Nr 12 (52) grudzień 2015

Transkrypt

1 Nr 12 (52) grudzień 2015 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 70-lecie Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego W dniu 5 listopada odbyła się w Sali im. J. Czekanowskiego okolicznościowa sesja dla uświetnienia 70-lecia obecności geografii na Uniwersytecie Wrocławskim i powstania Instytutu Geograficznego (później przemianowanego na Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego). W sesji wzięło udział około 80 osób obecnych i dawnych pracowników Instytutu, doktorantów, zaproszonych gości. Sesja rozpoczęła się wystąpieniem Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego Profesora Marka Bojarskiego, po czym miało miejsce uroczyste wręczenie Złotych Medali Uniwersytetu Wrocławskiego trzem osobom szczególnie zasłużonym na polu współpracy z wrocławskimi geografami. Wyróżnienia te, nadane przez Senat Uniwersytetu Wrocławskiego, otrzymali: Dr Anthony Dore z Centrum Ekologii i Hydrologii w Edynburgu, od wielu lat blisko współpracujący z Zakładem Klimatologii i Ochrony Atmosfery Profesor Jacek Jania z Uniwersytetu Śląskiego, absolwent wrocławskiej geografii, znakomity glacjolog i badacz obszarów polarnych Profesor Kazimierz Klimek z Uniwersytetu Śląskiego, od lat utrzymujący szczególnie żywe kontakty ze środowiskiem wrocławskiej geografii fizycznej. Kolejnym punktem programu była sesja referatowa, prowadzona przez Profesora Jana Łobodę emerytowanego pracownika Instytutu i jego wieloletniego dyrektora. Motywem przewodnim sesji były cztery wrocławskie szkoły geograficzne, wyróżnione podczas obchodów 60-lecia Uniwersytetu Wrocławskiego w 2005 r. i ukazane w wydanej wówczas okolicznościowej publikacji. W trakcie sesji referenci pokazali dalszy rozwój tych szkół w ostatniej dekadzie, wskazując na znaczące osiągnięcia naukowe i organizacyjne. Kolejno zostały zaprezentowane: Szkoła Klimatologii i Badań Polarnych prof. Krzysztof Migała Szkoła Kartografii dr hab., prof. UWr. Tomasz Niedzielski Szkoła Geomorfologiczna prof. Piotr Migoń Szkoła Geografii Społecznej i Osadnictwa prof. Stanisław Ciok Po przerwie był czas na wystąpienia gości, odczytanie listów gratulacyjnych nadesłanych z innych ośrodków geograficznych w Polsce, a także kilka wypowiedzi o charakterze wspomnieniowym. biuro.geografia@uni.wroc.pl 1

2 Zakończeniem obchodów 70-lecia Instytutu było spotkanie towarzyskie w Dworze Polskim, w którym wzięło udział ponad 50 osób. Zamieszczamy fotografie z uroczystości wykonane przez B. Schutty. biuro.geografia@uni.wroc.pl 2

3 Sprawy Zakładowe Zakład Geoinformatyki i Kartografii W dniach listopada 2015 r. obchodzona była 70. rocznica założenia polskiego Instytutu Historycznego na Uniwersytecie Wrocławskim. Częścią obchodów była konferencja Pogranicza tożsamość, pamięć, historia, której sesja plenarna odbyła się 18 listopada w Audytorium IH UWr. Podczas konferencji dr Waldemar Spallek, na zaproszenie Dyrekcji IH UWr, wygłosił referat Obraz struktury etnicznej pogranicza polsko-niemieckiego w okresie międzywojennym na mapach w niemieckich atlasach szkolnych. W referacie przedstawiono tezę, że wydarzenia polityczne w Niemczech w okresie międzywojennym wpływały na zmianę obrazu kartograficznego stosunków etnicznych na pograniczu polskoniemieckim. Tezę tę autor zilustrował na przykładzie map z atlasów szkolnych Dierckego, jednego z najpopularniejszych dzieł tego typu w Niemczech, wydawanego od 1883 r. do dziś. Przez masową dostępność atlasy szkolne miały największą siłę oddziaływania i kształtowały obraz świata w społeczeństwie niemieckim. Były również reprezentatywną częścią niemieckiej kartografii etnograficznej z lat Analiza ich treści wskazuje, że wraz z upływem czasu ich obiektywizm był coraz mniejszy, co wiązało się z narastającymi w Niemczech lat 30. XX w. tendencjami rewizjonistycznymi. Głównym celem tych map było osądzenie granic niepodległej Polski z punktu widzenia etnografii głównego kryterium ich delimitacji na konferencji pokojowej w Paryżu. Przykład dwóch map etnograficznych z Diercke Schulatlas: z lewej wydanie z 1918 r, z prawej z 1939 r. (atlasy z zasobów PHK ZGK). biuro.geografia@uni.wroc.pl 3

4 W ramach obchodów GIS Day 2015 na Uniwersytecie Wrocławskim, dnia 18 listopada 2015 r. w Pracowni Systemów Informacji Geograficznej Zakładu Geoinformatyki i Kartografii odbyły się warsztaty GRASS. Były one przeznaczone dla osób rozpoczynających pracę z GIS GRASS oraz osób zainteresowanych możliwościami jakie oferuje system w zakresie analiz danych teledetekcyjnych. Zajęcia zgromadziły dziewięcioro słuchaczy z Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej. W ramach ćwiczeń praktycznych uczestnicy mogli zapoznać się z podstawami systemu GRASS oraz spróbować swoich sił w realizacji procedury wyznaczania batymetrii dna w płytkich wodach przybrzeżnych. Procedura określania batymetrii dna płytkich zbiorników wodnych została opisana w Rozdziale 11 podręcznika "The IHO-IOC GEBCO Cook Book". Procedura w tej publikacji została opisana z punktu widzenia zastosowania oprogramowania komercyjnego. Uczestnicy warsztatów mogli sprawdzić, jak te same działania można przeprowadzić w GRASSie. Danymi wejściowymi do przetworzeń były: scena satelitarna pochodząca z satelity Landsat 7 obejmująca swoim zasięgiem Zatokę Gdańską oraz mapa batymetryczna Zatoki Puckiej. Więcej informacji: oraz Dnia 18 listopada 2015 r. mgr Małgorzata Świerczyńska i dr hab. Tomasz Niedzielski prof. nadzw. UWr odbyli wizytę w Centrum Zarządzania Kryzysowego w Starostwie Powiatowym w Kłodzku, a dzień później w Centrum Zarządzania Kryzysowego miasta Wrocławia. Podobną wizytę odbyła 24 listopada 2015 r. mgr Małgorzata Świerczyńska w Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego w Dolnośląskim Urzędzie Wojewódzkim. Celem tych wizyt było zapoznanie się z pracami Centrów Zarządzania Kryzysowego na potrzeby przygotowywania koncepcji komercjalizacji systemu HydroProg. biuro.geografia@uni.wroc.pl 4

5 Dnia 23 listopada 2015 roku dr hab. Tomasz Niedzielski prof. nadzw. UWr uczestniczył w zebraniu Komisji Hydrologicznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego, które odbyło się na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Celem spotkania było przeprowadzenie dyskusji nad kształtem merytorycznym i formalnym podręcznika akademickiego Hydrologia Polski. W czasopiśmie medycznym notowanym na liście filadelfijskiej ukazał się artykuł, którego współautorem jest dr Małgorzata Wieczorek. Link do abstraktu artykułu: Zakład Geomorfologii W listopadzie dorobek publikacyjny pracowników i doktorantów Zakładu Geomorfologii wzbogacił się między innymi o następujące pozycje, opublikowane w czasopismach znajdujących się na tzw. liście filadelfijskiej: Kasprzak M., Migoń P., Historical and recent floods in the West Sudetes geomorphological dimension. Zeitschrift für Geomorphologie N.F., vol. 59 (2015), Supplement 3, s Migoń P., Pijet-Migoń E., Overlooked geomorphological component of volcanic geoheritage diversity and perspectives for tourism industry, Pogórze Kaczawskie region, SW Poland. Geoheritage. DOI: /s Niedzielski T., Jurecka M., Migoń P., Semi-empirical oceanic depth age relationship inferred from bathymetric curve. Pure and Applied Geophysics. DOI /s Strzelecki M.C., Long A.J., Lloyd J.M., Post-Little Ice Age development of a High Arctic paraglacial beach complex. Permafrost and Periglacial Processes. DOI: /ppp.1879 W dniach listopada prof. Piotr Migoń brał udział w wyjeździe studyjnym do Geoparku Arouca w północnej Portugalii, organizowanym przez Stowarzyszenie Kaczawskie w ramach projektu Partnership for Geo-education, realizowanego w ramach programu Erasmus Plus. Geopark Arouca jest położony około 60 km na południowy wschód od Porto, w krajobrazie typu gór średnich, pod względem geologicznym zdominowanym przez staropaleozoiczne skały łupkowe i nieco młodsze, waryscyjskie granity. Najcenniejszymi elementami dziedzictwa Ziemi w Geoparku są znaleziska trylobitów, dochodzących nawet do 70 cm długości, głębokie doliny przełomowe oraz granitowe biuro.geografia@uni.wroc.pl 5

6 płaskowyże ze skałkami. Wybrane aspekty georóżnorodności Geoparku Arouca ukazują poniższe fotografie. Poranne morza mgieł w głębokich dolinach w Geoparku Arouca. Granitowy płaskowyż Serra da Freita, z radarem meteorologicznym na najwyższym wzniesieniu. biuro.geografia@uni.wroc.pl 6

7 Wodospad Mizarela najwyższy w Potugalii (70 m wys.). biuro.geografia@uni.wroc.pl 7

8 Osobliwe struktury poligonalne na blokach granitowych. Podręcznikowy przykład powierzchni zrównania, ścinającej struktury geologiczne (w tym przypadku warstwy łupków metamorficznych). 8

9 Pomnik trylobitów w Arouca. Zakład Klimatologii i Ochorny Atmosfery Podczas III Polskiego Kongresu Przedsiębiorczości, który odbył się w dniach 5-6 listopada w Łodzi, Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego otrzymał Polską Nagrodą Innowacyjności Nagroda jest przyznawana przez Polską Agencję Przedsiębiorczości. Wyróżnienie jest związane z realizowanym przez zakład projektem pn. System prognoz stężeń zanieczyszczeń powietrza i warunków biometeorologicznych jako element oceny jakości życia LIFE- APIS/PL, dzięki któremu powstaną narzędzia ostrzegające przed zanieczyszczeniami powietrza na Dolnym Śląsku, w tym geoportal, tablice świetlne i aplikacja mobilna. Nagrodę odebrała dr Anetta Drzeniecka-Osiadacz, koordynator projektu LIFE-APIS/PL. Motywem przewodnim tegorocznego Kongresu była synergia nauki z biznesem, wejście polskich firm na rynki globalne oraz nadanie innowacyjnego wymiaru polskiej gospodarce. Uwaga uczestników Kongresu koncentrowała się na sprawach, które mają lub będą miały kluczowe znaczenie biuro.geografia@uni.wroc.pl 9

10 dla przyszłości Polski oraz Europy. Przedstawiciele naszego Zakładu podczas Kongresu mieli również okazję promować Projekt LIFE-APIS/PL na stoisku informacyjnym, jak również podczas sesji Ekologia, na której dr Anetta Drzeniecka-Osiadacz wygłosiła referat System prognoz i udostępniania informacji o jakości powietrza. biuro.geografia@uni.wroc.pl 10

11 11

12 Opracowanie: Marek Kasprzak Wrocław, 18 grudnia 2015 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres M. Kasprzaka. Wszystkim Studentom i Pracownikom Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego życzymy Wesołych Świąt i wszystkiego najlepszego w Nowym Roku! dragosm.deviantart.com biuro.geografia@uni.wroc.pl 12