Andrzej Trzeciecki Ekspert/Organizator Warszawa, dn. 14 lipca 2013 r. II ZJAZD GRUPY W dniach 10 12 lipca 2013 r., Warszawa Mory Grupa Ekspercka ds. Zatrudnienia i Edukacji (dalej: GE ZIE), w składzie osobowym wg. załączonych list obecności (Załącznik Nr 1) odbyła II Zjazd, realizując następujący program merytoryczny: PIERWSZY DZIEŃ ZJAZDU dn. 10 lipca 2013 r.: 1. Projekt MPiPS Propozycje zmian do ustawy o pomocy społecznej w kontekście korekty Standardu ZiE Modelu GSWB. 2. Projekt Krajowego Programu Walki z Ubóstwem i Integracji Społecznej na lata 2014-2020 analiza wybranych treści Programu na tle korekty Standardu ZiE Modelu GSWB. 3. Przegląd analityczny uwag Partnerstw Lokalnych do standardu - wybór uwag do uwzględnienie w korekcie Standardu ZiE Modelu GSWB. 4. Przegląd analityczny syntetycznych uwag z Raportów Partnerstw Lokalnych materiał badacza Słąwomira Mandesa końcowe sugestie do uwzględnienia w korekcie Standardu ZiE Modelu GSWB. DRUGI DZIEŃ ZJAZDU dn. 11 lipca 2013 r.: 5. Dokończenie korekty redakcyjno - merytorycznej usługi Aktywizacja społeczna w Standardzie ZiE Modelu GSWB. 6. Korekta redakcyjno - merytoryczna usługi Aktywizacja zawodowa, usługi Edukacja zawodowa i ogólnorozwojowa w Standardzie ZiE Modelu GSWB. 7. Formułowanie nowej propozycji usługi Zatrudnienie wspierane osoby bezdomnej w Standardzie ZiE Modelu GSWB. TRZECI DZIEŃ ZJAZDU dn. 12 lipca 2013 r.: 8. Analiza spisu aktów legislacyjnych objętych propozycjami rekomendacyjnymi do Standardu ZiE Modelu GSWB. 9. Wstępna analiza propozycji rekomendacyjnych przygotowanych wg. Indywidualnego Planu Pracy Członków GE na okres miedzy zjazdami, tj. 20 czerwca 10 lipca 2013 r. 10. Ustalenie zakresu Indywidualnego Planu Pracy Członków GE na okres miedzy zjazdami. 1
OPIS WYKONANIA PLANU PRACY II ZJAZDU TEMAT NR 1: PROJEKT MPIPS PROPOZYCJE ZMIAN DO USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ W KONTEKŚCIE KOREKTY STANDARDU ZIE MODELU GSWB. Ekspert/Organizator zaprezentował wersję projektu Propozycje zmian ustawy o pomocy społecznej, będącego opracowaniem Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej zwierającym najważniejsze rozwiązania proponowane do uwzględnienie przy zmianie ustawy z dn. 12 marca 2004.r o pomocy społecznej. Celem priorytetowym proponowanych zmian jest poprawa efektywności działań wszystkich instytucji i podmiotów działających w obszarze pomocy społecznej dla uzyskania skutecznego wsparcia, umożliwiającego przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych. W ostatnich latach w działaniach pomocy społecznej ujawniły się nowe tendencje, które są również wypadkową realizowanych w latach 2007-2013 projektów finansowanych z EFS, powodując zachwianie równowagi w systemie pomocy społecznej pomiędzy działaniami w wymiarze prozatrudnieniowym, a pracą socjalną z osobą i rodziną. Ta nierównowaga spowodowała wykształcenie się dominanty funkcji ratowniczej pomocy społecznej, wobec osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, wyrażanej prozatrudnieniowym kierunkiem działań (tylko wzrost zatrudnienia może zmniejszyć napięcia i niespójność społeczną oraz skalę ubóstwa gospodarstw domowych), a także dominację w indywidualnej pracy socjalnej procedur przyznawania świadczeń pieniężnych, dla natychmiastowego łagodzenia codziennych trudności osób i rodzin. Na dalszy plan zeszły działania profilaktyczne i aktywizujące wobec osób, rodzin i środowiska lokalnego. Odbudowa równowagi w działaniach systemu pomocy społecznej z uznaniem, że dla wielu osób i rodzin wymiar zawodowy jest i będzie ważny, może nastąpić poprzez wprowadzenie istotnych zmian i nowych rozwiązań. Propozycja zmian w systemie pomocy społecznej opracowana została przy przyjęciu następujących czterech założeń: 1. Założenie nr 1 Wzmocnienie bezpieczeństwa socjalnego obywateli i rodzin przy jednoczesnym wzroście ich aktywności w rozwiązywaniu własnych problemów i trudności życiowych we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej. Założenie to będzie zrealizowane poprzez: 1.1.Przeformułowanie celów pomocy społecznej dla nadania priorytetu działaniom profilaktycznym i aktywizującym oraz usługom socjalnym, 1.2.Wprowadzenie nowego pojęcia minimalny dochód socjalny oraz metody jego weryfikacji, 1.3.Modyfikację katalogu świadczeń pieniężnych i niepieniężnych pomocy społecznej wraz z uproszczeniem listy tych świadczeń. 2. Założenie nr 2 Podniesienie efektywności systemu organizacyjnego pomocy społecznej wraz z zapewnieniem jego kompatybilności z innymi systemami wsparcia. 2
Założenie to zostanie spełnione poprzez: 2.1.Wprowadzenie nowej struktury organizacyjnej systemu pomocy społecznej na szczeblu gmin i powiatów, 2.2.Wprowadzenie do systemu pomocy społecznej niepublicznych podmiotów, wykonujących na zlecenie usługi socjalne na obszarze gminy, 2.3.Wprowadzenie do systemu pomocy społecznej standardów usług socjalnych przy określeniu ich minimalnego oraz optymalnego poziomu, 2.4.Wprowadzenie usług elektronicznych w systemach informatycznych pomocy społecznej, 3. Założenie nr 3 Wzmocnienie na poziomie gminy i powiatu skuteczności podstawowych narzędzi i instrumentów pracy socjalnej dla wyprowadzania osób i rodzin ze sfery zagrożenia wykluczeniem społecznym. Założenie to zostanie osiągnięte poprzez: 3.1.Wprowadzenie nowych specjalności zawodowych pracowników socjalnych, niezbędnych dla realizacji zmian w systemie pomocy społecznej, 3.2.Wprowadzenie nowych form kontraktu socjalnego, ukierunkowanych na rodzinę oraz lokalną grupę społeczną, zmotywowaną na zmianę. 4. Założenie nr 4 Zmiany w obszarze instytucjonalnych form pomocy oraz wzmocnienie odpowiedzialności rodziny za swoich członków korzystających z tej formy wsparcia. Założenie to zostanie spełnione poprzez: 4.1. Wprowadzenie rozwiązań, które doprowadzą do poprawy funkcjonowania domów pomocy społecznej, 4.2. Wprowadzenie procedury ustalania odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej przez członków rodziny oraz ustalenie reguł partycypacji osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej, której stan majątkowy pozwala na regulowanie odpłatności. Wśród szczegółowych propozycji znajdują się m.in.: 1. Przeformułowanie celów pomocy społecznej dla nadania priorytetu działaniom profilaktycznym i aktywizującym oraz usługom socjalnym, 2. nowy katalog katalog podstawowych usług socjalnych: a) usługi profilaktyczne, adresowane do osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym skupiające się na edukacji, poradnictwie, pomocy dla samopomocy, terapii oraz innych usługach profilaktycznych, b) usługi aktywizujące, adresowane do osób pozostających bez zatrudnienia, osób niepełnosprawnych, których dysfunkcje w sferze społecznej można kompensować usługami aktywizującymi lub specjalistycznymi, w ramach usług asystenckich adresowanych do osób samotnych niepełnosprawnych, c) usługi interwencyjne, służące zabezpieczeniu niezbędnych podstawowych potrzeb osób niepełnosprawnych i starych, chorych w ramach usług opiekuńczych 3
świadczonych w miejscu zamieszkania, ośrodkach wsparcia, w rodzinnych domach pomocy, w mieszkaniach chronionych i domach pomocy społecznej, a także osób i rodzin znajdujących się w sytuacjach kryzysowych (przemoc, handel ludźmi, klęski żywiołowe i zdarzenia losowe). 3. Nowe pojęcie minimalny dochód socjalny. 4. Uproszczony katalog świadczeń pieniężnych likwidacja niektórych świadczeń, np.: zasiłek celowego w formie biletu kredytowanego, zasiłek okresowy zasiłku okresowego, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku, zasiłek na ekonomiczne usamodzielnienie. 5. Uproszczony katalog świadczeń pieniężnych wprowadzenie nowych pozycji takich jak np.: zasiłek socjalny, socjalny dodatek motywacyjny oraz socjalna dopłata do usług interwencyjnych. 6. Nowa struktura organizacyjna pomocy społecznej na szczeblu gminy i powiatu. 7. Niepubliczne podmioty wykonujące usługi socjalne. 8. Standardy usług pomocy społecznej oraz standardy organizacyjne jednostek pomocy społecznej. 9. Nowe specjalności zawodowe. 10. Nowe formy kontraktu socjalnego. Uwaga: Wersja robocza projektu zmian w pomocy społecznej została przekazana Członkom GE ZIE drogą poczty elektronicznej (tylko do wiadomości celem wykorzystania w pracy indywidualnej związanej z opracowywaniem rekomendacji Standardu ZiE GSWB, ponieważ nie ma oficjalnego komunikatu MPIPS do upowszechniania tego dokumentu) TEMAT NR 2: PROJEKT KRAJOWEGO PROGRAMU WALKI Z UBÓSTWEM I INTEGRACJI SPOŁECZNEJ NA LATA 2014-2020 ANALIZA WYBRANYCH TREŚCI PROGRAMU NA TLE KOREKTY STANDARDU ZIE MODELU GSWB. Ekspert/Organizator zaprezentował skrót propozycji Krajowego Programu Walki z Ubóstwem i Integracji Społecznej na lata 2014-2020, z uwzględnieniem problematyki Modelu GSWB. Wskazano, że został opracowany specjalny priorytet tego Programu pod roboczym tytułem Zmniejszenie wykluczenia mieszkaniowego. W tym priorytecie będą wykorzystywane niektóre rozwiązania Modelu GSWB, głównie w obszarze mieszkalnictwa i pomocy doraźnej. Uwaga: Wersja robocza tego projektu została przekazana Członkom GE ZIE drogą poczty elektronicznej(tylko do wiadomości celem wykorzystania w pracy indywidualnej związanej z opracowywaniem rekomendacji Standardu ZiE GSWB, ponieważ nie ma oficjalnego komunikatu MPIPS do upowszechniania tego dokumentu). TEMAT NR 3: PRZEGLĄD ANALITYCZNY UWAG PARTNERSTW LOKALNYCH DO STANDARDU - WYBÓR UWAG DO UWZGLĘDNIENIE W KOREKCIE STANDARDU ZIE MODELU GSWB. Członkowie GE ZiE zapoznali się z zestawieniem zbiorczym uwag Partnerstw Lokalnych przygotowanych podczas prac analitycznych nad treścią pierwszej wersji Standardu ZiE. Materiał informacyjny został wcześniej przygotowany przez panią Elżbietę Szadurę z SOD Animatora ZIE GSWB. 4
W wyniku analizy wybrano do ewentualnego dalszego uwzględnienia kilka uwag, które odnoszą się do usługi Aktywizacja społeczna oraz usługi Aktywizacja zawodowa. I tak: 1. Barka Stargard Szczeciński ujednolicenie techniki redakcyjnej standardu, 2. Caritas Kielce kompatybilność dwóch usług a mianowicie aktywizacji społecznej i zawodowej, z naciskiem, że ta druga nie powinna być realizowana bez przejścia OB przez etap aktywizacji społecznej. 3. Caritas Częstochowa zindywidualizowanie propozycji zatrudnieniowych, zostanie wprowadzone poprzez korektę usługi pod roboczym tytułem Zatrudnienie wspierane osób bezdomnych. 4. PFWB podkreślenie, że autodiagnoza jest przeprowadzana indywidualnie, bez udziału trzecich osób, szczególnie pracowników socjalnych, natomiast jej wynik będzie przedmiotem analiz specjalistów. 5. Monar zostanie skorygowana treść w zakresie kosztorysowania pracy osób bezdomnych w placówkach w kontekście pomniejszania kosztów ich funkcjowania. Uwaga: Treść uwag Partnerstw Lokalnych w załączeniu do protokołu wraz z zaznaczonymi miejscami w tekście potwierdzającymi rozpatrzenie uwag (Załącznik Nr 2). TEMAT NR 4: PRZEGLĄD ANALITYCZNY SYNTETYCZNYCH UWAG Z RAPORTÓW PARTNERSTW LOKALNYCH MATERIAŁ BADACZA SŁAWOMIRA MANDESA KOŃCOWE SUGESTIE DO UWZGLĘDNIENIA W KOREKCIE STANDARDU ZIE MODELU GSWB. Zapoznano się z wynikiem analizy badacza Sławomira Mandesa (Załącznik nr 3), który dotyczył zebrania uwag z 10 partnerstw lokalnych, które w Fazie Pilotażu realizowały standard ZiE. Szczególnej analizie poddane zostały uwagi określone jako uwagi negatywne, m.in.: a) uwaga o konieczności uwzględnienia przy realizacji usług Standardu ZiE sytuacji częściowego już przygotowania osoby bezdomnej do gotowości skorzystania z pakietu usług tego standardu. uwaga została uwzględniona, zwłaszcza w kontekście usługi Aktywizacja zawodowa, b) uwaga o konieczności wprowadzenia do sposobów realizacji poszczególnych usług Standardu ZiE kwestii superwizji uwaga została uwzględniona poprzez wprowadzenie tego elementu do narzędzi monitoringu i ewaluacji standardu, jako odrębnej części opracowania, c) uwaga o konieczności zwiększenia stopnia innowacji w Standardzie ZiE uwaga została uwzględniona poprzez zaproponowanie nowej wersji opisu usługi Zatrudnienie Wspierane Osoby Bezdomnej. Uwaga: Zestawienie zbiorcze S. Mandesa pt: Uwagi pozytywne i uwagi negatywne w załączeniu do protokołu (Załącznik nr 3). 5
TEMAT NR 5: DOKOŃCZENIE KOREKTY REDAKCYJNO - MERYTORYCZNEJ USŁUGI AKTYWIZACJA SPOŁECZNA W STANDARDZIE ZIE MODELU GSWB. oraz TEMAT NR 6: KOREKTA REDAKCYJNO - MERYTORYCZNA USŁUGI AKTYWIZACJA ZAWODOWA, USŁUGI EDUKACJA ZAWODOWA I OGÓLNOROZWOJOWA W STANDARDZIE ZIE MODELU GSWB. W dniach 11-12 lipca 2013 r. Grupa Ekspertów ZiE pracowała nad korektą trzech usług Standardu ZiE, wykorzystując zarówno ustalony schemat redakcyjny jak i uwagi Partnerstw Lokalnych oraz uwagi z raportów pilotaży. Skorygowany tekst w wersji elektronicznej został przekazany wszystkim Członkom GE ZiE dla ostatecznej akceptacji na III Zjeździe. TEMAT NR 7: FORMUŁOWANIE NOWEJ PROPOZYCJI USŁUGI ZATRUDNIENIE WSPIERANE OSOBY BEZDOMNEJ W STANDARDZIE ZIE MODELU GSWB. Uwzględniając uwagi Partnerstw Lokalnych o wyraźnym podkreśleniu indywidualizmu usługi Standardu ZiE dotyczącej działań zatrudnieniowych wobec osób bezdomnych, postanowiono całkowicie zmienić treść usługi (roboczy tytuł): Zatrudnienie Wspierane Osób Bezdomnych. Tym samym spełniono postulaty Partnerstw Lokalnych o wprowadzeniu innowacyjności do Standardu ZiE. Treść usługi tej została powiązana z utworzeniem miejsca pracy przez przedsiębiorcę oraz uzyskaniem przez niego wsparcia finansowego na pokrycie kosztów funkcjonowania takiego miejsca pracy, tzw. refundacja kosztów wynagrodzenia oraz składek ubezpieczenia społecznego w 100% od wysokości minimalnej płacy. Tym samym zaproponowana usługa w swej treści jest całkowicie nowym elementem Standardu ZiE. TEMAT NR 8: ANALIZA SPISU AKTÓW LEGISLACYJNYCH OBJĘTYCH PROPOZYCJAMI REKOMENDACYJNYMI DO STANDARDU ZIE MODELU GSWB. oraz TEMAT NR 9: WSTĘPNA ANALIZA PROPOZYCJI REKOMENDACYJNYCH PRZYGOTOWANYCH WG. INDYWIDUALNEGO PLANU PRACY CZŁONKÓW GE NA OKRES MIEDZY ZJAZDAMI, TJ. 20 CZERWCA 10 LIPCA 2013 R. Członkowie GE ZiE dokonali przeglądu analitycznego przygotowanych zgodnie z przyjętym na I Zjeździe Indywidualnym Planem Pracy GE ZIE w okresie międzyzjazdowym, propozycji rekomendacji w podziale na obszary legislacyjne. Dyskusji poddane zostały m.in. następujące propozycje: 6
1. Wprowadzenie do ustawy o pomocy społecznej definicji osób zagrożonych bezdomnością (także rodzin), 2. Dokonanie korekty przepisu określającego Indywidualny Program Wychodzenia z Bezdomności w kontekście wprowadzenia do niego elementów Standardu ZiE, a szczególnie: autodiagnozy oraz treningu ekonomicznego. 3. Dokonanie uzupełnień w przepisach promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy o nowe elementy: trener pracy, oraz programy specjalne dla osób bezdomnych. 4. Dokonanie zmian w przepisach ustawy o zatrudnieniu socjalnym. W załącznikach nr 4, nr 5 opracowanie A. Trzeciecki, w załączniku nr 6 opracowanie P. Jaskulski, oraz załącznik nr 7 opracowanie W. Boduszyński, protokołu przedstawione są wstępne propozycje ujęcia rozwiązań o charakterze legislacyjnym, które zostaną omówione na III Zjeździe oraz przeniesione do tzw. Kart Rekomendacyjnych (po ostatecznym zatwierdzeniu ich wzorca przez Grupę Zarządzającą). TEMAT NR 9: USTALENIE ZAKRESU INDYWIDUALNEGO PLANU PRACY CZŁONKÓW GE NA OKRES MIEDZY ZJAZDAMI. Członkowie GE ZiE ustalili kolejny Indywidualny Plan Pracy Międzyzjazdowy, w którym uwzględniono następujące tematy: 1. Przygotowanie ostatecznej wersji tekstu Standardu ZiE odpowiedzialna Pani Kamila Piotrowicz, 2. Ostateczna korekta tekstu Standardu ZiE dla zaakceptowania jej na III Zjeździe oraz przekazania do Grupy Zarządzającej wszyscy Członkowie GE ZiE 3. Dalsza praca nad propozycjami rekomendacji wraz ze wstępnym przygotowaniem Kart Rekomendacyjnych oraz załączników opisowych - wszyscy Członkowie GE ZiE, ze szczególnym uwzględnieniem rekomendacji w zakresie: trener pracy oraz asystent osoby bezdomnej (W. Boduszyński, A. Nowak), zatrudnienie wspierane osób bezdomnych (P. Jaskulski, K. Dorsz),, 4. Przygotowanie wstępnych propozycji wskazówek praktycznych wdrażania Standardu ZiE, z podziałem merytorycznym: 1) Wskazówki do usługi Aktywizacja społeczna W. Boduszyński, 2) Wskazówki do usługi Aktywizacja zawodowa - P. Jaskulski, K. Piotrowicz, A. Nowak, 3) Wskazówki do usługi Edukacja zawodowa i ogólnorozwojowa A. Trzeciecki, 4) Wskazówki do usługi Zatrudnienie wspierane osób bezdomnych K. Dorsz. Załącznik Nr 8 Indywidualny Plan Pracy Międzyzjazdowy na okres 13.07 6.08.2013 r. Opracowanie: Urszula Małaszewska Na tym zakończono II Zjazd GE ZIE Akceptacja: Andrzej Trzeciecki Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7