SEKRETARZ STANU W MEN TADEUSZ SŁAWECKI Kształcenie zawodowe w Polsce w dwa lata po reformie Warszawa, 15 września 2014
Kontynuacja wdrażania zmian wprowadzonych we we wrześniu 2012 2012 Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego jest dostosowywana na bieżąco do aktualnych potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych na rynku pracy. Obecnie kształcenie jest możliwe w 194 zawodach podzielonych na kwalifikacje (od 1 do 3 w każdym zawodzie). Od września 2014 r. do klasyfikacji wprowadzone zostały 3 nowe zawody: Technik urządzeń dźwigowych Technik chłodnictwa i klimatyzacji Mechanik motocyklowy Każdorazowe uruchomienie kształcenia w danym zawodzie wymaga uzyskania opinii zarówno wojewódzkiej, jak i powiatowej rady rynku pracy. Uelastyczniono system kształcenia zawodowego i ustawicznego co oznacza krótszy czas na nabycie kwalifikacji zawodowych w formach kursowych. Ponadto, szkoły mogą szybciej reagować na potrzeby rynku pracy uruchamiając kwalifikacyjne kursy zawodowe z zakresu danej kwalifikacji (obserwuje się systematyczny wzrost zainteresowania tą formą kształcenia) Ujednolicono system egzaminów zawodowych i otwarto go na potwierdzanie efektów uczenia się innego niż formalne 2
Cele Informacje reformy wprowadzonej istotne dla ucznia 1 września i rodzica 2012 r. każdy uczeń szkoły zawodowej oprócz typowych umiejętności zawodowych nabywa obecnie również szczególnie oczekiwane przez pracodawców tzw. kompetencje miękkie, takie jak umiejętność pracy w zespole, umiejętność negocjacji, radzenie sobie ze stresem czy otwartość na zmiany, coraz więcej uczniów szkół zawodowych ma obecnie możliwość nabywania umiejętności praktycznych w rzeczywistych warunkach pracy, ponieważ coraz więcej szkół zawodowych korzysta z możliwości organizacji praktyk i staży dla uczniów u pracodawców, każdy uczeń szkoły zawodowej jest obecnie przygotowywany do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w swoim zawodzie, każdy uczeń szkoły zawodowej poznaje obecnie język obcy zawodowy, każdy uczeń technikum i szkoły policealnej nabywa dodatkowo umiejętności w zakresie organizacji pracy w małych zespołach, szczególnie przydatne w kierowaniu zespołem ludzi, zmienia się wizerunek szkolnictwa zawodowego oraz zwiększa się zainteresowanie pracodawców podejmowaniem współpracy ze szkołami. 3
Informacje Cele reformy istotne dla wprowadzonej rodziców i innych 1 września osób 2012 dorosłych r. W zawodach wyodrębniono kwalifikacje co sprzyja szybszemu zatrudnieniu, gdyż już jedna kwalifikacja w zawodzie wystarcza do uzyskania zatrudnienia na co najmniej jednym stanowisku pracy. Wprowadzono możliwość dostosowania kształcenia do indywidualnych potrzeb i możliwości uczących się (krótszy czas na nabycie kwalifikacji zawodowych w bardziej elastycznych formach kształcenia ustawicznego np. na kwalifikacyjnych kursach zawodowych). Osoby dorosłe mają obecnie możliwość uzyskania dodatkowych kwalifikacji w celu szybkiego przekwalifikowania lub zwiększenia swych szans na rynku pracy. System egzaminacyjny przewiduje obecnie możliwość potwierdzania przez osoby dorosłe w trybie egzaminów eksternistycznych umiejętności zawodowych nabytych w toku doświadczenia zawodowego, tj. bez konieczności uczęszczania do szkoły. 4
Zwiększenie zainteresowania szkolnictwem zawodowym W roku szkolnym 2006/2007 naukę w zasadniczych szkołach zawodowych i technikach rozpoczęło 47,5% absolwentów gimnazjów ZASADNICZA SZKOŁA ZAWODOWA TECHNIKUM SZKOŁA POLICEALNA 1 września 2012 naukę w tych szkołach podjęło 54,5% absolwentów gimnazjów 1 września 2013 naukę w tych samych szkołach podjęło już 55,5% absolwentów gimnazjów 2006/2007 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 Typ szkoły Liczba uczniów Liczba uczniów Liczba uczniów Liczba uczniów Liczba uczniów w tys. % w tys. % w tys. % w tys. % w tys. % LO LP T ZSZ suma 251,273 44,52 44,950 7,96 166,047 29,42 102,101 18,09 564,371 100,00 211,352 45,77 195,375 45,23 187,650 45,40 176,491 44,43 9,708 2,10 6,971 1,61 0 0,00 0 0,00 149,992 32,47 145,364 33,65 149,247 36,11 146,838 36,96 90,761 19,65 84,275 19,51 76,414 18,49 73,938 18,61 461,813 100,00 431,985 100,00 413,311 100,00 397,267 100,00 5
Najpopularniejsze zawody w roku szkolnym 2013/2014 Lp Technikum Nabór Lp Zasadnicza szkoła zawodowa Nabór 1. Technik informatyk 19130 1. Mechanik pojazdów samochodowych 2. Technik żywienia i usług gastronomicznych 13216 16865 2. Kucharz 12006 3. Technik ekonomista 11481 3. Fryzjer 7893 4. Technik hotelarstwa 9073 4. Sprzedawca 6846 5. Technik pojazdów samochodowych 8782 5. Monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie 4626 6. Technik logistyk 8184 6. Cukiernik 3674 7. Technik budownictwa 6712 7. Ślusarz 2643 8. Technik mechatronik 5421 8. Elektromechanik pojazdów samochodowych 2605 9. Technik mechanik 5163 9. Stolarz 2538 10 Technik organizacji reklamy 4567 10 Elektryk 2474 6
Udział uczniów Udział uczniów młodocianych - młodocianych pracowników pracowników w polskim w polskim odpowiedniku odpowiedniku dualnego systemu systemu dualnego kształcenia zawodowego Rok szkolny 2009/2010 Rok szkolny 2010/2011 Pozostali uczniowie 47% Młodociani pracownicy 53% Pozostali uczniowie 46% Młodociani pracownicy 54% Rok szkolny2011/2012 Rok szkolny 2012/2013 Pozostali uczniowie 40% Młodociani pracownicy 60% Pozostali uczniowie 39% Młodociani pracownicy 61% 7
Nowy bardziej elastyczny system kształcenia ustawicznego w formach w formach pozaszkolnych pozaszkolnych Nowy bardziej elastyczny system kształcenia ustawicznego włączenie szkół zawodowych w system kształcenia ustawicznego osób dorosłych (w zakresie KKZ) możliwość organizacji form pozaszkolnych (kształcenia w formach kursowych) w zakresie: 1) wynikającym z tematyki danej kwalifikacji kwalifikacyjny kurs zawodowy (KKZ) to kurs, którego program nauczania uwzględnia podstawę programową kształcenia w zawodach, w zakresie jednej kwalifikacji, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie tej kwalifikacji 2) wynikającym z tematyki danej części kwalifikacji (jednego z zestawów efektów uczenia się) kurs umiejętności zawodowych 3) dowolnie wybranej części podstawy programowej kształcenia ogólnego kurs kompetencji ogólnych 4) umożliwiającym uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych inne kursy. 8
Wzrost zainteresowania Kwalifikacyjne udziałem kursy w zawodowe KKZ na przestrzeni 2 lat Termin pozyskania danych Źródło pozyskania danych Liczba uczestników KKZ 30.09.2012 r. SIO 14 591 31.03.2013 r. SIO 16 572 30.06.2013 r. SIO 19 611 30.09.2013 r. SIO 35 482 30.06.2014 r. SIO 41 490 9
Indywidualne Kwalifikacyjne ścieżki kursy kształcenia zawodowe Najpopularniejsze KKZ w roku szkolnym 2013/2014 Nazwa kwalifikacji Eksploatacja złóż podziemnych Zawody, w których kwalifikacje zostały wyodrębnione Górnik eksploatacji podziemnej, Technik górnictwa podziemnego Liczba osób Prowadzenie produkcji rolniczej Rolnik, Technik rolnik, Technik agrobiznesu 4005 Użytkowanie obrabiarek skrawających Operator obrabiarek skrawających, Technik mechanik Wykonywanie zabiegów fryzjerskich Fryzjer, Technik usług fryzjerskich 1585 Sporządzanie potraw i napojów Kucharz, Technik żywienia i usług gastronomicznych 1552 Montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych Świadczenie usług opiekuńczych osobie chorej i niesamodzielnej Elektromechanik, Elektryk, Technik elektryk Obsługa klienta w jednostkach administracji Technik administracji 10 590 Prowadzenie rachunkowości Technik ekonomista, Technik rachunkowości 540 7292 1655 1109 Opiekun medyczny 715 Projektowanie fryzur Technik usług fryzjerskich 702 Diagnozowanie oraz naprawa elektrycznych i elektronicznych układów pojazdów samochodowych Elektromechanik pojazdów samochodowych, Technik pojazdów samochodowych Organizacja żywienia i usług gastronomicznych Technik żywienia i usług gastronomicznych 625 Montaż i obsługa maszyn i urządzeń Mechanik-monter maszyn i urządzeń, Technik mechanik 665 599
Pozytywna tendencja w wynikach egzaminów zawodowych Nowy egzamin zawodowy w sesji letniej w liczbach: Liczba przystępujących (część pisemna) Liczba przystępujących (część praktyczna) Liczba przystępujących (obie części) maj-czerwiec 2013 maj-lipiec 2014 24 383 120 867 24 190 118 489 23 800 118 489 Liczba kwalifikacji 28 138 Zdawalność 60,2 % 64,55 % Egzamin jest zdany, jeśli zdający uzyska: z części pisemnej - minimum 50%, z części praktycznej - minimum 75%.
Nowy egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w 2014 r. W odniesieniu do egzaminu we wszystkich 138 kwalifikacji: część pisemna egzaminu z wymaganym poziomem zaliczenia 50%, zakończyła się sukcesem dla 82,34% zdających część praktyczna egzaminu z wymaganym poziomem zaliczenia 75%, zakończyła się sukcesem dla blisko 72,86% zdających cały egzamin z pomyślnym wynikiem obu jego części zdało 64,55% zdających.
Indywidualne Kwalifikacyjne ścieżki kursy kształcenia zawodowe Monitorowanie procesu wdrażania zmian w ramach projektu KOWEZiU Procesowi modernizacji towarzyszy proces monitorowania wdrażania podstawy programowej kształcenia w zawodach. Wyniki I etapu monitorowania prowadzonego od września 2013 wskazały na potrzebę kontynuacji następujących działań: - wzmocnienie współpracy szkół z pracodawcami, - poprawa jakości i efektywności doradztwa edukacyjno-zawodowego dla uczniów i ich rodziców oraz rozbudowa i poprawa dostępności systemu informacji edukacyjno-zawodowej, - upowszechnienie kwalifikacyjnych kursów zawodowych i innych pozaszkolnych form kształcenia zawodowego, - promowanie kształcenia zawodowego. 13
Indywidualne Kwalifikacyjne ścieżki kursy kształcenia zawodowe Wsparcie doradztwa zawodowego w gimnazjach Od października 2014 r. w ramach projektu KOWEZiU Edukacja dla pracy etap 2 prowadzone będą szkolenia dla dyrektorów gimnazjów oraz osób realizujących zadania z zakresu doradztwa zawodowego w gimnazjach. Szkoleniami na terenie całego kraju zostanie objętych ponad 6 000 gimnazjów oraz 18 000 osób (po 3 osoby z każdej szkoły). Program szkolenia obejmuje część wspólną dla wszystkich uczestników oraz odrębne moduły dedykowane dyrektorom szkół i osobom realizującym doradztwo w szkołach, w tym m.in.: planowanie działań w zakresie doradztwa w gimnazjum, ewaluacja wewnętrzna doradztwa w gimnazjum, pomoc uczniom gimnazjum w planowaniu kariery, wsparcie dla nauczycieli przedmiotów w realizacji zadań z zakresu doradztwa, wykorzystanie informacji edukacyjno-zawodowej w realizacji doradztwa, dostępne zasoby dotyczące doradztwa edukacyjno-zawodowego. 14
Kwalifikacyjne kursy zawodowe Upowszechnienie kwalifikacyjnych kursów zawodowych Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą być także organizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. W ramach jednego z projektów KOWEZiU opracowało 165 kursów multimedialnych przydatnych w organizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych. Na stronie KOWEZiU dostępny jest również Informator o kursach e-learningowych do kształcenia zawodowego, umożliwiający zapoznanie się z ofertą kursów przygotowanych w projekcie. Kursy te są dostępne poprzez stronę internetową www.kno.koweziu.edu.pl 15
Rok szkolny 2014/2015 Rokiem Szkoły Zawodowców I. 2-4 września 2014 Forum Ekonomiczne w Krynicy II. wrzesień 2014 ogłoszenie konkursu Szkoła dla pracodawców pracodawcy dla szkoły III. od września 2014 do kwietnia 2015 cykl konferencji regionalnych dla pracodawców upowszechniających ideę włączenia pracodawców w proces kształcenia zawodowego i egzaminowania IV. 6 listopada 2014 Czas zawodowców konferencja organizowana przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce we współpracy z Gazetą Wyborczą pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej V. marzec 2015 miesiąc promocji kształcenia zawodowego VI. czerwiec 2015 rozstrzygnięcie konkursu