SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI (BR.-BL. ET DE LEEUW 1936) R. TX ON THE SŁOWIŃSKIE COAST. Introduction

Podobne dokumenty
P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI (BR.-BL. ET DE LEEUW 1936) R.TX NA POJEZIERZU BYTOWSKIM SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

Zachwaszczenie upraw zbóż na polach wybranych gospodarstw ekologicznych i tradycyjnych Opolszczyzny

SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI (BR.-BL. ET DE LEEUW 1936) R. TX NA RÓWNINIE BIAŁOGARDZKIEJ SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI

ZBIOROWISKA SEGETALNE W UPRAWACH EKOLOGICZNYCH I KONWENCJONALNYCH INTENSYWNYCH

Teresa Skrajna* Helena Kubicka** Marta Matusiewicz***

Janina Skrzyczyńska, Teresa Skrajna USTĘPUJĄCE CHWASTY PO LNE W UPRAWACH ZBÓŻ OZIM YCH GM INY KOTUŃ

ZOFIA RZYMOWSKA, JANINA SKRZYCZYÑSKA. (Otrzymano: ) Summary WSTÊP I METODYKA

Cezary Kwiatkowski, Marian Wesołowski, Agnieszka Stępień

Teresa Skrajna*, Helena Kubicka**, Marta Matusiewicz***

Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin Akademia Rolnicza w Lublinie. Segetal flora of landscape parks in the Lublin region

Geograficzne rozmieszczenie ważnych gatunków chwastów

ASSOCIATIONS AND COMMUNITIES OF CEREAL CULTIVATIONS OF THE ŁUKOWSKA PLAIN PART II. ASSOCIATIONS OF HEAVY SOILS

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et de Leeuw 1936) R. Tx in the Drawsko Lakeland (Western Pomerania)

STUBBLE FIELD PLANT COMMUNITIES OF THE MAZOWIECKI LANDSCAPE PARK

DIASPORY CHWASTÓW W MATERIALE NASIENNYM ZBÓŻ JARYCH I OZIMYCH

Zbiorowiska segetalne gminy Rudniki (województwo opolskie)

A. Urszula Warcholińska WYSTĘPOWANIE NIEKTÓRYCH GATUNKÓW CHWASTÓW NA GLEBACH RÓŻNYCH KOMPLEKSÓW WOJEWÓDZTWA SKIERNIEWICKIEGO CZĘŚĆ II*

PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA

ROŚLINY SEGETALNE W KOMPLEKSACH UŻYTKOWANIA PRZESTRZENI MIASTA SIEDLCE

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

ZACHWASZCZENIE UPRAW OKOPOWYCH NA OBSZARZE OBNIŻENIA WĘGROWSKIEGO Weed infestation of the root crops in the Węgrów Lowering

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

Progi szkodliwości chwastów w rzepaku

Avena strigosa Schreb. w agrocenozach Podlaskiego Prze³omu Bugu JANINA SKRZYCZYÑSKA, ZOFIA RZYMOWSKA, PIOTR STACHOWICZ

ANNALES. Andrzej Woźniak. Następczy wpływ jęczmienia jarego uprawianego w zmianowaniu i monokulturze na zachwaszczenie pszenicy ozimej

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO W SIEDLCACH Seria ROLNICTWO Nr 1 (1) 2015

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

NA TERENIE FARMY WIATROWEJ W OKOLICY MIEJSCOWOŚCI

Teresa Skrajna*, Helena Kubicka** BIORÓŻNORODNOŚCI ZBIOROWISK CHWASTÓW A ZAPAS DIASPOR W GLEBIE W KOLEKCJACH OGRODU BOTANICZNEGO W POWSINIE

WPŁYW NAWOŻENIA AZOTEM NA ZACHWASZCZENIE ŁANU PSZENICY OZIMEJ

ekologicznych i konwencjonalnych

EKSPANSJA ANTHOXANTHUM ARISTATUM BOISS. W UPRAWACH ROLNICZYCH NA NIZINIE POŁUDNIOWOPODLASKIEJ

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

ZOFIA RZYMOWSKA, JANINA SKRZYCZYÑSKA. (Otrzymano: ) Summary

Zbigniew Anyszka, Adam Dobrzański

ZACHWASZCZENIE PÓL SĄSIADUJĄCYCH Z WIELOLETNIMI ODŁOGAMI NA DWÓCH TYPACH GLEB

ZACHWASZCZENIE PLANTACJI WARZYW W WARUNKACH NADMIERNEGO UWILGOTNIENIA GLEBY

ANNALES * UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA. Robert Kuraszkiewicz, Edward Pałys

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Agric., Aliment., Pisc., Zootech. 2014, 312(31), 69 96

Bioróżnorodność flory segetalnej w uprawie buraka cukrowego

P A M I Ę T N I K P U Ł A W S K I ZESZYT

ZACHWASZCZENIE ZBÓŻ OZIMYCH I JARYCH NA TERENIE GMINY MACIEJOWICE Weed infestation of winter and spring cereals in the Maciejowice commune

INSTYTUT UPRAWY NAWOŻENIA I GLEBOZNAWSTWA

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA. Następczy wpływ ugorowania pola na zachwaszczenie łanu żyta

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

VICIA GRANDIFLORA SCOP. W ZBIOROWISKACH SEGETALNYCH DOLINY RZEKI STRUG W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

HERBICYDY Z GRUPY REGULATORÓW WZROSTU

SOLIDAGO SPP. BIOWSKAŹNIKIEM WYSTĘPOWANIA ODŁOGÓW NA GRUNTACH ROLNYCH

Key words: chemical composition, spring barley, weeds, lead, heavy metals

DOMINACJA GATUNKÓW I BIORÓśNORODNOŚĆ ZBIOROWISK AGROCENOZ ZIEMNIAKA DOLINY ŚRODKOWEJ WISŁY

WPŁYW UPROSZCZEŃ W UPRAWIE ROLI I POZIOMÓW NAWOśENIA MINERALNEGO NA ZACHWASZCZENIE PSZENICY JAREJ. Mariusz Frant, Karol Bujak

BIODIVERSITY OF SEGETAL FLORA IN POTATO FIELDS (SOLANUM TUBEROSUM L.) IN SELECTED MUNICIPALITIES OF THE ZAMOŚĆ REGION

WPŁYW ŻYCICY WIELOKWIATOWEJ JAKO WSIEWKI MIĘDZYPLONOWEJ NA RÓŻNORODNOŚĆ ZBIOROWISK CHWASTÓW W JĘCZMIENIU JARYM

ASSOCIATIONS AND COMMUNITIES OF CEREAL CROPS OF THE ŁUKÓW PLAIN PART I. LIGHT SOIL ASSOCIATIONS

ANNALES. Jan Kapeluszny, Małgorzata Haliniarz

WPŁYW TECHNOLOGII UPRAWY NA ZACHWASZCZENIE PSZENICY JAREJ*

SILENO INFLATAE-LINARIETUM MINORIS HERBICH 1993 CALCIPHILOUS WEEDS COMMUNITY IN THE KULAWA RIVER VALLEY (ZABORSKI LANDSCAPE PARK)

EVALUATION OF WEED INFESTATION OF TRITICALE AND PEA MIXTURES GROWN FOR FODDER SEEDS

ZACHWASZCZENIE UPRAW ZBÓŻ NA RÓWNINIE ŁUKOWSKIEJ WEED INFESTATION OF CEREAL CROPS IN THE ŁUKÓW PLAIN

The assessment of the diversity of weed flora communities in crops cultivated in selected farms in Lubelskie voivodeship

A. Urszula Warcholińska, Jan T. Siciński ZBIOROWISKA CHWASTÓW SEGETALNYCH BEŁCHATOWSKIEGO OKRĘGU GÓRNICZO-ENERGETYCZNEGO

THE SPECIES DIVERSITY OF CEREAL AND ROOT COMMUNITIES IN THE MUNICIPALITIES LOCATED IN THE STRUG RIVER VALLEY IN PODKARPACKIE VOIVODESHIP

WPŁYW ZMIANOWANIA, SPOSOBU UPRAWY ROLI I HERBICYDÓW NA BIORÓśNORODNOŚĆ ZBIOROWISK CHWASTÓW

Bromus secalinus (Poaceae) zanikający czy rozprzestrzeniający się chwast upraw zbożowych w północno-wschodniej Polsce?

GALINSOGA SP. W ZBIOROWISKACH SEGETALNYCH PASMA PRZEDBORSKO-MAŁOGOSKIEGO

Jan T. Siciński ZBIO R O W ISK A C H W A STÓ W U PRAW W A RZY W N Y CH W O K O LICY ŁĘCZYCY*

SALVIA GLUTINOSA L. NA TERENIE POZNANIA

DYNAMIKA ZACHWASZCZENIA WYBRANYCH GATUNKÓW SEGETALNYCH W ŁANIE KUKURYDZY UPRAWIANEJ NA ZIARNO

Efektywność niszczenia chwastów w rzepaku ozimym herbicydem Galera 334 SL

Skład botaniczny nasion roślin towarzyszących w materiale po zbiorze z ekologicznych plantacji nasiennych zbóż jarych

ZESPOŁY SEGETALNE ZWIĄZKU CAUCALIDION LAPPULAE NA POGÓRZU CIESZYŃSKIM

WOCH M. W Trwa³oœæ glebowego banku nasion krótkotrwa³ej roœlinnoœci synantropijnej. na terenach wspó³czeœnie opuszczonych osad

SALIX CORDATA AMERICANA Hort. I SALIX VIMINALIS L.

Zakład Taksonomii Roślin Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań 2. Zakład Ekologii i Ochrony Środowiska Akademia im. J. Długosza, Częstochowa

WPŁYW ZRÓŻNICOWANEJ UPRAWY ROLI I ROŚLIN NA SKŁAD GATUNKOWY I LICZEBNOŚĆ CHWASTÓW W UPRAWIE SKORZONERY. Wstęp

Efekty niszczenia chwastów w rzepaku ozimym herbicydem Colzor Trio 405 EC w warunkach Dolnego Śląska

WEED INFESTATION OF MIXTURE OF PEA WITH SPRING WHEAT CULTIVATED IN ORGANIC SYSTEM

WPŁYW UPRAWY ZEROWEJ NA WYSTĘPOWANIE GATUNKÓW RUDERALNYCH W NASTĘPSTWIE ROŚLIN: PSZENICA OZIMA KUKURYDZA PSZENICA JARA

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA

ANNALES UMCS. Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły. Cz. IV. Zbiorowiska ściernisk

Inwentaryzacja florystyczna, mykologiczna i faunistyczna Inwentaryzację florystyczną przeprowadzono metodą marszrutową:

Interesujące stanowiska Gladiolus imbricatus (Iridaceae) w Bramie Morawskiej

EKSPANSJA AVENA FATUA I GATUNKÓW Z RODZAJU GALINSOGA W ZBIOROWISKACH CHWASTÓW POLNYCH W DOLINIE WISŁY POWYŻEJ KRAKOWA

Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów

Zbiorowiska segetalne miasta Wroc³awia

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN POLONIA

SAMOLUS VALERANDI L. NA TERENIE ŁĄKI PYZDRSKIE W NADWARCIAŃSKIM PARKU KRAJOBRAZOWYM

Katedra Uprawy i NawoŜenia Roślin Ogrodniczych, Akademia Rolnicza ul. Leszczyńskiego 58, Lublin

PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA

CHEMICZNA RENOWACJA ZANIEDBANYCH TRWAŁYCH UŻYTKÓW ZIELONYCH

ZMIANY ZACHWASZCZENIA ŁANU ZIEMNIAKA W WARUNKACH EKOLOGICZNEGO I INTEGROWANEGO SYSTEMU PRODUKCJI

Ignacy Kutyna, Tadeusz Leśnik W YSTĘPOW ANIE I RO ZM IESZCZEN IE W ZBIOROW ISKACH SEGETALNYCH

Realizacja celów. opracowano metodyki przechowania wybranych gatunków roślin towarzyszących,

BIORÓŻNORODNOŚĆ FLORY SEGETALNEJ W PSZENŻYCIE OZIMYM UPRAWIANYM W WARUNKACH RÓŻNYCH METOD ODCHWASZCZANIA I NAWOŻENIA AZOTEM

Transkrypt:

Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXVIII (2006) ZBIGNIEW SOBISZ SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI (BR.-BL. ET DE LEEUW 1936) R. TX. 1937 ON THE SŁOWIŃSKIE COAST From Department of Botany and Genetics Pomeranian Academy of Słupsk ABSTRACT. The results of an analysis of differentiation of Spergulo-Chrysanthemetum segeti on Słowińskie Coast are presented. The species richness and structure of communities of this association have been asessed on the basis 19 phytosociological relevés made by the Braun-Blanquet method. The paper presents the occurrence and analytical characteristcs of subatlantic association against the background of habitat condition. Spergulo-Chrysanthemetum segeti is differentiated into two subassociations: S.-C. s. typical and S.-C. s. with Plantago intermedia. Key words: weeds, phytosociology, spring cereal crops and root-crops communities, soil- -agricultural complexes, ATPOL grid, Pomerania region, Słowińskie Coast Introduction The soil in the Słowińskie Coast, just as in the other part of the Polish Lowland, is dominated by soils developed from glacial deposits, mainly clays and sands. The distribution of soils is strictly related to the variations in the bedrock. The most frequent are podsoil and brownsoil (Mrozowski 1974). Fields under cultivation constitute 35% of the total area of the Słowińskie Coast. As far as their farming usefulness is concerned, the predominant are rye soil complexes (62% of arable area), significantly smaller area is occupied by the wheat complexes (23%) and cereal-fodder complexes (15%). Whithin the rye complexes about 60% are taken up by the weak and very weak rye complex, 30% by the good and very good rye complex (Witek 1981). Segetal flora and associations have not been fully researched. The occurence of some segetal species in this region is described in the works of German research: Graebner (1896), Abromeit et al. (1903), Scholz (1905), Müller (1911), Leick (1926), Holzfuß (1937). More information on the segetal species distribution is provided by present authors: Borowiec et al. (1974 a, b), Misiewicz and Sobisz (1981, 1987 a, b), Brzeg (1991), Sobisz (2002). Rocz. AR Pozn. CCCLXXVIII, Bot.-Stec. 10: 165-176 Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2006 PL ISSN 1896-1908

166 Z. Sobisz The aim of present studies was ecological characteristic, distribution and differentation of Spergulo-Chrysanthemetum segeti in spring cereals and root crops on the Słowińskie Coast. Materials and methods The investigations were conducted in the 2002-2005 vegetation seasons and 35 phytosociological relevés were made by the Braun-Blanquet method, commonly used in Poland. Nineteen relevés were used in this study. Soil-agricultural maps in the scale of 1:5000 were applied to evaluate the habitat conditions. The nomenclature used to describe the soil is based on that given by Dobrzański and Zawadzki (1981). The phytosociological table presents full information on the agricultural complex, the type of soil and its mechanical composition. It also presents the phytosociological stability (S) and cover coefficients (D) is calculated according to the Braun-Blanquet scale. For each locality of associations the number of ATPOL square is given, according to the system applied in the Distribution atlas of vascular plants in Poland (Zając 1978). Distribution of localities have been presented on Figure 1: BA59 Wytowno; BA67 Wszędzień; BA69 Grabno, Smużki; BA75 Żukowo Morskie; BA85 Glęźnowo; BA91 Sianożęty; BA92 Łasin Koszaliński; BA93 Będzinko, Strzeżenice Zachodnie; BA94 Dobiesławiec, Jamno; BB00 Kołobrzeg; BB01 Darłowo, Stramnica; CA45 Osieki Lęborskie; CA50 Objazda; CA52 Ciemino, Zgierz. The classification and association nomenclature were given after Matuszkiewicz (2001), the names of weeds species after Mirek et al. (1995) and names cultivated plants after Herse (Szczegółowa uprawa... 1986). Results The association with subatlantic features, which reach the centre is in Western Europe (Kloss 1960, Gehu and Gehu 1973, Kahlberger et al. 1980, Kunzmann 1989, Perring and Walters 1990, Albrecht 1995). The only characteristic species is Chrysanthemum segetum L. (Matuszkiewicz 2001). It is found in segetal-, rarely on ruderal habitats (Misiewicz 1976, Szmeja 1985, Hołdyński 1991, Korniak 1992, Sobisz 1996, 2001 b, Sobisz and Matyjaszek 1997, Ziarnek 1997). The phytocoenoses of Spergulo-Chrysanthemetum segeti were only found in spring cereals (wheat, barley, oat and their mixture) and in root crops (beets, cabbage). The number of species in agrocoenoses recorded in the whole table equal 83 (from 24 to 38 in a relevé, 30 on average). The association is very much characterized by its colourful summer and early autumn aspect. Patches of Spergulo-Chrysanthemetum segeti scleranthetosum occupy sometimes hectares of fields surfaces and create yellow carpets. The floral composition is formed by also such high coverage weeds as: Chenopodium album, Matricaria maritima subsp. inodora, Stellaria media, Fallopia convolvulus, Myosotis arvensis, Equisetum arvense occurring in the constancy class V and IV. Also frequent components are Scleranthus annuus, Rumex acetosella and Spergula arvensis

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936)... 167 Łeba J. Łebsko Łeba Bytów Łupawa Słupia J. Gardno Miastko Wieprza KEY Scale Skala 1:720 000 0 15 30 km boundary of mesoregion granice mezoregionu roads drogi localities wyst ę powanie N Kołobrzeg Stramnica Wieprza Łupawa Fig. 1. Distribution of localities of Spergulo-Chrysanthemetum segeti on Słowińskie Coast Ryc. 1. Rozmieszczenie Spergulo-Chrysanthemetum segeti na Wybrzeżu Slowińskim

168 Z. Sobisz emphasising the acidophilous character of the subassociation. For the communities developing in cereals, the percentage of characteristic species of the Centauretalia cyani R. Tx. 1950 order is inconsiderable. The subassociation Spergulo-Chrysanthemetum segeti scleranthetosum is differentiated into two subassociations: the typical one (Table 1, rel. 1-10) and the subassociation with Plantago intermedia (Table 1, rel. 11-19). The patches of the association occur on leached brown soils with poorly acid reaction (R = 3.1) developing from loamy sands and clays (typical subassociation), or they develop on brown soils, podzolic soils and black earth type soils (R = 3.0) containig light loam (the subassociation with Plantago intermedia). The developmental optimum of the typical subassociation occurs in the soil of the good wheat complex (2) and very good rye complex (4) and subassociation with Plantago intermedia on the soils of the cereal-fodder complex strong (8) and weak (9). The typical subassociation is distinquished by lack of hygrophilous species and high participation of Scleranthus annuus. In its patches from 24 to 30 species (27 on average) were charted. It occupies slightly slopping terrains. The more favourable trophic and moisture conditions (W = 2.3) of the subassociation with Planatgo intermedia are reflected in a higher number of species (from 30 to 38, average 33). Furthemore, it is characterized by a significant share of hygrophilous species (frequent and abundant occurrence of Plantago intermedia) and characteristics terophytes from Isoëto- Nanojuncetea Br.-Bl. et R. Tx. 1943 class (Gnaphalium uliginosum, Juncus bufonius) and others hygrophilous taxa, e.g.: Ranunculus repens, Bidens tripartita, Potentilla anserina and Stachys palustris. Visible also, especially in the flora, there are some piedmont characteristics. This is connected, among other things, with a frequent presence of Anchusa arvensis and species of the Galeopsis genus (Wójcik 1973, Hochół 2001). Spergulo-Chrysanthemetum segeti is a rare association in the west and northwest of the country (Sobisz 2001 a). The first localities of this association in Poland were reported by Passarge (1963). Successively others were reported by Herbich (1982, 1994) from the Kaszubskie Lakeland, Pawlak (1981) from the Myśliborskie Lakeland, Szmeja (1983, 1989) from Elbląskie Hills, Warmińska Plain and Górowskie Hills, Hołdyński (1986) from the Iławskie Lakeland, Sobisz (1996) from the Sławieńska Plain and the Damnicka Upland, Anioł-Kwiatkowska et al. (1998) from Odra valley, Błocki (2001) from the Olsztyńskie Lakeland, Ratuszniak and Sobisz (2004) from the Landscape Park Słupia River Valley. Conclusions Spergulo-Chrysanthemetum segeti, an associastion reaching in Poland the eastern limit of its range was studied in the mesoregion Słowińskie Coast. The phytocoenoses under study were only found in spring cereals (wheat, oat, barley and their mixture) and in root crops (beets, cabbage). Distribution of localities of the association was presented in Figure 1. The association Spergulo-Chrysanthemetum segeti has a clear regional character because of attendance of Galeopsis sp. div.; the species have small thermal requirements.

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936)... 169 Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 Subassociation Podzespół Typical Typowy With Plantago intermedia Z Plantago intermedia Successive number Numer kolejny 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Date day, month 19.07 20.07 20.07 29.06 20.07 12.07 26.08 20.07 14.07 3.09 12.07 28.09 29.06 Data dzień, miesiąc 5.07 16.07 12.07 16.08 5.07 29.06 year rok 2003 2003 2002 2004 2002 2003 2004 2003 2003 2005 2003 2004 2004 2005 2002 2003 2005 2005 2004 Locality Miejscowość G S Rz Ko Ja Kl Z C S Ob. D M Os Ki W Ko B Soil-agriculture complex Kompleks glebowo-rolniczy 2Bw 2Bw 2B 4Bw 4Bw 2B 4Bw 2Bw 4Bw 4Bw 8Bw pgm glp gl pglp pgm pgmp pgm gl pgm pgm pgm 8Bw 8F 8Bw 8BW 8Bw 9D 8Bw 9Dd pgm płi pgm pgm pgm pgm pgl pgl :gl :gsp :gl :gl.glp :gl :gl.pgl :gl :gl.ip :gl.pgl :gl.pl :gl :ps :gl :gl Exposition Ekspozycja W N W SW NW W Inclination ( ) Nachylenie ( ) 10 5 5 5 5 5 Cover of cultivated plants (%) Pokrycie rośliny uprawnej (%) 60 90 65 55 60 85 60 60 40 30 40 60 60 45 60 40 60 65 50 Cover of weeds (%) Pkrycie chwastów (%) 65 40 70 50 65 55 85 45 70 65 70 75 80 85 65 85 60 40 55 Number of species in releve Liczba gatunków w zdjęciu 28 27 27 26 24 24 27 22 28 25 32 32 33 32 34 34 29 37 31 Area of releve (m 2 ) Powierzchnia zdjęcia (m 2 ) 100 50 100 100 80 100 50 100 100 50 100 80 100 50 80 100 80 100 50 Table 1

170 Z. Sobisz Table 1 cont. Successive number Numer kolejny 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 S D S D Cultivated plants Roślina uprawna Triticum vulgare (spring) 4 5 4 3. 5.. 3. IV 3. 4 3 3 3. 4. IV Hordeum vulgare 1. 2 2 4.. 4.. III 2. 1 2 4... 3 III Avena sativa.. 1. 1.. 1 3. II 2...... 3 2 II Beta vulgaris...... 4... I. 4....... I Brassica oleracea......... 3 I...... 4.. I I. Ch. Spergulo-Chrysanthemetum segeti Chrysanthemum segetum 2 1 2 3 1 1 4 3 4 4 V 2 925 2 1 3 4 3 4 2 1 2 V 2 917 II. D. Spergulo-Chrysanthemetum segeti scleranthetosum Scleranthus annuus 1 1 1 1 1 1 1 1. + V 450 + 1 1 1 1 + 1 + + V 322 Rumex acetosella + + 1 + + + + + 1 + V 180 + + 1. + 1. + + IV 167 Spergula arvensis. + 1... 1 +. + III 130... +.. +. 1 II 78 III. Ch. Polygono-Chenopodietalia Polygono-Chenopodion Chenopodium album 2 1 + 1 2 2 +. + + V 655 1 1 1 1 + 1 + + 1 V 367 Veronica persica 1 +. + 1. + + +. IV 150 + 1 +. 1 + + +. IV 167 Euphorbia helioscopia 1 1 +. +. 1. +. III 180. 1 + +. 1 + 1 + IV 211 Erysimum cheiranthoides. + 1 + 1 1.. +. III 180. +. + + + + + + IV 78 Lamium purpureum +. +. 1. +. +. III 90. +. +. +. + + III 55

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936)... 171 Table 1 cont. Successive number Numer kolejny 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Polygonum *pallidum. + +.... +. + II 40 1... +.... II 67 Lamium amplexicaule... +.... +. II 20....... +. I 11 Erodium cicutarium...... +.. + I 20......... Fumaria officinalis....... +.. I 10 + +. +..... II 33 IV. D. var. Plantago intermedia Plantago intermedia.......... 1 + 1 1 + 2 2 1 1 V 689 Ranunculus repens.... +..... I 10 + 1 + 1. + + + + V 233 Mentha arvensis.......... +. 1 + + + + + + V 133 Potentilla anserina.......... +. + + + + +. + IV 78 Gnaphalium uliginosum.......... +. +. +. + + + IV 67 Polygonum hydropiper........... + +. + +. + + IV 67 Stachys palustris............ + +. + + +. III 55 Odontites serotina.. +....... I 10 +. + +... + III 44 Bidens tripartita........... +.. +.. + + III 44 Juncus bufonius. +........ I 10. +. +.. +. II 33 Myosurus minimus............ +. +.... II 22 Rorripa palustris............ +... +.. II 22 Phragmites australis....... r.... +...... I 11 V. D. regional form Postać regionalna Anchusa arvensis 1 + 2 + 1 1 + + + + V 385 1 2 +. 1 + 1 2 1 V 633 Galeopsis tetrahit. +. 1. + + +. 1 III 140 +.. + 1 +. + 1 IV 155

172 Z. Sobisz Table 1 cont. Successive number Numer kolejny 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Galeopsis speciosa.......... 1. +. + 1. + 1 IV 189 Lapsana communis.. +....... I 10. +. +. +... II 33 VI. Ch. Stellarietea mediae Matricaria maritima ssp. inodora 1 1 + + 1 + 1 + + + V 260 2 + 1 + 1 + 1 + + V 417 Apera spica-venti + + + 1 + 1 + 1 + + V 220 + +. + + + + +. IV 78 Stellaria media 1 1 + 1 + + +. + + V 210 1 1 + + 1 + +.. IV 211 Fallopia convolvulus + + 1 + + 1 1. + + V 210 +. + + + +. + 1 IV 122 Vicia hirsuta + + 1.. 1. + + + IV 150.. +... +.. II 22 Myosotis arvensis + + 1 + + +. + +. V 130 +... +. + + + III 55 Centaurea cyanus + + +. + + +. +. IV 70 +. + +. + + + + IV 78 Viola arvensis + + +. + + +. + + IV 80 +... +.... II 22 Polygonum persicaria +. + +.. + +. + III 60. + + + + + + + + V 89 Polygonum aviculare +.. + + + +. +. III 60 +.. + + +. +. III 55 Capsella bursa-pastoris + +. +. +.. + + III 60 + +.. +.... II 33 Sinapis arvensis. + + + + +.. +. III 60 +.. +. +... II 33 Raphanus raphanistrum. 1.... + +.. II 70. +.. +.. +. II 33 Thlaspi arvense... +. +... + II 30....... + + II 22 Vicia sativa.. +.... +.. II 20. +....... I 11 Anthemis arvensis.... +. +... I 20.... +.... I 11 Sonchus arvensis +......... I 10 1 2 1 1. 1 1 1. IV 528

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936)... 173 Table 1 cont. Successive number Numer kolejny 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Senecio vulgaris... r...... I. + 1 1. + 1 1. IV 244 Veronica arvensis..... +... + II 20.. +.. +... II 22 Arabidopsis thaliana... +...... I 10 +....... + II 22 Neslia paniculata...... +... I 10 +........ I 11 VII. Accompanying species Gatunki towarzyszące Agropyron repens + +. 1 1 + +.. + IV 150 1 1 1 +. + + +. IV 211 Cirsium arvense 1 +. + + 1 + + +. IV 160 + + + + + 1 1 + + V 189 Equisetum arvense 1 1 1 1 + + +. + + V 250 + 1 + + 1 + + + 1 V 233 Artemisia vulgaris. + +... +. + + III 50... +. +. + + III 44 Convolvulus arvensis.. + +.. +. + + III 50........ Tussilago farfara....... r.. I. + + +. + + +. III 56 Achillea millefolium.. + +... + +. II 40. +.. +... + II 33 Taraxacum officinale.... +... + + II 30... +.... + II 22 Polygonum *lapathifolium +.... +.... II 20....... +. I 11 Plantago maior +....... +. II 20. +....... I 11 Poa annua +........ + II 20 +........ I 11 Chamomilla suaveolens....... +.. I 10. +.. +.... II 22 Arenaria serpyllifolia +......... I 10...... r. Sporadic species Gatunki sporadyczne: III. Sonchus oleraceus 1(+); Chenopodium polyspermum 16(+); Galinsoga ciliata 17(+); Solanum nigrum 20(+); VI. Chamomilla recutita 4(+); Vicia angustifolia 8(+); Geranium pusillum 9(+); Anagallis arvensis 11(+); Atriplex patula 16(+); VII. Tanacetum vulgare 3(+); Stellaria graminea 3(+); Brassica napus cv. biennis 4(+); Melandrium album 7(+); Holcus mollis 10(+); Acer platanoides (juv.) 11(+); Plantago lanceolata 13(+); Sisymbrium officinale 13(+); Medicago lupulina 14(+); Daucus carota 17(+); Secale cereale 20(+); Linaria vulgaris 20(+); Melilotus officinalis 24(r); Heracleum sibiricum 26(r); Lathyrus pratensis 26(+). Explanations Objaśnienia: B Będzinko, C Ciemino, D Darłowo, G Główczyce, Gr Grabno, Ja Jamno, Ki Kierzkowo, Kl Kleszcze, Ko Kołobrzeg, M Mścice, Ob Objazda, OL Osieki Lęborskie, Rz Rzepkowo, S Stramnica, W Wszędzień, Z Zgierz.

174 Z. Sobisz Phytocoenoses Spergulo-Chrysanthemetum segei occurring leached brown soils, developing on loamy sands and clays (typical subassociation), or they develop on brown soils, podzolic soils and black earth type soils containing light loam (subassociation with Plantago intermedia). The developmental optimum of the typical subassociation (Table 1, rel. 1-10) occurs in the soils of the good wheat complex (2) and very good rye complex (4) and subassociation with Plantago intermedia (Table 1, rel. 11-19) on the soils of the cereal-fodder complex strong (8) and weak (9). References Abromeit J., Jentzsch A., Vogel G. (1903): Flora von Ost- und Westpreussen. Vol. I-IX. Preussischen Botanischen Verein zu Königsberg in. Preussen, Berlin. Albrecht H. (1995): Changes in the arable weed flora of Germany during the last five decades. 9th European Weed Research Society, Budapest: 41-48. Anioł-Kwiatkowska J., Dajdok Z., Kącki Z. (1998): Walory przyrodnicze projektowanego Parku Krajobrazowego Dolina Odry II. Acta Univ. Wratisl. Pr. Bot. 74: 201-233. Błocki K. (2001): Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et Leeuw 1936) R. Tx. 1937 nowy dla obszaru Pojezierza Olsztyńskiego zespół chwastów polnych. In: Botanika w dobie biologii molekularnej. Ed. E. Zenkteler. Materiały sesji i sympozjów 52. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Poznań. Borowiec S. (1972): Przydatność i możliwość stosowania dla potrzeb rolnictwa ekologicznej oceny czynników siedliskowych metodą Ellenberga. Biul. Kom. Przestrz. Zagosp. Kraju PAN 71: 65-94. Borowiec S., Kutyna I., Skrzyczyńska J. (1974 a): Zbiorowiska chwastów segetalnych zachodniej części Pobrzeża Słowińskiego na tle warunków glebowych. Zesz. Nauk. AR Szczec. 50: 29-48. Borowiec S., Misiewicz J., Skrzyczyńska J. (1974 b): Zbiorowiska chwastów segetalnych zachodniej części Pobrzeża Słowińskiego (powiaty Słupsk i Sławno) i ocena warunków siedliskowych przy ich pomocy. Zesz. Nauk. AR Szczec. 42: 7-24. Brzeg A. (1991): Roślinność segetalna upraw okopowych w Smołdzińskim Lesie (Pobrzeże Słowińskie). Spraw. PTPN za lata 1989-1990. Wydz. Mat.-Przyr. 108: 20-24. Dobrzański B., Zawadzki S. (1981): Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa. Gehu J.M., Gehu M. (1973): Données sur l association á Spergula arvensis et á Chrysanthemum segetum dans le Nord de la France. Doc. Phytosociol. 4: 35-40. Graebner P. (1896): Zur Flora der Kreise Putzig, Neustadt Wespreussen und Lauenburg in Pomern. Schr. Naturf. Ges. Danzig, N.F. 9, 1: 271-394. Herbich J. (1982): Zróżnicowanie i antropogeniczne przemiany roślinności Wysoczyzny Staniszewskiej na Pojezierzu Kaszubskim. Monogr. Bot. 63: 1-162. Herbich J. (1994): Przestrzenno-dynamiczne zróżnicowanie roślinności dolin w krajobrazie młodoglacjalnym na przykładzie Pojezierza Kaszubskiego. Monogr. Bot. 76: 3-175. Hochół T. (2001): Flora i zbiorowiska chwastów zbóż w Beskidzie Wyspowym w zależności od usytuowania siedlisk w rzeźbie terenu. Fragm. Agronom. 3, 71: 7-122. Holzfuß E. (1937): Beitrag zur Adventivflora von Pommern. Dohriana 16: 94-130. Hołdyński Cz. (1986): Rozmieszczenie niektórych interesujących gatunków segetalnych. Acta Acad. Agric. Tech. Olst. Agric. 43: 21-29. Hołdyński Cz. (1991): Flora segetalna, zróżnicowanie florystyczno-ekologiczne i przemiany szaty roślinnej pól uprawnych w aktualnych warunkach agroekologicznych Żuław Wiślanych. Acta Acad. Agric. Tech. Olst. Agric. Suppl. B 48: 3-50.

Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936)... 175 Kahlberger H., Korneck D., Müller R., Nielschalk A., Sauer H., Seibig A. (1980): Rote Liste der in Hessen ausgestorbenen, verschollen und gefährdeten Farn- und Blütenpflanzen. Hess. Landesamt für Umwelt, Wiesbaden. Kloss K. (1960): Ackerunkrautgesellschaften des Umgebung von Greifswald (Ostmecklemburg). Mitt. Florist.-Soziol. Arbeitsgem. Neue Folge 8: 148-164. Korniak T. (1992): Flora segetalna północno-wschodniej Polski, jej przestrzenne zróżnicowanie i współczesne przemiany. Acta Acad. Agric. Tech. Olst. Agric. Suppl. A 53: 3-76. Kunzmann G. (1989): Der Ökologische Feuchtegrad als ein Kriterium zur Beurteilung von Grünlandstandorten ein Vergleich bodenkundlicher und vegetationskundlicher Standortmerkmale. Diss. Univ. Gießen, Diss. Bot. 134. Leick E. (1926): Die Pflanzendecke der Provinz Pommern. Das Pommersche Heimatbuch. E. Hartmann Verlag, Berlin: 95-210. Matuszkiewicz W. (2001): Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Vad. Geobot. 3: 5-534. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. (1995): Vascular plants of Poland. A checklist. Pol. Bot. Stud. Guideb. Ser. 15. PAN, Kraków. Misiewicz J. (1976): Flora synantropijna i zbiorowiska ruderalne polskich portów morskich. WSP, Słupsk. Misiewicz J., Sobisz Z. (1981): Struktura zachwaszczenia upraw na terenie gminy Wicko, woj. słupskie. Słupskie Pr. Mat.-Przyr. 1: 255-265. Misiewicz J., Sobisz Z. (1987 a): Dynamika zachwaszczenia upraw na powierzchniach stałych koło Darłowa. Słupskie Pr. Mat.-Przyr. 6: 75-103. Misiewicz J., Sobisz Z. (1987 b): Województwo koszalińskie i słupskie. In: Występowanie wybranych gatunków chwastów w uprawach rolniczych (1976-1985). Makroregion północny. Ed. H. Tokarz. Wyd. IUNG, Puławy 220, 1: 12-20. Mrozowski J. (1974): Rolnicza przydatność gleb Polski. Województwo koszalińskie. Wyd. IUNG, Puławy A(6): 1-218. Müller W. (1911): Flora von Pommern. Johs. Burmeister Buchhandl., Stettin. Passarge H. (1963): Beobachtungen über Pflanzengesellschaften Landwirtschaftlicher Nutzflächen in nordlichen Polen. Feddes Repert. Specierum Nov. Regni Veg. 140, 5: 27-69. Passarge H. (1964): Pflanzengesellschaften des nordostdeustchen Flachlandes. Pflanzensoziologie 13: 87-115. Pawlak G. (1981): Roślinność synantropijna obszaru wybitnie rolniczego na przykładzie okolic wsi Kłodzino w województwie szczecińskim. Pr. Kom. Biol. PTPN 56: 1-80. Pawłowski B. (1972): Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. In: Szata roślinna Polski. Eds W. Szafer, K. Zarzycki. PWN, Warszawa: 237-269. Perring F.H., Walters S.M. (1990). Atlas of the British flora. Bot. Society of the British Isles, Edinburgh. Ratuszniak I., Sobisz Z. (2004): Zbiorowiska segetalne Parku Krajobrazowego Dolina Słupi. Part III. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B 53: 39-57. Scholz J.B. (1905): Die Pflanzengenossenschaften Westpreussens. Schr. Naturfor. Ges. Danzig 11, 3: 125-296. Sobisz Z. (1996): Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 na Równinie Słupskiej i Wysoczyźnie Damnickiej. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B 45: 159-166. Sobisz Z. (2001 a): Chrysanthemum segetum. In: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Eds A. Zając, M. Zając. Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ, Kraków. Sobisz Z. (2001 b): Materiały do rozmieszczenia Chrysanthemum segetum (L.) Asteraceae w Polsce. In: Botanika w dobie biologii molekularnej. Ed. E. Zenkteler. Materiały sesji i sympozjów 52. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Poznań. Sobisz Z. (2002): Materiały do rozmieszczenia kalcyfilnych gatunków segetalnych wschodniej części Pomorza Zachodniego. Słupskie Pr. Przyr., Ser. Bot. 1: 49-62.

176 Z. Sobisz Sobisz Z., Matyjaszek M. (1997): Chrysanthemum segetum L. w Parku Krajobrazowym Dolina Słupi. In: Studia nad florą i fauną. Bioindykacja, bioróżnorodność, metodyka badań. Ed. K. Latowski. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 55-59. Szczegółowa uprawa roślin. (1986). Ed. J. Herse. PWN, Warszawa. Szmeja K. (1983): Spergulo-Chrysanthemetum segeti (Br.-Bl. et De Leeuw 1936) R. Tx. 1937 w uprawach zbóż jarych i okopowych Wzniesień Elbląskich, Równiny Warmińskiej i Wzniesień Górowskich. Fragm. Florist. Geobot. 29, 3-4: 385-392. Szmeja K. (1985): Flora pól uprawnych Wzniesień Elbląskich. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. Ser. B 36: 5-20. Szmeja K. (1989): Roślinność pól uprawnych Wzniesień Elbląskich. Acta Biol. 7: 1-67. Witek T. (1981): Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. Wyd. IUNG, Puławy A 40: 1-416. Wójcik Z. (1973): The plant communities of root-crop fields in lowlands and highlands of Poland. Floristic, ecologic and regional differentiation. Feddes Repert. Beih. 84: 573-588. Zając A. (1978): Założenia metodyczne Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Wiad. Bot. 22, 3: 145-155. Ziarnek K. (1997): Notatki florystyczne z Pomorza Zachodniego. Przegl. Przyr. 8, 4: 79-84. SPERGULO-CHRYSANTHEMETUM SEGETI (BR.-BL. ET DE LEEUW 1936) R. TX. 1937 NA WYBRZEŻU SŁOWIŃSKIM Streszczenie W pracy przedstawiono charakterystykę, rozmieszczenie i zróżnicowanie subatlantyckiego zespołu złocienia polnego Spergulo-Chrysanthemetum segeti na Wybrzeżu Słowińskim. Fitocenozy tego zbiorowiska notowano w uprawach jarych (pszenicy, jęczmienia, owsa i ich mieszanek oraz w burakach i kapuście). Zespół Spergulo-Chrysanthemetum segeti scleranthetosum jest zróżnicowany wewnętrznie na dwa podzespoły: typowy i wilgotny z Plantago intermedia. Cechą charakterystyczną obu podzespołów jest duży udział Anchusa arvensis, któremu towarzyszą Galeopsis tetrahit, G. speciosa i Lapsana communis. Dość częste występowanie tych taksonów upodabnia wyróżnione zbiorowiska do występujących na obszarach wysoczyznowych, pogórzu i w górach. Zespół złocienia polnego ma wyraźnie regionalny charakter ze względu na obecność poziewników, gatunków o małych wymaganiach termicznych. Zwrócono uwagę na ważniejsze cechy florystyczne wyróżnionej agrofitocenozy oraz zależności między jej zróżnicowaniem a warunkami siedliskowymi. Fitocenozy Spergulo-Chrysanthemetum segeti scleranthetosum wykształcają się na glebach kwaśnych oraz słabo kwaśnych i wyróżniają się stałym udziałem gatunków acidofilnych, z których najczęściej występują Scleranthus annuus, Rumex acetosella i Spergula arvensis. Author s address: Zbigniew Sobisz, Instytut Biologii i Ochrony Środowiska, Akademia Pomorska w Słupsku, ul. Arciszewskiego 22 b, 76-200 Słupsk, Poland, e-mail: sobisz@pap.edu.pl