ROK SZKOLNY 2011/2012 ZIMA EKUŚ KWARTALNIK SZKOLNEGO KLUBU EKOLOGICZNEGO
SPIS TREŚCI 1. JAK CIEKAWIE SPĘDZIĆ FERIE? - PRZYRODNICZE ZAKĄTKI KATOWIC... 3 2. EUROPEJSKIE DNI PTAKÓW 2011 WYNIKI OBSERWACJI... 4 3. KOKOSZKA ZWYCZAJNA... 5 4. BEZDOMNE ZWIERZĘTA JAK IM POMÓC W ZIMIE?... 6 5. ZRÓB TO SAM KARMNIKI DLA PTAKÓW... 7
JAK CIEKAWIE SPĘDZIĆ FERIE? - PRZYRODNICZE ZAKĄTKI KATOWIC Zimą w Katowicach nie sposób się nudzić. Warto bowiem rozejrzeć się wokół, by docenić pobliskie zielone zakątki. W ramach wyodrębnionego Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych w Katowicach, do spacerów i podziwiania uśpionej przyrody zachęca Las Murckowski - pozostałość dziewiczej Puszczy Śląskiej. Gdzieniegdzie można Las Murckowski wytropić tu, na śniegu, ślady saren, dzików i innych zwierząt. Buczyna pomiędzy Murckami a Kostuchną, ze swym ciekawym ukształtowaniem terenu to idealne miejsce do zabaw na śniegu. Malownicze źródła rzeki Kłodnicy stanowią inspirację do fotografowania. Natomiast stawy przy Osiedlu Tysiąclecia przyciągają amatorów ptactwa wodnego. Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Szopienice-Borki, zachęca do zwiedzania nie tylko latem, ale także mroźną porą. Ośnieżone zarośla i szuwary stawów, pagórkowate brzegi pokryte białym puchem i nieskazitelnie biała tafla wody to widok, dla którego warto wyrwać się z domu. To jednak nie wszytko. Katowice słyną ze swych parków miejskich. Na amatorów pieszych wycieczek oraz innych atrakcji czeka Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku, czy Park Kościuszki. Skrzące się w słońcu płatki śniegu wśród wiekowych kasztanowców i brzóz podziwiać można na terenie Parku Wełnowieckiego, a także Lasku Alfreda. Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku 3
Otulona białym puchem przyroda przyciąga swoim majestatem rozłożystych drzew, rozległymi taflami stawów, czy walką o wartki nurt z mrozem skuwającym rwącą wodę rzek i potoków. Pozwólmy jej zimą istnieć w spokoju. Agnieszka Zacharska, klasa VIb EUROPEJSKIE DNI PTAKÓW - WYNIKI OBSERWACJI Europejskie Dni Ptaków są świętem ptaków migrujących. Dla przyrodników i pasjonatów z całej Europy jest to okazja, by wybrać się do lasów, parków, na łąki i nad stawy i pożegnać skrzydlate bractwo odlatujące do ciepłych krajów. Dla niektórych gatunków będzie to daleka wędrówka na inne kontynenty. Inne przebędą krótszą drogę, kierując się ku cieplejszym rejonom Europy zachodniej lub południowej. Z drugiej strony wiele gatunków ptaków przylatuje na zimę do Polski z północy i wschodu. Uczniowie naszej szkoły także dołączyli do akcji. Liczenie odbyło się jesienią i zimą. Jesienią, w pierwszą sobotę października, na użytku ekologicznym Staw Marko na Osiedlu Tysiąclecia w Katowicach uczestnicy z wielkim zapałem i przewodnikiem w ręku zliczali osobniki różnych gatunków. Najliczniej występowały kaczki krzyżówki i kokoszki zaobserwowano po 54 osobniki, w mniejszej ilości napotkano łyski (16 osobników) i łabędzie nieme (15 osobników), najmniej liczne były perkozy dwuczube (6 osobników) i głowienki (4 osobniki). Natomiast podczas zimowego zliczania ptaków - 27 stycznia 2012 zaobserwowano: śmieszka -130 osobników, kaczka krzyżówka 110 osobników, czyż 9 osobników, kosy 7 osobników, Uczniowie dostrzegli także łabędzie nieme, łyski, kokoszki, bogatki, gołębie, kawki i sroki. 4
KOKOSZKA ZWYCZAJNA (Gallinula chloropus) Jest to ptak lubiący się osiedlać w pobliżu stawów, jezior, kanałów i rzek otoczonych bujną roślinnością. Gdy znajdzie odpowiednie miejsce zostaje w nim na zawsze. Kokoszka jest krępym ptakiem mającym 30 centymetrów długości i ciemne brązowe pióra. Po jej bokach biegnie biały pasek, a pod ogonkiem wyrasta kilka białych piór. Wczesną wiosną Kokoszka zwyczajna buduje gniazdo z łodyg trzcin, wodnych roślin i liści. Samica składa 5-11 jaj i razem z samcem je wysiaduje. Kokoszki mają w jednym roku po 2-3 legi. Kiedy młode z pierwszego lęgu są w stanie się wyżywić rodzice przeprowadzają następny lęg. Pisklęta kokoszki potrafią chodzić i pływać już w kilka godzin poi wykluciu. Spędzają tyle godzin na wodzie ile na ladzie. Ptaki żywią się nasionami, robakami i roślinnością. Spłoszone uciekają do kryjówki szybko machając skrzydłami. Na wodzie zanurzają dość często głowę, ale rzadko nurkują. Ponieważ kokoszki nie wybierają się w dalekie podróże bardzo ważne są dla nich ich terytoria. Gdy zobaczą na nim inną kokoszkę starają się ją odstraszyć - wyciągają do przodu szyje i machają skrzydłami by wydać się większe. Kokoszki możecie spotkać m.in. na Stawie Maroko na Osiedlu Tysiąclecia w Katowicach. 5
BEZDOMNE ZWIERZĘTA - JAK IM POMÓC W ZIMIE? W czasie zimy ludzie powinni dbać o zwierzęta. Jest to pora roku, podczas której zwierzęta szukają pokarmu, ponieważ wszystko jest zasypane śniegiem. W lasach buduje się paśniki i koryta, aby dzikie zwierzęta mogły się pożywić. Na drzewach powinny wisieć karmniki dla ptaków. Ludzie powinni również zaopatrywać schroniska dla zwierząt w koce, karmę, aby zwierzęta nie były głodne i nie marzły. Apeluję także o niewyrzucanie z domu zwierząt! Szczególnie zimą, w tym okresie jest to dla nich pewna śmierć. Uważam, że należy dbać o wszystkie zwierzęta, ponieważ one czują dokładnie tak samo jak człowiek. Zwierzęta chcą aby im było ciepło i nie były głodne. Moim zdaniem moglibyśmy stworzyć zbiórkę dla czworonogów, ponieważ one tego naprawdę potrzebują. Paweł Markiewicz, klasa Va Bezdomni są zarówno ludzie jak i zwierzęta. Niestety w przeciwieństwie do ludzi, którzy mogą nie raz odmienić swój los, zwierzęta nie mają nic do powiedzenia. Często wyrzucane są na ulicę, nawet zimą. Ponieważ niektórzy ludzie nie mają pojęcia co czują zwierzęta. Gdy np. zauważysz bezdomne zwierzę, to możesz je chociaż schować do piwnicy, aby miało schronienie na czas mrozów, najlepiej będzie jeszcze go dokarmiać. Ptaki także możesz dokarmiać i zrobić im karmniki. Nie pozwólcie, aby wasz sąsiad lub ktoś znajomy wyrzucił zwierzę! Jeśli zdarzy się, że będzie to suczka w ciąży, wówczas szczeniaki urodzą się w złych warunkach, nie będą miały odpowiednich warunków i mogą zginąć. Zapamiętaj!!! zwierzęta czują tak jak my. Nie wyrzucaj ich, pomyśl sobie gdyby ciebie taki los spotkał.... Monika Machura, klasa Va 6
ZRÓB TO SAM - KARMNIK DLA PTAKÓW Karmnik należy ustawić w miejscu, które ptaki chętnie będą je odwiedzały. Najlepszym miejscem są nasze działki. Dobrze byłoby, aby w pobliżu karmnika znajdowało się drzewo lub krzew. Ptaki będą mogły się stopniowo zbliżać do karmnika, nawet te najbardziej płochliwe. Karmnik możemy zamontować na samodzielnej konstrukcji wykonanej z palików, można powiesić na ścianie domku, pergoli czy na drzewie lub parapecie okiennym. Musimy pamiętać, aby miejsce było bezpieczne dla ptaków by koty miały utrudniony dostęp do niego. Oto kilka pomysłów: 1. Słonina dla sikorek Najprostszym karmnikiem będzie po prostu zawieszenie kawałka słoniny na nitce na drzewie! Nie używajcie do tego celu słoniny wędzonej czy solonej. Najlepsza jest surowa i świeża. Żeby nie wyjadały jej duże ptaki, warto powiesić kawałek na długim sznurku. Mała sikorka spokojnie sobie na nim przysiądzie i będzie podskubywać. A duże sroki i wrony nie dadzą rady się zaczepić, więc jej nie wyjedzą. Powieszoną już słoninę trzeba też co jakiś czas obejrzeć, czy przypadkiem nie robi się żółta, bo to znak, że jełczeje. Wtedy konieczna jest jej wymiana na świeżą. 3. Inny karmnik dla sikorek Dla sikorek można także wykonać bardzo prosty karmnik z doniczki. Przez dziurkę w spodzie doniczki przekładamy sznurek i od środka zawiązujemy na nim większy guzik tak aby doniczka zatrzymała się na sznurku. Wnętrze doniczki smarujemy smalcem.
3. Karmnik z podajnikiem Tego rodzaju stołówka ma same zalety. Karma dawkowana jest w miarę potrzeby. Kiedy ptaki wydziobują ją z półeczki, sama wysypuje się z butelki - nigdy nie zalega i zawsze jest świeża. Umieszczona w butelce nie moknie, nie jest zanieczyszczana przez ptaki i rozwiewana przez wiatr. Karmnik zawieszamy na pniu drzewa lub na ścianie domu (można go umieścić we wnęce okiennej). Do butelki wsypujemy drobne ziarna zbóż, płatki owsiane, słonecznik - zarówno łuskany, jak i w łupinach. Można też umieścić w butelce suszone owoce berberysu czy jarzębiny, pod warunkiem że jej otwór ma przynajmniej 4 cm. Karmę można ze sobą mieszać. Uwaga: Wybierając butelkę, sprawdźmy, czy nie klinują się w niej nasiona. Najlepiej, aby miała krótką i łagodnie przewężającą się szyjkę. Wysokość W oznaczoną na rysunku najlepiej dobrać metodą prób i błędów - tak aby nasionka optymalnie się wysypywały. Karmniki tego rodzaju mają podwójne zastosowanie: zimą są pełne nasion, latem zaś służą jako poidełko. Wówczas obniżamy butelkę do ok. 1 cm nad półeczką, na której umieszczamy miseczkę głębokości 2-3 cm (np. podstawkę doniczkową); zamiast ziarna do butelki wlewamy wodę. 8
Źródła: 1. www.polskieszlaki.pl 2. http://pietya.flog.pl 3. http://www.ptakikuby.pun.pl 4. http://pl.wikipedia.org 9