia układu. Określono wysokość kosztów restrukturyzacji w latach 2014 i 2015. Podano informacje na temat głównych założeń restrukturyzacji. Omówiono kwestie aktualizacji propozycji układowych. Wymieniono ryzyko związane z postępowaniem upadłościowym, jako jedno z głównych rodzajów ryzyka, które występuje w działalności IDM SA oraz istnienie ryzyka zmiany sposobu postępowania na postępowanie prowadzące do likwidacji majątku Spółki. Podano, iż w spółka w 2013 i 2014 nie tworzyła i nie rozwiązywała rezerw na restrukturyzację. Podano poniesione w latach 2014 i 2015 koszty restrukturyzacji oraz kwoty utworzonych rezerw na restrukturyzację. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w jednostkowych sprawozdaniach finansowych wymienionych spółek pobranych ze strony https://www.gpw.pl/lista_spolek?search=1&query=w+upad%c5% 82o%C5%9Bci+uk%C5%82adowej&country=&voivodship=&sector=&x=0&y=0.

578 Kinga Bauer We wszystkich badanych przypadkach, sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działania. Jednak z uwagi na toczące się postępowanie, dostrzegano podwyższone ryzyko utraty zdolności do kontynuacji działania. W badanych sprawozdaniach, odnoszono się również do kwestii upadłości spółek zależnych lub stowarzyszonych. Na pozytywną ocenę zasługuje umieszczanie w sprawozdaniu finansowym wskazanych w tabeli 1 informacji. W badanych przypadkach, nie ma jednak jednorodności w zakresie ujawnianych informacji. Część spółek omawia dokładnie kwestie związane z restrukturyzacją, włączając w to nawet opis kolejnych etapów procesu. Istnieją jednak przypadki, w których informacje mają charakter wybiórczy, nie zawierają danych o konkretnych wielkościach kosztów czy tworzonych rezerw. Uwagi końcowe W Polsce praktyka sądowych postępowań restrukturyzacyjnych jest stosunkowo nowym zjawiskiem. Ostatnie wprowadzone zmiany spowodowały, iż postępowania restrukturyzacyjne wszczęte przed końcem 2015 roku toczą się jako upadłościowe prowadzące do zawarcia układu, a od 2016 roku jako restrukturyzacyjne. Wraz ze zmianami prawa, tworzone są koncepcje teoretyczne dotyczące postulowanych zmian w zakresie sprawozdawczości podmiotów przechodzących proces upadłości w kierunku przewagi treści ekonomicznej nad aktualnie obowiązującymi zasadami ostrożności, czy współmierności (Walińska, Jędrzejewski, 2009, s. 165 176) oraz sposobami prezentacji danych finansowych, np. kosztów postępowania upadłościowego (np. Chłodnicka 2007; Sojak, Trojanek 2010; Tokarski 2013). W przypadku spółek notowanych na giełdzie możliwość pozyskania danych odnośnie restrukturyzacji, czy zagrożenia upadłością jest szczególnie istotna. Inwestorzy oczekują pełnej informacji na temat ryzyka związanego z posiadanymi papierami wartościowymi. Dlatego wskazane jest, aby w przypadku restrukturyzacji naprawczej informacja na temat toczącego się postępowania w spółce wchodzącej w skład grupy kapitałowej była przejrzyście prezentowana w sprawozdaniu finansowym. Analiza sprawozdań finansowych badanych spółek wykazała, iż zawierają one wybrane informacje na temat postępowań prowadzących do zawarcia układu, jak również zwracają uwagę użytkowników na fakt, iż prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne zwiększa ryzyko likwidacji jednostki. Badania mają charakter wstępny i będą kontynuowane. Analizie poddane zostaną sprawozdania finansowe badanych spółek, publikowane za rok obrotowy, w którym został zawarty układ w kontekście przejrzystości informacji na temat zakończonego postępowania. Przede wszystkim jednak, dalszymi badaniami objęte zostaną spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, w których postępowania restrukturyzacje prowadzone będą zgodnie nowym Prawem Restrukturyzacyjnym.

Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego... 579 Literatura Bauer K. (2014). Fixed Assets Valuation in the Condition of Bankruptcy Risk: The Role of Estimates. Journal of Modern Accounting and Auditing, 10 (6), 652 666. Bauer K., Krasodomska J. (2015). The Premises for Corporate Social Responsibility in Insolvency Proceedings. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (387 Social Responsibility of Organizations Directions of Changes), 20 29. Bauer K., Toborek-Mazur J. (2014). Informative Role of Consolidated Financial Statements Drawn Up in Accordance with IFRS: the Case of Companies at Bankruptcy-Restructuring Proceedings in Poland. Prague: IFRS, Global Rules & Local Use, Proceedings of the 2nd International Scientific Conference, 7 19. Chłodnicka H. (2007). Regulacje prawne procesu upadłościowego a potrzeby ich zmian. Forum Rachunkowości, 3. Cyert R.M., Ijiri Y. (1974). Problems of implementing the Trueblood objectives report. Journal of Accounting Research, 29 42. Dyczkowska J. (2009). Sprawozdawczość finansowa jako źródło informacji wspomagającej wykrywanie kryzysu w przedsiębiorstwie. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 51, 5 14. Dziawgo D. (2011). Nowe sprawozdanie finansowe głos w dyskusji. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, (62), 83 98. Eccles R.G., Herz R.H., Keegan E.M., Phillips D.M. (2002). The value reporting revolution: Moving beyond the earnings game. John Wiley & Sons. Grabiński K. (2014). Użyteczność informacji księgowej dla uczestników rynku kapitałowego. W: Współczesna rachunkowość na rynkach kapitałowych. Warszawa: Difin. Improving Business Reporting a Customer Focus: Meeting the Information Needs of Investors and Creditors, (1994) AICPA, http://www.aicpa.org/interestareas/frc/accountingfinancialreporting/downloadabledocuments/jenkins%20committee%20report.pdf. International Financial Reporting Standards (2014). London: International Accounting Standards Committee Foundation. Luty Z. (2010). Kierunki zmian sprawozdawczości finansowej. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 56, 127 138. Paliwoda-Matiolańska A. (2014). Odpowiedzialność społeczna w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Warszawa: C.H. Beck. Płoch J., Groele B., Gieronim M. (2013). Upadłość, czyli szansa na nowy start. Na wokandzie. Kwartalnik informacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości, 2, http://nawokandzie.ms.gov.pl/wp-content/uploads/2013/03/wokanda-16.pdf (28.03.2013). Raport Doing Business, World Bank Group, http://www.doingbusiness.org/data/exploretopics/resolving-insolvency (15.03.2016). Smith D.C.I., Strömberg P. (2004). Maximizing the value of distressed assets: Bankruptcy law and the efficient reorganization of firms, http://www.sifr.org/pdfs/smithstromberg%28wb2005%29.pdf. Sojak S., Trojanek M. (2010). Rachunek kosztów upadłości. W: S. Sojak (red.), Założyć firmę i nie zbankrutować studia przypadków. Warszawa: Difin. Tokarski A. (2013). Możliwości prezentacji kosztów upadłości w rachunku zysków i strat. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia, 58, 393 400. Ustawa z dnia 15 maja 2015 r., Prawo restrukturyzacyjne, Dz.U. poz. 978. Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U. nr 60, poz. 535, ze zm. Walińska E., Jędrzejewski S. (2009). Bilans w warunkach utraty kontynuacji działalności zasada ostrożności, czy treść ekonomiczna. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości, 51 (107), Warszawa: SKwP, 165 176. Wędzki D. (2012). The sequence of cash flow in bankruptcy prediction: Evidence from Poland. Theoretical Journal of Accounting, 68 (124), 161 179. Wędzki D. (2014). Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa według polskiego prawa bilansowego: pozycje sprawozdania finansowego ogólnego przeznaczenia i skonsolidowanego, sprawozdania dla Głównego Urzędu Statystycznego oraz sprawozdania okresowego spółki giełdowej. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer business. Zuchewicz J. (2012). Dilemmas of financial reporting as the reliable information source of an entity performance results. Equilibrium, 7 (2).

580 Kinga Bauer Disclosure of RESTRUCTURING PROCEEDINGS in financial statements of ompanies listed on the Warsaw Stock Exchange Abstract: Purpose The objective of the study is to analyze the range of information on restructuring proceedings provided in financial statements of companies listed on the Warsaw Stock Exchange. Design/methodology/approach Analysis of the annual financial statements of all companies listed on the Warsaw Stock Exchange, which are currently in the process of judicial restructuring. Findings Research results indicate that listed companies that are in bankruptcy with an arrangement state in their financial statements information about the threat to the continuation of business operations and additional, selected information about the restructuring process. Originality/value Research result on the practice of disclosing information about threats to the continuation of business operations and restructuring processes which are being carried out is important for current and potential stakeholders of insolvent companies or companies at risk of insolvency. Keywords: restructuring, arrangement procedure, insolvency, financial statements, going concern risk Cytowanie Bauer K. (2016). Ujawnienia informacji na temat postępowania restrukturyzacyjnego w sprawozdaniach finansowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 4 (82/2), 571 580. DOI: 10.18276/frfu.2016.4.82/2-50.