Raport monitoringowy

Raport monitoringowy Programu Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego do roku 22 e-podlaskie za okres listopad 211 listopad 212 Białystok 212 Wersja 2. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w Białymstoku Departament Społeczeństwa Informacyjnego W przypadku wykorzystania treści zawartych w raporcie prosimy o powołanie się na źródło informacji

Raport monitoringowy e-podlaskie Zawartość Wstęp... 5 Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach... 5 Dane do raportu... 5 Wskaźniki: e-administracja... 6 Wskaźniki: e-administracja bariery w kontaktach z administracją publiczną... 7 Wskaźniki: e-biznes... 9 Wskaźniki: Sieci teleinformatyczne...21 Wskaźniki: e-edukacja i gospodarstwa domowe...26 Podsumowanie...34 Wskaźniki mierzone na poziomie regionalnym...35 Wskaźniki Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego...35 Wskaźniki Program Innowacyjna Gospodarka, realizator Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego...35 Wskaźniki programu aktualizacja...37 Projekty i działania związane z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK)... 41 Przykłady projektów realizowanych w województwie podlaskim...41 Akademia Rozwoju Słuchaczy Liceum Ogólnokształcącego...41 Nowe kwalifikacje ale jak?...41 e-nauczyciele w szkole wiejskiej...41 Podniesienie umiejętności osób pracujących likwidacja luki kompetencyjnej w obszarze informatyki...42 Cyfrowy Białystok przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu mieszkańców Białegostoku...43 Stop wykluczeniu cyfrowemu w mieście Łomża...43 Suwalski Internet Równych Szans...44 Multimedialne Centrum Informacji Turystycznej z oznakowaniem szlaków turystycznych w Białymstoku 44 Białostocki Park Naukowo Technologiczny...44 Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej...45 Budowa Instytutu Biologii oraz Wydziału Matematyki i Informatyki wraz z Uniwersyteckim Centrum Obliczeniowym...45 Budowa i uruchamianie nowych obiektów Parku Naukowo-Technologicznego Polska Wschód w Suwałkach...45 Północno-Wschodni Klaster Edukacji Cyfrowej...46 Cyfrowa szkoła...46 Technika i tradycja łączy pokolenia w Gminie Nowe Piekuty...47 Edukacja nowych szans w gminie Płaska"...47 Nauki ścisłe priorytetem społeczeństwa opartego na wiedzy...48 Nauczyciel XXI wieku...48 USUS EST OPTIMUS MAGISTER PRAKTYKA JEST NAJLEPSZYM NAUCZYCIELEM...49 Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności województwa podlaskiego część II, administracja samorządowa...5 Podlaski System Informacyjny e-zdrowie...51 Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Województwo Podlaskie...52 Budowa bezprzewodowej sieci internetowej obsługującej teren Gminy Bakałarzewo...52 Budowa nadbużańskiej szerokopasmowej sieci dystrybucyjnej - realizacja I i II etapu"...53 Budowa szerokopasmowej Sieci dystrybucyjnej w publicznymi punktami dostępu do Internetu na terenie gmin Mońki, Knyszyn, Goniądz i Jaświły...53 Inne inicjatywy związane z budową społeczeństwa informacyjnego...54 Działania podlaskiej policji...54 Wybrane wydarzenia spotkania, warsztaty, konferencje... 55 Spis wykresów... 57 Spis tabel... 59 3

Wstęp Wstęp Dnia 8 listopada 211 roku Zarząd Województwa Podlaskiego przyjął do realizacji Program Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego do roku 22 e-podlaskie. Powstały dokument jest wynikiem przeprowadzonych badań, prac zespołów eksperckich oraz szerokich konsultacji społecznych i przedstawia analizę stanu społeczeństwa informacyjnego województwa oraz rekomendacje dalszych działań w pięciu obszarach tematycznych, tj. e-administracja, e-biznes, e-edukacja, e-zdrowie i Sieci teleinformatyczne. Celem niniejszego opracowania jest monitorowanie rozwoju społeczeństwa informacyjnego województwa podlaskiego w kontekście przyjętego Programu oraz pomocy w wytyczaniu kierunku kolejnych działań mających na celu e-rozwój i rozwój regionu. Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Rozpoczynając monitorowanie Programu, podjęto kroki zmierzające do ewaluacji działań dot. technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w przyszłości, rezygnując z monitoringu części wskaźników i rezultatów osiągniętych w latach ubiegłych. Mając na uwadze monitorowanie wskaźników dot. podejmowanych w województwie działań w przyszłości, zwrócono się z prośbą o udostępnienie danych dot. wskaźników TIK do instytucji, takich jak: Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym, Departament Europejskiego Funduszu Społecznego, Wojewódzki Urząd Pracy oraz Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego. Monitorowanie danych z tych instytucji będzie możliwe dopiero w kolejnych latach, m.in. ze względu na konieczność określenia odpowiednich wskaźników. Przygotowując niniejsze opracowanie zweryfikowano dostępność wskaźników określonych w Programie, uwzględniając w bieżącym raporcie dane, których pozyskanie nie niosło potrzeby prowadzenia dodatkowych badań lub ponoszenia dodatkowych kosztów, uwzględniono również wskaźniki charakteryzujące społeczeństwo informacyjne, dostępne w statystyce publicznej lecz nieujęte w Programie. Dane do raportu Podstawą niniejszego opracowania są dane dostępne głównie w statystyce publicznej. Wadą takiego rozwiązania jest mała aktualność danych (we wrześniu 212 roku niektóre najnowsze dane pozyskane ze statystyki publicznej dotyczą roku 21, w marcu 212 GUS opublikował dane dot. informatyzacji wg ankiety przeprowadzanej w styczniu 211), natomiast zaletą jest możliwość porównania sytuacji w regionie z sytuacją w kraju lub innych województwach, jak również rzetelność danych. W szczególności, wskaźniki przedstawione w raporcie opierają się na danych pozyskanych z następujących źródeł: 1) Głównego Urzędu Statystycznego, a w szczególności, Banku Danych Lokalnych oraz danych zamieszczonych na stronach GUS jako Wykorzystanie technologii informacyjno- (tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. dotyczące stanu (realizacji badań) na rok 211 i częściowo 21. Bazowano na danych opublikowanych 5

Raport monitoringowy e-podlaskie 3.3.212 r. Dane te nie obejmują podmiotów z sektora finansowego (sekcji K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa ). 2) Urzędu Komunikacji Elektronicznej, a w szczególności danych z następujących raportów: a) Raportu pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną zrealizowanymi w 21 r. i planowanymi w 211 r. inwestycjami oraz budynkami umożliwiającymi kolokację wersja z 3 czerwca 211 r. b) Raportu pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, zrealizowanymi w 211 r. i planowanymi w 212 r. inwestycjami oraz budynkami umożliwiającymi kolokację wersja z 26 lipca 212 r. Dostępne wskaźniki przedstawiono postaci wykresów zgodnie z zasadą, że jeden rysunek jest wart tysiąca słów. Jeżeli odpowiednie dane były dostępne, przedstawiono sytuację województwa podlaskiego na tle pozostałych. Na wykresach, w większości przypadków zastosowano skalę procentową, poziomą linią zaznaczono średnią. Ze względu na dostępność danych, jest to średnia liczona na podstawie danych przedstawionych na wykresie. Przykładowo, jeżeli wykres prezentuje dane z poszczególnych województw średnia jest liczna jako średnia z województw, jeżeli wykres przedstawia dane z poszczególnych powiatów średnia jest obliczana na podstawie danych z poszczególnych powiatów. Na wykresach dane dla Polski również są przedstawiane na podstawie średniej z województw. W bieżącym raporcie zrezygnowano z oznaczenia danych obarczonych błędem losowym. Wskaźniki: e-administracja Wskaźniki dotyczące e-administracji opierają się na danych dotyczących kontaktów przedsiębiorstwa z administracja publiczną. Odsetek przedsiębiorstw deklarujących wykorzystanie Internetu do kontaktów a administracja publiczną w poszczególnych województwach Polski jest zbliżony i wahał się w roku 21 w granicach 9%. Przedsiębiorstwa województwa podlaskiego plasowały się w tym względzie powyżej średniej krajowej. Wskaźnik wykorzystania Internetu w kontaktach z administracją publiczną ma tendencję rosnącą zarówno w województwie podlaskim jak i w kraju (Wykres 1). Wykres 1. Przedsiębiorstwa wykorzystujące Internet w kontaktach z administracja publiczną a) według województw w 21 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-21 1% 96, 93,9 9 8 7 6 5 4 3 2 1 84,5 1% 9 8 7 6 5 4 3 2 1 9,7 93,9 89,2 91,9 58,9 5,6 28 29 21 PODLASKIE POLSKA 6 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Analizując cele wykorzystania Internetu w kontaktach z administracją publiczną deklarowane przez przedsiębiorstwa w roku 21, obserwuje się stosunkowo nieduży odsetek procedur administracyjnych realizowanych jako w pełni elektroniczne (41,8%). Sytuacja w tym zakresie w województwie podlaskim wygląda nieco gorzej niż średnia w kraju (Wykres 2). Przedsiębiorcy województwa podlaskiego prawie dwukrotnie rzadziej niż przeciętnie w kraju korzystają z formularzy elektronicznych w zakresie wysyłania deklaracji VAT oraz deklaracji podatku dochodowego. Najczęściej, tak w województwie podlaskim jak i w kraju, formularze elektroniczne są wykorzystywane do wysyłania deklaracji składek na ubezpieczenia społeczne (Wykres 3). Zastanawiające jest, że takie deklaracje składało tylko około trzy czwarte firm objętych badaniem. Wykres 2. Przedsiębiorstwa wykorzystujące Internet w kontaktach z administracją publiczną według celów w województwie podlaskim i w Polsce w 21 r. odsyłania wypełnionych formularzy w formie elektronicznej w pełni elektronicznej obsługi procedur administracyjnych Polska (średnio) pobierania formularzy pozyskiwania informacji Podlaskie 41,8 38,9 8,7 83,5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. 8,3 8,3 87,5 86,1 2 4 6 8 1 % Wykres 3. Przedsiębiorstwa wykorzystujące Internet w kontaktach z administracją publiczną w celu odsyłania wypełnionych formularzy w województwie podlaskim i w Polsce w 21 r. wysyłania deklaracji celnych/ akcyzowych 8,2 Polska 6,3 Podlaskie wysyłania deklaracji VAT 16,1 9,6 wysyłania deklaracji podatku dochodowego wysyłania deklaracji składek na ubezpieczenie społeczne na rzecz pracowników 8,8 16,8 77,4 76,4 2 4 6 8 1 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Wskaźniki: e-administracja bariery w kontaktach z administracją publiczną W poszczególnych województwach procent przedsiębiorstw wskazujących na bariery w kontaktach z administracją publiczną waha się w granicach od 67,9 do 83,6 (Wykres 4). W województwie podlaskim około 81,3% przedsiębiorstw wskazuje na istnienie barier w kontaktach z administracją publiczną i jest to procentowo więcej niż przeciętnie w kraju. 7

Raport monitoringowy e-podlaskie Wykres 4. Przedsiębiorstwa wskazujące na istnienie barier w kontaktach z administracja publiczną z administracją publiczną w 21 r. 1 % 83,6 81,3 8 6 4 2 67,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Największym ograniczeniem dla przedsiębiorstw w kontaktach (elektronicznej wymianie informacji) z administracją publiczną jest fakt, że procedury elektroniczne nadal wymagają kontaktów osobistych lub wymiany dokumentów papierowych. Podlascy przedsiębiorcy postrzegają to ograniczenie przeciętnie nieco częściej niż przedsiębiorcy z pozostałych województw (Wykres 5). Zaskakująco dużym ograniczeniem w zakresie elektronicznej wymiany informacji jest brak wiedzy i informacji o możliwości zastosowania procedur elektronicznych oraz ich skomplikowanie, czasochłonność, a także obawa o bezpieczeństwo i poufność danych. Na istnienie tego ograniczenia wskazuje jedna trzecia badanych firm. Wykres 5. Przedsiębiorstwa wskazujące na istnienie przyczyn ograniczających elektroniczną wymianę informacji z administracją publiczną w 21 r. brak wiedzy i informacji o możliwości zastosowania procedur elektronicznych procedury elektroniczne nadal wymagają kontaktów osobistych lub wymiany dokumentów papierowych skomplikowane i czasochłonne procedury obawa o bezpieczeństwo i poufność danych 33,4 34,2 3,8 31,7 41,3 36,3 66,4 62,1 Podlaskie Polska 2 4 6 8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. % Około 58% podlaskich przedsiębiorstw (podobnie jak średnia w kraju) nie oferowało produktów, towarów i materiałów w elektronicznym systemie zamówień publicznych (Wykres 6). Z tego 11,5% ze względu na obawę o poufność i bezpieczeństwo, 17,6% ze względu na brak wiedzy o elektronicznym składaniu ofert, a około 36% ze względu na brak sprzedaży do sektora publicznego (Wykres 7). 8

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Wykres 6. Przedsiębiorstwa, które nie oferowały produktów, towarów i materiałów w elektronicznym systemie zamówień publicznych w 21 r. % 1 8 6 4 63,1 58,1 46,4 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Wykres 7. Powody dla których przedsiębiorstwa, nie oferowały produktów, towarów i materiałów w elektronicznym systemie zamówień publicznych w 21r. innych przyczyn braku wiedzy o elektronicznym sładaniu ofert stosownych dla przedsiębiorstwa obawy o poufność i bezpieczeństwo braku sprzedaży do sektora publicznego 11,5 12, 17,6 17,2 24,5 23,3 35,7 4,2 Podlaskie Polska (średnio) 2 4 6 8 1 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. W statystyce publicznej brak jest informacji o wykorzystaniu e-usług w kontaktach obywateli z administracja publiczną w podziale na województwa. Brakuje również informacji o wartości realizowanych spraw/transakcji. Dominującymi problemami w zakresie elektronicznej wymiany informacji są skomplikowane procedury, brak wiedzy i obawy o poufność danych. Wskaźniki: e-biznes W latach 29-211 liczba przedsiębiorstw w województwie podlaskim i w Polsce zmniejszała się z roku na rok, w województwie podlaskim w roku 211 była ona najmniejsza w kraju (Wykres 8). 9

Raport monitoringowy e-podlaskie 93,9 94,5 87, 91,8 97,4 97, 97, 95,5 Wykres 8. Liczba przedsiębiorstw prowadzących pełną księgowości i zatrudniających powyżej 49 osób a) według województw w 211 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-211 3 5 3 2 5 2 3142 4 17541 39 18299 17525 19 18 1 5 1 5 379 38 384 17346 379 17 36 28 29 21 211 16 PODLASKIE POLSKA (łącznie) Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Odsetek przedsiębiorstw deklarujących wykorzystanie komputera w poszczególnych województwach waha się w granicach 88,6-98,%. Firmy województwa podlaskiego deklarując wykorzystanie komputerów nieco częściej niż przeciętnie w kraju. Wyżej wymieniony wskaźnik w latach 21-211 ustabilizował się na poziomie około 97% (Wykres 9). Wykres 9. Przedsiębiorstwa wykorzystujące komputery a) według województw w 211 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-211 % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 98, 97, 88,6 1% 9 8 7 6 5 4 3 2 1 28 29 21 211 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Posiadanie dostępu do Internetu deklaruje w poszczególnych województwach od 85,6% do 96% przedsiębiorstw. W roku 211 podlaskie przedsiębiorstwa deklarowały posiadanie dostępu do Internetu częściej niż przeciętnie w kraju. W/w wskaźnik ustabilizował się w latach 21-211 na poziomie powyżej 95% (Wykres 1). 1

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach 91, 91,9 85,3 89, 95,8 95,7 95,6 93,6 Wykres 1. Przedsiębiorstwa posiadające dostęp do Internetu a) według województw w 211 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-211 %1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 96, 95,6 85,6 % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 28 29 21 211 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 W styczniu 211 roku dostęp firm do Internetu szerokopasmowego w poszczególnych województwach był deklarowany przez najmniej firm w województwie świętokrzyskim (59,9%) i najwięcej firm w województwie dolnośląskim (84,9%). W województwie podlaskim dostęp do szerokopasmowego Internetu w styczniu 211 roku zadeklarowało 76,3% przedsiębiorstw (Wykres 11), co jest wartością zbliżoną do średniej w kraju (77,2%). Wykres 11. Przedsiębiorstwa posiadające szerokopasmowy dostęp do Internetu w 211r. % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 84,9 76,3 59,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Pracownicy podlaskich przedsiębiorstw rzadziej niż przeciętnie w kraju są wyposażani w urządzenia przenośne z dostępem do Internetu i rzadziej korzystają z technologii bezprzewodowych za pomocą komputera przenośnego (Wykres 12). 11

Raport monitoringowy e-podlaskie Mazowieckie Pomorskie Dolnośląskie Zachodniopomorskie Wielkopolskie Kujawsko-pomorskie Małopolskie Świętokrzyskie Śląskie Łódzkie Lubuskie Lubelskie Opolskie Warmińsko-mazurskie Podkarpackie Podlaskie Wykres 12. Przedsiębiorstwa posiadające szerokopasmowy dostęp do Internetu wg rodzajów połączeń, w województwie podlaskim i w Polsce w 211 r. technologii bezprzewodowej przez komputer przenośny z modemem 3G lub 3G handset sieci telewizji kablowej, energetycznej - PLC DSL (xdsl,adsl,sdsl itp.) 16,6 22,3 23, 17,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. 64,1 63,3 Podlaskie Polska 2 4 6 8 1 % Podlaskie przedsiębiorstwa najrzadziej w kraju wykorzystują do połączenia z Internetem sieci bezprzewodowe (Wykres 13). Wykres 13. Przedsiębiorstwa posiadające mobilny dostęp do Internetu w 211 r. a) według województw, b) według typu łącza w województwie podlaskim i w Polsce % 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 41,8 23,8 łącza bezprzewodowe (wąsko lub szerokopasmowe) łącza szerokopasmowe wąskopasmowe łącza bezprzewodowe modem analogowy (linia telefoniczna) lub cyfrowy ISDN 23,8 31,6 14,9 19,2 37,8 34,8 76,3 75, 2 4 6 8 % Podlaskie Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Posiadanie dostępu do Internetu i wykorzystanie komputerów nie zawsze wiąże się z posiadaniem strony internetowej. Jakkolwiek, odsetek podlaskich przedsiębiorstw deklarujących posiadanie strony internetowej rośnie, to w roku 211 posiadanie strony internetowej deklarowało tylko 63,9% badanych podlaskich przedsiębiorstw (Wykres 14 oraz Wykres 15). 12

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach 59,9 54,1 49,7 54,2 6,8 62,6 63,9 62, Wykres 14. Przedsiębiorstwa posiadające własną stronę internetową a) według województw w 211 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-211 % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 72,3 63,9 51, 7 % 6 5 4 3 2 1 28 29 21 211 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Wykres 15. Przedsiębiorstwa posiadające dostęp do Internetu oraz posiadające własną stronę internetową w 211 r. % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 96, 95,6 58,7 63,9 58,5 Przedsiębiorstwa posiadające własną stronę internetową Przedsiębiorstwa z dostępem do Internetu 85,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Badając postrzeganie funkcji strony internetowej podlaskich firm zauważa się, że oczekiwania co do jej funkcjonalności są większe niż przeciętnie w kraju, a szczególne znaczenie ma prezentacja katalogów i umożliwienie zamawiania produktów, wyrobów i cenników. Stosunkowo najmniejsze oczekiwania podlascy przedsiębiorcy mają w zakresie wykorzystania strony internetowej do rekrutacji pracowników oraz personalizacji treści (Wykres 16, Wykres 17). 13

Raport monitoringowy e-podlaskie 32,4 42,9 41,2 39,6 52,2 46,6 49,9 44,7 Wykres 16. Przedsiębiorstwa, dla których strona internetowa spełniała funkcje prezentacji katalogów, wyrobów lub cenników a) według województw w 211 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-211 % 7 6 54, 49,9 6 % 5 5 4 36,4 4 3 3 2 2 1 1 28 29 21 211 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Wykres 17. Przedsiębiorstwa, dla których strona internetowa pełniła w 211 r. wymienione funkcje prezentacja informacji o wolnych stanowiskach pracy i umożliwienie przesyłania dokumentów personalizacja zawartości strony dla stałych użytkowników sprawdzanie stanu realizacji zamówienia on-line zamawianie lub rezerwacja on-line umożliwienie użytkownikom zamawiania produktów wg własnej specyfikacji prezentacja katalogów wyrobów lub cenników zapewnienie ochrony danych osobowych lub homologacja bezpieczeństwa 5,8 7,8 9,4 11, 1,2 8,8 11,1 11,8 11, 19,1 32,8 29,1 Podlaskie Polska 49,9 44,7 1 2 3 4 5 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Przedsiębiorstwa województwa podlaskiego najczęściej w kraju deklarują sprzedaż (otrzymywanie zamówień) poprzez sieci internetowe (strony internetowe lub wiadomości typu EDI), niestety deklaracje takie złożyło w styczniu 211 roku tylko niespełna 12% podlaskich firm w porównaniu do około 5% deklarujących prezentowanie katalogów, wyrobów i cenników na stronach internetowych. Procent przychodów z tego typu transakcji jest deklarowany na poziomie 8,1% przychodów netto, w porównaniu do średniej krajowej wynoszącej 1,55%. Rekordzistą jest województwo świętokrzyskie, którego wartość sprzedaży netto było deklarowane na poziomie 17, 4% (Wykres 18, Wykres 19). 14

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Procentowy udział przedsiębiorstw podlaskich deklarujących otrzymywanie zamówień poprzez sieci internetowe rósł w latach 29 i 21 szybciej niż przeciętnie w kraju. Wykres 18. Przedsiębiorstwa otrzymujące zamówienia poprzez sieci internetowe** a) według województw w 21 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-21 % 14 12 1 11,9 14% 12 11,9 8 6 6, 1 8 7,5 7,6 9,3 4 2 6 4 2 4,4 4,1 28 29 21 PODLASKIE POLSKA **W latach 28-29 uwzględniono: stronę internetową, systemy typu EDI, inne środki elektronicznej wymiany danych z wyjątkiem poczty elektronicznej. Od roku 211 uwzględnia się stronę internetową i systemy typu EDI. Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Wykres 19. Przedsiębiorstwa dokonujące sprzedaży poprzez strony internetowe lub wiadomości typu EDI oraz udział wartości netto przychodów ze sprzedaży % 1 e - sprzedaż poprzez strony internetowe lub wiadomości 8 typu EDI Procent przychodów netto ze sprzedaży poprzez strony 6 internetowe lub wiadomości typu EDI 4 11,9 17,4 9,3 8,1 2 9,4 6, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. GUS informuje, że powyższe dane są obarczone znacznym błędem losowym. Odsetek przedsiębiorstw województwa podlaskiego deklarujących dokonywanie zakupów przez Internet wynosi 13,7% i jest większy niż deklarujących sprzedaż. Deklarowana wartość netto zakupów firm podlaskich wynosi 1,5% i była w styczniu 211 najniższa w kraju (Wykres 2, Wykres 21). 15

Raport monitoringowy e-podlaskie 12,4 11,4 14,1 15,8 13,7 15,2 Wykres 2. Przedsiębiorstwa składające zamówienia poprzez sieci internetowe** a) według województw w 21 r., b) w województwie podlaskim i w Polsce w latach 28-21 % 3 25 2 15 1 5 2,7 13,7 1,2 % 18 16 14 12 1 8 6 4 2 28 29 21 PODLASKIE POLSKA **W latach 28-29 uwzględniono: stronę internetową, systemy typu EDI, inne środki elektronicznej wymiany danych z wyjątkiem poczty elektronicznej. Od roku 211 uwzględnia się stronę internetową i systemy typu EDI. Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Wykres 21. Przedsiębiorstwa dokonujące zakupów poprzez sieci internetowe 1 oraz wartość netto zakupów % 4 3 2 32,9 2,7 Przedsiębiorstwa dokonujące zakupów poprzez stronę internetową lub za pomocą wiadomości typu EDI Wartość netto zakupów (%) 13,7 1,2 1 1,5 1,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Firmy województwa podlaskiego deklarują większy niż przeciętnie w Polsce odsetek klientów składających zamówienia drogą elektroniczną (poprzez stronę internetową lub wiadomości typu EDI, dotyczy to zarówno klientów krajowych jak i zagranicznych (Wykres 22). 16 1 poprzez stronę internetową lub wiadomości typu EDI

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Wykres 22. Lokalizacja klientów składających zamówienia poprzez sieci internetowe w województwie podlaskim i w Polsce w roku 21 % klientów zlokalizowanych w pozostałych krajach świata % klientów zlokalizowanych w innych krajach UE 1,2 3,1 3,2 4,8 Podlaskie Polska % klientów zlokalizowanych w Polsce 9,4 12,6 2 4 6 8 1 12 14 16 18 2 % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Wykres 23. Przedsiębiorstwa z województwa podlaskiego dokonujące zakupów poprzez sieci internetowe według udziału wartości netto zamówień złożonych drogą elektroniczną w stosunku do ogółu zakupów w roku 21 75% lub więcej 5% lub więcej, ale mniej niż 75% 25% lub więcej, ale mniej niż 5% 1% lub więcej, ale mniej niż 25% 5% lub więcej, ale mniej niż 1% 1% lub więcej, ale mniej niż 5% mniej niż 1%,3,8 1,2 1,9 2,3 2,5 4,6,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Sposób wykorzystania komputera w firmach województwa podlaskiego jest podobny jak przeciętnie w Polsce, zarówno w zakresie wykorzystania komputera, jak i wykorzystania komputera z podłączeniem do Internetu (Wykres 25). Wyposażenie w komputery przenośne umożliwiające dostęp do Internetu w przedsiębiorstwach województwa podlaskiego jest nieco gorsze niż przeciętne w kraju. Przedsiębiorstwa województwa podlaskiego zadeklarowały, że w styczniu 211 roku w komputery przenośne było wyposażonych 2,7% pracowników (średnio w Polsce 4,4%) (Wykres 25). Wykres 24. Wyposażenie i korzystanie z komputerów przez pracujących w poszczególnych województwach w roku 211 % 1 wykorzystujący komputer przynajmniej raz w tygodniu 8 6 4 2 57,8 48,8 1,5 wykorzystujący komputer z dostępem do Internetu przynajmniej raz w tygodniu wyposażeni w przenośne urządzenia umożliwiające dostęp do Internetu (co najmniej w technologii 3G) 37,1 3,6 23,7 19, 2,7 1,7 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. 17

Raport monitoringowy e-podlaskie Wykres 25. Wyposażenie i korzystanie z komputerów przez pracujących w województwie podlaskim i w Polsce w roku 211 Pracujący wyposażeni w przenośne urządzenia umożliwiające dostęp do Internetu (co najmniej w 2,7 4,4 Pracujący wykorzystujący komputer z dostępem do Internetu przynajmniej raz w tygodniu Pracujący wykorzystujący komputer przynajmniej raz w tygodniu 3,6 3,6 37,1 37, Podlaskie Polska 2 4 6 8 1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. % Stosowanie automatycznej (elektronicznej) wymiany informacji w firmach województwa podlaskiego kształtowało się w styczniu 211 roku na poziomie średniej w kraju i było deklarowane przez blisko co trzecie badane przedsiębiorstwo (32,7%). Wykres 26. Przedsiębiorstwa stosujące automatyczną wymianę informacji wewnątrz przedsiębiorstwa w roku 211 a) według województw, b) w województwie podlaskim i w Polsce % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 41,4 32,7 22, % 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 32,7 32,5 211 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Zapewnianie pracownikom zdalnego dostępu do poczty elektronicznej dokumentów i aplikacji deklarowało w styczniu 211 roku w poszczególnych województwach do 5% firm w województwie mazowieckim 49,9% firm. W województwie podlaskim w/w wskaźnik kształtował się na poziomie najniższym w kraju. 18

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Wykres 27. Przedsiębiorstwa zapewniające pracownikom zdalny dostęp do systemu poczty elektronicznej, dokumentów lub aplikacji przedsiębiorstwa w poszczególnych województwach w roku 211 % 1 8 6 49,9 4 3,4 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Odsetek przedsiębiorstw stosujących automatyczną wymianę danych z jednostkami zewnętrznymi w 211r. był stosunkowo mocno zróżnicowany w poszczególnych województwach i wynosił od 36,3% w województwie świętokrzyskim do 88,6% w województwie kujawsko-pomorskim. Stosowanie automatycznej wymiany danych w województwie podlaskim kształtowało się w roku 211 na poziomie 42,8% to jest poniżej średniej w kraju. Wykres 28. Przedsiębiorstwa stosujące automatyczną wymianę danych z jednostkami zewnętrznymi w roku 211 a) według województw, b) w województwie podlaskim i w Polsce % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 88,6 42,8 36,3 % 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 42,8 211 63,3 PODLASKIE POLSKA Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, sierpień 212 Przedsiębiorstwa województwa podlaskiego deklarowały wykorzystanie oprogramowania typu opensource w styczniu 211 roku na poziomie drugiego miejsca w kraju (po lubuskiem). Podlaskie było w czołówce województw w zakresie wykorzystania darmowego oprogramowania biurowego (OpenOffice), przeglądarek internetowych, bezpłatnych aplikacji CRM lub ERP. Nieco gorzej kształtowało się wykorzystanie systemów operacyjnych oraz serwerów stron internetowych. Jest to wskazówka, gdzie przedsiębiorstwa mogą szukać oszczędności oraz jaki rodzaj oprogramowania powinien zostać uwzględniony przy planowaniu szkoleń. 19

Raport monitoringowy e-podlaskie Wykres 29. Przedsiębiorstwa korzystające z bezpłatnego oprogramowania opensource w 211r. % 1 8 6 4 2 98, 97, 79,8 84,8 Przedsiębiorstwa korzystające z bezpłatnego oprogramowania open source Przedsiębiorstwa wykorzystujące komputery 88,6 73,8 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. Wykres 3. Przedsiębiorstwa korzystające z bezpłatnego oprogramowania opensource w województwie podlaskim i w Polsce w roku 211 pozostałych* bezpłatnych aplikacji ERP lub CRM serwerów strony internetowej (np. Apache, Tomcat) oprogramowania biurowego (np.open Office) przeglądarek internetowych (np. Mozilla Firefox) systemów operacyjnych (np. Linux) 21,1 21,6 7 6,4 11,5 14,1 17,4 19,3 69,7 61,4 69,8 66,6 Podlaskie Polska 2 4 6 8 1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS, Wykorzystanie technologii informacyjno-(tele)komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 211 r. Dane opublikowane w dniu 3.3.212r. % Podsumowując, podlaskie przedsiębiorstwa widzą potrzebę wykorzystania Internetu i technologii informacyjnej, jednak nie wykorzystują w pełni ich możliwości posiadają dostęp do Internetu, są świadomi funkcjonalności stron internetowych i mają dość wyraźnie sprecyzowane oczekiwania, ale zarówno deklarowana wartość jak wolumen zakupów i sprzedaży są niewielkie. W odniesieniu do administracji publicznej barierą jest ułomność procedur elektronicznych (konieczność kontaktów osobistych lub wymiany dokumentów papierowych przy ich stosowaniu, skomplikowanie i czasochłonność), nieznajomość procedur i obawa o poufność/bezpieczeństwo realizacji usług, a także brak wiedzy i informacji o możliwości realizacji usług drogą elektroniczną. Prawdopodobnie podobne przyczyny leżą w małym wykorzystaniu TIK w działalności gospodarczej firm województwa podlaskiego. Podlaskie przedsiębiorstwa są oszczędne w wyposażaniu pracowników w komputery przenośne z dostępem do Internetu i niechętnie zapewniają pracownikom zdalny dostęp do dokumentów i aplikacji takich jak np. poczta elektroniczna. Zastanawiające jest, czy takie działanie wynika z oszczędności, czy również braku zaufania do pracowników. 2 W zakresie oprogramowania opensource powszechnie stosuje się najprostsze do wdrożenia rozwiązania (przeglądarki, pakiety biurowe). Wykorzystanie darmowych systemów operacyjnych oraz serwerów jest mniej popularne. Stosunkowo niezamożne podlaskie przedsiębiorstwa mogą szukać sposobu na redukcję kosztów w instalacji darmowego oprogramowania również w zakresie systemów operacyjnych i serwerów.

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach Wskaźniki: Sieci teleinformatyczne Przedstawiona poniżej analiza danych dotyczących sieci teleinformatycznych opiera się na raportach Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE), z lat 211 i 212, dot. pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną i planowanymi w roku sporządzania raportu inwestycjami. Raporty UKE są sporządzane na podstawie informacji przekazywanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. W roku 212 dane o swej infrastrukturze telekomunikacyjnej przekazały 2434 podmioty - ponad dwa razy więcej niż w roku 211. Stąd przypuszcza się, że dane z roku 212 są dokładniejsze, ale co za tym idzie poprawa części wskaźników nie wynika ze zrealizowanych inwestycji a jedynie z dokładniejszej informacji. Dostęp do sieci telekomunikacyjnych mierzony jest za pomocą wskaźnika tzw. penetracji budynkowej lub liczby/odsetka miejscowości posiadających dostęp do określonego rodzaju sieci / zasobu. Dane zebrane przez UKE wskazują, że 88,8% (rok wcześniej 86,6%) miejscowości województwa podlaskiego ma dostęp do sieci telekomunikacyjnych (Wykres 31), natomiast poziom dostępności oraz jakość sieci w poszczególnych miejscowościach pozostawia wiele do życzenia i jest znacznie zróżnicowany w poszczególnych gminach i miejscowościach. Wykres 31. Procent miejscowości mających dostęp do sieci telekomunikacyjnych (bez uwzględnienia operatorów komórkowych), a) według województw wg raportu z roku 212, b) w podlaskim i w Polsce wg raportu z lat 211 i 212 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 95,4% 88,8% 79,4% 1 % 88,8 9 86,6 84,6 82,1 8 7 6 5 211 212 Podlaskie Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, lipiec 212, http://www.uke.gov.pl, Załącznik do raportu 1H_Dane_szczegolowe_212.xls 2. Na podstawie wskaźnika penetracji budynkowej można stwierdzić, że sytuacja w dostępie do sieci telekomunikacyjnych zmienia się na korzyść. Według raportu UKE z lipca 212 całkowicie brakuje dostępu do sieci telekomunikacyjnych w 43 miejscowościach (rok wcześniej w 52), w kolejnych 287 miejscowościach dostęp jest szacowany na 3% co oznacza, że 3% budynków na tym obszarze ma możliwość dostępu do Internetu. Dostęp na poziomie poniżej 5% lub brak ma około 33% miejscowości województwa podlaskiego rok wcześniej takich miejscowości było 28% (Wykres 32). Wzrosła również 2 Raport przedstawia istniejącą infrastrukturę telekomunikacyjną, z realizowanymi w 211 r. i planowanymi w 212 r. inwestycjami oraz budynkami umożliwiającymi kolokację. 21

Raport monitoringowy e-podlaskie liczba miejscowości z dostępem do sieci telekomunikacyjnych na poziomie powyżej 9% raport UKE w 211 wskazywał na istnienie 117 takich miejscowości, w roku 212 już 465. Wykres 32. Liczba miejscowości z dostępem do Internetu według tzw. penetracji budynkowej na podstawie raportów z lat 211 i 212 4 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5 168 941 1 161 496 556 52 Dane z 211 r. 9,1% i powyżej od 7,1% do 9% od 5,1% do 7% od 3,1% do 5% do 3% Brak dostępu 4 3 5 3 2 5 2 1 5 1 5 465 1 58 1 4 562 287 43 Dane z 212 r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, 211 i 212, http://www.uke.gov.pl W województwie podlaskim najwięcej miejscowości nieposiadających dostępu do sieci telekomunikacyjnych wg raportu UKE opublikowanego w 212 roku znajduje się na terenie powiatu białostockiego w gminach Michałowo, Gródek, Supraśl i Czarna Białostocka (Wykres 33). Wykres 33. Liczba miejscowości bez dostępu do sieci telekomunikacyjnych wg raportu z roku 212 a) w poszczególnych powiatach, b) w gminach podlaskiego powiatu białostockiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, lipiec 212, http://www.uke.gov.pl Porównując dane z raportów w roku 211 i 212, można stwierdzić, że poprawia się sytuacja w powiatach o najsłabszej dostępności, np. w powiecie wysokomazowieckim wskaźnik dostępności sieci telekomunikacyjnych wzrósł o ponad 9 punktów procentowych (z 43,9% do 53%). 22

Nowogród Piątnica Łomża Wizna Miastkowo Jedwabne Zbójna Śniadowo Przytuły Jaświły Mońki Knyszyn Krypno Jasionówka Goniądz Trzcianne Wysokie Mazowieckie Ciechanowiec Czyżew-Osada Klukowo Kobylin-Borzymy Sokoły Kulesze Kościelne Szepietowo Nowe Piekuty Kołaki Kościelne Zambrów Rutki Szumowo 3,4% 11,8% 11,8% 25,6% 64,5% 56,3% 53,3% 5,5% 48,5% 44,% 54,% 48,4% 39,8% 12,5% 8,9% 5,5% 4,5% 75,3% 75,9% 71,% 69,7% 69,4% 67,4% 69,9% 65,8% 59,1% 57,6% 69,8% 69,% Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach DOLNOŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE OPOLSKIE PODLASKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE ŚLĄSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE PODKARPACKIE LUBELSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE POMORSKIE ŁÓDZKIE LUBUSKIE MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE Suwałki Łomża Białystok grajewski zambrowski bielski hajnowski siemiatycki sejneński kolneński białostocki moniecki augustowski suwalski łomżyński sokólski wysokomazowiecki 35,2% 53,% 57,7% 73,9% 82,1% Wykres 34. Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, c) dostępność sieci telekomunikacyjnych w budynkach (penetracja budynkowa) w poszczególnych województwach dane z sierpnia 212 d) dostępność sieci telekomunikacyjnych w budynkach (penetracja budynkowa) w poszczególnych powiatach dane z sierpnia 212 1% 1% 8% 8% 6% 6% 4% 4% 2% 2% % % Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, UKE, lipiec 212, http://www.uke.gov.pl Sytuacja w poszczególnych powiatach, według raportu z roku 211, była bardzo zróżnicowana. Jako przykład można podać powiaty łomżyński, moniecki, sejneński, wysokomazowiecki i zambrowski wskaźnik penetracji budynkowej dla gmin poziomie był bardzo zróżnicowany od 4,5% do 79%. W gminach Szumowo, Nowe Piekuty i Szepietowo średnie wskaźniki dostępności Internetu były szacowane na poziomie poniżej 1% (Wykres 35). Wykres 35. Zróżnicowanie wybranych gmin i powiatów w zakresie tzw. penetracji budynkowej dostępu do sieci telekomunikacyjnych wg raportu z czerwca 211 roku 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % łomżyński moniecki wysokomazowiecki zambrowski Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, UKE, czerwiec 211, http://www.uke.gov.pl, Załącznik do raportu 1H_Dane_szczegolowe.xls. Raport przedstawia aktualny stan infrastruktury, inwestycje zrealizowane w 21 roku oraz inwestycje planowane w 211 roku. 23

Raport monitoringowy e-podlaskie Nowogród Jedwabne Łomża Piątnica Miastkowo Śniadowo Wizna Przytuły Zbójna Mońki Jasionówka Krypno Jaświły Knyszyn Goniądz Trzcianne Wysokie Mazowieckie Ciechanowiec Czyżew-Osada Kobylin-Borzymy Klukowo Szepietowo Kulesze Kościelne Nowe Piekuty Sokoły Zambrów Kołaki Kościelne Rutki Szumowo 26,4% 27,1% 66,3% 65,1% 62,3% 58,% 52,7% 52,1% 42,3% 79,1% 76,9% 69,8% 69,6% 69,5% 67,4% 57,9% 62,4% 62,1% 52,4% 45,8% 45,% 41,3% 36,2% 6,7% 54,7% 78,4% 75,1% 79,1% 71,9% Według raportu z lipca 212 znacznie poprawiła się sytuacja w gminach o najmniejszej dostępności sieci, w szczególności w gminach takich jak Nowe Piekuty, Szumowo, Szepietowo, Kulesze Kościelne i Sokoły. Dostępność na poziomie poniżej 2% odnotowano jedynie w gminie Przerośl. Wykres 36. Zróżnicowanie gmin i powiatów w zakresie tzw. penetracji budynkowej dostępu do sieci telekomunikacyjnych wg raportu z lipca 212 r. 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % łomżyński moniecki wysokomazowiecki zambrowski Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, lipiec 212, http://www.uke.gov.pl Większość miejscowości w województwie podlaskim ma możliwość dostępu do Internetu w oparciu o sieci kablowe lub terminale radiowe. Pod względem odsetka miejscowości z dostępem do sieci światłowodowych podlaskie zajmuje przedostatnią pozycję wśród województw Polski. Podobnie sytuacja wygląda w zakresie dostępności węzłów telekomunikacyjnych (Wykres 37). Większość miejscowości województwa podlaskiego posiada jedynie zasięg sieci kablowych lub terminali kablowych, co potwierdza również Wykres 37. 24

DOLNOŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE OPOLSKIE PODLASKIE KUJAWSKO-POMORSKIE WIELKOPOLSKIE PODKARPACKIE LUBELSKIE ŚLĄSKIE LUBUSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE POMORSKIE MAZOWIECKIE ŁÓDZKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE ŚLĄSKIE PODKARPACKIE MAŁOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE OPOLSKIE POMORSKIE PODLASKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE WIELKOPOLSKIE LUBUSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE LUBELSKIE ŁÓDZKIE MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach MAŁOPOLSKIE PODKARPACKIE ŚLĄSKIE OPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE LUBUSKIE WIELKOPOLSKIE POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE LUBELSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE MAZOWIECKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE ŁÓDZKIE PODKARPACKIE MAŁOPOLSKIE ŚLĄSKIE DOLNOŚLĄSKIE OPOLSKIE LUBUSKIE LUBELSKIE WIELKOPOLSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE ŁÓDZKIE Wykres 37. Miejscowości województwa podlaskiego a) z zakończeniem sieci światłowodowej b) z dostępowymi węzłami telekomunikacyjnymi c) z zasięgiem sieci kablowych lub terminalami radiowymi d) z optycznymi punktami styku sieci 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 36% 8,% 1% 9% 8% 7% 6% 51,3% 5% 4% 3% 2% 1% % 13,1% 1% 94,9% 9% 86,2% 8% 74,7% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % 2,5%,4%,2% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, UKE, czerwiec 211, http://www.uke.gov.pl, Załącznik do raportu 1H_Dane_szczegolowe.xls. Raport przedstawia aktualny stan infrastruktury, inwestycje zrealizowane w 21 roku oraz inwestycje planowane w 211 roku. Liczba przedsiębiorców komunikacyjnych, którzy deklarują posiadanie węzłów sieci telekomunikacyjnej, optycznych punktów styku, zakończeń sieci światłowodowych, węzłów dostępowych oraz zasięgu sieci kablowych i bezprzewodowych w poszczególnych miejscowościach została podana w tabeli (Tabela 1). 25

Raport monitoringowy e-podlaskie Tabela 1. Dostępność łączy teleinformatycznych według raportu UKE z 212 r. Liczba miejscowości, w których przedsiębiorcy telekomunikacyjni zadeklarowali posiadanie: optycznych zasięgu sieci zasięgu sieci Liczba jednego lub zakończeń punktów styku jednego kablowych kablowych przedsiębiorców więcej węzłów sieci z innymi lub więcej węzłów i bezprzewodowycdowych i bezprzewo- telekomunikacyjnych przedsiębiorcami dostępowych (d) sieci telekomunikacyjnej (a) (c) światłowodowej (b) (bez kom.)(e) (z kom.)(f) 3166 3834 3529 326 43 413 1 484 5 27 491 115 852 2 17 1 24 96 1197 942 3+ 85 2 19 49 111 1635 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UKE, Raport pokrycia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną, lipiec 212, http://www.uke.gov.pl Podsumowując, można stwierdzić, że jakkolwiek dostępność do łączy teleinformatycznych i ich jakość nieznacznie poprawiła się (wg raportów UKE), to szczególnie poza największymi miastami województwa podlaskiego pozostaje ciągle bardzo wiele do zrobienia. Ponad 1% miejscowości województwa podlaskiego nie ma żadnego zasięgu (nawet sieci komórkowych). Tylko w co dziesiątej miejscowości dostęp do sieci teleinformatycznych jest w 9% budynków. Wskaźniki: e-edukacja i gospodarstwa domowe Dane dotyczące e-edukacji dotyczą głównie wyposażenia szkół i gospodarstw domowych w odpowiedni sprzęt oraz uczestnictwa w szkoleniach, ewentualnie subiektywnej oceny własnych umiejętności osób ankietowanych. Niestety dotychczasowy system sprawozdawczości nie uwzględnia danych dot. szkoleń w wykorzystaniem e-learningu, informacji o stosowaniu bądź nie platform e-learningowych w szkołach. Wyposażenie szkół komputery, w szczególności liczba uczniów przypadających na jeden komputer są dostępnymi wskaźnikami informatyzacji szkół. Województwo podlaskie w tym zakresie osiągnęło poziom średniej w kraju. Przeciętna liczba uczniów przypadających na jeden komputer od roku 23 systematycznie spadała, aby w roku 211 osiągnąć poziom średnio 1,6 uczniów na jeden komputer z dostępem do Internetu w szkołach podstawowych (Wykres 38) oraz 11,4 (Wykres 39) w gimnazjach. W zakresie badanego wskaźnika sytuacja jest nieco lepsza na wsiach, szczególnie w powiatach hajnowskim, bielskim, grajewskim (od 8 uczniów na jeden komputer), natomiast najwięcej uczniów na jeden komputer przypada w dużych miastach (Augustów, Białystok, Suwałki). W statystyce publicznej brak jest informacji na temat jakości tych komputerów i jakości połączeń z Internetem. Z informacji przekazywanych przez nauczycieli wynika, że sytuacja w zakresie wyposażenia szkół w sprzęt IT nie jest najlepsza, ponieważ duże projekty doposażenia szkół w tego rodzaju sprzęt skończyły się kilka lat temu. Z kolei projekt Cyfrowa szkoła ma na razie ma charakter pilotażowy w województwie podlaskim zostało objętych projektem zaledwie 13 szkół. Sytuację w gimnazjach powinien nieco poprawić projekt Wdrażanie elektronicznych usług dla ludności województwa podlaskiego część II, administracja samorządowa 3, szczególnie w zakresie wykorzystania komputerów w dydaktyce przedmiotów nieinformatycznych. 26 3 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Osi Priorytetowej IV Społeczeństwo Informacyjne, działanie 4.1 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 27-213, realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego w partnerstwie z jednostkami samorządu terytorialnego województwa.

Aktualne wskaźniki społeczeństwo informacyjne w liczbach 8,6 13,4 14,7 14,9 13,8 14,4 12,6 12,8 12, 12,2 11,7 12,1 11,5 1,9 11,3 11,1 1,3 11, 9,8 1,9 9,4 1, 9, 8,8 8,9 8,8 8,8 8,3 7,9 7,8 7,9 1,2 21,4 19,6 PODKARPACKIE LUBELSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE OPOLSKIE MAŁOPOLSKIE ŁÓDZKIE PODLASKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE DOLNOŚLĄSKIE WIELKOPOLSKIE LUBUSKIE MAZOWIECKIE KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE POMORSKIE ŚLĄSKIE Wykres 38. Uczniowie przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczonym do użytku uczniów w szkołach podstawowych dla dzieci i młodzieży bez specjalnych a) w poszczególnych województwach w roku 211 b) w województwie podlaskim i w Polsce (średnio) w latach 23-211 c) w poszczególnych powiatach województwa podlaskiego w roku 21 i 211 14 12 1 8 6 4 2 7,95 1,6 13,3 5 4 3 2 1 43,5 37,6 31,4 27,3 26,3 24,2 PODLASKIE Polska 17,9 15, 12,3 11,6 11, 1,6 17,5 15,5 12,6 11,8 11, 1,6 23 24 25 26 27 28 29 21 211 25 2 21 211 15 1 5 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, wrzesień 212 27

Raport monitoringowy e-podlaskie PODKARPACKIE LUBELSKIE MAZOWIECKIE WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE OPOLSKIE ŁÓDZKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE PODLASKIE ŚLĄSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE POMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE LUBUSKIE Wykres 39. Uczniowie przypadających na 1 komputer z dostępem do Internetu przeznaczony do użytku uczniów w gimnazjach dla dzieci i młodzieży bez specjalnych a) w poszczególnych województwach w roku 211, b) w województwie podlaskim i w Polsce (średnio) w latach 23-211 14 12 1 8 6 4 2 9,2 11,36 12,27 35 3 25 2 15 1 5 28,7 28,6 25,4 23,8 24,8 22,8 18,7 19,3 15,9 15,8 PODLASKIE Polska 13,1 12,5 11,8 11,1 13,3 12,4 11,6 11,4 23 24 25 26 27 28 29 21 211 Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, wrzesień 212 Dane SIO stan na 3.3.212 r. wskazywały, że 81% placówek edukacyjnych posiada dostęp do szerokopasmowego Internetu. W zakresie wyposażenia gospodarstw domowych w sprzęt typu komputer, komputer z dostępem do Internetu, drukarka oraz DVD województwo podlaskie w 21 roku zajmowało jedno z ostatnich miejsc w Polsce. Do roku 21 procent gospodarstw domowych wyposażonych w wyżej wymienione urządzenia rósł z roku na rok. W roku 21 można było zaobserwować stosunkowo mniejszy wzrost (wyposażenia w komputer osobisty oraz komputer osobisty z dostępem do Internetu) lub nawet zmniejszenie odsetka gospodarstw domowych wyposażonych w drukarkę, czy DVD. Odpowiednie dane są prezentowane na kolejnych wykresach (Wykres 4, Wykres 41, Wykres 42, Wykres 43, Wykres 44). Samo wyposażenie w sprzęt nie świadczy o wykorzystaniu komputera, ale informuje o poziomie dostępności do korzystania z narzędzi TIK i usług elektronicznych (w przypadku połączenia do Internetu). Jak wiadomo część osób, która ma dostęp do komputera / Internetu z nich nie korzysta 4. 28 4 Diagnoza społeczna 211. Warunki i jakość życia Polaków, red. Janusz Czapiński, Tomasz Panek, www.diagnoza.com