BEZROBOCIE REJESTROWANE NA TERENACH WIEJSKICH I W GMINACH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2012 ROKU

BEZROBOCIE REJESTROWANE NA TERENACH WIEJSKICH I W GMINACH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W ROKU OPRACOWANIE: WYDZIAŁ BADAŃ I ANALIZ SZCZECIN 2013

Spis treści Wstęp... 3 1. Aktywność Ekonomiczna Ludności wiejskiej... 4 2. Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w latach 2005 -... 6 2.1. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie... 6 2.2. Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich... 8 2.3. Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich... 10 2.3.1. Bezrobotni według wieku... 10 2.3.2. Bezrobotni według wykształcenia... 12 2.3.3. Bezrobotni według staŝu pracy... 13 2.3.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 14 3. Bezrobocie rejestrowane w gminach województwa zachodniopomorskiego w roku... 16 3.1. Liczba bezrobotnych w gminach... 16 3.2. Wskaźnik bezrobocia w gminach... 16 3.3. Struktura osób bezrobotnych w gminach... 18 3.3.1. Bezrobotni według płci... 18 3.3.2. Bezrobotni według wieku... 19 3.3.3. Bezrobotni według wykształcenia... 20 3.3.4. Bezrobotni według staŝu pracy... 21 3.3.5. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 22 Podsumowanie... 24 Aneks statystyczny... 25 2

Wstęp Województwo zachodniopomorskie zostało utworzone w wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku, z połączenia dawnych województw: szczecińskiego i koszalińskiego oraz części: gorzowskiego, pilskiego i słupskiego. Obecnie region składa się z 21 powiatów 18 ziemskich i trzech grodzkich (Szczecin, Koszalin i Świnoujście) oraz 114 gmin. Obszar województwa wynosi 22 892,48 km 2, według danych z dnia 31 grudnia roku teren ten zamieszkiwało 1 721,4 tys. osób, z czego 1 118,4 tys. w wieku produkcyjnym. Na koniec roku według rejestru REGON w województwie zachodniopomorskim funkcjonowało ponad 217 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 5,5% wszystkich podmiotów w Polsce. Pod względem liczby ludności zdecydowaną przewagę nad pozostałymi powiatami województwa zachodniopomorskiego ma Szczecin (blisko 409 tys. mieszkańców). Ponad 100 tys. osób zamieszkuje takŝe powiaty: stargardzki (120,9 tys.) oraz Miasto Koszalin (109,3 tys.). Najmniejszą liczbę rezydentów odnotowano w powiecie łobeskim tj. 38,2 tys. Na koniec roku 1 183,6 tys. osób zamieszkiwało miasta, co stanowiło 68,8% populacji regionu (Polska 60,6%). NajniŜszą urbanizacją charakteryzuje się powiat koszaliński, w którym 21,3% ludności zamieszkuje miasta. Wskaźnik feminizacji 1 w regionie na koniec roku wyniósł 105,3. Przewaga liczbowa kobiet zwiększa się na obszarach miejskich, świadczy o tym wyŝsza wartość wskaźnika na terenach powiatów grodzkich (Szczecin 110,4; Koszalin 111,4, Świnoujście 106,7). Jedynie w powiecie pyrzyckim przewaŝali męŝczyźni (wskaźnik feminizacji 99,4). Liderem pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej jest stolica regionu Szczecin, gdzie zlokalizowanych jest 66,1 tys. podmiotów, tj. ponad 30,5% przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego (2 519 na 10 tys. mieszkańców w wieku produkcyjnym). Najmniejsza liczba podmiotów gospodarczych swoją siedzibę ma na terenie powiatu łobeskiego 3 291 (1,5% podmiotów z regionu, 1 336 jednostek w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców powiatu w wieku produkcyjnym). Niniejsze opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono stan i strukturę osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w roku. Natomiast w drugiej skupiono się na analizie bezrobocia rejestrowanego i charakterystyce bezrobotnych w gminach województwa zachodniopomorskiego pod kątem ich wieku, wykształcenia, staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. Źródłem danych były comiesięczne podstawowe informacje otrzymywane z powiatowych urzędów pracy oraz kwartalne dane dotyczące struktury osób bezrobotnych według wieku, wykształcenia, staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. 1 Wskaźnik feminizacji informuje o liczbie kobiet przypadających na 100 męŝczyzn. 3

1. Aktywność Ekonomiczna Ludności wiejskiej Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS w IV kwartale roku współczynnik aktywności zawodowej 2 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego kształtował się na poziomie 52,7% wobec 54,1% w analogicznym okresie 2005 roku. Aktywność ekonomiczną ludności róŝnicuje miejsce zamieszkania. W grupie osób z terenów wiejskich w ostatnim kwartale roku analizowany wskaźnik wyniósł 53,2% (48,9% przed rokiem) i po raz pierwszy na przestrzeni analizowanych lat był wyŝszy niŝ wśród mieszkańców miast. W ostatnich latach notowano zmienne tendencje w przypadku aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej tj. spadek do 2007 roku, a w kolejnych latach wzrost wskaźnika. Wykres 1. Współczynnik aktywności zawodowej ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) Współczynnik aktywności zawodowej (%) 56,0 54,0 52,0 50,0 48,0 46,0 44,0 42,0 54,4 53,5 51,1 48,9 50,2 44,4 51,4 46,8 51,7 50,0 53,9 48,9 52,2 48,6 53,2 52,4 ogółem w miastach na wsi 40,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. Na wykresie 2 zaprezentowano wskaźnik zatrudnienia 3 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania. Wśród mieszkańców terenów wiejskich na koniec IV kwartału roku wynosił 45,4% i był o 1,8 pkt proc. wyŝszy niŝ w populacji miejskiej. W porównaniu z ostatnim kwartałem 2005 roku wskaźnik zatrudnienia ludności wiejskiej zwiększył się o 4,5 pkt proc. 2 Współczynnik aktywności zawodowej to procentowy udział aktywnych zawodowo danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii (wyróŝnianej m.in. ze względu na wiek, poziom wykształcenia, stan cywilny). 3 Wskaźnik zatrudnienia to procentowy udział pracujących danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii. 4

Wykres 2. Wskaźnik zatrudnienia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) Wskaźnik zatrudnienia (%) 51,0 49,0 47,0 45,0 43,0 41,0 39,0 37,0 43,6 40,9 43,9 41,2 45,8 39,2 47,5 41,6 46,0 43,4 48,4 41,8 46,8 41,3 47,2 45,4 ogółem w miastach na wsi 35,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. W IV kwartale roku stopa bezrobocia 4 w grupie osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego wynosiła 14,7% tj. 8,8 pkt proc. mniej niŝ w tym samym okresie 2005 roku. Bezrobocie w miastach wg BAEL w analizowanym okresie kształtowało się na poziomie 9,9% i było o 9,9 pkt proc. niŝsze niŝ w 2005 roku. Wykres 3. Stopa bezrobocia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) 25,0 20,0 23,5 19,8 ogółem w miastach na wsi Stopa bezrobocia (%) 15,0 10,0 5,0 14,0 15,7 11,6 8,8 11,0 7,6 13,2 11,1 14,6 15,2 10,2 10,4 14,7 9,9 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. W tabeli 1 zestawiono wskaźniki GUS przedstawiające sytuację osób z terenów wiejskich na rynku pracy według województw w ostatnim kwartale roku. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe poszczególne wartości danych wskaźników dla województwa zachodniopomorskiego róŝnią się od wskaźników obrazujących sytuację w Polsce. Współczynnik aktywności zawodowej 4 Stopa bezrobocia to procentowy udział bezrobotnych danej kategorii w liczbie aktywnych zawodowo danej kategorii. 5

ludności wiejskiej w Polsce w IV kwartale roku wyniósł 56,4% wobec 53,2% w województwie zachodniopomorskim. Tabela.1. Współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia i stopa bezrobocia osób zamieszkujących obszary wiejskie według województw w IV kwartale roku Województwo Współczynnik aktywności zawodowej (%) Wskaźnik zatrudnienia (%) Stopa bezrobocia (%) POLSKA 56,4 50,8 10,0 DOLNOŚLĄSKIE 54,7 49,2 10,3 KUJAWSKO-POMORSKIE 58,7 52,6 10,3 LUBELSKIE 57,5 52,7 8,3 LUBUSKIE 50,2 47,0 6,4 ŁÓDZKIE 58,9 53,2 9,6 MAŁOPOLSKIE 56,3 51,5 8,6 MAZOWIECKIE 57,6 51,9 9,7 OPOLSKIE 55,2 50,3 9,3 PODKARPACKIE 57,4 48,9 14,8 PODLASKIE 53,4 50,0 5,9 POMORSKIE 57,7 50,6 12,3 ŚLĄSKIE 54,4 49,3 9,4 ŚWIĘTOKRZYSKIE 58,3 51,8 11,3 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 48,8 42,9 12,3 WIELKOPOLSKIE 57,7 53,3 7,5 ZACHODNIOPOMORSKIE 53,2 45,4 Źródło: BAEL GUS. 14,7 Sytuacja osób zamieszkujących tereny wiejskie w województwie zachodniopomorskim prezentuje się nie najlepiej na tle pozostałych województw. NiŜszy wskaźnik aktywności zawodowej niŝ w województwie zachodniopomorskim notowano tylko w województwach warmińsko mazurskim (48,8%) i lubuskim (50,2%). Osoby z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego charakteryzują się ponadto niskim wskaźnikiem zatrudnienia 45,4% (50,8% w Polsce), jak równieŝ jednym z najwyŝszych poziomów bezrobocia 14,7% (10,0% w Polsce) spośród wszystkich województw. 2. Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w latach 2005-2.1. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie Na koniec roku w rejestrach urzędów pracy z województwa zachodniopomorskiego znajdowało się ponad 45,8 tys. osób z terenów wiejskich, stanowiących 40,7% wszystkich bezrobotnych. W stosunku do danych z końca roku liczba bezrobotnych z obszarów wiejskich zwiększyła się w regionie o 2% (spadek udziału w ogólnej liczbie bezrobotnych o 1,4 pkt proc.). Z wykresu 4 wynika, Ŝe w ostatnich latach liczba bezrobotnych z terenów wiejskich w ewidencji urzędów pracy utrzymuje się na zbliŝonym poziomie, notuje się natomiast tendencję spadkową w przypadku odsetka analizowanej grupy wśród ogółu zarejestrowanych. 6

Wykres 4. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach 2005-80 000 70 000 45,1 46,0 45,0 60 000 43,7 44,0 50 000 42,2 43,0 42,0 40 000 30 000 40,3 40,9 41,4 41,3 40,7 41,0 40,0 % 20 000 39,0 10 000 0 67 980 56 822 45 111 37 223 44 726 45 512 44 928 45 848 2005 2006 2007 2008 2009 2010 38,0 37,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Wśród wszystkich bezrobotnych z terenów wiejskich na koniec roku znajdowało się około 24,8 tys. kobiet stanowiących 54,1% analizowanej grupy. W stosunku do końca roku liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim zmniejszyła się o niecały procent (spadek udziału o 1,6 pkt proc.). Wykres 5. Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim w latach 2005-80 000 70 000 60,7 60,1 62,0 60,0 60 000 56,9 58,0 50 000 55,7 56,0 40 000 54,0 53,4 53,5 54,1 54,0 % 30 000 20 000 52,0 10 000 0 67 980 36 685 56 822 32 341 45 111 27 390 37 223 22 355 44 726 23 889 45 512 24 360 44 928 25 033 45848 24796 2005 2006 2007 2008 2009 2010 50,0 48,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 7

Z danych w tabeli 2 wynika, Ŝe na koniec roku najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich zamieszkiwało powiat koszaliński 4,6 tys. osób, a ponad 3 tys. zarejestrowanych notowano w ewidencji PUP w Gryfinie, Szczecinku i Stargardzie. Wśród powiatów zauwaŝalne są duŝe róŝnice w przypadku udziału osób zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Zarówno na koniec, jak i roku zdecydowanie największy udział analizowanej grupy notowano w powiecie koszalińskim, odpowiednio 79,5% i 80,0%. Na koniec roku udział rozpatrywanych bezrobotnych poniŝej 50% zaobserwowano w siedmiu powiatach, spośród których najmniejszy w powiecie białogardzkim 39,8% (40,6% w roku). Tabela 2. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie województwa zachodniopomorskiego według powiatów w i roku Powiat Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Zmiana liczby bezrobotnych z terenów wiejskich (w %) Białogardzki 1 942 980 40,6 1 928 954 39,8-0,7 Choszczeński 2 504 1 400 61,5 2 715 1 455 62,1 8,4 Drawski 2 394 1 302 43,9 2 220 1 216 44,1-7,3 Goleniowski 2 464 1 466 50,3 2 491 1 368 50,9 1,1 Gryficki 2 897 1 566 54,8 2 916 1 529 55,1 0,7 Gryfiński 3 386 1 956 63,0 3 444 1 916 62,6 1,7 Kamieński 2 152 1 241 54,5 2 162 1 211 53,9 0,5 Kołobrzeski 1 664 865 47,4 1 531 809 46,3-8,0 Koszaliński 4 359 2 462 79,5 4 592 2 550 80,0 5,3 Łobeski 1 930 1 061 55,3 1 972 1 035 57,5 2,2 Myśliborski 1 779 1 006 48,6 1 957 1 042 47,8 10,0 Policki 1 750 983 43,5 1 793 984 46,9 2,5 Pyrzycki 2 245 1 212 62,1 2 319 1 264 63,0 3,3 Sławieński 2 499 1 312 54,6 2 844 1 467 54,6 13,8 Stargardzki 3 191 1 848 42,0 3 226 1 816 43,3 1,1 Szczecinecki 3 488 1 949 46,7 3 430 1 866 46,4-1,7 Świdwiński 2 527 1 367 58,8 2 407 1 246 58,0-4,7 Wałecki 1 757 1 057 51,0 1 901 1 068 50,8 8,2 Zachodniopomorskie 44 928 25 033 41,3 45 848 24 796 40,7 2,0 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W ciągu 12 miesięcy spadek liczby bezrobotnych z terenów wiejskich notowano w pięciu powiatach, od 0,7% w powiecie białogardzkim do 8% w powiecie kołobrzeskim. Ponad 10% wzrost liczby bezrobotnych z terenów wiejskich zaobserwowano w dwóch powiatach tj. sławieńskim (o 13,8%) i myśliborskim (o 10%). 2.2. Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich W roku do rejestrów urzędów pracy w województwie zachodniopomorskim włączono łącznie 56,4 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie, podczas gdy w tym okresie wyłączono z ewidencji około 55,5 tys. osób z analizowanej grupy. Liczba rejestracji przewyŝszyła liczbę wyłączeń z ewidencji o ponad 900 osób (w ciągu roku wyrejestrowano z ewidencji mniej osób niŝ włączono do ewidencji). 8

Wykres 6. Liczba rejestracji, wyłączeń z ewidencji i podjęć pracy bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w latach 2005-80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 61 875 67 123 34 566 61 899 73 057 35 815 58 357 70 068 31 807 57 395 65 283 26 725 67 574 60 071 24 738 67 462 66 493 28 281 55 555 56 069 25 557 56 401 55 481 24 954 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Rejestracje Wyłączenia z ewidencji Podjęcia pracy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W roku głównym powodem wyłączeń z ewidencji osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego było podjęcie pracy blisko 25 tys. osób tj. 45,0% wyłączeń. Kolejną liczną grupę bezrobotnych wyrejestrowano z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy 16 tys. osób tj. 28,8% wykreśleń (32,3% w roku). Ze statusu bezrobotnego dobrowolnie zrezygnowało około 3,6 tys. osób czyli 6,5% wyłączonych. Tabela 3. Powody wyłączeń z ewidencji bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w i roku Wyszczególnienie % % Zmiana (w osobach) podjęcie pracy 25 557 45,6 24 954 45,0-603 rozpoczęcie szkolenia 915 1,6 1 488 2,7 573 rozpoczecie staŝu 1 924 3,4 3 278 5,9 1 354 rozpoczecie przygotowania zawodowego dorosłych 0 0,0 5 0,0 5 rozpoczecie pracy społecznie uŝytecznej 2 409 4,3 2 572 4,6 163 rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub 50 0,1 94 0,2 44 podpisania kontraktu socjalnego odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjecia propozycji odpowiedniej pracy 911 1,6 889 1,6-22 lub innej formy pomocy niepotwierdzenie gotowości do pracy 18 085 32,3 15 969 28,8-2 116 dobrowolna rezygnacji ze statusu bezrobotnego 3 585 6,4 3 579 6,5-6 podjęcie nauki 87 0,2 86 0,2-1 ukończenie 60/65 lat 181 0,3 223 0,4 42 nabycie praw emerytalnych lub rentowych 404 0,7 364 0,7-40 nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego 222 0,4 301 0,5 79 inne 1 739 3,1 1 679 3,0-60 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W stosunku do roku w analizowanym roku zaobserwowano poprawę sytuacji w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych z terenów wiejskich. Na staŝ skierowano blisko 3,3 tys. osób wobec 9

1,9 tys. w roku. Program szkolenia rozpoczęło 1,5 tys. osób wobec 915 osób w roku wcześniejszym. W roku pracę niesubsydiowaną podjęło 21,6 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie województwa zachodniopomorskiego, co stanowiło 86,7% wszystkich podjęć pracy. Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało ponad 3,3 tys. osób czyli pozostałe 13,3% wyłączonych w związku z podjętym zatrudnieniem. W ramach pracy niesubsydiowanej sezonowej, pracę w analizowanym roku otrzymało blisko 3,4 tys. osób zamieszkujących wieś 5. Z oferty subsydiowanych form zatrudnienia w roku największą liczbę bezrobotnych skierowano na roboty publiczne około 1,4 tys. osób (41,3% pracy subsydiowanej). Do prac interwencyjnych skierowano 827 osób (24,9% zatrudnienia subsydiowanego), 606 osób podjęło pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (18,2%), 504 osoby rozpoczęły działalność gospodarczą (15,2%), a pozostałe 15 osób skorzystało z innych form zatrudnienia oferowanych przez urzędy pracy (0,5%). Tabela 4. Podjęcia pracy osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w i roku Wyszczególnienie % % Zmiana (w osobach) podjęcie pracy 25 557 24 954-603 niesubsydiowanej 22 841 89,4 21 628 86,7-1 213 w tym pracy sezonowej 3 988 3 380-608 subsydiowanej 2 716 10,6 3 326 13,3 610 prace interwencyjne 793 29,2 827 24,9 34 roboty publiczne 849 31,3 1 374 41,3 525 podjęcie działalności gospodarczej 431 15,9 504 15,2 73 podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 632 23,3 606 18,2-26 inne 11 0,4 15 0,5 4 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W roku na subsydiowanych miejscach pracy zatrudniono o ponad 600 osób z terenów wiejskich więcej niŝ w roku wcześniejszym. Największy wzrost odnotowano w przypadku liczby osób zatrudnionych w ramach robót publicznych (o 525 osób). Działalność gospodarczą przy wsparciu urzędów pracy rozpoczęły 73 osoby więcej niŝ w roku. 2.3. Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich 2.3.1. Bezrobotni według wieku Na koniec roku najwięcej osób z terenów wiejskich zarejestrowanych w urzędach pracy w województwie zachodniopomorskim to grupa bezrobotnych w wieku 25 34 lata tj. 12,5 tys. osób stanowiących 27,3% analizowanej zbiorowości. ZbliŜona liczba bezrobotnych znajdowała się w grupach wiekowych 18 24 lata, 45 54 lata, 35 44 lata. W stosunku do końca roku w największym stopniu zwiększyła się liczba bezrobotnych z terenów wiejskich w starszych grupach wiekowych (60 64 lata o 29,5%). Blisko 3% spadek liczby bezrobotnych zaobserwowano w grupie wiekowej 18 24 lata. 5 Informacja pochodzi ze sprawozdań MPiPS-01 o rynku pracy dot. bezrobocia rejestrowanego, w tym rejestracji i wyłączeń z ewidencji urzędów pracy. 10

Tabela 5. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wieku na koniec i roku Wiek XII XII Zmiana (w %) 18-24 9 699 9 431-2,8 25-34 12 059 12 523 3,8 35-44 8 593 8 906 3,6 45-54 9 211 9 053-1,7 55-59 4 365 4 639 6,3 60-64 1 001 1 296 29,5 ogółem 44 928 45 848 2,0 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 7. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wieku na koniec i roku 20,6 27,3 19,4 19,7 10,1 2,8 21,6 26,8 19,1 20,5 9,7 2,2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Na wykresie 8 przedstawiono strukturę bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego na koniec roku według wieku z uwzględnieniem miejsca zamieszkania zarejestrowanych. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe wśród osób zamieszkujących tereny wiejskie wyraźnie wyŝszy odsetek notuje się jedynie w grupie wiekowej 18 24 lata (20,6%). W strukturze bezrobotnych z miast wyŝszy odsetek notowano w pozostałych przedziałach wiekowych (większe róŝnice w starszych grupach wiekowych). Wykres 8. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wieku i miejsca zamieszkania na koniec roku 30,0 25,0 28,1 27,3 wieś miasto 20,0 20,6 19,9 20,5 19,4 19,7 % 15,0 14,3 13,2 10,0 10,1 5,0 4,0 2,8 0,0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 11

2.3.2. Bezrobotni według wykształcenia Na koniec roku najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich posiadało wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze 18,9 tys. osób stanowiących 41,2% analizowanej grupy, a następnie zasadnicze zawodowe 13,6 tys. osób tj. 29,8%. Dyplom uczelni wyŝszej posiadało 2,3 tys. osób zamieszkujących wieś tj. 5% zarejestrowanych. W analizowanym roku odnotowano wzrost liczby bezrobotnych z obszarów wiejskich na kaŝdym z poziomów wykształcenia, od 0,6% w grupie z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym do 8,8% z wykształceniem wyŝszym. Tabela 6. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia na koniec i roku Wykształcenie XII XII Zmiana (w %) wyŝsze 2 127 2 315 8,8 policelane i średnie zawodowe 6 942 7 072 1,9 średnie ogółnokształcące 3 867 3 909 1,1 zasadnicze zawodowe 13 196 13 640 3,4 gimnazjalne i poniŝej 18 796 18 912 0,6 ogółem 44 928 45 848 2,0 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 9. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia na koniec i roku 5,0 15,4 8,5 29,8 41,2 4,7 15,5 8,6 29,4 41,8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% wyŝsze policelane i średnie zawodowe średnie ogółnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Na wykresie nr 10 przedstawiono strukturę osób zamieszkujących miasta i wieś według wykształcenia. Bezrobotni mieszkańcy wsi charakteryzują się większym udziałem osób z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym oraz zasadniczym zawodowym. Odwrotnie jest w przypadku zakończonej edukacji na poziomie średnim, bądź wyŝszym. Osoby bezrobotne, które posiadają dyplom uczelni wyŝszej i zamieszkują wieś stanowiły 5% ogółu bezrobotnych z obszarów wiejskich, a zamieszkujące miasta 12,1% zarejestrowanych w swojej grupie. 12

Wykres 10. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia i miejsca zamieszkania na koniec roku 45,0 40,0 41,2 wieś miasto 35,0 30,0 29,8 26,2 29,0 25,0 % 20,0 20,6 15,0 12,4 15,4 11,8 10,0 8,5 5,0 5,0 0,0 wyŝsze policelane i średnie zawodowe średnie ogółnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 2.3.3. Bezrobotni według staŝu pracy Wśród 45,8 tys. osób bezrobotnych z trenów wiejskich na koniec roku najwięcej zarejestrowanych posiadało staŝ pracy od jednego roku do 5 lat 11 tys. osób (24,1%). Liczną grupę tworzyły takŝe osoby nie posiadające staŝu pracy 8,8 tys. osób (19,2%). W stosunku do końca roku jedynie w grupie bez staŝu pracy liczba bezrobotnych zmniejszyła się, o 3,3%. Zaobserwowano z kolei blisko 20% wzrost w liczbie bezrobotnych z ponad 30-letnim staŝem pracy. Tabela 7. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy na koniec i roku StaŜ pracy XII XII Zmiana (w %) do 1 roku 7 265 7 429 2,3 1-5 lat 10 727 11 035 2,9 5-10 lat 6 050 6 346 4,9 10-20 lat 6 446 6 690 3,8 20-30 lat 4 376 4 393 0,4 30 lat i więcej 973 1 165 19,7 bez staŝu 9 091 8 790-3,3 ogółem 44 928 45 848 2,0 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 11. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy na koniec i roku 2,5 16,2 24,1 13,8 14,6 9,6 19,2 2,2 16,2 23,9 13,5 14,3 9,7 20,2 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 13

Z wykresu 12 przedstawiającego strukturę bezrobotnych według staŝu pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania wynika, Ŝe wśród zarejestrowanych zamieszkujących wieś większy udział mają osoby ze staŝem od jednego roku do 20 lat oraz bez staŝu pracy. W przypadku mieszkańców miast większy odsetek stanowią bezrobotni z rocznym staŝem pracy oraz ze staŝem ponad 20-letnim. Wykres 12. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy i miejsca zamieszkania na koniec roku 30,0 wieś miasto 25,0 24,1 20,0 % 15,0 16,2 17,9 20,9 13,8 13,4 14,6 14,5 12,3 19,2 16,7 10,0 9,6 5,0 2,5 4,4 0,0 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 2.3.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na koniec roku najwięcej osób z terenów wiejskich pozostawało w ewidencji urzędów pracy od 1 do 3 miesięcy 10 tys. osób tj. 21,8%. NajdłuŜej w ewidencji urzędów pracy powyŝej 24 miesięcy znajdowało się 7,7 tys. bezrobotnych z terenów wiejskich tj. 16,8% zarejestrowanych. W ciągu 12 miesięcy to właśnie w tej grupie zaobserwowano największy wzrost liczby bezrobotnych, o 23,8%. Tabela 8. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy na koniec i roku Czas pozostawania bez pracy XII XII Zmiana (w %) do 1 miesiąca 4 283 4 638 8,3 1-3 miesiące 9 270 10 000 7,9 3-6 miesięcy 7 628 7 686 0,8 6-12 miesięcy 8 197 7 711-5,9 12-24 miesiące 9 337 8 122-13,0 powyŝej 24 miesięcy 6 213 7 691 23,8 ogółem 44 928 45 848 2,0 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 14

Wykres 13. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy na koniec roku 10,1 21,8 16,8 16,8 17,7 16,8 9,5 20,6 17,0 18,2 20,8 13,8 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. W strukturze bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania (Wykres 14) udział pozostających bez pracy od ponad roku oraz od 1 do 3 miesięcy wyŝszy jest w przypadku bezrobotnych z terenów wiejskich. Z bezrobotnych zamieszkujących miasta większy udział notowano w grupie poszukujących pracy od 1 miesiąca oraz od 3 do 12 miesięcy. Wykres 14. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy i miejsca zamieszkania na koniec roku 25,0 20,0 15,0 21,8 20,7 17,0 16,8 16,8 18,6 17,7 17,6 16,8 15,6 wieś miasto % 10,0 10,1 10,4 5,0 0,0 do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 15

3. Bezrobocie rejestrowane w gminach województwa zachodniopomorskiego w roku 3.1. Liczba bezrobotnych w gminach Spośród 114 gmin w województwie zachodniopomorskim na koniec roku najwięcej bezrobotnych zamieszkiwało gminę Szczecin 19,1 tys. osób, z kolei najmniej gminę Nowe Warpno (pow. policki) 132 osoby. W Szczecinie odnotowano w skali roku wzrost liczby bezrobotnych o 13%, natomiast w gminie Nowe Warpno zaobserwowano spadek liczby zarejestrowanych o 5%. Porównując dane z końca i roku naleŝy stwierdzić, Ŝe zbiorowość bezrobotnych zwiększyła się w 68 gminach, spadek zarejestrowanych notowano w 43, a w trzech liczba bezrobotnych nie zmieniła się (Krzęcin, Widuchowa, Bielice). Największe zmiany bezrobocia notowano w gminie Dębno (pow. myśliborski) wzrost liczby bezrobotnych w ciągu 12 miesięcy o 34,1% oraz w gminie Rymań (pow. kołobrzeski) spadek liczby bezrobotnych o 39%. Wykres 15. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania na koniec i roku 20,5 42,0 37,5 20,7 43,3 36,1 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% gminy wiejskie gminy miejsko - wiejskie gminy miejskie Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Na wykresie 15 przedstawiono strukturę osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania na koniec i roku. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe odsetek osób w poszczególnych grupach gmin w ciągu 12 miesięcy znacząco się nie zmienił. Najwięcej zarejestrowanych na koniec i roku zamieszkiwało gminy o charakterze miejsko wiejskim, odpowiednio 43,3 i 42,0%. W miastach mieszkało 37,5% bezrobotnych z końca roku. Rezydentem gminy wiejskiej był co piąty bezrobotny. 3.2. Wskaźnik bezrobocia w gminach Miernikiem bezrobocia w gminach czyli na najniŝszym poziomie podziału administracyjnego kraju jest wskaźnik bezrobocia, stanowiący procentowy udział liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym w danej gminie. Natomiast w przypadku stopy bezrobocia liczonej wyłącznie do poziomu powiatowego wylicza się stosunek liczby bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo (sumy pracujących i bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy). Na koniec roku najniŝszy i najwyŝszy wskaźnik bezrobocia wśród gmin przyjmował niŝsze wartości niŝ na koniec roku, co moŝe informować o poprawie ogólnej sytuacji 16

w analizowanych jednostkach województwa zachodniopomorskiego. Z danych z końca roku wynika, Ŝe analizowany miernik wynosił od 5,1% w Świnoujściu do 20,3% w gminie Barwice (pow. szczecinecki). W roku w 24 gminach wskaźnik bezrobocia był niŝszy od 10%, podczas gdy w roku odnotowano 28 jednostek spełniających to kryterium. W ciągu analizowanego roku zmniejszyła się liczba gmin ze wskaźnikiem powyŝej 20%, z 2 do 1 jednostki. Z porównania danych dotyczących sytuacji w gminach na koniec i roku wynika, Ŝe w 56 jednostkach wskaźnik bezrobocia zmniejszył się. Spadki analizowanego miernika kształtowały się od 0,1 pkt proc. w gminie wiejskiej Szczecinek i w gminie Czaplinek (pow. drawski) do 6,3 pkt proc. w gminie Rymań (pow. kołobrzeski). Spadek wartości wskaźnika bezrobocia (>=2,0 pkt proc.) notowano ponadto w kolejnych gminach: Ostrowice (pow. drawski), o 6,1 pkt proc., BrzeŜno (pow. świdwiński), o 2,7 pkt proc., Grzmiąca (pow. szczecinecki), o 2,7 pkt proc., Biały Bór (pow. szczecinecki), o 2,6 pkt proc., Ińsko (pow. stargardzki), o 2,5 pkt proc., Drawsko Pom. (pow. drawski), o 2,4 pkt proc., Brojce (pow. gryficki), o 2,0 pkt proc., Tuczno (pow. wałecki), o 2,0 pkt proc. Rysunek 1. Wskaźnik bezrobocia w gminach województwa zachodniopomorskiego na koniec roku GMINY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO 11,1% Miasto Świnoujście Kamieński 5,1% MG Golczewo 13,0% Miasto Świnoujście MG Mieszkowice 11,3% ( 10,0% ) Miasto Darłowo 13,8% Sławieński Gmina Darłowo Miasto Sławno Wskaźnik bezrobocia w gminach G. Mielno MG Sianów 10,0% 13,2% G. Ustronie Morskie Miasto Koszalin Miasto Kołobrzeg 8,4% G. Będzino 8,5% 12,9% 5,5% Miasto Koszalin MG Polanów Gmina Kołobrzeg G. Dygowo G. Biesiekierz 7,7% G. Manowo 16,6% 6,6% 9,9% G. Rewal Kołobrzeski G. Świeszyno 10,4% 11,5% MG Trzebiatów 12,6% G. Siemyśl MG Karlino Koszaliński MG Dziwnów G. Karnice 10,8% 7,4% MG Gościno 15,5% 10,6% Białogardzki 17,5% 7,0% Miasto Białogard MG Bobolice G. Brojce 13,2% 16,0% G. Świerzno 14,6% G. Rymań MG Międzyzdroje Gmina Białogard MG Tychowo 16,6% 9,9% 9,8% MG Wolin 18,5% 17,5% MG Kamień P. MG Gryfice MG Biały Bór 14,4% 13,4% G. Sławoborze 16,4% 14,3% G. Rąbino Gryficki G. Grzmiąca 16,8% 18,1% Gmina Świdwin Gmina Szczecinek MG Płoty Świdwiński 14,2% MG Resko 15,9% 18,6% Miasto Świdwin G. Przybiernów 15,1% 10,9% MG Barwice MG Połczyn 10,7% 20,3% 12,2% Miasto Szczecinek MG Nowogard G. Stepnica Łobeski G. BrzeŜno 11,4% 11,2% 14,3% MG Nowe Warpno 7,8% Goleniowski G. Radowo Małe Szczecinecki 11,6% MG Łobez G. Osina 16,3% 12,5% G. Ostrowice 10,6% 12,6% MG Borne Sulinowo MG Police 13,9% 8,4% MG Goleniów MG Dobra 7,1% 14,2% MG Węgorzyno MG Czaplinek Policki MG Drawsko P. MG Maszewo 13,7% 11,8% 11,3% MG Złocieniec G. Dobra Szcz. 10,7% MG Chociwel 13,6% 6,3% 12,1% Miasto Szczecin Drawski G. Stara Dąbrowa MG Ińsko G. Wierzchowo 7,2% 13,5% 12,1% 14,8% Miasto Szczecin Gmina Stargard G. Marianowo G. Kobylanka 10,6% 11,2% MG Dobrzany MG Kalisz Pom. Gmina Wałcz G. Kołbaskowo 7,0% 17,3% 6,9% Miasto Stargard 12,0% MG Mirosławiec 13,5% 10,9% 8,0% G. Stare Czarnowo Stargardzki 6,9% MG Suchań Miasto Wałcz 10,7% MG Recz Wałecki 9,0% MG Gryfino G. Warnice 17,2% 6,8% G. Bielice G. Dolice MG Tuczno 13,8% 12,7% 12,1% MG Drawno 8,8% MG Choszczno MG Pyrzyce 14,2% 10,8% 12,0% G. Przelewice Choszczeński G. Banie G. Widuchowa 10,8% G. Kozielice 18,0% MG Człopa Pyrzycki G. Krzęcin G. Bierzwnik 11,3% 11,5% 16,2% MG Pełczyce 13,8% 15,6% MG Lipiany 14,9% 16,1% MG Barlinek MG Chojna 13,1% MG Myślibórz 8,6% 9,9% MG Cedynia MG Trzcińsko Zdr. Myśliborski 13,6% 12,7% Gryfiński G. Nowogródek P. MG Moryń 10,1% 11,9% MG Dębno 9,2% 14,2% G. Postomino 11,9% G. Malechowo 13,2% 12,8% Gmina Sławno 17,2% stan na koniec grudnia roku Wskaźnik bezrobocia (%) Od 17,1 do 20,3 ( 10 ) Od 14,1 do 17,1 ( 22 ) Od 11,1 do 14,1 ( 41 ) Od 8,1 do 11,1 ( 25 ) Od 5,1 do 8,1 ( 16 ) G. Boleszkowice 7,8% Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, Wydział Badań i Analiz \ Z analizy rysunku nr 1 wynika, Ŝe na koniec roku gminy o najwyŝszym poziomie bezrobocia zlokalizowane były w większości we wschodniej części województwa 17

zachodniopomorskiego, w podregionie koszalińskim. Wyjątek stanowią tutaj gminy w północnej części regionu, nad Morzem Bałtyckim, które nawet w chłodniejszej części roku charakteryzują się stosunkowo niŝszym bezrobociem. Nie tak wysoki poziom bezrobocia obserwuje się takŝe w południowej części województwa, co wynika z bezpośredniego sąsiedztwa województwa lubuskiego (Kostrzyńsko Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna) i wielkopolskiego. Mniejsze natęŝenie bezrobocia występuje w obrębie największych ośrodków miejskich województwa tj. połoŝonego peryferyjnie na zachodzie Szczecina oraz Koszalina na północnym - wschodzie regionu. W duŝych ośrodkach miejskich skupiających więcej podmiotów gospodarki narodowej zatrudnienie znajdują takŝe osoby z bezpośrednio sąsiadujących gmin i powiatów. Nie bez znaczenia jest takŝe bliskość granicy z Niemcami. 3.3. Struktura osób bezrobotnych w gminach 3.3.1. Bezrobotni według płci W strukturze osób bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według płci większość stanowią kobiety. Ich odsetek na koniec roku kształtował się na poziomie 52,3% wobec 53,8% na koniec roku. W gminach z regionu notuje się znaczne róŝnice w udziale kobiet i męŝczyzn w ogólnej liczbie bezrobotnych w danej jednostce. Z danych z końca roku wynika, Ŝe w 19 gminach w strukturze przewaŝali bezrobotni męŝczyźni. Najmniejszy udział kobiet w zbiorze gmin to 43,9% w gminie miejskiej Sławno. W pozostałych jednostkach według statystyk przewaŝały kobiety, a w niektórych odsetek Pań wynosił ponad 60% i na koniec roku były to następujące gminy: Ostrowice (pow. drawski), 61,5%, Drawsko Pom., 60,1%. Od końca roku w gminach w strukturze bezrobotnych według płci odnotowano istotne zmiany. W kilku jednostkach proporcje kobiet i męŝczyzn odwróciły się. Wzrost udziału bezrobotnych kobiet o ponad 5 pkt proc. notowano w czterech gminach tj. Międzyzdroje, Drawsko Pom. Rymań i Brojce. Z drugiej strony największy spadek udziału kobiet według rejestrów bezrobotnych notowano w gminie Dębno (myśliborski), o 8,8 pkt proc. W porównaniu z danymi z końca roku liczba bezrobotnych kobiet w województwie zachodniopomorskim w niewielkim stopniu zwiększyła się (o 0,4%), przy wzroście ogólnej liczby bezrobotnych w regionie o 3,3%. Przyrost liczby bezrobotnych kobiet zaobserwowano w 50 jednostkach, w 6 liczba bezrobotnych kobiet pozostała bez zmian, a w pozostałych 58 gminach notowano spadek liczby bezrobotnych Pań. Znaczne ponad 20% spadki wśród analizowanej zbiorowości zaobserwowano wśród bezrobotnych z następujących gmin: Rymań (pow. kołobrzeski), o 30,8%, Ostrowice (pow. drawski), o 28,4%, Ińsko (pow. stargardzki), o 20,5%. 18

3.3.2. Bezrobotni według wieku Na wykresie 16 przedstawiono strukturę bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wieku i miejsca zamieszkania na koniec roku. Wśród bezrobotnych z gmin wiejskich na największą grupę składały się osoby w wieku 25 34 lata tj. 27,5%. Bezrobotni do 25 roku Ŝycia stanowili 20,3% zarejestrowanych zamieszkujących gminy wiejskie, z kolei osoby powyŝej 60 roku Ŝycia to 3,0% zarejestrowanych. W przypadku gmin miejskich takŝe największy odsetek bezrobotnych to osoby w wieku 25 34 lata (27,8%). Wyraźna róŝnica miedzy strukturą bezrobotnych z gmin wiejskich i miejskich zauwaŝalna jest w udziale osób młodych oraz osób znajdujących się w starszych grupach wiekowych. W gminach wiejskich osoby poniŝej 25 roku Ŝycia stanowiły 1 / 5 bezrobotnych, z kolei w gminach miejskich było to 12,9% bezrobotnych. Odwrotnie jest w przypadku starszych bezrobotnych. W gminach wiejskich bezrobotni powyŝej 55 roku Ŝycia stanowili 12,8% zarejestrowanych, a gminach o charakterze miejskim 18,2%. Wykres 16. Struktura bezrobotnych według wieku z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 12,9 27,8 20,3 20,9 13,9 4,3 Gminy miejsko - wiejskie 18,7 27,9 19,2 19,8 11,2 3,1 Gminy wiejskie 20,3 27,5 19,7 19,7 9,8 3,0 Województwo 16,9 27,8 19,7 20,2 11,9 3,5 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-59 lat 60-64 lata Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Struktura bezrobotnych według wieku na koniec roku w poszczególnych gminach była bardzo zróŝnicowana. Odsetek bezrobotnych w poszczególnych przedziałach wiekowych kształtował się następująco: 18 24 lata; od 9% w gminie Mielno (pow. koszaliński) do 28,1% w gminie Dolice (pow. stargardzki) 25 34 lata; od 20,9% w gminie BrzeŜno (pow. świdwiński) do 36,2% w gminie Stare Czarnowo (pow. gryfiński) 35 44 lata; od 14,5% w gminie Moryń (pow. gryfiński) do 27,2% w gminie Dobra (pow. policki) 45 54 lata; od 14,1% w gminie Stare Czarnowo (pow. gryfiński) do 28,3% w gminie Cedynia (pow. gryfiński) 55 59 lat; od 5,8% w gminie Warnice (pow. pyrzycki) do 16,2% w gminie miejskiej Sławno 60 64 lata; od 0,6% w gminie Stara Dąbrowa (pow. stargardzki) do 6,3% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) W porównaniu z danymi z końca roku w większości gmin województwa zachodniopomorskiego notowano wzrost udziału bezrobotnych w grupach wiekowych 55 59 lat 19

i 60 64 lata, a w regionie był to przyrost o odpowiednio 0,8 i 0,6 pkt proc. W większości jednostek zaobserwowano zmniejszenie się odsetka osób z przedziałów wiekowych 18 24 lata oraz 45 54 lata. 3.3.3. Bezrobotni według wykształcenia Z analizy wykresu 17 wynika, Ŝe na koniec roku bezrobotni mieszkańcy gmin wiejskich charakteryzowali się niskim poziomem wykształcenia. Blisko 40% z nich zakończyło edukację w gimnazjum lub szkole podstawowej, a 29,8% potwierdziło ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej. Dyplom uczelni wyŝszej posiadało 6% bezrobotnych z gmin wiejskich. W przypadku gmin miejskich takŝe największą grupę tworzyły osoby po gimnazjum, jednak stanowili oni 29,2% wszystkich bezrobotnych. Kolejny liczny odsetek stanowili bezrobotni absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej 24,8%. Co piąty zarejestrowany posiadał wykształcenie policealne, bądź średnie zawodowe. Edukację na wyŝszej uczelni zakończyło 14,1% bezrobotnych z gmin miejskich. Wyraźna dysproporcja w wykształceniu bezrobotnych z gmin miejskich i wiejskich widoczna jest w przypadku udziału osób z wykształceniem wyŝszym oraz gimnazjalnym i niŝszym. Lepsze wykształcenie osób z gmin miejskich wynika niewątpliwie z łatwiejszego dostępu do szkół i uczelni wyŝszych. Wykres 17. Struktura bezrobotnych według wykształcenia z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 14,1 20,8 11,1 24,8 29,2 Gminy miejsko - wiejskie 6,9 17,5 10,9 29,1 35,6 Gminy wiejskie 6,0 16,3 8,4 29,8 39,6 Województwo 9,4 18,5 10,4 27,6 34,0 wyŝsze policealne, średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Wśród gmin z województwa zachodniopomorskiego na koniec roku odsetek osób według poziomu wykształcenia przedstawiał się następująco: WyŜsze; od 2,2% w gminie Nowogródek Pomorski (pow. myśliborski) do 20,4% w gminie Dobra (pow. policki) Policealne i średnie zawodowe; od 9,6% w gminie Karnice (pow. gryficki) do 27,5% w gminie miejskiej Szczecinek i w gminie Mieszkowice (pow. gryfiński) Średnie ogólnokształcące; od 3,8% w gminie Siemyśl (pow. kołobrzeski) do 18,3% w gminie Gryfice Zasadnicze zawodowe; od 16,9% w gminie Dobra (pow. policki) do 42,9% w gminie Siemyśl (pow. kołobrzeski) 20

Gimnazjalne i niŝsze; od 23,3% w gminie miejskiej Kołobrzeg do 51,2% w gminie Osina (pow. goleniowski) W ciągu roku w większości jednostek zmniejszył się odsetek osób z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym oraz średnim ogólnokształcącym. Natomiast w większości gmin zwiększył się udział osób bezrobotnych z wykształceniem wyŝszym (o 0,5 pkt proc. w całym województwie). 3.3.4. Bezrobotni według staŝu pracy Z analizy struktury bezrobotnych zamieszkujących gminy wiejskie według staŝu pracy na koniec roku wynika, Ŝe najwięcej z nich posiadało doświadczenie zawodowe od 1 roku do 5 lat 23,7%. Kolejną liczną grupę stanowiły osoby nie posiadające jakiegokolwiek staŝu pracy 18,3%. Roczne doświadczenie posiadało 16% bezrobotnych z gmin wiejskich. Wśród bezrobotnych z gmin miejskich takŝe największą grupę tworzyły osoby ze staŝem od 1 roku do 5 lat 19,9%, a 19,1% zarejestrowanych posiadało staŝ do jednego roku. Doświadczenia zawodowego nie posiadało 16,9% bezrobotnych z miast. Wykres 18. Struktura bezrobotnych według staŝu pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 19,1 19,9 13,1 14,2 12,4 4,4 16,9 Gminy miejsko - wiejskie 16,0 23,5 13,7 14,6 10,7 3,4 18,2 Gminy wiejskie 16,0 23,7 14,3 15,1 9,9 2,7 18,3 Województwo 17,2 22,2 13,6 14,5 11,2 3,6 17,7 do 1 roku 1 do 5 5 do 10 10 do 20 20 do 30 30 i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. W zbiorze gmin z województwa zachodniopomorskiego odsetek bezrobotnych w poszczególnych przedziałach według długości staŝu pracy na koniec roku przedstawiał się następująco: Do 1 roku; od 6,8% w gminie Rymań (pow. kołobrzeski) do 32,6% w gminie Przelewice (pow. pyrzycki) 1 5 lat; od 16,9% w Szczecinie do 31% w gminie Karnice (pow. gryficki) 5 10 lat; od 8,3% w gminie Przelewice (pow. pyrzycki) do 19,6% w gminie Tuczno (pow. wałecki) 10 20 lat; od 7,0% w gminie Kozielice (pow. pyrzycki) do 21,5% w gminie Malechowo (pow. sławieński) 20 30 lat; od 3,1% w gminie Przelewice (pow. pyrzycki) do 15,2% w gminie Złocieniec (pow. drawski) 30 lat i więcej; od 0 w gminie Nowe Warpno (pow. policki) do 8,1% w gminie Gryfino 21

Bez staŝu; od 7,4% w gminie Rąbino (pow. świdwiński) do 43,6% w gminie Rymań (pow. kołobrzeski). W porównaniu z danymi z końca roku w większości gmin z województwa zachodniopomorskiego notowano spadek udziału bezrobotnych bez staŝu pracy (w województwie o 0,7 pkt proc.). Tendencję wzrostu zaobserwowano z kolei w większości gmin w grupie osób ze staŝem ponad 30-letnim. 3.3.5. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na wykresie 19 zaprezentowano strukturę osób bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku. NaleŜy stwierdzić, Ŝe odsetek bezrobotnych w kaŝdej grupie jest zbliŝony, a miejsce zamieszkania bezrobotnego w znacznym stopniu tego nie róŝnicuje. Udział osób będących w ewidencji urzędów pracy od miesiąca w kaŝdej z trzech grup rezydentów gmin kształtował się na poziomie blisko 10%. Bezrobotni, którzy pozostawali poza zatrudnieniem przez ponad dwa lata stanowili od 15,4% w gminach miejskich do 16,9% w jednostkach o charakterze miejsko wiejskim. Wykres 19. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 10,2 20,3 17,0 19,0 17,9 15,4 Gminy miejsko - wiejskie 10,5 21,2 16,6 17,2 17,5 16,9 Gminy wiejskie 10,0 22,4 17,3 17,2 17,4 15,6 Województwo 10,3 21,1 16,9 17,9 17,7 16,1 do 1 miesiąca 1 do 3 3 do 6 6 do 12 12 do 24 powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Większe róŝnice w wielkości udziału bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy zauwaŝalne są w przypadku porównania danych z poszczególnych gmin. Na koniec roku odsetek bezrobotnych według długości oczekiwania na zatrudnienie oscylował w następujących przedziałach: Do 1 miesiąca; od 4,0% w gminie Cedynia (pow. gryfiński) do 21,5% w gminie Sławoborze (pow. świdwiński) 1 3 miesiące; od 10,2% w gminie Kołbaskowo (pow. policki) do 51,2% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) 3 6 miesięcy; od 11,7% w gminie Ostrowice (pow. drawski) do 25,6% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) 6 12 miesięcy; od 7,7% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) do 25,9% w gminie Manowo (pow. koszaliński) 22

12 24 miesiące od 1,9% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) do 24,2% w gminie Stara Dąbrowa (pow. stargardzki) PowyŜej 24 miesięcy od 1,9% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) do 34,3% w gminie Cedynia (pow. gryfiński) Od końca roku w 97 gminach województwa zachodniopomorskiego odnotowano wzrost udziału osób pozostających w rejestrach urzędów pracy od ponad dwóch lat, największy w gminie Nowogródek Pomorski, o 12,7 pkt proc. (w województwie wzrost o 3 pkt proc.). W przewaŝającej liczbie gmin zaobserwowano takŝe wzrost odsetka osób korzystających krótko z pomocy urzędów pracy (do 3 miesięcy). 23

Podsumowanie Z wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS wynika, Ŝe w IV kwartale aktywność ekonomiczna ludności wiejskiej województwa zachodniopomorskiego kształtowała się na poziomie 53,2% wobec 48,6% w analogicznym okresie ubiegłego roku i była wyŝsza niŝ wśród mieszkańców miast, o 0,8 pkt proc. W tym czasie zaobserwowano takŝe spadek stopy bezrobocia z 15,2% do 14,7%. Mimo pozytywnych tendencji na rynku pracy w regionie sytuacja osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego jest niekorzystna na tle pozostałych województw. Na koniec roku w rejestrach urzędów pracy na obszarze województwa zachodniopomorskiego znajdowało się ponad 45,8 tys. osób z terenów wiejskich, stanowiących 40,7% zarejestrowanych. W ciągu roku analizowana grupa zwiększyła się o 2%. W strukturze rozpatrywanych bezrobotnych według płci dominowały kobiety tj. 54,1%. Główny powód wyłączeń z ewidencji osób zamieszkujących wieś w roku stanowiło podjęcie pracy 45,0% wobec 45,6% w ubiegłym roku. Z danych z końca roku wynika, Ŝe bezrobotni z terenów wiejskich to głównie osoby w wieku 25 34 lata (27,3%), posiadające wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze (41,2%), dokumentujące staŝ pracy od roku do 5 lat (24,1%), korzystające z usług urzędów pracy od 12 do 24 miesięcy (21,8%). Z analizy danych dotyczących bezrobocia w gminach z województwa zachodniopomorskiego wynika, Ŝe w stosunku do końca roku wzrost liczby bezrobotnych notowano w 68 gminach, spadek zaobserwowano w 43, a w trzech liczba bezrobotnych nie zmieniła się. Najwięcej bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego zamieszkiwało gminy o charakterze miejsko wiejskim (42%). Z danych z końca roku wynika, Ŝe wskaźnik bezrobocia w gminach wynosił od 5,1% w Świnoujściu do 20,3% w gminie Barwice. Z porównania danych dotyczących sytuacji w gminach na koniec i roku wynika, Ŝe w 56 jednostkach wskaźnik bezrobocia zmniejszył się. Spadki analizowanego miernika kształtowały się od 0,1 pkt proc. w gminie wiejskiej Szczecinek i miejsko wiejskiej Czaplinek do 6,3 pkt proc. w gminie Rymań. Wyraźne róŝnice w zbiorowości bezrobotnych z gmin zauwaŝalne są w przypadku struktury zarejestrowanych według wieku i wykształcenia. WyŜszy odsetek osób bezrobotnych do 25 roku Ŝycia notuje się w gminach o charakterze wiejskim, z kolei w gminach miejskich większy udział mają osoby starsze. Zarówno w jednostkach miejskich, jak i wiejskich wyraźny odsetek bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym lub niŝszym. JednakŜe więcej osób zamieszkujących miasta posiada dyplom uczelni wyŝszej. Mniejsze rozbieŝności zauwaŝalne są w strukturze bezrobotnych według staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. Nieznacznie większy odsetek osób bez staŝu pracy obserwuje się wśród bezrobotnych z gmin wiejskich, z kolei w gminach miejskich większy udział mają osoby ze staŝem do roku oraz z ponad 20-letnim doświadczeniem. 24

Aneks statystyczny Tabela 1. Bezrobocie w gminach powiatu białogardzkiego na koniec i roku Białogardzki 4 779 2 382 951 431 1 942 980 15,3% Białogard (miejska) 2 060 1 034 425 226 0 0 13,1% Białogard (wiejska) 949 483 161 61 949 483 18,8% Karlino (m. w.) 946 478 184 85 381 204 16,0% Tychowo (m. w.) 824 387 181 59 612 293 18,1% Białogardzki 4 840 2 315 998 432 1 928 954 15,1% Białogard (miejska) 2 123 975 461 208 0 0 13,2% Białogard (wiejska) 977 484 183 75 977 484 18,5% Karlino (m. w.) 943 469 195 85 372 186 15,5% Tychowo (m. w.) 797 387 159 64 579 284 17,5% Tabela 2. Bezrobocie w gminach powiatu choszczeńskiego na koniec i roku Choszczeński 4 072 2 295 685 333 2 504 1 400 12,6% Bierzwnik (wiejska) 425 249 75 38 425 249 14,2% Choszczno (m. w.) 1 518 867 284 144 597 336 10,5% Drawno (m. w.) 447 258 74 33 287 159 12,8% Krzęcin (wiejska) 349 182 45 24 349 182 14,2% Pełczyce (m. w.) 733 391 120 55 510 280 14,1% Recz (m. w.) 600 348 87 39 336 194 16,3% Choszczeński 4 371 2 400 681 311 2 715 1 455 13,3% Bierzwnik (wiejska) 485 254 90 37 485 254 15,6% Choszczno (m. w.) 1 594 894 252 129 639 342 10,8% Drawno (m. w.) 502 283 72 32 309 174 14,2% Krzęcin (wiejska) 349 174 44 20 349 174 13,8% Pełczyce (m. w.) 790 423 130 57 549 303 14,9% Recz (m. w.) 651 372 93 36 384 208 17,2% * liczba bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym. 25