OD WIZJI DO NOWOCZESNEGO ZARZĄDZANIA PODREGIONEM GOTANIA Program: Szwajcarsko Polski Program Współpracy Obszar priorytetowy 1: Bezpieczeństwo, stabilność, wsparcie reform Obszar tematyczny: Inicjatywy na rzecz rozwoju regionalnego i regionów peryferyjnych i słabo rozwiniętych Instytucja Realizująca: Gmina Miejska Hrubieszów
Aby realizować wspólne projekty za duże pieniądze, muszą być wspólne cele. W 2008 roku podjęto udaną próbę współpracy z innymi samorządami, w kwestii określenia wspólnych celów rozwoju naszego podregionu. Z inicjatywy Burmistrza Hrubieszowa powstał pomysł na stworzenie ponadlokalnej, ponadgminej marki turystycznej - przy współudziale partnerów. Samorządowe partnerstwo tworzące Gotanię zamknęło się w ramach 10 gmin dla których obok podobnej sytuacji społeczno-gospodarczej wspólnym mianownikiem stało się dziedzictwo historyczne związane z obecnością Gotów w naszym regionie.
Władze gmin uznały, iż w założeniach głównym kierunkiem marki będą właśnie Goci, ze swoim bogatym dorobkiem, który samorządy tworzące partnerstwo mogą odtworzyć i wykorzystać dla kreowania sukcesu społeczno-gospodarczego regionu. Miasto Hrubieszów Lider partnerstwa złożyło pierwszy wspólny wniosek Witajcie w Gotanii projekt budowy i promocji ponadlokalnej marki regionu hrubieszowsko tomaszowsko zamojskiego. Podjęta przez partnerów inicjatywa stworzenia marki, z zastosowaniem spójnego systemu identyfikacji wizualnej, stworzeniem kompatybilnych planów promocyjnych i inwestycyjnych pod kątem tworzenia infrastruktury związanej z wdrażaniem marki Gotania przyczyniła się na bardziej racjonalną i efektywną gospodarkę gmin, dając swoisty efekt synergii.
Opracowana w ramach projektu Strategia Marki, stała się dla samorządów tworzących Gotanię swoistym elementarzem i podstawą do wdrażania i budowania wartości marki przez co najmniej 10 lat. Dlatego też, ten pierwszy partnerski projekt od początku traktowany był jako I etap przyszłych działań wszystkich partnerów w tworzeniu tożsamości regionu. Okazał się on swoistym kołem napędowym na kolejne pomysły i projekty nierozerwalnie związane z pierwszym projektem, od którego wszystko się zaczęło.
Powstają kolejne projekty w zakresie poprawy infrastruktury technicznej, w tym zwłaszcza rozwoju oferty turystycznej, odtwarzające życie codzienne lokalnej, wielokulturowej społeczności oraz promujące podregion i markę Gotania. Przykłady projektów komplementarnych z marką Gotania Witajcie w Gotanii budowa i promocja ponadlokalnej marki podregionu hrubieszowskotomaszowsko-zamojskiego. Gotania I Etap. Oznakowanie tras turystycznych oraz Transgraniczne Centrum Informacji Turystycznej w Hrubieszowie. Międzynarodowy festiwal Kultury Antycznej Gotania cykl imprez promujących Region Lubelski
Przykłady projektów komplementarnych z marką Gotania Zainwestuj w Gotanii - projekt rozwoju ponadlokalnej marki regionu hrubieszowsko tomaszowsko zamojskiego, skierowany do potencjalnych inwestorów Budowa i wyposażenie kompleksu wystawowego zagroda w Krainie Gotów. Budowa wioski Gotów w Masłomęczu. Budowa chat i ich wyposażenie. Przyszłość i teraźniejszość w 3-ch wymiarach: Gotania Grody Czerwieńskie Grzęda Solalska.
Budżet Projektu Od sierpnia 2011 r. gminy podregionu Gotania realizują kolejny partnerski projekt Od wizji do nowoczesnego zarządzania podregionem Gotania, współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej. Dzisiejsza konferencja stanowi doskonałą okazję do spotkania w tak znakomitym gronie oraz moment na wstępne podsumowanie zrealizowanych działań w zakresie wpływu projektu na rozwój lokalny i życie mieszkańców Gotanii. Całkowity koszt projektu, którego rzeczowe zakończenie planowane jest na koniec stycznia 2016 r. to kwota 4 545 347 CHF Dofinansowanie ze środków SPPW stanowi 4 138 048 CHF
Instytucją Realizującą Projekt jest Gmina Miejska Hrubieszów. Partnerami Samorządowymi Projektu jest 9 gmin z terenu 3 powiatów, dla których wspólnym mianownikiem jest dziedzictwo kulturowohistoryczne z okresu II IV wieku, związane z bytnością Gotów. Są to gminy: Dołhobyczów, Hrubieszów, Mircze, Trzeszczany, Uchanie, Werbkowice, Tyszowce, Tomaszów Lubelski i Komarów-Osada.
SYSTEM WDRAŻANIA I REALIZACJI PROJEKTU w ramach Projektu funkcjonują trzy główne fundusze, skupiające poszczególne działania Lokalny Szwajcarski Fundusz Rozwoju Zasobów Ludzkich Lokalny Szwajcarski Fundusz Rozwoju Inicjatyw Społecznych Lokalny Szwajcarski Fundusz Grantowy Przedsiębiorczości
Cele Projektu Cel główny: Wykorzystanie potencjału endogenicznego obszaru hrubieszowskotomaszowsko- zamojskiego dla rozwoju społeczno- gospodarczego, głównie przez rozwój turystyki Cele szczegółowe: Podniesienie atrakcyjności i konkurencyjności inwestycyjnej obszaru Promocja gospodarcza rozwój przedsiębiorczości na obszarze podregionu Kreowanie pozytywnego wizerunku obszaru tworzenie ponadlokalnej turystycznej marki II etap Rozwój zasobów ludzkich w tym wspieranie młodzieży
CELE PROBLEMY DZIAŁANIA - REZULTATY Sformułowane w Kompletnej Propozycji Projektu cele, zaplanowane działania i założone rezultaty, wynikały z dogłębnej analizy problemów gmin podregionu Gotania, zdefiniowanych na etapie tworzenie Zarysu i Kompletnej Propozycji Projektu.
PROBLEM - Stosunkowo niska jakość kapitału ludzkiego, charakteryzująca się bardzo niskim poziomem kwalifikacji i wykształcenia mieszkańców w skali kraju. Z uwagi na teren typowo rolniczy, bez większego przemysłu i zakładów produkcyjnych, mieszkańcy Gotanii potrzebują szkoleń podnoszących kwalifikacje, aby móc zwiększać dochody gospodarstw domowych ze źródeł pozarolniczych DZIAŁANIA - Zorganizowaliśmy 44 szkolenia i kursy podnoszące kwalifikacje dla 660 mieszkańców Gotanii, pod kątem możliwości wykonywania zawodu poza rolnictwem. W 90 procentach były to kursy i szkolenia zawodowe, dające uprawnienia do wykonywania rożnych zawodów, np. spawacz, operator sprzętu budowlanego, monter instalacji co, monter kotłów na biomasę, kierowca kat. B, C, D, technolog robót w budownictwie, kucharz małej gastronomii, barman, kelner, przewodnik turystyczny itp. REZULTATY - Uczestnicy szkoleń osoby bezrobotne, pozostające bez pracy, rolnicy, domownicy nabyli uprawnienia do wykonywania nowych zawodów, dzięki czemu znajdują zatrudnienie i uzyskują dodatkowe, pozarolnicze dochody dla gospodarstw domowych.
PROBLEM - Niska aktywność organizacji pozarządowych; brak podmiotów ekonomii społecznej, duża ilość osób objętych pomocą społeczną i kwota wypłaconych zasiłków. Organizacje pozarządowe stanowią podstawową bazę dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i potencjał w rozwiązywaniu ważnych problemów społecznych na poziomie lokalnym. Stąd konieczność wspierania działalności NGO, które wspierają integrację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i aktywizują społecznie. DZIAŁANIE - Udzieliliśmy 52 dotacje na rozwój organizacji pozarządowych działających na terenie Gotanii. W ramach dwóch konkursów wsparcie uzyskało 35 NGO, a wartość udzielonych dotacji wyniosła ok. 2,5 mln. zł. REZULTATY - W rezultacie zwiększyła się aktywność i zaangażowanie mieszkańców w rozwiązywaniu własnych problemów. Nastąpiła większa integracja społeczności lokalnych; wzrasta rozpoznawalności marki Gotania zarówno wśród samych mieszkańców, jak też osoby odwiedzając nasz region; organizacje nabywają nowych doświadczeń w zakresie współpracy partnerskiej z gminami i innymi organizacjami będącymi ich partnerami w projekcie oraz rozwijają i promują atrakcje turystyczne Gotanii.
PROBLEM 1 - Wysoka stopa bezrobocia na terenie Gotanii i niski poziom rozwoju przedsiębiorczości. Liczba podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców w poszczególnych gminach świadczy o niskiej aktywności gospodarczej. Podregion jest obszarem dotkniętym wysokim bezrobociem. Stopa bezrobocia osiągnęła tu w listopadzie 2009 roku wartość 15,3% (woj. lubelskie 12,1%). PROBLEM 2 - W szkołach gimnazjalnych nie prowadzi się doradztwa zawodowego, co skutkuje nie zawsze właściwym wyborem szkoły i zawodu, a co w konsekwencji pogłębia bezrobocie. DZIAŁANIE 1 - Udzieliliśmy dla mieszkańców Gotanii 88 dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej wraz ze wsparciem szkoleniowym i doradczym, zarówno na etapie przed złożeniem wniosku o dotacje, jak i po założeniu działalności gospodarczej. Wartość udzielonych dotacji wyniosła ponad 3,3 mln. zł. DZIAŁANIE 2 625 uczniów szkół gimnazjalnych skorzystało z 1250 godzin doradztwa zawodowego. REZULTAT 1 - Zmniejszyło się bezrobocie, zwiększyła się baza noclegowa i turyści korzystają z nowo powstałych miejsc noclegowych, utworzonych przez osoby, które uzyskały dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Dzięki dotacjom powstały dodatkowe miejsca pracy, a mieszkańcy i turyści korzystają z różnych usług świadczonych przez nowo powstałe podmioty gospodarcze (warsztaty samochodowe, lokale gastronomiczne, usługi krawieckie, usługi remontowo-budowlane, wypożyczalnie kajaków, quadów, porady prawne itp.). REZULTAT 2 Dzięki indywidualnemu doradztwu świadczonemu na rzecz młodzieży gimnazjalnej pod kątem właściwego wyboru przyszłej ścieżki zawodowej znacznie wzrosła liczba gimnazjalistów, którzy rozpoczęli naukę w szkołach zawodowych kierując się swoimi kompetencjami i predyspozycjami oraz możliwościami na rynku pracy.
PROBLEM - Niskie dochody budżetu gmin na jednego mieszkańca, lokujące nasze samorządy na końcu listy wszystkich gmin w Polsce, których nie stać na aktywizację środowisk i na aktywną promocję. Stąd mała ilość imprez o większej randze przyciągających turystów oraz integrujących mieszkańców, rozdrobnione, niespójne materiały promocyjne DZIAŁANIE - Poprzez różne działania projektowe, realizujemy szeroką i wielopłaszczyznową promocję podregionu Gotania w kraju i zagranicą: spójne dla Gotanii publikacje i materiały promocyjne, strony internetowe, oznakowanie turystyczne, udział w międzynarodowych targach turystycznych, wyjazdy na wizyty studyjne, organizacja Międzynarodowego Festiwalu Kultury Antycznej GOTANIA. REZULTAT - informacja o Gotanii dociera do większej ilości odbiorców/turystów w kraju i zagranicą, przez co nastąpił prawie 32 procentowy wzrost liczby turystów. Wpływa to na wzrost liczby noclegów i zwiększają się dochody przedsiębiorców działających w branży gastronomiczno-hotelarskiej. Organizacja Międzynarodowego Festiwalu Kultury Antycznej przyciąga z roku na rok coraz większą liczbę turystów i grup rekonstrukcyjnych. W czterech edycjach Festiwalu uczestniczyło ponad 17 tysięcy osób i 41 grup rekonstrukcyjnych.
PROBLEM - Baza usługowa turystyczna, w tym obiekty noclegowe i kwatery agroturystyczne minimalnie rozwinięte, pomimo faktu, iż na terenie powiatu tomaszowskiego i hrubieszowskiego zlokalizowane są 2 przejścia graniczne (Hrebenne i Zosin). W 2008 roku na terenie Hrubieszowa były tylko 3 obiekty noclegowe, na terenie Gminy Tomaszów Lubelski 4 obiekty i tylko jeden obiekt w Gminie Werbkowice. W pozostałych gminach brak było obiektów noclegowych, a na bazę agroturystyczną w skali Gotanii składało się tylko 15 gospodarstw agroturystycznych DZIAŁANIE - W rozwiązaniu tego problemu pomógł nam Lokalny Szwajcarski Fundusz Grantowy Przedsiębiorczości. W ramach ogłaszanych konkursów grantowych na rozpoczęcie działalności preferowana była działalność w branży okołoturystycznej (w tym tworzenie nowych miejsc noclegowych). REZULTAT - W rezultacie zwiększyła się baza o 127 nowych miejsc noclegowych, które powstały dzięki inwestycjom zrealizowanym przez mieszkańców Gotanii z dotacji SPPW (założono 77 miejsc). Poza naszym projektem, w dwóch nowo otwartych w Hrubieszowie hotelach powstało 99 miejsc. Łącznie baza noclegowa zwiększyła się o 226 miejsc.
W opinii władz samorządowych oraz przede wszystkim samych mieszkańców - Projekt odpowiedział na najważniejsze zidentyfikowane problemy, a jego realizacja przyniosła wymierne korzyści dla Końcowych Beneficjentów Projektu, którymi są: - JEDNOSTKI SAMORZADU TERYTORIALNEGO Z TERENU OBJETEGO PROJEKTEM - MIESZKAŃCY PODREGIONU GOTANIA - ORGANIZACJE POZARZADOWE (NGO) - TURYŚCI