Kategorie wyników finansowych Lasów Państwowych, zasady ich ustalania oraz przeznaczenie Dr hab. Janusz Kocel, prof. nadzw., Instytut Badawczy Leśnictwa Mgr inż. Andrzej Czerski, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych
Definicja wyniku finansowego przedsiębiorstwa I. Uwagi ogólne Termin wynik finansowy w naukach ekonomicznych jest różnie definiowany i rozumiany przez ekonomistów i instytucje zajmujące się finansami, rachunkowością i analizą ekonomiczno-finansową przedsiębiorstw. W literaturze ekonomicznej często spotkać można takie synonimy pojęcia wyniku finansowego jak: sytuacja finansowa przedsiębiorstwa, akumulacja finansowa, zysk lub strata. II. Definicja Wynik finansowy jest to miernik oceny działalności przedsiębiorstwa odzwierciedlający jego kondycję finansową oraz pokazujący, w jaki sposób kształtują się przychody i koszty w wybranym okresie sprawozdawczym
Cechy wyniku finansowego wynik finansowy informuje w sposób syntetyczny o finansowym rezultacie działalności gospodarczej jednostki organizacyjnej jest efektem decyzji ekonomicznych podejmowanych przez kierownictwo, przede wszystkim kierownictwo firm działających na konkurencyjnym rynku w odróżnieniu od firm, które decyzje ekonomiczne podejmują na własne ryzyko, na własny koszt i we własnym zakresie, jednostki organizacyjne Lasów Państwowych łączy wspólny system finansowy i nie zawsze kierownik ma decydujący wpływu na wielkość wyniku finansowego ( ratunkowa rola funduszu leśnego) nie mniej jednak, wynik finansowy służy jako baza przy podejmowaniu optymalnych decyzji w zakresie bieżącego gospodarowania oraz informuje, czy znajdujące się w dyspozycji środki są wykorzystywane racjonalnie i efektywnie?
Kategorie wyniku finansowego do 2015 r. wynik finansowy ze sprzedaży, wynik finansowy z działalności operacyjnej, wynik finansowy z działalności gospodarczej, wynik finansowy brutto, wynik finansowy netto.
Kategorie wyniku finansowego do 2015 r.
Kategorie wyniku finansowego od 2016 r. wynik finansowy z działalności podstawowej wynik finansowy z działalności operacyjnej wynik finansowy brutto wynik finansowy netto
Metody ustalania wyniku finansowego Metody różnią się kwestią obliczenia wyniku ze sprzedaży. 1) w wariancie porównawczym przychodom ze sprzedaży produktów przeciwstawia się koszty według rodzaju i koryguje się je o zmianę stanu produktów, 2) w wariancie kalkulacyjnym przychodom ze sprzedaży przeciwstawia się koszt własny sprzedaży produktów.
Czynniki kształtujące wynik finansowy Do podstawowych czynników wpływających na wynik finansowy zalicza się : czynniki kształtujące przychody (np. wielkość sprzedaży i struktura sortymentowa drewna, ceny sprzedaży drewna) czynniki kształtujące koszty (np. poziom cen usług świadczonych przez firmy leśne, koszty ogólnego zarządu Lasów Państwowych, zdarzenia losowe i zakłócenia w działalności gospodarczej LP). A ponadto wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania wpływające na działalność jednostek organizacyjnych LP, tj. czynniki wewnętrzne (np. plany, w tym PUL i wynikające z niego możliwościami nadleśnictw zakresie podaży drewna, zasoby - finansowe, majątkowe, ludzkie, informatyczne) czynniki zewnętrzne (np. uwarunkowaniami gospodarczymi na rynku krajowym i rynkach zagranicznych, sytuacją popytową na rynku drzewnym, wzrost ograniczeń w prowadzeniu gospodarki leśnej związany z postępującym wzrostem powierzchni chronionych).
[mln zł] 60,00 50,00 47,40 48,36 42,72 40,00 35,39 31,60 30,00 27,59 27,48 25,66 21,54 19,21 20,00 17,84 18,16 16,29 14,27 13,58 12,97 13,62 13,33 10,39 9,31 10,00 34,05 40,14 40,65 40,50 37,22 32,73 31,52 28,68 27,92 26,69 24,91 22,95 23,38 22,61 21,65 20,45 20,41 18,96 19,37 19,63 18,99 17,9018,09 16,78 15,80 14,96 14,23 14,11 13,05 12,07 10,96 2014 r. 2015 r. 2016 r. 0,00 [RDLP] Ryc. 1. Wielkość zysku netto uzyskanego przez regionalne dyrekcje Lasów Państwowych w latach 2014-2016
[tys. zł] 2500,00 2000,00 2025,23 2132,40 1500,00 1330,24 1159,02 1150,97 1000,00 769,90 769,08 681,86 707,27 694,03 617,20 545,97 556,58 489,05 476,80 498,23 499,83 400,29 414,72 441,00 479,82 500,00 434,12 360,73 239,37 292,00 344,01 283,26 237,96 285,50 310,38295,22 241,96 189,40 148,07 172,52 159,28 93,26 112,20 49,57 44,05 0,00 979,04 713,34 724,32 599,84 470,28 426,22 492,07 468,30 169,20 195,42 140,05 2014 r. 2015 r. 2016 r. [Biura RDLP] Ryc. 2. Wielkość zysku netto uzyskanego przez biura regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych w latach 2014-2016 Biuro DGLP: w 2014 r. - 4 733 536,01; w 2015 r. - -1 050 656,66; 2016 r. - 7 460 653,21
ZILP OTL Jarocin 62 655,76 87 632,72 ORW Bedoń 995 624,98-39 249,50 CKPŚ -21 657,09 CILP -283 558,82 ZSLP Siedlce ZPD Lębork 73 586,25 OTL Świebodzin 594 597,22-128LBG 031,63 Kostrzyca ZUL -36Wrocław 026,92-517 140,36 ZUL Bystrzyca Kłodzka ZSLP Białogard OTL Gorzów Wlkp. -85 ZSLP 662,85 Stargard 23 825,55 1 256 246,13 OKL Gołuchów 199 607,71 LOS Puszczykowo ZPUH Olsztyn 22 364,51 76 237,85 ZUP Łódź 265 028,66 GR Niemodlin 903 878,73 GR Krogulna 393 596,41 ZTiS Świerklaniec ZTiS Giżycko 66 992,07 188 600,37-800 000,00-600 000,00-400 000,00-200 000,00 0,00 200 000,00 400 000,00 600 000,00 800 000,00 1 000 000,00 1 200 000,00 1 400 000,00 Ryc. 3. Wielkość zysku netto zakładów Lasów Państwowych w 2016 r. [zł]
Liczba nadleśnictw, które w latach 2012-2016 poniosły stratę netto, według regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych RDLP Lata 2012 2013 2014 2015 2016 Suma Białystok 6 7 3 3 4 13 Katowice 7 4 0 7 0 14 Kraków 3 3 1 0 1 5 Krosno 8 4 2 0 0 10 Lublin 5 4 3 2 1 11 Łódź 0 2 0 2 1 5 Olsztyn 11 3 3 0 1 12 Piła 8 1 0 1 0 8 Poznań 4 1 3 2 0 8 Szczecin 3 2 1 0 1 7 Szczecinek 8 1 0 1 0 9 Toruń 0 2 0 2 1 4 Wrocław 0 3 0 0 6 8 Zielona Góra 3 0 1 0 0 4 Gdańsk 1 1 0 0 0 2 Radom 13 0 2 0 3 15 Warszawa 2 1 0 0 1 4 Lasy Państwowe 82 39 19 20 20 139
Klasy zysku (straty) netto najliczniej reprezentowane przez nadleśnictwa w latach 2012-2016 Zysk (strata) netto Lata od do 2012 2013 2014 2015 2016 Statystyczna liczba nadleśnictw zysk netto 1 000 000 2 000 000 72 81 141 116 130 108,0 500 000 700 000 46 61 67 73 71 63,6 300 000 500 000 64 75 56 61 54 62,0 700 000 900 000 38 55 55 64 61 54,6 200 000 300 000 32 33 25 23 30 28,6 100 000 200 000 31 29 11 16 16 20,6 900 000 1 000 000 13 17 21 20 16 17,4 2 000 000 3 000 000 12 10 22 18 9 14,2 strata netto -300 000-100 000 31 14 8 7 3 12,6-500 000-300 000 15 7 5 4 3 6,8-40 000-20 000 7 3 2 1 3 3,2-90 000-70 000 5 5 3 2 1 3,2-20 000 0 2 1 1 2 2 1,6 Statystyczna liczba nadleśnictw, która uzyskała: zysk netto 394 nadleśnictw; stratę netto 36 nadleśnictw
Nadleśnictwa, które osiągnęły największy zysk netto w 2016 r. RDLP Nadleśnictwo Zysk netto [zł] Wrocław Jawor 5 387 110,92 Białystok Żednia 5 269 075,26 Łódź Smardzewice 4 999 827,38 Białystok Dojlidy 4 700 945,22 Katowice Lubliniec 4 020 787,22 Katowice Ujsoły 3 953 221,95 Szczecin Strzelce Krajeńskie 3 834 329,80 Łódź Opoczno 3 827 951,06 Łódź Bełchatów 3 776 625,75 Poznań Syców 3 337 022,72 Kraków Nowy Targ 3 289 578,45 Białystok Supraśl 3 116 427,29 Wrocław Legnica 2 928 218,61 Olsztyn Jedwabno 2 804 283,00 Katowice Kobiór 2 655 359,91 Wrocław Świdnica 2 579 473,91 Szczecin Bierzwnik 2 384 102,71 Gdańsk Kościerzyna 2 281 430,02 Gdańsk Elbląg 2 204 516,64 Katowice Olkusz 2 156 866,67 Gdańsk Kolbudy 2 145 086,82
Nadleśnictwa, które poniosły największą stratę netto w 2016 r. RDLP Nadleśnictwo Strata netto [zł] Białystok Czerwony Dwór -1 074 777,49 Toruń Solec Kujawski -669 884,25 Szczecin Głusko -603 984,13 Wrocław Przemków -548 011,01 Olsztyn Młynary -542 388,63 Wrocław Bystrzyca Kłodzka -482 109,08 Białystok Bielsk -387 923,25 Radom Ostrowiec Świętokrzyski -316 904,25 Wrocław Lądek Zdrój -205 631,99 Wrocław Oława -189 118,04 Radom Suchedniów -118 266,76 Łódź Złoczew -75 328,22 Lublin Zwierzyniec -58 804,78 Białystok Gołdap -51 337,98 Warszawa Łochów -41 346,21 Wrocław Kamienna Góra -35 335,50 Kraków Nawojowa -24 333,34 Białystok Knyszyn -20 237,09 Radom Chmielnik -18 345,28 Wrocław Szklarska Poręba -16 638,02
Zasady podziału zysku netto w PGLLP Wynik finansowy (zysk netto) dzielony jest wewnętrznie w Lasach Państwowych i może być przeznaczony zgodnie z dyspozycją 19 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 1994 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej w PGL Lasy Państwowe. Z dodatniego wyniku finansowego nadleśnictw mogą być wydzielone środki w wysokości nie przekraczającej 15%, z przeznaczeniem na: nagrody dodatkowe, zasilenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz cele społecznie użyteczne, pozostała część wyniku zasila Kapitał (fundusz) własny. Podział zysku Lasów Państwowych następuje po akceptacji Ministra właściwego ds. środowiska po wcześniej przeprowadzonej weryfikacji niewykonanych zadań rzeczowych z zakresu działalności podstawowej nadleśnictw, o których mowa w 19 ust.1 powyższego rozporządzenia.
Kapitał zasobów LP 200 167 739,96 311 141 675,55 283 898 923,58 395 711 704,61 15 000 280,94 Cele społecznie użyteczne 15 490 689,95 14 248 249,79 12 782 397,71 Zasilenie ZFŚS 9 525 040,80 7 680 352,18 5 618 063,23 5 284 679,36 2015 r. 2014 r. 2013 r. 2012 r. Nagrody dla pracowników 0 0 0 0 0 100000000 200000000 300000000 400000000 500000000 Ryc. 4. Przeznaczenie i podział wyniku finansowego Lasów Państwowych w latach 2012-2015
40000000 35000000 30000000 25000000 Nagrody dla pracowników 20000000 Zasilenie ZFŚS 15000000 10000000 Cele społecznie użyteczne 5000000 Kapitał zasobów LP 0 Ryc. 5. Przeznaczenie i podział wyniku finansowego nadleśnictw w roku 2015
Podsumowanie 1. Wynik finansowy Lasów Państwowych jest kategorią ekonomiczną na którą mają wpływ przychody i koszty oraz czynniki wewnętrzne i zewnętrzne oddziaływujące na sytuację finansową jednostek organizacyjnych LP. 2. Czynnikiem decydującym o wyniku finansowym nadleśnictw (o zysku lub stracie netto) są przede wszystkim wielkość popytu na drewno oraz ceny sprzedaży drewna. Przykładem może być liczba nadleśnictw, która poniosła stratę w 2012 r. 3. Analiza wyników finansowych nadleśnictw o największej zyskowności czy deficytowości w latach 2012-2016 wskazuje na potrzebę indywidualnego podejścia do rozpoznania przyczyn wpływających na sytuację finansową każdej takiej jednostki. 4. W odróżnieniu od firm działających w gospodarce rynkowej, wynik finansowy jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych nie jest pochodną suwerennych decyzji kierownictwa jednostki podejmowanych na własne ryzyko, na własny koszt i we własnym zakresie. Jednostki organizacyjne Lasów Państwowych łączy bowiem wspólny system finansowy, w którym niejednokrotnie ratunkową rolę spełnia fundusz leśny. 5. Zysk netto uzyskiwany przez jednostki organizacyjne Lasów Państwowych może być przeznaczany na nagrody dla pracowników, zasilenie ZFŚS, cele społecznie użyteczne oraz kapitał zasobów LP. W latach 2012-2015 w ponad 90% zysk netto był przeznaczany na zasilenie kapitału zasobów LP, zaś nie przeznaczono żadnych środków z tego źródła finansowania na nagrody dla pracowników.
Dziękujemy za uwagę