Wyniki badania CATI z mieszkańcami Siedlec Załącznik do Strategii Rozwiązywania Problemów społecznych Miasta Siedlce na lata 2016-2025 Siedlce 2016
Spis treści Spis treści... 2 Charakterystyka grupy badanej... 4 Zdrowie... 7 Ocena dostępności opieki zdrowotnej... 7 Ocena jakości opieki zdrowotnej... 9 Samoocena stanu zdrowia... 10 Niepełnosprawność... 13 Ubóstwo... 17 Skala ubóstwa... 17 Samoocena sytuacji finansowej... 20 Edukacja... 26 Ocena poziomu edukacji... 26 Ocena dostępności oferty edukacyjnej... 28 Przemoc... 29 Znajomość osób dotkniętych przemocą domową... 29 Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie... 34 Postrzeganie przemocy przez mieszkańców Siedlec... 37 Obserwowanie przemocy w Siedlcach... 47 Siedlczanie jako sprawcy przemocy... 49 Siedlczanie jako ofiary przemocy... 52 Poczucie bezpieczeństwa... 56 Rynek pracy... 57 MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 2
Ocena warunków mieszkaniowych... 58 Bezdomność... 62 Stosowanie używek... 63 Alkohol... 64 Narkotyki/środki psychoaktywne... 65 Palenie papierosów... 67 Znajomość osób uzależnionych... 67 Hazard... 69 Znajomość oferty pomocy skierowanej do osób uzależnionych... 70 Najpilniejsze działania do podjęcia w opinii mieszkańców Siedlec... 73 Wpływ na sprawy lokalne i decyzje władz... 74 Spis tabel... 75 Spis wykresów... 75 MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 3
Charakterystyka grupy badanej W badaniu ankietowym udział wzięło 500 dorosłych mieszkańców Siedlec, wśród których 53,4% stanowiły kobiety. Najliczniej reprezentowaną grupą wiekową były osoby mające od 25 do 34 lat (21,4%). Wykres 1. Struktura próby płeć (%) Wykres 2. Struktura próby wiek (%) 17,4 10,0 46,6 53,4 19,0 21,4 14,0 18,2 Kobieta Mężczyzna 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-64 lata 65 lat i więcej Co piąty badany reprezentuje grupę robotników, pracowników fizycznych, a 18,6% urzędników, pracowników administracji. Menadżerowie, specjaliści czy nauczyciele, stanowili 16,6% badanej próby, a uczniowie/studenci 12,8%. Najmniej licznie (poniżej 5%) reprezentowani byli przedstawiciele wolnych zawodów, emeryci/renciści oraz menadżerowie wyższego szczebla. Wykres 3. Struktura próby - grupa zawodowa (%) Robotnik, pracownik fizyczny 20,6 Urzędnik, pracownik administracji 18,6 Menadżer, specjalista, nauczyciel 16,6 Uczeń, student Przedsiębiorca, kupiec, rzemieślnik 11,6 12,8 Obecnie bezrobotny 6,4 Gospodyni domowa Wolny zawód (prawnik, lekarz, artysta) 4,2 5,0 Emeryt, rencista 3,0 Menadżer wyższego szczebla (dyrektor) 1,2 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 4
Wykres 4. Struktura próby liczba członków gospodarstwa domowego (%) 31,8 8,2 7,8 3,2 49,0 Niemal połowa badanych zadeklarowała, że ich gospodarstwo domowe stanowią dwie osoby. Prawie 1/3 to trzy osoby, a 8,2% cztery osoby. Przedstawiciele gospodarstw liczących powyżej czterech osób stanowili 7,8% próby badawczej, natomiast osoby prowadzące 1-osobe gospodarstwo domowe 3,2%. 1 osoba (ja) 2 osoby 3 osoby 4 osoby Więcej niż 4 osoby W niespełna połowie badanych gospodarstw domowych (46%) są dzieci poniżej 18. roku życia. W tym 59,6% stanowią gospodarstwa z jednym dzieckiem, 37% z dwójką dzieci, a 3% z trójką dzieci. Wykres 5. Struktura próby liczba dzieci w gospodarstwie domowym 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 1 59,6% 2 37,0% 3 4 0,4% 3,0% Źródło: badania własne [CATI, N=230] MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 5
Wykres 6. Struktura próby wykształcenie (%) 1,8 4,2 16,6 26,6 50,8 Podstawowe lub niższe Gimnazjalne Zawodowe Średnie Wyższe Połowa respondentów badania CATI zadeklarowała posiadanie wykształcenia średniego, a co czwarta osoba, zawodowego. Absolwenci szkół wyższych stanowili 16,6% badanej próby, a osoby, które ukończyły edukację na poziomie gimnazjalnym 4,2%. Pozostała część badanych (1,8%) to osoby najniżej wykształcone. Niespełna połowa respondentów zadeklarowała, że miesięczny dochód netto ich gospodarstwa domowego mieści się w przedziale 1401-3000 złotych. Wyższy dochód (3001-5000 złotych) odnotowano wśród 27%, a najwyższy (powyżej 5000 złotych) wśród 9,8%. Najubożsi mieszkańcy Siedlec, stanowili 12,2% badanej próby. Wykres 7. Struktura próby łączny dochód netto gospodarstwa domowego (%) 27,0 3,0 9,8 12,2 48,0 701-1400 zł 1401-3000 zł 3001-5000 zł Powyżej 5000 zł Odmowa odpowiedzi MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 6
Zdrowie Ocena dostępności opieki zdrowotnej Wykres 8. Ocena dostępności opieki zdrowotnej na terenie Siedlec (%) 36,4 4,4 14,6 1,4 43,2 Połowa dorosłych mieszkańców Siedlec ocenia dostępność opieki zdrowotnej na terenie miasta, jako małą (36,4%) lub bardzo małą (14,6%). Nieco mniejszy odsetek w sumie 44,6% - jest przeciwnego zdania, przy czym zdecydowana większość z nich wyraziła opinię, że dostępność opieki zdrowotnej jest dość duża. Bardzo duża dostępność Dość duża dostępność Raczej mała dostępność Bardzo mała dostępność Trudno powiedzieć Najwyższy odsetek negatywnych ocen dostępności opieki zdrowotnej odnotowano w grupie osób mających od 55 do 64 lat (w sumie 61,1% ocen negatywnych), zaś najwyższy odsetek ocen pozytywnych (w sumie 54,3%) wśród respondentów w wieku 45-54 lata. Grupą, która miała największe trudności z udzieleniem jednoznacznej odpowiedzi byli najmłodsi uczestnicy badania, co może wynikać z tego, że z racji wieku (a w związku z tym lepszego stanu zdrowia), rzadziej są zmuszeni do korzystania z opieki zdrowotnej. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 7
Wykres 9. Ocena dostępności opieki zdrowotnej na terenie Siedlec - podział ze względu na wiek 65 lat i więcej 2,3% 46,0% 33,3% 14,9% 3,4% 55-64 lata 34,7% 44,2% 16,8% 4,2% 45-54 lata 2,9% 51,4% 30,0% 12,9% 2,9% 35-44 lata 1,1% 44,0% 33,0% 16,5% 5,5% 25-34 lata 0[WARTOŚĆ] 43,0% 39,3% 15,0% 1,9% 18-24 lata 2,0% 42,0% 36,0% 8,0% 12,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Niezależnie od dochodów gospodarstwa domowego, połowa badanych w poszczególnych kategoriach dochodów ocenia dostępność opieki zdrowotnej jako małą/bardzo małą, zaś druga jako dużą/bardzo dużą. Wyjątkiem jest grupa osób, których gospodarstwa domowe osiągają najwyższe dochody w sumie 63,3% z nich dokonało oceny negatywnej. Jednym z wyjaśnień takiego stanu rzeczy może być chęć do posiadania większych możliwości do skorzystania z odpłatnej, prywatnej opieki zdrowotnej na terenie miasta. Wykres 10. Ocena dostępności opieki zdrowotnej na terenie Siedlec - podział ze względu na łączny dochód netto gospodarstwa domowego (%) Odmowa odpowiedzi 33,3% 46,7% 13,3% 6,7% Powyżej 5000 zł 2,0% 30,6% 42,9% 20,4% 4,1% 3001-5000 zł 1,5% 43,7% 32,6% 17,0% 5,2% 1401-3000 zł 1,7% 45,4% 37,1% 11,7% 4,2% 701-1400 zł 45,9% 34,4% 16,4% 3,3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo duża dostępność Dość duża dostępność Raczej mała dostępność Bardzo mała dostępność Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 8
Ocena jakości opieki zdrowotnej Wykres 11. Ocena jakości opieki zdrowotnej na terenie Siedlec (%) 4,2 25,6 20,0 2,4 47,8 Połowa dorosłych mieszkańców Siedlec ocenia jakość opieki zdrowotnej na terenie miasta, jako wysoką (47,8) lub bardzo wysoką (2,4%). Połowę mniejszy odsetek w sumie 24,2% - jest przeciwnego zdania, a pozostała 1/4 nie była w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Bardzo wysoka Dość wysoka Raczej niska Bardzo niska Trudno powiedzieć Biorąc pod uwagę wiek, najwyższy odsetek ocen pozytywnych odnotowano w grupie najmłodszych uczestników badania (w sumie 62%), a negatywnych w grupie respondentów w wieku 45-54 lata (32,9%) oraz najstarszych (29,9%). Wykres 12. Ocena jakości opieki zdrowotnej na terenie Siedlec - podział ze względu na wiek 65 lat i więcej 54,0% 26,4% 3,4% 16,1% 55-64 lata 51,6% 15,8% 4,2% 28,4% 45-54 lata 4,3% 31,4% 27,1% 5,7% 31,4% 35-44 lata 3,3% 48,4% 18,7% 5,5% 24,2% 25-34 lata 0[WARTOŚĆ] 47,7% 14,0% 3,7% 33,6% 18-24 lata 10,0% 52,0% 22,0% 2,0% 14,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo wysoka Dość wysoka Raczej niska Bardzo niska Trudno powiedzieć Biorąc pod uwagę łączny dochód netto gospodarstwa domowego, najwyższy odsetek ocen pozytywnych odnotowano w grupie najbogatszych (w sumie 61,2%), a negatywnych w MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 9
grupie najuboższej w sumie 27,9% (nie licząc grupy, która odmówiła udzielania odpowiedzi na pytanie o dochody). Wykres 13. Ocena dostępności opieki zdrowotnej na terenie Siedlec - podział ze względu na łączny dochód netto gospodarstwa domowego (%) Odmowa odpowiedzi 33,3% 33,3% 33,3% Powyżej 5000 zł 2,0% 59,2% 12,2% 2,0% 24,5% 3001-5000 zł 3,0% 55,6% 14,8% 5,2% 21,5% 1401-3000 zł 2,1% 44,2% 22,9% 4,2% 26,7% 701-1400 zł 3,3% 39,3% 23,0% 4,9% 29,5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo wysoka Dość wysoka Raczej niska Bardzo niska Trudno powiedzieć Samoocena stanu zdrowia Wykres 14. Samoocena stanu zdrowia (%) 1,0 3,8 2,8 36,8 55,6 Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć Ponad połowa dorosłych mieszkańców Siedlec ocenia swój stan zdrowia jako dobry (55,6%) lub bardzo dobry (2,8%). Przeciwnego zdania jest co trzeci badany, przy czym jako bardzo słaby swój stan zdrowia ocenia 1% dorosłej populacji Siedlczan. Tymi, które częściej negatywnie oceniają swój stan zdrowia, są kobiety uważa tak w sumie 41,9% z nich (wartość dla mężczyzn 33,1%). MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 10
3,4% 0[WARTOŚĆ] 3,4% 2,1% 1,3% 4,3% 31,8% 41,2% 51,3% 60,5% Wykres 15. Samoocena stanu zdrowia - podział ze względu na płeć 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Kobieta Mężczyzna Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć Najlepiej swój stan zdrowia oceniają najmłodsi i najstarsi mieszkańcy miasta suma odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze wynosi odpowiednio 62 i 69%. Z kolei najwyższy odsetek odpowiedzi wskazujących na złe samopoczucie związane z kondycją zdrowotną, odnotowano w grupach wiekowych 25-34 lata oraz 45-54 lata. Wykres 16. Samoocena stanu zdrowia - podział ze względu na wiek 65 lat i więcej 1,1% 67,8% 25,3% 1,1% 4,6% 55-64 lata 3,2% 55,8% 32,6% 3,2% 5,3% 45-54 lata 1,4% 48,6% 42,9% 7,1% 35-44 lata 1,1% 58,2% 37,4% 1,1% 2,2% 25-34 lata 6,5% 45,8% 44,9% 2,8% 18-24 lata 2,0% 60,0% 38,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć Najlepiej swój stan zdrowia oceniają osoby pracujące na stanowiskach kierowniczych/dyrektorskich (w sumie 83,3% wskazań odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze). Z wysoką pozycją zawodową na ogół związane jest wykształcenie, a te często wpływa na większą świadomość zdrowotną, co przejawia się w codziennym stylu życia (aktywność MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 11
fizyczna, zdrowe odżywianie). Stąd można przypuszczać, że grupa ta charakteryzuje się dbałością o zdrowie, a zatem i lepiej ocenia jego stan. Z kolei najwyższy odsetek odpowiedzi wskazujących na złe samopoczucie związane z kondycją zdrowotną, odnotowano w grupie emerytów i rencistów (w sumie 53,3% wskazań odpowiedzi bardzo słabo i raczej słabo), co należy tłumaczyć wiekiem (w przypadku emerytów) oraz urzędowo stwierdzonym uszczerbkiem na zdrowiu (w przypadku rencistów). W każdej z kategorii dochodów netto gospodarstwa domowego, odnotowuje się niemal 60-procentowy odsetek odpowiedzi wskazujących na pozytywną samoocenę stanu zdrowia. Najlepiej swój stan zdrowia oceniają osoby z wykształceniem zawodowym suma odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze wynosi 63,2%. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest to duża różnica w odniesieniu do pozostałych grup. Z kolei najwyższy odsetek odpowiedzi wskazujących na złe samopoczucie związane z kondycją zdrowotną, odnotowano wśród respondentów z wykształceniem gimnazjalnym. Wykres 17. Samoocena stanu zdrowia - podział ze względu na grupę zawodową Obecnie bezrobotny 3,1% 62,5% 21,9% 12,5% Gospodyni domowa 48,0% 48,0% 4,0% Menadżer wyższego szczebla (dyrektor) Przedsiębiorca, kupiec, rzemieślnik 1,7% 60,3% 83,3% 1,7% 32,8% 16,7% 3,4% Emeryt, rencista 33,3% 53,3% 13,3% Wolny zawód (prawnik, lekarz, artysta) 4,8% 52,4% 33,3% 9,5% Menadżer, specjalista, nauczyciel Urzędnik, pracownik administracji 3,6% 5,4% 60,2% 48,4% 40,9% 34,9% 2,2% 1,2% 3,2% Robotnik, pracownik fizyczny 2,9% 61,2% 31,1% 4,9% Uczeń, student 50,0% 48,4% 1,6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 12
Wykres 18. Samoocena stanu zdrowia - podział ze względu na dochód netto gospodarstwa domowego Odmowa odpowiedzi 6,7% 60,0% 33,3% Powyżej 5000 zł 59,2% 38,8% 2,0% 1,5% 3001-5000 zł 4,4% 53,3% 35,6% 5,2% 1,3% 1401-3000 zł 2,1% 55,8% 37,1% 3,8% 701-1400 zł 3,3% 55,7% 37,7% 3,3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć Wykres 19. Samoocena stanu zdrowia - podział ze względu na wykształcenie Wyższe 4,8% 53,0% 37,3% 4,8% 1,2% Średnie 2,8% 54,3% 37,8% 3,9% Zawodowe 2,3% 60,9% 33,1% 1,5% 2,3% Gimnazjalne 47,6% 47,6% 4,8% Podstawowe lub niższe 55,6% 33,3% 11,1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bardzo dobrze Dobrze Raczej słabo Bardzo słabo Trudno powiedzieć Niepełnosprawność Wyniki badania ankietowego wskazują, że odsetek respondentów, których zdaniem Siedlczanie są negatywnie/wrogo nastawieni do osób z niepełnosprawnością jest niewielki, przy czym jest nieznacznie wyższy w odniesieniu do osób z niepełnosprawnością umysłową. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 13
mężczyzna kobieta Wykres 20. Ocena stosunku mieszkańców Siedlec wobec osób z niepełnosprawnością (%) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% niepełnosprawnych fizycznie 53,2 43,4 3,4 niepełnosprawnych umysłowo 49,0 45,6 5,4 Pozytywny/przyjazny Neutralny/obojętny Negatywny/wrogi Warto zwrócić uwagę, że kobiety dwa razy częściej niż mężczyźni wyrażają opinię zgodnie, z którą w Siedlcach widoczny jest negatywny/wrogi stosunek do osób z niepełnosprawnością umysłową. Wykres 21. Ocena stosunku mieszkańców Siedlec wobec osób z niepełnosprawnością podział ze względu na płeć 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% osoba niepełnosprawna fizycznie 3,7% 43,4% 52,8% osoba niepełnosprawna umysłowo 7,1% 46,4% 46,4% osoba niepełnosprawna fizycznie 3,0% 43,3% 53,6% osoba niepełnosprawna umysłowo 3,4% 44,6% 51,9% Pozytywny/przyjazny Neutralny/obojętny Negatywny/wrogi Negatywny stosunek do osób z niepełnosprawnością fizyczną najczęściej dostrzegają mieszkańcy w wieku 25-34 lata (7,5%), a z niepełnosprawnością umysłową, najstarsi badani (9,2%). Co ciekawe, grupą wskazującą na występowanie pozytywnego nastawienia do osób MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 14
z niepełnosprawnością, również są najczęściej osoby mające od 25 do 34 lat, ale także mające od 45 do 54 lat (w przypadku niepełnosprawności umysłowej). Tabela 1. Ocena stosunku mieszkańców Siedlec wobec osób z niepełnosprawnością podział ze względu na wiek Wiek respondenta Niepełnosprawność Pozytywny/ przyjazny Neutralny/ obojętny Negatywny/ wrogi 18-24 lata osoba z niepełnosprawnością fizyczną 44,0% 56,0% 0,0% osoba z niepełnosprawnością umysłową 42,0% 54,0% 4,0% 25-34 lata osoba z niepełnosprawnością fizyczną 57,0% 35,5% 7,5% osoba z niepełnosprawnością umysłową 54,2% 38,3% 7,5% 35-44 lata osoba z niepełnosprawnością fizyczną 56,0% 41,8% 2,2% osoba z niepełnosprawnością umysłową 53,8% 44,0% 2,2% 45-54 lata osoba z niepełnosprawnością fizyczną 55,7% 41,4% 2,9% osoba z niepełnosprawnością umysłową 54,3% 40,0% 5,7% 55-64 lata osoba z niepełnosprawnością fizyczną 50,5% 46,3% 3,2% osoba z niepełnosprawnością umysłową 44,2% 52,6% 3,2% 65 lat i więcej osoba z niepełnosprawnością fizyczną 51,7% 46,0% 2,3% osoba z niepełnosprawnością umysłową 42,5% 48,3% 9,2% Negatywny stosunek do osób z niepełnosprawnością najczęściej dostrzegają mieszkańcy najniżej wykształceni. Co dziesiąty z nich uważa, że Siedlczanie są wrogo nastawieniu do osób z niepełnosprawnością fizyczną, natomiast aż co piąty, że taki stosunek mają do osób z niepełnosprawnością umysłową. Tabela 2. Ocena stosunku mieszkańców Siedlec wobec osób z niepełnosprawnością podział ze względu na wykształcenie Wykształcenie respondenta Podstawowe lub niższe Gimnazjalne Zawodowe Średnie Niepełnosprawność Pozytywny/ przyjazny Neutralny/ obojętny Negatywny/ wrogi osoba z niepełnosprawnością fizyczną 22,2% 66,7% 11,1% osoba z niepełnosprawnością umysłową 22,2% 55,6% 22,2% osoba z niepełnosprawnością fizyczną 61,9% 33,3% 4,8% osoba z niepełnosprawnością umysłową 47,6% 47,6% 4,8% osoba z niepełnosprawnością fizyczną 56,4% 40,6% 3,0% osoba z niepełnosprawnością umysłową 50,4% 44,4% 5,3% osoba z niepełnosprawnością fizyczną 52,0% 44,9% 3,1% osoba z niepełnosprawnością umysłową 49,2% 45,7% 5,1% osoba z niepełnosprawnością fizyczną 53,0% 43,4% 3,6% Wyższe osoba z niepełnosprawnością umysłową 49,4% 45,8% 4,8% MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 15
Co czwarty badany jest zdania, że miasto Siedlce nie jest przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością, zarówno fizyczną jak i umysłową. Stosunkowo duży odsetek badanych nie był w stanie dokonać jednoznacznej oceny, co jest szczególnie widoczne w odniesieniu do potrzeb osób z niepełnosprawnością umysłową. Może to wynikać np. z większej trudności dostrzeżenia ułatwień bądź utrudnień, dla osób z niepełnosprawnością właśnie umysłową (w przypadku niepełnosprawności fizycznej, owe przeszkody bądź ułatwienia skupiać się mogą głównie na warunkach architektonicznych miasta, a zatem rzeczach, które łatwo dostrzec gołym okiem i ocenić w kategorii jest/nie ma). Wykres 22. Opinia na temat przystosowania miasta do potrzeb osób z niepełnosprawnością (%) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% niepełnosprawnych fizycznie 44,4 24,6 31,0 niepełnosprawnych umysłowo 30,0 25,8 44,2 Tak Nie Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 16
Ubóstwo Skala ubóstwa Wykres 23. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta (%) 34,2 12,2 53,6 Połowa dorosłych mieszkańców Siedlec twierdzi, że ma swoim najbliższym otoczeniu osoby ubogie. Co trzeci nie jest tego pewien. Zaledwie 12,2% jednoznacznie stwierdziło, że w ich najbliższym otoczeniu nikogo takiego nie ma. Biorąc jednak pod uwagę wysoki odsetek odpowiedzi trudno powiedzieć, nie można wykluczyć, że skala ubóstwa jest większa. Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć Najczęściej ubogie osoby mają w swoim najbliższym otoczeniu respondenci w wieku 25-34 lata. Odpowiedzi takiej udzieliło 61,7%, czyli niemal dwa razy tyle, co najstarszych uczestników badania (33,3%). Wykres 24. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta - podział ze względu na wiek 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 18-24 lata 60,0% 8,0% 32,0% 25-34 lata 61,7% 38,3% 35-44 lata 59,3% 5,5% 35,2% 45-54 lata 52,9% 21,4% 25,7% 55-64 lata 54,7% 12,6% 32,6% 65 lat i więcej 33,3% 28,7% 37,9% Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 17
Aż 3/4 respondentów deklarujących wykształcenie podstawowe lub niższe twierdzi, że ma w swoim otoczeniu osoby ubogie. Odsetek ten zmniejsza się wraz z poziomem wykształcenia, które w pewien sposób determinuje wykonywany zawód oraz osiągane dochody. Biorąc również pod uwagę fakt, że często otaczamy się ludźmi o podobnym statusie społecznym, można przyjąć założenie, że osoby nisko wykształcone mają wśród swojej rodziny/znajomych również osoby o niskich kwalifikacjach, wykonujące słabo opłacane prace, a tym samym dysponujące bardzo ograniczonymi środkami finansowymi. Nie oznacza o jednak, że ubóstwo to problem, z którym stykają się tylko słabo wykształceni, bowiem z badania wynika, że także absolwenci szkół wyższych, mają w swoim otoczeniu osoby ubogie. Wykres 25. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta - podział ze względu na wykształcenie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Podstawowe lub niższe 77,8% 22,2% Gimnazjalne 66,7% 33,3% Zawodowe 51,1% 9,0% 39,8% Średnie 51,2% 15,7% 33,1% Wyższe 59,0% 10,8% 30,1% Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć Potwierdzają to dane przedstawione na wykresie 26. Gdy pod uwagę weźmiemy grupę zawodową, której przedstawiciele najczęściej dostrzegają obecność osób ubogich, będzie to grupa uczniów/studentów (67,2%), przedstawicieli wolnych zawodów (66,7%) oraz przedsiębiorców (65,5%). O ile w przypadku pierwszej grupy (osób niepracujących zawodowo, a zatem niepodnoszących dochodów gospodarstwa domowego), odpowiedzi na pytanie ankiety możemy starać się powiązać z ograniczonymi środkami finansowymi i założyć, że najczęściej otacza się osobami o podobnym statusie, zbliżonej sytuacji materialnej i życiowej, to w przypadku drugiej i trzeciej grupy, nie mamy możliwości weryfikacji, czy osoby te stykają się z ubogimi na gruncie prywatnym czy zawodowym. Pamiętać należy o wysokim odsetku odpowiedzi trudno powiedzieć, szczególnie w grupach osób niezarabiających, czyli bezrobotnych (43,8%) oraz emerytów/rencistów (46,7%). Niezależnie od poziomu dochodów odsetek badanych znających osoby żyjące w ubóstwie, oscyluje w okolicach 50% (nie licząc osób, które odmówiły udzielenia odpowiedzi MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 18
na pytanie o dochody). Warto jednak zwrócić uwagę, że w gospodarstwach o wyższych dochodach, częściej padały odpowiedzi przeczące, a rzadziej wskazujące na nieznajomość sytuacji życiowej osób z najbliższego otoczenia. Przedstawiciele gospodarstw domowych, w których są dzieci, dużo częściej twierdzili, że są w ich najbliższym otoczeniu osoby żyjące w ubóstwie. Wykres 26. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta - podział ze względu na grupę zawodową 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Uczeń, student 67,2% 4,7% 28,1% Robotnik, pracownik fizyczny 45,6% 19,4% 35,0% Urzędnik, pracownik administracji 52,7% 15,1% 32,3% Menadżer, specjalista, nauczyciel 49,4% 10,8% 39,8% Wolny zawód (prawnik, lekarz, artysta) 66,7% 4,8% 28,6% Emeryt, rencista 40,0% 13,3% 46,7% Przedsiębiorca, kupiec, rzemieślnik 65,5% 5,2% 29,3% Menadżer wyższego szczebla (dyrektor) 50,0% 16,7% 33,3% Gospodyni domowa 56,0% 12,0% 32,0% Obecnie bezrobotny 40,6% 15,6% 43,8% Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 19
Wykres 27. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta - podział ze względu na dochód netto gospodarstwa domowego 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 701-1400 zł 54,1% 8,2% 37,7% 1401-3000 zł 50,8% 11,7% 37,5% 3001-5000 zł 54,8% 15,6% 29,6% Powyżej 5000 zł 55,1% 14,3% 30,6% Odmowa odpowiedzi 80,0% 20,0% Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć Wykres 28. Obecność osób ubogich w otoczeniu respondenta - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gospodarstwo domowe z dziećmi 59,6% 3,9% 36,5% Gospodarstwo domowe bez dzieci 48,5% 19,3% 32,2% Tak Nie Nie wiem/ Trudno powiedzieć Samoocena sytuacji finansowej Zdecydowana większość mieszkańców Siedlec deklaruje, że ich dochody wystarczają na wszystkie bieżące wydatki. Dużo mniej rodzin co jakiś czas może sobie pozwolić na ekstra wydatki, a w najbardziej komfortowej sytuacji, gdzie na takie dodatkowe wydatki można pozwolić sobie co miesiąc, jest zaledwie 1,4% gospodarstw domowych. To mniej niż udział rodzin, które czasem nie są w stanie opłacić nawet podstawowych świadczeń (4,8%) oraz rodzin, w których taka sytuacja ma miejsce od dłuższego czasu (1,8%). MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 20
Wykres 29. Samoocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego (%) Co miesiąc możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb 1,4 Co jakiś czas możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb. 17,2 Wystarcza nam na bieżące wydatki. 74,8 Czasami nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). 4,8 Od dłuższego czasu nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). 1,8 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Zgodnie z wynikami badania, w najlepszej sytuacji materialnej zdają się być osoby w wieku powyżej 55 lat. W obu tych grupach, pomimo obecności rodzin, którym zdarza się znaleźć w sytuacji gdy pieniędzy nie wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb (sytuacje te mają charakter raczej incydentalny brak wskazań odpowiedzi od dłuższego czasu nie wystarcza nam ) znajdują się gospodarstwa, które co jakiś czas, a nawet co miesiąc, mogą pozwolić sobie na jakieś ekstra wydatki. Powodem takiego stanu rzeczy może być fakt, że bardziej prawdopodobne jest, że osoby w wieku 55 lat i więcej, nie mają już na utrzymaniu dzieci. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 21
4,6% 4,6% 1,1% 2,9% 5,7% 5,7% 3,3% 1,1% 7,4% 3,7% 3,7% 4,0% 18,4% 15,8% 17,1% 17,6% 18,7% 14,0% 72,4% 68,6% 75,8% 78,0% 73,8% 82,0% Wykres 30. Samoocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego podział ze względu na wiek 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 65 lat i więcej 55-64 lata 45-54 lata 35-44 lata 25-34 lata 18-24 lata 0 Od dłuższego czasu nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Czasami nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Wystarcza nam na bieżące wydatki. Co jakiś czas możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb. Co miesiąc możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb Do sytuacji, w której dochody nie wystarczają na pokrycie podstawowych świadczeń, najczęściej dochodzi w rodzinach respondentów deklarujących niski poziom wykształcenia. Mniej więcej co dziesiąty badany z wykształceniem gimnazjalnym oraz podstawowym lub niższym przyznaje, że już od dłuższego czasu brakuje mu pieniędzy na dokonanie najpilniejszych opłat. Ponadto, co dziesiąta osoba z wykształceniem gimnazjalnym, znajduje się w takiej sytuacji raz na jakiś czas. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 22
6,0% 2,4% 4,7% 1,6%,8% 3,8% 1,5% 12,0% 9,5% 9,5% 11,1% 19,7% 15,8% 23,8% 57,1% 71,7% 81,9% 78,2% 88,9% Wykres 31. Samoocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego podział ze względu na wykształcenie 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Wyższe Średnie Zawodowe Gimnazjalne Podstawowe lub niższe 0,0% Od dłuższego czasu nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Czasami nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Wystarcza nam na bieżące wydatki. Co jakiś czas możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb. Co miesiąc możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb Problem zbyt skromnego budżetu domowego dotyka wszystkie gospodarstwa, niezależnie od liczby członków. Największy łączny odsetek odpowiedzi od dłuższego czasu nie wystarcza nam i czasami nie wystarcza nam odnotowano w przypadku rodzin liczących więcej niż cztery osoby (15,6%). Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku 1- osobowych gospodarstw domowych, wartość ta wyniosła 12,6%, lecz w tym wypadku, co czwarta osoba deklaruje, że co jakiś czas może pozwolić sobie na jakieś ekstra wydatki (odsetek takich odpowiedzi wśród rodzin największych wyniósł 17,9%), a 6,3%, że co miesiąc ma możliwość przeznaczania pieniędzy na dodatkowe przyjemności. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 23
Wykres 32. Samoocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego podział ze względu na liczbę członków gospodarstwa domowego 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 1 osoba (ja) 6,3% 6,3% 6,3% 25,0% 56,3% 2 osoby 1,2% 4,1% 1,2% 15,5% 78,0% 3 osoby 0[WARTOŚĆ] 3,8% 1,9% 18,2% 75,5% 4 osoby 4,9% 7,3% 19,5% 68,3% Więcej niż 4 osoby 5,1% 10,3% 17,9% 66,7% Od dłuższego czasu nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Czasami nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Wystarcza nam na bieżące wydatki. Co jakiś czas możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb. Co miesiąc możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb W sumie 6,9% gospodarstw domowych, w których są dzieci, zdarza się być w sytuacji gdy pieniędzy nie wystarcza nawet na zaspokojenie podstawowych potrzeb (2,6% zmaga się z takimi problemami od dłuższego czasu). Wartość tego odsetka wśród rodzin, w których dzieci nie ma, wyniosła 6,3%, zatem niewiele mniej, jednak w tym przypadku, rodziny częściej mogą pozwolić sobie na dodatkowe, wykraczające poza podstawowe potrzeby wydatki. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 24
Wykres 33. Samoocena sytuacji finansowej gospodarstwa domowego - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% Gospodarstwo domowe z dziećmi 2,6% 4,3% 0[WARTOŚĆ] 16,5% 76,1% Gospodarstwo domowe bez dzieci 1,1% 5,2% 2,2% 17,8% 73,7% Od dłuższego czasu nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Czasami nie wystarcza nam na opłacenie podstawowych świadczeń (czynszu, światła itp.). Wystarcza nam na bieżące wydatki. Co jakiś czas możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb. Co miesiąc możemy sobie pozwolić na ekstra wydatki poza zaspokojeniem bieżących potrzeb Zapytani o działania, jakie powinny zostać podjęte by polepszyć sytuację ubogich mieszkańców miasta, respondenci w zdecydowanej większości wskazywali na potrzebę tworzenia miejsc pracy. Badani mają zatem świadomość, że drogą do zapewnienia sobie godnego życia nie jest pomoc finansowa/rzeczowa pochodząca od państwa, a własna praca zawodowa. Wykres 34. Pożądane działania mające na celu polepszenie sytuacji ubogich mieszkańców Siedlec Tworzenie miejsc pracy 86,2% Pomoc dla dzieci i młodzieży w zakresie zwiększania dostępu do edukacji 29,2% Rozszerzenie pomocy rzeczowej dla najuboższych 29,0% Umożliwianie poszerzenia/zdobycia nowych kwalifikacji/umiejętności zawodowych 25,6% Zwiększanie nakładów finansowych na zasiłki 13,0% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% 70,0% 80,0% 90,0% 100,0% *odsetki nie sumują się do 100% ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż 1 odpowiedź MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 25
Najmniejszy odsetek zwolenników tworzenia miejsc pracy odnotowano w grupie wiekowej 45-54 lata co piąty z nich nie wskazał tego działania jako rozwiązania problemu ubóstwa w Siedlcach. Najczęściej za potrzebą zmian na rynku prac opowiadali się najmłodsi uczestnicy badania (92% z nich). Jednocześnie w tej grupie wiekowej, najchętniej wskazywano na zwiększanie nakładów finansowych na zasiłki (26%). Najrzadziej rozwiązanie to proponowali 35-44-latkowie (3,3%), którzy z kolei częściej niż przedstawiciele innych kategorii wiekowych, wskazywali na pomoc dla dzieci i młodzieży w zakresie zwiększania dostępu do edukacji (35,2%) oraz rozszerzenie pomocy rzeczowej (38,5%). Drugie z rozwiązań nie znalazło uznania w grupie najmłodszej poparło je 22%, podobnie jak umożliwienie poszerzania/zdobywania nowych kwalifikacji umiejętności zawodowych (20%). To z kolei, najczęściej popierali najstarsi badani (33,3%). Za zwiększaniem nakładów finansowych na zasiłki najczęściej opowiadały się osoby najniżej wykształcone z wykształceniem gimnazjalnych (23,8%) oraz podstawowym lub niższym (22,2%), a najrzadziej absolwenci szkól wyższych (8,4%). Rozwiązanie to znalazło również największe poparcie wśród gospodarstw o najniższych dochodach, a najmniejsze wśród gospodarstw najzamożniejszych (odpowiednio 18 i 10,2%). Edukacja Ocena poziomu edukacji Wykres 35. Ocena poziomu edukacji oferowanej w Siedlcach (%) 0[WARTOŚ Ć] 15,0 9,8 4,6 56,0 14,0 Nieco ponad połowa mieszkańców Siedlec uważa, że poziom edukacji oferowanej przez placówki oświatowe działające w mieście, jest średni (56%). Niespełna co czwarty stwierdził, że poziom ten jest bardzo (4,6%) lub dość wysoki (14%), a przeciwnego zdania było w sumie 15,6%. Jest bardzo wysoki Jest dość wysoki Jest średni Jest raczej niski Jest bardzo niski Trudno powiedzieć Poziom kształcenia w Siedlcach jest najczęściej uważany za bardzo lub dość wysoki przez osoby z wykształceniem wyższym takiego zdania jest co czwarta z nich. Można zaobserwować, że im niższy poziom wykształcenia badanego, tym częściej wyraża on negatywne opinie na temat MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 26
,4% 6,0% 3,5% 1,5% 5,3% 9,6% 11,3% 9,5% 4,8% 12,0% 9,8% 9,8% 14,2% 14,3% 11,1% 15,7% 14,3% 20,5% 19,0% 22,2% 51,8% 56,3% 52,4% 57,9% 66,7% poziomu edukacji spośród absolwentów szkół wyższych 12% postrzega ów poziom jako niski, podczas gdy w grupie osób najniżej wykształconych, jest to w sumie aż 22%. Wykres 36. Ocena poziomu edukacji oferowanej w Siedlcach - podział ze względu na wykształcenie 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Wyższe Średnie Zawodowe Gimnazjalne Podstawowe lub niższe Jest bardzo wysoki Jest dość wysoki Jest średni Jest raczej niski Jest bardzo niski Trudno powiedzieć Mieszkańcy, w których gospodarstwach domowych obecne są dzieci, częściej pozytywnie oceniają ofertę edukacyjną siedleckich szkół. Wykres 37. Ocena poziomu edukacji oferowanej w Siedlcach - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym 58,1% 15,6% 10,7% 10,7% 4,1% 0[WARTOŚĆ] Gospodarstwo domowe bez dzieci 53,5% 17,8% 14,3% 8,7% 5,2% 0[WARTOŚĆ] Gospodarstwo domowe z dziećmi 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Jest bardzo wysoki Jest dość wysoki Jest średni Jest raczej niski Jest bardzo niski Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 27
Ocena dostępności oferty edukacyjnej Wykres 38. Ocena dostępności dodatkowej oferty edukacyjnej w Siedlcach (%) 29,6 1,6 4,4 37,0 Dostępność dodatkowej oferty edukacyjnej w Siedlcach oceniana jest głównie jako dobra (27,4%) lub bardzo dobra (37%). Odmiennego zdania była niemal 1/3 badanych, a 4,4% nie było w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Bardzo dobra Raczej słaba Trudno powiedzieć 27,4 Dobra Bardzo słaba Łatwiej takiej oceny było dokonać przedstawicielom rodzin, w których są dzieci, i w tym wypadku dostępność oferty została oceniona bardziej negatywnie (w sumie 35,7%), niż przez przedstawicieli gospodarstw, w których dzieci nie ma (w sumie 27,4%). Wykres 39. Ocena dostępności oferty edukacyjnej w Siedlcach - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym 7,0% 25,2% 30,0% 35,6% 2,2% 1,3% 0[WARTOŚĆ] Gospodarstwo domowe bez dzieci 34,8% 24,3% 38,7% Gospodarstwo domowe z dziećmi 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Bardzo dobra Dobra Raczej słaba Bardzo słaba Trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 28
Przemoc Znajomość osób dotkniętych przemocą domową Wykres 40. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie (%) 27,6 18,0 54,4 Niespełna co piaty dorosły mieszkaniec Siedlec zna osobę/osoby dotkniętą przemocą w rodzinie. Powodem do obaw może być stosunkowo wysoki odsetek braku odpowiedzi (a zatem odmowy jej udzielenia), co daje podstawę do zastanowienia się nad przyczyną braku chęci podzielenia się swoimi doświadczeniami w tym zakresie. Mężczyźni nieznacznie częściej niż kobiety, deklarują znajomość ofiar przemocy w rodzinie. Różnice procentowe są jednak niewielkie w przypadku cechy jaką jest płeć. Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć Członkowie rodzin, w których są dzieci, częściej znają osoby doświadczające przemocy domowej odpowiedzi takiej udzieliło 21,3% z nich, podczas gdy odsetek odpowiedzi twierdzących wśród respondentów z rodzin, w których dzieci nie ma wyniósł 15,2%. Jednocześnie przedstawiciele tej grupy, częściej są pewni, że nie znają ofiar przemocy w rodzinie. Wykres 41. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym Wykres 42. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na płeć 25,2% 59,6% 15,2% W gospodarstwie domowym nie ma dzieci 30,4% 48,3% 21,3% Wgospodarstwie domowym są dzieci 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 55,8% 53,2% 60,0% 50,0% 40,0% 29,6% 25,3% 30,0% 18,9% 17,2% 20,0% 10,0% 0,0% Mężczyzna Kobieta Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 29
Jak wynika z badania, grupą najbardziej dotkniętą problemem przemocy domowej, są najmłodsi respondenci niemal co czwarty z nich zna osobę, która takiej przemocy doświadcza, a kolejne 26% nie jest w stanie tego wykluczyć. Odsetek osób znających ofiary przemocy domowej maleje wraz z wiekiem. Wykres 43. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na wiek 62,1% 56,8% 58,6% 51,6% 47,7% 50,0% 70,0% 60,0% 50,0% 25,3% 12,6% 26,3% 16,8% 27,1% 14,3% 29,7% 18,7% 29,9% 22,4% 26,0% 24,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 65 lat i więcej 55-64 lata 45-54 lata 35-44 lata 25-34 lata 18-24 lata 0,0% Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć Biorąc pod uwagę wykształcenie mieszkańców Siedlec widać, że grupą wskazującą najczęściej na występowanie zjawiska przemocy w rodzinie w ich otoczeniu, są osoby słabo wykształcone wskazują na to odpowiedzi co piątego respondenta z wykształceniem zawodowym oraz 28,6% badanych z wykształceniem gimnazjalnym. Nie oznacza to jednak, że niskie wykształcenie jest główną determinantą wystąpienia przemocy, ponieważ ma ona miejsce również w środowisku absolwentów szkół wyższych i średnich. Warto jednak zaznaczyć, że wśród osób z wykształceniem podstawowym lub niższym, odnotowano bardzo wysoki odsetek odpowiedzi nie wiem/trudno powiedzieć - aż 44,4%. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 30
Wykres 44. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na wykształcenie 57,1% 55,6% 60,0% 47,0% 47,6% 44,4% 44,4% 50,0% 36,1% 40,0% 16,9% 26,4% 16,5% 24,1% 20,3% 23,8% 28,6% 11,1% 30,0% 20,0% 10,0% Wyższe Średnie Zawodowe Gimnazjalne Podstawowe lub niższe 0,0% Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć Grupą zawodową, której przedstawiciele najczęściej stykają się z ofiarami przemocy w rodzinie, są menadżerowie/specjaliści/nauczyciele (24,1%). Z jednej strony mogą być świadkami przemocy zachodzącej wśród ich bliskich, znajomych, przyjaciół czy sąsiadów, ponieważ do przemocy domowej dochodzi nie tylko w rodzinach patologicznych, ale również w tak zwanych dobrych domach, w których nie pija się alkoholu ani nie stosuje innych używek, ale w których przemoc bywa sposobem na radzenie sobie z różnymi sytuacjami życiowymi (np. dużym stresem doświadczanym w pracy). Z drugiej strony osoby wykonujące pracę np. nauczyciela, mogą stykać się ze zjawiskiem przemocy domowej również na gruncie zawodowym. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 31
Wykres 45. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na grupę zawodową 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Uczeń, student 17,2% 59,4% 23,4% Robotnik, pracownik fizyczny 17,5% 57,3% 25,2% Urzędnik, pracownik administracji 15,1% 53,8% 31,2% Menadżer, specjalista, nauczyciel 24,1% 45,8% 30,1% Wolny zawód (prawnik, lekarz, artysta) 19,0% 52,4% 28,6% Emeryt, rencista 20,0% 60,0% 20,0% Przedsiębiorca, kupiec, rzemieślnik 19,0% 53,4% 27,6% Menadżer wyższego szczebla (dyrektor) 50,0% 50,0% Gospodyni domowa 20,0% 48,0% 32,0% Obecnie bezrobotny 12,5% 65,6% 21,9% Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć Grupą wskazującą najczęściej na występowanie zjawiska przemocy w rodzinie w ich otoczeniu, są osoby z najbiedniejszych oraz najzamożniejszych rodzin odpowiednio 19,7 i 26,5%. Potwierdza to wcześniejsze przypuszczenia co do tego, że nie status społeczny czy materialny, jest wyznacznikiem występowania przemocy. Najczęściej przemoc domową dostrzegają w swoim najbliższym otoczeniu mieszkańcy, których gospodarstwo domowe liczy cztery osoby (26,8%). Najrzadziej takich spostrzeżeń dokonują osoby samotne, jednak w tym przypadku udział badanych, którzy nie byli w stanie udzielić jednoznacznej odpowiedzi przekroczył 50%. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 32
Wykres 46. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na łączny dochód netto gospodarstwa domowego 70,0% 53,3% 49,0% 55,6% 54,2% 57,4% 60,0% 50,0% 40,0% 26,7% 20,0% 24,5% 26,5% 28,1% 16,3% 29,2% 16,7% 23,0% 19,7% 30,0% 20,0% 10,0% Odmowa odpowiedzi Powyżej 5000 zł 3001-5000 zł 1401-3000 zł 701-1400 zł 0,0% Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć Wykres 47. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na liczbę osób w gospodarstwie domowym 56,4% 56,6% 56,3% 54,3% 51,2% 60,0% 50,0% 37,5% 40,0% 23,1% 20,5% 22,0% 26,8% 22,6% 20,8% 30,6% 15,1% 30,0% 20,0% 6,3% 10,0% Więcej niż 4 osoby 4 osoby 3 osoby 2 osoby 1 osoba (ja) 0,0% Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 33
Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie Wykres 48. Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie (%) Większość dorosłych mieszkańców Siedlec wie, w jakich instytucjach należy szukać pomocy w razie wystąpienia przemocy w rodzinie. 31,8 Nieco częściej posiadanie takiej wiedzy deklarują kobiety (70,4%; mężczyźni 65,7%) oraz osoby, w których gospodarstwach 68,2 domowych nie ma dzieci (70,4%; pozostali 65,7%). Tak Nie Wykres 49. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym Wykres 50. Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie podział ze względu na płeć 29,6% 70,4% W gospodarstwie domowym nie ma dzieci 34,3% 65,7% Wgospodarstwie domowym są dzieci 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 34,3% 65,7% Mężczyzna 70,4% 29,6% Kobieta 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Tak Nie Tak Nie Świadome miejsc, w których można szukać pomocy, najczęściej są osoby w wieku 65 lat i więcej (75,9%), a najrzadziej mające od 45 do 54 lat (61,4%). Biorąc pod uwagę wykształcenie, wiedzę taką posiada niespełna 3/4 Siedlczan, którzy ukończyli szkoły zawodowe, 67,5% absolwentów szkół wyższych, 66,7% respondentów z wykształceniem gimnazjalnym, 66,5% ze średnim oraz 55,6% najsłabiej wykształconych. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 34
Wykres 51. Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie podział ze względu na wiek 75,9% 65,3% 61,4% 68,1% 69,2% 68,0% 80,0% 70,0% 60,0% 24,1% 34,7% 38,6% 31,9% 30,8% 32,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 65 lat i więcej 55-64 lata 45-54 lata 35-44 lata 25-34 lata 18-24 lata 0,0% Tak Nie Wykres 52. Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie podział ze względu na wykształcenie 67,5% 66,5% 72,9% 66,7% 44,4% 55,6% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 32,5% 33,5% 27,1% 33,3% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Wyższe Średnie Zawodowe Gimnazjalne Podstawowe lub niższe 0,0% Tak Nie Posiadanie wiedzy o tym, w jakich instytucjach należy szukać pomocy w razie wystąpienia przemocy w rodzinie, deklarują najczęściej emeryci/renciści (86,7%) oraz gospodynie domowe (84%), a najrzadziej przedsiębiorcy (56,9%) i urzędnicy/pracownicy administracyjni (61,3%). MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 35
16,0% 13,3% 28,1% 33,3% 28,9% 43,1% 56,9% 38,7% 29,1% 29,7% 50,0% 50,0% 66,7% 61,3% 71,9% 71,1% 70,9% 70,3% 84,0% 86,7% Wykres 53. Znajomość instytucji niosących pomoc ofiarom przemocy w rodzinie podział ze względu na grupę zawodową 100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Tak Nie Świadomi miejsc, w których można szukać pomocy, najczęściej są członkowie rodzin najzamożniejszych (73,5%), oraz gospodarstw domowych liczących trzy (72,3%) lub cztery osoby (75,6%). Wykres 54. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na łączny dochód netto gospodarstwa domowego 60,0% 73,5% 68,1% 67,5% 68,9% 80,0% 70,0% 60,0% 40,0% 26,5% 31,9% 32,5% 31,1% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Odmowa odpowiedzi Powyżej 5000 zł 3001-5000 zł 1401-3000 zł 701-1400 zł 0,0% Tak Nie MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 36
Wykres 55. Znajomość osób dotkniętych przemocą w rodzinie podział ze względu na liczbę osób w gospodarstwie domowym 69,2% 75,6% 72,3% 65,3% 80,0% 70,0% 30,8% 24,4% 27,7% 34,7% 50,0% 50,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% Więcej niż 4 osoby 4 osoby 3 osoby 2 osoby 1 osoba (ja) 0,0% Tak Nie Postrzeganie przemocy przez mieszkańców Siedlec Zdecydowana większość dorosłych mieszkańców Siedlec, jednoznacznie utożsamia przemoc fizyczną z pobiciem czy gwałtem, a więc czynami ściganymi przez prawo. Dużo rzadziej wskazują na zachowania, które na pierwszy rzut oka z przemocą mogą mieć niewiele wspólnego, ale tak naprawdę niosą za sobą podobne konsekwencje strach i poddanie się woli sprawcy przemocy. Widoczne jest niemal powszechne przyzwolenie na karanie dzieci klapsami zaledwie 5,6% respondentów uważa, że jest to forma przemocy, a 6,6% ma co do tego wątpliwości. Wykres 56. Czym według mieszkańców Siedlec jest przemoc fizyczna (%) 37,6 6,6 3,0 32,0 23,0 6,6 100% 90% 80% 70% 60% 37,8 93,4 97,0 48,0 61,6 87,8 50% 40% 30% 24,6 Ograniczenie dostępu do jedzenia Pobicie Gwałt 20,0 Groźby użycia siły 15,4 Zamykanie kogoś w pokoju Tak Nie To zależy/trudno powiedzieć 5,6 Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 20% 10% 0% MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 37
Mężczyzna Kobieta Kobiety nieznacznie częściej niż mężczyźni, utożsamiają przemoc fizyczną z każdym z zachowań wskazanych w kwestionariuszu ankiety. Mężczyźni z kolei często nie są w stanie jednoznacznie stwierdzić, czy dany czyn klasyfikowany powinien być jako zachowanie przemocowe (za wyjątkiem groźby użycia siły 27,9% respondentów nie jest przekonanych, że można nazwać to przemocą fizyczną, podczas gdy odsetek takich odpowiedzi wśród kobiet wyniósł 35,6%). Wyniki te mogą wskazywać na większe skłonności mężczyzn do stosowania przemocy, ponieważ niektóre czyny, w ich mniemaniu, przemocą nie są, a więc popełnianie ich nie jest niczym złym. Wykres 57. Czym według mieszkańców Siedlec jest przemoc fizyczna - podział ze względu na płeć 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 6,7% 88,4% 4,9% Zamykanie kogoś w pokoju 15,7% 61,4% 22,8% Groźby użycia siły 21,0% 43,4% 35,6% Gwałt 97,8% 2,2% Pobicie 95,9% 4,1% Ograniczenie dostępu do jedzenia 25,5% 40,1% 34,5% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 4,3% 87,1% 8,6% Zamykanie kogoś w pokoju 15,0% 61,8% 23,2% Groźby użycia siły 18,9% 53,2% 27,9% Gwałt 96,1% 3,9% Pobicie 90,6% 9,4% Ograniczenie dostępu do jedzenia 23,6% 35,2% 41,2% Tak Nie To zależy/trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 38
Największe przyzwolenie na karanie dziecka klapsem widoczne jest w najmłodszej badanej grupie (96%). Również, niemal połowa 18-24-latków, nie utożsamia z przemocą ograniczania dostępu do jedzenia, a co dziesiąty z nich, pobicia kogoś. Sama groźba użycia siły stanowi przemoc według 29,5% osób w kategorii wiekowej 55-64 lata. Opinie o tym, że przemocą nie jest zamykanie kogoś w pokoju oraz gwałt, najczęściej podzielają osoby w wieku 35-44 lata (odpowiednio 67 i 5,5%). Największe przyzwolenie na karanie dziecka klapsem widoczne jest w grupie osób najsłabiej wykształconych. Również ci respondenci, najrzadziej spośród wszystkich kategorii wykształcenia, przemoc fizyczną utożsamiają z zamykaniem kogoś w pokoju, ograniczaniem dostępu do jedzenia oraz groźbą użycia siły. Opinie o tym, że przemocą nie jest gwałt, najczęściej podzielają osoby najlepiej wykształcone (6%), a o tym, że przemocą nie można nazwać pobicia kogoś, osoby z wykształceniem zawodowym (9,8%). MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 39
65 lat i więcej 55-64 lata 45-54 lata 35-44 lata 25-34 lata 18-24 lata Wykres 58. Czym według mieszkańców Siedlec jest przemoc fizyczna - podział ze względu na wiek 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 2,0% 96,0% 2,0% Zamykanie kogoś w pokoju 14,0% 60,0% 26,0% Groźby użycia siły 18,0% 54,0% 28,0% Gwałt 98,0% 2,0% Pobicie 90,0% 10,0% Ograniczenie dostępu do jedzenia 16,0% 48,0% 36,0% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 6,5% 89,7% 3,7% Zamykanie kogoś w pokoju 16,8% 63,6% 19,6% Groźby użycia siły 15,0% 45,8% 39,3% Gwałt 98,1% 1,9% Pobicie 95,3% 4,7% Ograniczenie dostępu do jedzenia 25,2% 42,1% 32,7% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 6,6% 85,7% 7,7% Zamykanie kogoś w pokoju 14,3% 67,0% 18,7% Groźby użycia siły 18,7% 46,2% 35,2% Gwałt 94,5% 5,5% Pobicie 91,2% 8,8% Ograniczenie dostępu do jedzenia 29,7% 31,9% 38,5% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 5,7% 85,7% 8,6% Zamykanie kogoś w pokoju 18,6% 61,4% 20,0% Groźby użycia siły 15,7% 50,0% 34,3% Gwałt 98,6% 1,4% Pobicie 95,7% 4,3% Ograniczenie dostępu do jedzenia 25,7% 45,7% 28,6% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 4,2% 87,4% 8,4% Zamykanie kogoś w pokoju 12,6% 58,9% 28,4% Groźby użycia siły 29,5% 41,1% 29,5% Gwałt 96,8% 3,2% Pobicie 92,6% 7,4% Ograniczenie dostępu do jedzenia 23,2% 38,9% 37,9% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 6,9% 85,1% 8,0% Zamykanie kogoś w pokoju 16,1% 57,5% 26,4% Groźby użycia siły 21,8% 55,2% 23,0% Gwałt 96,6% 3,4% Pobicie 94,3% 5,7% Ograniczenie dostępu do jedzenia 24,1% 25,3% 50,6% Tak Nie To zależy/trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 40
Wyższe Średnie Zawodowe Gimnazjalne Podstawowe lub niższe Wykres 59. Czym według mieszkańców Siedlec jest przemoc fizyczna - podział ze względu na wykształcenie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 100,0% Zamykanie kogoś w pokoju 11,1% 66,7% 22,2% Groźby użycia siły 77,8% 22,2% Gwałt 100,0% Pobicie 100,0% Ograniczenie dostępu do jedzenia 22,2% 55,6% 22,2% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 4,8% 95,2% Zamykanie kogoś w pokoju 14,3% 66,7% 19,0% Groźby użycia siły 14,3% 42,9% 42,9% Gwałt Pobicie 95,2% 95,2% 4,8% 4,8% Ograniczenie dostępu do jedzenia 23,8% 52,4% 23,8% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 4,5% 87,2% 8,3% Zamykanie kogoś w pokoju 14,3% 60,9% 24,8% Groźby użycia siły 21,8% 48,1% 30,1% Gwałt Pobicie 97,0% 90,2% 9,8% 3,0% Ograniczenie dostępu do jedzenia 21,8% 36,8% 41,4% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 5,1% 87,4% 7,5% Zamykanie kogoś w pokoju 16,9% 61,0% 22,0% Groźby użycia siły 20,9% 46,5% 32,7% Gwałt 98,0% 2,0% Pobicie 94,9% 5,1% Ograniczenie dostępu do jedzenia 24,4% 37,0% 38,6% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 9,6% 86,7% 3,6% Zamykanie kogoś w pokoju 13,3% 62,7% 24,1% Groźby użycia siły 18,1% 50,6% 31,3% Gwałt 94,0% 6,0% Pobicie 92,8% 7,2% Ograniczenie dostępu do jedzenia 30,1% 36,1% 33,7% Tak Nie To zależy/trudno powiedzieć MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 41
Gospodarstwo domowe bez dzieci Gospodarstwo domowe z dziećmi Osoby, w których gospodarstwach domowych są dzieci, częściej uważają, że karanie dzieci klapsem oraz ograniczanie dostępu do jedzenia, są przejawami przemocy fizycznej (odpowiednio 7 i 27,4%). Wykres 60. Czym według mieszkańców Siedlec jest przemoc fizyczna - podział ze względu na obecność dzieci w gospodarstwie domowym 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 7,0% 87,8% 5,2% Zamykanie kogoś w pokoju 14,8% 63,0% 22,2% Groźby użycia siły 18,3% 46,1% 35,7% Gwałt 96,1% 3,9% Pobicie 92,6% 7,4% Ograniczenie dostępu do jedzenia 27,4% 37,8% 34,8% Klaps dany dziecku w przypadku złego zachowania 4,4% 87,8% 7,8% Zamykanie kogoś w pokoju 15,9% 60,4% 23,7% Groźby użycia siły 21,5% 49,6% 28,9% Gwałt 97,8% 2,2% Pobicie 94,1% 5,9% Ograniczenie dostępu do jedzenia 22,2% 37,8% 40,0% Tak Nie To zależy/trudno powiedzieć Zdecydowana większość dorosłych mieszkańców Siedlec jednoznacznie utożsamia przemoc psychiczną z groźbą pozbawienia środków do życia, nakłanianiem kogoś do postąpienia zgodnie z naszą wolą oraz szantażem emocjonalnym. Rzadziej wskazują na zachowania, które na pierwszy rzut oka z przemocą mogą mieć niewiele wspólnego, ponieważ nie powodują widocznych ran czy siniaków, ale tak naprawdę niosą za sobą poważne konsekwencje natury psychicznej. Najrzadziej, jako przemoc psychiczna, postrzegane jest krzyczenie na kogoś. Kobiety nieznacznie częściej niż mężczyźni, utożsamiają przemoc psychiczną z rzucaniem obelg i nakłanianiem do postąpienia zgodnie z naszą wolą. MIASTA SIEDLCE NA LATA 2016-2025 42