Konferencja pn. Racjonalne gospodarowanie energią 4 listopada 2010 roku Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu FIO
Możliwości wprowadzenia technik oszczędności energii oraz technologii energetyki odnawialnej na terenie województwa mazowieckiego.
Odnawialne źródła energii na Mazowszu MOŻLIWOŚCI WPROWADZENIA TECHNIK ENERGETYKI ODNAWIALNEJ NA TERENIE WOJ. MAZOWIECKIEGO
Mazowiecka Agencja Energetyczna Cele powołania MAE: Przygotowanie kompleksowego programu energetyki regionalnej. Zwiększenie wykorzystywane zasobów odnawialnych źródeł energii oraz poprawa efektywności energetycznej. Poprawa spójności pomiędzy miejskim/przemysłowym rozwojem w regionie i ciągłym wzrostem bezpieczeostwa energetycznego Zmniejszenie wydatków regionu na import energii z zewnątrz. Wspieranie nowego modelu energetyki, utrzymującego równowagę pomiędzy dużymi przedsiębiorstwami energetycznymi a lokalnymi niezależnymi producentami energii. Pozyskiwanie dla regionu środków z UE i partnerów na działania służące poprawie bezpieczeostwa energetycznego, rozwój nowych technologii oraz lokalnego przemysłu. Inicjowanie, wspieranie i wdrażanie programów w zakresie efektywności energetycznej
DEFINICJA ODNAWIALNEGO ŻRÓDŁA ENERGII Od 1 stycznia 2003 r., w myśl pkt. 20 art. 3 ustawy Prawo energetyczne, odnawialne źródło energii określono jako źródło wykorzystujące w procesie przetwarzania energię wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalną, fal, prądów i pływów morskich, spadku rzek oraz energię pozyskiwaną z biomasy, biogazu wysypiskowego, a także biogazu powstałego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu składowanych szczątek roślinnych i zwierzęcych.
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Energetyka wodna Energetyka geotermalna Energetyka wiatrowa Energetyka słoneczna Biomasa stała Biogaz rolniczy
DETERMINANTY ENERGETYKI ODNAWIALNEJ : za Ograniczenia zasobów paliw energetycznych Ograniczenie szkodliwych oddziaływao na środowisko Dywersyfikacja pozyskiwania energii Wzrost świadomości społecznej dokonanych zniszczeo w środowisku naturalnym Przeciw duża kapitałochłonnośd inwestycji długotrwałe, skomplikowane procedury duże ryzyko biznesowe
Wysokośd jednostkowych nakładów inwestycyjnych w 2005/kW dla różnych technologii produkcji energii elektrycznej. Źródło: Komisja Europejska, EC BREC IEO.
Rentownośd instalacji dla poszczególnych technologii OZE Technologia OZE, zainstalowana moc elektryczna ( el ), cieplna ( th ) Zdyskonto wany okres zwrotu [lata] Prosty okres zwrotu [lata] Kolektor słoneczny do podgrzewania powietrza 42 kw th 3,7 1,8 Ręcznie obsługiwany kocioł na drewno małej mocy 80 kw th 4,9 3,1 Ręcznie obsługiwany kocioł na słomę małej mocy 65 kw th 4,6 2,6 Mała elektrownia wodna zbudowana na istniejącym jazie 45kW el 10,4 4,1 Instalacja wykorzystująca gaz wysypiskowy 400 kw el 9,4 4,7 Kolektor słoneczny do podgrzewania wody 4kW th 11,9 7,3 Ciepłownia na słomę 1 000 kw th >20 7,6 Ciepłownia na zrębki drzewne 500 kw th >20 9,7 Elektrownia wiatrowa sieciowa - 2x600 kw el >20 12 Mała elektrownia wodna z jazem zbudowana od podstaw 90 kw el >20 14 Biogazownia rolnicza na gnojowicę - 15 kw th >20 14 Ciepłownia geotermalna 7 500 kw th >20 20 System fotowoltaiczny do zasilania lampy ulicznej 0,12 kw el >20 20
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Energetyka wodna Potencjał wzdłuż większych cieków wodnych, a w szczególności rzek: Radomka, Skrwa Prawa, Wkra, Jeziorka, Liwiec, Iłżanka Korzyści: podniesienie bezpieczeostwa energetycznego i pewności zasilania w obszarach wiejskich o słabo rozwiniętej sieci elektroenergetycznej podniesienie walorów turystyczno krajobrazowych sprzyjanie renaturyzacji ekosystemów
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Energetyka geotermalna Potencjał zachodnia i południowo zachodnia częśd województwa Korzyści: rozwój turystyki i lecznictwa sanatoryjnego znacznie większy zasięg wdrożeo może uzyskad tzw. płytka geotermia ciepła) (pompy
Energetyka geotermalna
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Energetyka wiatrowa Potencjał zachodnia i południowo zachodnia częśd Województwa Mazowieckiego w szczególności w powiatach : płockim, płooskim, mławskim, ciechanowskim, grójeckim, garwolioskim Korzyści: podniesienie bezpieczeostwa energetycznego i pewności zasilania w obszarach wiejskich o słabo rozwiniętej sieci elektroenergetycznej
Energetyka wiatrowa
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Energetyka słoneczna Potencjał całe województwo Duże zainteresowanie jednostek samorządu terytorialnego w zakresie możliwości wykorzystania energii słonecznej
Energetyka słoneczna
Instalacja kolektorów słonecznych do podgrzewania cwu Analiza opłacalności inwestycji źródło: NFOŚiGW 2010
Usłonecznienie Usłonecznienie (roczna suma usłonecznienia) określa średnią (w danym okresie) liczbę godzin z bezpośrednią widoczną operacją słoneczną. Usłonecznienie zależy od czynnika astronomicznego, jakim jest długośd dnia oraz od zachmurzenia i przezroczystości atmosfery. Obejmuje ono średnio około 18% roku, co odpowiada 1580 godzinom. Sumy roczne usłonecznienia w Warszawie wahały się od 1241 do 1898 godzin w mijającym stuleciu, średnio 1600 godzin/rok.
Napromieniowanie słoneczne
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Biogaz rolniczy Potencjał w powiatach mławskim, płockim, siedleckim, żuromioskim, sierpeckim, płooskim, ostrowskim, ostrołęckim (duża koncentracja hodowli zwierząt), Bariery wysokie koszty instalacji, zapewnienie odbioru ciepła i energii elektrycznej
Biogaz rolniczy
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego Biomasa stała Potencjał biomasa drzewna, największy w powiatach: makowskim, ostrowskim, ostrołęckim, przasnyskim, wyszkowskim, grójeckim, garwolioskim Słoma ciechanowski, płocki, płooski, sochaczewski, lipski, radomski, zwoleoski W perspektywie krótkoterminowej biomasa będzie miała największy udział wśród paliw odnawialnych (duże systemy grzewcze, małe instalacje domowe).
Biomasa stała
Natężenie promieniowania słonecznego Ilośd energii słonecznej docierającej w ciągu jednej sekundy na powierzchnię jednego metra kwadratowego, prostopadłą do kierunku promieniowania i leżącą poza atmosferą (tzw. promieniowanie pozaziemskie) w średniej odległości Ziemi od Słooca ( 149,5 mln km) nazywa się stałą słoneczną o wartości 1367 W/m 2 Najwyższe natężenie promieniowania słonecznego bezpośredniego stwierdzono na Kasprowym Wierchu ok. 1200 W/m 2, natomiast nad morzem maksymalna jego wartośd wynosiła 1050 W/m 2. Dla przeważającej części kraju, w tym dla Polski Środkowej, wartości te rzadko przekraczają 1000 W/m 2. Najczęściej notowane wartości promieniowania bezpośredniego wynoszą 600 800 W/m 2.
Napromieniowanie słoneczne Dla Polski można przyjąd wartośd napromieniowania całkowitego 3600 MJ/m 2 w ciągu roku. Centralne obszary Polski otrzymują około 40% promieniowania pozaziemskiego, to jest ok. 3480 MJ/m 2 na rok. Udział promieniowania rozproszonego waha się od 47% w miesiącach letnich do ok. 70% w grudniu, dając przeciętną ok. 50% w skali całego roku. Najniższe sumy miesięczne występują w grudniu (ok.1,3% sumy rocznej), najwyższe zaś w czerwcu i lipcu (po ok. 16%). Okres od maja do czerwca obejmuje ok. 58% rocznej sumy promieniowania, natomiast od listopada do lutego tylko 8%.
Potencjał energetyczny w Województwie Mazowieckim Wolne zasoby Typ zasobów energii odnawialnej Potencjał techniczny Wykorzystanie Jednostki fizyczne % potencjału Biomasa stała TJ 7 780 2 500 5 280 68% Energia słoneczna TJ 10 900 2 10 898 100% Energia wiatru TJ 835 1 834 100% Energia wodna TJ 563 346 217 40% Energia geotermalna TJ 8 700 10 8 690 99%
Działania MAE w obszarze energetyki słonecznej Informacja, promocja i edukacja Szkolenia (m.in. dla instalatorów, dla użytkowników z branży agroturystycznej) Formułowanie mechanizmów wsparcia dla energetyki słonecznej Współpraca z producentami oraz użytkownikami urządszeo energetyki słonecznej Uczestniczenie w tworzeniu gminnych programów kolektorów słonecznych
Finansowanie inwestycji energetyki z odnawialnych źródeł dla Województwa Mazowieckiego ( przykłady ) Finansowanie: fundusze ochrony środowiska (NFOŚiGW, WFOŚiGW) Bank Ochrony Środowiska Mazowiecki Fundusz Poręczeo Kredytowych środki własne inwestorów prywatnych PPP Partnerstwo Publiczno- Prywatne Programy UE: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego (priorytet IV, Działanie 4.3)
Dziękuję za uwagę! DARIUSZ CIARKOWSKI tel. 22 526 30 89 d.ciarkowski@mae.mazovia.pl MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA