JAN KOCHANOWSKI: NA DOM W CZARNOLESIE

FRASZKA ŁĄCZY EPOKI Adresat projektu: uczniowie klas Ib, IId, IIIb, IIIc, IIId Opiekun projektu: Beata Tomasiewicz Termin realizacji: wrzesień-październik 2013 r. Cele: - czytanie fraszek Jana Kochanowskiego - analiza fraszki "Na dom w Czarnolesie" - wskazanie cech fraszki - interpretacja utworów w kontekście epoki renesansu i XXI w. - pisanie własnych fraszek o bibliotece szkolnej Rezultaty pracy: - teksty uczniów z analizą i interpretacją utworów Jana Kochanowskiego - dyskusja w klasie na temat wartości domu - dyskusja na temat zalet biblioteki szkolnej - pisanie fraszki o bibliotece szkolnej na lekcji - publikacja prac uczniów w internecie - zaproszenie rodziców do zapoznania się z efektami prac uczniów Tekst do analizy z uczniami JAN KOCHANOWSKI: NA DOM W CZARNOLESIE Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje; Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje! Inszy niechaj pałace marmórowe mają I szczerym złotogłowem ściany obijają, Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym, A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym, Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością, Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością. Człowiek XXI w. rozstrzyga dylematy moralne podobnie jak Jan Kochanowski w epoce renesansu. Analiza i interpretacja fraszko Jana Kochanowskiego "Na dom w Czarnolesie" Człowiek zasługuje na szczęście W okresie renesansu wiele rzeczy na nowo odrodziło się i odnowiło. Przede wszystkim zmienił się człowiek. Powstały nowe wartości, porzucono średniowieczny ideał ascezy, zaczęto podkreślać osobę ludzką, jego życie i dokonania. Człowiek XXI w. podobnie jak jego przodek stawia siebie samego w centrum zainteresowania. Dla Jana Kochanowskiego najważniejsze jest zdrowie, czyste sumienie, ludzka życzliwość, podstawowe pożywienie. Odrzuca dobra materialne, mimo że był człowiekiem wykształconym i zamożnym potrafił odciąć się od pogoni za pieniądzem, pomyśleć, co w życiu liczy się naprawdę. Mógłby budować drogie, marmurowe pałace, jednak on wybrał spokojną starość w swojej ukochanej ojczyźnie. Fraszka jest formą modlitwy, w której z pokorą prosi Stwórcę o ustabilizowaną przyszłość, skromny, lecz moralny żywot. Dzisiaj świat, moim zdaniem, opiera się jedynie na dobrach materialnych, gdzie ludzie wciąż pędzą do przodu gubiąc po drodze to, co najważniejsze, czyli wiarę w Boga i ciepło

domowego ogniska. Praca stała się podstawowym celem większości z nas, jesteśmy w stanie poświecić zdrowie i rodzinę dla stałego dorobku. Konsumpcyjny styl życia, jaki sobie narzuciliśmy, tworzy społeczeństwo pracoholików, egoistów i osób uzależnionych. Z powodu bezrobocia jesteśmy zmuszani do emigracji w poszukiwaniu pieniędzy. Często pracujemy za marne wynagrodzenie i w złych warunkach. Środki masowego przekazu mają wpływ na światopogląd społeczeństwa. Skupiają nasza uwagę na zaspokajaniu potrzeb materialnych, które dają nam jedynie chwilowe szczęście. Jednak są tacy pośród nas, którzy potrafią dostrzec rzeczy ważne, zatrzymać się, pochylić nad drugim człowiekiem i połączyć dobra materialne z duchowymi. Święta Bożego Narodzenia nie kojarzą mu się głównie bogato zastawionym stołem, choinką, prezentami, lecz spotkaniem z rodziną, radością i pokojem. Największym skarbem dla nich jest zdrowie, wolna ojczyzna i bliscy. Recepta na szczęście, jakiej dostarcza nam Jan Kochanowski we fraszce Na dom w Czarnolesie, jest tak prosta, że aż trudna do zrealizowania, zwłaszcza we współczesnym świecie. Zastanawiam się tylko czy człowiek XXI w. ma w ogóle taki dylemat. Anna Pietryka Klasa 1b Człowiek XXI wieku szuka swojego miejsca w świecie Każdy człowiek kieruje się w swoim życiu pewnymi wartościami. Niektóre z nich są uniwersalne, wspólne i znane wszystkim ludziom niezależnie od czasu i miejsca gdzie żyją. Człowiek XXI wieku podobnie jak Jan Kochanowski ma wiele dylematów dotyczących wartości materialnych i duchowych. Poeta w swoich utworach wychwalał zdrowie, uczciwość, przychylność ludzi oraz bezpieczny dom i ojczyznę. Pomimo, że żył w XVI wieku i dzielą nas olbrzymie różnice kulturowe i społeczne to nadal możemy stwierdzić, że istnieje dużo podobieństw w systemach wartości. Bliskie są nam ideały, które głosił Jan Kochanowski w swych utworach. Ludziom XXI wieku pogoń za dobrymi materialnymi staje się celem nadrzędnym. Często zapominają o największym darze jakim jest zdrowie, bo czymże jest życie, gdy zdrowia zabraknie. Po co nam uroda, bogactwo, władza czy kariera gdy wokół nas niezgoda i nienawiść. Zdrowie dla każdego z nas jest najwyższą wartością, której kupić sobie nie można, a jej utraty nie zastąpią żadne dobra materialne. Najgorsze jest to, że w wyścigu po sukces często zapominamy nie tylko o zdrowiu, ale o zwykłej ludzkiej uczciwości. Naginamy zasady i reguły do własnych potrzeb. Nie liczymy się z drugim człowiekiem. W utworze Na dom w Czarnolesie Kochanowski zwraca się z prośbą do Boga, by go opatrzył sumieniem czystym, pożywieniem uczciwym, ludzką życzliwością. Uważam za niezwykle ważne, by własnym postępowaniem nie czynić innym krzywdy, by móc spojrzeć w lustro z czystym sumieniem. Sądzę, że uczciwe i godne postępowanie, szacunek dla drugiego człowieka zjednują sympatię i życzliwość ludzi. Są to kolejne wartości, które cenię bardzo wysoko, a których również nie można sobie kupić. Jestem przekonana, że system wartości Jana Kochanowskiego jest mi bardzo bliski. Ponadto zauważam, że wartości o których pisał w swoich utworach renesansowy poeta są ponadczasowe. Świat człowieka to świat wartości. Wartości materialnych oraz duchowych, które zaspokajają jego potrzeby. Człowiek żyje zatem w świecie wartości, które są częścią jego osobowości i otaczają go, ale nasz stosunek do nich jest różny. Aleksandra Trojan,

klasa 1B Być czy mieć? Z pewnością ten dylemat dotyczy każdego z nas. Od wieków poszukujemy bowiem szczęścia opartego na idealnych proporcjach pomiędzy zaspokajaniem potrzeb materialnych i duchowych. Człowiek obecnie bardzo dużo wagi przykłada do posiadania. Pieniądze stały się czymś co przynosi szczęście - pozwala realizować marzenia. Współczesny człowiek żyje powierzchownie, szybko, nie zastanawiając się nad sensem swojego istnienia. Wartości moralne stanowią dla niego przeżytek. Trudno mówić o zachowaniu ideałów w świecie, w którym rządzi pieniądz. Zmienił się system wartości. Korzyści materialne i sukces stały się jednymi z głównych celów człowieka, a dążenie do nich odbywa się często bez oglądania się na drugiego, zatracając takie wartości jak szacunek, honor czy też godność. Człowiek współczesny żyjąc bez wartości nieprzemijających i wypracowanych przez własny rozwój, żyje na przekór swojej ludzkiej naturze. Jest tym co posiada, nie zaś tym kim jest. Utwory Kochanowskiego są odbiciem wewnętrznych przeżyć autora, są jego spojrzeniem na świat. Jednak mimo tego, iż był człowiekiem renesansu, w jego utworach znajdujemy rozterki i problemy ludzkie, jak i wartości, które są ponadczasowe, a tym samym zrozumiałe i bliskie współczesnemu człowiekowi. Prawdy życiowe w jego utworach znajdzie człowiek każdego pokolenia, a wartości, które Kochanowski przekazuje, nigdy nie stracą na ważności, ale będą jeszcze przez wiele lat przypominać ludziom, co w życiu jest najważniejsze. Człowiek dzięki świadomości jest w stanie rozpoznawać wartości moralne, dzięki wolności może dokonywać nieustannych wyborów drogi moralnej, opowiadać się za dobrem lub za złem i realizować je w życiu. Bo w życiu ludzkim, zarówno ludzi renesansu, jak i nam współczesnych, najważniejsze są: cnota i czyste sumienie. Paulina Weszka klasa 1B Można być szczęśliwą w XXI w. Jan Kochanowski w swoim wierszu mówi o wartościach materialnych oraz duchowych, jakimi są zdrowie, uczciwość, życzliwość. Dla autora ważniejsze staja się wartości duchowe, gardzi on materialnymi. W dzisiejszych czasach stajemy przed podobnym dylematem. Czy lepsze będą drogie wakacje za granicą, które prawdopodobnie spędzimy sami, czy może pojechać gdziekolwiek, ale z przyjaciółmi. Kolejny problem który nas dotyczy to "czy być uczciwym?". Czasami bogactwo łatwiej i szybciej możemy osiągnąć rezygnując z uczciwości. Musimy zdecydować co jest dla nas ważniejsze: władza i pieniądze czy moralność i uczciwość. Również w szkole spotykamy się z taką sytuacją, w kwestii nauki i ściągania, by mieć lepsze oceny. Niestety wiele dzieci woli korzystać z tego drugiego sposobu, nie przejmując się konsekwencjami. Dorośli także często podejmują niewłaściwe decyzje. Nie przejmują się domem i rodziną, oddając się całkowicie pracy. Prowadzi to do rozłamu rodzin i wielu innym nie miłych rzeczy. Dla mnie osobiście najważniejsze są miłość i przyjaźń. Dzięki nim mogę być szczęśliwa i wesoła. Joanna Hereda klasa 1B Fraszki o bibliotece napisane przez uczniów

Miłej lektury. Biblioteka, miejsce ciekawe. Jeżeli chcesz to Cię tam zaprowadzę. Jest to zupełnie inny świat, Pan Tadeusz siedzi na ławce, Staś tam puszcza latawce, z książek wychodzą postacie, Sławni pisarze, zwierzęta, kucharze. Wszystko jest jak z obrazka, No chodź, ja Ci pokażę! Julia Dzida 1B Biblioteko moja... Tyś jest jak wyspa, Na morzu nauki. Tyś jest jak nieskończona Wieża mądrości. Jakub Kopeć 1B Biblioteko, Szkoda, że nie mogę, zabrać Cię do kieszeni I popłynąć na koniec świata, W to miejsce, w którym przeczytałem W Tobie. Biblioteka jest magiczna, Bardzo duża i przejrzysta, Stoją książki na regale, I te nowe i te stare, Pani miła i radosna, Jest przepiękna jak ta wiosna! Książka życiem i radością, I ty ogarnij się tą pięknością. Czyś ty duży, czy też mały Weź i zrozum te morały. Chodź nie lubisz biblioteki ona Kocha Cię jak rzeki, które W książce przepływają I magicznie wyglądają. Natalia Micor 1B Biblioteka to miejsce, w którym człowiek Może wypocząć w ciszy i spokoju, Przeczytać sobie książkę. Biblioteka jest piękna jak ocean, Gdyż znajdują się w niej, Niezliczone ilości książek. Biblioteka jest cicha jak las, Spokojna i harmonijna jak jesienny poranek.

Dawid Bartoszek 1B Miejscem spokoju jest biblioteka, Ona jest dla każdego człowieka. Sanktuarium ładu i harmonii, Jak będziesz cicho to nikt Cię nie upomni. Można tam wpaść w wir wyobraźni, Jest tam teren przygód i bojaźni. Są tam książki przygodowe, mocnej pogoni, A także dla dzieci, gdzie rak żurawia goni. Romanse o parze w Paryżu, Oraz kulinarne jak przyrządzić sushi z ryżu. Horrory dla ludzi o mocnych nerwach I kryminały o skradzionych diamentach. Dramaty o morderstwach, W książce się zaczytasz w wersach. Z biblioteki zawsze można się wycofać, Ale najlepiej się w niej zakochać. Paweł Trzop 1B Biblioteko! Biblioteko! Moja szkolna miejscóweczko! Ty pożyczasz i skupujeszwiele książek oferujesz. Każdy uczeń zasmucony, przygnębiony zawsze wchodzi z Twojej strony. Wtedy czyta książek parę, by odzyskać dawny power. I przemieszcza się do światów, w których nie ma wojen, strachów. Gdzie marzenia się spełniają, a fantazje faktem stają. Nawet nauczyciel drogi zawsze wpaść może w Twoje skromne progi i poszukać rzecz potrzebną na kolejna lekcję pewną; czy to książkę, czy to pieśń, czy skserować coś tam też. Takie kąty w każdej szkole, są lekarstwem na niedolę. Klaudia Błaszczak 2D Biblioteko! Biblioteko! Jak dużo skrywasz tajemnic? Jak wiele wiedzy niesiesz? Ty jesteś mi pomocą oraz natchnieniem, cichym zakątkiem fantazji, ucieczką od rzeczywistości Emilka Jekiełek 2D

Biblioteko! Biblioteko! Ty jesteś tak nie daleko! Dajesz nam wiedzy moc, książkowych przygód zacząć już czas! Julka Kawalec 2D Mówi książka do książki: w bibliotece szkolnej stałam, uczniowie mnie nie chcieli więc z molami zostałam. Morał tej rozmowy bywa taki: Nie chcieli cię uczniowie, zjedzą cię robaki. Jan Mańdok 2D Z biblioteki książki wypożyczamy, zawsze je zwracamy, Tak ważną instytucje doceniamy, Bo my biblioteki wprost kochamy. Maks Dyrda 2D Biblioteka miła Tyle wiedzy w tobie, aż nam się nie mieści w głowie Pomóż nam ją zdobyć, Aby w świecie od dna się odbić zdobyć wiedzę, siłę, wiarę Aby czuć się doskonale. Joanna Kosowska 2D Bibliotekę szkolną każdy zna Zawsze ktoś do niej uczęszcza. Książki czyta, wypożycza Tuwima, Mickiewicza, czasem się Sienkiewicz trafi i krzyżaków nam przytrafi, cisza jest obowiązkowa - jest to główna zasada bibliotekowa! Bartosz Kempny i Jarosław Waliczek 2D Nasza biblioteko, kochana! Ty, zawsze pomocna, gdy potrzebujemy! Na twych półkach, zawsze ładnie książki poukładane! W tym zaciszu, zawsze pouczyć się w ciszy można! Wiersze na twych półkach, zawsze piękne! A na progu twym czeka,

zawsze miła Pani bibliotekarka, zawsze pomocna w dobrze odpowiedniej lektury! Tyś, jest naszą wiedzy skarbnicą! Marzena Wojciech 2D Och ty moja biblioteko, starsza przyjaciółeczko, Jesteś ważna dla mnie jak mleczko. Kamil Okruta 2D Biblioteko! Biblioteko! służysz nam swoimi książkami i widzą, W Twoim zaciszu możemy spokojnie poczytać, pomyśleć dla nas istotna informacją i wiedzą potrzebna w szkole. Zbiory, które nam dostarczasz poszerzają naszą świadomość o świecie, który nas otacza, Jesteś potrzebna i dla nas bardzo cenna. Bożena Wojciech 2D Ciche pomieszczenie wirem słów. Zapisanych słów. Tam mówić nie trzeba, By coś zrozumieć. Tam odpocząć można, odprężyć się. Zanurzyć nos w książkach i czytać. Jedna mila pani o promiennym uśmiechu Mówi - Cicho, cicho. Kamila Fołta kl.1b Biblioteka to inny świat. Miejsce magiczne i zaczarowane. Gdy wypożyczysz książkę i zaczniesz Ją czytać ciężko Ci będzie przestać. Poznasz bohaterów powieści Oraz ich przygody. Czy chcesz wniknąć w ten świat? Tomasz Bucki kl.1b Biblioteka jest wysepką Pośród szkolnych mórz. Płyń przez wody korytarz Do utraty tchu. Kiedy fale te wzburzone Wyrzucą Cię na brzeg

Znajdziesz się w oazie pełnej Książek. Anna Pietryka kl.1b Czytelnia kolorowa, Pełna książek. Czy to stare, czy to nowe Zawsze przygodowe I pełne humoru Lub po prostu poezję i romantyzmy Tu każdy przychodzi., Aby nudną lekturę przeczytać, Lecz gdy zanurzymy się w głąb lektury Staje się ona niesamowitą przygodą I nie chcemy opuścić biblioteki. Karolina Czernia kl. 1B W bibliotece jest wiele książek, A kiedy chcę ją przeczytać, Nikt nie prosi o pieniążek A jest ich tam tak wiele, Że jest ich więcej, Niż osób w naszym kościele. Robert Taborski kl.1b Biblioteka jest to miejsce magiczne Niczym bezludna wyspa Gdy jesteś w niej, pierwszy raz Nie wiesz co zrobić lecz, gdy sięgniesz Po pierwszą książkę i otworzysz ją Uruchamia się twoja wyobraźnia I ukrywasz w swój oryginalny niepowtarzalny świat. Wojciech Buczek kl.1b Biblioteka nasz jest Wszyscy lubią ją Dzieci i dorośli Wypożyczają książki. Magda Drobik 3c Biblioteka jest the best Każdy człek to wie W bibliotece sterta książek jest I bardzo fajnie tam jest. Piotr Kohut 3c Biblioteka już od rana Jest przez panią nadzorowana Książek jest tu w półkach Bibliotekarka uwija się jak mrówka

Chociaż biblioteka mała Przesiaduje tu od rana. Marcin Pochopień 3c Biblioteka jest wspaniała, chociaż jest taka mała. Dużo książek, tomy całe w rymach spisane. Fraszki, wiersze do czytania ucieszona cała sala. Nawet Maciek ucieszony przeczytał już dwa tomy Rafał Sosna 3c Och, biblioteko, biblioteko, Matko wszystkich książek Ilekroć do ciebie zajrzę Wychodzę mądrzejsza Każda książka w bibliotece Posiada pewną tajemnice. A co to może być? Myślę - rozdziały, stronice Całymi dniami Przesiaduję w bibliotece Myślę i marzę, Chodźcie! Coś wam pokaże Moja kochana biblioteko, Która swym wdziękiem rozgrzewana. Siedzę i nasłuchuje Słyszę jakby śpiewała Klaudia Jonkisz 3c Biblioteka centrum wiedzy jest Każdy tu książki czyta Nowej wiedzy nabywa A czasu mu miło ubywa Jakub Kuś kl. 3B Biblioteka ładna jest jak kwiat Wszechstronna jak świat Książek jest jak drzew w ogrodzie Każdy znajdzie coś dla siebie Dawid Cinalski kl. 3B Na półkach książki duże i małe Czekają na nas pełne historii Do biblioteki każdy chodzi bo biblioteka Jest po drodze Tyle się tam nauczymy ile w domu Dawid Duraj kl. 3B Biblioteka wciąż wspaniała, Dużo książek, chociaż mała.

Wciąż lubimy czytać książki Nawet te, co okładkę mają w prążki. Jest nadzorowana przez panią, Która jest pozytywnie zaczarowana. Karolina Walaszczyk kl. 3B Biblioteko, biblioteko kto Cię kocha Niepojęcie ten wie jakie piękno kryje Twoje wnętrze. Paweł Kumorek kl. 3B Niby zmora wszystkich uczniów, jednak każdy uczeń do niej brnie, gdy pożyczyć książkę chce. Kacper Olejak kl. 3B Biblioteka - miejsce ciekawe, Pełne złotych myśli, Każdy na wstęp do tej krainy, Lecz nie każdy potrafi z niej skorzystać. Książka lepsza niż film, Zabierze Cię do innego świata. Paulina Ryś kl. 3B Biblioteka niby mądra jest Bo dużo książek zawiera też. Każdy dobry uczeń wie Że to jest jego złoty cel. Dawid Olek kl. 3B Biblioteko moja, jakżeś ty dobra Masz swe zbiory ksiąg i książek Wypożyczasz je nam, a byśmy Mogli nauczyć się życia Biblioteko moja, jakżeś ty dobra Masz swą czytelnie, a w niej Gazety i czasopisma, udostępniasz Nam je abyśmy mogli być dobrymi ludźmi. Daniel Nosek kl. 3B Na półkach książki, duże i małe Czekają na nas pełne historii. Wypożyczyć je możesz, kiedy tylko zechcesz I zanurzyć się w morzu wyobraźni. Książki stare i nowe, zapach papieru w powietrzu Bibliotekarz uśmiech pośle, czytelnika spojrzeniem owieje Gdy książkę swoją weźmiesz i usiądziesz wygodnie na krześle Zapomnisz o całym świecie i wyobraźnie swoją zaczarujesz. Sylwia Krawczyk kl. 3B

Biblioteka jest wspaniała Chociaż jest taka mała Kiedy Maciek czyta książki Paweł zjada wszystkie pączki Patryk siedzi na krzesełku Cytując książkę po cichu Mateusz Bonk 3c Biblioteka jest wspaniałą Chodzę do niej zawsze z rana Chociaż biblioteka mała Chętnie czytam tam od rana Mateusz Ochman 3c Moja kochana biblioteko, Piękna i wspaniała. W Tobie tyle książek, Aż mnie głowa zabolała. Patryk Krawczyk 3c Biblioteka zawsze otwarta czeka Książek bez liku dużo wierszyków Tutaj miło leci czas Biblioteka lubi każdego z nas. Monika Bodzek 3c Biblioteka ma swój czar Aż można poczuć od niej żar Wiedza wręcz wypływa z książek Choć się czasem w niej zaplącze też pajączek. Małgorzata Maciejowska 3c W bibliotece każdy się uśmiecha Bo każda książka to pociecha Książek dużo, gazet wiele Mogą pomóc nauczyciele. Monika Mołek 3c Biblioteka fajna jest Małe, duże, chude, grube Bo w niej dużo książek jest Każdy coś dla siebie znajdzie. Weronika Kidoń 3c