MRK 0210/1/03 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI MIEJSKIEGO RZECZNIKA KONSUMENTÓW W KATOWICACH W OKRESIE OD 1 STYCZNIA 2002r DO 31 GRUDNIA 2002r. I. Informacje ogólne Biuro Miejskiego Rzecznika Konsumentów w Urzędzie Miasta funkcjonuje od 4 maja 2000r. Rzecznik został powołany uchwałą Rady Miejskiej nr XXI/296/00 z dnia 26 kwietnia 2000r. na podstawie art. 21d ust. 1,ustawy z dnia 24 lutego 1990r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów ( tekst jednolity Dz. U. z 1999r. Nr 52 poz. 547). II. Realizacja zadań Biura Miejskiego Rzecznika Konsumentów Miejski Rzecznik Konsumentów informuje, doradza oraz podejmuje interwencje u przedsiębiorców w zakresie przepisów dotyczących praw konsumenta. Problemy zgłaszane w biurze rzecznika były szczegółowo analizowane, a interwencje podejmowane zawsze, gdy nastąpiło naruszenie przez przedsiębiorcę praw konsumentów, wynikających z przepisów Kodeksu Cywilnego lub innych ustaw obowiązujących w zakresie ochrony praw konsumentów. Najczęstsze przejawy to odmowa przyjęcia zgłoszenia reklamacyjnego, niedotrzymanie terminu na rozpatrzenie reklamacji, nie uznanie reklamacji bez uzasadnienia lub w oparciu o mało przekonujące opinie rzeczoznawców. Konsumenci są często obiektem manipulacji przy pomocy różnych technik marketingowych. Zawierają umowy nie wnikając w istotne ich postanowienia, co doprowadza do niekorzystnego wydatkowania pieniędzy. W treść umów wpisane są często postanowienia zaliczane do katalogu tzw. klauzul abuzywnych, które naruszają granice swobody umów. Praktyka biura rzecznika konsumentów wskazuje, że świadomość i wyobraźnia konsumentów poddawane są surowej weryfikacji. W okresie od 1 stycznia 2002r. do 31 grudnia 2002r.wpłynęło 294 spraw, w tym : 130 - pisemnych skarg; 164 osoby zgłosiły się osobiście w biurze rzecznika przedstawiając swój konsumencki problem ; Z liczby 294 spraw załatwiono:
- pozytywnie ( zgodnie z oczekiwaniem konsumenta)- 263 - negatywnie 14 - w toku postępowania 17 W/w sprawy dzielą się na cztery kategorie: I. umowy sprzedaży w liczbie - 161 obuwie 41 odzież 6 sprzęt elektroniczny ( komputery, aparaty tel., RTV,)- 17 sprzęt AGD 15 meble 17 sprzedaż komisowa 5 sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa.- 16 zakup samochodów 10 sprzęt turystyczny 1 art. przemysłowe 24 inne -9 II. sprawy z zakresu usług w liczbie - 119: usług bankowych - 4 usług operatorów TV i telekomunikacyjnych- 26 usług związanych z dostarczaniem wody, energii elektrycznej i c.o. - 14 usług informatycznych (komputerowych) -3 usług motoryzacyjnych -8 usług transportowych - 4 usług turystycznych - 6 usług pralniczych -5 usług telewizyjnych i związanych ze sprzętem RTV i AGD 4 usług remontowo-budowlanych - 35 usług fotograficznych- 1 usług fryzjerskich 1 usług edukacyjnych -2 inne 6 III. spraw odszkodowawczych -4 IV. sprawy konsorcjów prowadzących działalność w systemie argentyńskim - 10 2
W roku 2002 rzecznik cztery razy wystąpił na drogę postępowania sądowego na rzecz konsumentów. 1) W dniu 9 stycznia 2002r. został wniesiony do Sądu Rejonowego w Katowicach sygn. akt I Nc 219/02/2 pozew o zasądzenie na rzecz konsumenta kwoty 1600 zł z odsetkami. W dniu 8 lutego 2002r.został wydany nakaz zapłaty żądanej kwoty, jednak z uwagi na niemożność doręczenia go pozwanemu, postępowanie zawieszono. Obecnie rzecznik oczekuje na odpowiedź z Centralnego Biura Adresowego. W przypadku wskazania obecnego adresu pozwanego, rzecznik skieruje do sądu wniosek o ustanowienie kuratora dla pozwanego. 2) W dniu 21 lutego 2002r. do Sądu Rejonowego w Katowicach (sygn. I Nc 1781/02) rzecznik wystąpił na rzecz konsumenta w sprawie o zapłatę 2000 zł z tytułu nienależycie wykonanej usługi remontowej. W dniu 22 października 2002r. Sąd wydał nakaz zapłaty zasądzając w całości żądaną kwotę z odsetkami od 1 grudnia 2001r. do dnia zapłaty. 3) W dniu 4 września 2002r. do Sądu Rejonowego w Katowicach (sygn. I C 1684/02) rzecznik występując na rzecz konsumenta skierował pozew o zapłatę kwoty 6700 zł tytułem obniżenia ceny za zakupiony w komisie samochód osobowy. Sąd wezwał powoda do uiszczenia wpisu sądowego w wysokości 536 zł. W odpowiedzi na zarządzenie, rzecznik odwołał się do Sądu Okręgowego w Katowicach, wskazując, że z mocy ustawy jest zwolniony od ponoszenia kosztów wpisu. Obecnie trwa postępowanie zażaleniowe. 4) W dniu 20 grudnia 2002r do Sądu Rejonowego w Wadowicach ( sygn. VII Nc 11/03) rzecznik wystąpił na rzecz konsumenta w sprawie o zapłatę kwoty 400 zł tytułem zwrotu zaliczki wraz z odsetkami. W dniu 10 stycznia 2002r. został wydany nakaz zapłaty zgodny z żądaniem pozwu. W dwóch sprawach rzecznik sporządził pozwy dla konsumentów, którzy samodzielnie wnieśli je do sądu. Wynikało to z faktu, że występowały braki w dokumentacji przedstawionej przez konsumentów, co niosło za sobą ryzyko przegrania sprawy, a co za tym idzie obciążenia Gminy kosztami sądowymi. W jednej sprawie rzecznik sporządził apelację od orzeczenia niekorzystnego dla konsumenta. 3
Kilkakrotnie rzecznik sporządzał zawiadomienia do prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa oszustwa wobec konsumenta. Zawiadomienia te dotyczyły umów zawieranych w tzw. systemie konsorcyjnym. W jednym przypadku Prokuratura Rejonowa w Katowicach zwróciła się do rzecznika o współpracę w sprawie prowadzonego postępowania przeciwko spółce działającej w systemie time-share ( korzystanie z budynku lub pomieszczenia w oznaczonym czasie). Ponadto 954 osoby uzyskały poradę lub wyjaśnienia na temat obowiązujących przepisów ( w biurze lub telefonicznie). III. Współpraca z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz ochrony interesów konsumentów W omawianym okresie rzecznik współpracował z organizacjami i instytucjami, które swoimi kompetencjami obejmują ochronę praw konsumentów. Współpraca ze Śląskim Wojewódzkim Inspektoratem Inspekcji Handlowej w Katowicach polegała na wymianie informacji o przedsiębiorcach i nieprawidłowościach dotyczących ich działań. Skargi konsumentów zgłaszane do rzecznika, które wymagały podjęcia działań kontrolnych i ewentualnych sankcji urzędowych przekazywane były do w/w instytucji oraz Sanepid-u ( np. nieprawidłowe znakowanie towarów, sprzedaż przeterminowanych artykułów spożywczych). Rzecznik współpracuje również z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie przekazywania informacji o naruszeniach zbiorowych praw konsumentów. IV. Współpraca z mediami Upowszechnianiu praw konsumentów służyły ścisłe kontakty rzecznika z lokalnymi mediami. W 2002r. rzecznik wziął udział w programie TVP 3 Katowice pt. Magazyn konsumencki oraz trzykrotnie w programie Radia Katowice pt. Mam prawo. Stałą praktyką w działalności Miejskiego Rzecznika Konsumentów są wypowiedzi w formie wywiadów lub krótkich porad na łamach Trybuny Śląskiej, Dziennika Zachodniego oraz Gazety Wyborczej dodatek Katowice. Przedstawiane przez rzecznika w mediach problemy, oprócz propagowania wiedzy konsumenckiej, przyczyniały się również do zainteresowania problematyką odpowiedzialności ze strony przedsiębiorców. V. Udział rzecznika w seminariach i konferencjach w 2002r 4
W omawianym okresie rzecznik wziął udział : w konferencji Bezpieczeństwo konsumentów standardy prawne Unii 14 marca 2002r. Warszawa ; w konferencji na temat Świadomość konsumencka i ochrona konsumentów - 23-24 maja 2002r. Warszawa ; w III Konferencji Rzeczników Miast Wojewódzkich - 13-14 czerwca 2002r. Łódź; w spotkaniu rzeczników województwa śląskiego z przedstawicielami GZE S.A. - 11 lipca 2002r. Dzierżno k/pyskowic ; w seminarium zorganizowane przez UOKiK na temat ochrony konsumentów w sektorze bankowym i ubezpieczeniowym - 25-26 września 2002r. Warszawa; w seminarium zorganizowane przez UOKiK na temat edukowania i informowania konsumentów w Unii Europejskiej - 5-6 grudnia 2002r. Warszawa. Ponadto rzecznik był organizatorem roboczego spotkania powiatowych ( miejskich) rzeczników konsumentów województwa śląskiego z udziałem dyrektora Delegatury UOKiK 15 kwietnia 2002r. UM Katowice. 5