WYMAGANIA EDUKACYJNE Fizyka klasa trzecia Gimnazjum nr 19 I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności: odpowiedzi ustne (obejmujące zakres trzech ostatnich zagadnień), prace pisemne, prace klasowe / sprawdziany (zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, obejmujące większą niż trzy zagadnienia partię materiału i trwające ponad pół godziny), zadania domowe, testy sprawdzające (wiadomości, umiejętności, znajomość lektur), kartkówki (pisemna forma sprawdzająca znajomość trzech ostatnich zagadnień bez obowiązku wcześniejszego zapowiadania), samodzielnie opracowany materiał (np. referat, elementy wykładu, prezentacja multimedialna, projekt, itp.), aktywność na lekcji i inne (np. udział w konkursach). 3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona. 4. Szczegółowe zasady obowiązujące przy zastosowaniu ustalonych form sprawdzania wiedzy i umiejętności oraz tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły. II. Ogólne założenia edukacyjne i cele programowe : 1. Rozbudzenie zainteresowania uczniów fizyką. Rozwijanie dociekliwości poznawczej,uważna obserwacja zjawisk fizycznych i poszukiwanie odpowiedzi na stawiane pytania. 2. Poznanie praw fizyki. Posługiwanie się terminologią naukową,symbolami i wykresami. 3. Nabycie umiejętności samodzielnego wykonywania doświadczeń i pomiarów. Opracowywanie,szacowanie i analizowanie wyników pomiarów z uwzględnieniem niepewności pomiaru. 4. Kształtowanie umiejętności prezentowania własnych wniosków. Umiejętność wyjaśniania obserwowanych zjawisk fizycznych na podstawie zdobytych wiadomości. 5. Nabycie umiejętności praktycznego wykorzystania wiedzy. Wykorzystanie zdobytej wiedzy w życiu codziennym oraz kształtowanie świadomości zastosowania jej w technice ochronie środowiska. 6. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Troska o zdrowie i życie ludzi. 7. Dostrzeganie i rozumienie znaczenia nauki. Znaczenie nauki dla rozwoju cywilizacji technicznej i jej zastosowanie w różnych dziedzinach działalności ludzkiej.
III. Realizując podstawowe cele edukacyjne,kształtujemy umiejętności uczniów: -obserwacji i opisywania zjawisk fizycznych -samodzielnego wykonywania prostych doświadczeń -syntetycznego i analitycznego myślenia -samodzielnego poszukiwania,selekcjonowania i wykorzystywania informacji pochodzących z różnych źródeł -posługiwanie się technologią informacyjną -stosowanie nabytej wiedzy w praktyce -planowanie doświadczeń,wykonywanie pomiarów i analizowanie wyników -planowanie i organizowanie pracy własnej oraz współpracy w zespole -prezentowanie własnych wniosków oraz prowadzenie dyskusji IV. Szczegółowe wymagania edukacyjne. Lp Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe Uczeń: 1 Elektryzowanie ciała przez tarcie i zetknięcie z ciałem naelektryzowan ym. Ładunek elementarny i jego wielokrotności 2 Siły wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowan ych 9. O elektryczności statycznej opisuje budowę atomu i jego składniki elektryzuje ciało przez potarcie i dotyk wskazuje w otoczeniu zjawiska elektryzowania przez tarcie i dotyk bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelektryzowanymi przez tarcie i formułuje wnioski Wymagania rozszerzone i dopełniające Uczeń: określa jednostkę ładunku (1 C) jako wielokrotność ładunku elementarnego wyjaśnia elektryzowanie przez tarcie (analizuje przepływ elektronów) objaśnia pojęcie jon Termin realizacji 3 Przewodniki i izolatory. Elektryzowanie przez indukcję podaje przykłady przewodników i izolatorów opisuje budowę przewodników i izolatorów (rolę elektronów swobodnych) wyjaśnia, jak rozmieszczony jest, uzyskany na skutek naelektryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolatorze opisuje budowę krystaliczną soli kuchennej 4 Elektryzowanie demonstruje oddziaływanie ciał, wyjaśnia elektryzowanie przez
przez indukcję 5 Zasada zachowania ładunku z których jedno jest naelektryzowane przez indukcję analizuje przepływ ładunków podczas elektryzowania przez dotyk, stosując zasadę zachowania ładunku 6 Pole elektryczne opisuje oddziaływanie ciał naelektryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elektrostatycznego 7 8 Powtórzenie. Sprawdzian 9 Prąd elektryczny w metalach. Napięcie elektryczne 10 Źródła napięcia. Obwód elektryczny 11 Natężenie prądu 12 13 Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu opornika indukcję 10. O prądzie elektrycznym opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elektronów swobodnych posługuje się intuicyjnie pojęciem napięcia podaje jednostkę napięcia (1 V) wskazuje woltomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulator, prądnica buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład oblicza natężenie prądu ze wzoru I q t podaje jednostkę natężenia prądu (1 A) buduje najprostszy obwód prądu i mierzy natężenie prądu w tym obwodzie podaje zależność wyrażoną przez prawo Ohma oblicza opór przewodnika na podstawie wzoru R U I podaje jego jednostkę (1 ) opisuje mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) wyjaśnia uziemianie ciał wyjaśnia związek tego, jak silne jest pole elektrostatyczne w pobliżu ciała naelektryzowanego z ładunkiem zgromadzonym w tym ciele demonstruje fakt, że na większy ładunek w polu elektrostatycznym działa większa siła wymienia i opisuje skutki przepływu prądu w przewodnikach wskazuje kierunek przepływu elektronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na żarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ t oblicza każdą wielkość ze wzoru I q t przelicza jednostki ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elektryczny przewodnika oblicza wszystkie wielkości ze wzoru R U I
14 15 16 17 Obwody elektryczne i ich schematy Praca i moc prądu 18 Wyznaczanie mocy żarówki 19 20 21 22 Zmiana energii elektrycznej w inne formy energii. Wyznaczanie ciepła właściwego wody za pomocą czajnika Powtórzenie. Sprawdzian 23 Właściwości magnesów trwałych buduje obwód elektryczny według podanego schematu mierzy natężenie prądu w różnych miejscach obwodu, w którym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle odczytuje dane z tabliczki znamionowej odbiornika odczytuje zużytą energię elektryczną na liczniku oblicza pracę prądu ze wzoru W oblicza moc prądu ze wzoru P UI UIt podaje jednostki pracy oraz mocy prądu i przelicza je podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elektryczny wyznacza opór elektryczny żarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i natężenia prądu wyznacza moc żarówki wykonuje pomiary masy wody, temperatury i czasu ogrzewania wody odczytuje moc z tablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w tym doświadczeniu energia elektryczna wykazuje, że w łączeniu szeregowym natężenie prądu jest takie samo w każdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym natężenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, że w łączeniu równoległym napięcia na każdym odbiorniku są takie same, a w łączeniu szeregowym sumują się na podstawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej oblicza każdą z wielkości występujących we wzorach W UIt 2 W U R t W 2 I Rt opisuje przemiany energii elektrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, żarówce wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elektrycznym opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu żarówki oraz jej mocy zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do trzech cyfr znaczących objaśnia sposób dochodzenia do wzoru c 11. O zjawiskach magnetycznych podaje nazwy biegunów magnetycznych i opisuje oddziaływania między nimi w Pt mt wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do trzech cyfr znaczących opisuje oddziaływanie magnesu na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego
24 Badanie działania przewodnika z prądem na igłę magnetyczną 25 Elektromagnes i jego zastosowania 26 Zasada działania silnika zasilanego prądem stałym 27 Fale elektromagnetyc zne 28 Sprawdzian 29 Źródła światła. Prostoliniowe rozchodzenie się światła 30 Odbicie światła. Obrazy otrzymywane w zwierciadle płaskim 31 Obrazy otrzymywane opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu opisuje sposób posługiwania się kompasem demonstruje działanie prądu w przewodniku na igłę magnetyczną umieszczoną w pobliżu, w tym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodnika opisuje budowę elektromagnesu opisuje działanie elektromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioty żelazne i magnesy na podstawie oddziaływania elektromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd stały nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie) podaje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych oddziaływania do opisu oddziaływania używa pojęcia pola magnetycznego wyjaśnia zasadę działania kompasu wyjaśnia zachowanie igły magnetycznej, używając pojęcia pola magnetycznego wytworzonego przez prąd elektryczny (prąd pole magnetyczne) doświadczalnie demonstruje, że zmieniające się pole magnetyczne jest źródłem prądu w zamkniętym obwodzie (pole magnetyczne prąd) opisuje rolę rdzenia w elektromagnesie wskazuje bieguny N i S elektromagnesu buduje model i demonstruje działanie silnika na prąd stały opisuje fale elektromagnetyczne jako przenikanie się wzajemne pola magnetycznego i podaje niektóre ich właściwości (rozchodzenie się w próżni, 8 szybkość c 310 m s, różne długości fal) 12. Optyka, czyli nauka o świetle podaje przykłady źródeł światła opisuje sposób wykazania, że światło rozchodzi się po liniach prostych wskazuje kąt padania i odbicia od powierzchni gładkiej opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych podaje cechy obrazu powstającego w zwierciadle płaskim szkicuje zwierciadło kuliste wklęsłe i wypukłe wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się światła w ośrodku jednorodnym rysuje konstrukcyjnie obraz punktu lub figury w zwierciadle płaskim objaśnia i rysuje konstrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła
32 33 za pomocą zwierciadeł kulistych Załamanie światła na granicy dwóch ośrodków opisuje oś optyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi optycznej po odbiciu od zwierciadła wymienia cechy obrazów otrzymywanych w zwierciadle kulistym wskazuje praktyczne zastosowania zwierciadeł doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie szkicuje przejście światła przez granicę dwóch ośrodków i oznacza kąt padania i kąt załamania 34 Przejście światła białego przez pryzmat. Barwy wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem światło białe opisuje światło białe, jako mieszaninę barw rozpoznaje tęczę jako efekt rozszczepienia światła słonecznego 35 Soczewki opisuje bieg promieni równoległych do osi optycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej optycznej 36 Obrazy otrzymywane za pomocą soczewek 37 38 Wady wzroku. Krótkowzroczn ość i dalekowzrocz ność wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie rysuje konstrukcje obrazów wytworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do wypukłego rysuje konstrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym wyjaśnia pojęcie gęstości optycznej (im większa szybkość rozchodzenia się światła w ośrodku tym rzadszy ośrodek) opisuje zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia wyjaśnia budowę światłowodów opisuje ich wykorzystanie w medycynie i do przesyłania informacji wyjaśnia pojęcie światła jednobarwnego (monochromatycznego) i prezentuje je za pomocą wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru 1 z f i wyraża ją w dioptriach opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krótkowzroczność
39 40 41 42 Porównujemy fale mechaniczne i elektromagnety czne. Maksymalna szybkość przekazu informacji w przyrodzie Powtórzenie. Sprawdzian korygowania wad wzroku wymienia cechy wspólne i różnice w rozchodzeniu się fal mechanicznych i elektromagnetycznych wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elektromagnetycznych i dalekowzroczność wykorzystuje do obliczeń związek c f wyjaśnia transport energii przez fale elektromagnetyczne Lekcje 43 do 60. Przygotowanie do egzaminu, lekcje poegzaminacyjne Sprawdzanie i ocena osiągnięć ucznia Podczas pracy na lekcjach kształcimy u uczniów umiejętność: opisywania obserwowanych zjawisk; przeprowadzania doświadczeń i wyciągania wniosków z otrzymanych wyników; rozwiązywania prostych zadań obliczeniowych;
analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych). Proponujemy różne metody pracy na lekcjach: praktyczne, np. eksperymenty, projekty, wycieczki do placówek badawczych i naukowych; poszukujące, np. dyskusje, obserwacje, pomiary, gry dydaktyczne; podające, np. pogadanki, wykłady, pracę z tekstem. Przy ocenie ucznia bierzemy pod uwagę jego wiadomości teoretyczne, umiejętności i działania. Trudno będzie ocenić ucznia, prowadząc lekcje w wymiarze tylko jednej godziny w tygodniu. Oprócz wiadomości i umiejętności znaczący wpływ na ocenę ucznia powinna mieć jego systematyczna praca, przygotowanie do lekcji i aktywne w niej uczestnictwo, wykonywanie doświadczeń w szkole i w domu, udział w wycieczkach naukowych. Wymagania konieczne Uczeń: zna podstawowe pojęcia fizyczne; opanował podstawowe wiadomości teoretyczne; potrafi opisać doświadczenia; potrafi omówić zjawiska fizyczne. Wymagania podstawowe Uczeń: opanował wiadomości teoretyczne; zna podstawowe pojęcia fizyczne, wzory i jednostki; potrafi rozwiązywać zadania o średnim stopniu trudności; potrafi planować, wykonywać i opisywać doświadczenia; rozumie zależności pomiędzy wielkościami fizycznymi; potrafi odczytywać i sporządzać wykresy. Wymagania rozszerzające Uczeń spełnia wymagania podstawowe, a ponadto: potrafi poprawnie analizować przyczyny i skutki zdarzeń, wyciągać wnioski; potrafi rozwiązywać zadania obliczeniowe; potrafi samodzielnie prowadzić obserwacje i pomiary; potrafi samodzielnie rozwiązywać typowe zadania teoretyczne i praktyczne.
Wymagania dopełniające Uczeń spełnia wymagania podstawowe i rozszerzające, a ponadto: potrafi samodzielnie rozwiązywać trudniejsze zadania teoretyczne i praktyczne; aktywnie uczestniczy w lekcjach; potrafi projektować i wykonywać doświadczenia; potrafi opracowywać i interpretować wyniki doświadczeń; potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji. Wymagania wykraczające Uczeń spełnia wymagania dopełniające, a ponadto: uczestniczy w konkursach fizycznych; samodzielnie prowadzi badania, obserwacje i opracowuje wyniki swoich działań. Kryteria oceny uczniów Ocena dopuszczająca (2) uczeń spełnia 50% wymagań koniecznych i podstawowych. Ocena dostateczna (3) uczeń spełnia 80% wymagań koniecznych i podstawowych. Ocena dobra (4) uczeń spełnia wymagania konieczne, podstawowe i część rozszerzających. Ocena bardzo dobra (5) uczeń spełnia wymagania konieczne, podstawowe, rozszerzające i dopełniające. Ocena celująca (6) uczeń spełnia wymagania konieczne, podstawowe, rozszerzające, dopełniające i wykraczające.