Śnieżnobiało. Szwajcarski magazyn zimowy Zima 2012 / 2013 Zimowy raj, jakim jest Szwajcaria, wita Państwa w krainie śniegu. Życzymy pełnego inspiracji, udanego pobytu.
2 Śnieżnobiało Zima 2012/13 Foto: Roland Gerth, Dolina Albula, Gryzonia
Grüezi Drodzy Goście! Ferie są po to, aby wypoczywać i chociaż na kilka dni zapomnieć o pośpiechu. Szwajcaria jest krajem idealnie stworzonym do takiego wypoczynku. Tutaj mogą Państwo kontemplować wysokoalpejskie krajobrazy, które ubrane są w delikatne, zimowe płatki. Naszym Gościom oferujemy wspaniałe widoki, gwarancję śniegu i doskonale połączone ze światem wysokogórskie doliny. U nas delektować się można ciepłem kominka i kulinarnymi smakołykami, jakie tylko może zaoferować kraj, gdzie stale pielęgnuje się głęboko zakorzenioną tradycję. Krótko mówiąc, można zwolnic tempo i cieszyć się spokojem. Czy to podczas wędrówek czy zajęć w szkółce narciarskiej, nocując w igloo lub zanurzając się w miejskim gwarze zima w Szwajcarii dostarcza wielu inspiracji na każdy dzień urlopu. Życzymy Państwu wiele radości podczas lektury naszego zimowego magazynu i cieszymy się, że już wkrótce powitamy Państwa w krainie śnieżnobiałych marzeń. Jürg Schmid Dyrektor Switzerland Tourism Spis treści 4 Zimowe wędrówki: w górę na przełęcz Gemmi 10 Dario Cologna: szwajcarska gwiazda w biegach narciarskich 12 Instruktorka narciarstwa z zawodu: już na trasy! 14 Spanie w igloo: jedna noc zupełnie w innym świecie 16 W gościnie: gdzie skrzy się śnieg i buzuje ogień w kominku 22 Odpowiedzialna energia: w Engadynie buduje się z myślą o przyszłości 24 Pogawędka: białe stoki, czarne drogi 27 Marzenia w bieli: zimowa podróż w obrazach 43 Portret: sprzedawca pieczonych kasztanów z zawodu 46 Specjalnie wybrane: odpoczynek dla wszystkich zmysłów 52 Noc zapustna w Bazylei: 72-godzinne święto 54 Swiss made: zjazdy na sankach Strona po stronie 8 Swiss International Air Lines 20 UBS 44 Switzerland Cheese Marketing 50 SBB / Swiss Travel System Serwis 58 Dobrze zaplanowane, podwójna przyjemność 59 Jeden klik i już wszystko wiesz 60 Rzut oka na Szwajcarię Śnieżnobiało Zima 2012/13 3
Zimowe wędrówki Zawsze po słonecznej stronie. 4 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Na Gemmi czas płynie jakby wolniej. Tutaj przychodzi się, aby na własnych nogach doświadczyć zimowego spokoju na szlaku wędrownym z Berneńskiego Oberlandu bezpośrednio do Wallis. Tekst: Sara Meier Zdjęcia: Christian Perret Śnieżnobiało Zima 2012/13 5
Zimowe wędrówki W połowie drogi do Przełęczy Gemmi na odpoczynek zaprasza górski hotel Schwarenbach. Dobre duchy zaklęte w drewnie czuwają nad szlakiem wędrownym. Ruch i słońce na trasie Sunnbüel Spittelmatte. 6 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Zimowa opowieść rozpoczyna się w Kanderstegu. A dokładniej: przy dolnej stacji kolejki linowej Sunnbüel. Gondolka wznosi się ku niebu, pozostawiając w dole pośpiech dnia codziennego. Spragnieni wędrówek goście wysiadają na górnej stacji Sunnbüel. Kto chce, może najpierw zatrzymać się w górskiej restauracji i przed startem coś przekąsić. Zimowy szlak wędrowny łagodnie wije się pośrodku białych krajobrazów, w otoczeniu lśniących w słońcu, śniegowych pól. Na końcu Spittelmatte po raz pierwszy należy zmierzyć się z ostrym podejściem pod górę, a potem już górski hotel Schwarenbach zaprasza na przerwę. Budynek został wybudowany w 1742 roku jako placówka celna i dzieli trasę na dwie, niemal równe części. Po ogrzaniu się przy talerzu specjałów z Wallis Älplermagronen czy Kafi Lutz można już wyruszać w drogę. Szlak prowadzi wysoko do jeziora Daubensee, które zamarza zimą. Tutaj słychać tylko ciszę. Kolejka linowa z małymi wagonikami zawiezie zmęczonych piechurów w górę na wysokość Przełęczy Gemmi. Kto jeszcze ma siłę, może pokonać ostatni odcinek pieszo. Na wysokości 2350 m n.p.m. otwiera się pierwszorzędny spektakl: górska panorama gdzie tylko wzrok sięga. Berneńskie trzytysięczniki i walijskie czterotysięczniki wznoszą się w szeregu. Prawie tysiąc metrów różnicy wysokości i 5 minut jazdy kolejką Gemmi dzieli od leżącego w dole Leukerbad. Po trudach minionego dnia można odpocząć tutaj w eleganckich basenach termalnych. Wędrówka przez Przełęcz Gemmi jest atrakcyjna dla wszystkich, którzy także zimą chętnie poruszają się pieszo. Jej parametry to 3,5 godz. marszu, 460 m różnicy wysokości w górę i 60 m w dół. Na miejsce startu łatwo dojechać pociągiem. Z Kanderstegu do dolnej stacji kolejki Sunnbüel kursuje lokalny autobus. Droga powrotna jest równie łatwa: z Przełęczy Gemmi można zjechać gondolką do Leukerbad, a dalej autobusem do dworca w Leuk. Kolejka Gemmi została wiosną gruntownie odremontowana i wyposażona w nowoczesne kabiny. Warto wiedzieć: ta trasa pokonana w odwrotnym kierunku jest nieco łatwiejsza i tak samo piękna. 7 pieszo przez zimę Saas-Fee: łatwe wędrówki na wysokości 3000 m n.p.m. do schroniska Britannia. Davos: wędrówki do romantycznych, bajkowych dolin Sertig i Dischma. Pizol: wysokogórski szlak panoramiczny o długości 3,5 km z bajkowymi widokami. Jezioro Schwarzsee: wspaniale przygotowana trasa okrężna dla koneserów. Grindelwald: urozmaicony klasyk z First przez Chämlisegg do jeziora Bachalpsee. Jura: leniwe spacery dla całej rodziny do Etang de la Gruère. Arosa: fantastyczne zimowe zejście ze szczytu Weisshorn do Arosy. MySwitzerland.com Webcode: A25150 Po podwieczorku powrót się nie dłuży. Śnieżnobiało Zima 2012/13 7
8 Śnieżnobiało Zima 2012/13 Foto: Hansjörg Egger
Strona po stronie Podróże jak w siódmym niebie. Szwajcaria robi wszystko, aby goście dobrze się czuli w tym kraju. Linie lotnicze SWISS bezpłatnie transportują sprzęt narciarski do Zurychu, Genewy czy Bazylei. Dzięki serwisowi Fly-Rail-Baggage, oferowanemu przez Federalne Koleje Szwajcarskie SBB, dojazd jest jeszcze wygodniejszy: podróżni mogą nadać bagaż na każdym lotnisku na świecie, a ten dowieziony jest do docelowego dworca kolejowego w Szwajcarii. Nowoczesne urządzenia odladzające sprawiają, że droga powrotna także przy ujemnych temperaturach przebiega bez zakłóceń. Skrzydła i ogony samolotów bezpiecznie mogą unieść się w górę. Podróżuj wygodnie do Szwajcarii. MySwitzerland.com Webcode: A25321 Swiss International Air Lines SWISS, narodowy przewoźnik Szwajcarii i część koncernu Lufthansa oraz członek stowarzyszenia Star Alliance, z 72 miast w 38 krajach na całym świecie dzięki nowoczesnej flocie samolotów składającej się z 88 maszyn dowiezie gości do Zurychu, Bazylei i Genewy. Około 7500 zmotywowanych pracowników dba, aby Państwa podróż przebiegała w przyjemny i bezpieczny sposób. Więcej informacji: www.swiss.com.
Dario Cologna Szwajcarskie góry są najpiękniejsze! Dario Cologna należy do najbardziej utytułowanych szwajcarskich sportowców. Na mistrzostwach świata juniorów w 2006 roku zdobył brązowy medal i od tego czasu idzie od wielkiego zwycięstwa do następnego. W 2012 roku po raz trzeci zwyciężył w pucharze świata. Rozmowa: Sonja Brunschwiler 5 porad dla miłośników narciarstwa biegowego Śnieżnobiało : w jaki sposób scharakteryzowałby Pan Szwajcarię w trzech słowach? Dario Cologna: ojczyzna, przyroda i jakość życia. To wszystko zaczyna doceniać się patrząc z perspektywy częstych pobytów za granicą. Münstertal: pomiędzy Przełęczą Ofen i północnymi Włochami, różnorodność na deskach. Dolina Rosegtal: frajda z biegów na nartach w spokojnej Engadynie, z restauracją na mecie. Dolina Fextal: boczna dolina w górnej Engadynie, idealna także na przejażdżki bryczką. Goms: od listopada do kwietnia z gwarancją śniegu w rozpieszczonym słońcem Górnym Wallis. Campra: raj dla miłośników biegów narciarskich w Ticino techniką klasyczną i łyżwową. Czym według Pana wyróżnia się szwajcarska zima? Piękną pogodą: albo pada śnieg, albo świeci słońce. Co pokazuje Pan swoim zagranicznym gościom w Szwajcarii? Przede wszystkim nasze wspaniałe góry, zwłaszcza te w regionie Bündnerland i Engadynie tutaj znam je najlepiej. Wychował się Pan w dolinie Val Müstair (Münstertal). Jak się tam mieszka? Dolina Val Müstair jest spokojnym zakątkiem i bardzo pięknym miejscem, gdzie można spędzić wspaniałe dzieciństwo. Dużo czasu przebywa się z przyrodą i to o każdej porze roku. Mieszkańcy są ze sobą związani każdy zna każdego. 10 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Po raz trzeci został Pan zwycięzcą klasyfikacji pucharu świata. W jaki sposób mieszkańcy odnoszą się do Pana? Odczuwam ich satysfakcję, często jestem zagadywany. Oczywiście za pierwszym razem było najgłośniej. Ale w rodzinie czy wśród przyjaciół nie rozmawiamy tylko o sporcie. Kiedy po raz pierwszy założył Pan narty biegowe? Gdy miałem 11 lat. Przedtem próbowałem nart zjazdowych, trenowałem piłkę nożną i jazdę na rowerze. Zawsze byłem osobą, która lubi rywalizację. A że w biegach narciarskich od początku dobrze mi szło, to i motywacja rosła. Co Pana fascynuje w biegach narciarskich? Radość biegania, wyzwania, przekraczanie własnych granic i kontakt z przyrodą. Poza tym biegi narciarskie nie są skomplikowanie nie potrzeba wyciągów, wystarczy tylko przypiąć narty i wyruszyć! Co poradziłby Pan komuś, kto chciałby nauczyć się biegania na nartach? Najważniejsza jest radość. No i trochę cierpliwości. Jeśli ktoś na początku konsekwentnie zainwestuje w technikę, to później ta radość jest większa. Czy biegi narciarskie postrzega Pan jako sposób na spędzanie wolnego czasu? Biegi narciarskie są idealnym sportem na ferie zimowe. Trening dobrze łączy się z odpoczynkiem. Można pobiegać godzinkę czy dwie, a potem zatrzymać się na piknik zabrany w plecaku. Dzięki biegom narciarskim można spędzić bardziej ciekawe ferie. Foto: Engadin St. Moritz Tourismus Dario Cologna codziennie trenuje na doskonale przygotowanych trasach tutaj w Engadynie. Śnieżnobiało Zima 2012/13 11
Instruktorka narciarstwa z zawodu Już na trasy! Słońce, góry, ludzie i praca w grupie: to Victoria Rydborn szczególnie ceni w swoim zawodzie. Jako instruktorka narciarstwa swój zachwyt śniegiem i zamiłowanie do jazdy na nartach chętnie przekazuje dalej młodszym i starszym. Rozmowa: Karl Langensand, zdjęcia: Christoph Schürpf Victoria Rydborn (1987) pracuje jako instruktorka narciarstwa w Szwajcarskiej Szkółce Narciarskiej i Snowboardowej w Villars na terenie narciarskim Villars-Gryon. Jej rodzice pochodzą ze Szwecji. Studiowała w Anglii romanistykę i germanistykę, latem mieszka w Anglii, a zimą w Szwajcarii. Victoria Rydborn ma najpiękniejsze miejsce pracy na świecie: słoneczne stoki, wspaniałe widoki i pilni klienci. Ta młoda kobieta jeździ na nartach na terenie narciarskim Villars-Gryon. To, co wydaje się pracą marzeń, jest jednak trudnym zadaniem na co dzień. Jako instruktorka narciarstwa nie tylko przekazuje swoją wiedzę, ale również jest ambasadorką szwajcarskiej zimy. Goście dopytują się o propozycje restauracji na wieczór, szczegóły najlepszego wyposażenia czy proszą o porady na spędzenie czasu wieczorem. Ze wszystkim trzeba być na bieżąco. Victoria chciałaby, aby jej klienci dobrze czuli się już od samego początku. Prawie połowa jej podopiecznych to dzieci. Uczą się one przez zabawę i przy pomocy łatwych słów. 25-latka dopasowuje się do życzeń i umiejętności każdego ucznia z pełnym zaangażowaniem i cierpliwością. Uprawiać sport, kontemplować otoczenie i piękne panoramy takie są mniej więcej oczekiwania gości od zimy w Szwajcarii. Dorośli zwracają szczególną uwagę na przygotowanie tras, zima i pogoda są oczywiście stałymi tematami rozmów. Dzieci po prostu chcą mieć frajdę. 12 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Dzieci w szkółce narciarskiej z Victorią śmiech, zabawa i nauka. Radość dla całej rodziny Wioska wakacyjna Reka, Hasliberg: z krytym basenem i opieką nad dziećmi. Bajkowy hotel Bellevue, Braunwald: z pełną przygód godziną bajek. Szwajcarskie schroniska: dla osób z niewielkim budżetem i dla całej rodziny. Rodzinna wioska Grächen: z parkiem dziecięcym, kinem w igloo i innymi atrakcjami. Dziecięcy raj narciarski Le Nars, Savognin: ze Snowli i Klubem Pinokia. Muzeum automatów i puszek grających, Ste-Croix: dla małych i dużych dzieci. Baseny termalne i wypoczynkowe, Charmey: ze stoku prosto do wody. MySwitzerland.com Webcode: I25544 Lista życzeń jest długa, ale Villars także ma wiele do zaproponowania. Goście cenią sobie rozległe widoki w kierunku Mont Blanc, rodzinność, dobrą organizację i łatwy dojazd z Genewy czy Lozanny. Oferta sportowa regionu niemal nie zna granic: zimowe wędrówki, jazda na łyżwach, pływanie, biegi narciarskie, wędrówki w rakietach śnieżnych można po prostu wszystkiego spróbować. W największej w Szwajcarii szkółce narciarskiej i snowboardowej w Villars w sezonie pracuje do 300 instruktorów, ale panuje wśród nich rodzinna atmosfera. Victoria stale dokształca się. Jej zawód wymaga odpowiedzialności, otwartości i wielojęzyczności. Zajęcia prowadzi w języku angielskim, niemieckim, francuskim i szwedzkim. I zupełnie jej to nie przeszkadza najważniejsze jest zamiłowanie do jazdy na nartach i do kontaktów z ludźmi. Jazda na nartach właśnie przechodzi rewolucję, obserwuje Rydborn. Goście mają też coraz większe oczekiwania. Coraz chętniej dopytują się o freeride, snowparki i głęboki śnieg. Także sprzęt jest udoskonalany, jest jeszcze bardziej wygodny i bezpieczny. Śnieżnobiało Zima 2012/13 13
Nocleg w igloo Łóżko na płatkach śniegu. Jednym z najcenniejszych towarów przyszłości jest spokój. Szwajcarskie wioski igloo oferują to bogactwo w nieograniczonej ilości. Pośród śniegu i lodu. Switzerland Tourism towarzyszył gościom podczas ich pobytu w wiosce igloo. Tekst: Katja Meyer, zdjęcia: Giuseppe Micciché 15.30 Gondola zawozi nas z Engelbergu na wysokość 1800 m jemy około 10 minut do wioski 17.00 Przez świeży śnieg wędru- n.p.m. do górskiego hotelu igloo. Trübsee. Stopniowo przybywają 17.15 Białym, grzanym winem także pozostali goście. wprowadzamy się w dobry Spać, jak w obłokach: wśród lodowych rzeźb i w śpiworze. nastrój na resztę wieczoru. Białe wino aby w igloo nie pozostały czerwone ślady. 18.00 Nasz przewodnik Matze objaśnia, w jaki sposób jest zbudowana wioska igloo. Aby powstały śnieżne kopuły, trzeba wyciąć w śniegu wiele rożnych form to 3000 ton śniegu i wiele godzin ludzkiej pracy. Artyści z całego świata tworzą w okolicy lodowe i śniegowe rzeźby. To wystawa Modern Ice art! Matze prowadzi nas przez wioskę. Rzucamy okiem na nasz domek: Romantyczne Igloo Plus, łącznie ze śpiworem ekspedycyjnym (do -40 C!), izolowanym łóżkiem ze śniegu, piankowymi materacami i owczym futrem. Naszym luksusem jest własna toaleta. 19.00 Pora na kolację: zupa i wspaniałe serowe fondue. Tutaj poznajemy pozostałych mieszkańców igloo. 14 Śnieżnobiało Zima 2012/13
W tej uroczej wiosce doświadczyliśmy niesamowitej romantyki. Sneha i Akash Soni, indyjska para w podróży poślubnej 6 x zima w czystej postaci Wioski igloo w St. Moritz, Gstaad, Davos Klosters, Zermatt i Engelberg-Titlis. Przejażdżki psimi zaprzęgami w Saint- Cergue na północ od Jeziora Genewskiego. Łowienie ryb pod lodem w Kanderstegu w Berneńskim Oberlandzie. Przejażdżki bryczką w Le Bémont w Jurze. Wspinaczka po lodzie w Pontresinie w Gryzonii. Jazda na łyżwach po jeziorze Lac de Joux w Jurze. MySwitzerland.com Webcode: R25100 20.30 Fondue sprawia, że chcemy doświadczyć czegoś więcej. Wszyscy wybierają opcjonalny spacer w rakietach śnieżnych. Światło księżyca i gwiazd odbija się od powierzchni śniegu i nie potrzebna jest latarka czołowa. Krok za krokiem poruszamy się w ciszy żadnych samochodów czy smartfonów, tylko przyroda i my. 21.15 Krótki przystanek ze wspaniałym widokiem na Engelberg. Rozgrzewamy się popijając Jägermeistera. 22.00 Wracamy do wioski. Ruch dobrze nam zrobił, jest nam bardzo ciepło. Tak ciepło, że jemy lody. Kto chce, może w lodowym barze napić się drinka, albo posiedzieć w jacuzzi. Wybieramy to drugie. 23.30 Pora do łóżek! Rada, jak nie zmarznąć: nie za dużo ubrań, ale koniecznie ciepłe skarpetki. Gasimy światło, naciągamy śpiwór po szyję. Delektujemy się ciszą i natychmiast zapadamy w sen. 7.30 Matze nas budzi i wyciąga z łóżek. 8.00 Cała grupa wyrusza do restauracji Alpstübli na solidne śniadanie. A potem zjeżdżamy do doliny. To był piękny, (ig)lo(o)dowy sen. Śnieżnobiało Zima 2012/13 15
W gościnie Gdzie skrzy się śnieg i buzuje ogień w kominku Hotel Nira Alpina Õ, Silvaplana Design & Lifestyle Alpine Resort, który rozłożył się powyżej Surlej 5 km od St. Moritz, jako jedyny hotel zapewnia własny dostęp do kolejki Corvatsch. W ciągu 15 min. goście mogą wjechać na wysokość 3300 m n.p.m. na najwyższy szczyt terenu narciarskiego. Stylowe wnętrze, wykonane z naturalnych materiałów, gwarantuje nowoczesny luksus. Bar at Stars oferuje nie tylko wyszukane drinki, ale także elegancką atmosferę z kominkiem oraz wspaniały widok na jezioro Silvaplana i góry Engadyny. www.niraalpina.ch 16 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Hotel Matterhorn Focus Õ, Zermatt Design i architektura w eleganckim Zermatt. W nasączonym światłem, czterogwiazdkowym obiekcie rodzina hotelarzy Noti spełnia życzenia swoich gości. Od czubka głowy po czubki palców przez serce: stylowe pokoje, z których szczyt Matterhorn prezentuje się od swojej najpiękniejszej strony, mistyczna strefa spa, gdzie można naładować baterie oraz szykowny holl z przeszklonym kominkiem. A przede wszystkim gościnność, która zaprasza do odpoczynku i kolejnych odwiedzin. www.matterhorn-focus.ch Odkryj inne hotele Design & Lifestyle: MySwitzerland.com/designlifestyle
W gościnie Gdzie skrzy się śnieg i buzuje ogień w kominku Relais & Châteaux le Chalet d Adrien Ö, Verbier Pobyt w tej pięciogwiazdkowej rezydencji wpływa na wszystkie zmysły. Widok na Alpy Walijskie jest niesamowity. Tradycyjna forma budynku przypominająca chalet przywołuje wspomnienia z dzieciństwa, rustykalna restauracja Le Grenier serwuje lokalne specjały, a strefa spa dba o dobre samopoczucie gości. W tym pełnym ciepła otoczeniu można poczuć się jak w domu, ale jeszcze bardziej wygodnie. www.chalet-adrien.com Hotel Kernen Ô, Schönried- Gstaad Odpoczynek jest w modzie. Pośrodku wyjątkowej, górskiej areny regionu Saanenland ten uroczy, rodzinny hotel prowadzony przez byłego zawodowego narciarza, Bruno Kernena, uważany jest za miejsce dobrego wypoczynku. Rustykalna elegancja zachwyca wszystkich, którzy chcieliby poczuć się wygodnie. Oferta atrakcji na wolnym powietrzu zadowoli z pewnością każdego. W gościnnej izbie spotykają się zarówno miejscowi, jak i urlopowicze, aby wspominać przeżycia mijającego dnia. www.hotel-kernen.ch 18 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Interhome-Chalet Chocolat Õ, La Tzoumaz Tutaj łączy się Grand Luxe ze szwajcarską przytulnością. Na słonecznym zboczu bezpośrednio obok stoków ten dom wakacyjny Chocolat gwarantuje niebiańskie widoki na Alpy Waadtlandzkie i Berneńskie. 175 m 2 powierzchni mieszkalnej i rozległy taras to wisienka na torcie zimowego wypoczynku. Przejrzysty region La Tzoumaz połączony jest z terenem narciarskim Cztery Doliny. Jest też metą najdłuższej trasy saneczkowej we francuskojęzycznej części kraju. Romantik Boutique-Hotel GuardaVal Õ, Scuol Dobre samopoczucie i wypoczynek są tutaj gwarantowane o to osobiście dbają serdeczni gospodarze. Hotel Romantik wita swoich gości engadyńskim urokiem i nowoczesną zmysłowością. Nazwa hotelu została nadana w 1945 roku ze względu na wspaniałe widoki roztaczające się z góry. Także wyśmienita kuchnia sięga gwiazd serwowane są tutaj dania wartości 14 Punktów GaultMillau. www.guardaval-scuol.ch www.interhome.ch Odkryj inne tradycyjne szwajcarskie hotele: MySwitzerland.com/typical
Kapitan klubu hokejowego HC Davos Sandro Rizzi i tysiące fanów świętuje zwycięstwo o Puchar Spenglera w 2011 roku. 20 Śnieżnobiało Zima 2012/13 Foto: Nadja Simmen
Strona po stronie Gwiazdy na lodzie. Taktyka, precyzja, szybkość to atrybuty hokeja na lodzie. W Szwajcarii, ta szybka i pełna zwrotów akcji zespołowa dziedzina sportu, przeżywa szczyt swojej popularności podczas turnieju o Puchar Spenglera w Davos. Ten turniej hokejowy o najbogatszej na świecie tradycji zainicjował w 1923 roku pulmonolog Carl Spengler. Przyświecał mu cel aktywowania młodzieży po I Wojnie Światowej. Pomiędzy drugim dniem Bożego Narodzenia i Sylwestrem sześć topowych drużyn walczy na lodzie. Rozstawiony jest klub gospodarzy, HC Davos, a od 1984 roku także utytułowany klub z Kanady. Każdego roku około 70 tys. widzów przybywa do Davos, aby przeżywać wyjątkową atmosferę sportowej rywalizacji światowego formatu, podziwiać ducha walki i celebrować wielkie święto. Weź udział w jednym z najbardziej fascynujących zimowych wydarzeń w Szwajcarii. MySwitzerland.com Webcode: I25446 Sponsoring w banku UBS ma długą tradycję. Bank wspiera wydarzenia i organizacje zajmujące się sportem i kulturą na całym świecie, a od 1985 roku także zawody o Puchar Spenglera. Legendarny już turniej symbolizuje wytrwałość i motywację, uczciwość i ducha rywalizacji, zdecydowanie i zachwyt. A także połączenie z długą tradycją sportów zimowych. Więcej na: www.ubs.com/sponsoring.
Odpowiedzialna energia w Engadynie Wybudowane dla przyszłości. Na wysokości 2456 m n.p.m. tworzy się historia: przemyślane wykorzystanie energii przez hotel Romantik Muottas Muragl z instalacjami fotowoltaicznymi przy kolejce górskiej pokazuje, jak w Alpach można budować z myślą o przyszłości i poszanowaniu przyrody. Tekst: Boris Janning Na szczycie, przy odrestaurowanym hotelu Romantik Muottas Muragl w regionie Engadin St. Moritz, powietrze jest rozrzedzone. Z zewnątrz budynek prezentuje się jako jeden z najpiękniejszych hoteli panoramicznych w Szwajcarii. Jego wnętrze zawiera najbardziej innowacyjną koncepcję energetyczną, jaką kiedykolwiek wymyślono. Średnia roczna temperatura wynosi tutaj minus 1 C, co oznacza, że przez 330 dni w roku należy obiekt ogrzewać. Ale goście przybywający do tego drugiego pod względem nasłonecznienia miejsca w Szwajcarii niemal tego nie odczuwają. Zleceniodawcy i zarządzający, Engadin St. Moritz Mountains AG, wykorzystali tę właściwość położenia: różne systemy pozyskują odnawialną energię i zwiększają jej moc. Ciepła woda doprowadzona jest do budynku z ponad Foto: Fanzun AG Foto: Daniel Martinek Kolejką linowo-szynową na Muottas Muragl. Widok na panoramę 180º ze słonecznego tarasu hotelu górskiego. 22 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Foto: Fanzun AG Panele fotowoltaiczne wzdłuż kolejki linowo-szynowej dostarczą neutralny prąd nie wydzielając CO 2. 6 x dla środowiska i gości Tenna: pierwszy na świecie wyciąg solarny w dolinie Safiental w Gryzonii. Gamplüt: fotowoltaiczna kolejka gondolowa, do której energia pozyskiwana jest z baterii słonecznych o powierzchni 350 m 2. Fribourg: Funi jest ostatnią kolejką linowoszynową napędzaną wodą. Leysin: restauracja obrotowa Kuklos porusza się dzięki energii słonecznej. Zermatt: schronisko Monte-Rosa wykorzystuje energię słoneczną. Davos/Schatzalp: teren narciarski Slow- -Mountain tylko z naturalnym śniegiem! MySwitzerland.com Webcode: B25588 200 m głębokości. Nadwyżkę energii magazynuje się w skałach. Płaskie kolektory dostarczają energię do ogrzewania. Kolektory rurowe u podstawy budynku zapewniają energię służącą do ogrzewania wody. Jeszcze innym źródłem pozyskiwania energii są okna południowe. Baterie słoneczne o powierzchni 455 m 2 przymocowane wzdłuż instalacji solarnych przy kolejce linowo-szynowej wykorzystywane są do napędzania pomp ciepła i innych urządzeń w obiekcie. Tradycyjny hotel Muottas Muragl powstał w 1907 roku na lokalnym szczycie powyżej Samedan. W grudniu 2010 roku został otwarty po remoncie. Po 10 min. jazdy kolejką linowo-szynową z Punt Muragl gościom otwiera się wspaniały widok na jeziora Górnej Engadyny. Ten wzorcowy obiekt jest kamieniem milowym odpowiedzialnego budownictwa w Szwajcarii, o czym świadczą: Szwajcarska Nagroda za Energię Słoneczną w 2011 roku, nagroda za ochronę środowiska Milestone oraz Watt d Or 2012. Engadin St. Moritz Mountains AG dba o gości i mieszkańców Engadyny. Do ich dyspozycji są: 24 kolejki i wyciągi, kilka restauracji i 3 własne hotele. Śnieżnobiało Zima 2012/13 23
Pogawędka Śnieg tu i tam. Jeden woli jak najmniej śniegu, drugi życzyłby go sobie jak najwięcej. Drogowiec Bruno Dörig i szef parku ratraków Johann Scherrer rozmawiają o zadowolonych gościach i ich prawdziwej pasji zimie. Rozmowa: Karl Langensand, zdjęcia: Marcus Gyger Śnieżnobiało : Co dla Panów oznacza zima, a co śnieg? Dörig: Fascynuje mnie zimowa cisza. Śnieg tłumi wszelkie odgłosy, przykrywa miejski pośpiech. Uwielbiam wcześnie rano zanurzyć się w absolutnej ciszy. Zimą czas płynie znacznie wolniej. Scherrer: Śnieg jest powodem numer 1, dla którego goście przybywają zimą do Toggenburga w kantonie St. Gallen. Na początku zimy wszyscy czekamy z niecierpliwością na śnieg i mamy nadzieję, że będzie on w dużej ilości. Co Panom szczególnie podoba się w ich pracy? Scherrer: Uwielbiam, gdy nasi goście zachwycają się zimą w Toggenburgu. Gdy cieszą się z przygotowanych przeze mnie tras i gdy mogą dobrze wypocząć. To wszystko jest częścią mojej pracy. Dörig: Podoba mi się spokój ludzi. Oni doceniają naszą pracę. Zimą wszyscy poruszają się nieco wolniej, co nam wszystkim dobrze robi. Czy praca Panów jest czasem niebezpieczna? Scherrer: Czasami wydaje się to niesamowite, gdy urządzenie 24 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Johann Scherrer przygotowuje trasy po zmroku. Kolejny dzień ferii może się już rozpocząć. Johann Scherrer (1958) pracuje od 33 lat w kolejkach górskich Wildhaus zimą jako szef parku ratraków, latem przy kursowaniu kolejki. W regionie Górnego Toggenburga 17 kierowców i 13 pojazdów dba o doskonałe przygotowanie 60 km tras zjazdowych, zimowych szlaków wędrownych i tras do biegów narciarskich. Bruno Dörig (1958) od 32 lat jako drogowiec odpowiedzialny jest za odśnieżanie centrum miasta St. Gallen. Inspektorat drogowy St. Gallen zatrudnia 130 osób i posiada 110 pojazdów służących utrzymaniu przejezdności dróg w mieście i okolicy. o wadze ponad 8 ton zacznie się poruszać. Trzeba po prostu wiedzieć, w jaki sposób ratrak należy zatrzymać. Nawet, gdy teren narciarski znam jak własną kieszeń, nie straciłem tego respektu dla maszyny. Dörig: Odśnieżanie chodnika pełnego pieszych czy ulicy z samochodami w ruchu wymaga absolutnej koncentracji. Nie możemy popełnić żadnego błędu. Prowadzą Panowie maszyny, które mają kilkaset koni mechanicznych. Jakie są wrażenia? Scherrer: Genialne! To są urządzenia z nowoczesnym wyposażeniem. Dzięki temu możemy bardzo precyzyjnie pracować. Przede wszystkim jednak konieczny jest szósty zmysł wyczucia pojazdu, aby precyzyjnie go poprowadzić. Potężne ratraki działają jak magnes na młodszych i starszych. Zawsze zabieram ze sobą na przejażdżkę dzieci, młodzież czy dorosłych to wprawia w dobre samopoczucie zwłaszcza podczas złej pogody. Dörig: Pojazd jest tak dobry, jak jego kierowca. Rozsądek, doświadczenie i dokładność są chyba ważniejsze, niż liczba koni mechanicznych. A także podzielność uwagi, zwłaszcza podczas dużego ruchu ulicznego. Śnieżnobiało Zima 2012/13 25
Pogawędka Bruno Dörig wczesnym porankiem z milimetrową prezycją odśnieża ulice St. Gallen. 6 cennych doświadczeń Jak Panowie postrzegają turystów? Dörig: Jako radosnych, otwartych i nie stresujących się. Nasi goście lubią wiejski charakter St. Gallen. Przejechać się ratrakiem na terenie narciarskim Sattel-Hochstuckli. Kierować pociągiem Kolei Retyckich (RhB) z miejsca maszynisty przez Przełęcz Bernina. Objechać cały Zurych nocą w tramwaju retro z fondue. Poprawić handicap na zimowym polu golfowym w Nendaz. Zjechać oświetloną trasą saneczkową Preda-Bergün. Spacerować w romantyczne, zimowe noce na szlaku latarniowym Schwägalp. MySwitzerland.com Webcode: S25100 Scherrer: Także nasi goście są szczęśliwi, w weekendy czy podczas ferii zwalniają tempo. Oczywiście przyczyniają się do tego nasze doskonałe trasy (uśmiecha się). Czy mogą Panowie opowiedzieć jakąś anegdotkę z codziennej pracy? Scherrer: Przed 19 laty byłem wcześnie rano na drodze. Na trasie leżał holenderski turysta, dosyć pijany i niezdolny, aby zjechać. Zaprosiłem go do pojazdu i zabrałem na dół. Podziękował mi za spontaniczną pomoc, a po zamknięciu tras wybrał się ze mną na rundkę. Przed wyjazdem podarował mi bilet na samolot do Amsterdamu, gdzie jako mistrz piekarniczy zarządzał zakładem z setką pracowników. Odwiedziłem go i spędziłem z jego rodziną cztery fantastyczne dni. Czy mają Panowie swoją ulubioną trasę lub zakątek regionu? Scherrer: Tak, trasę z Gamserrung do Gamsalp. Dörig: Lubię południową część miasta ze względu na ładne domy. I oczywiście bibliotekę opacką, która wpisana jest na Listę UNESCO. Co Panowie robią latem? Scherrer: Pomiędzy sezonami zimowymi sprawdzamy instalacje i maszyny. Musimy również pielęgnować teren, gdy stopi się śnieg. Coraz częściej nasi goście przyjeżdżają także latem. Dörig: Sprzątamy ulice, uzupełniamy ubytki w asfalcie i utrzymujemy miasto w czystości. I cieszymy się na nadchodzącą, pełną śniegu zimę (uśmiecha się). 26 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Marzenia w bieli. Zimowe wędrówki w regionie Toggenburg. W puchowym śniegu i z widokiem na Churfirsten. Foto: Toggenburg Tourismus
Wieczorny nastrój na starówce z katedrą sprawia, że stolica konfederacji, Berno, prezentuje się od najpiękniejszej strony.
Foto: Bern Tourismus
Nieograniczoną swobodę i spokój zapewnia doskonale przygotowana trasa z Melchsee-Frutt do Tannalp w Centralnej Szwajcarii.
Foto: Thomas Senf
Park przyrodniczy Diemtigtal w Berneńskim Oberlandzie to przyroda w najczystszej postaci.
Foto: Marcus Gyger
Jak w bajce: kapliczka Matki Boskiej Śnieżnej w zimowej scenerii w wolnej od ruchu samochodowego wiosce Bettmeralp.
Foto: Andreas Gerth
Jezioro Stazersee niedaleko St. Moritz w Górnej Engadynie w kantonie Gryzonia w wieczornej poświacie.
Foto: Christof Sonderegger
Starówka w Lucernie nad rzeką Reuss, z Wodną Wieżą i Mostem Kaplicznym zachwyca gości i mieszkańców.
Foto: Luzern Tourismus
Dolina Sertigtal w Davos Klosters jest jedną z tych, której urodzie trudno innym dorównać.
Foto: Destination Davos Klosters / Stefan Schlumpf
Nad jeziorem Lenksee w Dolinie Simmental zima pozostawia czarujące ślady. Foto: Christof Sonderegger
Portret Gorące kasztany! Roland Eberle piecze kasztany na Weinplatz w Zurychu i pielęgnuje oazę miejskiego spokoju. Zimno trzyma Zurych w żelaznym uścisku i wdziera się pod skórę. W powietrzu unosi się zapach zimowych miesięcy. Jest coś, co kojarzy się z zimą tak samo, jak ciemność: gorące kasztany, czyli heisse Marroni. Tekst: Sara Meier, zdjęcie: Renato Bagattini Zieloną budkę widać z daleka, mimo że stoi na uboczu przy końcu mostu Ratuszowego. Na jej tyłach wznosi się hotel Storchen, naprzeciwko butiki z elegancką odzieżą i delikatesy. Pośrodku gwarnego Zurychu zachęca przechodniów do zatrzymania się. W środku stoi siwy mężczyzna w połowie pięćdziesiątki, Roland Eberle, sprzedawca kasztanów od 1990 roku. Swojego fachu nauczył się dwa mosty dalej, przy Bellevue. W 1998 roku usamodzielnił się i otrzymał zezwolenie na prowadzenie stoiska przy Weinplatz. Gdy Eberle podnosi pokrywę osmalonej patelni, na moment znika w obłokach pary. W skupieniu obraca kasztany drewnianą łopatką w ten sposób upieką się równomiernie w swoich łupinach i nie przypalą. Sezon kasztanowy rozpoczyna się 1 października i kończy, w zależności od pogody, w marcu. Zainteresowanie kupujących uzależnione jest od lokalizacji. W najbardziej oblegane dni kasztany pieką się równocześnie na czterech patelniach. Roland Eberle jest oazą spokoju. Zwyczajowo dokłada do papierowej torebki kilka deko więcej. Stali klienci chętnie zatrzymują się na krótką pogawędkę. Turyści i mieszkańcy doceniają ten krótki przystanek na ogrzanie rąk gorącą torebką. I ponownie zanurzają się w gwarze miejskiego życia. Marroni są cenioną odmianą jadalnego kasztanowca. Ich owoce są miękkie, słodkawe i gotowe do spożycia po 15 min. pieczenia. Najlepsze kasztany pochodzą z Włoch, gdzie uprawiane są na licznych zboczach. Co Eberle lubi w swoim zawodzie? Wolność, swoich klientów, miasto. Latem odpoczywa po intensywnej zimie 1 października już wkrótce. Śnieżnobiało Zima 2012/13 43
Ser raclette topiony jest nad ogniem i od razu serwowany. 44 Śnieżnobiało Zima 2012/13 Foto: Wallis Tourismus / Christian Perret
Strona po stronie Magia drewnianych chat. Na górskich szczytach, stokach lub w dolinie szwajcarskie chaty są nie tylko charakterystycznym elementem zimowego krajobrazu, ale oznaczają także przytulność w szwajcarskim stylu. Pielęgnujący tradycję gospodarz wyczarowuje perfekcyjną atmosferę, której doświadczyć można zatrzymując się na obiad czy popołudniową kawę, albo podczas towarzyskiego wieczoru. W karcie dań jest przede wszystkim ser, na przykład pikantny raclette AOC z Wallis. Według legendy, wymyślił go miejscowy winiarz, który w ten prosty sposób przygotował sobie gorący posiłek na chłodne dni. Do przytulnych schronisk można dostać się na wiele sposobów na nartach, sankach, w rakietach śnieżnych lub zaprzęgiem konnym z saniami. W ponad 150 schroniskach w całej Szwajcarii można też przenocować. Zapoznaj się z fascynującą atmosferą szwajcarskich schronisk i serwowanych w nich specjałów z sera. MySwitzerland.com Webcode: B25100 Produkcja sera ma w Szwajcarii długą tradycję. Łącznie wytwarzanych jest tutaj ponad 450 gatunków sera. Do najsłynniejszych należą Emmentaler AOC, Le Gruyère AOC lub Appenzeller. Dzięki surowym zasadom produkcji i kontrolom szwajcarski ser charakteryzuje się najwyższą jakością, naturalnością i najlepszym smakiem. Jako organizacja non-profit Switzerland Cheese Marketing AG angażuje się na rzecz całej branży serowarskiej. Więcej informacji: www.switzerland-cheese.com.
Wybrane Zimowe ośrodki z gwarancją śniegu Nendaz, Wallis Wysoko ponad Doliną Rodanu z Nendaz roztacza się niezwykła panorama na Alpy Wallijskie, Berneńskie i Waadtlandzkie. Dookoła tradycyjnego centrum wioski z drewnianymi chatami i spichlerzami rozrósł się wypoczynkowy raj dla całych rodzin. 412 km doskonale przygotowanych tras narciarskich w regionie Cztery Doliny gwarantuje Nendaz najwyższą jakość wypoczynku. www.nendaz.ch Mürren, Berneński Oberland Wolna od ruchu samochodowego miejscowość wypoczynkowa o światowej renomie, Mürren, ma dużo do zaoferowania. Niczym James Bond, który W służbie Jej Andermatt-Sedrun, Lucerna Jezioro Czterech Kantonów Andermatt zalicza się do wyjątkowych ośrodków sportów zimowych z gwarancją śniegu i zapewnia świeże, wysokogórskie powietrze: kolejka linowa, podzielona na dwa sektory, zabiera spragnionych śniegu na tereny narciarskie Gemsstock na wysokości niemal 3000 m. Ze skipassem na region Gotthard- Królewskiej Wysokości w restauracji obrotowej na Schilthorn zagwarantował dreszcz emocji. Trasy zjazdowe o łącznej długości 53 km rozpoczynają się aż na wysokości 2970 m n.p.m. i pozwalają podziwiać rozległe widoki światowej klasy z 200 szczytami oraz 40 lodowcami. www.muerren.ch -Oberalp miłośnicy zjazdów mogą także korzystać z terenu Sedrun. www.gotthard-oberalp-arena.ch 46 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Lenzerheide, Gryzonia Tam, gdzie goszczą imprezy o puchar świata, także amatorzy są bardzo mile widziani. W snowparku, podczas freeride i zjazdów przy pełni księżyca z Rothornu albo w szkółkach dla dzieci. Słoneczny, śnieżny raj z 155 km tras i znakiem jakości Rodziny mile widziane gwarantuje najwyższą jakość wypoczynku. www.lenzerheide.ch Les Diablerets, Region Jeziora Genewskiego Glacier 3000 oferuje wiele atrakcji miłośnikom sportów zimowych: 125 km tras zjazdowych, snowpark, biegi narciarskie, tor saneczkowy, szlaki dla wędrówek w rakietach śnieżnych, snowbiking czy wspinaczka po lodospadach. Restauracja zaprojektowana przez słynnego, szwajcarskiego architekta Mario Botta jest obowiązkowym przystankiem chociażby ze względu na roztaczający się z niej widok. www.diablerets.ch Odkryj inne miejscowości sportów zimowych z gwarancją śniegu: MySwitzerland.com Webcode: T25100
Wybrane Miejscowości wolne od ruchu samochodowego Aletsch Arena, Wallis Wolne od ruchu samochodowego rodzinne miejscowości Riederalp i Bettmeralp są oazami spokoju. Usadowiły się one na górskim plateau na wysokości niemal 2000 m i czarują zapierającym widokiem panoramicznym na okoliczne czterotysięczniki Alp Wallijskich. Goście mogą dojechać na nartach, snowboardzie czy sankach pod same drzwi. Stąd łatwo też można dotrzeć do miejsca z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO: Szwajcarskie Alpy Jungfrau Aletsch. www.aletscharena.ch Wengen, Berneński Oberland Nostalgiczne drewniane domy, porozrzucane chaty i hotele z okresu belle epoque wolna od ruchu samochodowego miejscowość wypoczynkowa u podnóża Jungfrau wygląda niemal tak, jak na zimowej pocztówce. Osłonięte od wiatru, południowo-zachodnie położenie gwarantuje wyjątkowo długie nasłonecznienie. Samochody pozostają w Lauterbrunnen, skąd od 1893 roku goście przesiadają się na kolejkę Wengernalp. www.wengen.ch 48 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Braunwald, Wschodnia Szwajcaria / Liechtenstein Turyści przybywający do wolnej od ruchu samochodowego wioski Braunwald wiedzą, że teraz rozpoczyna się zimowa bajka. Osiem wyciągów i kolejek zawozi gości do schroniska górskiego Gumen lub na Seblengrat. Stamtąd 32 km tras narciarskich prowadzi w dół do wioski. Kto chętnie porusza się pieszo, może skorzystać z 20 km zimowych szlaków wędrownych. Miłośnicy jazdy na sankach też będą usatysfakcjonowani. www.braunwald.ch Melchsee-Frutt, Lucerna Jezioro Czterech Kantonów Samochodów nie ma także w rodzinnej mekce Melchsee-Frutt. Ta rozpieszczona słońcem wysokogórska dolina, położona na wysokości niemal 2000 m n.p.m., zapewnia doskonale przygotowane zimowe szlaki wędrowne, trasy do jazdy biegowej i wspaniałe tereny narciarskie dla początkujących i zaawansowanych. Obowiązkowym programem dla miłośników zjazdów na sankach jest 8-kilometrowa trasa do Stöckalp. www.melchsee-frutt.ch Odkryj inne miejscowości wolne od ruchu samochodowego: MySwitzerland.com Śnieżnobiało Webcode: Zima 2012/13 C25100 49
Ekspres Lodowcowy codziennie kursuje przez otulone śniegiem Goms w Górnym Wallis. 50 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Strona po stronie Z pociągu na pociąg do celu. Szwajcarię można bardzo łatwo odkrywać, szczególnie zimą. Środki transportu publicznego oferują możliwość dotarcia do celu na wiele sposobów. Nasi goście wygodnie i zrelaksowani dojeżdżają do najbardziej oddalonych zakątków kraju bez objazdów czy stresów związanych z łańcuchami na oponach, niebezpiecznym oblodzeniem i korkami na drogach. Twój bonus: wspaniałe widoki szwajcarskiego świata gór. Dzieci do 16 lat podróżują nawet bezpłatnie z co najmniej jednym z rodziców. Warto pozostawić stoki na jeden dzień i wybrać się w podróż przez Szwajcarię pociągiem panoramicznym lub odkrywać jej miasta. Odkrywaj Szwajcarię środkami transportu publicznego. MySwitzerland.com Webcode: A25349 Zawsze na czas do celu pociągiem, autobusem i statkiem. Gdy cały kraj otula zimowa pierzynka, to właśnie środki transportu publicznego pozostają idealnym rozwiązaniem dla podróżnych. Do dużych miast, małych wiosek i na niemal każdy górski szczyt możesz dotrzeć także zimą. Pociągiem, autobusem, statkiem czy kolejką górską, przynajmniej raz na godzinę, z jednym, jedynym biletem. Więcej na: www.sbb.ch.
Noc zapustna w Bazylei Miasto stoi na głowie. Trzy dni świętowania 362 dni przygotowań. Noc zapustna w Bazylei jest wyjątkową kombinacją archaicznego, ludowego święta i perfekcyjnie przygotowanej imprezy na dużą skalę. Tekst: Yvonne Savali Słynne maski, Waggis-Larven, są nieodzownym atrybutem przemarszu klik. Na zdjęciu przez ratuszem w Bazylei. 52 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Morgenstreich na rozpoczęcie nocy zapustnej. Przebierańcy wędrują nad Renem z fletami i bębnami. Z kościelnej wieży wybija ostatnie, czwarte uderzenie dzwonu. W całym centrum gasną światła. Bębny i flety wygrywają znajomą melodię. Tylko cienie lampionów tańczą złowrogo na fasadach domów. Tym przemarszem, nazywanym Morgenstreich, rozpoczynają się w Bazylei ostatki. Potem wszyscy uczestnicy i widzowie spotykają się w przytulnych gospodach, gdzie posilają się zawiesistą zupą Zibelweije czy ciastem cebulowym przed trzydniowym stanem wyjątkowym. W poniedziałkowe popołudnie podczas Cortège, parady, prezentuje się około 12 tys. karnawałowiczów zgromadzonych w klikach, grupach muzyków Guggen i innych formacjach. Na ich cześć wiwatują tysiące widzów. Wieczór 8 zimowych zwyczajów: gdzie warto tam być Chalandamarz: 1 marca młodzież z Engadyny wita wiosnę. Tschäggättä: od Matki Boskiej Gromnicznej do Środy Popielcowej po dolinie Lötschental hałasują dzikie postaci. Silvesterkläuse: dźwiękami dzwonów mieszkańcy Appenzell życzą sobie udanego nowego roku. Harder-Potschete: 2 stycznia przez Interlaken wędrują złe duchy w drewnianych maskach. Belle Epoque: od 20 do 27 stycznia w Kanderstegu wspomina się o dawnych, dobrych czasach. Belalp Hexe: w styczniu po raz 31 rozgrywany jest najbardziej zwariowany zjazd masowy w Szwajcarii. Sankt Niklaus: 6 grudnia patron miasta Fryburga przechodzi z osłem przez całe miasto. Zibelemärit: w czwarty poniedziałek listopada gospodarze z okolic Berna sprzedają cebulowe warkocze. MySwitzerland.com Webcode: J25446 należy do Schnitzelbägglern, którzy śpiewają szansony i w lokalnym dialekcie dowcipkują na temat najśmieszniejszych i najważniejszych wydarzeń minionego roku. Wtorek i środa to czas wspólnego świętowania. We wtorkowy wieczór grupy muzyków Guggen koncertują na ulicach starego miasta. Ostatnie godziny karnawału w czwartkowy poranek to test na wytrzymałość, ale prawdziwy uczestnik karnawału przecież nie śpi! Punktualnie na Andsträich o godzinie 4 rano rozbrzmiewa ostatnie uderzenie bębnów i dźwięki fletów. Bazylejska noc zapustna jest największą w Szwajcarii i jest też jedyną protestancką na świecie. Jej historia sięga czasów średniowiecza. W 1832 roku po raz pierwszy wspomniano o karnawałowych śpiewakach, w 1835 roku wprowadzono Morgenstreich w poniedziałek po Środzie Popielcowej. Noc zapustna w obecnej formie obchodzona jest od ponad 100 lat. Miasto nad Renem dumne jest z jednej z najpiękniejszych starówek w Europie. Bazylea uważana jest także za kulturalną stolicę Szwajcarii. Sztukę najwyższej klasy można podziwiać zarówno podczas spacerów po mieście, jak i w niemal 40 muzeach. Także miejska oferta kulinarna jest bogata. Czy to świątynie smaku czy też dania na wynos, cukiernie czy puby tutaj wiadomo, co sprawia gościom najwięcej radości. Śnieżnobiało Zima 2012/13 53
Swiss made Szlachetne Cechą charakterystyczną Firun jest zawieszone, wyściełane siedzenie, dzięki któremu z łatwością można pokonywać muldy na śniegu. Te sanki klasy premium są odpowiednie na każdy sposób jazdy: brązowe dla miłośników klasyki, białe dla zadania alpejskiego szyku i czarne dla wymagających fanów zjazdów. www.firun.ch Historyczne Sanki z rogami były sprzętem zimowym używanym wcześniej przez górskich gospodarzy do transportu. Służyły do przewożenia siana z alpejskich chat do doliny lub drewna do zagrody. Dzisiaj wykorzystywane są do zawodów albo po prostu jako dekoracja. Wyciągnięte do góry płozy wyglądają jak rogi i to od nich pochodzi nazwa sanek. Służą one do skrętów, pchania i zatrzymywania. www.schreinerei-hofer.ch Klasyczne Ich nazwa zawiązana jest z legendą pierwszego przejazdu podczas oficjalnych zawodów saneczkowych w 1883 roku w Davos. Tradycyjnie te sanki wytwarzane są z jesionowego drewna. W przeciwieństwie do zwykłych sanek mają płozy pokryte metalem i stoją one pionowo na podłożu. www.graf-schlitten.ch 54 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Niezwykłe Gemel tak w Grindelwald nazywa się jazdę na sankach. W 1911 roku miejscowy stolarz Christian Bühlmann skonstruował ten sprzęt na wzór roweru. Wyjątkowe sanki nadają się idealnie do jazdy po oblodzonych torach. Szczególnie niedoświadczonym saneczkarzom łatwiej nimi sterować. Są jednak znacznie szybsze. www.velogemel.ch Sportowe Z nachyleniem płóz o 25 stopni te sportowe sanki firmy Graf służą do dynamicznego stylu jazdy. Produkowane są w Szwajcarii i odpowiadają międzynarodowym wymaganiom podczas zawodów na torach naturalnych. Sanki produkowane są z najpiękniejszego drewna jesionowego i prezentują się jako najbardziej innowacyjne i najszybsze. www.graf-schlitten.ch Rzemiosło Wysokie sanki firmy Ambauen z Beckenried są absolutnym ulubieńcem zimowych turystów. W tylnej części siedzisko jest rozszerzone, z przodu jest wąskie i ma 38 cm wysokości. Kierować nimi można bardzo łatwo poprzez balansowanie ciałem. Krótko mówiąc: idealny komfort jazdy, zakręt za zakrętem. www.ambauen.ch Śnieżnobiało Zima 2012/13 55
Swiss made Gotowi na trasy Nosić sprzęt sportowy? To nie jest konieczne! W sklepach Intersport można szybko i wygodnie wypożyczyć wszystko, co niezbędne jest do radowania się jazdą na stokach. W ponad 130 sklepach w całej Szwajcarii miłośnicy zimy mają do dyspozycji najnowszy sprzęt wysokiej klasy i nie muszą nosić zbyt wielu bagaży. www.intersportrent.ch Nasłuchiwać freeridowców System lawinowych poduszek powietrznych R.A.S. (Removable Airbag System) marki Snowpulse jest teraz zintegrowany z plecakiem Mammut Ride. W ten sposób rozsądni miłośnicy freeridu zwiększają swoje bezpieczeństwo na terenach alpejskich. Ten wynalazek jest wart każdego franka! www.mammut.ch Impressum Wydanie: Zima 2012/2013 Wydawca Switzerland Tourism, Tödistrasse 7, Postfach, CH-8027 Zürich Redakcja Katja Meyer oraz Karl Langensand, Switzerland Tourism; Sara Meier, dietexterin.ch Koncepcja Ulrika Hampl oraz Evelyn Mörgeli, Switzerland Tourism Wersja polska Switzerland Tourism c/o Ambasada Szwajcarii Al. Ujazdowskie 27, 00-540 Warszawa Zdjęcia Okładka: St. Luc, Wallis; David Willen (foto), Schmid+Zoller Communications (koncepcja i produkcja) Strona 3: Ben Huggler Strony 10 11, 16 19, 22 23, 27 42, 44 50, 52 53: za uprzejmą zgodą partnerów Strony 54 56: za uprzejmą zgodą producentów ISBN: 978-83-62570-88-1 Realizacja Meander Nakład: 30 000 egz. Korzystanie z webcodów na MojaSzwajcaria.pl w zakładce International wybierz angielską lub niemiecką wersję strony 56 Śnieżnobiało Zima 2012/13 Wydrukowano na papierze certyfikowanym FSC Magno Satin, Royal Roto Silk, Amber Graphic
Polecani przez Switzerland Tourism. MySwitzerland.com/strategicpartners Partnerzy strategiczni Premium. Podróże pociągami sbb.ch Podróże samolotem swiss.com Telekomunikacja swisscom.com Usługi fi nansowe ubs.com Partnerzy strategiczni. American Express w Szwajcarii americanexpress.ch Zegarki Biżuteria Precjoza bucherer.com Zrzeszenie Szwajcarskich Hotelarzy swisshotels.com Stowarzyszenie Szwajcarskich Parahotelarzy stnet.ch/parahotellerie Wynajem samochodów europcar.ch Brama do Alp zurich-airport.com Prawdziwie szwajcarskie ciasteczka kambly.ch Szwajcarska czekolada chocolatfrey.com Szwajcarskie cukierki ziołowe ricola.com Switzerland Cheese Marketing switzerland-cheese.com Oficjalni partnerzy. appenzellerbier.ch mammut.ch axpo.ch marche-restaurants.com gastrosuisse.ch snowsports.ch swisstravelcenter.ch swissinfo.ch intersportrent.ch topevents.ch grimselstrom.ch victorinox.com Śnieżnobiało Zima 2012/13 57
Dobrze zaplanowane, podwójna przyjemność. Wybór i rezerwacja. Najlepsze oferty znajdziesz na stronie www.myswitzerland.com. Można je także rezerwować przez bezpłatną infolinię: 00800 100 200 30 (ewentualna konieczność uiszczenia lokalnej opłaty). MySwitzerland.com Wygodnie podróżować. Porady i informacje dotyczące podróży do Szwajcarii. Czy to samolotem, czy też pociągiem lub samochodem: Szwajcaria jest idealnie połączona ze światem. MySwitzerland.com Webcode: 25321 Po drodze. Podróżować, relaksować się i wszystko zobaczyć: gęsta sieć transportu publicznego zachęca do odkrywania kraju i daje pełną swobodę podczas podróży. MySwitzerland.com Webcode: 25349 Znaleźć nocleg. Hotele lifestyle, pałace wellnessowe, a może lepiej spanie na sianie? Możliwości noclegów w Szwajcarii są różnorodne. Łącznie z możliwością szybkiej rezerwacji. MySwitzerland.com Webcode: 25384 Konkretne oceny. Dowiedz się szybko i w prosty sposób, jakie opinie na temat noclegów mają inni. Oceń także Twój hotel i w ten sposób zagwarantuj jakość szwajcarskiej gościnności. MySwitzerland.com Webcode: 25419 Zawsze na topie. Czy interesują Ciebie codzienne wydarzenia? Zajrzyj na portal informacyjny dotyczący szwajcarskiej polityki, gospodarki, społeczeństwa, kultury i nauki w dziewięciu językach. www.swissinfo.ch 58 Śnieżnobiało Zima 2012/13
Rzut oka na Szwajcarię. Regiony A B C D E F G H I J K L M 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Region Bazylei Region Berna Berneński Oberland Region Fryburga Genewa Region Jeziora Genewskiego Gryzonia Jura i Kraina Trzech Jezior Lucerna Jezioro Czterech Kantonów Wschodnia Szwajcaria / Liechtenstein Ticino Wallis Region Zurychu Specjalnie: strony 27 42 Zimowa podróż w obrazach Toggenburg Berno Melchsee-Frutt Park przyrodniczy Diemtigtal Bettmeralp Jezioro Stazersee Lucerna Jezioro Sertigtal Jezioro Lenksee Lac Léman Saignelégier Doubs Lac de Neuchâtel Chamonix- Mt. Blanc Porrentruy St-Ursanne Tramelan Bielersee 4314 Grand Combin Delémont Delémont Moutier Aare Aare Laufen Solothurn Simme Rhône Birs Kander Liestal Liestal Egerkingen Thunersee 4478 Matterhorn Emme Rheinfelden Langenthal Rhein Frick Aarau Olten St-Imier Büren a.a. Sursee La Chauxde-Fonds Chasseral Willisau 1607 I Kirchberg La Neuveville Lyss Affoltern Huttwil La Chaux-de-Fonds i. E. Wolhusen Le Locle Burgdorf Sumiswald LUZER Aarberg Neuchâtel 1408 2 Neuchâtel Napf Entlebuch Pila B Langnau Murten Laupen BERN 2 Sarn Avenches Murten Fleurier Escholzmatt Estavayerle-Lac Belp Eggiwil Ste-Croix Payerne Sörenberg Ste-Croix Fribourg Schwarzenburg Steffisburg Fribourg Yverdon- Brienz Yverdonles-Bains les-bains D Thun Brienz Vallorbe Beatenberg Orbe 2175 Meiringen Romont Schwarzsee Schwarzsee Gantrisch Interlaken Spiez Wilderswil Interlaken 2362 Bulle Niesen C Wengen Grindelwa Lauterbrunnen Wengen Charmey Frutigen F 4 Eiger 3970 Le Brassus Kiental Mürren LAUSANNE Zweisimmen 2970 Mönch 4107 2002 Mürren Morges Les Schilthorn Le Moléson Paccots Châteaud'Oex Château-d Oex 4158 Adelboden Jungfrau Mü St-Cergue Adelboden Kandersteg Montreux Lenk Rolle Vevey Lenk 9 1677 2042 Gstaad La Dôle Montreux Rochersde-Naye 3244 Bettmeralp Nyon Wildstrubel Leukerbad 3934 Bettmeralp Fie Fiesch Bouveret Riederalp 5 Leysin Bietschhorn Crans- Leukerbad Riederalp Aigle Les Diablerets Villars-s.-O. Crans-Montana 3210 Anzère Brig Villars-s.-O. Les Diablerets Sierre Brig Monthey Sierre Visp E Sion Visp Unterbäch Morgins Morgins St-Maurice Sion St-Luc L Carouge Champéry GENÈVE Ovronnaz Champéry 3257 Thyon Simplon Nendaz Dents Grimentz Zinal du Midi Verbier Saas-Fee Martigny Verbier 3328 Evolène Saas-Fee Mont Fort 4357 4545 Dent-Blanche Zermatt Täsch Dom Champex Arolla Arolla Zermatt 3090 Gornergrat Vallée de Joux FRANCJA H BIEL/BIENNE BASEL A Lötschental Zofingen Brienzersee Aletsch- 4634 Dufourspitze gletscher Zu Brugg B Lenzburg B Aa 0 20 40 80 km WŁOCHY 0 10 20 40 Miles