5.1. Wprowadzenie 5.2. Auto-audyt - procedura postępowania 5.3. Racjonalizacja użytkowania energii 5.4. Ogrzewanie pomieszczeń 5.5. Wentylacja 5.6. Izolacje cieplne 5.7. Instalacje pary, sprężonego powietrza 5.8. Kotły parowe i wodne 5.9. Prawidłowe spalanie, stan paleniska 5.10. Odzysk ciepła Materiał źródłowy: 1. BAŁTYCKA AGENCJA POSZANOWANIA ENERGII S.A., ZARZĄDZANIE ENERGIĄ W ZAKŁADZIE PRZEMYSŁOWYM PLANOWANIE INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH (MATERIAŁY SZKOLENIOWE) GRUDZIEŃ 2000 1
- system pomiarowy, - system archiwizacji danych, - system diagnostyczny, - system automatycznego zarządzania energią (zarządzanie on-line) w tradycyjnej gospodarce energetycznej: - system pomiarowy, - system archiwizacji danych - analiza off-line pomiarów (audyt energetyczny niezależny specjalista) - przy braku środków wykorzystanie własnych służb energetycznych (auto-audyt energetyczny [1] ) cechy auto-audytu - ciągły proces (cykliczny), - stałe gromadzenie danych o produkcji i zużyciu energii, - stała analiza danych, - wyszukiwanie nieprawidłowości powodujących zwiększenie zużycia energii, - planowanie usprawnień (analiza techniczna i ekonomiczna), - okresowe raporty o stanie gospodarki energetycznej zakładu, - informowanie kierownictwa o możliwościach dokonania usprawnień. 2
Rejestracja danych Co można zmienić w istniejącym systemie gromadzenia danych? (częstotliwość odczytu, wprowadzenie dodatkowych pomiarów, system archiwizacji) Typy gromadzonych danych: 1. dotące zużycia energii, 2. o produkcji lub wydajności procesu technologicznego 3. parametry otoczenia Analiza danych Poszukiwanie zależności pomiędzy gromadzonymi danymi w celu identyfikacji podstawowych wskaźników energetycznych powadzonych procesów. Identyfikacja nieprawidłowości Raporty Cel - wypracowywanie podstaw do decyzji. Forma raportu 3
Istnieją wykazy głównych zaleceń i punktów przy sporządzaniu list kontrolnych (check list) oceny systemów i urządzeń energetycznych. W przedsiębiorstwie zalecenia mogą dotyczyć: ogrzewania pomieszczeń, wentylacji, izolacji cieplnych, instalacji pary, sprężonego powietrza, kotłów parowych lub wodnych, procesów spalania, stanu paleniska, odzysku ciepła 4
Ogrzewanie pomieszczeń wymaga dużych ilości energii - potencjalne oszczędności mogą być znaczne. 1. obniżenie temperatur wewnętrznych, unikanie przegrzania (temperatury wewnętrzne powinny wynosić odpowiednio 12-16-20 o C w zależności od przeznaczenia pomieszczenia/budynku), 2. wyłączenie z ogrzewania przestrzeni nieużywanych, 3. stosowanie kurtyn powietrznych, przedsionków, śluz, 4. zastosowanie automatyki i zaworów termostatycznych, 5. stosowanie obniżeń nocnych i weekendowych, z zabezpieczeniem przed zamarzaniem. 5
Wentylacja jest często nadmierna lub nieczynna z powodu hałasu i braku nagrzewnic; w obu przypadkach powoduje to pogorszenie warunków pracy. 1. unikanie przeciągów, uszczelnienie okien i drzwi, 2. zamykanie drzwi i bram; zastosowanie samozamykaczy, 3. unikanie nadmiernej wentylacji przez okna; zwykle zbyt duża, 4. wyłączanie wentylacji i klimatyzacji po zakończeniu pracy lub przejście na niskie wydajności, 5. ocena możliwości zastosowania odzysku ciepła (przy centralnych systemach), 6. odciągi miejscowe wyposażyć w czujniki (ruch, temperatura, światło/spawanie) z okresem wybiegu 6
Materiały izolacyjne powinny zapewniać możliwość odprowadzania pary wodnej (zapobieganie kondensacji w przegrodzie). Izolacja nie może prowadzić do przegrzania konstrukcji (np. zewnętrzna izolacja po zimnej stronie paleniska lub komina) Ekonomiczna grubość izolacji rośnie wraz z ze wzrostem cen energii i jest wyższa od wymaganej normy (minimalna grubość = średnica rurociągu). 1. izolowanie zarówno ciepłych jak i zimnych rurociągów, 2. izolowanie kołnierzy i armatury (zawory, filtry, osadniki), 3. zabezpieczenie izolacji przed zniszczeniem (wilgoć, mechaniczne - transport, technologia), 4. łączenie remontów przegród, dachów lub obiektów z wykonaniem dodatkowej termoizolacji, 5. wymiana starej izolacji na nową (w trakcie remontów), 6. przykrywanie gorących zbiorników pokrywami izolowanymi, w tym pokrywami pływającymi lub elastycznymi, 7. w miarę możliwości izolowanie od strony gorącej (palenisko, komin), 8. zabezpieczenie przed stratami przez promieniowanie i konwekcję (otwory pomiarowe, wzierniki, pokrywy, rewizje), 9. ograniczenie strat przez promieniowanie: ściany warstwowe, błyszczące powierzchnie. 7
Instalacje parowe nagminnie są przewymiarowane co powoduje duże straty ciepła oraz niedotrzymanie parametrów dla odbiorców (również nadmiar kondensatu). Zły dostęp do instalacji i armatury powoduje, że straty nie są zauważane. Straty sprężonego powietrza są bardzo kosztowne. 1. szczególnie unikać nieszczelności w instalacjach, 2. bieżące kontrole i naprawa odwadniaczy, 3. odcięcie nieczynnych odcinków rurociągów, 4. odzysk kondensatu (gdy to możliwe), stosować parę zgodnie z wymaganiami odbiorców, 5. wyłączać zasilanie sprężonym powietrzem podczas braku odbiorców, 6. wymieniać filtry powietrza, 7. regularne serwisy sprężarek (zawory, pierścienie), 8. czyszczenie chłodnicy międzystopniowej sprężarki, 9. czyszczenie łopatek wentylatorów i dmuchaw. 8
Sprawdzić sprawność poszczególnych kotłów przy częściowym obciążeniu. Dbać o czystość kanałów spalinowych. Stosować odsalanie i odmulanie z umiarem, ale nie ograniczać. 1. zapewnienie jak najrówniejszego obciążenia kotłów parą, 2. unikanie otwierania zaworów bezpieczeństwa poprzez kontrolę spalania, 3. sprawdzanie automatyki i sond pomiarowych, 4. sprawdzanie poprawności pracy stacji uzdatniania wody, 5. odsalanie i odmulanie, 6. ograniczanie temperatury wody do potrzeb technologicznych, 7. para przegrzana - o stałych parametrach. 9
1. wyłączanie niepotrzebnych palników, 2. nadmiar powietrza jest główną przyczyną strat energii, 3. regularne analizy składu spalin, 4. eliminowanie fałszywego powietrza do paleniska, 5. odcinanie przepływu przez nieczynny kocioł, 6. dobieranie odpowiedniego paliwa do palnika (wartość opałowa, temperatura), 7. regularne czyszczenie dysz, 8. nastawy powietrze pierwotne/wtórne, 9. zamykanie drzwi do komór paleniskowych i komór obróbki termicznej, 10. obniżenie masy wózków i innych urządzeń pomocniczych 11. w niektórych przypadkach zmiana na bardziej efektywne palniki, promienniki itp. 10
Należy unikać strat ciepła w postaci gorących gazów odlotowych, cieczy lub niespalonego paliwa. Konieczna jest ocena możliwości wykorzystania odzyskanego ciepła do podgrzewu wstępnego powietrza, wody lub wsadu, podgrzania paliwa itp. Konieczne są inwestycje, czasem drogie. 1. źródło ciepła odpadowego musi mieć odpowiednie parametry (temperatura, przepływ, moc), 2. jakość odzyskanej energii musi uzasadniać nakłady, 3. musi być jak największe zapotrzebowanie na ciepło/energię odpadową, 4. przy różnym okresie odzysku i wykorzystania, instalacja zasobników 5. układy wymagają miejsca 11