EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII. mgr Małgorzata GÓRALCZYK



Podobne dokumenty
Przykłady zastosowania LCA w zarządzaniu środowiskiem

Analiza cyklu życia w ocenach środowiskowych. Dr inż. Anna M. Wiśniewska

OCENA CYKLU ŻYCIA (LCA) JAKO NARZĘDZIE OKREŚLANIA WPŁYWU PRODUKCJI ROLNICZEJ NA ŚRODOWISKO

Ocena wpływu na środowisko wytwarzania energii cieplnej w wybranych elektrociepłowniach

Środowiskowa ocena cyklu życia procesu produkcji energii elektrycznej z biogazu rolniczego na przykładzie wybranej biogazowni. Izabela Samson-Bręk

Ocena cyklu życia (LCA) w systemie gospodarki odpadami

Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego

LCA (life-cycle assessment) jako ekologiczne narzędzie w ulepszaniu procesów technologicznych

ZIELONA ENERGIA W POLSCE

System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec

Człowiek a środowisko

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

EFEKTYWNOŚĆ ŚRODOWISKOWA PRODUKTÓW, A MOŻLIWOŚCI OCENY CYKLU ŻYCIA Z UŻYCIEM INTERNETOWEGO NARZĘDZIA LCA to go

ZRÓWNOWAŻONA OCENA NA PRZYKŁADZIE MATERIAŁU TERMOIZOLACYJNEGO

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji

Program Analiza systemowa gospodarki energetycznej kompleksu budowlanego użyteczności publicznej

Analiza Cyklu Życia (Life Cycle Assessment - LCA) w projekcie LCAgri

dr inż. Tomasz Mirowski Pracownia Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Surowcami i Energią Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Wiarygodna baza danych jako nieodzowne narzędzie udanej eliminacji niskiej emisji

Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona.

Energia elektryczna. Karta produktu w ramach zielonych zamówień publicznych (GPP) 1 Zakres zastosowania

NAWIERZCHNIE BETONOWE MITY I FAKTY. Jan Deja Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków Stowarzyszenie Producentów Cementu

Cembureau Cement Portlandzki CEM I

ŚLAD ŚRODOWISKOWY NARZĘDZIE DO ZARZĄDZANIA W BRANŻY SPOŻYWCZEJ

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce

Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski

ZESPÓŁ SZKÓŁ ELEKTRYCZNYCH w Gorzowie Wlkp. Technik energetyk Technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej

FOOTWEAR CARBON FOOTPRINT (LIFE12 ENV/ES/000315) Ankieta dotycząca śladu węglowego skierowana do firm obuwniczych

Eko-innowacje oraz technologie środowiskowe. Konferencja Inaugurująca projekt POWER w Małopolsce Kraków, 4 marca 2009 r.

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.

Sustainability in commercial laundering processes

Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie

Uchwała Nr XLI-67/2010

polityka w sprawie OZE energii. Energetyczny wymiar polskiej prezydencji w UE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

MINISTERSTWO GOSPODARKI. Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjające realizacji zasad trwałego, zrównoważonego rozwoju

ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Odnawialne źródła energii a bezpieczeństwo Europy - Polski - Regionu - Gminy

Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce

PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ

INFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

Konferencja Polityka energetyczna Państwa a innowacyjne aspekty gospodarowania energią w regionie 18 czerwca 2009 r. Warszawa

Plan Działań SEAP AGENCJA ENERGETYCZNA. Warszawa,

Strategia Zrównoważonego Rozwoju i Odpowiedzialnego Biznesu GK PGNiG na lata w obszarze ochrony środowiska

WEŁNA MINERALNA SKALNA (ZAKŁAD GLIWICE)

Standard Informacji Niefinansowych

Skutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego

ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM

Polska energetyka scenariusze

Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego

POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT

Żywność i zasoby naturalne LEKCJA 1. Partnerzy: ZRÓWNOWAŻONE SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus

Life Cycle Assessment (LCA) - ocena cyklu życia ŚRODOWISKOWA OCENA CYKLU ŻYCIA - ENVIRONMENTAL LIFE CYCLE ASSESSMENT (ELCA):

Udział procentowy 2) [%] 1 Odnawialne źródła energii, w tym biomasa 1,042% Biom 2 Węgiel kamienny

Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.

Udział procentowy 2) [%] 1 Odnawialne źródła energii, w tym biomasa 4,514% Biom 2 Węgiel kamienny

Gospodarka niskoemisyjna w przedsiębiorstwie. WOJEWÓDZKI FUNDUSZ OCHRONY ŚRODOWISKA i GOSPODARKI WODNEJ w KIELCACH

prof. dr hab. Tadeusz Filipek, dr Monika Skowrońska Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Upowszechnianie zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze MŚP - wprowadzenie do projektu ERASMUS+

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie

Wykorzystanie gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej. Grzegorz Rudnik, KrZZGi2211

ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA I OSZCZĘDZANIE ENERGII

Realizacja Programu polskiej energetyki jądrowej

MODERNIZACJA SYSTEMU WENTYLACJI I KLIMATYZACJI W BUDYNKU ISTNIEJĄCYM Z WYKORZYSTANIEM GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA

TAURON EKO Biznes. produkt szyty na miarę. Małgorzata Kuczyńska Kierownik Biura Produktów Rynku Biznesowego

Wykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013

Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy

TECHNOLOGIE KRIOGENICZNE W SYSTEMACH UZDATNIANIA GAZÓW RACJONALNE UŻYTKOWANIE PALIW I ENERGII. Wojciech Grządzielski, Tomasz M.

RAPORT ZE SZKOLENIA. Friendly House - Przyjazny Dom. warsztaty ekologiczne dla gmin z województwa warmińskomazurskiego. Audytor ISO 14001:2015

O potrzebie standardu odnawialności, czyli. w sprawie OZE. Krzysztof Nosal Dyrektor d/s Środowiska Arizona Chemical

Konferencja NEUF. Jak nie wylać dziecka z kąpielą - zrównoważona polityka w sprawie OZE. 18 czerwca Warszawa

PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA OLSZTYNA KONSULTACJE SPOŁECZNE

Polska energetyka scenariusze

GWARANCJA OBNIŻENIA KOSZTÓW

Skierniewice, r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009

Ekonomika produkcji. Wykład systemy, firma, otoczenie. System. System produkcyjny MSB_2010_LW 1

TEMAT 2. Bazowa Inwentaryzacja Emisji (BEI)

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

PROJEKT PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA M.ST. WARSZAWY

Uwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk

Planowane regulacje prawne dotyczące wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem mikro i małych instalacji

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA

PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA. Zagadnienia, problemy, wskazania

Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Stare Miasto. - podsumowanie realizacji zadania

WEŁNA MINERALNA SZKLANA (ZAKŁAD GLIWICE)

Jak działamy dla dobrego klimatu?

BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie

Raport z inwentaryzacji emisji wraz z bilansem emisji CO2 z obszaru Gminy Miasto Płońsk

Bazowa inwentaryzacja emisji CO 2

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3

PLAN DZIAŁANIA KT 270. ds. Zarządzania Środowiskowego

Biomasa w GK Enea możliwości, doświadczenia, badanie jakości i certyfikacja

WSPIERAMY EUROPARLAMENTARZYSTÓW

Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej

Transkrypt:

EKOLOGICZNA OCENA CYKLU ŻYCIA W SEKTORZE PALIW I ENERGII mgr Małgorzata GÓRALCZYK Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Pracownia Badań Strategicznych, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku określają główne cele krajowej polityki energetycznej oraz strategiczne kierunki działań państwa. Zasadnicze zadania stawiane przed polskim sektorem energetycznym to bezpieczeństwo energetyczne, poprawa konkurencyjności krajowych podmiotów gospodarczych oraz ochrona środowiska przyrodniczego (Założenia... 2000). Wytyczne związane z ekologią dotyczą eliminacji rozwiązań szkodliwych dla środowiska oraz wzrostu efektywnego gospodarowania energią, co stanowić ma podstawę zrównoważonego rozwoju. Realizację tych założeń może wspomóc ekologiczna ocena cyklu życia (Life Cycle Assessment LCA). Ma ona za zadanie określenie wpływu danego produktu lub usługi na środowisko, przy czym badaniu podlega cały cykl życia począwszy od momentu wydobycia surowców mineralnych aż do ich ostatecznej utylizacji. Metoda LCA może więc być, i jest, stosowana do oceny wpływu produkcji energii na środowisko naturalne. Pozyskiwanie energii stanowi istotny problem ekologiczny gdyż jest ona wykorzystywana w każdym procesie produkcji wyrobów 1, zatem konieczne jest jej uwzględnienie w każdej ocenie cyklu życia. Przedmiotem niniejszego opracowania jest pozyskiwanie energii ze źródeł pierwotnych czyli węgla, gazu ziemnego oraz ropy naftowej w warunkach europejskich (z pominięciem źródeł odnawialnych oraz energii nuklearnej). Przeprowadzanie analizy LCA rozpoczyna się od ustalenia zakresu i celu badań oraz wyznaczenia jednostki funkcjonalnej. Celem badań jest określenie wpływu na środowisko energii produkowanej z paliw kopalnych. Zakres badań wynika z założonego celu i obejmuje proces produkcji energii. Natomiast jednostka funkcjonalna jest to usługa lub funkcja, według której dokonywać można porównań pomiędzy poszczególnymi wyrobami. Stąd zostanie 1 Zgodnie z normami międzynarodowymi termin wyrób obejmuje zarówno towary jak i usługi.

zdefiniowana jako 1 GJ energii elektrycznej pozyskiwanej odpowiednio z węgla (rysunek 1), gazu ziemnego lub ropy naftowej. Wydobyc ie Przeróbka Transport do elektrowni Produkcja energii Dostawa k ons umentom 1 GJ energii Wymiana materiałów i energii ze ś rodowis kiem Źródło: P. Michaelis., Life cycle assessment of energy systems, University of Surrey, 1998 Rys. 1. Pozyskiwanie 1 GJ energii z węgla Drugim etapem analizy LCA jest utworzenia zbioru wejść i wyjść czyli identyfikacja wszystkich elementów wchodzących i wychodzących do środowiska z danej jednostki funkcjonalnej. Ze względu na dużą szczegółowość danych cały zbiór dzieli się według kategorii wpływu, które są odpowiednikami rozpoznanych efektów środowiskowych tab. 1. Kategorie wpływu uwzględnione dla procesu pozyskiwania energii to zubożenie zasobów, efekt cieplarniany, zakwaszenie oraz eutrofizacja. Rozpoznane są również inne kategorie wpływu takie jak dziura ozonowa czy skażenie wody i gleby, niemniej oddziaływanie produkcji energii wywierane w ramach tych kategorii jest stosunkowo niewielkie, stąd nie zostaną one uwzględnione. Tabela 1. Kategorie wpływu na środowisko Kategoria Zubożenie zasobów Efekt cieplarniany Zakwaszenie Eutrofizacja Opis wydobycie zasobów nieodnawialnych atmosferyczna absorpcja promieniowania prowadząca do wzrostu globalnej temperatury zwiększenie kwasowości wody i gleby zmniejszenie ilości tlenu w wodzie lub glebie przez emisję substancji powodujących zwiększenie produkcji biomasy Źródło: Clift 1997 Po alokacji elementów zbioru do poszczególnych kategorii wpływu dokonuje się oceny ogólnego oddziaływania procesu produkcji energii na środowisko naturalne w ramach tych kategorii poprzez pomiar ilości zużytych surowców oraz energii do produkcji jednostki funkcjonalnej czyli 1GJ energii oraz wynikających

z tego emisji do środowiska. Porównanie wpływu na środowisko wszystkich analizowanych sposobów produkcji energii jest przedstawione na rysunku 2. 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Zubożenie zasobów Efekt cieplarniany Zakwaszenie Eutrofizacja [100g/rok] [10 kg CO 2] [100g SO 2] [g fosfatów] Węgiel Gaz ziemny Ropa naftowa Źródło: Michaelis 1998 Rys. 3. LCA dla energii pozyskiwanej ze źródeł pierwotnych Pozyskiwanie energii z węgla wywiera największy wpływ na środowisko w ramach kategorii efektu cieplarnianego, jak również znacznie oddziałuje na eutrofizację. W porównaniu z ropą naftową i gazem ziemnym, produkcja energii z węgla w stosunkowo niewielki sposób przyczynia się do zubożenia zasobów. Wynika to z faktu, że choć więcej węgla trzeba zużyć na uzyskanie 1GJ energii to, w porównaniu z istniejącymi zasobami węgla, ilość ta jest relatywnie mała. Ropa naftowa powoduje największy wpływ w kategorii eutrofizacji, zakwaszenia oraz zubożenia zasobów. Zakwaszenie jest wynikiem procesu rafinacji paliwa, który nie występuje w przypadku gazu ziemnego i węgla oraz częściowo wynika z braku instalacji odsiarczających w badanych elektrowniach. Jednak wprowadzenie takich instalacji może spowodować znaczne obniżenie oddziaływania w kategorii zakwaszenia (Michaelis 1998). Ropa naftowa powoduje największy wpływ na środowisko ze wszystkich badanych nośników energii. Wyjątek stanowi jedynie kategoria efektu cieplarnianego, w ramach której ropa naftowa jest najmniej szkodliwa. Gaz ziemny najmniej przyczynia się do zakwaszenia i eutrofizacji, natomiast większy wpływ jest wywierany w kategorii efektu cieplarnianego i zubożenia zasobów. W porównaniu do pozostałych paliw

kopalnych produkcja energii z gazu ziemnego jest najbardziej przyjazna środowisku. Wobec faktu, że energia jest wykorzystywana w niemal każdej dziedzinie życia pozyskiwanie jej jest żywotną kwestią. Podstawowe surowce energetyczne tj. węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny występują w wystarczającej ilości (Harrison), a ważnym jest aby wykorzystywać je efektywnie i w sposób najmniej obciążający środowisko czemu sprzyja rozwój technologiczny. Coraz większa świadomość społeczna oraz zaostrzenie wymagań prawnych w kwestiach ochrony środowiska powodują rosnące zainteresowanie metodami mogącymi spowodować obniżenie niekorzystnego oddziaływania na środowisko. Jedną z nich jest metoda LCA która, ze względu na swój kompleksowy charakter, pozwala na efektywne gospodarowanie zasobami zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Dlatego też stanowi potężne narzędzie w opracowywaniu sposobów redukcji konsumpcji surowców mineralnych i energii przy zachowaniu wystarczającej podaży dóbr i usług (Góralczyk, Koneczny 2001). Ścisłe powiązanie metody LCA z normami ISO 14040-1404X dotyczącymi ochrony środowiska powoduje, że ma ona warunki aby stać się w przyszłości obowiązującym standardem, nie tylko dla firm chcących uzyskać certyfikat z grupy ISO 14000, ale dla wszystkich przedsiębiorstw pragnących poprawić swój wizerunek na rynku oraz zwiększyć konkurencyjność na rynkach międzynarodowych, gdzie normy środowiskowe zyskały stałe miejsce. Również w świetle polskiej akcesji do Unii Europejskiej spełnienie wymagań środowiskowych oraz pośrednio związane z tym uzyskiwanie certyfikatów ISO powoduje, że metoda LCA może znaleźć zastosowanie w sprostaniu tym wymaganiom. Niebagatelną zaletą LCA jest efektywna ochrona środowiska, co wynika z analizowania rzeczywistych, a nie hipotetycznych, danych wejściowych i wyjściowych danego procesu czy wyrobu. Takie podejście pozwala na ustalenie faktycznych skutków jakie badany wyrób wywiera na środowisko, a także na skuteczne niwelowanie tego wpływu, co równocześnie umożliwia realizację założeń zrównoważonego rozwoju. Literatura: 1. R. Clift, Life cycle assessment, University of Surrey, 1997

2. M. Góralczyk, K. Koneczny, Przykłady zastosowania LCA w zarządzaniu środowiskiem, W: Nowe instrumenty w polityce ekologicznej, AE Wrocław, Wojnowice Wrocław 2001 3. J. Harrison, The responsible supply of energy, University of Leeds, 1997 4. P. Michaelis, Life Cycle Assessment of Energy Systems, University of Surrey, 1998 5. Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2001