Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w końcu I półrocza 2011 roku Powiat suwalski Powiatowy Urząd Pracy w Suwałkach
I. Wstęp Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jedno z badań rynku pracy ma na celu przede wszystkim usprawnienie pracy urzędów pracy oraz innych instytucji prowadzących świadomą politykę rynku pracy. Systematyczne obserwowanie zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów ludzkich może usprawnić formułowanie ocen i prognoz, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania systemu szkoleń dla bezrobotnych oraz systemu kształcenia zawodowego. Ocena i wnioski mogą mieć znaczący wpływ na system szkolnictwa zarówno w skali globalnej i lokalnej mogą wpłynąć na zmianę i tworzenie nowych kierunków kształcenia, co miałoby zmniejszyć ryzyko pozostawania bez pracy absolwentów szkół. Monitoringu nie należy jednak traktować jako kompletnej analizy rynku dane na podstawie, której jest sporządzany dotyczą wyłącznie bezrobocia rejestrowanego. Jednak nie każdy, który pozostaje bez pracy rejestruje się w PUP, ani nie każda oferta pracy zostaje zgłoszona do PUP. Założenia monitoringu nie uwzględniają wielozawodowości człowieka, oraz faktu, że posiadane przez bezrobotnych kwalifikacje mogły ulec dezaktualizacji. Dane na podstawie, których sporządzany jest monitoring pochodzą ze strony internetowej https//mz.praca.gov.pl, dotyczą miasta Suwałki i powiatu suwalskiego. Podstawą metodologiczną monitoringu jest przeprowadzenie analizy ilościowej i jakościowej w oparciu o dane statystyczne. 1
II. Analiza bezrobocia według zawodów i grup zawodów w powiecie suwalskim w końcu I - półrocza 2011 roku. W końcu I półrocza 2011 roku na terenie powiatu suwalskiego było zarejestrowanych ogółem 1199 osób bezrobotnych. Najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych 354 osoby, co stanowi 29,52% ogółu. Tabela nr 1 Bezrobotni wg zawodów w powiecie suwalskim. Stan w końcu I półrocza 2011 roku. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem Bezrobotne kobiety Bezrobotni absolwenci Bezrobotni powyżej 12 m-cy "000000" Bez zawodu 354 200 17 30 "522301" Sprzedawca 41 38 0 16 ''512002'' Kucharz małej gastronomii 36 29 0 5 "331403" Technik ekonomista 32 27 3 10 "931301" "515303" Robotnik budowlany Robotnik gospodarczy 27 0 0 5 24 2 0 11 "753105" Krawiec 20 19 0 5 "314207" Technik rolnik 19 10 0 6 "512001" Kucharz 17 16 0 6 2
752205 Stolarz 16 0 1 3 ''751201'' Cukiernik 16 15 0 2 242217 "932911" Specjalista administracji publicznej Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 15 11 0 1 14 5 0 4 611306 Ogrodnik terenów zieleni 14 11 0 6 ''711202'' Murarz 14 0 0 4 ''751204'' Piekarz 13 3 0 1 213205 Inżynier rolnictwa 12 8 4 0 241103 Specjalista ds. rachunkowości 12 11 1 0 752208 Stolarz meblowy 12 2 0 0 235107 Pedagog 11 9 0 2 "611190" Pozostali rolnicy upraw polowych 10 8 0 4 311504 Technik mechanik 10 0 0 1 3
514101 Fryzjer 10 10 0 3 723103 834103 Mechanik pojazdów samochodowych Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 10 0 0 0 9 0 1 0 753303 Szwaczka 9 9 0 2 722204 Ślusarz 9 0 0 1 752190 723105 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni Mechanik samochodów osobowych 7 1 0 2 7 0 0 1 722314 Tokarz w metalu 7 0 0 1 432103 Magazynier 7 4 0 3 613003 Rolnik 6 4 0 1 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 6 0 0 1 325511 Technik ochrony środowiska 6 5 0 1 816026 Operator urządzeń przetwórstwa drobiu 6 5 0 3 4
513101 Kelner 6 6 0 1 314205 Technik ogrodnik 6 6 0 2 753402 Tapicer 6 1 0 2 ''723307'' Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 6 0 0 0 Razem 1199 642 34 214 *W powyższej tabeli zostały przedstawione grupy zawodowe, w obrębie których bezrobotnych było 6 i więcej osób. Ogół bezrobotnych w końcu I-pólrocza 2011 roku w powiecie suwalskim wynosi 1199 osób. Dane pochodzą ze strony internetowej: https//mz.praca.gov.pl. Z analizy Tabeli nr 1 wynika, że w powiecie suwalskim dominują bezrobotni w zawodach: sprzedawca (3,42% ogółu bezrobotnych na terenie powiatu suwalskiego), kucharz małej gastronomii (3,00%), technik ekonomista (2,67%), robotnik budowlany (2,25%), robotnik gospodarczy (2,00%), krawiec (1,67%), technik rolnik (1,58%), kucharz (1,42%), stolarz (1,33%), cukiernik (1,33%), specjalista administracji publicznej (1,25%). 5
specjalista administracji publicznej cukiernik stolarz kucharz technik rolnik krawiec robotnik gospodarczy robotnik budowlany technik ekonomista kucharz małej gastronomii sprzedwca 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Bezrobtni ogółem Bezrobotne kobiety Bezrobotni absolwenci Bezrobotni powyżej 12 m-cy Powyższy wykres przedstawia najliczniejsze grupy zawodowe w końcu I - półrocza 2011 z uwzględnieniem kobiet, absolwentów, oraz długotrwale bezrobotnych (tj. zarejestrowanych w PUP powyżej 12 miesięcy). W I półroczu 2011 roku w powiecie suwalskim kobiety w liczbie 642 stanowiły 53,54% ogółu bezrobotnych. Bez zawodu zarejestrowanych było 200 kobiet, co stanowi 31,15% ogółu kobiet. W strukturze zawodowej zarejestrowanych kobiet dominują, takie zawody jak: sprzedawca (5,92% bezrobotnych kobiet), kucharz małej gastronomii (4,52%), technik ekonomista (4,21%), krawiec (2,96%), kucharz (2,49%), cukiernik (2,34%), ogrodnik terenów zieleni (1,71%), specjalista administracji publicznej (1,71%), 6
specjalista ds. rachunkowości (1,71%), fryzjer (1,56%), pedagog (1,40%), szwaczka (1,40%), inżynier rolnictwa (1,25%), pozostali rolnicy upraw polowych (1,25%). W I półroczu 2011 roku najtrudniej było podjąć pracę osobom bez kwalifikacji zawodowych oraz bezrobotnym reprezentującym wyżej wymienione zawody czy grupy zawodowe. Bezrobocie dotyka najczęściej ludzi bez kwalifikacji zawodowych. Należy podkreślić fakt, że ponad połowę bezrobotnych stanowią kobiety. Powiat suwalski jest rejonem o niskim stopniu uprzemysłowienia i rozwoju. Na terenach gmin nie istnieją zakłady pracy, które byłyby w stanie wchłonąć nadwyżki zawodowe. Bezrobotni zmuszeni są poszukiwać pracy w mieście Suwałki. Jednak, aby to robić muszą mieć stworzone odpowiednie warunki: wynagrodzenia, które będą motywować do podjęcia zatrudnienia i rekompensować koszty dojazdu czy wynajmu mieszkania oraz komunikacyjne dobre połączenia autobusowe ze swego miejsca zamieszkania do potencjalnych zakładów pracy. Są to podstawowe problemy ludzi poszukujących pracy z terenu powiatu. Nie bez znaczenia jest także aktywność i chęć zmian, których osobom bezrobotnym najczęściej brakuje. Bezrobotni reprezentują takie grupy zawodowe, jakie kierunki kształcenia zapewniał lokalny system edukacji oraz jakie miejsca pracy generuje rynek pracy. Nadwyżki zawodowe będą jeszcze bardzo długo mieć wpływ na długość pozostawania bez pracy. Kształcenie techników ekonomistów, techników rolników, sprzedawców bez większych perspektyw na podjęcie pracy budzi zastrzeżenia. Należy pamiętać, że posiadanie określonego zawodu nie jest jedyną determinantą zatrudnienia. Wprawdzie technicy rolnicy mogliby zostać wchłonięci przez indywidualne gospodarstwa rolne, jednak na tych terenach potrzeby te nie są tak duże. Zwykle ludzie ci wykorzystują swoje kwalifikacje w gospodarstwach rodzinnych. Praca 7
ta nie jest zatrudnieniem i nie zabezpiecza ubezpieczenia zdrowotnego, bowiem nie zostaje nawiązany stosunek o pracy. Dlatego też osoby te rejestrują się w urzędach pracy. Bezrobotni absolwenci W I półroczu 2011 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Suwałkach zarejestrowanych było 34 absolwentów, co stanowiło 2,83% ogółu osób bezrobotnych w powiecie. Bezrobotne absolwentki (21 osób) stanowiły 61,76% ogółu absolwentów. W tej grupie zawodu i kwalifikacji zawodowych nie posiadało 17 absolwentów, tj. 50% ogółu absolwentów, w tym 14 kobiet, które stanowią 82,35% osób bez zawodu. W populacji absolwentów najliczniejsze grupy zawodów to: inżynier rolnictwa (4 osoby), technik ekonomista (3 osoby), specjalista ochrony środowiska (2 osoby). Wśród bezrobotnych w powiecie absolwenci stanowią niewielki odsetek. Najwięcej spośród nich nie posiada kwalifikacji zawodowych są to: licealiści, gimnazjaliści oraz osoby kończące technika jednak nie posiadające prawa do wykonywania zawodu (brak zdanego egzaminu zawodowego). Długotrwale bezrobotni Analizując czas pozostawania bez pracy osób bezrobotnych można stwierdzić, że zarejestrowanych powyżej 12 miesięcy w powiecie suwalskim było 214 osób, co stanowi 18,75% ogółu bezrobotnych, w tym 130 kobiet 60,75%. Duży wpływ na długość pozostawania bez pracy miał brak zawodu. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych stanowią największy odsetek wśród osób długotrwale bezrobotnych - 30 osób, to jest 14,02%, z czego 19 kobiet stanowi 63,33%. 8
Zawody generujące długotrwałe bezrobocie to: sprzedawca (16 osób), robotnik gospodarczy (11 osób), technik ekonomista (10 osób), technik rolnik (6 osób), ogrodnik terenów zieleni (6 osób), kucharz (6 osób), kucharz małej gastronomii (5 osób), krawiec (5 osób), robotnik budowlany (5 osób). Napływ osób bezrobotnych Potwierdzeniem powyższego opisu i analizy jest Tabela nr 2, przedstawiająca napływ bezrobotnych w powiecie suwalskim. Tabela nr 2 Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie suwalskim w I - półroczu 2011. Kod zawodu Nazwa zawodu Bezrobotni ogółem 000000 Bez zawodu 325 331403 Technik ekonomista 24 512002 Kucharz małej gastronomii 23 931301 Robotnik budowlany 23 522301 Sprzedawca 21 213205 Inżynier rolnictwa 21 751204 Piekarz 20 752205 Stolarz 19 Mechanik pojazdów samochodowych 723103 17 515303 Robotnik gospodarczy 14 242217 Specjalista administracji publicznej 13 752208 Stolarz meblowy 11 9
751201 Cukiernik 11 325511 Technik ochrony środowiska 10 235107 Pedagog 10 711202 Murarz 10 753105 Krawiec 9 314207 Technik rolnik 9 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 9 834103 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 9 512001 Kucharz 9 Pozostali robotnicy przygotowujący 752190 drewno i pokrewni 8 311504 Technik mechanik 7 432103 Magazynier 7 611306 Ogrodnik terenów zieleni 7 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 7 722314 Tokarz w metalu 7 241103 Specjalista ds. rachunkowości 6 722204 Ślusarz 6 613003 Rolnik 6 723105 Mechanik samochodów osobowych 6 Razem 1002 *W powyższej tabeli zostały przedstawione grupy zawodowe, w obrębie których napływ bezrobotnych był równy 6 i więcej. Dane pochodzą ze strony internetowej: https//mz.praca.gov.pl. 10
W I półroczu 2011 roku najwięcej rejestrowało się osób bez zawodu 325 osób. Wśród bezrobotnych dominowały osoby w zawodach: technik ekonomista (24 osoby), kucharz małej gastronomii (23 osoby), robotnik budowlany (23 osoby), sprzedawca (21 osób), inżynier rolnictwa (21 osób), piekarz (20 osób), stolarz (19 osób), mechanik pojazdów samochodowych (17 osób), robotnik gospodarczy (14 osób), specjalista administracji publicznej (13 osób). III. Analiza ofert pracy według zawodów w powiecie suwalskim w I półroczu 2011 roku. Tabela nr 3 Oferty pracy wg zawodów w powiecie suwalskim w I półroczu 2011 roku Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w I-półroczu 2011 515303 Robotnik gospodarczy 19 341204 Opiekunka środowiskowa 14 411004 Technik prac biurowych 13 522301 Sprzedawca 10 Opiekunka dzieci w drodze 531103 do szkoły 9 711202 Murarz 8 752190 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i 8 pokrewni 731590 Pozostali formowacze wyrobów szklanych, krajacze 8 i szlifierze szkła 411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 7 711503 Stolarz budowlany 7 11
931301 Robotnik budowlany 6 712303 Tynkarz 6 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 5 931205 Robotnik drogowy 4 941201 Pomoc kuchenna 4 Opiekun dzieci na 531102 przejściach dla pieszych 3 753402 Tapicer 3 334306 Technik administracji 3 334390 Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 3 Ogółem 206 *W powyższej tabeli zostały wykazane grupy zawodowe, w obrębie których liczba ofert pracy była równa 3 i więcej. Ogółem było 206 ofert pracy, jakie napłynęły do PUP w powiecie suwalskim w I półroczu 2011. Dane pochodzą ze strony internetowej: https//mz.praca.gov.pl. Z analizy danych zawartych w Tabeli nr 3 wynika, że w I półroczu 2011 roku do PUP wpłynęło 206 ofert pracy z powiatu suwalskiego. Najwięcej ofert pracy było w następujących zawodach: robotnik gospodarczy, opiekunka środowiskowa, technik prac biurowych, sprzedawca, opiekunka dzieci w drodze do szkoły, murarz, pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni, pozostali formowacze wyrobów szklanych, krajacze i szlifierze szkła, pozostali pracownicy obsługi biurowej, stolarz meblowy. Należy zaznaczyć, że w znacznej części były to oferty staży zawodowych, roboty publiczne, prace interwencyjne. 12
IV. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w powiecie suwalskim w I półroczu 2011 roku. 1. Zawody deficytowe - zawody, na które istnieje wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w danym zawodzie; W powiecie suwalskim zawodami deficytowymi w I półroczu 2011 roku były: opiekunka środowiskowa, tynkarz, pomoc kuchenna, technik prac biurowych, stolarz budowlany, przedstawiciel handlowy, szkutnik, pozostali spawacze i pokrewni, robotnik drogowy, robotnik gospodarczy. Tabela nr 4 Zawody deficytowe Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w I-półroczu 2011 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w I-półroczu 2011 roku Średnia miesięczna nadwyżka (deficyt) podaży siły roboczej I-półroczu 2011 roku Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 341204 Opiekunka środowiskowa 2,3333 0,3333-2,0000 7,0000 712303 Tynkarz 1,0000 0,1667-0,8333 6,0000 941201 Pomoc kuchenna 0,6667 0,1667-0,5000 4,0000 411004 Technik prac biurowych 2,1667 0,6667-1,5000 3,2500 711503 Stolarz budowlany 1,1667 0,5000-0,6667 2,3333 332203 Przedstawiciel handlowy 0,3333 0,1667-0,1667 2,0000 711504 Szkutnik 0,3333 0,1667-0,1667 2,0000 13
721290 Pozostali spawacze i pokrewni 0,3333 0,1667-0,1667 2,0000 931205 Robotnik drogowy 0,6667 0,3333-0,3333 2,0000 515303 Robotnik gospodarczy 3,1667 2,3333-0,8333 1,3571 *Dane pochodzą ze strony internetowej: https//mz.praca.gov.pl 2. Zawody nadwyżkowe - zawody, na które występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w danym zawodzie; Zawodami nadwyżkowymi w powiecie suwalskim w I półroczu 2011 roku były: mechanik pojazdów samochodowych, piekarz, kucharz, technik mechanik, opiekunka domowa, mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, robotnik budowlany, tokarz w metalu, ślusarz, kelner, sprzedawca, kierowca samochodu ciężarowego, murarz. Tabela nr 5 Zawody nadwyżkowe Kod zawodu Nazwa zawodu Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w I-półroczu 2011 roku Średnia miesięczna liczba zarejestrowanych bezrobotnych w I-półroczu 2011 roku Średnia miesięczna nadwyżka (deficyt) podaży siły roboczej w I-półroczu 2011 roku Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 723103 Mechanik pojazdów samochodowych 0,1667 2,8333 2,6667 0,0588 751204 Piekarz 0,3333 3,3333 3,0000 0,1000 512001 Kucharz 0,1667 1,5000 1,3333 0,1111 14
311504 Technik mechanik 0,1667 1,1667 1,0000 0,1429 532201 Opiekunka domowa 0,1667 0,8333 0,6667 0,2000 723307 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,1667 0,8333 0,6667 0,2000 931301 Robotnik budowlany 1,0000 3,8333 2,8333 0,2609 722314 Tokarz w metalu 0,3333 1,1667 0,8333 0,2857 722204 Ślusarz 0,3333 1,0000 0,6667 0,3333 513101 Kelner 0,3333 0,8333 0,5000 0,4000 522301 Sprzedawca 1,6667 3,5000 1,8333 0,4762 833203 Kierowca samochodu ciężarowego 0,8333 1,1667 0,3333 0,7143 711202 Murarz 1,3333 1,6667 0,3333 0,8000 *Dane pochodzą ze strony internetowej: https//mz.praca.gov.p 15
V. Podsumowanie Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych w I półroczu 2011 roku w powiecie suwalskim pokazuje, że od kilu lat utrzymuje się stała tendencja charakterystyczna dla lokalnego bezrobocia i rynku pracy. W strukturze zawodowej osób bezrobotnych dominują te same grupy zawodowe, którym z roku na rok coraz trudniej powrócić na rynek pracy z uwagi na wiek i dezaktualizację umiejętności zawodowych. Wpływające z terenu powiatu oferty pracy w głównej mierze są ofertami tworzonymi przy udziale Funduszu Pracy. Warto zwrócić uwagę na spadek ilości zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów. Monitoring sporządziła: Magdalena Turczyńska 16