UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU

Podobne dokumenty
Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

PROJEKT REZOLUCJI. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski B8-0685/

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PL Zjednoczona w różnorodności PL

Wniosek DYREKTYWA RADY

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ

PROJEKT SPRAWOZDANIA

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR

Status Rzecznika Praw Obywatelskich

Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DYREKTYWA RADY

Unit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne

Postępowanie administracyjne w UE

ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

11917/12 MSI/akr DG C1

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 27 stycznia 2017 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Zalecenie DECYZJA RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 249 ust. 1, a także mając na uwadze, co następuje:

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DECYZJA RADY

Wspólny wniosek DECYZJA RADY

P7_TA(2010)0380 Instrument finansowy na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie ***I

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 19 maja 2017 r. (OR. en)

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DECYZJA RADY

Postępowanie w sprawie naruszenia Traktatów przeciwko państwom członkowskim (art TFUE)

Art. 263 TFUE (1) skarga o stwierdzenie nieważności

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

EUROPEJSKI RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 112 I. Legislacja. Akty o charakterze nieustawodawczym. Rocznik kwietnia 2019.

ROZPORZĄDZENIE RADY (EURATOM, WE) NR 2185/96. z dnia 11 listopada 1996 r.

Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

Związek pomiędzy dyrektywą 98/34/WE a rozporządzeniem w sprawie wzajemnego uznawania

DECYZJA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO (UE)

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 249 ust. 1, a także mając na uwadze, co następuje:

Dostosowanie niektórych aktów prawnych przewidujących stosowanie procedury regulacyjnej połączonej z kontrolą do art. 290 i 291

Wniosek DECYZJA RADY

ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.

DECYZJE. uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

OŚWIADCZENIE O OCHRONIE PRYWATNOŚCI

Opinia nr 6/2014. (przedstawiona na mocy art. 325 TFUE)

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

Wniosek DECYZJA RADY

DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) / z dnia r.

PARLAMENT EUROPEJSKI

PARLAMENT EUROPEJSKI

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

III PARLAMENT EUROPEJSKI

***I PROJEKT SPRAWOZDANIA

10432/19 pas/ap/ur 1 TREE.2.A

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. zmieniająca

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) / z dnia r.

10425/19 pas/ap/mk 1 TREE.2.A

ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.

UMOWY MIĘDZYNARODOWE

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DECYZJA RADY

ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej III. (Akty przygotowawcze) RADA (2008/C 52/01)

PROJEKT SPRAWOZDANIA

PARLAMENT EUROPEJSKI Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE

KOMUNIKAT DLA POSŁÓW

Wytyczne w sprawie rozpatrywania skarg w sektorze papierów wartościowych i bankowości

Wniosek ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 16 grudnia 2015 r. (OR. en) Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek dotyczący ROZPORZĄDZENIE RADY

przyjęta 4 grudnia 2018 r. Tekst przyjęty

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 28 stycznia 2014 r. (OR. en) 17930/1/13 REV 1. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2011/0465 (COD)

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

***II PROJEKT ZALECENIA DO DRUGIEGO CZYTANIA

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0411/1. Poprawka. Peter Jahr w imieniu grupy PPE

Stosowanie zasady wzajemnego uznawania wyroków *

LIMITE PL. 5126/15 nj/hod/kal 1 DGB 3A. Bruksela, 12 stycznia 2015 r. (22.01) (OR. en) Rada Unii Europejskiej 5126/15 LIMITE

Prawo pierwotne i prawo wtórne

Wniosek DECYZJA RADY

ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) / z dnia r.

INFORMACJA NA TEMAT OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 338 ust. 1,

I. Podstawowe Definicje

*** PROJEKT ZALECENIA

Ochrona danych osobowych

PRAWA PODMIOTÓW DANYCH - PROCEDURA

EUROPEJSKA RADA DS. RYZYKA SYSTEMOWEGO

UZASADNIONA OPINIA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWIE POMOCNICZOŚCI

Transkrypt:

UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Z biegiem lat Unia przejęła wiele zadań, których realizacją zajmowały się jej instytucje, działając wspólnie z administracjami krajowymi w celu wdrażania unijnych strategii politycznych, lub w ograniczonej liczbie przypadków instytucje, które bezpośrednio administrowały tymi strategiami politycznymi lub procedurami. Utworzono wiele organów, urzędów i agencji; niektóre z nich pełnią także funkcje administracyjne. Obywatele i przedsiębiorcy w coraz większym stopniu uczestniczą w sprawach na szczeblu unijnym, np. składając wnioski o fundusze unijne, wnosząc skargę czy zwracając się o dokumenty. Takiemu zwielokrotnieniu podmiotów i zwiększeniu złożoności procedur nie towarzyszyło kompleksowe i horyzontalne prawodawstwo. W istocie prawo administracyjne Unii jest rozproszone. Systematyczne podejście zastosowano jedynie do nielicznych obszarów unijnej działalności administracyjnej, a wciąż pozostaje wiele luk i niepewności. Artykuł 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (Karty) przewiduje prawo do dobrej administracji. Ustanawia pewne zasady i prawa: Ustanawia pewne zasady i prawa: zasady sprawiedliwości, bezstronności i terminowości w czynnościach administracyjnych, prawo do bycia wysłuchanym przed przyjęciem negatywnej decyzji, prawo dostępu do akt sprawy, obowiązek uzasadnienia, prawo do naprawienia szkody wyrządzonej przez instytucje Unii oraz uprawnienia dotyczące języka. Niemniej to nie wystarcza. Dla umożliwienia wykonywania prawa do dobrej administracji należy zapewnić obywatelom skuteczne, przewidywalne i dostępne procedury: zasady i uprawnienia trzeba przełożyć na przepisy, które dają jasne i proste odpowiedzi na podstawowe pytania w sprawach takich jak wszczęcie postępowania administracyjnego, terminy i środki odwoławcze. Parlament Europejski wielokrotnie wzywał do przyjęcia rozporządzenia o unijnym postępowaniu administracyjnym. W rezolucji z 6 września 2001 r. 1 Parlament zatwierdził ze zmianami Europejski Kodeks Dobrej Praktyki Administracyjnej, który opracował Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, oraz wezwał Komisję do przedstawienia wniosku dotyczącego rozporządzenia zawierającego Kodeks dobrego postępowania administracyjnego na podstawie art. 308 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Wejście w życie traktatu lizbońskiego, który wzmacnia prawne ramy praw obywateli i ich udziału w demokratycznym życiu Unii, nadało nową dynamikę rozważaniom Parlamentu Europejskiego na temat prawa administracyjnego i pracom w tej dziedzinie. Wprowadzenie nowej podstawy prawnej dla sposobu, w jaki instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii mają wykonywać swoje zadania art. 298 TFUE sprzęgło potrzebę efektywności z celem otwartości i niezależności. W dniu 23 marca 2010 r. Komisja Prawna powołała grupę roboczą w sprawie prawa administracyjnego UE z myślą o dokonaniu bilansu istniejącego prawa administracyjnego UE. Grupa robocza korzystała z pomocy i fachowej wiedzy praktyków, pracowników akademickich, organizacji pozarządowych oraz członków i urzędników innych instytucji, agencji, organów i urzędów. 1 Dz.U. C 72 E z 21.3.2002, s. 331. DV\1083272.doc PE574.998v03-00

Ustalenia dokonane w analizie grupy roboczej ujęto w dokumencie roboczym, w którym zasugerowano możliwość przygotowania inicjatywy ustawodawczej dotyczącej jednolitego, ogólnego prawa administracyjnego, które będzie wiążące dla instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii i stworzy minimalny zestaw gwarancji dla obywateli i przedsiębiorców, którzy bezpośrednio prowadzą swoje sprawy w administracji Unii. Komisja Prawna zatwierdziła dokument roboczy na posiedzeniu w dniu 21 listopada 2010 r. Po zatwierdzeniu na szczeblu komisji Parlament Europejski przyjął w dniu 15 stycznia 2013 r. przełomową rezolucję, w której zwrócił się do Komisji o przedstawienie na podstawie art. 298 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie europejskiego prawa o postępowaniu administracyjnym, zgodnie z szeregiem szczegółowych zaleceń, które teraz stanowią trzon obecnego wniosku. Celem wniosku jest udostępnienie obywatelom i administracji Unii kompleksowego i horyzontalnego postępowania administracyjnego. Obywatele i przedsiębiorcy skorzystają z jednolitych gwarancji proceduralnych, których będzie można dochodzić w sądach UE. Administracja Unii skorzysta również z jasnego i jednolitego zestawu przepisów. Zwiększenie przejrzystości i dostępności wzmocni zaufanie i poprawi stosunki między obywatelami a administracją Unii, co utrwali także legitymizację Unii. 2. PODSTAWA PRAWNA, POMOCNICZOŚĆ I PROPORCJONALNOŚĆ Podstawa prawna Wniosek opiera się na art. 298 TFUE, który stanowi, że instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii, wykonując swoje zadania, korzystają ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji. Ponadto art. 298 stanowi, że Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, określają stosowne przepisy. Celem wniosku jest zawarowanie prawa do dobrej administracji, a także otwartej, efektywnej i niezależnej administracji Unii poprzez ustanowienie przepisów proceduralnych regulujących jej czynności administracyjne. Podstawę prawną wniosku stanowi więc art. 298 TFUE. Pomocniczość Traktat lizboński (art. 5 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 3 TFUE) stanowi, że zasada pomocniczości nie obejmuje dziedzin należących do wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej. Akt taki jak wniosek dotyczący rozporządzenia, sporządzony na podstawie art. 298 TFUE dla ustanowienia proceduralnych przepisów regulujących czynności administracyjne Unii, ma wewnętrzny charakter organizacyjny i dlatego należy do wyłącznej kompetencji Unii Europejskiej. Z tego względu nie stosuje się zasady pomocniczości. PE574.998v03-00 2/2 DV\1083272.doc

Proporcjonalność Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności, gdyż ściśle ogranicza się do elementów niezbędnych do osiągnięcia jego celów. 3. SZCZEGÓŁOWE OMÓWIENIE WNIOSKU Przedmiot i cel Rozporządzenie ustanawia proceduralne zasady regulujące każdy etap postępowania administracyjnego, od jego wszczęcia, poprzez przebieg aż do zakończenia postępowania. Zakres stosowania W zgodzie z art. 298 TFUE w art. 2 rozporządzenia jasno stwierdzono, że rozporządzenie stosuje się do administracji instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii z wyraźnym wyłączeniem administracji państw członkowskich. Wynika to także z definicji administracji Unii w art. 4 lit. a) rozporządzenia oraz stanowi odzwierciedlenie treści art. 41 Karty. W zakresie rozporządzenia ujęto tylko czynności administracyjne sensu stricto. Z tego powodu wyraźnie wyłączono z zakresu rozporządzenia procedury ustawodawcze, postępowania sądowe oraz procedury zmierzające do przyjęcia aktów delegowanych i wykonawczych, a także akty nieustawodawcze bezpośrednio oparte na Traktatach. Tylko akty administracyjne o zasięgu ogólnym mają szczegółowe uregulowania, które zamieszczono w rozdziale VI. Stosunek rozporządzenia do innych aktów prawnych Unii Artykuł 3 wyjaśnia, że w założeniu rozporządzenie stanowi lex generalis, które stosuje się generalnie do wszystkich unijnych postępowań administracyjnych. Potwierdza również zasadę Lex specialis derogat legi generali, wyjaśniając, że przepisy rozporządzenia stosuje się z zastrzeżeniem instrumentów prawa wtórnego, które przewidują szczególne przepisy o postępowaniu administracyjnym. Jednak dla wzmocnienia gwarancji w zakresie dobrej administracji art. 3 wyraźnie stwierdza, że przepisy rozporządzenia należy stosować dla wypełnienia luk w obowiązującym prawie wtórnym Unii, które ustanawia szczególne przepisy o postępowaniu administracyjnym. Przewiduje również, że rozporządzenie należy wykorzystywać przy wykładni przepisów proceduralnych zawartych w innych przepisach wtórnego prawa Unii, żeby zapewnić spójność w stosowaniu podobnych procedur, nawet jeżeli ich szczegółowe cechy są odmienne. Wszczęcie postępowania administracyjnego Co do zasady, postępowanie administracyjne może wszcząć administracja z własnej inicjatywy lub można je wszcząć na wniosek. Artykuł 6 skupia się na przypadkach, w których postępowanie wszczyna się z własnej inicjatywy administracji. Nakłada obowiązek wszczęcia postępowania w drodze decyzji właściwego organu. To formalne wszczęcie postępowania daje pewność prawną, ponieważ wyznacza rozpoczęcie biegu istotnego, obowiązkowego terminu na przyjęcie ostatecznej decyzji, wyznaczonego w art. 17 ust. 1. Artykuł ustanawia także zasadniczy obowiązek powiadomienia o formalnym wszczęciu postępowania oraz udzielenia stronom odpowiednich i obszernych informacji, które umożliwią im w toku DV\1083272.doc 3/3 PE574.998v03-00

postępowania prawidłowe wykonywanie przysługujących im uprawnień w zakresie obrony. Takie informacje obejmują nazwisko i szczegółowe dane do kontaktu członka personelu właściwego dla prowadzenia postępowania. Wyznaczenie takiego właściwego urzędnika ma znaczenie dla wspierania lepszego przebiegu postępowania oraz zapewnia stronom lepszą ochronę praw proceduralnych. Ponadto przepis zakazuje upubliczniania decyzji o wszczęciu postępowania przed powiadomieniem o niej stron oraz zezwala na opóźnienie lub pominięcie powiadomienia tylko wówczas, gdy jest to bezwzględnie konieczne w interesie publicznym, np. jeżeli natychmiastowe powiadomienie mogłoby zakłócić rozpatrzenie sprawy. Artykuł 6 ust. 1 nakłada obowiązek zbadania szczególnych okoliczności sprawy przed podjęciem decyzji o ewentualnym wszczęciu postępowania, zgodnie z obowiązkiem starannego i bezstronnego rozpatrzenia sprawy ustanowionym w art. 9. Wreszcie zasada pewności prawnej wymaga od administracji, by podejmowała działania w określonym czasie od daty zdarzenia, które leży u podstaw postępowania administracyjnego. Ten termin przedawnienia wyznaczono na 10 lat. W przypadkach gdy postępowanie wszczyna się na wniosek strony (art. 7), wniosek ten podlega kilku wymogom formalnym. Z drugiej strony przyznaje się stronom określone, ważne prawa proceduralne, m.in. prawo do potwierdzenia odbioru wraz z pewnymi istotnymi informacjami oraz prawo do wyznaczenia terminu na skorygowanie nieprawidłowego wniosku. Efektywność administracyjna stanowi centralne zagadnienie art. 7, który stanowi, że wniosek bezprzedmiotowy lub oczywiście bezzasadny można odrzucić jako niedopuszczalny w drodze zwięźle uzasadnionego potwierdzenia odbioru. Przepis ten stwierdza również, że potwierdzenie odbioru nie jest konieczne w przypadku, gdy ten sam wnioskodawca składa kolejne wnioski, dopuszczając się nadużycia. Prawa proceduralne Zasadnicze znaczenie ma ogólny przepis o prawach proceduralnych. Artykuł 8 wylicza szereg istotnych przysługujących stronom uprawnień, których należy przestrzegać na wszystkich etapach postępowania administracyjnego. Po pierwsze, przyznaje prawo do otrzymania istotnych informacji na temat postępowania, udzielonych w jasny i zrozumiały sposób, oraz do powiadomienia o wszelkich czynnościach i decyzjach proceduralnych, które mogą wpłynąć na sytuację stron. Prawo do uzyskania informacji nie obejmuje doradztwa prawnego w poszczególnych przypadkach, ale ogólne informacje na temat dalszych czynności w postępowaniu. Po drugie, w artykule ustanowiono prawo do przekazywania i uzupełniania w miarę możliwości i w razie potrzeby wszelkich formalności w postępowaniu na odległość i elektronicznie, np. z wykorzystaniem wideokonferencji. Po trzecie, artykuł ustanawia prawo do korzystania z wybranego języka Traktatów oraz do otrzymywania odpowiedzi w wybranym języku Traktatów, z godnie z art. 20 ust. 2 lit. d) i art. 41 ust. 4 Karty. Wreszcie artykuł przyznaje prawo do ponoszenia opłat tylko w rozsądnej kwocie i proporcjonalnych do kosztów danego postępowania oraz daje możliwość nieprofesjonalnej reprezentacji, przyznając prawo do bycia reprezentowanym nie tylko przez prawnika, ale także przez wybraną osobę. Choć charakter wykazu jest daleki od wyczerpującego, ujęte w nim prawa uzupełniają inne prawa stron na poszczególnych etapach postępowania, ustanowione w innych przepisach rozporządzenia, takie jak prawo do uzyskania potwierdzenia odbioru wniosku o wszczęcie postępowania administracyjnego, prawo do bycia wysłuchanym, prawo dostępu do akt sprawy i prawo do uzasadnienia ostatecznej decyzji. PE574.998v03-00 4/4 DV\1083272.doc

Obowiązek starannego i bezstronnego rozpatrzenia sprawy Obowiązek starannego i bezstronnego rozpatrzenia sprawy szeroko rozwijał w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Obowiązek ten jest istotnym składnikiem zasady dobrej administracji i jako taki wynika z art. 41 ust. 1 Karty. Ponadto art. 9 wylicza pewne istotne instrumenty służące gromadzeniu informacji, przewidziane w unijnych przepisach sektorowych, takie jak dowody stron, dowody ze świadków i rzeczoznawców, wizytacje i inspekcje oraz wniosek o dokumenty i rejestry. Dla rzeczywistego zawarowania praw obrony przepis ten wyraźnie ustanawia prawo stron do przedstawienia dowodów. Obowiązek współpracy oraz świadkowie i rzeczoznawcy Artykuły 10 i 11 uzupełniają zasadę rozpatrywania sprawy z urzędu, ustanowioną w art. 9. Ustanawiając dla stron obowiązek współpracy z właściwym organem w stwierdzaniu faktów i okoliczności w sprawie, art. 10 zawiera ważne gwarancje procesowe dla stron w postępowaniu. Wymaga wyznaczenia stronom rozsądnego terminu na udzielenie odpowiedzi na wniosek o współpracę oraz uznaje przywilej dotyczący nieobciążania siebie winą, który jest istotnym elementem praw do obrony rozwiniętych przez TSUE, jeżeli postępowanie administracyjne może prowadzić do nałożenia kary administracyjnej. Artykuł 11 stwierdza, że świadków i rzeczoznawców można wysłuchać na wniosek właściwego organu lub na podstawie propozycji stron oraz że wybrani przez właściwy organ rzeczoznawcy muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje techniczne i nie pozostawać w konflikcie interesów. Ten ostatni wymóg ma szczególną doniosłość z uwagi na rolę, jaką mogą pełnić powoływani rzeczoznawcy w wielu unijnych postępowaniach administracyjnych, takich jak postępowania, w których ostateczna decyzja zależy od prawidłowej, naukowej oceny ryzyka. Inspekcje Artykuł 12 ustanawia podstawowe zasady, które stosuje się z uwagi na istotny wpływ, jaki inspekcje mogą wywierać na obywateli i przedsiębiorców, znaczenie tych inspekcji dla procesu podejmowania decyzji administracyjnych oraz istnienie szeregu praw proceduralnych, które można przyznać w związku z inspekcjami. Po pierwsze, przepis ten uzależnia kompetencję w zakresie inspekcji od dwóch przesłanek: kompetencję musi przyznawać akt ustawodawczy Unii, a inspekcja musi być konieczna do spełnienia określonego obowiązku lub osiągnięcia celu przewidzianego prawem Unii. Po drugie, przepis ten ustanawia określone podstawowe prawa stron poddanych inspekcji. Wreszcie przepis ten uwzględnia zasadę proporcjonalności, stwierdzając, że inspekcję przeprowadza się, nie przysparzając nadmiernej niedogodności w obiekcie inspekcji ani posiadającej go osobie. Konflikt interesów Artykuł 13 reguluje kluczowe zagadnienie bezstronności i potencjalnego konfliktu interesów członków personelu biorących udział w postępowaniu administracyjnym. Prawo do bezstronnego traktowania przez organy UE jest aspektem podstawowego prawa do dobrej administracji, ujętego w art. 41 ust. 1 Karty. Przepis ten zobowiązuje członka personelu, by nie brał udziału w postępowaniu, w którym w sposób bezpośredni lub niebezpośredni ma interes osobisty, w szczególności interes rodzinny lub finansowy, który może podważyć jego bezstronność. Zamiast przedstawić wyczerpujący wykaz przesłanek, przepis ten przyjmuje szersze i funkcjonalne podejście. Ponadto reguluje, w jaki DV\1083272.doc 5/5 PE574.998v03-00

sposób należy wypełniać ten obowiązek, oraz przyznaje stronom prawo do żądania wykluczenia z postępowania członka personelu, którego dotyczy konflikt interesów. Prawo do bycia wysłuchanym i prawo dostępu do akt sprawy Prawo do bycia wysłuchanym jest zapewne najstarszym i najważniejszym prawem proceduralnym, ujętym w różnych tradycjach prawnych. Prawo do bycia wysłuchanym zostało uznane przez TSUE za ogólną zasadę prawa Unii i stanowi ono kluczowy składnik podstawowego prawa do dobrej administracji ujęty w art. 41 ust. 2 lit. a) Karty. Artykuł 14 rozporządzenia przejmuje brzmienie przepisu Karty oraz określa cztery szczegółowe aspekty wynikające z orzecznictwa TSUE: prawo stron do otrzymania wystarczających informacji, prawo do wystarczającego czasu na przygotowanie obrony, prawo do wsparcia ze strony wybranej osoby oraz prawo do pisemnego lub ustnego wyrażania swoich poglądów. Z prawem do bycia wysłuchanym ściśle wiąże się prawo dostępu do akt sprawy, które jest innym kluczowym składnikiem podstawowego prawa do dobrej administracji. Artykuł 15 rozporządzenia nie tylko przejmuje brzmienie odpowiedniego przepisu Karty, ale dodaje jeszcze dwa istotne elementy: stwierdza, że dostęp do akt sprawy musi być pełny, oraz nakłada obowiązek uzasadnienia ograniczeń dostępu. Zgodnie z orzecznictwem TSUE przepis ten stanowi również, że jeżeli nie można udzielić pełnego dostępu do całości akt sprawy, stronom należy przekazać odpowiednie streszczenie treści tych dokumentów. Istotne jest wyjaśnienie, że art. 15 stosuje się niezależnie od ogólnego prawa dostępu do dokumentów, które jako takie jest prawem podstawowym, podlegającym ochronie na mocy art. 42 Karty i art. 15 ust. 3 TFUE. Obowiązek prowadzenia rejestrów Zgodnie z orzecznictwem TSUE art. 16 wskazuje na ciążący na administracji Unii obowiązek rejestrowania poczty przychodzącej i wychodzącej, otrzymywanych dokumentów i podejmowanych środków oraz obowiązek stworzenia ewidencji zarejestrowanych spraw. Obowiązek prowadzenia rejestrów jest bardzo użytecznym uzupełnieniem prawa dostępu do akt sprawy oraz w oczywisty sposób służy nie tylko przejrzystości, ale i efektywności administracji Unii, zgodnie z wymogiem z art. 298 TFUE. Prowadzenie odpowiedniego rejestru ma także kluczowe znaczenie dla stron w wykonywaniu ich praw obrony i prawa do kontroli sądowej. Terminy Poważnym problemem w obecnym stanie regulacji unijnych postępowań administracyjnych jest ogólny brak jasnych terminów wyznaczonych dla administracji Unii w przepisach sektorowych. Sytuację tę postrzega się jako jedną z przyczyn nieuzasadnionej zwłoki, która powoduje niepewność prawną dla stron. Artykuł 17 przejmuje z orzecznictwa TSUE obowiązek przyjmowania decyzji w rozsądnym terminie, a następnie podaje rozwiązanie problemu, ustanawiając domyślny termin trzech miesięcy, jeżeli terminu nie wyznaczono w przepisach sektorowych. Forma aktów administracyjnych Akt administracyjny kończący postępowanie administracyjne należy sporządzić na piśmie, podpisać i sformułować w jasny, prosty i zrozumiały sposób. Ostatniego z wymogów dotyczących sporządzenia aktu nie należy rozumieć formalistycznie, a w jego zakresie mieści się konkretny obowiązek szczegółowego sporządzenia decyzji w taki sposób, by strony mogły zrozumieć swoje prawa lub obowiązki. Obowiązek uzasadnienia PE574.998v03-00 6/6 DV\1083272.doc

Obowiązek uzasadnienia jest innym kluczowym składnikiem podstawowego prawa do dobrej administracji, ujętym w art. 41 ust. 2 lit. c) Karty i w art. 296 akapit drugi TFUE. Dlatego zgodnie z obowiązującym orzecznictwem TSUE art. 19 wymaga, by uzasadnienie było jasne i wskazywało podstawę prawną, odpowiednie okoliczności faktyczne i sposób, w jaki wzięto pod uwagę różne istotne interesy. Artykuł ten nie przewiduje wyjątków i zezwala jedynie na zastąpienie indywidualnego uzasadnienia ogólnym uzasadnieniem, jeżeli decyzja dotyczy dużej liczby stron. Przepis ten należy jednak interpretować zawężająco i nie powinien on służyć za pretekst do podawania standardowej formuły uzasadnienia. Środki odwoławcze Ustanowiony w art. 20 obowiązek powiadamiania o dostępnych środkach odwoławczych ułatwia korzystanie przez strony z istniejących dróg odwoławczych. Należy zwracać uwagę stron nie tylko na środki odwoławcze o charakterze administracyjnym i sądowym, ale również na możliwość złożenia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. Powiadamianie o aktach administracyjnych Zasadę pewności prawnej stosuje się do wszelkiego rodzaju decyzji wywołujących skutki prawne oraz wiąże się ona w szczególności z ciążącym na administracji obowiązkiem powiadomienia stron o przyjęciu aktu administracyjnego oraz z wymogiem, by akt stawał się skuteczny dopiero wraz z powiadomieniem. Sprostowanie błędów w aktach administracyjnych, zmiana lub uchylenie aktów administracyjnych, które są niekorzystne dla strony oraz zmiana lub uchylenie aktów administracyjnych, które są korzystne dla strony TSUE zajmował się możliwością zmiany lub uchylenia niezgodnych z prawem aktów administracyjnych przyjętych przez administrację Unii od samego początku orzecznictwa, np. w sprawie Algera z 1957 r. W wyroku tym potwierdzono istnienie ogólnej zasady możliwości uchylenia niezgodnych z prawem środków przynajmniej w rozsądnym terminie na podstawie reguł uznanych w prawie, doktrynie i orzecznictwie państw członkowskich 1. Także wiele unijnych uregulowań sektorowych zawiera przepisy o zmianie i uchyleniu aktów. Przepisy rozdziału V wprowadzają ogólne zasady regulujące zmianę i uchylenie aktów, które przyjęła administracja Unii, przy czym wyraźnie uwzględniają potrzebę rozróżnienia między postępowaniem dotyczącym zmiany przyjętych decyzji, które wywołują niekorzystne skutki dla interesów danej osoby z jednej strony, a takim postępowaniem dotyczącym decyzji, które są korzystne dla tej osoby z drugiej strony. Artykuł 24 ujmuje wypracowane w orzecznictwie TSUE zasady dotyczące ochrony uzasadnionych oczekiwań, stwierdzając, że w należytym stopniu należy brać pod uwagę skutki zmiany lub uchylenia dla stron, które zasadnie mogły oczekiwać, że akt jest zgodny z prawem. Z tego punktu widzenia przepis ten uwzględnia również rozróżnienie między zgodnymi i niezgodnymi z prawem aktami administracyjnymi oraz trafnie stwierdza, że w przypadku zgodnego z prawem aktu 1 Trybunał Sprawiedliwości, 12.7.1957, w sprawach połączonych 7/56, 3/57 do 7/57. DV\1083272.doc 7/7 PE574.998v03-00

administracyjnego, który był korzystny dla strony, jego uchylenie nie ma mocy wstecznej w stosunku do tej strony. Przestrzeganie praw proceduralnych, podstawa prawna, uzasadnienie i publikacja Jako że duża część administracji Unii zajmuje się przyjmowaniem aktów administracyjnych o zasięgu ogólnym, art. 26 i 27 ustanawiają odpowiednie wymogi szczególne. W szczególności jeżeli akt ma zasięg ogólny, w postępowaniu w sprawie jego przyjęcia oraz na potrzeby powiadomienia o akcie i jego publikacji należy uwzględniać pewne szczególne elementy. Celem art. 26 jest zapewnienie, by wymogi proceduralne ustanowione w rozporządzeniu stosowały się także do postępowań administracyjnych prowadzących do przyjęcia aktów o zasięgu ogólnym. Ta regulacja wyraźnie podkreśla, że akt administracyjny o zasięgu ogólnym nie może odstąpić od uregulowań rozporządzenia. Artykuł 27 ustanawia szczególne wymogi dotyczące wejścia w życie aktów o zasięgu ogólnym. System wchodzenia w życie takich aktów wynika z odpowiednich postanowień Traktatu (art. 297 TFUE), co skutkuje rozróżnieniem decyzji, które nie określają, do kogo są skierowane oraz decyzji, które określają, do kogo są skierowane. Dlatego art. 27 wyraźnie powołuje się na możliwość powiadomienia o akcie w sposób bezpośrednio dostępny zainteresowanym osobom, co z wszelkich względów praktycznych obejmowałoby publikację w internecie lub w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Informacja w internecie na temat przepisów o postępowaniu administracyjnym Ustanawiając obowiązek wsparcia dla udzielania w internecie aktualnych informacji na temat prowadzonych postępowań administracyjnych, art. 28 zmierza do zapewnienia obywatelom dostępu na żywo do obowiązującego prawa i postępowań, a w ten sposób przyczynienia się do ogólnej przejrzystości w systemie administracji. Należy podkreślić, że zawartego w ust. 1 wyrażenia istniejące postępowania administracyjne nie należy rozumieć jako postępowania administracyjne w toku. Odnosi się ono raczej do informacji o konkretnych składnikach kategorii postępowań, ustanowionych zgodnie z postanowieniami Traktatu, aktami instytucji lub innymi formami regulacyjnymi instrumentu miękkiego prawa. Takie informacje umożliwią potencjalnym wnioskodawcom poznanie zawczasu obowiązującego prawa oraz wymogów proceduralnych i przewidzianych prawem materialnym, które należy spełnić, żeby przedstawić konieczne dokumenty lub uzyskać np. niezbędne zezwolenia czy dostępne dotacje. To rozwiązanie ma także zaletę w postaci efektywności, ponieważ pomaga w uniknięciu sytuacji, w której organ publiczny musi doradzać w indywidualnych przypadkach, oraz w ograniczeniu niepotrzebnego rozpatrywania nieprawidłowych wniosków i dokumentów. 4. WPŁYW NA BUDŻET Wniosek nie ma wpływu na budżet Unii Europejskiej. PE574.998v03-00 8/8 DV\1083272.doc