WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Wprowadzenie do sesji jubileuszowej XXX lecia Lubelskiego Węgla Bogdanka S.A. Stanisław STACHOWICZ Lubelski Węgiel Bogdanka S.A., Puchaczów Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. Streszczenie W referacie przedstawiono ogólną charakterystykę kopalni Bogdanka ; krótki rys historyczny, zasoby oraz opis systemu eksploatacji. Zaprezentowano wielkość obecnej produkcji oraz jej udział w rynku krajowym. Z uwagi na prawie poziomą i regularną budowę geologiczną, złoże węgla kamiennego LZW jest korzystne dla lokalizacji ścian długich i o dużych wybiegach, wyposażonych w wysokowydajne kompleksy ścianowe. Dzięki temu w kopalni Bogdanka osiągnięto wysoką koncentrację wydobycia ze ściany oraz wysoką wydajność pracy, co przekłada się na obniżkę kosztów jednostkowych wydobycia jednej tony węgla. Omówione w referacie wyniki ekonomiczne za rok 24 są dla Lubelskiego Węgla Bogdanka S.A. bardzo korzystne, a osiągnięty zysk rekordowy. W artykule omówiono również dotychczasowe doświadczenia w zakresie prywatyzacji spółki, które mimo kilku podejmowanych prób kończyły się jej wstrzymywaniem. 1. Trochę historii W roku bieżącym mija 3 lat od daty utworzenia przedsiębiorstwa o nazwie Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w budowie, którego zadaniem było górnicze zagospodarowanie złóż węgla kamiennego, odkrytych i udokumentowanych w tym rejonie Polski. Najważniejsze momenty z przed 3-tu lat mające istotne znaczenie dla utworzenia tego przedsiębiorstwa to: rok 1971 - kiedy to ówczesne Ministerstwo Górnictwa i Energetyki podjęło Uchwałę o rozpoczęciu prac przygotowawczych do kompleksowego zagospodarowania górniczego LZW, rok 1972 - kiedy to Instytut Geologiczny w Sosnowcu prowadząc prace geologiczne od 1959 roku opracował pierwszą dokumentację geologiczną złoża LZW, rok 1975, kiedy to w styczniu Rada Ministrów podjęła decyzję o budowie kopalni pilotującej wydobywczej w Bogdance, w konsekwencji czego powołano do życia nowe przedsiębiorstwo o nazwie Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w Budowie zwanego skrótowo KLZW. Przedsiębiorstwo KLZW funkcjonowało do 31 grudnia 1984 roku, a więc prawie przez pełne 1 lat. W 1985 roku utworzone zostało Lubelsko Chełmskie Gwarectwo Węglowe w Budowie, jako jedno z kilku utworzonych wówczas gwarectw w górnictwie węglowym w Polsce, jeszcze z planami budowy wielkiego zagłębia. W lutym 1988 roku, po wstrzymaniu budowy kopalni K-2 w Stefanowie, z dniem 1 stycznia 1989 roku zlikwidowano 13
S. STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel... L-ChGW, a kopalnię Bogdanka jako zakład włączono do nowo utworzonego Przedsiębiorstwa Eksploatacji Węgla Wschód w Sosnowcu. Stan ten trwał do końca grudnia 1989 roku. Z dniem 1 stycznia 199 roku decyzją Ministra Przemysłu ustanowiono samodzielne Przedsiębiorstwo Państwowe o nazwie KWK Bogdanka. Z innych istotnych w funkcjonowaniu firmy wydarzeń wymienić należy dokonane w marcu 1993 roku przekształcenie Przedsiębiorstwa Państwowego KWK Bogdanka w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa - KWK Bogdanka S.A. Od marca 21 roku kopalnia, chcąc być lepiej identyfikowaną z regionem, funkcjonuje pod nową nazwą firmy - jako Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. Aktualnie jest to nadal spółka Skarbu Państwa z udziałem własności państwowej w wysokości około 96%. 2. Charakterystyka ogólna kopalni Bogdanka Kopalnia Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. prowadzi eksploatację w granicach obszaru górniczego o powierzchni 57 km 2, stanowiącym niewielką część obszaru Lubelskiego Zagłębia Węglowego. W tym obszarze górniczym z pośród 18 pokładów bilansowych węgla kamiennego, znajdujących się pod nadkładem o grubości od 65 m do 73 m, do eksploatacji, wytypowano 8 pokładów przemysłowych. Aktualnie eksploatacja prowadzona jest w obrębie dwóch pokładów: 382 i 385/2. Obszar górniczy Lubelskiego Węgla Bogdanka S.A. podzielony jest na trzy rejony eksploatacyjne na terenie których zlokalizowane są następujące obiekty: 1) Rejon Bogdanka: a) szyby główne: szyb 1.2 - wdechowy, materiałowo - zjazdowy o średnicy 6, m i głębokości 995 m oraz szyb 1.3 wydechowy, wydobywczy o średnicy 7,5 m i głębokości 13 m, b) zespół dwóch wentylatorów głównych przy szybie 1.3, c) zakład przeróbki mechanicznej węgla, d) zwałowisko skały płonnej. e) budynki administracyjno-biurowe i socjalno-bytowe. 2) Rejon Nadrybie: a) szyby peryferyjne: szyb 1.4 wydechowy, materiałowo - zjazdowy o średnicy 7,5 m i głębokości 996 m, oraz szyb 1.5 wdechowy o średnicy 7,5 m i głębokości 99 m., b) zespół dwóch wentylatorów głównych przy szybie 1.4. 3) Rejon Stefanów powstały po wstrzymanej budowie kopalni K-2 w Stefanowie. Aktualnie prowadzone są tu prace inwestycyjne mające na celu odtopienie, udrożnienie, zakończenie budowy i uruchomienie szybów 2.1 i 2.2. Szyby te posiadają średnicę 7,5 m każdy oraz głębokość odpowiednio: 993 m i 12 m, których budowę przerwano w 1989 roku. Od tego czasu do chwili obecnej szyby te były zatopione o naturalnym poziomie wody. Obecnie trwają zaawansowane prace w szybie S.2.2. Według projektu zagospodarowania złoża do eksploatacji wytypowane jest osiem pokładów, przy czym w pierwszym etapie, tzn. do 215 roku eksploatacja prowadzona będzie tylko w pokładach 382 i 385/2. Obecnie złoża węgla kamiennego kopalni Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. wynoszą: zasoby bilansowe około 6 mln ton, zasoby przemysłowe około 33 mln ton, 14
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie zasoby operatywne około 255 mln ton. Wielkość obszaru górniczego kopalni oraz zasoby ulegały wielokrotnym zmianom. Ostatnia korekta, polegająca na zmianie granic w części północnej i zachodniej, miała miejsce w 1998 roku. W wyniku tego nastąpił wzrost zasobów w pokładach 382 i 385/2 o ok. 2 mln ton. Dalsze zmiany obszaru górniczego w przyszłości planowane są w kierunku południowym poprzez przyłączenie części zasobów z obszaru K-3. Na obszarze tym, o powierzchni 3 km 2 szczególnie interesujące są pokłady 385/2, 389 i 391 o zasobach ok. 1 mln ton. 3. Charakterystyka systemu eksploatacji, wielkość wydobycia i udział w rynku W rejonie Bogdanka pokład 382 udostępniony jest z poziomu 922 m, a pokład 385/2 z poziomu 96 m. W rejonie Nadrybie z kolei pokłady te udostępnione są odpowiednio z poziomu 864 m i z poziomu 91 m. Pokłady udostępnione są za pomocą przekopów polowych, pochylni kamiennych oraz chodników polowych wykonanych w pokładach. Połączenia między poziomami i pokładami zapewniają pochylnie. Roboty eksploatacyjne prowadzone są jednocześnie w pokładzie 382 i 385/2 w rejonie Bogdanki i Nadrybia. Pokład 382 wybierany jest w północnej części obszaru górniczego kopalni, a pokład 385/2 w części centralnej pomiędzy filarami ochronnymi dla szybów (pole V). Aktualnie prowadzone są roboty przygotowawcze dla rozpoczęcia eksploatacji tego pokładu w części południowo zachodniej (pole IV). Eksploatacja prowadzona jest systemem ścianowym od pola, z zawałem stropu i równoczesną likwidacją chodników przyścianowych wraz z postępem ściany. Z uwagi na intensywne zaciskanie chodników przyścianowych, ich utrzymywanie po przejściu ściany jest bardzo trudne i nieopłacalne. Ściany o długościach od 25 m do 3 m i wybiegach rzędu 2 3 m wyposażone są w wysokowydajne zmechanizowane kompleksy ścianowe odpowiednio dobrane do parametrów pokładów i warunków geologiczno górniczych. Charakterystykę stosowanych po roku 199 kompleksów ścianowych zestawiono w tablicy 3.1. Wydobycie kopalni na poziomie około 23 ton/dobę uzyskiwane jest z robót przygotowawczych (1 15 %) i z 2 równocześnie czynnych ścian. Tylko w okresie przezbrajania czynna jest trzecia ściana. Eksploatacja długimi ścianami pozwala na uzyskiwanie wysokiej koncentracji wydobycia i wydajności pracy. Eksploatację węgla kopalnia Bogdanka rozpoczęła w listopadzie 1982 roku, uruchomieniem pierwszej ściany badawczej o wydajności 8 ton/dobę. Znaczący rozwój wydobycia nastąpił od roku 1988, kiedy to oddano do eksploatacji szyb wydobywczy S.1.3, wyposażony w wyciąg skipowy. Aktualnie kopalnia Bogdanka posiada ustabilizowaną wielkość produkcji na poziomie 23 t/dobę brutto i około 16 t/dobę węgla handlowego. Wielkość produkcji w 24 roku była rekordowa i wyniosła 7, mln ton węgla surowego oraz 5,4 mln ton węgla handlowego. Wielkość produkcji węgla, w kopalni Bogdanka, w całym okresie prowadzenia eksploatacji od roku 1982 przedstawia histogram na rys. 3.1. Udział wydobycia węgla z Bogdanki w całkowitej produkcji węgla w Polsce nieznacznie, ale systematycznie rośnie, głównie poprzez spadek produkcji całkowitej i w roku 24 wyniósł około 5,5%. Udział węgla z Bogdanki w całkowitej produkcji węgla w Polsce od roku 199 przedstawia wykres na rys. 3.2. 15
S. STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel... - typ Tabela 3.1 Charakterystyka kompleksów ścianowych w kopalni Bogdanka stosowanych po roku 199 Table 3.1. Characteristic of longwall complexes in Bogdanka mine after year 199 Kompleks Wyszczególnienie 1 2 3 4 MOZ-Pioma 17/37 POz Obudowa ścianowa Tagor 13/25 POz/B* Glinik 1/23 POz Glinik 15/32 POz - ilość stojaków w sekcji 4 szt. 2 szt. 2 szt. 2 szt. - podporność robocza sekcji 1,15 MPa,9 MPa,8 MPa 1,1 MPa - typ JOY Longwall AFC Przenośnik ścianowy PF-4/932 PF-4/832 lub Rybnik 295/842WB JOY Longwall AFC - moc napędu 3 25 kw 3 4 kw 3 4 kw 3 5 kw - typ KSW 5/2A2V/2BP Kombajn ścianowy KSW 5/2A2V/2BP JOY-4LS JOY 4LS8 - zabiór 75 mm 95 mm 8 mm 1 mm Ściany, w których pracował 4N, 1/II, 6N, 5/II, 6/II, 4/V, 7/II, 9/II, 8/II** w pokł. 382 Przebieg pracy 4/I, 5N, 5/I, 7N, 1/IV, 9N w pokł. 382 1/V, 2/V, 3/V, 4/V, 5/V*** w pokł. 385/2 1/I, 1/II, 9/I*** w pokł. 382 - obudowa sprzedana w roku 24, ** - ściana aktualnie w zbrojeniu, *** - ściana aktualnie czynna. 7 6 5 wydobycie [mln t] 4 3 2 1 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 wydobycie netto wydobycie brutto Rys. 3.1. Wielkość wydobycia brutto i netto w kopalni Bogdanka Fig. 3.1. Gross and net output of Bogdanka mine 16
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie 6 5,5 5 4,8 udział [%] 4 3 2,4 2,8 2,6 2,5 3,4 3,5 4,1 4,4 4,2 2 1,6 1,7 1,8 1,2 1 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 Rys. 3.2. Udział węgla z Bogdanki w całkowitej produkcji węgla w Polsce Fig. 3.2. Participation Bogdanka mine output in all-out production of hard coal in Poland Kopalnia Bogdanka zaopatruje przede wszystkim odbiorców przemysłowych, zlokalizowanych we wschodniej i północno-wschodniej Polsce, gdzie z uwagi na odległość wstępują znaczne oszczędności na transporcie węgla. Rynek odbiorców jest ustabilizowany, a sprzedaż realizowana jest głownie w oparciu o umowy wieloletnie. 4. Koncentracja wydobycia jako droga do obniżenia kosztów Regularna budowa geologiczna (bez większych zaburzeń i uskoków), prawie poziome zaleganie pokładów oraz niski stan zagrożeń naturalnych sprawiły, że istnieją sprzyjające okoliczności do wyposażania ścian długich, o dużych wybiegach, umożliwiających osiąganie wysokich postępów. Dzięki temu kopalnia Bogdanka osiągnęła najwyższy w Polsce stopień koncentracji wydobycia, wiążący się z systematycznym zmniejszaniem ilości czynnych ścian, przy jednoczesnym wzroście ich postępów. Średnioroczny postęp miesięczny ścian w ch 199 24 wzrósł z 35 m do 191 m, a maksymalny miesięczny z 74 m do 34 m. Zestawienie średnich z roku i maksymalnych w roku postępów miesięcznych ścian osiągniętych w kopalni Bogdanka w poszczególnych ch przedstawiono na rys. 4.1. Wzrost postępów ścian zapewnił wysoką koncentrację wydobycia z jednej ściany. Wielkość wydobycia w kopalni, ilość czynnych ścian i osiągniętą koncentrację wydobycia z jednej ściany w ch 199 24 zestawiono w tablicy 4.1 i przedstawiono graficznie na rys. 4.2. Osiągnięta koncentracja wydobycia zapewniła wysoką wydajność pracy. Zmianę wydajności ogólnej i dołowej osiąganej w kopalni Bogdanka w ch 199 24 przedstawiono na rys. 4.3. 17
S. STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel... 35 34 325 3 29 281 282 25 23 227 248 25 postęp ściany [m] 2 15 1 5 35 74 63 43 44 8 67 125 86 159 11 25 111 139 126 123 139 155 164 151 191 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 postęp średni postęp maksymalny Rok Rys. 4.1. Średnie i maksymalne postępy miesięczne ścian w ch 199 24 Fig. 4.1. Average and maximum monthly advances of longwalls in years 199 24 Dynamika wzrostu wydobycia z jednej ściany Dynamics of output incrementation from one longwall Tabela 4.1. Table 4.1. Wydobycie dobowe Średnie wydobycie Dynamika kopalni ze ścian Ilość z jednej ściany wzrostu czynnych brutto netto brutto netto wydobycia netto ścian tys. ton/dobę tys. ton/dobę % 199 7.887 6.849 4,8 1.397 1.284 1 1991 1.867 9.319 4,6 1.977 1.834 143 1992 12.42 9.397 4,8 2.166 1.855 144 1993 13.419 9.125 4,2 2.674 2.181 17 1994 17.36 11.768 3, 4.828 3.66 285 1995 19. 13.31 2,8 5.68 4.388 342 1996 18.926 12.794 2,7 6.671 4.595 358 1997 19.377 12.731 2,6 6.355 4.645 362 1998 2.51 14.581 2,9 7.69 5.14 4 1999 18.939 14.211 2,9 6.814 5.113 398 2 19.119 13.973 2,7 7.93 5.776 45 21 18.99 15.28 2,3 9.325 7.411 577 22 18.594 14.16 2,2 9.233 7.31 548 23 19.481 15.674 2,3 9.3 7.244 564 24 2.27 17.11 2,4 9.644 8.166 636 18
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie wydobycie dobowe [tys. t] 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1,3 1,4 2, 2,2 1,8 1,9 2,7 2,2 3,7 4,8 4,4 5,7 6,7 4,6 4,6 6,4 7,1 5,1 5,1 6,8 5,8 7,9 7,4 9,3 7, 9,2 7,2 9, 8,2 9,6 1 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 wydobycie netto wydobycie brutto Rys. 4.2. Średnie wydobycie dobowe brutto i netto z jednej ściany Fig. 4.2. Average daily output from one longwall 18 16,9 16 14,8 14 13,3 13, 13,6 wydajność [t/rdn].. 12 1 8 6 4 2 1,8 3,5 2,5 4,2 2,6 4,9 2,9 6,1 4,2 8,6 4,9 9,6 4,9 9,9 5,2 1,8 5,7 11,5 6, 12, 6,8 6,2 6,2 7,1 8,3 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 wydajność ogólna w węglu handlowym wydajność dołowa w urobku Rys. 4.3. Wzrost wydajności w kopalni Bogdanka w ch 199 24 Fig. 4.3. Growth of productivity in Bogdanka mine in years 199 24 19
S. STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel... Koncentracja wydobycia jest jedną z zasadniczych dróg do obniżenia kosztów jednostkowych wydobycia węgla. Na podstawie badań przeprowadzonych w pracy (Stachowicz i in. 25), w oparciu o analizę kosztów oddziałowych powstałych przy różnych postępach ściany w pokładzie 385/2 (grubość około 1,8 m), uzyskano charakterystyczną krzywą kosztów jednostkowych, którą przedstawia wykres na rys. 4.4. 45 koszt jednostkowy wydobycia urobku węglowego [zł/t].. 4 35 3 y = 89842x -1,498 25 R 2 =,952 2 15 1 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 wydobycie dobowe urobku węglowego [t/dobę] Rys. 4.4. Oddziałowy koszt jednostkowy wydobycia węgla w funkcji wielkości dobowego wydobycia w ścianie (Stachowicz i in. 25) Fig. 4.4. Department unit cost of coal exploitation in function of daily output from the longwall (Stachowicz i in. 25) 5. Doświadczenia w zakresie prywatyzacji Drogą do pełnej samodzielności gospodarczej kopalni Bogdanka miała być prywatyzacja. Opracowany, już w 1998 roku, rządowy program Reforma górnictwa węgla kamiennego w Polsce na 1998 22 zakładał prywatyzację kopalni Bogdanka. Minister Skarbu Państwa (MSP), już w styczniu 1999 r., na wniosek Zarządu Spółki, podjął decyzję o wszczęciu procedury prywatyzacyjnej kopalni. Od tego momentu kopalnia spełniała już wszelkie warunki do przeprowadzenia procesu jej prywatyzacji. MSP prowadził trzykrotnie prywatyzację Bogdanki. Pierwszy raz przez giełdę, a później dwa razy przez ofertę publiczną. Kadra i załoga kopalni Bogdanka poprzez stworzenie pracowniczej spółki akcyjnej, o nazwie Korporacja Gwarecka, uczestniczyła, oprócz innych inwestorów zewnętrznych, w ostatniej procedurze prywatyzacyjnej kopalni, zgodnie z regulaminem i harmonogramem Ministra Skarbu Państwa. Procedura prywatyzacyjna, rozpoczęta w czerwcu 22 roku, ostatecznie została jednak unieważniona w listopadzie 23 roku, podobnie jak pierwsza w październiku 21 roku. W uzasadnieniu MSP stwierdził, że potencjalni inwestorzy nie spełnili oczekiwań rządu. Jesienią 24 roku Ministerstwo Skarbu Państwa opracowało nową koncepcję prywatyzacji sektora paliwowo-energetycznego w Polsce. W ramach tej koncepcji powstał plan 2
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie podwyższenia kapitału akcyjnego Elektrowni Kozienice, odbiorcy 35% węgla z Bogdanki, poprzez wniesienie aportem akcji firmy Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. W drugim etapie Kozienice miały być prywatyzowane poprzez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Projekt ten spotkał się ze sprzeciwem zarządu i załogi kopalni Bogdanka oraz parlamentarzystów i władz samorządowych Lubelszczyzny. Istniały uzasadnione obawy, że taka prywatyzacja będzie niekorzystna dla Bogdanki, doprowadzi do utraty samodzielności kopalni i obecnej pozycji w regionie, oraz ograniczy szanse rozwoju w przyszłości. Ostatecznie MPS odstąpił od realizacji tego planu i zadeklarował dokonanie ponownego wyboru sposobu prywatyzacji kopalni w porozumieniu z zarządem i załogą kopalni Bogdanka. W chwili obecnej najbardziej prawdopodobny wydaje się wariant prywatyzacji poprzez wprowadzenie akcji kopalni na Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie. Pomimo krytykowanej i nieefektywnej w opinii publicznej własności państwowej Bogdanka, może być przykładem, że właściwe relacje pomiędzy władzami przedsiębiorstwa i akcjonariuszami Spółki, jasno określona strategia firmy, oraz dobra kadra i cała załoga, nawet przy państwowej własności, może być wzorcem efektywnej ekonomicznie działalności produkcyjnej i handlowej - nawet dla wielu prywatnych przedsiębiorstw. Dowodem na to jest wzrastająca, od roku 1995, wartość księgowa akcji, co obrazuje rys. 5.1, a także osiągane wyniki. 3 wartość księgowa akcji [zł] 25 2 15 1 111,2 WZROST WARTOŚCI SPÓŁKI DO 561 MLN ZŁ W 24R. 116,55 122,19 125,88 123,93 134,2 172,77 178,65 194,19 241,86 5 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 Rys. 5.1. Wzrost wartości księgowej akcji Lubelskiego Węgla Bogdanka S.A. Fig. 5.1. Growth of book value of Bogdanka mine share 6. Wyniki techniczno ekonomiczne roku 24 Podstawowe parametry techniczno-ekonomiczne osiągnięte przez Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. w roku 24 oraz ich porównanie z okresem poprzednim ( 22 i 23) przedstawiono w tablicy 6.1. 21
S. STACHOWICZ Aktualne problemy eksploatacji węgla LZW przez Lubelski Węgiel... Tabela 6.1. Podstawowe parametry techniczno-ekonomiczne osiągnięte przez Lubelski Węgiel Bogdanka S.A. w roku 24 oraz dynamika ich zmian Table 6.1. Basic technical and economic parameters achieved in 24 by Bogdanka mine and dynamics of their change Wyszczególnienie 22 23 24 Dynamika [24/23] Wydobycie brutto, ton 5.973.886 6.456.693 6.959.456 17,8% Wydobycie netto, ton 4.257.844 4.843.58 5.446.511 112,4% Wskaźnik uzysku ogółem, % 71,3 75, 78,3 14,3% Sprzedaż węgla, ton 3.9.116 5.313.942 5.457.86 12,7% Cena zbytu, zł/tonę 145,82 137,47 141,88 13,2% Koszt jedn. sprzedaży, zł/tonę 134,53 119,42 113,3 94,9% Akumulacja na sprzedaży, zł/t 11,29 18,5 28,58 158,3% Dobre wyniki osiągnięte w zakresie wydobycia i sprzedaży znalazły bezpośrednie odbicie w wynikach finansowych Spółki. W 24 r. kopalnia osiągnęła w stosunku do roku 23, o 4,6% wzrost wartości przychodów z działalności podstawowej, przy jednoczesnym spadku kosztów o ponad 5%. Te dwie jednoczesne pozytywne tendencje (wzrost przychodów i spadek kosztów) przyczyniły się do osiągnięcia przez Spółkę rekordowych wyników finansowych, które na poziomie operacyjnym wyniosły 167 mln zł i były ponad dwukrotnie wyższe od tych z roku 23, a na wyniku netto wyniosły 13 mln zł i zapewniły wzrost do roku poprzedniego ponad 2,7 raza. Osiągnięte wyniki finansowe przyczyniły się do znacznego wzrostu rentowności działalności operacyjnej Spółki, która utrzymywała się na poziomie przekraczającym 18%, a rentowność netto ponad 15%. Bardzo wysokie były również wskaźniki rentowności majątku i kapitałów własnych, odpowiednio 19,8% i 26,8%, które są znacznie wyższe od możliwych do uzyskania na rynku kapitałowym stóp zwrotu (obligacje, lokata bankowa). Prognozy finansowe na rok bieżący wskazują, że bardzo trudno będzie powtórzyć ubiegłoroczne wyniki. Na spodziewany spadek zysku w roku 25 wpływ będą mieć zarówno czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne. Jeżeli chodzi o czynniki zewnętrzne to jako najważniejszy należy wskazać obserwowany w pierwszych miesiącach b.r. spadek cen węgla na rynkach światowych, związany ze spadkiem popytu. Nie bez znaczenia pozostanie również prognozowany dla Polski spadek tempa wzrostu PKB (do ok. 4,5 5 %) oraz możliwy spadek inwestycji i popytu wewnętrznego, co może ograniczyć sprzedaż naszego węgla. Ponadto, obserwuje się znaczny wzrost kosztów materiałów zużywanych przez Spółkę w procesie wydobycia węgla, na co nakłada się ubiegłoroczny wzrost cen stali i drewna. Jeżeli chodzi o czynniki wewnętrzne to jest tu duży planowany do realizacji zakres robót przygotowawczych, związany z udostępnieniem nowych rejonów (pole IV w pokładzie 385/2) oraz wysokie nakłady inwestycyjne. 7. Podsumowanie Po 3 ch, jakie upłynęły od 1975 roku, kiedy to powołano do życia przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Kopalnie Lubelskiego Zagłębia Węglowego w Budowie, którego celem 22
WARSZTATY 25 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie było górnicze zagospodarowanie nowego zagłębia, Lubelskie Zagłębie Węglowe jest dziś żywe, w którym od ponad 22 lat prowadzona jest górnicza eksploatacja. Obecna firma, która tutaj funkcjonuje, - Lubelski Węgiel Bogdanka S.A., posiada dobrą kondycję, silną i ustabilizowaną pozycję na rynku, przynosząc od 1 już lat zyski dla swojej załogi, regionu i państwa, dając pracę wielu mieszkańcom Łęcznej, Chełma, Lublina i innych miejscowości. Kopalnia Bogdanka jako pierwsza w branży udowodniła, że eksploatacja węgla może być działalnością dochodową. Pojawiły się również pewne realne szanse rozwoju dla kopalni Bogdanka. Korzystając z obecnej koniunktury na węgiel istnieją możliwości sprzedaży zwiększonej ilości tego paliwa. Prowadzone są więc prace zmierzające do powiększenia obszaru górniczego kopalni poprzez udostępnienie pola Stefanów i przyłączeniu obszaru K-3, co umożliwi przedłużenie żywotności kopalni do 5 6 lat. Zgodnie z planem inwestycyjnym, około roku 21, kosztem około 4 mln zł, zamierzamy uruchomić szyby w Stefanowie z możliwością prawie podwojenia zdolności produkcyjnej kopalni do około 9 mln ton węgla na rok. Dzięki temu możliwy będzie dalszy wzrost znaczenia Spółki na rynku węgla energetycznego, obniżka jednostkowych kosztów wydobycia, przy jednoczesnym wzroście zatrudnienia o około 7 1 pracowników. Zamierzamy także realizować drugą poważną inwestycję obejmującą modernizację ciepłowni w Bogdance, w kierunku produkcji skojarzonej energii elektrycznej i cieplnej na bazie kotła fluidalnego na paliwo o niskiej jakości, która zagwarantuje samowystarczalność w zakresie dostaw energii elektrycznej dla kopalni. Literatura [1] Stachowicz S. 25: 3 lat górnictwa węglowego na Lubelszczyźnie - historia i teraźniejszość. Wiadomości Górnicze nr 3, 98-14. [2] Stachowicz S. 25: Stan aktualny i perspektywy rozwoju kopalni Bogdanka. Referat na posiedzeniu wyjazdowym w Bogdance Sekcji Mechanizacji Górnictwa Komitetu Górnictwa PAN. [3] Stachowicz S., Krasowski Z., Kozek B. 1999: Aspekty techniczno-ekonomiczne wzrostu koncentracji wydobycia w Kopalni Węgla Kamiennego Bogdanka. Wiadomości Górnicze nr 2, 54-62. [4] Krasowski Z., Kasprzak J. 25: Rozwój wyposażenia mechanizacyjnego ścian zapewniający wzrost koncentracji wydobycia w kopalni Bogdanka. Wiadomości Górnicze nr 3, 114-121. Current problems of exploitations of hard coal in Bogdanka mine in Lublin Coal Basin (LZW) The article presents general characteristic of Bogdanka mine, short historic review, resources, description of system of exploitation, volume of present production and its share at the local market. In view of almost horizontal and regular geological structure in LZW, the coal deposit is advantageous for localization of long panels and long longwalls equipped with heavy duty longwall complex. We have been achieved in Bogdanka mine a high concentration of output from each longwall due to it and a high productivity, that is rearranged on reduction of unit costs of exploitation. Presented herein economic results are advantageous in 24 for Bogdanka mine and achieved here profit is record. It discuss hitherto existing experiences in the range of privatization of the company, which were finished in spite of several undertaken attempts. 23 Przekazano: 3 marca 25 r.