WYMAGANIA EDUKACYJNE Chemia klasa trzecia Gimnazjum nr 19 w Krakowie I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności: odpowiedzi ustne (obejmujące zakres trzech ostatnich zagadnień), prace pisemne, prace klasowe / sprawdziany (zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, obejmujące większą niż trzy zagadnienia partię materiału i trwające ponad pół godziny), zadania domowe, testy sprawdzające (wiadomości, umiejętności, znajomość lektur), kartkówki (pisemna forma sprawdzająca znajomość trzech ostatnich zagadnień bez obowiązku wcześniejszego zapowiadania), samodzielnie opracowany materiał (np. referat, elementy wykładu, prezentacja multimedialna, projekt, itp.), aktywność na lekcji i inne (np. udział w konkursach). 3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona. 4. Szczegółowe zasady obowiązujące przy zastosowaniu ustalonych form sprawdzania wiedzy i umiejętności oraz tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły. II. Podstawa programowa z chemii z klasie trzeciej gimnazjum: A. Cele kształcenia - wymagania ogólne 1. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. 2. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych; zna związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływ na środowisko naturalne; wykonuje proste obliczenia dotyczące praw chemicznych. 3. Opanowanie czynności praktycznych. Uczeń bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne.
B. Treści nauczania - wymagania szczegółowe 1. Sole. Uczeń: 1) wykonuje doświadczenie i wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania (np. HCl + NaOH); 2) pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(vi), azotanów(v), węglanów, fosforanów(v), siarczków, tworzy nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie; 3) pisze równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej wybranych soli; 4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: kwas + wodorotlenek metalu, kwas + tlenek metalu, kwas + metal, wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu); 5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych, pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej; 6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków. 2. Węgiel i jego związki z wodorem. Uczeń: 1) wymienia naturalne źródła węglowodorów; 2) definiuje pojęcia: węglowodory nasycone i nienasycone; 3) tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów) i układa wzór sumaryczny alkanu o podanej liczbie atomów węgla: rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne alkanów; 4) obserwuje i opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (reakcje spalania) alkanów na przykładzie metanu i etanu; 5) wyjaśnia zależność pomiędzy długością łańcucha węglowego a stanem skupienia alkanu; 6) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkenów i alkinów; podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów w oparciu o nazwy alkanów; 7) opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu i wodoru) oraz zastosowania etenu i etynu; 8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych; 9) zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu; opisuje właściwości i zastosowania polietylenu. 3. Pochodne węglowodorów. Substancje chemiczne o znaczeniu biologicznym. Uczeń: 1) tworzy nazwy prostych alkoholi i pisze ich wzory sumaryczne i strukturalne; 2) bada właściwości etanolu; opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu; zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki;
3) zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny glicerolu; bada i opisuje właściwości glicerolu; wymienia jego zastosowania; 4) podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie i wymienia ich zastosowania: pisze wzory prostych kwasów karboksylowych i podaje ich nazwy zwyczajowe i systematyczne; 5) bada i opisuje właściwości kwasu octowego (reakcja dysocjacji elektrolitycznej, reakcja z zasadami, metalami i tlenkami metali); 6) wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji; zapisuje równania reakcji pomiędzy prostymi kwasami karboksylowymi i alkoholami jednowodorotlenowymi; tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi; planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie; 7) opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań: 8) podaje nazwy wyższych kwasów karboksylowych nasyconych (palmitynowy, stearynowy) i nienasyconych (oleinowy) i zapisuje ich wzory; 9) opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych; projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego; 10) klasyfikuje tłuszcze pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego; opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić tłuszcz nienasycony od nasyconego; 11) opisuje budowę i właściwości fizyczne i chemiczne pochodnych węglowodorów zawierających azot na przykładzie amin (metyloaminy) i aminokwasów (glicyny); 12) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek białek; definiuje białka jako związki powstające z aminokwasów; 13) bada zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania, stężonego etanolu, kwasów i zasad, soli metali ciężkich (np. CuSO 4 ) i soli kuchennej; opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek; wylicza czynniki, które wywołują te procesy; wykrywa obecność białka w różnych produktach spożywczych; 14) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek cukrów; dokonuje podziału cukrów na proste i złożone; 15) podaje wzór sumaryczny glukozy i fruktozy; bada i opisuje właściwości fizyczne glukozy; wskazuje na jej zastosowania; 16) podaje wzór sumaryczny sacharozy; bada i opisuje właściwości fizyczne sacharozy; wskazuje na jej zastosowania; zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą (za pomocą wzorów sumarycznych); 17) opisuje występowanie skrobi i celulozy w przyrodzie; podaje wzory sumaryczne tych związków; wymienia różnice w ich właściwościach; opisuje znaczenie i zastosowania tych cukrów; wykrywa obecność skrobi w różnych produktach spożywczych.
III. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w obszarach wskazanych w podstawie programowej: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu minimum programowego ale te braki nie przekreślają możliwości uzyskania podstawowej wiedzy z chemii w ciągu dalszej nauki; - prawidłowo definiuje pojęcia podane w zeszycie, bez rozwijania tematów; - rozwiązuje zadania teoretyczne o niewielkim stopniu trudności; - stosuje właściwe nazewnictwo związków chemicznych i pierwiastków; - umie zapisać proste równania reakcji; Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował wiadomości określone programem nauczania w danej klasie; - prawidłowo definiuje pojęcia podane w zeszycie; - zna właściwe nazewnictwo związków chemicznych i pierwiastków; - zapisuje prawidłowo reakcje chemiczne; - rozwiązuje typowe zadania o średnim stopniu trudności; Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - prawidłowo definiuje pojęcia podane w zeszycie; - zna właściwe nazewnictwo związków chemicznych i pierwiastków; - zapisuje prawidłowo reakcje chemiczne; - potrafi wyjaśnić co można odczytać z równania reakcji; - potrafi pisać wzory sumaryczne, półstrukturalne i strukturalne związków chemicznych; - opanował w pełni wiadomości określone programem nauczania w danej klasie, poprawnie stosuje je do rozwiązywania typowych zadań; Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania chemii w danej klasie; - sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, wykorzystując je do poprawnego zapisu różnego typu związków chemicznych i równań chemicznych; - samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne; - posiadaną wiedzę potrafi zastosować do rozwiązywania różnego typu zadań o większym stopniu trudności; - umie zaprojektować i wykonać doświadczenia chemiczne; - Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania dla danej klasy; - posiadaną wiedzę sprawnie stosuje do rozwiązywania problemów i zadań chemicznych
- o podwyższonym stopniu trudności; - samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia; - spełnia wszystkie kryteria oceny bardzo dobrej;
Regulamin pracowni chemicznej 1. W pracowni uczniowie mogą przebywać tylko w obecności nauczyciela. Zabronione jest wchodzenie uczniom na zaplecze pracowni bez wyraźnego zalecenia nauczyciela. 2. Podczas zajęć należy dokładnie słuchać i przestrzegać wszystkich zaleceń nauczyciela. 3. Zabronione jest wykonywanie jakichkolwiek eksperymentów bez wyraźnego polecenia nauczyciela. 4. Nie wolno kosztować żadnej substancji w laboratorium. Nie wolno dotykać ani wąchać żadnej substancji chemicznej bez jednoznacznego zalecenia nauczyciela. 5. Każdy uczeń jest odpowiedzialny za utrzymanie ładu i czystości w miejscu pracy. Na ławkach i stołach laboratoryjnych mogą się znajdować wyłącznie przedmioty, które są niezbędne do pracy. 6. W pracowni chemicznej zabronione jest jedzenie i picie, nie wolno też kłaść żadnych środków spożywczych na ławkach i stołach laboratoryjnych. 7. Z pracowni nie wolno wynosić żadnych substancji i materiałów. 8. Jeżeli uczeń zauważy jakiekolwiek uszkodzenie sprzętu, szkła laboratoryjnego lub wyposażenia musi natychmiast zgłosić ten fakt nauczycielowi. 9. Każdy uczeń powinien znać miejsce przechowywania na pracowni apteczki oraz środków ochrony przeciwpożarowej (gaśnica, koc pożarowy, piasek). 10. O każdym nieszczęśliwym wypadku (skaleczenie, poparzenie, nieplanowane zapalenie się substancji, rozlanie lub rozsypanie związku chemicznego itp.) należy niezwłocznie zawiadomić nauczyciela i podać okoliczności wypadku. Do czasu interwencji nauczyciela, należy podjąć środki zaradcze zgodnie z instrukcją postępowania w razie nieszczęśliwych wypadków podaną wcześniej przez nauczyciela. 11. W wypadku kontaktu substancji chemicznej ze skórą, oczami lub odzieżą, należy spłukać zanieczyszczone miejsce dużą ilością bieżącej wody. 12. Wszyscy uczniowie muszą przestrzegać przepisów BHP dotyczących wykonywania doświadczeń.
Zasady oceniania i klasyfikowania z chemii 1. Kartkówki i odpowiedzi ustne: - są niezapowiedziane, a oceny z nich nie podlegają poprawie; - obejmują 3 ostatnie jednostki tematyczne oraz materiał będący tematem pracy domowej; 1. Sprawdziany: - sprawdzian przeprowadza się po zakończeniu każdego działu (nie przewiduje się sprawdzianu końcowego -na koniec semestru); o planowanym sprawdzianie uczniowie będą poinformowani z tygodniowym wyprzedzeniem; - jeżeli uczeń opuścił sprawdzian z przyczyn losowych, powinien go napisać w terminie ustalonym z nauczycielem do 2 tygodni od momentu powrotu; w przypadku 1-dniowej nieobecności, uczeń pisze sprawdzian na pierwszej lekcji na której jest obecny; - uczeń może poprawić sprawdzian w ciągu 2 tygodni od momentu rozdania prac, a ocena z poprawy jest oceną ostateczną wpisaną obok oceny pierwotnej; 1. Aktywność: Zaangażowanie ucznia w zajęcia lekcyjne i przygotowanie do zajęć ( własne notatki, korzystanie z literatury dodatkowej, rozwiązywanie problemów i zadań, wyciąganie wniosków, krótkie zadania domowe) oceniane są systemem + i - ( + sumują się i na koniec każdego semestru przekładają się w: ocenę bardzo dobrą za 10 plusów, dobrą za 8, dostateczną za 6 i dopuszczającą za 4 dla klas mających 2 godziny chemii tygodniowo; dla klas mających 1 godzinę chemii tygodniowo liczba plusów na poszczególne oceny jest 2 razy mniejsza; 3 minusy skutkują oceną niedostateczną, + i - redukują się); 2. Praca w grupach jest oceniana wg systemu + i - (Maksymalna ilość plusów to 5 ilość plusów odpowiada uzyskanej ocenie; + i - redukują się); 3. Zeszyty: Należy na bieżąco prowadzić zeszyt przedmiotowy i zeszyt ćwiczeń są one bezwzględnie wymagane na każdej lekcji! ( podczas kontroli sprawdzane będzie 5 ostatnich tematów lub po ukończeniu danego działu cały dział (-y)) 6. Podręczniki: Uczeń korzysta z podręcznika przede wszystkim w domu w celu utrwalenia omawianego materiału. 7. Referaty: a) za samo napisanie referatu ocena dopuszczająca lub dostateczna; b) za przeczytanie ocena dobra; c) za wygłoszenie ocena bardzo dobra lub celująca. 8. Zabronione jest używanie w czasie lekcji telefonów komórkowych jako kalkulatorów i ogólnego korzystania z nich; 9. W czasie zajęć należy przestrzegać regulaminu PRACOWNI CHEMICZNEJ; 10. Oceny klasyfikacyjne śródroczne i roczne nie są ustalane jako średnia arytmetyczna stopni
cząstkowych. 11. W dzienniku elektronicznym ocenom będą nadawane następujące wagi: aktywność 20 kartkówka 40 konkurs chemiczny 100 odpowiedź ustna 70 sprawdzian 100 praca w grupie 20 referat 30 zadanie domowe 15 zeszyt 10 12. Wyliczona przez program komputerowy średnia ważona, na koniec pierwszego półrocza i koniec roku szkolnego może być brana pod uwagę przez nauczyciela, jeśli uczeń w semestrze/ roku szkolnym przystąpił do wszystkich zaplanowanych i przeprowadzonych przez nauczyciela sprawdzianów obejmujących wiadomości i umiejętności. 13. Na podstawie średniej ważonej ocena na pierwsze półrocze i koniec roku szkolnego będzie wystawiana następująco: powyżej siedmiu dziesiątych ocena będzie zaokrąglana w górę!!! 14. W trakcie każdej lekcji są przewidziane różne formy sprawdzania wiadomości i umiejętności z chemii: - odpowiedź ustna, - zadanie domowe, - kartkówka, - inne zadania i prace. 15. Wszelkie inne informacje dotyczące m.in.: - Trybu oceniania, klasyfikowania i promowania ucznia; - Praw ucznia; - Obowiązków ucznia; znajdują się w Statucie Szkoły