Ścieki jako surowiec zmiana paradygmatu?

energia woda środowisko Ścieki jako surowiec zmiana paradygmatu? Ścieki/odpady jako źródło energii (biogaz), wody, substancji pożywkowych i innych wartościowych surowców W ostatnim czasie szczególnego znaczenia ekonomicznego nabrało zagadnienie OZE (Odnawialnych Źródeł Energii) stając się dodatkowym bodźcem finansowym inwestycji w sektorze oczyszczania ścieków umożliwiającym czerpanie korzyści zarówno z wytworzonej energii przy jednoczesnej możliwości znacznego dofinansowania projektów. Praktycznie w przypadku oczyszczania ścieków oznacza to zastosowanie tam, gdzie jest to możliwe ze względu na charakterystykę ścieków technologii przetwarzających zanieczyszczenia organiczne do biogazu, który z kolei przetwarzany jest w instalacji kogeneracyjnej na energię elektryczną i cieplną. Z drugiej strony zaczęto traktować ścieki zarówno komunalne jak i powstające w trakcie procesów produkcyjnych jako zasób, z którego można odzyskiwać wartościowe produkty takie jak woda, substancje pożywkowe w postaci nawozów bogatych w azot i fosfor czy biopolimery. Takie postrzeganie ścieków wynika m.in. ze wzrastającego zapotrzebowania na wodę wraz z rozwojem cywilizacyjnym, jej niedoborem, a tym samym wzrostem cen wody. Obecnie w resorcie środowiska w opracowaniu jest nowy projekt ustawy Prawo wodne. dr inż. Bogusław Buczak Veolia Water Technologies Sp. z o.o. Powszechnie znany jest fakt kurczenia się zasobów fosforu na świecie, pierwiastka niezbędnego dla życia na ziemi, którego wkrótce może zabraknąć. Ścieki jak i odpady bogate są we wszystkie te elementy. Realizacja filozofii zmierzającej do redukcji śladów węglowego, wodnego i odzysku energii w świecie ściekowym była czynnikiem stworzenia pojęcia bio-rafinerii. Ogólną ideę bio-rafinerii przedstawia poniższy schemat ideowy. Jeszcze niedawno była to idea przyszłości, jednak dzięki gwałtownemu rozwojowi technologii oczyszczania ścieków i przetwarzania produktów, możemy z całą pewnością stwierdzić iż to dzień dzisiejszy. Oczywiście wdrożenie tej idei na skalę przemysłową wymaga zastosowania najnowocześniejszych technologii, które z jednej strony muszą spełnić wymagania procesowe, być wysokoefektywne, a z drugiej stawić czoła wyzwaniom ekonomicznym. Powodem do dumy jest fakt, iż instalacje realizujące powyższą ideę już pracują i są budowane w Polsce będąc unikalnymi rozwiązaniami w skali światowej. Przykłady takich instalacji zrealizowanych i budowanych przez Veolia Water Technologies (VWT) prześledźmy na przykładzie: SM Mlekovita w Wysokim Mazowieckim, jednego z największych producentów czekolady i karmy dla zwierząt oraz producenta soków i napojów Tymbark Olsztynek. SM Mlekovita SM Mlekovita, jeden z największych producentów mleka i przetworów mlecznych w niemal całym ich spektrum generuje ok. 5000 m 3 wysoko stężonych ścieków na dobę o ładunku organicznym 30t ChZT/d. Wielkość oczyszczalni możemy określić na 330 000 RLM (Równoważna Liczba Mieszkańców). Ścieki produkcyjne i komunalne oczyszczane były dotychczas w istniejącej klasycznej oczyszczalni pracującej w technologii osadu czynnego. Wzrost produkcji spowodował konieczność modernizacji i rozbudowy istniejącej instalacji. Cele i wymagania rozbudowy Lech Maryniak Coca-Cola Hellenic Polska e-wydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl 1/2014 35

energia woda środowisko xxxxxxxxxxxxx i modernizacji były bardzo wysokie i zawierały m.in.: Uzyskanie efektu ekologicznego Przejęcie zwiększonych ładunków zanieczyszczeń Wykorzystanie istniejącej infrastruktury Zamknięcie rozbudowy i modernizacja oczyszczalni w obrębie istniejącej działki Proces oczyszczania powinien być energooszczędny, prosty i przebiegać w znacznym stopniu samoczynnie, przy minimalnym nadzorze personelu Uciążliwość oczyszczalni powinna być ograniczona do minimum Zastosowane rozwiązania technologiczne powinny minimalizować ilość powstających osadów Produkcja zielonej energii energetyczne wykorzystanie powstającego biogazu Zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych przekształcenie oczyszczalni z instalacji koszto twórczej w samowystarczalną lub zysko twórczą Inwestycja musiała być realizowana przy jednoczesnej normalnej pracy istniejącej oczyszczalni. W pierwszym kroku konieczne było opracowanie optymalnej koncepcji technologiczno-procesowej. Kryteriami wyboru były: Całościowa analiza ekonomiczna: koszty inwestycyjne i eksploatacyjne Aspekty procesowe i ekonomiczne: kompensacja nakładów inwestycyjnych poprzez zysk z produkcji biogazu Zachowanie właściwego bilansu C/N Wnikliwa analiza charakterystyki ścieków, w tym poszczególnych frakcji ChZT Ryzyka procesowe związane ze składem oraz skomplikowaniem procesu oczyszczania Inwestycję: Rozbudowa i Modernizacja Oczyszczalni Ścieków z systemem kogeneracji rozpoczęto z podpisaniem umowy 1.02.2011 i zakończono wraz z rozruchem/parametryzacją instalacji: 15.09.2013. Prace obejmowały: Opracowanie dokumentacji technicznej i uzyskanie stosownych pozwoleń administracyjnych Projekt bazowy (koncepcja technologii) Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, pozwolenie wodnoprawne, pozwolenie na wytwarzanie odpadów, warunki przyłączeniowe dla kogeneracji Projekt Budowlany Decyzja o pozwoleniu na budowę Projekt Wykonawczy Realizacja robót budowlano- -montażowych Realizacja robót budowlanych i sieci zewn. (ok. 25% wszystkich robót) Realizacja instalacji elektrycznych i AKPiA (ok. 10% wszystkich robót) Realizacja instalacji technologicznych (ok. 65% wszystkich robót) Rozruch instalacji i przekazanie instalacji do użytkowania Projekt rozruchu, rozruch mechaniczny i technologiczny instalacji Dokumentacja powykonawcza (w tym instrukcja eksploatacji) Sprawdzenie gwarancji technologicznych Pozwolenie na użytkowanie, zgłoszenie emisji/ew. uzyskanie pozwolenia Zastosowane technologie: DAF (flotacja ciśnieniowa) mająca na celu odciążenia komór napowietrzania ładunkiem organicznym w zakresie 40-50% Beztlenowa fermentacja osadu poflotacyjnego i nadmiernego w reaktorze beztlenowym BiobulkTM o pojemności 7 000 m 3. Linia biogazowa i kogeneracja 2 x 800 kw Modyfikacja procesowa osadu czynnego Wyniki pracy oczyszczalni ścieków Najważniejszą rolą zmodernizowanej oczyszczalni ścieków jest niewątpliwie realizacja efektu ekologicznego. Pod tym względem oczyszczalnia osiąga wszelkie parametry ścieków oczyszczonych zgodnie z przepisami w zakresie znacznie przewyższającym wymagania. Wyniki pracy oczyszczalni za rok 2014 przedstawia poniższa tabela. Kolumna Odchylenie pokazuje o jakie wartości procentowe uzyskiwane efekty ekologiczne przewyższają wymagania ustawowe. 36 e-wydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl

Parametr Jednostka Ścieki mleczarskie Wartość dopuszczalna Ścieki oczyszczone Średnia* Odchylenie od wymagań ustawowych Redukcja [%] BZT5 mg/dm 3 2992,5 25 4,90-80,40% 99,8 ChZT mg/dm 3 4858,8 125 47,17-62,26% 99,0 Zawiesina mg/dm 3 1149,5 35 10,66-69,54% 99,1 Fosfor mg/dm 3 41 2 0,57-71,50% 98,6 Azot ogólny mg/dm 3 170 30 3,39-88,70% 97,9 Azot amonowy mg/dm 3 4 10 1,00-90,00% 75,0 Azot azotanowy mg/dm 3 75,4 30 1,03-96,57% 98,7 * Wyniki pracy oczyszczalni średnia za rok 2014 Roczny monitoring pracy oczyszczalni wskazuje na bardzo głębokie oczyszczenie ścieków zarówno w stosunku do zanieczyszczeń organicznych jak i biogenów. Wartości BZT5 poniżej 5mg/l świadczą o niemal całkowitym rozkładzie substancji organicznych. Należy nadmienić, że redukcja fosforu następuje całkowicie w procesie biologicznym tj. bez konieczności strącania solami żelaza. Fosforany jak i azot amonowy monitorowane są w procesie ciągłym on-line. Zwraca uwagę fakt, iż tak wysokie stopnie redukcji zanieczyszczeń, mimo wysokich stężeń wejściowych, uzyskiwane są za pomocą metod tradycyjnych i są na poziomie osiąganych przy zastosowaniu znacznie bardziej zaawansowanych technologii np. membranowych. Oczywiście zastosowanie tych ostatnich związane jest ze znacznymi nakładami operacyjno/eksploatacyjnymi. Serwatka Osad tlenowy (osad nadmierny z KOCZ). Średnia produkcja biogazu w roku 2014 ukształtowała się na poziomie 8 972 m 3 /d. Uwagę zwraca bardzo stabilna praca reaktora mimo zmienności składu substratu Produkcja metanu CH 4 osiąga wyższy poziom +10% od zakładanego Oczyszczalnia SM Mlekovita po modernizacji: widok reaktora beztlenowego Brak uciążliwości zapachowej proces jest w pełni zhermetyzowany Produkcja energii elektrycznej w agregatach kogeneracyjnych O stabilności pracy reaktora beztlenowego jak i wysokiej efektywności rozkładu ładunku organicznego świadczy produkcja biogazu, a w efekcie energii elektrycznej. Średnia wielkość produkcji energii Biogaz - Reaktor beztlenowy Biobulk Reaktor beztlenowy Biobulk jest zasilany substratem osadem z trzech źródeł: Osad z DAF (flotacja ciśnieniowa) e-wydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl 37

xxxxxxxxxxxxx elektrycznej wynosiła ok. 580 MWh na miesiąc. Poniższy wykres przedstawia średnią produkcję energii elektrycznej w CHP w roku 2014 Aspekty ekonomiczne/ podsumowanie: Modernizacja istniejącej oczyszczalni SM Mlekovita, nie tylko pozwoliła na przejęcie dodatkowych ładunków wynikających ze wzrostu produkcji, osiągnięcie efektu ekologicznego, ale zmieniła charakter oczyszczalni w sensie ekonomicznym z producenta kosztów na producenta zysków poprzez odzysk zawartej w ściekach energii. Jest to pierwsza instalacja tego typu w przemyśle mleczarskim w Polsce o dodatnim bilansie energetycznym uzyskiwanym z tzw. zielonej energii w takiej skali. Fabryka czekolady i karmy dla zwierząt Zwiększenie mocy produkcyjnych jak i strategia globalna firmy stawiająca ambitne zadania redukcji śladów węglowego, wodnego i zwiększenia efektywności energetycznej zaowocowała podjęciem decyzji o budowie nowej instalacji oczyszczania ścieków i utylizacji 38 powstających w trakcie produkcji odpadów w oparciu o najnowsze dostępne technologie z produkcją biogazu i odzyskiem wody. Cele i wymagania projektu: Jednoczesna utylizacja ścieków i odpadów Produkcja biogazu - największa możliwa Zrzut ścieków oczyszczonych do rzeki Zamknięcie obiegu wodnego dla 50% oczyszczonych ścieków tj. odzysk wody ze ścieków. Wymagane badania pilotowe Ograniczenia terenu dostępnego pod budowę Spełnienie wszelkich wymagań prawnych i ekologicznych oraz wymogów korporacyjnych. W oparciu o przeprowadzone intensywne 4 miesięczne badania pilotowe opracowany został unikatowy w skali światowej schemat technologiczny: Najnowsza technologia beztlenowa oparta o reaktor membranowy (Ultrafiltracja -UF) Memthane wraz z sekcją doczyszczającą złożoną z: procesu deamonifikacji na złożu zawieszonym Anita MOX (redukcja NNH4) tlenowego reaktora membranowego (UF) Biosep (MBR) zakończona mo du ł e m RO (o dw r ó c o n e j osmozy). MEMTHANE ANITA MOX BIOSEP RO Membranowa technologia beztlenowa MEMTHANE Od ponad 40 lat Veolia Water Technologies rozwija technologie fermentac ji metanowej dla różnorodnych zastosowań. W naszych laboratoriach prowadzone są bada n ia nad opt ymalizac ją procesu, możliwościami poddania fermentacji różnych substratów jak i konstrukcją nowych reaktorów. W Polsce technologie beztlenowe wdrażamy od lat 90-tych ub. wieku. Naszymi klientami byli i są m.in. Kompania Piwowarska (Tyskie Browar y Książęce), Carlsberg, Maspex - 4 instalacje (Tymbark Olsztynek I, II, Tymbark, Ekoland), Cargill, Hellena, Frito Lay, McCain, Nestle, Mlekovita, Agrana Fruit, e-w ydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl

energia woda środowisko PKN Orlen (Anwil), Kilargo, Browar Namysłów i wiele innych. W latach 80./90. ub. wieku wprowadziliśmy na rynek reaktory UASB i tzw. reaktory wysoko obciążone Biobed EGSB oparte na technologii osadu granulowanego, co stanowiło przełom w zastosowaniu technologii beztlenowej w przemyśle na szeroką skalę. Reaktory te nadal stanowią najbardziej zaawansowaną i szeroko stosowaną technologię aplikacji beztlenowych w zakresie ich stosowalności tj. dla ścieków średnio stężonych od 1,2-15g ChZT/l (ChZT Chemiczne Zapotrzebowanie Tlenu), o stosunkowo niskich zawiesinach <500mg/l i braku ekstraktu eterowego (tłuszczów) <50mg/l. Technologia osadu granulowanego została stworzona przede wszystkim dla rozkładu ChZT rozpuszczonego. Jej atutami są wysokie obciążenia reaktora, a tym samym krótki czas zatrzy- e-w ydanie do pobrania na: mania i relatywnie niewielkie kubatury. Znajdują one zastosowanie w wielu sektorach przemysłowych jak ścieki browarnicze, z produkcji soków, napojów, chemiczne, papiernicze etc. Jednak w wielu przypadkach generowane przez przemysł spożywczy ścieki/odpady znacznie wykraczają poza wymienione powyżej zakresy parametrów. Często mamy do czynienia że ściekami o stężeniach ChZT>20g/l i jednoczesnym wysokim stężeniu zawiesin i tłuszczów. W takich przypadkach, do tej pory możliwe schemat y fermentacji metanowej ograniczały się do 2 alternatyw: Z a s t o s owa n i a k l a s yc z nyc h reaktorów typu CSTR (komór f e r me nt ac y j nyc h) opa r t yc h o osad kłaczkowaty. Te jednak charakteryzują się bardzo niskimi obciążeniami, a co za tym idzie dużymi kubaturami, co znacz- www.agroindustry.pl nie ogranicza ich stosowalność w praktyce. Możliwe redukcje ChZT w tym przypadku sięgają ok. 90%. Zastosowania reaktorów wysoko obciążonych z osadem granulowanym. Wadą takiego rozwiązania jest jednak konieczność intensywnego wstępnego usuwania zawiesin i tłuszczów najczęściej w procesie flotacji (dozowanie chemii, produkcja dużych ilości osadu), a tym sa my m zw iąza nego z n i m i ChZT. Oczywiście wiąże się to z odpowiednio niższą produkcją biogazu i koniecznością rozcieńczania ścieków do akceptowalnych stężeń. W tym przypadku produkcja biogazu odnosi się zw yk le do 50-70% ładu n ku ChZT zawartego w ścieku surowym. Niemożliwe jest łączenie ścieków z odpadami. 39

energia woda środowisko xxxxxxxxxxxxx Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu na wysokoefektywny reaktor dla w/w rodzajów strumieni o stężeniach >20g ChZT/l Veolia Water Technologies opracowała, przetestowała i wprowadziła na rynek innowacyjną technologię MEMTHANE - beztlenowy reaktor membranowy pozwalający na osiągnięcie z jednej strony najlepszej możliwej jakości strumienia podczyszczanego, a z drugiej najwyższej możliwej ilości produkowanego biogazu. Redukcja ChZT w tym przypadku to 95-99,5% w zależności od zastosowanego substratu. Ilość produkowanego metanu jest ściśle związana z usuniętym ładunkiem ChZT i wynosi ok. 0,35 Nm3 CH4 (metanu)/kg ChZT usuniętego. Tak więc im wyższa redukcja ChZT tym większa ilość produkowanego metanu. MEMTHANE został specjalnie opracowany przez VWT do obróbki beztlenowej wysoce stężonych ścieków, odpadów organicznych, których fermentacja metanowa jest niemożliwa wprost przy zastosowaniu w/w technologii osadu granulowanego ze względu na obecność substancji toksycznych, wysokiego zasolenia oraz przede wszystkim dużej zawartości zawiesin i/lub ekstraktu eterowego. Beztlenowy reaktor membranowy schemat MEMTHANE jest kompaktowym systemem łączącym biologiczną degradację beztlenową z procesem separacji membranowej. Strumień ścieków/odpadów dopł ywając ych kierowany jest do reaktora beztlenowego, gdzie fermentacji ulegają związki organiczne. Procesowi temu towarzyszy produkcja biogazu. Następnie ścieki przefermentowane przepływają przez pakiet membran filtracyjnych, gdzie następuje oddzielenie 40 czystego filtratu (permeat) od biomasy. Biomasa jest zawracana do reaktora, podczas gdy permeat pozbawiony części stałych i z niską zawartością BZT/ChZT jest odprowadzany. Zawiesiny (w tym bakterie) oraz roztwory koloidalne są zatrzymywane na membranach, a tym samym pozostają one w reaktorze biologicznym. Korzyści są dwojakie: Znaczna poprawa jakości ścieków na odpływie z uwagi na brak zawiesin oraz zredukowane stężenia koloidów i związanego z nimi ChZT i BZT Znaczny wzrost stężenia aktywnej biomasy w reaktorze, co pozwala na wzrost efektywności biologicznego oczyszczania. Unikalna konfiguracja membran, zlokalizowanych na zewnątrz poza reaktorem daje prosty i łatwy w utrzymaniu niezależny i zamknięty system. Obecne dane z rozruchu reaktora Memthane : Redukcję ChZT w reaktorze Memthane obrazuje poniższy wykres. w procesie beztlenowym zostaje przetworzony na cenny biogaz z wydajnością >99%, co jednocześnie pozwala na osiągnięcie bardzo wysokiej jakości odpływu <100mgChZT/l w jednym procesie. Technologia ANITA Mox. Skrócona droga eliminacji NNH4 W trakcie rozkładu beztlenowego ścieków wskutek rozkładu białek azot organiczny ulega prawie w całości transformacji w azot a monow y. W rozpat r y wa ny m przypadku stężenia azotu amonowego sięgają kilkuset mg/l przy jednoczesnym deficycie węgla rozkładalnego, co wynika z wysokiej efektywności reaktora Memthane i w ysok iej produkc ji biogazu. W takich warunkach konieczne jest zastosowanie innego procesu niż klasyczna eliminacja azotu poprzez nitryfikację i denitryfikację. W tym przypadku zastosowanie tech nolog ii ANITA Mox jest nieocenione. Klasyczna eliminacja azotu Jak można wnioskować z danych operacyjnych zastosowanie technologii Memthane niemal cały ładunek organiczny rozkładalny e-w ydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl

Skrócona eliminacja azotu Anita MOX Proces realizowany jest w warunkach beztlenowych w warstwie biofilmu wytwarzanego na nośnikach kształtkach. Moduł filtracyjny reaktora Biosep Efektem zastosowania procesu ANITA Mox jest: Zużycie energii (-60%) Emisja CO 2 (-80%) Brak konieczności dostarczania łatwo rozkładalnego C (ChZT) Wysokie obciążenia, mała kubatura reaktora. Proces tlenowy membranowy Biosep oraz RO Odzysk wody wymaga odpowiedniego przygotowania ścieków przed odwróconą osmozą, a w szczególności osiągnięcie stężeń BZT poniżej 5 mg/l, co pozwoli na uniknięcie biofoulingu membran RO. W tym przypadku najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie reaktora tlenowego z ultrafiltracją. Cechami charakterystyczną technologii Biosep jest: Elastyczność w stosowaniu membran możliwe zastosowanie membran zanurzonych jak i w układzie suchym Całkowita eliminacja zawiesin Najwyższy możliwy stopień usunięcia biodegradowalnego ChZT, BZT, N I P Doskonała mikrobiologiczna jakość odpływu (przekraczająca jakość wody do kąpieli wg. Dyrektywy 2006/7/EC, Annex II klasyfikacja jakość doskonała ) Jakość odpływu odpowiednia dla aplikacji zawracania wody. Pełna ochrona modułu RO Aspekty ekonomiczne/ podsumowanie Ponownie jak w przypadki SM Mlekovita aspekty nowatorskiego podejścia do zagadnienia gospodarki ściekowej i odpadami prowadzą do szeregu korzyści takich jak: Ekonomiczne, wymierne, które pozwolą na osiągnięcie efektu ekologicznego, przy zmienionym charakterze oczyszczalni z producenta kosztów na producenta zysków poprzez odzysk zawartej w ściekach energii i wody, Niewymierne wynikające z wizerunku tzw. zielonego producenta. Zapewne jedne i drugie prowadzą do zwiększenia konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez m.in. obniżenie kosztów produkcji. Omawiana instalacja jest unikatową w skali światowej. Tymbark Olsztynek Zakład przetwórstwa owoców i warzyw Tymbark MWS Sp. z o.o. Sp. k. w Olsztynku posiadał podczyszczalnię ścieków wybudowaną w latach 2005 2006 przez Veolia Water Technologies, z której ścieki były odprowadzane do kanalizacji miejskiej. W 2010r podjęto decyzję o rozbudowie oczyszczalnie wskutek zwiększenia mocy produkcyjnych. Celem nowej inwestycji było wykonanie nowej wysokoefektywnej oczyszczalni ścieków, której parametry odpływowe pozwoliłyby na zrzut ścieków oczyszczonych do rzeki. Ze względu na korzyści technologiczno-ekonomiczne do e-wydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl 41

xxxxxxxxxxxxx oczyszczenia ścieków w Zakładzie Przetwórstwa Owoców i Warzyw Tymbark w Olsztynku zastosowano sekwencję procesu beztlenowego i tlenowego. Układ oparty jest na wysokoefektywnym reaktorze beztlenowym Veolia BIOBED EGSB pracującym w technologii osadu granulowanego oraz reaktorach tlenowych Veolia MBBR (Moving Bed Biological Reactor) pracujących w technologii złoża ruchomego. Kontrakt obejmował kompleksową realizację inwestycji w trybie pod-klucz wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę, roboty budowlane i montażowe, dostawy i montaż urządzeń mechanicznych oraz elektrycznych, nadzór nad przebiegiem prac, rozruch instalacji oraz szkolenie obsługi. Oczyszczalnia ścieków została zrealizowana w terminie od czerwca 2011 do lipca 2013 r. W wyniku wdrożenia projektu Tymbark Sp. z o.o. Sp.k. w Olsztynku odprowadza ścieki oczyszczone o charakterystyce zgodnej z wymaganiami zrzutu określonymi w pozwoleniu wodno-prawnym. Parametry osiagane w rzeczywistości (okres lipiec 2013-kwiecień 2015) CHZT średnia - 29 g O2/m 3 (norma 125) Zawiesina średnia - 17 g O2/m 3 (norma 35) Fosfor średnia -1 g/m 3 (norma 2) Azot ogólny średnia 11g/m 3 (norma 30) Azot amonowy średnia 1 g/m 3 (norma 10) Skład biogazu: Metan średnio 83,2% Siarkowodór po odsiarczeniu 4,7ppm Układ technologiczny oczyszczalni zapewnia możliwość wyrównywania przez kilka godzin nierównomiernego obciążenia obiektów oczyszczalni zarówno pod względem hydraulicznym jak i ładunków zanieczyszczeń. Ciąg technologiczny oczyszczalni składa się z następujących etapów i obiektów: Podczyszczanie ścieków na kracie w celu usunięcia większych zanieczyszczeń stałych. Podczyszczenie ścieków na sito-piaskowniku w celu zatrzymania mniejszych części stałych i piasku. Okresowe magazynowanie ścieków o zbyt niskim lub wysokim ph oraz wysokim stężeniu ChZT (pomiar OWO on-line) w zbiorniku zrzutów awaryjnych Podczyszczenie w procesie flotacji w celu usunięcia zawiesiny. Rozpoczęcie procesu wstępnej fermentacji kwaśnej w zbiorniku buforowym. Oczyszczanie biologiczne beztlenowe w reaktorze Veolia BIOBED EGSB. Oczyszczanie biologiczne tlenowe w reaktorze Veolia AnoxKaldnessTM MBBR wykorzystujący zjawisko tworzenia się bioflimu na nośnikach. Doczyszczenie ścieków z zawiesin i fosforu w procesie flotacji ciśnieniowej i na filtrze piaskowym. Odwadnianie osadu na wirówce. Linia biogazu wyposażona jest w świeczkę, zbiornik biogazu stację odsiarczania Veolia Sufothane oraz układ sprężarek. W procesie oczyszczania beztlenowego część powstającej energii jest magazynowana w postaci biogazu, który po uprzednim odsiarczeniu na stacji biologicznego odsiarczania był spalany w kotłowni. Obecnie biogaz wykorzystywany jest jako paliwo do stacji kogeneracji o mocy 800kW. Efekty oczyszczania/produkcja biogazu Zalety zastosowanej technologii oczyszczania ścieków: Oczyszczalnia osiąga wszelkie parametry ścieków oczyszczonych zgodnie z przepisami w zakresie znacznie przewyższającym wymagania. Stabilna praca rektora beztlenowego niezależnie od dużej zmienności obciążeń objętościowych i temperatury. Bezproblemowe wyłączanie i włączanie reaktora zarówno krótkookresowe jak i długookresowe. Bardzo wysoka elastyczność pracy w zmiennych warunkach w tym pracy sezonowej. Stabilna praca sekcji tlenowej (m. in. zmniejszenie indeksu Mohlmanna poniżej 100). Mały przyrost osadu nadmiernego, Dodatni bilans energetyczny. Zastosowany proces zapewnił bardzo stabilną pracę oczyszczalni, niezależnie od wahań jakości i ilości ścieków surowych z dodatkową korzyścią w postaci wytwarzanego biogazu, który jest wykorzystywany jako dodatkowe źródło energii dla zakładu i stanowi podstawę certyfikatów OZE. Podsumowanie Idea Biorafinerii stała się faktem. Do produkcji biogazu i zamykania obiegów wodnych dołączają kolejne procesy odzysku wartościowych surowców ze ścieków. Wspomniane nawozy jak MAP (fosforan amonowo magnezowy), czy produkowane z osadu biopolimery. Rynek wykazuje coraz większe zainteresowa- 42 e-wydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl

energia woda środowisko ChZT Ścieki surowe/ścieki oczyszczone Tymbark w Olsztynku Zawiesina ścieki surowe/ścieki oczyszczone Tymbark w Olsztynku e-w ydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl 43

energia woda środowisko xxxxxxxxxxxxx Ilość produkowanego biogazu Sezon/poza sezonem Tymbark w Olsztynku nie nowymi technologiami i tego rodzaju aplikacjami. Z pewnością jest to kierunek, który będzie się w najbliższym czasie intensywnie rozwijał, by wkrótce stać się obowiązującym standardem. Veolia Water Technologies Sp. z o.o. ul. Puławska 2, 02-566 Warszawa tel. +48 22 5688300 e-mail: info.poland@veolia.com www.veoliawaterst.pl Oczyszczalnia ścieków dla zakładu Tymbark w Olsztynku 44 e-w ydanie do pobrania na: www.agroindustry.pl