INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK WIERTNIK kod 311707 Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów 4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie 5) Informacje dodatkowe 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej ANEKS STATYSTYCZNY Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy, Aktualizacja: Bydgoszcz, maj 2017 r. 1
1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny Zawód technik wiertnik (kod 311707) to jeden z 2455 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. 2014, Poz. 1145 z późn. zm.). W poprzedniej klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tą samą nazwę oraz kod. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik wiertnik, powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań 1 : - wykonywania prac związanych z montażem i demontażem urządzeń wiertniczych; - nadzorowania prac montażowych i demontażowych; - dobierania narzędzi i osprzętu do wykonywania prac wiertniczych; - organizowania i prowadzenia procesu wiercenia. PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (grupa duża 3 31) Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji 1 Źródło: http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu20170000860 - podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik wiertnik 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 2
i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) Sytuacja zawodu na rynku pracy 5 W 2016 r. w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko-pomorskiego nie odnotowano danych statystycznych dla zawodu technik wiertnik. W latach 2012-2015 liczba bezrobotnych oraz zgłoszeń wolnych miejsc pracy dla zawodu technika wiertnika w województwie kujawsko-pomorskim, pozostających w rejestrach Urzędów Pracy były wielkościami symbolicznymi. W całym analizowanym okresie powiatowe urzędy pracy zarejestrowały łącznie 3 osoby z zawodem technika wiertnika. W tym czasie pracodawcy zgłosili 1 ofertę pracy(w 2012 r.). Od 2015 r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 6. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów pozostaje nieokreślona nie przynależy do żadnej z grup. Zawód technika wiertnika w 2015 został zakwalifikowany do grupy zawodów max nadwyżkowych, w 2016 roku 5 Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim w poszczególnych latach dostępny jest na stronie: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 6 Wskaźnik dostępności ofert pracy : iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia : iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu Wskaźnik płynności bezrobotnych : iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 3
zawód ten nie został zakwalifikowany do grupy zawodów deficytowych, zrównoważonych lub nadwyżkowych. Dane statystyczne dotyczące zawodu technik wiertnik umieszczono w aneksie. 3) Prognozy dla rynku pracy-barometr Zawodów Z badania pt. Barometr zawodów 7, prognozującego zapotrzebowanie na zawody w województwie kujawsko-pomorskim wynika, że zawód technik wiertnik, ujęty w grupie barometrowej pod nazwą górnicy i operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych w 2017 r. nie został zaklasyfikowany do zawodów nadwyżkowych, deficytowych, zrównoważonych. Zapotrzebowanie na zawód było trudne do ustalenia. 7 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2017 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2016 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. 4
4) Kształcenie i doskonalenie w zawodzie Podstawa prawna w kształceniu Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2017 poz. 622) określa, że zawód technik wiertnik w roku szkolnym 2017/2018 można zdobyć w czteroletnim technikum, oraz w szkole policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku. Od roku szkolnego 2020/2021 zawód ten będzie można zdobyć w dwuletniej szkole branżowej II stopnia oraz w pięcioletnim technikum. Jak wynika z danych Systemu Informacji Oświatowej 8 (stan na dzień 08.05.2017) w województwie kujawsko pomorskim brak jest szkół kształcących w zawodzie technik wiertnik. Tym samym nie ma uczniów i absolwentów w tym zawodzie. 5) Informacje dodatkowe POMOCNE ADRESY www.psz.praca.gov.pl Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia zawiera szereg informacji dotyczących różnego rodzaju zawodów, w tym także zawodów informatycznych. Można znaleźć opisy zawodów (w zakładce Publikacje znajduje się np. Przewodnik po Zawodach), informacje o ofertach pracy w urzędach pracy, standardy kwalifikacyjne i inne. http://wup.torun.pl strona Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu http://tujestpraca.eu Portal poświęcony zagadnieniom związanym z poszukiwaniem zatrudnienia, serwis prowadzony jest przez urzędy pracy województwa kujawsko-pomorskiego. Portale internetowe Aleksander Wyra, Gabriela Poloczek Prowadzenie prac wiertniczych różnymi technikami wiertniczymi http://naftowka.pl/zsp4/media/pomoce/wiertnik/rodzaje_wiercen.pdf, http://www.brzozowa5.edu.pl/dla-kandydatow/techikum-ksztaltowania-srodowiska/geoenergetyka/ AP Edukacja http://www.apedukacja.pl/technik-wiertnik,1311.html Naftówka.pl http://www.naftowka.pl/wp/?page_id=559 www.szkolnictwo.pl http://www.szkolnictwo.pl/szukaj,technik_wiertnik. KSIĄŻKI Antoni Białaczowski Wiertnictwo i górnictwo z zasadami BHP dla geologów Warszawa, 1978 r., Jan Cząstka Zarys wiertnictwa wydobywania ropy naftowej oraz gazu ziemnego ŚLĄSK, Katowice 1972, Andrzej Gonet, Stanisław Stryczek, Mirosław Rzyczniak Projektowanie otworów wiertniczych Kraków 2004 r., Ludwik Szostak Wiertnictwo Warszawa 1989 r., Karol Wojnar Wiertnictwo : technika i technologia Kraków 1997 r. Opracował: Adam Mickiewicz doradca zawodowy Akceptowała: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ w Bydgoszczy 8 Dane z Systemu Informacji Oświatowej: http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo 5
WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Bydgoszczy. 6) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej Technik wiertnik 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik wiertnik w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik wiertnik w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik wiertnik jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie w 4 krajach EOG zawód technik wiertnik jest regulowany, są to: Chorwacja, Polska, Republika Czeska i Węgry. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik wiertnik wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla operatorów urządzeń wiertniczych i wydobywczych ropy, gazu i innych surowców zostało zgłoszonych 240 ofert pracy z 15 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy w tym zawodzie znajduje się w Niemczech (102 oferty), Francji (63 ofert), Republice Czeskiej (15 ofert) i Rumunii (12 ofert) - dane wg stanu na dzień 19.05.2016 r. Technik wiertnik prowadzi prace wiertnicze w celu wykrycia bogactw mineralnych: ropy naftowej, gazu, węgla, surowców mineralnych, wody pitnej, pozyskania danych do prac geologicznobadawczych; wykonuje otwory dla studni, pali, słupów, kotwi, odwodnień, otwory na potrzeby górnictwa. Absolwent tego kierunku może być zatrudniony np. w zakładach prowadzących wiercenia poszukiwawcze złóż surowców mineralnych, wykonujących odwierty eksploatacyjne złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, wykonujących studnie wiercone dla potrzeb gospodarstw domowych, gospodarki komunalnej, a także w celu eksploatacji podziemnych wód mineralnych. Ważnym wymogiem stawianym przez zagranicznych pracodawców jest komunikatywna znajomość języka kraju zatrudnienia oraz posiadanie kilkuletniego doświadczenia na podobnym stanowisku. Przykładowe stawki płacy brutto w zawodzie technik wiertnik w wybranych krajach: Francja 9,61-10 /godz., Austria 12,95 /godz. Opracował: Jacek Paśniewski pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy 6
ANEKS SPIS TABEL Tabela 1. Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie technik wiertnik w latach: 2012-2016 7
Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy w zawodzie technik wiertnik w latach: 2012-2016 Lata Bezrobotni zarejestrowani w ciągu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w ciągu ogółem Bezrobotni według stanu na koniec Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w ciągu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec liczba kandydatów /1 ofertę pracy 2016 0 0 0 0 0 0 0 2015 1 0 1 0 0 0 0 2014 1 0 1 0 0 0 0 2013 1 1 0 0 0 0 0 2012 0 1 0 0 1 0 0 8