UCHWAŁA Nr XV/106/2016 RADY MIEJSKIEJ GMINY NEKLA z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Miejsko Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1515, poz. 1045 i poz. 1890), art. 176 pkt 1 i art. 179 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 332, poz. 1045, poz. 1199 i poz. 1830 oraz z 2016 r. poz. 195) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Miejsko Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2016-2018 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Nekla. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik do Uchwały Nr XV/106 /2016 Rady Miejskiej Gminy Nekla z dnia 30 marca 2016 r. Miejsko Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 Nekla 2016
Spis treści I Wstęp...4 II Podstawa prawna programu......4 III Diagnoza społeczna.....5 IV Cele programu.....6 V Harmonogram działań..8 VI Realizacja i partnerzy programu....10 VII Źródło finansowania....11 VIII Ewaluacja programu...11 3
I Wstęp Rodzina jest podstawowym środowiskiem wychowania dziecka. To ona oddziałuje na jego osobowość, przekazuje mu system norm i wartości. Jest środowiskiem, które powinno zapewnić bezpieczeństwo, poczucie więzi i przynależności. Rodzina nie zawsze funkcjonuje prawidłowo. Występują czynniki, które powodują jej dezorganizację: niezaradność życiowa, brak stabilizacji zawodowej i materialnej, niewydolność wychowawcza rodziców, zaniedbywanie obowiązków względem dzieci, alkoholizm. Zazwyczaj niekorzystne sytuacje w rodzinie ze sobą współwystępują. Skuteczna pomoc rodzinie jest osiągana dzięki współpracy z lokalnym środowiskiem, sądami, Policją, szkołami, przedszkolami, placówkami ochrony zdrowia, Kościołem oraz organizacjami pozarządowymi. Stworzenie spójnego systemu rozwiązywania problemów społecznych zmierza do odbudowania prawidłowych relacji w rodzinie oraz do właściwego wypełniania ról społecznych przez jej członków. Wsparcie dla rodziny powinno być wczesne i mieć charakter profilaktyczny. Priorytetem wspierania rodziny powinno być zapewnienie odpowiednich warunków dla rozwoju dzieci i młodzieży. Wszelkie działania prowadzone są w oparciu o zgodę rodziny oraz przy jej aktywnym zaangażowaniu. Program zakłada prowadzenie działań pracy z rodziną biologiczną w przypadku, gdy zaistniała konieczność umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Praca w tym przypadku będzie miała na celu jak najszybszy powrót dziecka do rodziny. Wskazane jest także prowadzenie działań wspierających rodzinę. II Podstawa prawna programu a) ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 332 z późniejszymi zmianami), b) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity z 2015 r. poz. 163 z późniejszymi zmianami), c) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1390), d) ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1286 z późniejszymi zmianami ), e) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 224). 4
III Diagnoza społeczna Na podstawie danych opracowanych na podstawie sprawozdań liczba rodzin, którym udzielono wsparcia z powodu trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych w latach 2012 2015 przedstawia się następująco: Tabela nr 1. Liczba rodzin, którym udzielono wsparcia z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych Rok Liczba rodzin Liczba osób w rodzinie Liczba dzieci Liczba rodzin, którym przydzielono asystenta 2012 34 125 61 2 2013 39 143 71 10 2014 43 145 71 8 2015 37 126 65 8 Źródło: dane własne Powyższe dane ukazują, iż liczba rodzin korzystających ze wsparcia z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo wychowawczych utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Wynika to z tego, że część rodzin rzeczywiście usamodzielnia się, dzieci dorastają i mniej jest problemów wychowawczych. Jednak pojawiają się także nowe rodziny, nie związane dotychczas z naszą gminą, które się wprowadzają, a także wymagają pomocy i wsparcia. Asystenta rodziny przydzielono rodzinom, które mają bardzo duże dysfunkcje w opiece i wychowaniu dziecka, w trosce o ich rozwój. Tabela nr 2. Typy rodzin objęte pomocą społeczną Typy rodzin 2012 2013 2014 2015 Rodziny z dziećmi 28 34 38 74 w tym z 1 dzieckiem 12 15 16 19 2 dzieci 10 9 12 32 3 dzieci 2 4 3 11 4 dzieci i więcej 4 6 7 12 Rodziny niepełne 16 17 19 24 w tym z 1 dzieckiem 9 9 13 17 2 dzieci 5 6 5 4 3 dzieci 1 1 0 3 4 dzieci i więcej 1 1 1 0 Źródło: dane własne 5
Spośród rodzin z dziećmi objętych pomocą społeczną zauważamy wzrost rodzin w 2015 roku, szczególnie z 2, 3 i 4 i więcej dzieci. Liczba rodzin niepełnych utrzymuje się względnie na stałym poziomie. Tabela nr 3. Wydatki za pobyt dzieci w pieczy zastępczej Rok Liczba dzieci Łącznie 2012 0 0 2013 0 0 2014 2 3.645,33 2015 2 7.075,48 Źródło: dane własne Wydatki na pobyt w pieczy wzrastają z uwagi na zapisy ustawowe oraz pobyt dzieci w pieczy zastępczej. Zgodnie z art. 191 ust. 9 ustawy z dnia 09 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( tekst jednolity Dz. U. z 2015 roku poz. 332 z późniejszymi zmianami ) w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka pokrywa wydatki na opiekęi wychowanie dziecka. 1) 10 % wydatków w 1 roku pobytu dziecka, 2) 30 % wydatków w drugim roku pobytu dziecka, 3) 50% wydatków w trzecim i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. IV Cele programu Cel główny: Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych. Cele szczegółowe: 1. Poprawa jakości opieki sprawowanej przez biologicznych rodziców. 2. Zapewnienie szczególnej ochrony dzieciom w rodzinach zagrożonych. 3. Umożliwienie powrotu dzieciom z pieczy zastępczej do rodzin biologicznych. 6
Poprawa jakości opieki sprawowanej przez biologicznych rodziców. Zadania: - rozpoznanie i analiza sytuacji rodzinnej przez pracownika socjalnego, - bieżące kontakty pracowników socjalnych z pedagogami szkolnymi, - konsultacje i poradnictwo specjalistyczne dla rodziców, - opracowanie i wdrażanie programów profilaktyczno edukacyjnych dla rodzin i dzieci, - współpraca z MGKRPA, kierowanie uzależnionych rodziców na leczenie, - współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w rozwiązywaniu problemów przemocy, - kształtowanie u rodziców właściwych postaw wychowawczych, - udzielanie rodzinom pomocy finansowej i rzeczowej, - pomoc rodzinom w zdobyciu nowych kwalifikacji zawodowych oraz w znalezieniu zatrudnienia, - przydzielanie rodzinom asystenta rodziny, - opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną przez asystenta rodziny we współpracy z pracownikiem socjalnym, - udział asystenta rodziny, pracowników socjalnych w szkoleniach dotyczących pracy z rodziną. Zapewnienie szczególnej ochrony dzieciom w rodzinach zagrożonych. Zadania: - zapewnienie pomocy rodzinom z dziećmi w formie specjalistycznych usług opiekuńczych, - kierowanie dzieci na zajęcia świetlicowe, - kierowanie rodziców z dziećmi na spotkania z psychologiem, - organizowanie letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieży, - objęcie rodzin przeżywających trudności pomocą rodzin wspierających, - kierowanie rodzin wspierających na szkolenia, 7
- współfinansowanie pobytu dziecka w pieczy zastępczej,- prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka w pieczy zastępczej. Umożliwienie powrotu dzieciom z pieczy zastępczej do rodzin biologicznych. Zadania: - przydzielenie rodzinom asystenta rodziny, - współpraca asystenta rodziny lub pracownika socjalnego z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej w przygotowaniu planu pomocy dziecku przebywającemu w pieczy zastępczej, opracowanie planu pracy z rodziną, - pomoc rodzinie biologicznej w poszukiwaniu, podejmowaniu pracy zarobkowej, - udział asystenta rodziny w okresowej ocenie sytuacji dziecka, której dokonuje organizator pieczy zastępczej, - udzielanie wsparcia finansowego i rzeczowego rodzicom biologicznym, - organizowanie spotkań z psychologiem i innymi specjalistami dla rodzin biologicznych, - angażowanie rodziców do ponoszenia współodpowiedzialności za sprawy dziecka. V Harmonogram działań Tabela nr 5. Harmonogram działań 8
Cele szczegółowe na lata 2016,2017 i 2018 Poprawa jakości opieki sprawowanej przez rodziców biologicznych Zapewnienie szczególnej opieki dzieciom w rodzinach zagrożonych Zadania na lata 2016,2017 i 2018 Szczegółowe rozpoznanie sytuacji rodziny przeżywającej trudności Poradnictwo specjalistyczne dla rodziców Opracowanie i realizacja projektów profilaktycznych. Kierowanie osób uzależnionych na leczenie za pośrednictwem Miejsko Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Kształtowanie u rodziców właściwych postaw wychowawczych, zgodnych z normami społecznymi. Udzielanie rodzinom pomocy finansowej i rzeczowej. Udzielenie rodzinom pomocy w uzyskaniu nowych kwalifikacji i zdobyciu zatrudnienia. Przydzielenie asystenta rodziny Opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną przez asystenta we współpracy z rodziną i pracownikiem socjalnym Udział asystenta rodziny i pracowników socjalnych w szkoleniach Zapewnienie pomocy dla dzieci w formie specjalistycznych usług opiekuńczych. Kierowanie dzieci na zajęcia świetlicowe. Kierowanie rodziców z dziećmi do psychologa i innych specjalistów. Kierowanie dzieci na kolonie i obozy. Objęcie rodzin przeżywających trudności pomocą rodzin wspierających. Kierowanie rodzin wspierających na szkolenia. Współfinansowanie pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Osoba/zespół/podmiot odpowiedzialny za realizację zadania pracownik socjalny psycholog, terapeuta uzależnień, pracownik socjalny, prawnik. MGOPS, organizacje pozarządowe. pracownik socjalny, asystent rodziny, MGKRPA, zespół interdyscyplinarny. pracownik socjalny, asystent rodziny, pedagog, rodzina wspierająca. MGOPS, organizacje pozarządowe. MGOPS, PUP, organizacje pozarządowe. pracownik socjalny, sąd rodzinny i nieletnich. asystent rodziny, pracownik socjalny kierownik MOPS, organizator szkolenia MGOPS pracownicy socjalni, asystent rodziny, Punkt Informacyjno Konsultacyjny Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pracownik socjalny, asystent rodziny, pedagodzy szkolni, wychowawcy prowadzący zajęcia świetlicowe. pracownik socjalny, organizacje pozarządowe. MOPS, rodziny wspierające. MOPS, organizator szkolenia. MGOPS. 9
Umożliwienie powrotu dzieciom z pieczy zastępczej do rodzin biologicznych Prowadzenie monitoringu sytuacji dziecka z rodziny przeżywającej trudności. Utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dziećmi przebywającymi w pieczy zastępczej z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów. Utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dziećmi przebywającymi w pieczy zastępczej z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów. Współpraca asystenta rodziny lub pracownika socjalnego z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej w przygotowaniu planu pomocy dziecku przebywającemu w pieczy zastępczej. Udzielenie pomocy w poszukiwaniu, podejmowaniu i utrzymaniu pracy zarobkowej. Opracowanie we współpracy z rodziną biologiczną planu pracy, który jest zbieżny z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. Udział asystenta rodziny w okresowej ocenie sytuacji dziecka, której dokonuje organizator pieczy zastępczej. Wsparcie finansowe rodzin dostosowane do bieżących potrzeb, w tym na dojazd do dzieci. Pomoc rodzinom w prawidłowym prowadzeniu gospodarstwa domowego. Angażowanie rodziców do ponoszenia współodpowiedzialności za sprawy dziecka. pracownik socjalny, asystent rodziny, kurator. rodziny biologiczne, opiekunowie pieczy zastępczej, pracownicy socjalni, asystent rodziny, kurator, psycholog. rodziny biologiczne, opiekunowie pieczy zastępczej, pracownicy socjalni, asystent rodziny, kurator, psycholog. asystent rodziny, pracownik socjalny, koordynator rodzinnej pieczy zastępczej. pracownicy socjalni, PUP, pracodawcy. asystent rodziny, rodzina wspierająca pracownicy socjalni, opiekunowie pieczy zastępczej, rodzice biologiczni. asystent rodziny, organizator pieczy zastępczej. pracownicy socjalni, MGOPS. pracownicy socjalni, asystent rodziny, krewni, rodzina wspierająca. pedagog szkolny, psycholog, wychowawca dziecka w szkole, pracownicy socjalni, opiekunowie w pieczy zastępczej. VI Realizacja i partnerzy programu Realizacja programu została zaplanowana na lata 2016 2018. Program będzie realizowany na terenie Gminy Nekla przy udziale: 1. MGOPS w Nekli (Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, psycholog, pedagog, prawnik, asystent rodziny, grupa samopomocowa), 2. Gminy Nekla (Miejsko Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Punkt Informacyjno Konsultacyjny ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, specjalista terapii uzależnień, wychowawcy prowadzący zajęcia świetlicowe), 10
3. Posterunek Policji w Nekli, 4. Szkoły, przedszkola, 5. Placówki Służby Zdrowia, 6. Rodziny wspierające, 7. Inne organizacje pozarządowe i kościelne. VII Źródło finansowania Program finansowany w ramach środków budżetu gminy w dziale 852, a także z dotacji oraz środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł. VIII Ewaluacja programu Ewaluacja programu będzie oparta na gromadzeniu, analizie i interpretacji danych. Zostaną one pozyskane poprzez bezpośrednią rozmowę, obserwację lub telefoniczny kontakt z członkami rodzin, asystentem rodziny, opiekunami pieczy zastępczej, środowiskiem sąsiedzkim, pracownikami instytucjonalnych form pomocy rodzinie. 11
UZASADNIENIE do UCHWAŁY Nr XV/106/2016 RADY MIEJSKIEJ GMINY NEKLA z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie przyjęcia Miejsko Gminnego Programu Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 Miejsko Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2016 2018 został przygotowany jako jeden z elementów realizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Program przedstawia kierunki działań zmierzające do tworzenia warunków dla rozwoju rodzin i opieki nad dzieckiem w sytuacji występowania problemów opiekuńczo wychowawczych. Głównym celem programu jest wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych poprzez poprawę jakości opieki sprawowanej przez biologicznych rodziców, zapewnienie szczególnej ochrony dzieciom w rodzinach zagrożonych, a także umożliwienie powrotu dzieciom z pieczy zastępczej do rodzin biologicznych. Program jest realizowany przy współpracy samorządu, organizacji pozarządowych i innych instytucji zajmujących się rodziną. W związku z powyższym podjęcie niniejszej uchwały jest uzasadnione. 12