Nr 7 (57) lipiec 2016

Nr 7 (57) lipiec 2016 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Wybory Dyrekcji Instytutu na kadencję 2016 2020 Podczas posiedzenia Rady Naukowej Instytutu w dniu 3 czerwca miało miejsce głosowanie, w którym członkowie Rady zaaprobowali kandydatury osób do pełnienia stanowisk kierowniczych w Instytucie w kadencji władz 2016 2020. Wyniki głosowania podlegają jeszcze zatwierdzeniu przez Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, który powołuje na stanowiska kierownicze, uwzględniając opinię Rady. Zaproponowany skład kolegium dyrektorskiego jest następujący: Dyrektor Instytutu dr hab. prof. UWr. Mariusz Szymanowski, Zastępca Dyrektora Instytutu ds. Ogólnych prof. dr hab. Krzysztof Migała, Zastępca Dyrektora Instytutu ds. Naukowych dr hab. prof. UWr. Maciej Kryza, Zastępca Dyrektora Instytutu ds. Dydaktycznych dr Małgorzata Wieczorek. Rada Instytutu wyraziła także pozytywną opinię odnośnie dalszego pełnienia funkcji Kierowników Zakładów przez osoby dotąd zajmujące te stanowiska. Doktoraty W dniu 3 czerwca 2016 r. odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Sylwii Nizio absolwentki Studiów Doktoranckich Geografii, doktorantki w Zakładzie Zagospodarowania Przestrzennego. Tematem rozprawy były Regionalny Program Operacyjny jako instrument wsparcia rozwoju regionalnego w Polsce. Promotorem rozprawy był prof. dr hab. Stanisław Ciok, recenzentami prof. dr hab. Andrzej Miszczuk (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie) i dr hab. prof. UAM Paweł Churski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Rada Naukowa Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego jednogłośnie nadała doktorantce stopień naukowy doktora Nauk o Ziemi. W dniu 14 czerwca 2016 r. odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Anny Grochowskiej absolwentki Studiów Doktoranckich Geografii, doktorantki w Zakładzie Zagospodarowania biuro.geografia@uni.wroc.pl 1

Przestrzennego. Tematem rozprawy były Konflikty przestrzenne w planowaniu przestrzennym obszarów metropolitalnych na przykład Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego. Promotorem rozprawy był prof. dr hab. Stanisław Ciok, recenzentami dr hab. inż. Arch. Eleonora Gonda- Soroczyńska (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu) i dr hab. prof. UE Jacek Potocki (Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu). Rada Naukowa Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego jednogłośnie nadała doktorantce stopień naukowy doktora Nauk o Ziemi. Sprawy Zakładowe Zakład Geografii Fizycznej Erasmus Plus: Bayreuth 13.06 17.06.2016 W dniach 13 17 czerwca pracownicy Zakładu Geografii Fizycznej: prof. dr hab. Zdzisław Jary, dr Jerzy Raczyk, mgr Krzysztof Rękas, w ramach programu ERASMUS PLUS, uczestniczyli w wyjeździe szkoleniowym do Katedry Geomorfologii na Uniwersytecie w Bayreuth (Górna Frankonia, Niemcy). Uczestnicy zapoznali się z bogatą tematyką badawczą katedry oraz funkcjonowaniem laboratoriów luminescencyjnych, gruntoznawczych i geochemicznych. Oprócz badań fizycznogeograficznych, prowadzi się tu również badania z pogranicza geografii i archeologii (rekonstrukcja prehistorycznych środowisk oraz analiza relacji człowiek-środowisko). Dzięki temu szkoleniu możliwe było zapoznanie się z różnymi technikami i procedurami wykonywania badań laboratoryjnych, w których duży nacisk kładzie się na datowania osadów przy wykorzystaniu zjawiska luminescencji oraz badania paleomagnetyzmu. Ogromną atrakcją należącą do Uniwersytetu Bayreuth jest Ogród Ekologiczno-Botaniczny, gdzie w wielu ogródkach i szklarniach można podziwiać roślinność występującą we wszystkich strefach klimatycznych Ziemi. Oprócz regularnego zwiedzania ogród umożliwia uczestnictwo w różnych warsztatach tematycznych. Kolejną z atrakcji na terenie kampusu uniwersyteckiego jest Paleobotaniczna kolekcja prof. Günthera Rossmanna. W kolekcji znajdują się liczne skamieniałości roślin ze wszystkich okresów geologicznych, które służą do celów edukacyjnych i badawczych. Największym zainteresowaniem cieszą się skamieniałe pnie drzew i odciski roślin z mezozoicznych lasów rosnących na obszarze dzisiejszej Górnej Frankonii, ale nie brak tu eksponatów z innych rejonów naszej planety. Przez cały czas grupą naszych naukowców opiekował się szef Katedry Geomorfologii, prof. Ludwig Zöller, goszczący wcześniej w Polsce w ramach współpracy z prof. Z. Jarym. Wspólna wycieczka terenowa była również doskonałą okazją do dyskusji na tematy związane z budową geologiczną i geomorfologią rejonu Górnej Frankonii, gdzie do najciekawszych obszarów należą granitowognejsowe góry Fichtelgebirge oraz Szwajcaria Frankońska. Szwajcaria Frankońska to pasmo górskie we Frankonii (północna część Jury Frankońskiej) ograniczone rzekami: Pegnitz od południa i wschodu, Regnitz od zachodu i Men od północy. Wzniesienia w paśmie nie przekraczają 600 m n.p.m. Obszar Szwajcarii Frankońskiej jest chroniony Parkiem Natury Szwajcaria Frankońska Las Veldenstein. Obszar ten stanowi jeden z najpopularniejszych i najrozleglejszych na świecie rejo- biuro.geografia@uni.wroc.pl 2

nów wspinaczkowych. Na skałkach tutejszych dolin i ostańców krasowych, zbudowanych z białego i szarego wapienia, wytyczono ponad 7000 dróg wspinaczkowych. W wolnych chwilach pracownicy UWr zwiedzali malownicze miasto Bayreuth, znane na świecie ze względu na odbywające się tam rokrocznie festiwale muzyki Ryszarda Wagnera. Wizyta w laboratorium. Ogród Ekologiczno- Botaniczny Uniwersytetu Bayreuth. biuro.geografia@uni.wroc.pl 3

Paleobotaniczna kolekcja prof. Günthera Rossmanna. Szwajcaria Frankońska. biuro.geografia@uni.wroc.pl 4

Miasto Bayreuth. W dniach 17 18 czerwca 2016 r. mgr Barbara Schutty wzięła udział w konferencji naukowej Bolesławianie nie przybyli znikąd. Wokół krajobrazu osadniczego Dolnego Śląska., która odbyła się w Bolesławcu. Organizatorami konferencji byli: Pracownia Atlasu Historycznego Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Ośrodek Pamięć i Przyszłość we Wrocławiu, Archiwum Państwowe we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu oraz Bolesławiecki Ośrodek Kultury - Międzynarodowe Centrum Ceramiki. W czasie dwóch dni obrad wykładowcy uniwersyteccy, historycy, muzealnicy, archiwiści oraz studenci i pasjonaci poruszali rozmaite zagadnienia dotyczące powojennej historii tzw. Ziem Odzyskanych. Referaty prezentowały wyniki badań prowadzonych w oparciu o dokumenty archiwalne, ikonograficzne i kartograficzne. Nie zabrakło jednak wystąpień, dla których punktem wyjścia były wspomnienia rodzinne i historie osobiste. W siedzibie Archiwum Państwowego we Wrocławiu Oddział w Bolesławcu uczestnicy konferencji mogli obejrzeć wystawę fotograficzną Barbary Schutty, poświęconą współczesnemu obrazowi Bolesławca i Dolnego Śląska. Przygotowana ekspozycja podzielona została na cztery grupy tematyczne: Bolesławiec, Malownicze okolice Bolesławca, Sudety i Przedgórze Sudeckie z lotu ptaka oraz Fascynujący Dolny Śląsk. biuro.geografia@uni.wroc.pl 5

biuro.geografia@uni.wroc.pl 6

Zakład Geografii Społeczno-ekonomicznej W dniach 6-7 czerwca 2016 r. dr Robert Szmytkie i dr Przemysław Tomczak uczestniczyli w XXXII Seminarium Geografii Wsi pt. Rola zasobów lokalnych w rozwoju wsi. Konferencja odbyła się w Jachrance k. Warszawy i została zorganizowana przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN oraz Komisję Obszarów Wiejskich PTG. Pierwszego dnia Seminarium dr Szmytkie i dr Tomczak zaprezentowali referat pt. Zasoby lokalne a typologia funkcjonalna wsi. Drugiego dnia odbyły się warsztaty terenowe pt. Zasoby lokalne centralnej części województwa mazowieckiego, w trakcie których uczestnicy Seminarium mieli okazję zobaczyć: Elektrownię wodną Dębe (tematyka: energetyka odnawialna jako zasób polskiej wsi), miasto Serock (tematyka: rozwój gminy oparty o zasoby własne) oraz przedsiębiorstwo Pol-Agra w Płońsku, które jest dealerem marki New Holland (tematyka: transfer technologii do rolnictwa). Jezioro Zegrzyńskie (Zbiornik Dębe). Zapora i elektrownia wodna w miejscowości Dębe. biuro.geografia@uni.wroc.pl 10

Rynek i ratusz w Serocku. Molo i plaża w Serocku. Przedsiębiorstwo Pol-Agra w Płońsku. biuro.geografia@uni.wroc.pl 11

W dniach 9 14 czerwca 2016 r. w Długopolu-Zdroju i Międzygórzu odbyły się ćwiczenia terenowe dla studentów II roku Geografii moduł Gospodarka Przestrzenna i Rozwój Regionalny (obecnie Geografia Społeczno-Ekonomiczna). W trakcie ćwiczeń terenowych studenci prowadzili badania dotyczące: zasobów budowlanych, działalności gospodarczej, struktury funkcjonalnoprzestrzennej, struktur ludnościowych, jakości życia, dostępności komunikacyjnej i atrakcyjności turystycznej wsi turystycznych. Dom Zdrojowy w Długopolu-Zdroju. Zabudowa centralnej części Międzygórza. biuro.geografia@uni.wroc.pl 12

Widok z Iglicznej. Zakład Geoinformatyki i Kartografii Miło nam poinformować, że od 1 czerwca 2016 r. nasz zakładowy kolega dr hab. Mariusz Szymanowski został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego. biuro.geografia@uni.wroc.pl 13

W dniach 8 10 czerwca 2016 r. w Świeradowie-Zdroju odbyła się kolejna edycja Szkoły Kartograficznej, organizowanej przez ZGK od 1985 r. Od kilku lat konferencja odbywa się w języku angielskim, stąd jej oficjalna nazwa: 23 rd Cartographic School Applications of unmanned aerial vehicles in geosciences. Jej współorganizatorami były Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Nadleśnictwo Świeradów. Impreza została objęta patronatem honorowym: Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Głównego Geologa Kraju, Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, Dyrektora generalnego Lasów Państwowych oraz Marszałka Województwa Dolnośląskiego. Jej kierownikiem naukowym był dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. UWr. biuro.geografia@uni.wroc.pl 14

W tegorocznej Szkole wzięło udział 41 osób, reprezentujących siedem państw europejskich (Austria, Czechy, Włochy, Litwa, Polska, Rosja i Wielka Brytania). Uczestnicy konferencji mieli możliwość uczestniczenia w warsztatach związanych z pozyskiwaniem i przetwarzaniem danych z wykorzystaniem samolotów bezzałogowych, wysłuchania wykładu wygłoszonego na zaproszenie organizatorów, jak również przedstawienia wyników własnych badań w formie referatów lub posterów. Oorganizatorzy konferencji: dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. UWr i Lubomir Leszczyński, nadleśniczy Nadleśnictwa Świeradów (fot. J. Krupski). Pierwszego dnia konferencji odbyły się warsztaty terenowe w dolinie Kwisy i na Polanie Izerskiej. W ich trakcie uczestnicy mogli obserwować pozyskiwanie materiałów fotogrametrycznych za pomocą bezzałogowych statków powietrznych. Następnego dnia odbyły się trzy warsztaty kameralne, noszące hasłowe nazwy: Kartografia, Hydrologia i Meteorologia, podczas których uczestnicy mogli prześledzić etapy przetwarzania danych fotogrametrycznych. Podczas warsztatów Kartografia przeprowadzono symulację związaną z odszukaniem zaginionych ludzi. Zaprezentowano nową metodę wyznaczania obszaru, na których mogliby znajdować się zaginieni, wraz z projektowaniem ścieżki przelotu samolotu bezzałogowego wykorzystywanego do poszukiwań. Warsztat Hydrologia poświęcony był wykorzystaniu pomiarów fotogrametrycznych UAV do wyznaczenia zasięgu wody w korycie rzeki. Na tej podstawie obliczono wysokość poziomu wody w Kwisie, wyrażoną także jakościowo, tj. przez przypisanie aktualnego stanu wody odpowiedniej grupie stanów charakterystycznych. W ramach warsztatów Meteorologia zaprezentowa- biuro.geografia@uni.wroc.pl 15

no sprzęt pomiarowy (sodar, 2- i 10-metrowy maszt pomiarowy) wyposażony w czujniki pozwalające na pomiary podstawowych parametrów meteorologicznych: ciśnienie atmosferyczne, temperatura powietrza, prędkość i kierunek wiatru. Odczytane w ten sposób dane zostały następnie porównane z danymi pozyskanymi dla różnych poziomów wysokości w wyniku pomiarów z wykorzystaniem bezzałogowego statku powietrznego. biuro.geografia@uni.wroc.pl 16

Pracownicy i doktoranci ZGK podczas przygotowanych przez siebie prezentacji warsztatowych: dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. UWr, mgr Mirosława Jurecka, dr Joanna Remisz, dr Jacek Ślopek, dr Małgorzata Wieczorek, mgr Matylda Witek, dr Waldemar Spallek, mgr Małgorzata Świerczyńska (fot. J. Krupski). W ramach konferencji zaprezentowanych zostało osiem referatów i osiem posterów, które prezentowały szerokie spektrum możliwości wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych w naukach o Ziemi w różnych europejskich ośrodkach naukowych. Keynote speakerem podczas tegorocznej Szkoły Kartograficznej był Daniele Giordan z Instytutu Ochrony Hydrogeologicznej Włoskiej Akademii Nauk w Turynie. Wśród referentów znalazła się mgr Justyna Jeziorska, doktorantka w ZGK, która dodatkowo reprezentowała zespół badawczy z Uniwersytetu Stanowego Karoliny Północnej w Releigh. Autorzy wygłoszonych referatów oraz zaprezentowanych posterów mogą zgłaszać artykuły do publikacji w tomie Applications of unmanned aerial vehicles in geosciences, który zostanie wydany jako specjalny zeszyt czasopisma Pure and Applied Geophysics. Sala obrad podczas jednego z referatów (fot. B. Schutty). biuro.geografia@uni.wroc.pl 17

Keynote speaker prof. Daniele Giordan z Włoch podczas swojego wykładu (fot. B. Schutty). Sesja posterowa (fot. J. Krupski). biuro.geografia@uni.wroc.pl 18

Przekazanie gospodarzom drugiego tomu atlasu narodowego Litwy przez prof. Algimantasa Česnulevičiusa z Uniwersytetu Wileńskiego. Atlas od razu wzbudził zainteresowanie kartografów i nie tylko (fot. B. Schutty). Uczestnicy 23rd Cartographic School na terenie pokazowego torfowiska w Nadleśnictwie Świeradów (fot. J. Krupski). biuro.geografia@uni.wroc.pl 19

W drugiej połowie czerwca w Pracowni Systemów Informacji Geograficznej odbyły się badania eksperymentalne z wykorzystaniem techniki okulografii (eye-tracking). Za pomocą specjalnej aparatury pomiarowej przeprowadzono badania z zakresu percepcji map propagandowych i internetowych serwisów mapowych. Zestaw zadań składający się z map i poleceń do wykonania na ich podstawie otrzymało 52 uczestników. Podczas ich rozwiązywania urządzenie w sposób automatyczny i nieinwazyjny rejestrowało ruch gałek ocznych osób badanych, na którego podstawie odtworzone zostaną ścieżki wodzenia wzroku po mapie. Na dalszym etapie prac posłuży to do porównań i oceny prawidłowości opracowania map zamieszczanych w internetowych serwisach mapowych i ich funkcjonalności oraz badań oddziaływania map propagandowych na ich użytkowników. Eksperymenty prowadzone były w ramach realizacji prac magisterskich p. Anny Wdowińskiej i p. Moniki Grodeckiej przygotowywanych pod opieką promotorską dr inż. Doroty Borowicz. Stanowisko komputerowe z okulografem i przygotowanym zestawem zadań (fot. B. Schutty). Uczestniczka badań podczas wykonywania zadania (fot. B. Schutty). biuro.geografia@uni.wroc.pl 20

W ramach fazy koncepcyjnej projektu TANGO, mającego na celu wprowadzenie na rynek systemu HydroProg służącego do wczesnego ostrzegania o zagrożeniach hydrologicznych, podejmowane są działania zmierzające do opatentowania tego rozwiązania. Procedura przygotowywania wniosku patentowego wymaga od składających obszernego opisu rozwiązania oraz pełnego przykładu wykonania. W związku z tym w dniu 30 czerwca 2016 zespół w składzie: dr Waldemar Spallek, dr Joanna Remisz, mgr Małgorzata Świerczyńska, przeprowadził serię lotów bezzałogowym statkiem powietrznym ebee nad wybranym fragmentem koryta Kwisy w Gryfowie Śląskim. Loty, mimo przelotnych opadów deszczu, zakończyły się powodzeniem. Koryto Kwisy i mobilne Laboratorium Bezzałogowych Lotniczych Obserwacji Ziemi, z którego sterowano lotem ebee. Koryto Kwisy u ujścia do zbiornika Złotnickiego zdjęcie wykonane z ebee. biuro.geografia@uni.wroc.pl 21

Zakład Geomorfologii W dniach 3 8 czerwca przebywał z wizytą w Zakładzie Juergen Herget profesor uniwersytetu w Bonn, geomorfolog zajmujący się problematyką paleohydrologiczną i powodziami w różnych skalach czasowych. Wizyta odbyła się w ramach umowy Erasmus z uniwersytetem w Bonn. W ramach pobytu gość wygłosił w Instytucie wykład na temat rekonstrukcji paleohydrologicznych na przykładzie katastrofalnych powodzi glacjalnych w Ałtaju i historycznych powodzi na Renie. W trakcie zajęć terenowych odwiedził miejsca objęte historycznymi powodziami w Kotlinie Kłodzkiej i Kotlinie Jeleniogórskiej, a także Góry Stołowe i Karkonosze. Jurgen Herget obserwuje panoramę Karkonoszy z punktu widokowego na Witoszy. Wyjazdy studyjne W dniach 12 19 czerwca 2016 r. grupa w składzie prof. Piotr Migoń oraz doktoranci Filip Duszyński, Aleksandra Michniewicz i Milenia Różycka przebywała we Włoszech, na zaproszenie prof. Mauro Soldati z uniwersytetu w Modenie. Głównym punktem programu pobytu był udział w zajęciach terenowych poświęconych kartowaniu geomorfologicznemu pod kątem zagrożeń procesami osuwiskowymi, które odbyły się w Dolomitach w dniach 14 16 czerwca, poprzedzonych półdniową sesją wykładową. W trakcie części terenowej była okazja poznać z bliska słynne osuwisko Vajont, którego zejście w dniu 9 X 1963 r. spowodowało tragiczną w skutkach powódź w dolinie rzeki Piave, a także krajobraz Dolomitów z licznymi osuwiskami różnego typu. Ponadto w programie pobytu była wizyta w rezerwacie wulkanów błotnych Salse di Nirano koło Modeny, na górze stołowej Pietra di Bismantova w Apeninach oraz wśród skałek piaskowcowych Rocca di Sassomalatina na progu Apeninów niedaleko Modeny. biuro.geografia@uni.wroc.pl 22

Osuwisko Sottrú z 2012 r., częściowo zrekultywowane (w dolnej części) Osuwisko Vajont, które wypełniło jezioro zaporowe i spowodowało przelanie się wód przez koronę zapory. biuro.geografia@uni.wroc.pl 23

Zapora Vajont o wysokości 260 m po ukończeniu była to najwyższa zapora na świecie. biuro.geografia@uni.wroc.pl 24

Masyw dolomitowy Conturines, ze szlakami spływów gruzowych. Widok na najwyższy szczyt Dolomitów Marmolada, z polem lodowym. biuro.geografia@uni.wroc.pl 25

Wulkany błotne w rezerwacie Salse di Nirano. Krajobraz Apeninów widziany z góry stołowej Pietra di Bismantova. biuro.geografia@uni.wroc.pl 26

Na krawędzi urwisk mesy Pietra di Bismantova. Uczestnicy wyjazdu wspólnie z profesorem Mauro Soldati. biuro.geografia@uni.wroc.pl 27

Konferencje W dniach 20 24 czerwca 2016 r. w Poczdamie odbyła się międzynarodowa konferencja poświęcona problematyce permafrostu (wieloletniej zmarzliny) XI. International Conference On Permafrost 'Exploring Permafrost in a Future Earth'. Głównymi organizatorami konferencji byli: International Permafrost Asociation (IPA) oraz Instytut Alfreda-Wegenera z Uniwersytetu w Poczdamie. W konferencji wzięli udział: dr Marek Kasprzak, dr Mateusz Strzelecki, dr Andrzej Traczyk, mgr Łukasz Pawłowski, mgr Marek Jaskólski, a z Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery prof. dr hab. Krzysztof Migała. W bogatym programie nasi pracownicy i doktoranci prezentowali wyniki swoich badań prowadzonych w Arktyce: Holocene deglaciation, sea-level changes and shifts in sediment supply recorded in High Arctic paraglacial coastal systems Bjonapynten case study, Tempelfjorden, Central Spitsbergen (M. Strzelecki, S. Lindhorst, C. Hein, J. Raff), Hunting for Arctic tsunami Impact of extreme waves on coastal evolution in western Greenland (M. Strzelecki, W. Szczucinski, A. Long, N. Rosser, A. Buchwal, S. Dunning), Changes of High Arctic tidal flat systems as an indicator of climatic and sediment supply shifts in post-little Ice Age period examples from Svalbard (Ł. Pawłowski, M. C. Strzelecki, M. Lim, P. Migoń, M. Kasprzak, Z. Świrad, M. W. Jaskólski, P. Modzel), POROCO Mechanisms controlling the geomorphology and evolution of rocky coasts in polar climate preliminary results (Ł. Pawłowski, M. C. Strzelecki, M. Lim, P. Migoń, M. Kasprzak, Z. Świrad, M. W. Jaskólski, P. Modzel), Application of electrical resistivity tomography for monitoring of the state of coastal permafrost, SW Spitsbergen (M. Kasprzak, M.C. Strzelecki, K. Migała, M. Lim, M. Jaskólski, Ł. Pawłowski), Depth of seasonally frozen ground in the Karkonosze Mts (Sudetes, SW Poland) in the light of GIS modelling of topoclimate and geomorphic conditions (K. Migała, A. Traczyk) poster. Controls of shoreline changes in Calypsostranda (Bellsund, Svalbard) over 1990 2015 period (K. Jarosz, P. Zagórski, Ł. Pawłowski, P. Lewińska, M.C. Strzelecki, M. Jaskólski), Svalbard coastal hazards and their impact on scientific and community infrastructure (M.W. Jaskólski, M.C. Strzelecki, Ł. Pawłowski). Wersje tekstowe wystąpień zostały złożone w konferencyjnym tomie abstraktów. biuro.geografia@uni.wroc.pl 28

Telegrafenberg polodowcowe wzniesienie, na którym w 1874 r. uruchomiono obserwatorium astrofizyczne, dziś jest terenem akademickim. Ulokowano tutaj jednostki badawcze specjalizujące się m.in. w badaniach fizycznych czy z zakresu nauk o Ziemi. Poczdam to ważne miejsce na arenie wydarzeń z okresu Zimnej Wojny. To tu znajduje się Glienicker Brücke, nazywany także "mostem szpiegów", gdzie trzykrotnie dochodziło do wymiany pojmanych szpiegów między tajnymi służbami Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. To tutaj doszło do wymiany płk. Rudolfa Abla w zamian za pilota Francisa Gary Powersa, pojmanego wskutek zestrzelenia w 1960 r. nad ZSRR samolotu szpiegowskiego U-2. Epizod ten mogliście zobaczyć w filmie Stevena Spielberga "Most szpiegów" (Bridge of Spies) z udziałem Toma Hanksa. biuro.geografia@uni.wroc.pl 29

Publikacje z listy A MNiSW W tematycznym tomie czasopisma Geomorphology, który poświęcony jest problematyce permafrostu, ukazał się artykuł autorstwa Marka Kasprzaka, Mateusza Strzeleckiego, Andrzeja Traczyka, Marty Kondrackiej, Michaela Lima i Krzysztofa Migały. Artykuł zatytułowany On the potential for a bottom active layer below coastal permafrost: the impact of seawater on permafrost degradation imaged by electrical resistivity tomography (Hornsund, SW Spitsbergen) prezentuje nową i smiałą koncepcję istnienia drugiej warstwy aktywnej w spągu permafrostu w strefie wybrzeża. W czasopiśmie Catena ukazał się nowy artykuł mgr. Filipa Duszyńskiego, prof. dr. hab. Piotra Migonia i dr. Marka Kasprzaka pt. Underground erosion and sand removal from a sandstone tableland, Stołowe Mountains, SW Poland. W tekście opisano formy piaszczystej akumulacji u podnóża ścian skalnych Gór Stołowych, świadczące o mechanicznym usuwaniu ziaren piasku z wnętrza piaskowcowej płyty na drodze podpowierzchniowej erozji. Zaobserwowany mechanizm stanowi kolejną przesłankę dla koncepcji stopniowej (niekatastroficznej) degradacji przykrawędziowych partii piaskowcowych płaskowyżów. biuro.geografia@uni.wroc.pl 30

W czasopiśmie Earth Surface Processes and Landforms ukazał się artykuł Łukasza Pawlika, Piotra Migonia i Mariusza Szymanowskiego pt. Local- and regional-scale biomorphodynamics due to tree uprooting in semi-natural and managed montane forests of the Sudetes Mountains, Central Europe. Earth Surface Processes and Landforms. Z kolei artykuł Migoń P., Pijet-Migoń E., 2016. Geoconservation and Tourism at Geothermal Sites Lessons learnt from the Taupo Volcanic Zone, New Zealand. Proceedings of the Geologists Association. vol. 127, s. 413 421. DOI 10.1016/j.pgeola.2016.04.002 został formalnie opublikowany. Ukazał się kolejny, dziewiętnasty już tom rocznika Przyroda Sudetów. Tradycyjnie już nie zabrakło w nim materiałów przygotowanych przez pracowników i doktorantów Zakładu Geomorfologii: Duszyński F., Migoń P., Różycka M., 2016. Osuwisko pod Turzyną w Górach Suchych (Sudety Środkowe). Przyroda Sudetów, t. 19, s. 143 166. Duszyński F., Parzóch K., 2016. Czy w Górach Stołowych wędrują bloki? Przyroda Sudetów, t. 19, s. 189-210. Kasprzak M., Jancewicz K., Michniewicz A., Różycka M., 2016. Kompleks osuwiskowy w masywie Rogowca (Góry Kamienne). Przyroda Sudetów, t. 19, s. 223 236. Migoń P., Różycka M., Jancewicz K., 2016. Zespół osuwisk na Toczku (Góry Bystrzyckie) w świetle analizy geomorfometrycznej. Przyroda Sudetów, t. 19, s. 167 188. Opracowanie: Marek Kasprzak marek.kasprzak@uwr.edu.pl Wrocław, 26 sierpnia 2016 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres e-mail M. Kasprzaka. biuro.geografia@uni.wroc.pl 31

Pomiary kierunków foliacji skał w Jaskini Radochowskiej (fot. M Kasprzak). biuro.geografia@uni.wroc.pl 32