SZKOLENIE Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Starszy Specjalista ds. Ochrony Ppoż. Zbigniew Burda Wrocław, dn. 19.05.2015.
Przebieg szkolenia I. Wstęp - przepisy z zakresu ochrony ppoż. II. III. IV. Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego Budynku Przyczyny powstawania pożarów, możliwości ich rozwoju oraz zapobieganie pożarom. Rola i zadania systemów ochrony przeciw pożarowej. V. Systemy ppoż. zainstalowane w obiekcie. VI. Zasady postępowania w przypadku wykrycia pożaru. VII. Dyskusja. 2
I. Wstęp Podstawy prawne Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. (Dz. U. Nr 81, poz. 351 z późn. zm.) Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 414 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. (Dz. U. Nr 109, poz. 719) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 75, poz. 690) Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego USK wprowadzona Zarządzeniem Dyrektora USK nr 44/2013 z dnia 19.06.2013r. 3
Na terenie całego szpitala obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu Za naruszenie zakazu przewidziano karę w wysokości 500 PLN 4
II. Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego Budynku Zgodnie z zapisami Ustawy o Ochronie Przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991r. (Dz. U. Nr 81, poz 351, z późniejszymi zmianami, oraz przepisami wykonawczymi do w/w Ustawy tj. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2010r, w sprawie Ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów dla obiektu opracowano Instrukcje Bezpieczeństwa Pożarowego która to przedstawia w swoim opracowaniu n/w zagadnienia: 1. 1.Warunki Ochrony Przeciwpożarowej Budynku, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego i jego warunków technicznych w tym zagrożenia wybuchem. 2. 2. Sposób podawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic. 3. 3. Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru i innego miejscowego zagrożenia. 4. 4. Sposoby zaznajamiania pracowników Szpitala i podmiotów zewnętrznych z treścią przedmiotowej Instrukcji oraz przepisami Ochrony P.poż oraz zabezpieczenia elementów systemów Ochrony Przeciwpożarowej w trakcie prowadzonych prac remontowych i innych. 5. 5. Sposoby wykonywania prac pożarowo niebezpiecznych, jeżeli takie prace są wykonywane. 6. 6. Zasady opiniowania wszelkich prac adaptacyjnych, remontowych itp. 7. 7. Sposoby praktycznego sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacjii. 8. 8. Plany i schematy ewakuacji pacjentów i personelu medycznego ze stref pożarowych budynku. 5
III. Przyczyny Powstawania Pożarów Możliwości ich rozwoju a zapobieganie Pożary w obiektach Szpitalnych stanowią poważne zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi tam przebywających pacjenci i personel medyczny. Bardzo istotnym elementem zagrożenia dla życia ludzi jest fakt, ze w przedmiotowym obiekcie Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego przebywają w dużej mierze ludzie o ograniczonej zdolności poruszania się, częstokroć w stanach ciężkich, podłączeni do aparatury podtrzymującej życie. Najbardziej zagrożone są oddziały/kliniki Intensywnej terapii oraz bloki operacyjne. Pożar i gazowe produkty spalania są poważnym zagrożeniem dla wartościowego wyposażenia pomieszczeń, sprzętu technicznego oraz dokumentacji. Pożar, dym i gazowe produkty spalania wśród pacjentów, odwiedzających i personelu medycznego wywołuje niejednokrotnie silne zdenerwowanie, psychozę lekową i w konsekwencji panikę, stan taki może powstać już w początkowej fazie, z chwila wygenerowania alarmu pożarowego ( sygnał akustyczny lub komunikat słowny z Dźwiękowego Systemu Rozgłoszeniowego. Zachowanie się ludzi wewnątrz budynku podczas pożaru ma zawsze decydujące znaczenie na całość sprawnie przeprowadzonej ewakuacji oraz prowadzonych działań ratowniczych. Trzeba założyć ze w sytuacji Szpitala, pacjenci często nie będą w stanie szybko i o własnych siłach opuścić zagrożone obiekty. Dlatego należy stwierdzić, ze decydującym czynnikiem warunkującym sprawne przeprowadzenie akcji ratowniczo-ewakuacyjnej, jest właściwe zapoznanie się personelu medycznego z zagrożeniami, istniejącymi systemami bezpieczeństwa pożarowego i ochrony fizycznej zainstalowanymi w budynku oraz przeszkolenie w zakresie ewakuacji częściowej i całkowitej pacjentów i personelu medycznego. 6
III. Przyczyny Powstawania Pożarów Możliwości ich rozwoju a zapobieganie Do najczęstszych przyczyn powstania pożaru i innego miejscowego zagrożenia w obiektach Szpitalnych należą: 1. 1.Uszkodzenia i awarie szpitalnej infrastruktury techniczno-instalacyjnej, zwarcia, nstalacji elektrycznej zapalenia się pyłów osiadłych, przegrzania maszyn i urządzeń, błędy projektowe itp.. 2. 2. składowanie materiałów palnych w miejscach do tego nie przeznaczonych jak: piwnice, strychy, korytarze, klatki schodowe, pomieszczenia techniczne itp., 3. 3. porzucanie nie wygaszonych papierosów w miejscach w których znajdują się materiały palne( szczególnie przez pacjentów), 4. 4. Ustawianie nagrzewających się urządzeń elektrycznych (kuchenki, grzejniki, czajniki, grzałki) w bezpośrednim sąsiedztwie wyposażenia pomieszczeń wykonanych z materiałów palnych jak meble, zasłony, kosze na śmieci, materiały papiernicze, kartony itp., 5. 5. Pozostawienie nie wyłączonych z napięcia odbiorników energii elektrycznej, 6. 6. Niewłaściwe posługiwanie się i nie zachowanie ostrożności podczas używania materialow łatwopalnych, 7. 7. Niewłaściwe zabezpieczenie pomieszczeń przed dostępem osób postronnych, 8. 8. Nieprzestrzeganie środków ostrożności podczas prac remontowo-budowlanych oraz prac pożarowo-niebezpiecznych jak: spawanie, opalanie palnikiem, lutowanie, zgrzewanie na gorąco, zgrzewanie papy na gorąco palnikiem gazowym itp.. 7
III. Przyczyny Powstawania Pożarów Możliwości ich rozwoju a zapobieganie Zasady zapobiegania pożarom i innym miejscowym zagrożeniom: 1. Użytkowanie aparatury i urządzeń (szczególnie elektrycznych ) zgodnie z zasadami ustalonymi w zarządzeniach wewnętrznych i DTR, 2. Nie pozostawianie nie wyłączonych, bez dozoru odbiorników energii elektrycznej, 3. Zachowywanie szczególnej ostrożności zwłaszcza w miejscach dużego nagromadzenia mat palnych oraz niebezpiecznych pożarowo jak. rozpuszczalniki, alkohole, gazy itp.. 4. Nie składowania materiałów palnych w miejscach do tego celu nie przeznaczonych jak: piwnice, strychy, klatki schodowe, oraz pomieszczenia techniczne. 5. Zapewnienie maksymalnych środków ostrożności przy prowadzeniu prac pożarowo-niebezpiecznych. 6. Właściwa i terminowa konserwacja urządzeń i instalacji elektrycznych, odgromowych, gazowych. 7. Nie korzystanie z obluzowanych elementów instalacji elektrycznych, gniazd wtykowych oraz prowizorycznych instalacji elektrycznych. 8. Nie uprawniona naprawa instalacji i urządzeń elektrycznych, w doraźna naprawa urządzeń zabezpieczających i bezpieczników. 9. Właściwe zabezpieczenie pomieszczeń przed dostępem osób postronnych. 8
IV. Rola i zadania systemów ochrony przeciwpożarowej Systemy Ochrony Przeciwpożarowe zainstalowane w obiektach Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu maja za zadanie w pierwszej kolejności monitorowanie zagrożenia pożarowego powiadomienie i wskazanie zagrożeń oraz sterowanie urządzeniami i systemami Ochrony przeciwpożarowej mających na celu minimalizacje zagrożenia dla pacjentów i personelu medycznego w sytuacji realnego zagrożenia pożarowego i innych miejscowych zagrożeń m.innymi: 1. 1. Wykrywanie oraz zasygnalizowanie zagrożenia pożarem System Sygnalizacji Pożaru, 2. 2. Precyzyjne wskazanie potencjalnego zagrożenia pożarowego- System Wizualizacji Pożaru, 3. 3. Powiadomienie o pożarze w obiekcie służby ratownicze Monitoring Pożarowy, 4. 4. Informowanie o zagrożeniu w poszczególnych strefach pożarowych Dźwiękowy System Ostrzegania, 5. 5. Izolacje zjawisk towarzyszących pożarom w obrębie strefy pożarowej Przeciwpożarowe Klapy Pożarowe, 6. 6. Oświetlenie wyjść ewakuacyjnych oraz ciągów komunikacyjnych Oświetlenie Awaryjne i ewakuacyjne, 7. 7. Wykrywanie stężeń niebezpiecznych cieczy palnych i gazów Systemy Detekcji Gazów i Par Cieczy, 8. 8. Zwiększenie ciśnienia w sieci hydrantowej i tryskaczowej Pompownie Pożarowe. 9. 9. Możliwość swobodnego opuszczenia stref pożarowych w sytuacji zagrożenia pożarowego i innego miejscowego zagrożenia System Sygnalizacji Pożaru. 9
Podręczny sprzęt gaśniczy Gaśnica proszkowa: Środkiem gaśniczym jest proszek wyrzucany za pomocą sprężonego gazu (dwutlenek węgla lub azot). Działanie gaśnicze proszku: przerwanie reakcji spalania, odcinanie dopływu tlenu, tłumienie płomieni strumieniem niepalnego gazu, będącego nośnikiem proszku. Przeznaczenie: gaszenia pożarów z grup: A, B i C oraz gaszenie urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1000V. Gaśnice proszkowe są szczególnie polecane do gaszenia pożarów w miejscach wymagających przeciwdziałania zamakaniu gaszonych przedmiotów. 10
Podręczny sprzęt gaśniczy 11
Sieć hydrantowa Wewnętrzna sieć hydrantowa: Przeznaczona jest do gaszenia małych pożarów przez pracowników Szpitala, służby techniczne oraz ochronę Szpitala. Sieć hydrantowa składa się z: - instalacji wodnej; - zaworu czerpalnego; - węża o średnicy 25 mm oraz prądownicy. Sieci tej używamy do gaszenia pożarów, przy których możemy stosować wodę jako środek gaśniczy. Hydranty HP 25 (o wydajności 1 dm³/s), rozmieszczone wzdłuż ciągów komunikacyjnych Szpitala aby zasięg rzutu prądu wody obejmował wszystkie pola dostępne w obrębie sieci hydrantowej. 12
Sygnalizacja alarmu pożaru Sygnalizacja Alarmu Pożaru (SAP) Zadania: wykrywanie oraz sygnalizowanie zagrożenia pożarem; wskazanie miejsca potencjalnego zagrożenia na podstawie informacji odebranych od elementów detekcyjnych lub ręcznych ostrzegaczy pożarowych; zarządzanie bezpieczeństwem pożarowym w budynku, w tym sterowanie przeciwpożarowymi urządzeniami zabezpieczającymi i sygnalizacyjnymi. Przyjęto ochroną całkowitą tzn. że wszystkie pomieszczenia objęto systemem sygnalizacji i wykrywania pożaru. 13
Sygnalizacja alarmu pożaru Wskaźnik optyczny czujki - służy do szybkiej identyfikacji i lokalizacji alarmu pożarowego w sytuacji gdy czujka jest schowana lub zasłonięta (przestrzenie podpodłogowe, strefy międzystropowe). Czujki pożarowe wraz ze wskaźnikami zadziałania - czujki to elementy instalacji wykrywające zagrożenie. Rozróżniamy analogowe czujki (przeznaczone do wykrywania dymu) i czujki temperatury (przeznaczone do wykrywania zagrożenia pożarowego przy szybkim wzroście temperatury). 14
Sygnalizacja alarmu pożaru ROP (Ręczny Ostrzegacz Pożaru) przycisk umożliwiający bezpośrednie wszczęcie alarmu pożarowego. ROP-y zamontowano wzdłuż układu komunikacyjnego, pozwala on na szybkie powiadomienie o zagrożeniu straży pożarnej (bez zbędnej zwłoki). 15
Sygnalizacja alarmu pożaru Centralka systemu element zbierający sygnały o pracy instalacji. Centralka połączona jest dodatkowo z pozostałymi instalacjami przeciwpożarowymi odpowiednio nimi kierując w przypadku alarmu. Główna centralka znajduje się w Lokalnym Centrum Nadzoru. Adresowalne moduły sterujące elementy odpowiedzialne za uruchomienie urządzeń zewnętrznych współpracujących z instalacją SAP np. klap odcinających, otwarcie klap oddymiania. 16
Monitoring pożarowy System Monitoringu Pożarowego ma zadanie przekazać informację o zagrożeniu pożarowym powstałym w obiektach Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego do Stanowiska Kierowania Państwowej Straży Pożarnej we Wrocławiu. Do PSP przekazywany jest sygnał alarmu pożarowego II stopnia wygenerowany z: - Ręcznego Ostrzegacza Pożarowego (ROP); - 2 czujek zlokalizowanych w jednej strefie pożarowej; - przekroczenia czasu ROZPOZNANIA alarmu pożarowego I stopnia. 17
Wizualizacja elementów Systemu Sygnalizacji Pożaru System Wizualizacji ma zadanie przekazać wskazanie miejsca potencjalnego zagrożenia na podstawie informacji odebranych od elementów detekcyjnych, Ręcznych Ostrzegaczy Pożarowych (ROP) lub innych aktywnych elementów SSP np. Klapy dymowe, drzwi ppoż, itp.) 18
Dźwiękowy System Ostrzegania Dźwiękowy System Ostrzegawczy (DSO) System DSO współpracuje z instalacją SAP. Wykrycie pożaru II stopnia przez centralę SAP powoduje wygenerowanie komunikatu alarmowego w strefie pożarowej oraz komunikatu ostrzegawczego w sąsiadujących strefach. Dyżurny LCN może nadać także komunikat przez DSO do całego budynku lub wybranej jego części. 19
Dźwiękowy System Ostrzegania KOMUNIKAT EWAKUACYJNY nadawany automatycznie w przypadku pożaru II stopnia lub ręcznie z przycisku do wybranej strefy lub całego budynku w przypadku zagrożenia innego niż pożar np. alarm o podłożeniu ładunku wybuchowego. Proszę o uwagę. Z powodu zagrożenia pożarowego budynku zaistniała potrzeba ewakuacji. Proszę o niezwłoczne opuszczenie budynku najkrótszą z możliwych dróg. Najkrótsze drogi ewakuacji wskazują specjalnie oznaczenia. Proszę podporządkować się poleceniom personelu medycznego oraz służb porządkowych. Proszę poinformować o zaistniałej sytuacji osoby, które z różnych powodów mogą nie usłyszeć tego komunikatu oraz pomoc osobom mającym trudności z poruszaniem się. Dziękuję. 20
Dźwiękowy System Ostrzegania KOMUNIKAT ALARMOWY przekazywany automatycznie do strefy graniczącej ze strefą Proszę o uwagę. W sąsiedniej części budynku zarządzono ewakuację. Jesteście Państwo w strefie bezpiecznej. Proszę spokojnie pozostać na swoim miejscu i oczekiwać dalszych komunikatów bądź poleceń personelu. Dziękuję. KOMUNIKAT ODWOŁUJĄCY uruchamiany ręcznie z przycisku do wybranych stref lub całego budynku Uwaga! Uwaga! Uwaga! Alarm, który Państwo usłyszeli okazał się fałszywy. Nie ma niebezpieczeństwa. KOMUNIKAT TESTOWY uruchamiany ręcznie z przycisku do wybranych stref lub całego budynku Uwaga! Uwaga! Uwaga! Próba działania systemu ostrzegawczego. Proszę nie reagować. 21
Oddymianie Oddymianie klatek i korytarzy Uruchomienia oddymiania możliwe jest poprzez ręczne włączenie przycisków zlokalizowanych na poszczególnych kondygnacjach klatek schodowych oraz automatycznie przy wykryciu alarmu wywołanego uruchomieniem czujki dymu zlokalizowanej na najwyższej kondygnacji klatki, bądź poprzez wyzwolenie alarmu II stopnia instalacji Sygnalizacji Alarmu Pożaru. 22
23 Oddymianie Oddymianie klatek i korytarzy W budynkach USK przewidziano system oddymiania ewakuacyjnych klatek schodowych i korytarzy oparty na centrali oddymiania. Do systemu oddymiania użyto klap oddymiających wyposażonych w siłownik umożliwiający automatyczne ich otwarcie.
Oświetlenie Ewakuacyjne i Awaryjne Oświetlenie ewakuacyjne W ciągach ewakuacyjnych zainstalowane są oprawy oświetlenia ewakuacyjnego. Uruchomienie lamp następuje po wyłączeniu głównego zasilania budynku. Oświetlenie ewakuacyjne ma za zadanie zapewnić oświetlenie dróg bezpiecznej ewakuacji do stref bezpieczeństwa. 24
Klapy przeciwpożarowe Przeciwpożarowe klapy odcinające W miejscu przejścia kanałów wentylacyjnych / klimatyzacyjnych przez ściany i stropy oddzielenia pożarowego są zamontowane klapy przeciwpożarowe odcinające. W stanie normalnym klapy na kanałach wentylacyjnych wentylacji bytowej są otwarte, natomiast zamknięcie ich następuje automatycznie poprzez czujnik temperatury zamontowany wewnątrz klapy bądź poprzez wyzwolenie alarmu II stopnia instalacji Sygnalizacji Alarmu Pożaru. 25
Pompownia pożarowa Pompownie pożarowe W budynkach USK za wyjątkiem budynku H zainstalowano pompownie pożarowe Pompownia ma na celu zwiększyć ciśnienie i wydajność sieci hydrantowej w przypadku zwiększonego poboru wody do gaszenia pożaru w trakcie prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej przez podmioty Szpitala oraz Państwową Straż Pożarną. Pompownie pożarowe poprzez sieć zaworów sterujących w trakcie trwania działań rato- wniczych powodują że cały strumień wody kierują do sieci hydrantowej, umożliwiając tym samym utrzymywanie wysokiej sprawności sieci hydrantowej. 26
Drzwi przeciwpożarowe Drzwi Przeciwpożarowe mają za zadanie wydzielenie stref pożarowych w obrębie Szpitala i zaliczamy je biernych zabezpieczeń pożarowych, drzwi w zależności od potrzeb zapewniają kilkudziesięcio minutową (od EI 30 do EI 90) odporność pomieszczenia na zewnętrzne działanie ognia, a przez swoją izolacyjność dymową zabezpieczenie przed przedostawaniem się gazów i dymów pożarowych miedzy strefami tj. do sąsiedniej strefy pożarowej lub klatki schodowej. 27
Sieć tryskaczowa Sieć tryskaczowa W budynku J zainstalowana zostala sieć tryskaczowa chroniąca pomiesz. w budynku za wyjątkiem pomieszczeń z drogim sprzętem medycznym oraz, urządzeniami i instalacjami elektrycznymi, oraz urządzeniami sterującymi dla zespołów tomografu, rezonansu magnetycznego oraz innych urządzeń i pomieszczeń dystrybucji sieci. Działanie systemu polega na zainicjowaniu gaszenia wybranej strefy pomieszczenia w przypadku wzrostu temperatury. Ampułka tryskacza w wyniku temperatury przekraczającej ok. 80 stopni Celsjusza, pęka i generuje wypływ wody w konsekwencji prowadzi do ugaszenia pożaru w obrębie pojedynczego tryskacza bądź baterii tryskaczy. 28
System Detekcji Gazu Propan-Butan System detekcji gazu Propan-Butan Centralka systemu W obiektach labolatorium mikrobiologicznego z związku z przechowywaniem butli gazowych propan- butan i możliwością ich rozszczelnienia i w konsekwencji powstania mieszanki wybuchowej zainstalowano system detekcji gazu propan-butan. System składa się z głowic detekcyjnych, centralki oraz instalacji alarmowej świetlnej i dźwiękowej. System ustawiony jest na dwa progi alarmowe: 10 oraz 30 DGW. Personel labolatorium został przeszkolony na na okoliczność wygenerowania alarmu z centrali alarmowej. Głowica gazometryczna 29
Sygnalizacja alarmu pożaru Alarm I stopnia Powstaje z powodu wzbudzenia czujki za pomocą dymu, temperatury, pyłu. Sterowanie: Brak automatycznego sterowania instalacjami i urządzeniami przeciwpożarowymi do czasu zakończenia weryfikacji i potwierdzenia niebezpieczeństwa (alarm II stopnia) lub do odwołania alarmu (alarm fałszywy, awaria czujki). 30
Sygnalizacja alarmu pożaru Alarm II stopnia Powstaje z powodu: wzbudzenia co najmniej dwóch czujek za pomocą dymu, temperatury, pyłu; przekroczenia czasu rozpoznania alarmu I stopnia; wciśnięcia ROP-a. 31
Sygnalizacja alarmu pożaru Alarm II stopnia Element Działanie System Sygnalizacji Pożaru DSO Dźwigi osobowe Wentylacja i klimatyzacja Klapy w kanałach wentylacyjnych Poczta pneumatyczna Oddymianie Strefy dostępu Pompownie pożarowe Przesył sygnału do PSP Komunikat ewakuacyjny w strefie Komunikat ostrzegawczy w sąsiednich strefach Zjazd na określony poziom i otwarcie drzwi (osobowe parter budynków, towarowe przyziemie budynków). Wyłączenie w całym budynku Zamknięcie między strefami Wyłączenie w całym USK Otworzenie klap w strefie, na klatkach schodowych, w windach Otworzenie drzwi na drodze do wyjścia ze strefy Załączenie pracy pomp w przypadku użycia hydrantów do gaszenia pożaru. Sieć tryskaczowa Uruchomienie tryskaczy w strefie wystąpienia pożaru.
V. Przepływ informacji Pielęgniarka Oddziałowa ZDARZENIE Lekarz Dyżurny Dyżurny Lokalnego Centrum Nadzoru D Z I A Ł A N I E Dyrektor USK Służby Techniczne USK Kierownik DSOOiZK USK Uruchomienie natychmiastowych schematów postępowania: PSP, Policja, Straż Miejska itp. 33
VI. Zasady postępowania w przypadku powstania pożaru W przypadku powstania pożaru postępujemy zgodnie z Instrukcją postępowania na wypadek powstania pożaru. 34
VI. Zasady postępowania w przypadku powstania pożaru c.d 35
VI. Zasady postępowania w przypadku powstania pożaru c.d 36
VII. Dyskusja Uwagi i spostrzeżenia na temat przedstawionego materiału 37
Dziękuję za uwagę