Cellulit Etiopatogeneza cellulitu Czy cellulit to choroba cywilizacyjna czy defekt kosmetyczny? - zmiana ukształtowania skóry - przede wszystkim u kobiet - okolice miednicy, brzucha i kończyn dolnych Skóra przyjmuje wygląd skórki pomarańczowej wygląd materaca Pierwszy opis schorzenia 1920 rok Alquier i Paviot niezapalna, złożona dystrofia komórek w obrębie mezynchymy jako skutek zaburzeń gospodarki wodnej organizmu cellulit cellulitis Obecnie cellulit jest definiowany jako zlokalizowana choroba (defekt) metaboliczna tkanki podskórnej wywołująca zmiany kształtu kobiecej sylwetki 1
NOMENKLATURA -guzkowe twardniejące zwyrodnienie tłuszczowe (nodular liposclerosis) - obrzękowo-włókniejące zwyrodnienie tkanki podskórnej (odemato fibrosclerotic paniculopathy) - zmiany zwyrodnieniowe tkanki podskórnej (panniculosis) - lipodystrofia typu kobiecego (gynoid lipodystrophy - GLD) Nie wolno mylić cellulitu z otyłością W otyłości przerost i rozrost adipocytów. W cellulicie zmiany strukturalne dotyczące mikrokrążenia i tkanki tłuszczowej Cellulit kojarzy się bardzo często z niewydolnością żylną Teleangiektazje Mikrowylewy Uczucie ciężkości nóg Skurcze mięśni kończyn dolnych Zlokalizowana bolesność przy ucisku Obniżenie temperatury powierzchni skóry Zmniejszenie przepływu krwi EPIDEMIOLOGIA KLINIKA SKÓRKA POMARAŃCZOWA OBJAW MATERACA DEFEKT KOSMETYCZNY? FIZJOLOGIA? Kaszak J., Steć. Cellulit wśród studentek kosmetologii. WSPZiU 2004. 2
Stadium 1 Stadium 2 - po ujęciu skóry w fałd widoczne jest nieznaczne pobruzdowanie skóry - w obrębie tkanki tłuszczowej objętej cellulitem zagłębienia występują już podczas napinania mięśni w pozycji stojącej. Stadium 3 - zraziki tkanki tłuszczowej tworzą guzki większych rozmiarów i będąc poprzedzielane tkanką włóknistą są widoczne również w spoczynku. Stadium 4 - dalsze pogłębienie zmian Rosii i wsp. JEADV 2000, 14: 251-262. Rosii i wsp. JEADV 2000, 14: 251-262. Rosii i wsp. JEADV 2000, 14: 251-262. Zaawansowanie kliniczne cellulitu u studentek WSZPZiU. ETIOPATOGENEZA SCHORZENIA Kaszak J., Steć. Cellulit wśród studentek kosmetologii. WSPZiU 2004. 3
FAZY rozwoju schorzenia wg Crurri (1991) CZYNNIKI 1. Genetyczne 2. Egzogenne 3. Hormonalne 1. Zmiany m.gładkich naczyń przedwłosowatych - zaburzenie przepuszczalności - mikroteleangiektazje - wysięk - obrzęk 2. Zmiany metabolizmu inicjujące przerost struktur tk. łącznej - pobudzenie fibroblastów i tworzenie nieregularnych struktur oplatających adipocyty - anizopoikilocytoza adipocytów 3. Dalszy postęp włóknienia włókna kolagenowe oplatają grupy adipocytów tzw. mikroguzki 4. Mikroguzki się zlewają tworząc makroguzki - CELLULIT TEORIA JEDNOSTKI FUNKCJONALNEJ (Ciporkin, Pachoal; Merlen) CZYNNIKI GENETYCZNE HORMONALNE EGZOGENNE Jednostki funkcjonalne tkanki podskórnej: - macierzowo-śródmiąższowa - mikrokrążenia - neurowegetatywna - energetyczno-tłuszczowa JEDNOSTKA MIKROKRĄŻENIA - tętniczki i żyłki małego kalibru czynniki modyfikujące - naczynia włosowate - naczynia limfatyczne OUN Ukł. Współczulny Czynniki humoralne Czynniki chemiczne Czynniki farmakologiczne Wzrost ciśnienia we włośniczkach Wzrost przepuszczalności Spadek przepływu osocza Obrzęk Mikrotelenagiektazje i mikrowylewy Zmiany metabolizmu JEDNOSTKA MACIERZOWO-ŚRÓDMIĄŻSZOWA TKANKA ŁĄCZNA I MIKROKRĄŻENIE - FIBROBLASTY!!! - i to co syntetyzują - włókna kolagenowe czynniki modyfikujące - włókna sprężyste - włókna siateczki - proteoglikany - glikoproteiny - kwas hialuronowy Hiperpolimeryzacja Zwiększenie hydrofilności Retencja wody Niedotlenienie Zmiana metabolizmu (kwas mlekowy) Topografia Wiek Estrogeny Ciąża inne Modyfikacja okołonaczyniowych proteoglikanów LEPKOŚĆ NIEDOTLENIENIE CIŚNIENIA ŚRÓDMIĄŻSZOWEGO OBRZĘK ZASTÓJ ZABURZENIA MIKROKRĄZENIA CIŚNIENIA W NACZYNIACH WŁOSOWATYCH przepuszczalności 4
JEDNOSTKA NEUROWEGETATYWNA JEDNOSTKA ENERGETYCZNO TŁUSZCZOWA - unerwienie współczulne (skóra i tkanka podskórna) - receptory alfa i beta - aktywność camp i cgmp Modyfikacja funkcji fibroblastów - synteza kolagenu - synteza proteoglikanów Adipocyty - lipoliza i lipogeneza Mikrokrążenie - skurcz lub rozkurcz naczyń Czynniki modulujące TSH hormony tarczycy ACTH prolaktyna glikokortykosteroidy - zraziki utworzone przez komórki tłuszczowe (adipocyty) - każdy zrazik zaopatrywany jest przez tętniczkę i otoczony jest przegrodą z tkanki łącznej - duża zdolność do zmiany objętości - adipocyty gromadzą trójglicerydy - warstwy tkanki tłuszczowej - siateczkowata - blaszkowata ADIPOCYTY W OKOLICY UDOWEJ - bardziej podatne na estrogeny - metabolizm bardziej stabilny - oporność na lipolizę OTYŁOŚĆ TYPU KOBIECEGO - nadmierny rozwój tkanki tłuszczowej w obrębie pośladków i ud W CELLULICIE - wzmożona lipogeneza efekt przerost tkanki tłuszczowej - zburzenia w mikrokrążeniu i wzrost lepkości substancji podstawowej - efekt duża oporność lipolityczna i anizopoikilocytoza - w końcu mikro- i makroguzki klinicznie cellulit CZYNNIKI HORMONALNE - predysponują do cellulitu - lub nasilają proces ESTROGENY!!! Potwierdza to: - obecność schorzenia u większości kobiet - pojawienie się pierwszych zmian po pokwitaniu - nasilenie zmian w czasie ciąży, czy zażywaniu estrogenów egzogennych Hiperestrogenizm względny i bezwzględny CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE - płeć - rasa - typ biologiczny - rozkład tkanki tłuszczowej - liczba, stan funkcjonalny receptorów obwodowych - predyspozycja do rozwoju angiopatii obwodowej - niezbilansowana dieta - nadmierna podaż NaCl - dieta ubogoresztkowa - siedzący tryb życia - choroba psychosomatyczna??? 5
BMI w grupie badanych osób z cellulitem (T) i bez cellulit (N) (średnia±błąd standartowy±odchylenie standardowe). * CELLULIT A MASA CIAŁA * różnica znamienna statystycznie wobec gruby bez cellulitu dla p 0,01 Kaszak J., Steć. Cellulit wśród studentek kosmetologii. WSPZiU 2004. PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ NACZYŃ ŻYLNYCH TELEANGIEKTAZJE MIKROWYLEWY UCZUCIE CIĘŻKOŚCI KOŃCZYN DOLNYCH KURCZE MIĘŚNI KOŃCZYN DOLNYCH OBNIŻENIE TEMPERATURY SKÓRY CELLULIT KLUCZOWE CZYNNIKI ETIOPATOGENEZY CELLULITU ZABURZENIA MIKROKRĄŻENIA, USZKODZENIE ŚRÓDBŁONKA NACZYŃ, NIEDOTLENIENIE TKANEK I REAKTYWNA FIBROSKLEROZA LECZENIE TRUDNE PROFILAKTYKA TERAPIA CELLULITU ZMIANY ORGANICZNE A NIE CZYNNOŚCIOWE 6
KOSMETYKI, PREPARATY FARMAKOLOGICZNE PROFILAKTYKA mezoterapia W STADIUM I i II Wysiłek fizyczny Zbilansowana dieta Związki o działaniu lipolitycznym algi jod metyloksantyny (kofeina, aminofilina) retinoidy Mikrokrążenie sympatykomimetyki flawonoidy metyloksantyny masaż (drenaż limfatyczny) ABY UZYSKAĆ EFEKT LECZENIE MUSI BYĆ KOMPLEKSOWE NORMALIZACJA MIKROKRĄŻENIA KLUCZOW W PROFILAKTYCE NIEZBĘDNA W LECZENIU ZMIANA STRUKTURY ZMODYFIKOWANEJ TKANKI ŁĄCZNEJ ENDERMOLOGIA Liposukcja Inne metody chirurgiczne (subcision) KARBOKSYTERAPIA CELLULIT CHOROBA? DEFEKT? CZY FIZJOLOGIA? 7