Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie WRAZ ZE STRATEGICZNĄ OCENĄ ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCĄ ZAPLANOWANYCH W TYM PROGRAMIE DZIAŁAŃ ETAP II PRZYGOTOWANIE PROJEKTU "PROGRAMU..." WYKONAWCA INTEGRATED ENGINEERING SP. Z O.O. ul. Farbiarska 7A 02-862 Warszawa RASZYN, MAJ 2014 r.
Harmonogram Program wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa wraz ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko dotyczącą zaplanowanych w tym programie działań. Prace w 2013 ETAP I 1 Podanie do publicznej wiadomości informacji o przystąpieniu do opracowywania projektu dokumentu i o jego przedmiocie 2 Wstępne wytypowanie obszarów roślinności do usunięcia lub pozostawienia, bądź do nowych nasadzeń, mające na celu minimalizację zagrożenia i ograniczenie ryzyka powodziowego 3 Przeprowadzenie w terenie inwentaryzacji przyrodniczej uwzględniającej aspekt przepustowości koryta i doliny rzeki opracowanie charakterystyk hydraulicznych roślinności dla celów analizy hydraulicznej dla potrzeb opracowania dokumentu 4 5 Ocena zdolności przepustowej terenów zalewowych Opracowanie szczegółowych kryteriów dla wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności 6 Wytypowanie obszarów drzew i krzewów przeznaczonych do usunięcia z obszaru szczególnego zagrożenia powodzią rzeki Wisły oraz nasadzeń dla zagwarantowania właściwych warunków przepływu wód powodziowych wraz z opisem i uzasadnieniem prognozowanego wpływu realizacji działań na warunki hydrodynamiczne dla 4 wariantów 7 Opracowanie planu konsultacji społecznych 8 Stworzenie bazy danych (GIS) zawierającej dane wektorowe, rastrowe oraz opisowe, a w szczególności dane zebrane oraz wytworzone w ramach zadania 9 Przeprowadzenie w terenie inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych i stanowisk rozrodczych gatunków do opracowywanej prognozy oddziaływania na środowisko 10 11 12 Wykonanie operatów dendrologicznych dla I odcinka Wisły Opracowanie map do projektu "Programu " Przygotowanie projektu Programu... Prace w 2014 ETAP II 13 Przeprowadzenie w terenie inwentaryzacji szlaków migracyjnych do opracowywanej prognozy oddziaływania na środowisko 14 Sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko 15 16 17 Przygotowanie materiałów do konsultacji społecznych Podsumowanie przeprowadzonych konsultacji społecznych Wykonanie operatów dendrologicznych dla II i III odcinka Wisły 18 Przygotowanie Programu... z uwzględnieniem uwag, wniosków i ustaleń zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko; wraz z podsumowaniem 19 Opracowanie syntezy całości pracy Integrated Engineering Sp. z o. o. 1
AUTORZY OPRACOWANIA Imię i nazwisko Podpis mgr inż. Barbara Cabala - Plucińska uprawniony hydrolog nr 04/2004 mgr inż. Tomasz Darski mgr Joanna Nowocień mgr inż. Jacek Opolski mgr inż. Renata Supryk Integrated Engineering Sp. z o. o. 2
SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE... 12 2. CEL I ZAKRES PROJEKTU PROGRAMU... 12 3. PRZEBIEG PRAC NAD PROJEKTEM PROGRAMU... 13 4. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM... 13 4.1. POŁOŻENIE I WŁASNOŚĆ... 13 4.2. POKRYCIE I UŻYTKOWANIE TERENU... 16 4.3. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA UWZGLĘDNIAJĄCA ASPEKT PRZEPUSTOWOŚCI KORYTA I DOLINY RZEKI... 17 4.4. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH I STANOWISK ROZRODCZYCH... 19 4.4.1. SZATA ROŚLINNA, BIOTA GRZYBÓW I SIEDLISKA PRZYRODNICZE... 22 4.4.2. FAUNA... 27 4.5. FORMY OCHRONY PRZYRODY... 32 4.6. HYDROGRAFIA I HYDROLOGIA... 36 4.6.1. HYDROGRAFIA... 36 4.6.2. HYDROLOGIA... 40 4.7. ZABUDOWA HYDROTECHNICZNA... 42 4.8. CHARAKTERYSTYKA OBWAŁOWAŃ... 44 4.8.1. ANALIZA ROZSTAWU WAŁÓW... 48 4.9. MIEJSCA POTENCJALNIE ZATOROGENNE... 48 5. MODEL HYDRAULICZNY... 52 5.1. OCENA ZDOLNOŚCI PRZEPUSTOWEJ TERENÓW ZALEWOWYCH... 55 6. DZIAŁANIA PROWADZĄCE DO UFORMOWANIA I UTRZYMANIA ZABUDOWY BIOLOGICZNEJ... 61 7. KRYTERIA DLA WSKAZANIA MIEJSC WYMAGAJĄCYCH USUNIĘCIA ROŚLINNOŚCI... 62 7.1. PRZEPUSTOWOŚĆ I SZEROKOŚĆ MIĘDZYWALA WISŁY... 63 7.2. STAN TECHNICZNY I WYSOKOŚĆ OBWAŁOWAŃ... 63 7.3. RODZAJ ROŚLINNOŚCI I JEJ USYTUOWANIE W MIĘDZYWALU... 64 7.4. MIEJSCA POTENCJALNIE ZATOROGENNE... 66 7.5. LOKALIZACJA I TYP OBSZARÓW CHRONIONYCH... 66 7.6. LOKALIZACJA MIEJSCOWOŚCI... 67 7.7. LOKALIZACJA MOSTÓW... 68 7.8. STAN WŁASNOŚCI GRUNTÓW... 68 8. ROZPATRYWANE WARIANTY WYCINKI... 68 8.1. WARIANT 0a... 69 8.2. WARIANT 0b... 70 8.3. WARIANT Ia... 70 8.4. WARIANT Ib... 70 8.5. WARIANTY II, IIa, IIb, IIc... 70 8.6. WARIANT III... 79 9. PROJEKT PROGRAMU WYCINKI DRZEW I KRZEWÓW NA OBSZARACH SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ - CHARAKTERYSTYKA MIEJSC PROPONOWANYCH DO WYCINKI... 80 10. TERENY WSKAZANE DO NASADZEŃ... 180 11. WYNIKI OBLICZEŃ MODELOWYCH... 193 11.1. WYNIKI DLA WARIANTU III - PROPONOWANEGO... 193 12. SPOSÓB I TERMINY PROWADZENIA WYCINEK I NASADZEŃ... 215 Integrated Engineering Sp. z o. o. 3
13. UTRZYMANIE ODPOWIEDNIEGO STANU ZAGOSPODAROWANIA TERENU W PRZYSZŁOŚCI 216 14. OSZACOWANIE KOSZTÓW WYCINEK, UTRZYMANIA I NASADZEŃ... 228 15. SPECYFIKA UWARUNKOWAŃ PRAWNYCH ZWIĄZANYCH Z USUWANIEM ROŚLINNOŚCI I NASADZENIAMI... 231 15.1. ZAPISY USTAWY PRAWO WODNE... 231 15.2. ZAPISY USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY... 233 15.3. UWARUNKOWANIA PRAWNE - PODSUMOWANIE... 236 16. WNIOSKI KOŃCOWE... 237 17. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE... 241 Integrated Engineering Sp. z o. o. 4
SPIS TABEL Tabela 1. Zestawienie obszarów administracyjnych objętych zasięgiem opracowania.... 14 Tabela 2. Zestawienie typów siedlisk przyrodniczych na wytypowanych obszarach do usunięcia roślinności... 23 Tabela 3. Zestawienie zinwentaryzowanych gatunków flory naczyniowej w obrębie obszarów wytypowanych do wycinki... 27 Tabela 4. Zestawienie lęgowych gatunków ptaków z podaniem kategorii lęgowości... 28 Tabela 5. Wyniki inwentaryzacji ssaków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej... 31 Tabela 6. Podział hydrograficzny odcinka Wisły objętego opracowaniem... 38 Tabela 7. Zestawienie czynnych wodowskazów zlokalizowanych na odcinku Wisły... 40 Tabela 8. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia... 41 Tabela 9. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia... 42 Tabela 10. Zestawienie mostów na rozpatrywanym odcinku Wisły... 43 Tabela 11. Zestawienie wałów wzdłuż analizowanego odcinka Wisły wraz z podstawową charakterystyką.... 45 Tabela 12. Wykaz miejsc potencjalnie zatorogennych... 50 Tabela 13. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia zastosowane w modelu hydraulicznym Wisły... 53 Tabela 14. Wartości współczynników szorstkości n Manninga zastosowane w modelu... 54 Tabela 15. Przepustowość międzywala Wisły... 56 Tabela 16. Wykaz wstępnie wytypowanych obszarów roślinności do usunięcia (wg wariantu II)... 72 Tabela 17. Zestawienie miejsc proponowanych do wycinki w wariantach II, IIa, IIb i IIc... 77 Tabela 18. Zestawienie miejsc proponowanych do wycinki w wariancie III... 81 Tabela 19. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar I... 84 Tabela 20. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze I... 86 Tabela 21. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar II... 91 Tabela 22. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze II... 93 Tabela 23. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar III... 98 Tabela 24. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze III... 101 Tabela 25. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar IV... 106 Tabela 26. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze IV... 108 Tabela 27. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar V... 113 Tabela 28. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze V... 115 Tabela 29. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VI... 119 Tabela 30. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VI... 123 Tabela 31. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VII... 128 Tabela 32. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VII... 132 Tabela 33. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VIII... 136 Tabela 34. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VIII... 139 Integrated Engineering Sp. z o. o. 5
Tabela 35. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar IX... 144 Tabela 36. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze IX... 148 Tabela 37. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar X... 153 Tabela 38. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze X... 160 Tabela 39. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar XI... 165 Tabela 40. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze XI... 169 Tabela 41. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar XII... 173 Tabela 42. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze XII... 176 Tabela 43. Zestawienie wyników modelowania dla obszarów wyznaczonych w wariancie III.... 194 Tabela 44. Wykaz obszarów do utrzymania poza wytypowanymi do wycinki terenami 218 Tabela 45. Harmonogram prowadzenia wycinek i utrzymania wytypowanych obszarów w latach 2015-2021 Wariant I.... 220 Tabela 46. Harmonogram prowadzenia wycinek i utrzymania wytypowanych obszarów w latach 2015-2021 Wariant II... 222 Tabela 47. Harmonogram prowadzenia wycinek i utrzymania wytypowanych obszarów w latach 2015-2021 Wariant III.... 224 Tabela 48. Harmonogram utrzymania wytypowanych obszarów wykaszanie co roku. 226 Tabela 49. Harmonogram prowadzenia nasadzeń na wytypowanych obszarach w latach 2018-2021.... 228 Tabela 50. Jednostkowe koszty prac na 1 ha powierzchni.... 229 Tabela 51. Sumaryczne koszty wycinki dla 3 wariantów.... 229 Tabela 52. Sumaryczne koszty utrzymania terenów.... 229 Tabela 53. Sumaryczne koszty utrzymania terenów z koszeniem co roku.... 230 Tabela 54. Sumaryczne koszty nasadzeń... 230 Tabela 55. Zestawienie zastosowania poszczególnych wariantów w odniesieniu do całego odcinka Wisły objętego opracowaniem... 237 Tabela 56. Porównanie możliwych do osiągnięcia obniżeń zwierciadła wody dla wariantów proponowanych wycinek... 238 Tabela 57. Porównania wyników modelowania dla obszarów proponowanych w projekcie (stan obecny* ze stanem dalszego wzrostu roślinności).... 239 Integrated Engineering Sp. z o. o. 6
SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Procentowy udział poszczególnych rodzajów roślinności porastającej teren międzywala Wisły/bądź, w przypadku braku wału, obszaru zalewowego... 19 Rysunek 2. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze I.... 83 Rysunek 3. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar I 1a... 84 Rysunek 4. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar I 1b i I 1c... 85 Rysunek 5. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I.... 87 Rysunek 6. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I.... 88 Rysunek 7. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I.... 89 Rysunek 8. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze II.... 90 Rysunek 9. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar II 2... 91 Rysunek 10. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar II 3, II 4... 92 Rysunek 11. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II.... 94 Rysunek 12. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II.... 95 Rysunek 13. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II.... 96 Rysunek 14. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze III.... 97 Rysunek 15. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 5-8... 98 Rysunek 16. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 9-11... 99 Rysunek 17. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 12... 100 Rysunek 18. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III.... 102 Rysunek 19. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III.... 103 Rysunek 20. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III.... 104 Rysunek 21. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze IV.... 105 Rysunek 22. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IV 13... 106 Rysunek 23. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IV 14a, IV 14b... 107 Rysunek 24. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV.... 109 Rysunek 25. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV.... 110 Integrated Engineering Sp. z o. o. 7
Rysunek 26. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV.... 111 Rysunek 27. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze V.... 112 Rysunek 28. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar V 14c... 113 Rysunek 29. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar V 14d... 114 Rysunek 30. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V.... 116 Rysunek 31. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V.... 117 Rysunek 32. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V.... 118 Rysunek 33. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VI.... 119 Rysunek 34. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 15-16... 120 Rysunek 35. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 16a, VI 16b... 121 Rysunek 36. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 16c, VI 16d... 122 Rysunek 37. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI.... 124 Rysunek 38. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI.... 125 Rysunek 39. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI.... 126 Rysunek 40. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VII.... 127 Rysunek 41. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 16e... 129 Rysunek 42. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 17-18...... 130 Rysunek 43. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 19... 131 Rysunek 44. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII.... 133 Rysunek 45. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII.... 134 Rysunek 46. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII.... 135 Rysunek 47. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VIII.... 136 Rysunek 48. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VIII 20... 137 Rysunek 49. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VIII 21-23...... 138 Rysunek 50. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII.... 140 Integrated Engineering Sp. z o. o. 8
Rysunek 51. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII.... 141 Rysunek 52. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII... 142 Rysunek 53. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze IX.... 143 Rysunek 54. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 26-27... 145 Rysunek 55. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 28-30... 146 Rysunek 56. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 31... 147 Rysunek 57. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX.... 149 Rysunek 58. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX.... 150 Rysunek 59. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX.... 151 Rysunek 60. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze X.... 152 Rysunek 61. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 32... 154 Rysunek 62. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 33... 155 Rysunek 63. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 34-35... 157 Rysunek 64. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 36... 158 Rysunek 65. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 37-38... 159 Rysunek 66. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X.... 161 Rysunek 67. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X.... 162 Rysunek 68. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X.... 163 Rysunek 69. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze XI.... 164 Rysunek 70. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XI 39-40... 167 Rysunek 71. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XI 41-42... 168 Rysunek 72. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI.... 170 Rysunek 73. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI.... 171 Rysunek 74. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI.... 172 Rysunek 75. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze XII.... 173 Rysunek 76. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XII 43-44... 174 Rysunek 77. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XII 45... 175 Rysunek 78. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII.... 177 Integrated Engineering Sp. z o. o. 9
Rysunek 79. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII.... 178 Rysunek 80. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII.... 179 Rysunek 81. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar I.... 182 Rysunek 82. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar I... 183 Rysunek 83. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr I.... 184 Rysunek 84. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr I.... 184 Rysunek 85. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar II.... 185 Rysunek 86. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar II... 186 Rysunek 87. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr II.... 187 Rysunek 88. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr II.... 187 Rysunek 89. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar III.... 188 Rysunek 90. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar III... 189 Rysunek 91. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr III.... 190 Rysunek 92. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr III.... 190 Rysunek 93. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar IV.... 191 Rysunek 94. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar IV... 191 Rysunek 95. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr IV.... 192 Rysunek 96. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr IV.... 192 Rysunek 97. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. puławski od km 335 do km 375... 196 Rysunek 98. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. puławski od km 375 do km 415... 197 Rysunek 99. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. puławski od km 415 do km 455... 198 Rysunek 100. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. warszawski od km 455 do km 505... 199 Rysunek 101. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. warszawski od km 505 do km 550... 200 Rysunek 102. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. płocki od km 550 do km 585... 201 Rysunek 103. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax10% dla wariantu III odc. płocki od km 585 do km 625... 202 Integrated Engineering Sp. z o. o. 10
Rysunek 104. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. puławski od km 295 do km 335... 203 Rysunek 105. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. puławski od km 335 do km 375... 204 Rysunek 106. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. puławski od km 375 do km 415... 205 Rysunek 107. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. puławski od km 415 do km 455... 206 Rysunek 108. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. warszawski od km 455 do km 505... 207 Rysunek 109. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. warszawski od km 505 do km 550... 208 Rysunek 110. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. płocki od km 550 do km 585... 209 Rysunek 111. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax1% dla wariantu III odc. płocki od km 585 do km 625... 210 Rysunek 112. Profil podłużny przepustowości międzywala dla wariantu III odc. puławski od km 295 do km 375... 211 Rysunek 113. Profil podłużny przepustowości międzywala dla wariantu III odc. puławski od km 375 do km 455... 212 Rysunek 114. Profil podłużny przepustowości międzywala dla wariantu III odc. warszawski od km 455 do km 550... 213 Rysunek 115. Profil podłużny przepustowości międzywala dla wariantu III odc. płocki od km 550 do km 625... 214 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik 1 - Słownik pojęć i skrótów wykorzystywanych w Programie Załącznik 2 - Tabelaryczny profil podłużny analizowanego odcinka Wisły Załącznik 3 - Mapy do projektu Programu... (pkt 11 harmonogramu prac) Integrated Engineering Sp. z o. o. 11
1. WPROWADZENIE Niniejsze opracowanie stanowi zakończenie I etapu prac w ramach zadania pn. Program wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa wraz ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko dotyczącą zaplanowanych w tym programie działań. Podstawą formalną sporządzenia opracowania jest umowa nr 271/NC-U/13 zawarta w dniu 17 kwietnia 2013 r. między Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Warszawie, z siedzibą przy ul. Zarzecze 13B, 03-194 Warszawa, a firmą Integrated Engineering Sp. z o. o., ul. Farbiarska 7A, 02-862 Warszawa. Niniejsze opracowanie jest projektem Programu wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa. Projekt podsumowuje i przedstawia wszystkie działania i opracowania przeprowadzone w I Etapie. Załącznikiem do projektu Programu... są mapy odcinka Wisły z zaznaczonymi obszarami do wycinki i do nasadzeń, stanowiące 11 punkt harmonogramu prac. Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 199 poz. 1227 ze zm.) niniejszy Program, wraz ze sporządzoną dla niego prognozą oddziaływania na środowisko, zostanie poddany strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko. 2. CEL I ZAKRES PROJEKTU PROGRAMU Celem projektu Programu wycinki drzew i krzewów... jest stworzenie wytycznych do utrzymania właściwych warunków przepływu wód powodziowych na odcinku rzeki Wisły znajdującym się w administracji RZGW w Warszawie (od km 295+200 do km 625+000 wg szlaku żeglownego). W projekcie Programu zostaną wskazane działania mające na celu uformowanie i utrzymanie właściwego stanu zabudowy biologicznej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. Zostanie także określony optymalny zasięg obszarów porostu roślinności przewidzianej do usunięcia z koryta wielkiej wody dla zapewnienia bezpiecznego przepuszczania wezbrań powodziowych oraz zostaną zaplanowane działania mające na celu zmniejszenie zagrożenia powodziowego. Dla zaplanowanych w tym opracowaniu działań zostanie sporządzony komplet operatów dendrologicznych. Integrated Engineering Sp. z o. o. 12
Opracowanie zostanie poddane strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, konsultacjom społecznym, zostanie też zaopiniowane przez Głównego Dyrektora Ochrony Środowiska. W efekcie powstanie ostateczny Program wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa. 3. PRZEBIEG PRAC NAD PROJEKTEM PROGRAMU Podczas prac nad przygotowaniem projektu Programu: dokonano analizy obecnego pokrycia międzywala roślinnością, stanu użytkowania terenu, przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą uwzględniającą aspekt przepustowości doliny rzeki, przeanalizowano hydrologię i hydrografię rozpatrywanego odcinka Wisły, zebrano informacje dotyczące wałów przeciwpowodziowych ich stanu technicznego, wysokości i rozstawu, zgromadzono informacje dotyczące miejsc zatorogennych, wstępnie wytypowano obszary do wycinki i nasadzeń, przeprowadzono modelowanie i dokonano oceny zdolności przepustowej międzywala, opracowano możliwe warianty przeprowadzenia wycinki, opracowano kryteria wyboru miejsc do wycinki i nasadzeń, przeprowadzono inwentaryzację przyrodniczą siedlisk na analizowanym terenie odcinka Wisły, dokonano wyboru wariantu projektu Programu wycinki drzew i krzewów oraz nasadzeń, z uwzględnieniem kryteriów, wyników inwentaryzacji przyrodniczej i modelowania. 4. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM 4.1. POŁOŻENIE I WŁASNOŚĆ Na obszarze działania Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie zlokalizowany jest środkowy odcinek Wisły, od km 295,20 do km 684,00 wg szlaku Integrated Engineering Sp. z o. o. 13
żeglownego. Odcinek Wisły w granicach RZGW w Warszawie obejmuje bieg rzeki od ujścia rz. Sanny koło Annopola do miejscowości Korabniki k. Włocławka. W dalszej części opracowania używany będzie kilometraż Wisły według szlaku żeglownego. Odcinek Wisły objęty programem wycinki drzew i krzewów obejmuje rzekę od km 295,20 do km 625,00, czyli od ujścia rz. Sanny koło Annopola do przekroju zlokalizowanego tuż powyżej ujścia rz. Słupianki koło Płocka. Administracyjnie analizowany odcinek Wisły przebiega przez teren 3 województw: lubelskiego, świętokrzyskiego i mazowieckiego oraz przez teren 20 powiatów. Ilość gmin przez które przepływa odcinek Wisły objęty opracowaniem wynosi 45. Zestawienie obszarów administracyjnych objętych zasięgiem opracowania przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Zestawienie obszarów administracyjnych objętych zasięgiem opracowania. Województwo Powiat Świętokrzyskie Sandomierski Opatowski Gmina Zawichost Ożarów obszar wiejski Tarłów Lubelskie Kraśnicki Annopol Opolski Józefów nad Wisłą Łaziska Wilków Puławski Janowiec Puławy Kazimierz Dolny Rycki Dęblin Stężyca Mazowieckie Lipski Solec nad Wisłą Chotcza Zwoleński Przyłęk Kozienicki Gniewoszów Sieciechów Kozienice Magnuszew Garwoliński Maciejowice Wilga Grójecki Warka Piaseczyński Góra Kalwaria Integrated Engineering Sp. z o. o. 14
Województwo Powiat Gmina Konstancin-Jeziorna Otwocki Sobienie-Jeziory Karczew Otwock Józefów M. St. Warszawa Warszawa Warszawski zachodni Łomianki Legionowski Jabłonna Nowodworski Nowy Dwór Mazowiecki Zakroczym Czosnów Leoncin Płoński Czerwińsk nad Wisłą Sochaczewski Brochów Młodzieszyn Iłów Płocki Wyszogród Mała Wieś Bodzanów Słupno M. Płock Słubice Gąbin Koryto rzeki oraz pas gruntów położonych wzdłuż koryta o zmiennej szerokości w większości należy do Skarbu Państwa w zarządzie RZGW w Warszawie i mają powierzchnię ok. 27 300 ha. Pozostała część międzywala należy do różnych właścicieli zarówno prywatnych, jak i samorządów np. gmin i ma powierzchnię ok. 9 400 ha. Wały przeciwpowodziowe podlegają Marszałkom Województw i są administrowane przez Wojewódzkie Zarządy Melioracji i Urządzeń Wodnych. Usytuowanie Wisły na tle podziału administracyjnego kraju przedstawiono na mapach w punkcie 1 opracowania pt. Mapy do projektu Programu..., będącym załącznikiem nr 3 do niniejszego opracowania. Integrated Engineering Sp. z o. o. 15
4.2. POKRYCIE I UŻYTKOWANIE TERENU Poniżej zamieszczono ogólny opis pokrycia i użytkowania analizowanego obszaru. Został on sporządzony na podstawie dostępnych materiałów (spis w rozdziale 16) i przeprowadzonej w maju 2013 r. inwentaryzacji przyrodniczej w terenie, uwzględniającej aspekt przepustowości koryta i doliny Wisły. Inwentaryzacja przyrodnicza siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk rozrodczych dla wstępnie wytypowanych obszarów do usunięcia została przedstawiona w rozdziale 4.4. Międzywale można podzielić na obszar zajęty przez koryto rzeki, wyspy, przymuliska i taras zalewowy, ograniczony wałami przeciwpowodziowymi lub w miejscach, gdzie ich nie ma, skarpą wysokiego brzegu. W większości teren ten to nieużytki rolne pokryte zakrzaczeniami i lasami łęgowymi. Niektóre z nich to dawne uprawy wikliny, których eksploatacja w ostatnich latach została zaniedbana z uwagi na ograniczenia robót regulacyjnych i brak zapotrzebowania na wiklinę. Jedynie część jest zagospodarowana i wykorzystywana do celów rolniczych. Częściowo są to grunty należące do rolników indywidualnych, a częściowo grunty RZGW dzierżawione pojedynczym użytkownikom. W większości są to łąki i pastwiska położone wśród lasów i nieużytków rolnych. W niektórych miejscach na wyższych tarasach zalewowych międzywala można spotkać uprawy rolne lub sady owocowe, a w obrębie miasta także ogródki działkowe. W pobliżu Warszawy znajdują się tereny pełniące funkcje rekreacyjne. Istotnym elementem w międzywalu, mającym wpływ na nurt rzeki jak i geometrię koryta wód wielkich, są budowle drogowe, mostowe i regulacyjne, a także urządzenia do poboru wody lub zrzutu ścieków. Głównym typem roślinności naturalnej w międzywalu jest zbiorowisko łęgu topolowo - wierzbowego. Naturalnie jest to zbiorowisko zwartego lasu o wysokości 15-25 m, występujące na piaszczystych madach rzecznych w zasięgu corocznych wylewów, czyli teoretycznie w całym międzywalu. Obecnie pozostały tylko niewielkie, umiarkowanie liczne płaty, najczęściej z silnie rozluźnionym drzewostanem lub szpalery drzew zbiorowisk łęgowych (wierzby, topole) u podnóża wału. Nieco większe powierzchnie zajmują zarośla łęgowe i młodociana postać łęgu wierzbowo - topolowego. Niewielki udział łęgu w stanie typowym jest wynikiem działań prowadzonych dawniej w międzywalu Wisły. Z powodu obaw o możliwość utrudnienia spływu lodu i tworzenia się zatorów lodowych, bardzo niebezpiecznych dla wałów przeciwpowodziowych, na ogół ograniczano występowanie lasów w międzywalu. Co najwyżej dopuszczano luźne Integrated Engineering Sp. z o. o. 16
drzewostany (bez warstw krzewów) z pastwiskiem lub niewielkie lasy na brzegach w pobliżu wału. W ostatnich latach usuwanie roślinności drzewiastej w obrębie międzywala przebiegało incydentalnie, jedynie w miejscach zagrożeń głównie zatorowych, na skutek czego w wielu miejscach, szczególnie w pobliżu nurtu rzeki pojawiły się młode drzewostany wierzbowe, stanowiące młodociane postacie łęgu wierzbowo topolowego. Bardzo pospolite i zajmujące duże powierzchnie w międzywalu są wikliny nadrzeczne krzewiaste zbiorowisko wierzb w postaci zwartych zarośli o wysokości 2 4 m z bujnym runem, występujące naturalnie i stale przy nurcie rzeki na świeżo odłożonych piaskach rzecznych, a więc głównie w obrębie koryta rzeki; także na siedliskach wtórnych - na skutek zniszczenia lasów czy zarastania łąk. Postać młodociana charakteryzuje się luźnymi zaroślami (do 2 m wysokości) i słabo wykształconym runem. Między wiklinami nadrzecznymi, a zbiorowiskami trawiastymi lokalizuje się w szeregu sukcesyjnym zbiorowisko okazałych ziół (1 2 m) z dominacją nawłoci nadrzeczne ziołorośla nawłoci. Powstają one głównie w miejscach zniszczenia wiklin nadrzecznych lub w procesie zarastania łąk zalewnych; spotykane są one przede wszystkim na obszarach mniej użytkowanych rolniczo. Kolejnym zbiorowiskiem pospolitym w międzywalu są łąki i pastwiska zalewne, ważne także jako przedmiot gospodarczego użytkowania (kośne lub pastwiskowe). Występują na piaszczystych madach rzecznych corocznie zalewanych, na siedliskach świeżych i wilgotnych, często z pojedynczymi, grupowymi lub tworzącymi luźny drzewostan topolami i wierzbami. Charakterystyczne dla ekosystemu koryta rzecznego są pojawiające się latem na piaszczystych łachach (przy niższych stanach wody) zbiorowiska terofitów, będących typowymi gatunkami efemerycznymi (sezonowymi). 4.3. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA UWZGLĘDNIAJĄCA ASPEKT PRZEPUSTOWOŚCI KORYTA I DOLINY RZEKI Przeprowadzana we wstępnej fazie inwentaryzacja roślinności była wykonywana na potrzeby budowy modelu hydraulicznego i w głównej mierze nacisk podczas niej położony był na wpływ porastającej roślinności na przepustowość koryta i doliny Wisły. Na potrzeby analizy hydraulicznej, roślinność porastającą teren międzywala Wisły można podzielić, w zależności od wielkości tworzonych oporów przepływu, na następujące rodzaje: Integrated Engineering Sp. z o. o. 17
trawa, uprawy rolne/zbożowe, zakrzaczenia i zarośla, las, nieużytki (pokryte roślinnością ruderalną). W ramach poszczególnych rodzajów roślinności wprowadzono podział charakteryzujący wysokość roślinności lub jej zagęszczenie. Rozróżniono trawę niską (np. pastwiska) i trawę wysoką (np. łąki). Zakrzaczenia i zarośla rzadkie i gęste. Las - rzadki, gęsty i bardzo gęsty. Taki podział roślinności uwzględnia wszystkie istotne, z punktu widzenia przepływu wody, zbiorowiska roślinne występujące w międzywalu Wisły, umożliwiając ich hydrauliczną charakterystykę i przyporządkowanie odpowiednich współczynników szorstkości w pełnym zakresie, od niewielkich oporów przepływu niska trawa, poprzez roślinność tworzącą większą przeszkodę dla płynącej wody zakrzaczenia, aż do bardzo dużych oporów przepływu bardzo gęsty las. Obszary pokryte roślinnością mogącą powodować bardzo duże opory przepływu i stanowić istotny czynnik zatorogenny (las) stanowią 44 % spośród wszystkich analizowanych rodzajów roślinności, przy czym udział lasów rzadkich (23 %) jest zbliżony do łącznego udziału lasów gęstych i bardzo gęstych (21 %). Szczególnie dużą powierzchnię zajmują lasy na odcinku Wisły poniżej Warszawy. Znaczna ich część na tym odcinku objęta jest ochroną w postaci rezerwatów przyrody. Obszary gdzie porastająca roślinność może stwarzać duże opory przepływu (tereny zakrzaczone) stanowią 21 %. Teren porośnięty roślinnością, która nie powinna być przyczyną znacznych oporów przepływu wody (trawa, uprawy rolne, nieużytki) zajmuje 35 % całkowitej powierzchni pokrytej roślinnością, przy czym uprawy rolne zidentyfikowano głównie na nieobwałowanych brzegach Wisły. Znacznie mniejszy udział roślinności powodującej niewielkie opory przepływu (35 %) w stosunku do roślinności stwarzającej duże opory przepływu wody (65 %), wskazuje na to, że roślinność porastająca międzywale Wisły ma istotny wpływ na jego przepustowość, a tym samym na przejście fal wezbraniowych i poziom zwierciadła wód powodziowych. Należy podkreślić, że zarastanie międzywala radykalnie zmienia warunki przepływu wielkich wód. Szczególnie istotne jest wydłużenie czasu trwania fal powodziowych (czas Integrated Engineering Sp. z o. o. 18
trwania stanów wysokich) co powoduje, że obwałowania są dłużej narażone na kontakt z wezbraną wodą. Często kończy się to rozmyciem wału i zalaniem obszarów chronionych. Procentowy udział poszczególnych rodzajów roślinności porastającej teren analizowanego międzywala, bądź obszaru zagrożonego zalaniem w przypadku braku wału przedstawia rysunek 1. Rysunek 1. Procentowy udział poszczególnych rodzajów roślinności porastającej teren międzywala Wisły/bądź, w przypadku braku wału, obszaru zalewowego 9% 3% 12% 17% trawa niska trawa wysoka uprawy rolne/zbożowe nieużytki 14% zakrzaczenia i zarośla rzadkie zakrzaczenia i zarośla gęste 23% 1% las rzadki las gęsty 10% las b. gęsty 11% Lokalizacja roślinności zidentyfikowanej na potrzeby analizy hydraulicznej przedstawiona jest w punkcie 2 załącznika nr 3 Opracowaniu map do projektu Programu.... 4.4. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH I STANOWISK ROZRODCZYCH Inwentaryzację przyrodniczą na analizowanym odcinku doliny Wisły prowadzono na wstępnie wytypowanych do wycinki powierzchniach w międzywalu Wisły od 295,2 km do 625,0 km jej biegu. Obszar penetracji terenowej podzielono na dwie strefy. Pierwsza z nich określona jako bezpośredni obszar oddziaływania przyszłego przedsięwzięcia (skrót BOO) zawiera się w granicach każdej z wyznaczonych powierzchni; zaś druga - określana Integrated Engineering Sp. z o. o. 19
jako pośredni obszar oddziaływania przedsięwzięcia (skrót POO), mieści się w promieniu 300 m wokół każdej z wytypowanych powierzchni do usunięcia roślinności. Inwentaryzacją w obu strefach objęto chronione i zagrożone wyginięciem oraz rzadko spotykane gatunki roślin, grzybów i zwierząt związanych głównie z ekosystemami lądowymi oraz zbiorowiska roślinne wyznaczniki tzw. siedlisk przyrodniczych. Objęto nią w szczególności następujące elementy przyrodnicze: siedliska przyrodnicze i gatunki stanowiące przedmiot ochrony obszarów SOO PLH Natura 2000 wymienione w: Załącznikach Dyrektywy Rady 92/43/EW w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (zwanej dalej Dyrektywą Siedliskową) oraz w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. nr 77, poz. 510); gatunki ptaków stanowiące przedmiot ochrony obszarów OSO PLB Natura 2000 wymienione w: Załącznikach do Dyrektywy Rady 2009/147/WE w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. Nr 25, poz. 133, z późn. zm.) gatunki roślin chronione prawem krajowym wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz.U. nr 168, poz. 1764). Na etapie analizy zebranego materiału wykorzystano Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. 2012 nr 0, poz. 81); gatunki grzybów chronione prawem krajowym wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz. U. Nr 168, poz. 1765); gatunki chronione prawem krajowym wymienione w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 220, poz. 2237) i aktualnie obowiązującym Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419); Integrated Engineering Sp. z o. o. 20
gatunki roślin umieszczone w Polskiej czerwonej księdze roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe (Zarzycki i in. 2001) oraz rośliny i grzyby z Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (Mirek i in. 2006); cenne gatunki ptaków umieszczonych na krajowych i regionalnych czerwonych listach gatunków; gatunki objęte Konwencją Berneńską o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk (Dz.U. z 1996 r., nr 58, poz. 263). Prace terenowe zostały tak rozplanowane, aby ich największa intensywność przypadła na okres wiosenno-letni. Taki harmonogram pozwolił uchwycić pełną zmienność inwentaryzowanych elementów przyrodniczych (zwłaszcza miejsca rozrodu i zróżnicowanie gatunkowe flory i fauny), występujących na analizowanych terenach. Badania prowadzono w okresie od maja do października 2013 r, wykorzystując głównie spływy łodzią z nurtem rzeki, w okresach: 20-23.05, 5-8.06, 18-21.06, 10-12.07. Przeprowadzono też 2 kontrole z lądu w dniach 10-13.05 i 30.09-2.10. Inwentaryzacje dotyczące identyfikacji szlaków migracyjnych zwierząt oraz inwentaryzacji wczesnowiosennych gatunków grzybów wielkoowocnikowych przeprowadzone były wiosną 2014 roku. W trakcie kontroli terenowej identyfikowano i kartowano cenne gatunki (z poszczególnych grup systematycznych) oraz siedliska przyrodnicze. Ponadto dla lasów i zarośli łęgowych, stanowiących siedlisko przyrodnicze, priorytetowe dla Unii Europejskiej, określano również stan ich zachowania w obrębie każdej powierzchni badawczej. Postąpiono tak, ponieważ to właśnie tych zbiorowisk roślinnych (siedlisk przyrodniczych) dotyczyć będą przyszłe działania związane z wycinką drzew i krzewów. Inwentaryzację przyrodniczą prowadzono głównie w oparciu o powszechnie stosowaną metodę marszrutową, zwaną także metodą: geograficzną (Kuchler 1967), topograficzną (Gribova, Isacenko 1972), lub marszrutowo-obserwacyjną (Vysyvkin 1977). Kartowanie tą metodą polegało na lokalizacji cennych elementów przyrodniczych i płatów siedlisk przyrodniczych w stosunku do nieruchomych obiektów terenowych, odwzorowanych na mapach topograficznych. W badaniach terenowych używano podkładu kartograficznego wykonanego w oparciu o mapy topograficzne w skali 1:10 000. W trakcie prac terenowych wspomagano się również odbiornikami GPS. Prace kameralne objęły stworzenie bazy GIS opartej na programie ArcMap, w której znajdują się wszystkie informacje o cennych gatunkach i siedliskach pozyskane w terenie. Integrated Engineering Sp. z o. o. 21
Program posłużył też do wyliczenia powierzchni poszczególnych płatów siedlisk przyrodniczych oraz wykonania map prezentujących wyniki inwentaryzacji. 4.4.1. SZATA ROŚLINNA, BIOTA GRZYBÓW I SIEDLISKA PRZYRODNICZE 4.4.1.1. SIEDLISKA PRZYRODNICZE Na analizowanych powierzchniach terenu stwierdzono występowanie kilku zbiorowisk roślinnych, stanowiących fitocenozy wskaźnikowe dla 3 siedlisk przyrodniczych z Załącznika 1 Dyrektywy Siedliskowej. Są to następujące zespoły roślinne: Salicetum triandro-viminalis, Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Fraxino-Alnetum (wskaźniki priorytetowego siedliska przyrodniczego łęgów - kod 91E0), Cuscuto-Calystegietum sepium, Urtico-Calystegietum sepium, Senecionetum fluviatilis, Calystegio-Eupatorietum, Calystegio- Epilobietum hirsuti (wskaźniki siedliska ziołorośli nadrzecznych - kod 6430) oraz Polygono brittingeri-chenopodietum rubri, Xanthio riparii-chenopodietum, Catabroso-Polygonetum hydropiperis, Chenopodietum glauco-rubri (wskaźniki siedliska zalewanych mulistych brzegów rzek kod 3270). Spośród 3 wyróżnionych typów siedlisk przyrodniczych, niemal cały areał w obrębie powierzchni wytypowanych do usunięcia drzew i krzewów, zajmuje priorytetowy dla Unii Europejskiej typ siedliska o nazwie Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) - kod 91E0. Pozostałe dwa spotykane typy siedlisk przyrodniczych to jest: siedlisko ziołorośli nadrzecznych (kod 6430) oraz siedlisko zalewanych mulistych brzegów rzek (kod 3270), nie są zaliczane do siedlisk priorytetowych dla Wspólnoty Europejskiej. Siedliska te zajmują niewielką powierzchnię w obrębie płatów siedlisk łęgowych lub są zlokalizowane na ich obrzeżach. Zarośla i zadrzewienia nadrzeczne tworzą często skomplikowana mozaikę przenikających się płatów roślinnych, stanowiących różnorodne postacie regeneracyjno-degeneracjne lasów łęgowych. Prezentacja kartograficzna tej skomplikowanej mozaiki, nie jest możliwa w przyjętej skali 1:10 000. Należy podkreślić jednak, że zastosowana generalizacja jest całkowicie wystarczająca dla potrzeb przyszłej strategicznej prognozy oddziaływania projektowanego programu wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. Ponadto w wyniku planowanych działań związanych z wycinką drzew i krzewów, istotne zmiany w strukturze siedlisk przyrodniczych dotyczyć będą wyłącznie siedliska łęgów nadrzecznych. Wpływ na pozostałe dwa siedliska nie będzie istotny. Dlatego w obrębie wszystkich wytypowanych do wycinki powierzchni, Integrated Engineering Sp. z o. o. 22
tylko siedlisko łęgów nadrzecznych oceniono pod względem jego aktualnego stanu zachowania, według przyjętej 6 stopniowej skali. Jest to cecha najlepiej charakteryzująca strukturę roślinną inwentaryzowanych powierzchni, pozwalająca ocenić skutki przyszłych działań związanych z projektowanymi zamierzeniami. Tabela 2. Zestawienie typów siedlisk przyrodniczych na wytypowanych obszarach do usunięcia roślinności Numer inwentaryzowanego obszaru Numer ostatecznie wytypowanego obszaru Powierzchnia obszaru inwentaryzowanego [ha] Struktura roślinności * Główne siedlisko przyrodnicze ** Pozostałe siedliska przyrodnicze *** Stan zachowania siedliska głównego **** Uwagi 1 7,11 Zk 91E0 6430 C 2 10,05 Zd 91E0 6430 B rez. Kępa Antonińska 3 3,79 Zk 91E0 6430 C 4 15,29 Zd (W) Zk (E) 91E0 6430, 3270 B 5 12,38 Zk 91E0 6430, 3270 C 6 8,41 Zd 91E0 6430 B 7 11,83 Zd 91E0 6430 B 8 45 8,40 Zd 91E0 6430, 3270 B (E) / C (W) 9 44 6,20 Zk 91E0 6430 C 10 43 4,51 Zd 91E0 6430 C 11 9,55 Zd 91E0 6430, 3270 B 12 3,33 Zd 91E0 6430 B 13 5,44 Zd 91E0 6430 B 14 2,49 Zd 91E0 6430 B/C rez. Kępy Kazuńskie 15 5,50 Zd 91E0 6430 B/C 16 3,39 Zd 91E0 6430 C/B 17 7,96 Zd 91E0 6430, 3270 B rez. Kępy Kazuńskie 18 2,08 Zk 91E0 6430, 3270 C rez. Kępy Kazuńskie 19 42 11,76 Zk 91E0 6430 C rez. Ławice Kiełpińskie 20 41 10,36 Zk 91E0 6430 B/C rez. Ławice Kiełpińskie 21 39 20,36 Zd 91E0 6430, 3270 B rez. Ławice Kiełpińskie 22 40 (większy) 7,90 Ls 91E0 6430, 3270 B rez. Ławice Kiełpińskie 23 40 (mniejszy) 0,94 Zd 91E0 6430, 3270 C/B rez. Ławice Kiełpińskie 24 2,27 Zk 91E0 6430 C/B rez. Ławice Kiełpińskie 25 2,65 Zk 91E0 6430, 3270 C rez. Ławice Kiełpińskie 26 1,70 Zd (E) Zk (W) 91E0 6430, 3270 C/B Integrated Engineering Sp. z o. o. 23
Numer inwentaryzowanego obszaru Numer ostatecznie wytypowanego obszaru Powierzchnia obszaru inwentaryzowanego [ha] Struktura roślinności * Główne siedlisko przyrodnicze ** Pozostałe siedliska przyrodnicze *** Stan zachowania siedliska głównego **** Uwagi 27 37 3,30 Zd 91E0 6430 C/B 27a 37 11,22 Zd 91E0 6430 C/B 28 38 5,19 Zk 91E0 6430 C 29 36 11,08 Zk 91E0 6430 C 30 3,35 Zd 91E0 6430 C/B 31 35 7,83 Zd 91E0 6430 B 32 34 10,53 Zk 91E0 6430 C 33 2,79 Zd 91E0 6430 B/C 34 33 10,97 Zd 91E0 6430, 3270 C 35 33 10,78 Zd 91E0 6430, 3270 C 36 32 7,41 Zd 91E0 6430, 3270 C/B 37 31 8,13 Zd 91E0 6430 B/C 38 30 2,97 Zk 91E0 6430 C/B (N) 39 28 10,63 Zk 91E0 6430 B 40 29 3,02 Zk 91E0 6430 B/C 41 27 0,91 Zd 91E0 6430 A/B 42 26 3,24 Zd 91E0 6430 B 43 3,84 Zk 91E0 6430 C/B 44 3,49 Zd 91E0 6430 C/B 45 2,10 Zd 91E0 6430 C rez. Wyspy Świderskie 46 6,91 Zd 91E0 6430, 3270 B/A 47 6,14 Zk 91E0 6430, 3270 C 48 4,17 Zk 91E0 6430, 3270 C rez. Łachy Brzeskie 49 2,80 Zd 91E0 6430, 3270 B/C rez. Łachy Brzeskie 50 23, 22 5,37 Zd 91E0 6430 B/C 51 21 3,00 Zd 91E0 6430, 3270 B/C 52 20 3,92 Zd 91E0 6430, 3270 B 53 20 8,97 Zd 91E0 6430 B 54 2,68 Zd 91E0 6430, 3270 A 55 12,00 Ls 91E0 6430 A 56 4,34 Zd 91E0 6430 B 57 6,50 Zd 91E0 6430 A 58 17 23,58 Zd 91E0 6430 A/B 59 9,25 Zk 91E0 6430 C 60 16e 2,89 Ls 91E0 6430, 3270 A/B 61 4,62 Zd 91E0 6430 B Integrated Engineering Sp. z o. o. 24
Numer inwentaryzowanego obszaru Numer ostatecznie wytypowanego obszaru Powierzchnia obszaru inwentaryzowanego [ha] Struktura roślinności * Główne siedlisko przyrodnicze ** Pozostałe siedliska przyrodnicze *** Stan zachowania siedliska głównego **** Uwagi 62 1,08 Zk 91E0 6430, 3270 C 63 16d 3,65 Zk 91E0 6430, 3270 B/C 64 16c 9,81 Zd 91E0 6430 B (S) / C (N) 65 16b 6,65 Zd 91E0 6430 B/C 66 16a 12,89 Ls 91E0 6430 A 67 16 12,13 Zd 91E0 6430, 3270 A 68 15 4,97 Zk 91E0 6430 C 69 9,71 Zk 91E0 6430 C 70 10,45 Ls 91E0 6430, 3270 A 71 4,66 Zk 91E0 6430 A/B 72 27,21 Zk 91E0 6430 B/C 73 14d 3,79 Zd 91E0 6430 B 74 14c 12,51 Zd 91E0 6430 B 75 14b 7,16 Zk 91E0 6430, 3270 B 76 14b 4,00 Zk 91E0 6430, 3270 B 77 14a 13,30 Zk 91E0 6430, 3270 B 78 14a 3,41 Zd (S) Zk (N) 91E0 6430, 3270 B 79 9,46 Zd 91E0 6430, 3270 C 80 0,16 Zk 91E0 6430, 3270 B 81 0,11 Zd 91E0 6430, 3270 B 82 5,88 Zk 91E0 6430, 3270 B 83 5,88 Zd 91E0 6430, 3270 B 84 5,77 Zk 91E0 6430, 3270 C 85 5,61 Zk 91E0 6430, 3270 C 85a 3,83 Zk 91E0 6430, 3270 C 86 13 17,53 Zd 91E0 6430, 3270 C 87 12 5,08 Zk 91E0 6430, 3270 C 88 11 4,04 Zd 91E0 6430, 3270 B 89 10 1,01 Zd 91E0 6430, 3270 B 90 9 3,20 Zd 91E0 6430, 3270 B 91 8 3,66 Zd 91E0 6430 B 92 7 5,70 Zk 91E0 6430, 3270 C 93 5,6 3,32 Zd 91E0 6430, 3270 B Integrated Engineering Sp. z o. o. 25
Numer inwentaryzowanego obszaru Numer ostatecznie wytypowanego obszaru Powierzchnia obszaru inwentaryzowanego [ha] Struktura roślinności * Główne siedlisko przyrodnicze ** Pozostałe siedliska przyrodnicze *** Stan zachowania siedliska głównego **** Uwagi 94 4 6,60 Zd 91E0 6430, 3270 B 95 3 8,50 Zd 91E0 6430 B 96 2 7,33 Zd 91E0 6430, 3270 B 97 1c 19,57 Zd 91E0 6430, 3270 B/C 98 1b 4,25 Zd 91E0 6430 C 99 1a 4,83 Zd 91E0 6430 B 100 30,02 Zd 91E0 6430, 3270 B 101 18 2,80 Zd 91E0 6430, 3270 C 102 19 1,90 Zk 91E0 6430, 3270 C Objaśnienia do tabeli - *: Zd zadrzewienia, Zk zakrzaczenia; Ls las łęgowy **: 91E0 - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinosoincanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe dala Wspólnoty Europejskiej; ***: 6430 - Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium), 3270 - Zalewane muliste brzegi rzek; ****: A bardzo dobre zachowanie siedliska A/B bardzo dobre, lokalnie dobre zachowanie siedliska;; B dobre zachowanie siedliska; B/C dobre, lokalnie średnie zachowanie siedliska; C/B średnie, lokalnie dobre zachowanie siedliska; C średnie zachowanie siedliska; W część zachodnia powierzchni; E część wschodnia powierzchni, S południowa część powierzchni; N północna część powierzchni 4.4.1.2. FLORA Na badanym odcinku doliny Wisły stwierdzono około 220 gatunków roślin naczyniowych. Nie odnotowano żadnego z tzw. gatunków naturowych z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Stwierdzono jednak występowanie nielicznych stanowisk, czterech gatunków chronionych w Polsce. Z roślin podlegających ochronie w naszym kraju, swoje stanowiska mają tu kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine), objęty ochroną ścisłą oraz kalina koralowa (Viburnum opulus), porzeczka czarna (Ribes nigrum), kruszuna pospolita (Frangula alnus) podlegające ochronie częściowej, ze względu na możliwość pozyskiwania ich ze stanowisk naturalnych dla celów farmakologicznych. Do kategorii roślin rzadziej spotykanych w kraju zaliczono: brodobrzankę wodną (Catabrosa aquatica) i kozłka bzowego (Valeriana sambucina). Integrated Engineering Sp. z o. o. 26
Tabela 3. Zestawienie zinwentaryzowanych gatunków flory naczyniowej w obrębie obszarów wytypowanych do wycinki Numer inwentaryzowanego obszaru 15 37 37 37 44 48 56 86 97 100 Numer ostatecznie wytypowanego obszaru Nazwa gatunku Kalina koralowa (Viburnum opulus) 31 Kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) 31 Kozłek bzowy (Valeriana sambucina) 31 Brodobrzanka wodna (Catabrosa aquatica) Kruszyna pospolita (Frangula alnus) Kalina koralowa (Viburnum opulus) Kalina koralowa (Viburnum opulus) 13 Kalina koralowa (Viburnum opulus) 1c Porzeczka czarna (Ribes nigrum) Kalina koralowa (Viburnum opulus) Objaśnienia do tabeli - *: BOO bezpośredni obszar oddziaływania przedsięwzięcia; POO pośredni obszar oddziaływania przedsięwzięcia; **: OC gatunek objęty w Polsce ochroną częściową; OS gatunek objęty w Polsce ochroną ścisłą (całkowitą); R gatunek rzadko spotykany w skali kraju. Liczba okazów (pędów) Siedlisko Lokalizacja w strefie oddziaływania* Status gatunku** 1 łęg POO OC 3 łęg BOO OS 4 łęg BOO R 1 skraj łęgu BOO 1 łęg POO OC 1 łęg POO OC 1 łęg POO OC 1 łęg POO OC 1 łęg POO OC 1 łęg POO OC R 4.4.1.3. BIOTA GRZYBÓW W dotychczasowym okresie inwentaryzacji na badanym odcinku doliny Wisły nie stwierdzono cennych gatunków grzybów makroowocnikowych. 4.4.2. FAUNA 4.4.2.1. BEZKRĘGOWCE W wyniku przeprowadzonych kontroli terenowych w sezonie 2013 na badanym terenie stwierdzono 3 gatunki bezkręgowców objęte ochroną całkowitą. Są nimi: - ważka - gadziogłówka żółtonoga (Gomphus flavipes) zaobserwowano pojedyncze osobniki latające na 2 powierzchniach badawczych, Integrated Engineering Sp. z o. o. 27
- chrząszcz - biegacz ogrodowy (Carabus hortensis) w trakcie przeglądania ściółki stwierdzono nieliczne osobniki na 11 powierzchniach badawczych, - małż - gałeczka żeberkowana (Sphaerium solidum) penetrując łachy stwierdzono pojedyncze muszle na 2 powierzchniach badawczych. 4.4.2.2. PŁAZY I GADY Stwierdzono jedynie na kilku powierzchniach obecność pojedynczych osobników żaby trawnej (Rana temporaria) i młodocianych postaci żab zielonych (Rana esculenta complex), w jednym miejscu odnotowano też zaskrońca zwyczajnego (Natrix natrix). 4.4.2.3. PTAKI W wyniku przeprowadzonych kontroli terenowych w sezonie 2013 na badanym terenie stwierdzono 14 gatunków lęgowych. Z tej liczby w przypadku 1 gatunku uznano gniazdowanie jako możliwe, a gniazdowanie pewne potwierdzono dla 13 gatunków. Spośród tej liczby stwierdzonych gatunków 6 wymienionych jest w I Załączniku do Dyrektywy Ptasiej, a 8 to jedynie gatunki waloryzujące obszary Natura 2000. W zestawieniu przedstawiono szacunki liczebności par lęgowych lub terytorialnych samców. Dla uwzględnionych gatunków podano orientacyjny kilometraż stwierdzenia i numer najbliższej powierzchni wytypowanej do usunięcia roślinności. Wyniki badań prezentuje tabela 4. Tabela 4. Zestawienie lęgowych gatunków ptaków z podaniem kategorii lęgowości Lp Nazwa polska Nazwa łacińska Załącznik I Dyrektywy Ptasiej Gatunek waloryzujący obszary Natura 2000 Kategoria lęgowości* Szacunek liczebności Numer najbliższego inwentaryzowanego obszaru Numer najbliższego ostatecznie wytypowanego obszaru 1 Zimorodek Alcedo atthis + - c 2 Bocian czarny Ciconia nigra + - a 3 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius - + c 1 para 9 44 1 para 18 1 para 20 41 1 para 25 1 para 64 16c 1 para 67 16 1 para 72 1 osobnik 60 16e 1 osobnik 68 15 1 para 70 1 para 72 4 Derkacz Crex crex + - c 1 samiec 10 43 Integrated Engineering Sp. z o. o. 28
Lp Nazwa polska Nazwa łacińska Załącznik I Dyrektywy Ptasiej Gatunek waloryzujący obszary Natura 2000 Kategoria lęgowości* 5 Mewa siwa Larus canus - + c 6 Mewa czarnogłowa 7 Słowik szary Ichthyaetus melanocephalu s Luscinia luscinia - + c - + c Szacunek liczebności Numer najbliższego inwentaryzowanego obszaru Numer najbliższego ostatecznie wytypowanego obszaru 1 samiec 19 42 1 samiec 26 1 samiec 27 37 1 samiec 46 1 samiec 59 1 samiec 60 16e 1 samiec 63 16d 1 samiec 65 16b 3 samce 66 16a 4 samce 67 16 2 samce 69 5 par 54 1 para 70 1 para 66 16a 1 para 67 16 1 para 69 1 para 62 1 para 64 16c 1 para 65 16d 3 pary 72 2 pary 73 14d 1 para 74 14c 8 Nurogęś Mergus - + c 1 para 71 9 Dzięcioł zielony merganser Picus viridis - + c 1 para 89 10 10 Brzegówka Riparia riparia - + c 5 par 2 42 pary 4 108 par 10 par 6 Integrated Engineering Sp. z o. o. 29 25 par 21 par 8 45 105 par 9 44 1970 par 18 46 par 19 42 72 pary 3 pary 20 41 30 par 10 par 24 7 par 29 36 15 par 32 34 6 par 63 pary 47 165 par 48 24 pary 54 8 par 61
Lp Nazwa polska Nazwa łacińska Załącznik I Dyrektywy Ptasiej Gatunek waloryzujący obszary Natura 2000 Kategoria lęgowości* Szacunek liczebności Numer najbliższego inwentaryzowanego obszaru Numer najbliższego ostatecznie wytypowanego obszaru 22 pary 66 16a 121 par 39 par 67 16 50 par 68 15 370 par 170 par 69 480 par 72 11 Jarzębatka Sylvia nisoria + - c 1 para 72 12 Rybitwa białoczelna Sterna albifrons + - c 13 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo + - c 14 Piskliwiec Actitis hypoleucos Objaśnienia do tabeli: c gniazdowanie pewne, a gniazdowanie możliwe - + c 6-7 par 7 16-18 par 8 45 5 par 54 27-30 par 55 5-7 par 56 1 para 60 16e 15-18 par 66 16a 7-10 par 67 16 1-2 pary 69 2 pary 8 par 5 par 8-10 par 1 para 70 72 5 par 54 1 para 72 1 para 53 20 1 para 55 1 para 57 1 para 58 17 1 para 60 16e 1 para 63 16d 1 para 72 4.4.2.4. SSAKI W trakcie inwentaryzacji stwierdzono obecność bobra europejskiego (Castor fiber) i wydry (Lutra lutra) na kilkudziesięciu powierzchniach. Szczegółowe informacje przedstawia tabela 5. Integrated Engineering Sp. z o. o. 30
Tabela 5. Wyniki inwentaryzacji ssaków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej Lp Nazwa gatunkowa Rodzaj obserwacji Numer obszaru ostatecznie wytypowanego Numer inwentaryzowanego obszaru 1 Bóbr europejski Castor fiber 2 Wydra Lutra lutra zgryzy 5 zgryzy 45 8 zgryzy 11 zgryzy 12 nory 16 zgryzy 42 19 zgryzy 41 20 zgryzy 39 21 tropy na brzegu 38 28 zgryzy 36 29 zgryzy 44 tropy na brzegu 45 zgryzy 46 zgryzy 21 51 zgryzy 20 53 zgryzy 56 nory 57 zgryzy 59 zgryzy 16a 60 tropy na brzegu 61 obserwacja naoczna, zgryzy 16c 64 zgryzy 16a 66 zgryzy 70 zgryzy 72 zgryzy 14c 74 zgryzy 84 zgryzy 13 86 zgryzy 11 88 zgryzy 8 91 nory 4 94 nory 2 96 zgryzy 1b 98 tropy, odchody 1 tropy 4 tropy, resztki ryb 5 odchody 45 8 odchody 15 tropy 42 19 tropy, resztki ryb 39 21 Integrated Engineering Sp. z o. o. 31
Lp Nazwa gatunkowa Rodzaj obserwacji Numer obszaru ostatecznie wytypowanego Numer inwentaryzowanego obszaru tropy 38 28 resztki ryb 45 tropy 23,22 50 resztki ryb 54 odchody 62 tropy 70 tropy 72 tropy, odchody 14a 77 tropy 13 86 tropy 4 94 tropy, odchody 2 96 4.5. FORMY OCHRONY PRZYRODY Dolina Wisły jest najważniejszym w Polsce korytarzem ekologicznym o znaczeniu europejskim. Powiązania przestrzenne szeregu zróżnicowanych struktur przyrodniczych o charakterze liniowym i powierzchniowym, mające znaczenie w europejskim systemie ochrony przyrody, decydują o potencjale ekologicznym całego systemu terenów bardzo cennych lub wręcz unikalnych w skali międzynarodowej. Jednym z najważniejszych zadań tego systemu jest przeciwdziałanie fragmentacji środowiska przyrodniczego, która na świecie została uznana za jedno z głównych zagrożeń dalszego istnienia wielu gatunków roślin i zwierząt. Główną rolę w ochronie cennych siedlisk oraz gatunków zwierząt, w ujęciu międzynarodowym, odgrywa system obszarów chronionych Natura 2000. Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) oraz obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO). Poza obszarami chronionymi w ramach międzynarodowej sieci Natura 2000, w obrębie analizowanego obszaru środkowej Wisły, dużą rolę odgrywają różne formy ochrony przyrody, należące do krajowego systemu obszarów chronionych m.in. rezerwaty, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu. Na obecnym etapie prac dokonano identyfikacji form ochrony przyrody, zlokalizowanych w międzywalu analizowanego odcinka Wisły (międzywale ograniczone wałami lub w przypadku braku wału skarpą wysokiego brzegu). Identyfikacja polegała na określeniu rodzaju obszaru chronionego i jego lokalizacji. Integrated Engineering Sp. z o. o. 32
Analizowane międzywale Wisły prawie w całości objęte jest ochroną w postaci obszarów chronionych Natura 2000. Jedynie, około 8,0 km odcinek w okolicy Puław, który stanowi 2,5 % całkowitej długości rozpatrywanego odcinka rzeki, nie jest objęty tą formą ochrony. Międzywale Wisły objęte jest przede wszystkich ochroną w postaci obszarów specjalnej ochrony ptaków w ramach sieci Natura 2000, których łączna długość wynosi około 305 km. Specjalne obszary ochrony siedlisk obejmują około 174 km analizowanego międzywala Wisły. W międzywalu rozpatrywanego odcinka Wisły brak jest obszarów chronionych objętych ochroną w formie parków narodowych. Łączna długość rezerwatów zlokalizowanych w analizowanym międzywalu Wisły wynosi około 70 km, co stanowi 22 % całkowitej długości rozpatrywanego odcinka Wisły. Lokalizując rezerwaty można wyróżnić około 172 km odcinek międzywala, rozciągający się od początku analizowanego odcinka aż do Góry Kalwarii, który poza jednym rezerwatem, pozbawiony jest tej formy ochrony przyrody. Jeden rezerwat, na tym odcinku, obejmuje wyspę rozciągającą się na odcinku 1 kilometra rzeki. Na odcinku Wisły poniżej Góry Kalwarii można wyróżnić dwa dłuższe odcinki pozbawione rezerwatów. Jeden to odcinek Wisły wzdłuż Warszawy, około 26 km, a drugi to odcinek 33 km, rozciągający się poniżej Zakroczymia, przez Czerwińsk nad Wisłą, Wyszogród do miejscowości Arciechów. Międzywale Wisły od Góry Kalwarii do Warszawy, około 20 km, prawie na całej długości objęte jest ochroną w formie rezerwatu. Podobnie jak odcinek międzywala, 33 km, rozciągający się od Łomianek do Zakroczymia i około 24 km odcinek od Arciechowa do Troszyna Polskiego. Na rozpatrywanym odcinku rzeki zlokalizowane są dwa parki krajobrazowe, których łączna długość na obszarze międzywala wynosi 18 km (co stanowi niecałe 6 % całkowitej długości analizowanego odcinka Wisły). Jeden to Wrzelowiecki PK, którego obszar w niewielkim stopniu wkracza na teren międzywala (około 2 % całkowitej powierzchni parku). Wrzelowiecki PK rozciąga się na odcinku 3,3 km międzywala Wisły. Drugi park krajobrazowy to Kazimierski PK, który rozciąga się na odcinku 15,7 km międzywala Wisły. Obszary chronionego krajobrazu rozciągają się na terenie analizowanego międzywala Wisły na długości około 232 km, co stanowi 74 % całkowitej długości analizowanego odcinka. Szczególnie długi jest odcinek dwóch przylegających do siebie obszarów chronionego krajobrazu Warszawskiego i Nadwiślańskiego (prawie 200 km), który rozciąga się od Kozienic do końca obszaru objętego opracowaniem. Lokalizując Integrated Engineering Sp. z o. o. 33
obszary chronionego krajobrazu można wskazać jeden długi odcinek, około 60 km, pozbawiony tej formy ochrony przyrody i rozciągający się od miejscowości Zastów Polanowski, przez Kazimierz Dolny, Puławy, Dęblin do Kozienic. Z przeprowadzonej analizy wynika, że prawie cały analizowany odcinek międzywala Wisły objęty jest którąś z form ochrony przyrody. Jedynie 8,0 km odcinka rzeki, od km 370,5 do 379,0, w okolicy Puław nie jest objęte żadną z form ochrony przyrody. Taka sytuacja wynika przede wszystkim z faktu, że prawie 97 % rozpatrywanego międzywala objęte jest siecią obszarów Natura 2000. Odcinki Wisły pozbawione form ochrony przyrody w postaci rezerwatów, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu to: od km 295,2 do km 309,0 (początek opracowania Popów), od km 318,5 do km 322,0 (Józefów Ostrów), od km 367,0 do km 412,0 (Puławy Kozienice). Odcinki Wisły pozbawione form ochrony przyrody w postaci rezerwatów i parków krajobrazowych to: od km 295,2 do km 322,0 (początek opracowania Ostrów), od km 325,5 do km 351,0 (Piotrawin Zastów Polanowski), okołod km 367,0 do km 476,5 (Puławy Góra Kalwaria), od km 484,0 do km 486,8 (okolice Karczewa), od km 498,7 do km 526,9 (Warszawa Łomianki), od km 537,6 do km 540,5 (okolice Rajszewa), od km 559,9 do km 593,8 (Grochole Arciechów), od km 606,6 do km 608,3 (okolice Kępy Polskiej), od km 618,6 do km 625,0 (Troszyn Polski koniec opracowania). Odcinki Wisły pozbawione form ochrony przyrody w postaci rezerwatów to: od km 295,2 do km 354,0 (początek opracowania Janowiec), od km 355,0 do km 476,5 (Janowiec Góra Kalwaria), od km 484,0 do km 486,8 (okolice Karczewa), od km 498,7 do km 526,9 (Warszawa Łomianki), od km 537,6 do km 540,5 (okolice Rajszewa), od km 559,9 do km 593,8 (Grochole Arciechów), od km 606,6 do km 608,3 (okolice Kępy Polskiej), Integrated Engineering Sp. z o. o. 34
od km 618,6 do km 625,0 (Troszyn Polski koniec opracowania). Jak wynika z przeprowadzonej analizy, zaplanowanie wycinek drzew i krzewów, które dałyby wymierne korzyści (przy całkowitym wykluczeniu wycinki na obszarach chronionych) nie jest możliwe. Żadna z form ochrony przyrody nie wyklucza możliwości przeprowadzenia wycinki drzew i krzewów z terenu międzywala, jeżeli wycinka stanowi działanie związane z zapewnieniem bezpieczeństwa powszechnego. Ponadto w przygotowywanych obecnie planach zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 dopuszczona jest wycinka i karczowanie drzew w celu utworzenia łąk i pastwisk. Na terenach po wycince planowane jest ich utrzymanie, można zatem uznać je za obszary zbliżone do łąk. Należy też zauważyć, że jednym ze sposobów późniejszego utrzymania terenów po wycinkach może być wypas zwierząt. W standardowym formularzu danych Natura 2000 dla OSO PLB 140004 Dolina Środkowej Wisły istnieje zapis Na obszarze będą prowadzone działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana zostanie dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje różne fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000. Jednak, z uwagi na dużą wrażliwość przyrodniczą międzywala Wisły, należy dążyć do optymalnego wyboru miejsc wycinki, równoważącego ochronę przeciwpowodziową i ochronę przyrody. Wybór obszarów przeznaczonych do wycinki powinien ograniczać się do wyboru miejsc gdzie przeprowadzenie takich działań jest niezbędne i powinien uwzględniać wartość przyrodniczą terenu w odniesieniu do roślin i zwierząt, zbadanej podczas przyrodniczej inwentaryzacji w terenie. Takie analizy będą stanowiły przedmiot dalszych prac nad programem, a wybrane wstępnie obszary przeznaczone do wycinki tworzyć będą bazę do przeprowadzenia analizy wariantowej, uwzględniającej wyniki inwentaryzacji przyrodniczej. Na obecnym etapie, dokonując wstępnego wytypowania obszarów roślinności do usunięcia, uwzględniono lokalizację rezerwatów przyrody, starając się wybierać miejsca do wycinki poza granicami rezerwatów. Granice rezerwatów, w odróżnieniu od form ochrony przyrody takich jak parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu, których powierzchnia rozciąga się na znaczny obszar poza międzywale Wisły, ograniczone są do międzywala rzeki (całkowita Integrated Engineering Sp. z o. o. 35
powierzchnia rezerwatu mieści się w międzywalu). W związku z czym, stanowią formę ochrony odnoszącą się wyłącznie do przyrody międzywala rzeki. Podobnie jak granice rezerwatów, granice obszarów Natura 2000 w zdecydowanej większości również ograniczone są do międzywala Wisły. Lokalizację obszarów chronionych przedstawiono na mapach w punkcie 3 opracowania Mapy do projektu Programu... (załącznik 3). 4.6. HYDROGRAFIA I HYDROLOGIA 4.6.1. HYDROGRAFIA Wisłę w granicach RZGW w Warszawie można podzielić na trzy odcinki: Puławski od ujścia Sanny (km 295,2) do ujścia Pilicy (km 456,8) Warszawski od ujścia Pilicy (km 456,8) do ujścia Narwi (km 550,5) Płocki - od ujścia Narwi (km 550,5) do m. Korabniki, poniżej ujścia Zgłowiączki (km 684,0) Powierzchnia zlewni Wisły do granicy opracowania, do km biegu rzeki 625, wynosi 168,6 tys. km 2. Średni spadek doliny rzeki wynosi 0,25. Długość analizowanego odcinka Wisły wynosi 314 km. Największe lewostronne dopływy Wisły na analizowanym odcinku to: Kamienna, Radomka, Pilica i Bzura. Do największych prawostronnych dopływów zaliczane są: Wieprz, Świder i Narew. Wisła od Zawichostu do Puław płynie przełomem przez Wyżynę Małopolską. Zbocza doliny zbudowane są z margli i wapieni kredy. Na tym odcinku do Wisły wpływają dwa dopływy średniej wielkości (powierzchnia zlewni ponad 1000 km 2 ): Kamienna, Iłżanka oraz mniejsze dopływy: Wyżnica, Krępianka, Chodelka. Poniżej Chodelki dolina Wisły zwęża się. W stromych zboczach doliny odsłaniają się wapienie i margle kredowe, przykryte na powierzchni lessem lub piaskami czwartorzędowymi. Poniżej Puław w zlewni przyrzecza występują piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych, piaski wydmowe i mady. Zlewnia jest zalesiona. Na tym odcinku do Wisły uchodzi jeden z większych prawostronnych dopływów Wieprz, którego powierzchnia zlewni przekracza 10 tys. km 2. Integrated Engineering Sp. z o. o. 36
W dolinie Wisły między Wieprzem a wodowskazem Dęblin występują mady i piaski rzeczne. Na odcinku Wisły między dopływem Wieprza i Świdra do rzeki uchodzą takie istotniejsze dopływy jak Okrzejka, Zagożdżonka, Radomka, Pilica i Jeziorka, z czego największym dopływem jest Pilica, której powierzchnia zlewni wynosi ponad 9 tys. km 2. Na odcinku między wodowskazem Królewski Las a rzeką Świdrem wysoczyzna zbudowana jest z glin i piasków lodowcowych. Krawędź jej jest zatarta przez stożki napływowe i wydmy. Na tarasie zalewowym występują mady. Odpływ powierzchniowy jest regulowany rowami melioracyjnymi. Od Warszowic do Łukowca rozciąga się rozległe torfowisko, z którego odpływ rowami melioracyjnymi skierowany jest do Wisły. Wisła i jej dolina poniżej swojego największego dopływu - Narwi, jest ukształtowana dość nietypowo. Rzeka, na odcinku od Modlina w dół, posiada na ogół wyższy brzeg prawy, na którym znajdują się większe miasta. Różnica poziomów między dnem Wisły, a wysoczyznami wynosi 100-150 m. Niektóre północne zbocza są niszczone przez nurt, a materiał zabierany i odkładany w korycie rzeki. Na odcinku od ujścia Narwi do km 625 Wisłę zasila jeden dopływ średniej wielkości - Bzura oraz kilka mniejszych: Jeżówka, Gawarek, Ryksa, Mołtawa, Słupianka. Szerokość koryta Wisły na odcinku od Narwi do Włocławka wynosi przeciętnie 600 m. Koryto rzeki uformowane jest głównie z piasków średnioziarnistych o średnicy rzędu 0,5 mm. Doliny zalewowe są bardzo zarośnięte, co podwyższa rzędne zwierciadeł wód w okresie wezbrań i powodzi. W przyrzeczu Wisły między wodowskazami Wyszogród i Kępa Polska można wyróżnić dwie strefy krajobrazowe: 1) wysoczyznę morenową, zbudowaną z gliny zwałowej i piasków polodowcowych, lokalnie zwydmionych i częściowo zalesionych, 2) dolinę Wisły (taras zalewowy i nadzalewowy) zbudowaną z mad, piasków rzecznych, torfów i piasków przewianych z wydm. Podział hydrograficzny odcinka Wisły objętego opracowaniem przedstawia tabela 6, którą opracowano w oparciu o "Podział hydrograficzny Polski" - IMGW 1983r. Integrated Engineering Sp. z o. o. 37
Tabela 6. Podział hydrograficzny odcinka Wisły objętego opracowaniem Lp. Nazwa zlewni Km biegu rzeki Powierzchnia zlewni [km 2 ] pow. elem. pow. całk. 1 Wisła z Sanną 295,2 51461,00 51461,00 2 Wisła od Sanny do dopł. spod Linowa (l) 6,07 51467,07 3 Dopływ spod Linowa 298,3 14,44 51481,50 4 Wisła od dopł. spod Linowa do dopł. z jez. Czarnego (l) 39,77 51521,27 5 Dopływ z jez. Czarnego 304,8 55,90 51577,17 6 Wisła od dopł. z jez. Czarnego do dopł. spod Święciechowa Dużego (p) 13,41 51590,59 7 Dopływ spod Święciechowa Dużego 310,7 40,48 51631,06 8 Wisła od dopł. spod Święciechowa Dużego do Starego Wiśliska (l) 21,56 51652,63 9 Stare Wiślisko (Łacha) 316,1 18,37 51671,00 10 Wisła od Starego Wiśliska do Wyżnicy (p) 2,56 51673,56 11 Wyżnica (Wyżnianka) 318,4 507,39 52180,95 12 Wisła od Wyżnicy do Wrzelowianki (p) 3,71 52184,66 13 Wrzelowianka 320,3 67,65 52252,31 14 Wisła od Wrzelowianki do Kamiennej (l) 4,96 52257,27 15 Kamienna 324,3 2018,44 54275,72 16 Wisła od Kamiennej do Krępianki (l) 61,42 54337,14 17 Krępianka 331,6 277,50 54614,64 18 Wisła od Krępianki do Wisełki (p) 5,41 54620,04 19 Wisełka 335,7 18,58 54638,62 20 Wisła od Wisełki do Iłżanki (l) 16,75 54655,37 21 Iłżanka 340,9 1113,05 55768,42 22 Wisła od Iłżanki do Zwoleńki (l) 33,49 55801,91 23 Zwoleńka 346,0 229,95 56031,86 24 Wisła od Zwoleńki do Chodelki (p) 24,70 56056,56 25 Chodelka (Jankówka) 355,4 578,86 56635,42 26 Wisła od Chodelki do Plewki (l) 15,88 56651,31 27 Plewka 357,5 140,91 56792,21 28 Wisła od Plewki do Grodarza (p) 1,60 56793,81 29 Grodarz 358,7 30,25 56824,06 30 Wisła od Grodarza do Bystrej (p) 12,54 56836,60 31 Bystra 362,7 298,51 57135,11 32 Wisła od Bystrej do dopł. z Sadłowic (l) 23,32 57158,43 33 Dopływ z Sadłowic 370,5 22,47 57180,90 34 Wisła od dopł. z Sadłowic do Kurówki (p) 31,37 57212,27 35 Kurówka 374,6 419,24 57631,51 36 Wisła od Kurówki do Klikawki (l) 13,47 57644,98 37 Klikawka 385,7 77,21 57722,18 38 Wisła od Klikawki do dopł. spod Gołębia (p) 4,10 57726,28 39 Dopływ spod Gołębia 389,0 4,47 57730,75 40 Wisła od dopł. spod Gołębia do dopł. z Lasu Bonowskiego (p) 2,21 57732,97 41 Dopływ z Lasu Bonowskiego 391,4 32,84 57765,81 42 Wisła od dopł. z Lasu Bonowskiego do Wieprza (p) 25,76 57791,57 43 Wieprz 391,8 10488,98 68280,55 44 Wisła od Wieprza do Odnogi (p) 13,34 68293,89 45 Odnoga 402,9 46,52 68340,42 46 Wisła od Odnogi do dopł. spod Kletni (p) 10,01 68350,43 47 Dopływ spod Kletni 410,3 50,46 68400,89 48 Wisła od dopł. spod Kletni do dopł. we Wróblach-Wargocinie (p) 9,37 68410,26 49 Dopływ we Wróblach-Wargocinie 9,10 68419,36 50 Wisła od dopł. we Wróblach-Wargocinie do Zagożdżonki (l) 25,11 68444,47 Integrated Engineering Sp. z o. o. 38
Lp. Nazwa zlewni Km biegu rzeki Powierzchnia zlewni [km 2 ] pow. elem. pow. całk. 51 Zagożdżonka 424,9 564,16 69008,63 52 Wisła od Zagożdżonki do Radomki (l) 30,03 69038,66 53 Radomka 431,9 2109,32 71147,97 54 Wisła od Radomki do Okrzejki (p) 33,24 71181,22 55 Okrzejka 442,1 541,35 71722,57 56 Promnik 442,1 143,37 71865,94 57 Wisła od Okrzejki i Promnika do dopł. z Krzywdy (p) 11,20 71877,14 58 Dopływ z Krzywdy 444,8 15,67 71892,81 59 Wisła od dopł. z Krzywdy do Wilgi (p) 57,48 71950,29 60 Wilga 455,1 572,44 72522,74 61 Wisła od Wilgi do Pilicy (l) 4,53 72527,26 62 Pilica 456,8 9251,88 81779,14 63 Wisła od Pilicy do dopł. z Barcic (l) 27,84 81806,98 64 Dopływ z Barcic 463,6 55,84 81862,83 65 Wisła od dopł. z Barcic do dopł. z jez. Piwonińskiego (p) 19,27 81882,10 66 Dopływ z jez. Piwonińskiego 470,7 28,47 81910,57 67 Wisła od dopł. z jez. Piwonińskiego do Czarnej (starej) (l) 14,10 81924,67 68 Czarna (stara) 475,3 8,13 81932,79 69 Wisła od Czarnej (starej) do Czarnej-Cedronu (l) 1,68 81934,47 70 Czarna-Cedron 476,7 70,76 82005,23 71 Wisła od Czarnej-Cedronu do dopł. spod Warszówki (p) 6,40 82011,63 72 Dopływ spod Warszówki 483,1 40,18 82051,81 73 Wisła od dopł. spod Warszówki do dopł. spod Brześcic (l) 3,19 82055,00 74 Dopływ spod Brześcic 485,8 19,69 82074,69 75 Wisła od dopł. spod Brześcic do Jagodzianki (p) 2,11 82076,80 76 Jagodzianka 488,7 325,66 82402,46 77 Wisła od Jagodzianki do Świdra (p) 3,77 82406,22 78 Świder 444,5 1160,69 83566,92 79 Wisła od Świdra do Jeziorki (l) 0,84 83567,75 80 Jeziorka 494,3 988,70 84556,45 81 Wisła od Jeziorki do Wilanówki (l) 30,32 84586,78 82 Wilanówka 504,5 139,29 84726,07 83 Wisła od Wilanówki do Kan. Wawerskiego (p) 1,47 84727,53 84 Kanał Wawerski 506,5 84,06 84811,60 85 Wisła od Kan. Wawerskiego do Kan. Nowa Ulga (p) 0,56 84812,16 86 Kanał Nowa Ulga 507,3 39,83 84851,99 87 Wisła od Kan. Nowa Ulga do Kan. Piaseczyńskiego (l) 3,24 84855,23 88 Kanał Piaseczyński 511,1 24,90 84880,13 89 Wisła od Kan. Piaseczyńskiego do Kan. Kamionkowskiego (p) 5,40 84885,53 90 Kanał Kamionkowski (Kanał Gocławski) 513,3 16,14 84901,67 Wisła od Kan. Kamionkowskiego do oddzielenia się Kan. Żerańskiego 44,09 84945,76 91 (p) 92 Wisła od oddzielenia się Kan. Żerańskiego do Kan. Młocińskiego (l) 23,00 84968,76 93 Kanał Młociński 524,8 12,78 84981,54 94 Wisła od Kan. Młocińskiego do Buchnika (p) 7,93 84989,47 95 Buchnik 531,7 14,68 85004,15 96 Wisła od Buchnika do dopł. z Jabłonny (p) 1,53 85005,68 97 Dopływ z Jabłonny 533,4 42,82 85048,50 98 Wisła od dopł. z Jabłonny do dopł. z jez. Dziekanowskiego (l) 3,02 85051,52 99 Dopływ z jez. Dziekanowskiego 536,0 24,44 85075,96 100 Wisła od dopł. z jez. Dziekanowskiego do Narwi (p) 68,15 85144,11 101 Narew 550,5 74474,50 159618,61 Integrated Engineering Sp. z o. o. 39
Lp. Nazwa zlewni Km biegu rzeki Powierzchnia zlewni [km 2 ] pow. elem. pow. całk. 102 Wisła od Narwi do dopł. z jez. Dolnego (l) 4,87 159623,48 103 Dopływ z jez. Dolnego 553,4 15,36 159638,84 104 Wisła od dopł. z jez. Dolnego do Strugi spod Strzembowa (p) 21,91 159660,76 105 Struga spod Strzembowa 560,8 51,63 159712,39 106 Wisła od Strugi spod Strzembowa do dopł. spod Radzikowa Starego (p) 12,76 159725,14 107 Dopływ spod Radzikowa Starego 564,3 46,94 159772,09 Wisła od dopł. spod Radzikowa Starego do dopł. spod Boguszyna 34,27 159806,35 108 Nowego (p) 109 Dopływ spod Boguszyna Nowego 577,8 26,42 159832,78 110 Wisła od dopł. spod Boguszyna Nowego do Strugi (p) 32,40 159865,18 111 Struga 584,2 90,92 159956,09 112 Wisła od Strugi do Bzury (l) 15,06 159971,16 113 Bzura 589,4 7757,90 167729,06 114 Wisła od Bzury do Jeżówki (l) 16,20 167745,26 115 Jeżówka 595,5 166,85 167912,11 116 Wisła od Jeżówki do Ryksy (p) 11,08 167923,19 117 Ryksa 602,5 75,78 167998,97 118 Wisła od Ryksy do Mołtawy (p) 7,64 168006,61 119 Mołtawa 606,3 241,17 168247,78 120 Wisła od Mołtawy do Kan. Troszyńskiego (l) 61,69 168309,47 121 Kanał Troszyński (Kan. Dobrzykowski) 623,0 316,47 168625,94 122 Wisła od Kan. Troszyńskiego do Słupianki (p) 30,02 168655,96 123 Słupianka 627,0 82,90 168738,86 4.6.2. HYDROLOGIA Wykaz czynnych posterunków wodowskazowych zlokalizowanych na odcinku Wisły w granicach opracowania przedstawiono w tabeli 7. Tabela 7. Zestawienie czynnych wodowskazów zlokalizowanych na odcinku Wisły w granicach opracowania Lp Posterunek wodowskazowy Rzędna 0'' wodowskazu [m npm Kr] Kilometraż [km] Pow. zlewni [km 2 ] Strona Rok założenia 1 Annopol 130,94 299,8 51518,1 P 1923 2 Puławy 113,20 374,9 57663,0 P 1876 3 Dęblin 109,15 393,7 68234,3 P 1919 4 Gusin 91,74 461,5 81785,5 P 1974 5 Warszawa Nadwilanówka 78,79 503,5 84539,5 L 1967 6 Warszawa 76,08 513,3 84857,2 P 1789 Integrated Engineering Sp. z o. o. 40
Lp Posterunek wodowskazowy Rzędna 0'' wodowskazu [m npm Kr] Kilometraż [km] Pow. zlewni [km 2 ] Strona Rok założenia 7 Modlin 66,51 551,5 160263,3 P 1926 8 Wyszogród 60,28 586,9 160635,1 P 1915 9 Kępa Polska 57,25 606,5 168956,1 P 1968 Zakres danych hydrologicznych wykorzystanych na potrzeby wytypowania obszarów przeznaczonych do wycinki drzew i krzewów, w celu zmniejszenia zagrożenia powodziowego, obejmuje przepływy maksymalne roczne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia (przewyższenia). W roku 2006 w ramach Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III sporządzanego na zlecenie RZGW w Warszawie, wyznaczone zostały zasięgi zalewu wzdłuż Wisły w granicach RZGW w Warszawie. W Studium na potrzeby wyznaczenia stref zalewowych wykorzystane zostały przepływy maksymalne, których wartości zestawiono w tabeli 8. Tabela 8. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia wg Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III Przekrój Kilometraż Qmax p - przepływy o prawdopodobieństwie przewyższenia [m 3 /s] 0,5% 1% 2% 5% 10% Wod. Annopol 298,4 8460 7730 6990 5980 5180 Wod. Puławy 372,5 8208 7520 6790 5790 5000 Wod. Dęblin 393,7 8160 7490 6770 5800 5020 Wod. Gusin 461,5 8110 7450 6750 5810 5040 Wod. W-wa Nadwilanówka 503,5 8100 7440 6750 5810 5050 Wod. Warszawa 513,3 8100 7440 6750 5810 5050 Wod. Modlin 551,5 9400 8670 7890 6840 5990 Wod. Kępa Polska 606,5 9720 8970 8170 7080 6200 W roku 2012 w IMGW sporządzono opracowanie Określenie warunków przejścia wielkich wód w rzekach regionu wodnego Wisły Środkowej z uwzględnieniem wielkości Integrated Engineering Sp. z o. o. 41
przepływów charakterystycznych w profilu Zawichost, w którym zestawiono wartości przepływów maksymalnych obejmujące rok 2010 (okres 1951-2010). Dane z opracowania IMGW przedstawiono w tabeli 9. Tabela 9. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia wg opracowania IMGW Przekrój Kilometraż Qmax p - przepływy o prawdopodobieństwie przewyższenia [m 3 /s] 0,2% 0,5% 1% 10% Wod. Annopol 298,4 9263 8241 7456 4736 Wod. Puławy 372,5 6669 6606 6528 5636 Wod. Dęblin 393,7 8909 7938 7202 4716 Wod. Gusin 461,5 9374 8034 7084 4251 Wod. Warszawa 513,3 8796 7817 7068 4481 Wod. Modlin 551,5 8836 7968 7300 4970 Wod. Kępa Polska 606,5 8886 8027 7365 5045 Na potrzeby oceny zdolności przepustowej terenów zalewowych wykorzystywane zostaną dane ze Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III, z uwagi na większe wartości Qmax,p%. Wybrano ciąg o większych wartościach do sprawdzenia jako ostrzejsze kryterium. Kierowano się też obserwacją, że aktualizacje tych wielkości w ostatnich latach zwiększają ich wartości (np. dla wodowskazu Warszawa wg danych IMGW z 2010 Qmax 1% wynosiło 6670 m 3 /s, a w opracowaniu IMGW z 2012 Qmax 1% dla tego samego wodowskazu wzrosło do wielkości 7068 m 3 /s). 4.7. ZABUDOWA HYDROTECHNICZNA Na analizowanym odcinku Wisły istnieje wiele obiektów zabudowy hydrotechnicznej. Są to budowle regulacyjne ostrogi, tamy równoległe, poprzeczki, opaski brzegowe, budowle ochrony przeciwpowodziowej wały i budowle przeprawowe mosty kolejowe i drogowe, promy. Tematem niniejszego opracowania jest ochrona przeciwpowodziowa i jej poprawa poprzez prowadzenie wycinek roślinności w międzywalu Wisły. Z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej najistotniejszymi obiektami zabudowy hydrotechnicznej są wały przeciwpowodziowe, omówione w rozdziale 4.8, na uwadze należy mieć również mosty, Integrated Engineering Sp. z o. o. 42
które powodują utrudnienia przepływu, a także wymagają ochrony przed ewentualnymi uszkodzeniami wywołanymi wezbraniem lub unoszonymi w wodzie obiektami. Najmniejsze znaczenie z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej mają budowle regulacyjne. Na rozpatrywanym odcinku Wisły znajduje się ponad 1000 budowli tego rodzaju. Ich konstrukcja przewiduje funkcjonowanie w przypadku średnich przepływów, a podczas wezbrania budowle te znajdują się pod wodą i nie mają istotnego znaczenia dla przepływu wód powodziowych. Z tego powodu w niniejszym opracowaniu nie będą one rozpatrywane w szczegółowy sposób. Podobnie jak budowle o konstrukcji podobnej do ostróg czy tam poprzecznych tzw. przeprawy drogowe - są to tamy poprzeczne o szerokiej koronie, stanowiące szlaki dojazdowe do nurtowej części koryta, gdzie można zlokalizować most pontonowy. Przeprawy drogowe są budowlami bardzo trwałymi i znacznie zwężającymi koryto Wisły, co może niekorzystnie wpływać na warunki przepływu wody i transportu rumowiska podczas niskich i średnich stanów wody. Tego typu budowle występują w km: 439.80, 468.50, 475.30, 485.20, 487.80 i 526,00. W przypadku mostów na rozpatrywanym odcinku rzeki znajduje się 19 tych budowli, zostały one wymienione w poniższej tabeli 10. Tabela 10. Zestawienie mostów na rozpatrywanym odcinku Wisły Lp Km biegu rzeki Miejscowość Rodzaj 1 298.16 Annopol drogowy 2 371.26 Puławy drogowy 3 374.27 Puławy drogowy 4 392.13 Dęblin kolejowy 5 393.33 Dęblin drogowy 6 476.17 Góra Kalwaria drogowy 7 477.09 Góra Kalwaria kolejowy 8 507.22 Warszawa -m. Siekierkowski drogowy 9 510.55 Warszawa - m. Łazienkowski drogowy 10 511.90 Warszawa - m. Poniatowskiego drogowy 11 512.14 Warszawa - m. Średnicowy kolejowy 12 512.55 Warszawa - m. Świętokrzyski drogowy 13 515.82 Warszawa - m. Gdański drogowy 14 515.85 Warszawa - m. Gdański kolejowy 15 518.30 Warszawa - m. Grota-Roweckiego drogowy 16 522.67 Warszawa - m. Północny drogowy 17 549.13 Kazuń drogowy 18 552.00 Nw. Kazuń drogowy 19 587.56 Wyszogród drogowy Integrated Engineering Sp. z o. o. 43
4.8. CHARAKTERYSTYKA OBWAŁOWAŃ Dolina Wisły w granicach RZGW w Warszawie, a zwłaszcza jej odcinek warszawski, jest praktycznie cała chroniona wałami. Długość wałów zlokalizowanych wzdłuż Wisły w granicach RZGW w Warszawie wynosi około 550 km. Wały te znajdują się na terenie 3 województw: świętokrzyskiego, lubelskiego i mazowieckiego. Wzdłuż Wisły przepływającej przez teren województwa świętokrzyskiego zlokalizowanych jest około 30 km wałów. Są to wały II klasy. Świętokrzyski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych planuje przebudowę lub modernizację 7,5 km wałów. Długość obwałowań wzdłuż Wisły, na terenie województwa lubelskiego, wynosi około 100 km. Są to wały II klasy. Na dzień 31 grudnia 2010 r. dokonano przebudowy lub rozbudowy 53 km wałów wiślanych, co stanowi 46% ich stanu rzeczowego, wymagającego przebudowy lub rozbudowy. Działania dotyczącego doprowadzenia 53 km wałów do właściwego stanu technicznego, w przeważającym zakresie, dokonano po powodzi w 2001 r. Działania te pozwoliły kompleksowo ochronić miasto Kazimierz Dolny i tereny chronione wałem lewym Jaroszyn Łęka Regów i Sadłowice. W jednym przypadku, odbudowany całkowicie wał Janowiec Brzeźce uległ przerwaniu podczas powodzi w roku 2010, na odcinku odbudowanym przed rokiem 2001 i nie uchronił terenów gminy Janowiec przed powodzią. Również w czasie powodzi 2010 r., w obrębie niedokończonej przebudowy wału prawego doliny opolskiej, wystąpiło jego przerwanie na odcinku 430 m w gminie Wilków i zalanie terenów tej gminy wodami powodziowymi. Przerwanie starych wałów wystąpiło w m. Popów i Kopiec, powodując zalanie terenów doliny świeciechowskiej w gm. Annopol, pow. kraśnicki. W żadnym z wymienionych przypadków nie nastąpiło przelanie się wody ponad wałami, gdyż woda nie osiągnęła ich korony. We wstępnej informacji o powodzi 2010 r. sporządzonej przez WZMiUW w Lublinie, jako jedno z zadań ochrony przed powodzią wymienia się ochronę międzywala przed ekspansją drzew i krzewów, celem zapewnienia jego należytej przepustowości. Mowa jest również o zmniejszeniu przepustowości koryta wielkich wód na skutek sukcesywnego zarastania międzywala roślinnością wysoką. Zaniechanie wypasu bydła, a także zaniechanie wycinki drzew i krzewów doprowadziły do przekształcenia wielu pastwisk w dolinie Wisły w zarośla czy lasy łęgowe. Konieczne jest przywrócenie pierwotnej przepustowości międzywala. Na terenie województwa mazowieckiego dolina Wisły chroniona jest wałami należącymi do klasy I i II. Długość wałów wzdłuż analizowanego odcinka Wisły, na terenie Integrated Engineering Sp. z o. o. 44
województwa mazowieckiego, wynosi około 380 km. Mazowiecki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych według stanu na dzień 21.12.2010 r. zgłaszał potrzebę modernizacji 261 km wałów wiślanych. W czasie ostatniej największej powodzi na Wiśle, jaka wystąpiła w miesiącach maj czerwiec 2010 r. odnotowano 17 miejsc w których nastąpiło przerwanie wałów, z czego 7 na odcinku Wisły w granicach RZGW w Warszawie. Powódź w 2010 roku spowodowała w województwie lubelskim zniszczenie 780 m wałów wiślanych i zalanie 3 zawali o łącznej powierzchni 12 050 ha. Wały zostały przerwane w miejscowościach: Popów, Zastów Polski, Janowice, Kopiec. Na analizowanym odcinku Wisły, przepływającym przez teren województwa świętokrzyskiego, wały uległy przerwaniu w dwóch miejscach: Wesołówka Sulejów, gdzie przerwaniu uległ wał letni na długości 2550 m oraz Ostrów rozmycie lewego wału na długości 160 m. Na terenie województwa mazowieckiego przerwaniu uległ lewy wał wiślany na długości 120 m w miejscowości Świniary. Wśród wielu przyczyn przerwania wałów wymienia się również występowanie drzew i krzewów na terenach międzywala powodujące zmniejszenie jego przepustowości. Wśród działań naprawczych wymienia się m.in.: okresowe obliczanie przepustowości międzywala w zależności od sukcesji roślinności na jego obszarze oraz okresowe wycinanie zakrzewienia w międzywalu, w konsultacji z przyrodnikami. W tabeli 11 przedstawiono zestawienie wałów wiślanych sporządzone na podstawie: Koncepcji Programowo Przestrzennej Zagospodarowania Doliny i Regulacji Wisły od km 295,2 do km 684,0, Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III oraz danych otrzymanych w WZMiUW - wg stanu na dzień 30.06.2013 r. Tabela 11. Zestawienie wałów wzdłuż analizowanego odcinka Wisły wraz z podstawową Lp. 1 2 Dolina chroniona charakterystyką. Brzeg Początek wału [km rzeki] Koniec wału [km rzeki] Dł. wału wzdłuż Wisły [km] Pow. obszaru chronionego [ha] Kl. Rzędna Początek wału Koniec wału Stan techniczny obwałowania Wał Piotrowice - Linów L 295,00 298,50 3,50 630 II 141,20 140,86 zadowalający Wał Maruszów - Nowe L 298,50 304,00 5,50 980 II 140,86 138,68 zadowalający Integrated Engineering Sp. z o. o. 45
Lp. 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Dolina chroniona Brzeg Początek wału [km rzeki] Koniec wału [km rzeki] Dł. wału wzdłuż Wisły [km] Pow. obszaru chronionego [ha] Kl. Rzędna Początek wału Koniec wału Stan techniczny obwałowania Dolina Świeciechowska P 301,00 309,80 8,80 1150 II 139,02 137,17 zły Dolina Sulejów L 309,00 312,00 3,00 115 II 136,87 136,44 zły Dolina Józefowska P 312,60 318,00 5,40 480 II 137,11 135,72 zadowalający Dolina Ciszycka L 314,50 323,00 8,50 1630 II 136,1 133,7 zadowalający Dolina Nadwiślańska L 323,00 331,00 8,00 2013 II 133,7 131,71 zadowalający Dolina Opolska P 328,00 353,00 25,00 8900 II 132,8 127,47 zły Dolina Boiska - Jarentowskie Pole L 333,50 340,90 7,40 805 II 131,41 129,46 zadowalający Dolina Chotcza Gniazdków L 341,00 344,50 3,50 486 II 129,33 128,97 zadowalający Dolina Janowiecka L 346,40 356,00 9,60 410 II 128,23 126,81 zadowalający Dolina Kazimierza Dolnego P 356,90 361,00 4,10 190 II 125,89 125,45 dobry Dolina Puławska wał w trakcie P 362,00 372,10 10,10 820 II 125,51 122,9 modernizacji Dolina Nasiłów Sadłowice L 365,70 369,50 3,80 240 II 124,70 124,1 zadowalający Wał "Azotowski" P 374,30 379,00 4,70 740 II 122,41 120,59 dobry Dolina Kozienicko - Gniewszowska L 370,50 425,00 54,50 840 II 123,95 108,97 zadowalający Dolina Gołębska wał w trakcie P 379,50 392,10 12,60 2370 II 120,57 118,2 modernizacji Dolina Dęblin- wał w trakcie Stężyca P 393,50 409,00 15,50 3160 II 118,48 113,5 modernizacji Dolina Maciejowicka P 411,50 440,50 29,00 6000 II 111,87 104,16 dobry Dolina Magnuszewska L 437,00 456,60 19,60 8600 II 105,2 100,19 zadowalający Dolina Wilgi P 447,30 458,00 10,70 2200 II 102,47 99,49 zadowalający Dolina Podgorzyce L 457,00 463,20 6,20 1137 II 100,41 99,07 zadowalający Dolina Sobienie - Jeziory P 458,00 470,50 12,50 2900 II 99,49 96,32 dobry Dolina Królewski Las - Ciszyca L 464,30 494,30 30,00 5500 II 97,51 90,79 zadowalający Integrated Engineering Sp. z o. o. 46
Lp. 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 Dolina chroniona Brzeg Początek wału [km rzeki] Koniec wału [km rzeki] Dł. wału wzdłuż Wisły [km] Pow. obszaru chronionego [ha] Kl. Rzędna Początek wału Koniec wału Stan techniczny obwałowania Dolina Świdry Wielkie - Kępa Radwanowska P 472,60 490,00 17,40 4510 II 95,64 91,97 dobry Wał Józefów P 491,00 492,50 1,50 120 II 90,82 90,71 zły Dolina Moczydłowsko - Warszawska L 494,30 511,00 16,70 6520 I 90,79 86,58 zły Dolina Sitowie P 499,30 499,60 0,30 110 I 90,21 90,11 dobry Dolina Miedzeszyńska (wał miedzeszyński) P 501,00 511,80 10,80 3550 I 89,37 86,5 dobry Wał Średnicowy P 512,30 513,90 1,60 2460 I 86,49 85,39 zadowalający Dolina Potocka (wał potocki) L 515,80 521,40 5,60 560 I 86,5 83,9 dobry Dolina Golędzinowska P 515,80 517,90 2,10 3460 I 86,09 85,09 zadowalający Dolina Rajszewska (wał rajszewski) P 519,00 528,90 9,90 5650 I 85,35 82,25 zadowalający Dolina Młocińska (wał młociński) L 523,30 524,80 1,50 120 I 84,8 83,9 dobry Dolina Buraków - Kazuń L 525,70 553,50 27,80 3420 I 82,9 77,16 zadowalający Dolina Jabłonna - Nowy Dwór Mazowiecki P 528,90 549,00 20,10 3411 I 82,04 77,58 zły Dolina zły/ Sochaczewska L 554,00 585,00 31,00 6325 II 77,14 71,66 zadowalający Dolina Wychódźc P 568,80 573,40 4,60 435 II 71,95 71,3 zły Dolina Chmielewo P 583,00 584,60 1,60 77 II 71,39 71,23 dobry Nizina Iłowsko - Dobrzykowska L 585,00 624,50 39,50 8650 II 71,66 63,04 zły Dolina Rakowo - Zakrzewo Kościelne P 591,50 601,50 10,00 1361 II 69,27 67,31 wał w trakcie modernizacji Dolina Zakrzewo - Kępa Polska P 601,50 606,00 4,50 736 II 67,31 65,69 dobry Dolina Białobrzegi P 606,50 617,30 10,80 1343 II 65,65 64,05 wał w trakcie modernizacji 44 Dolina Ośnicka P 617,30 627,30 10,00 1900 II 64,05 61,89 dobry Integrated Engineering Sp. z o. o. 47
4.8.1. ANALIZA ROZSTAWU WAŁÓW Decydujący wpływ na przepustowość międzywala, a tym samym na wybór miejsc przewidzianych do usunięcia roślinności, bądź do pozostawienia, ma rozstaw wałów. Rozstaw wałów na analizowanym odcinku Wisły według obliczeń i projektów z lat 60-tych (kiedy planowano kompleksowe zabezpieczenie Wisły), powinien wynosić w granicach od 900 do 1200 m. Są jednak miejsca gdzie rozstaw wałów, jest znacznie większy i wynosi 1800 2000 m. Są również miejsca gdzie rozstaw wałów jest mocno zawężony np. w granicach miasta Warszawy rozstaw wałów gorsetu Warszawskiego oscyluje w granicach 400-600 m. Miejsca wyraźnego zawężenia międzywala (międzywala ograniczonego wałem lub skarpą wysokiego brzegu) oraz miejsca w których rozstaw wałów jest znaczny, większy niż 1500 m, zaznaczono na tabelarycznym profilu Wisły dołączonym do opracowania (załącznik 2). Wzdłuż analizowanego odcinka Wisły zidentyfikowano również miejsca gdzie na jednym z brzegów rzeki brak jest obwałowania i woda powodziowa rozlewa się w głąb doliny. Są to miejsca gdzie zasięg zalewu bezpośredniego przekracza 2000 m. Miejsca te zaznaczono na tabelarycznym profilu Wisły (załącznik 2). 4.9. MIEJSCA POTENCJALNIE ZATOROGENNE Nadmierna roślinność w korycie rzeki utrudnia spływ lodu, co może skutkować tworzeniem się zatorów, a tym samym stwarzać sytuacje zagrażające bezpieczeństwu budowli hydrotechnicznych, budowli przeciwpowodziowych i terenów przyległych. Wyspy na rzece, odznaczające się bujną roślinnością, znacznie spowalniają przepływ i stanowią przeszkodę, na której może zatrzymywać się lód. Ponadto, porośnięte wyspy intensyfikują proces sedymentacji, stąd w ich rejonie dochodzi do ciągłego ich wypiętrzania zmniejszającego przekrój czynny koryta. Zgodnie z opracowaniem Analiza wpływu roślinności na warunki przepływu wody w międzywalu. Określenie kryteriów ustalania miejsc przeprowadzania wycinek i usuwania nadmiaru roślinności wszystkie rodzaje roślinności utrudniają przejście lodu w korycie. Z tego względu nie należy pozostawiać roślinności na wyspach. Roślinność utrudnia przejście lodu również w dolinie zalewowej, w szczególności dotyczy to śryżu, którego fragmenty mogą osiągać grubość 1,5 m. Powstawanie zatorów lodowych jest wypadkową następujących czynników: Integrated Engineering Sp. z o. o. 48
intensywności przebiegu zjawisk lodowych, zależnej od czasu trwania zjawisk lodowych, rodzaju tych zjawisk, a w przypadku pokrywy lodowej również od jej grubości, warunków hydrodynamicznych w korycie rzeki, morfologii oraz litologii aluwiów i ich podłoża. Z materiałów RZGW w Warszawie, obejmujących zestawienie miejsc potencjalnie zatorogennych wynika, że łączna długość odcinków potencjalnie zatorogennych na analizowanym obszarze wynosi około 115 km, co stanowi 37 % całkowitej długości rozpatrywanego odcinka Wisły. Najdłuższy odcinek, 24 kilometrowy, obejmuje Wisłę od km 526,0 do km 551,0, czyli od Łomianek do Nowego Dworu Mazowieckiego. Drugi pod względem długości odcinek (około 19 km), zlokalizowany jest również poniżej Warszawy, od km 571,0 do km 589,9 biegu rzeki, od miejscowości Wychódźc do Wyszogrodu. Pozostałe odcinki są znacznie krótsze i stanowi je: 8 odcinków o długości około 1 km, 5 odcinków o długości około 2 km, 5 odcinków o długości około 3 km, 3 odcinki o długości około 4 km, 3 odcinki o długości około 5 km, 1 odcinek o długości około 6 km i 1 odcinek o długości około 7 km. Krótkie odcinki, zakwalifikowane jako miejsca potencjalnie zatorogenne, rozproszone są na całym analizowanym obszarze. Miejsca potencjalnie zatorogenne (stan aktualizacji 10.2012), zgodnie z danymi RZGW, zestawiono w tabeli 12. Miejsca potencjalnie zatorogenne wniesione zostały na tabelaryczny profil Wisły (załącznik 2, kolumna: zatory). Integrated Engineering Sp. z o. o. 49
Tabela 12. Wykaz miejsc potencjalnie zatorogennych L.p Km rzeki Brzeg Miejscowość Rodzaj zagrożenia Okres występowania 1 296-297 P Opoczka spiętrzenie poziomu wód 2 306-308 P Świeciechów -Popów 3 320-325 P Kolczyn-Kaliszany zabitka śryżowa, zator lodowy, utrudnienie przepływu okres zimowy Szacunkowe szkody/straty dotychczas nie było dalsze uszkodzenia budowli regulacyjnych dotychczas nie było Uwagi zwężenie koryta rzeki na moście wypłycenia (związane z uszkodzeniem bud. regulacyjnych) wypłycenia Kłudzie -Kępa 4 332-333 P Gostecka zabitka śryżowa, zator uszkodzenia budowli zwężenie międzywala 5 341 Ś Chotcza lodowy regulacyjnych wypłycenie przy filarze mostu 6 343-346 P Las Dębowy-Machów zabitka śryżowa, zator lodowy, utrudnienie przepływu dotychczas nie było wypłycenia (związane z uszkodzeniem bud. regulacyjnych) 7 364 Ś Puławy-Włostowice wyspy, łachy piaszczyste, wypłycenia okres zimowy 8 384-386 Ś Gołąb wypłycenia, zwężenie koryta rzeki (w momencie 9 395-398 L, P Stężyca tworzenia/ustępowania rozczłonkowanie koryta 10 403-405 L, P Prażmów zator pokrywy lodowej) 11 408-411 Ś, P Piotrowice -Tyrzyn 12 412-415 Ś, P Tyrzyn -Wróble 13 416-420 Ś Kobylnica -Kochów 14 444-450 Ś Tarnów -Wólka Gruszczyńska 15 464-465 Wysoczyn 16 470-472 Radwanków 17 474-476 Góra Kalwaria 18 481-482 Podłęcze 19 486-491 ujście rz. Świder 20 494-498 Kępa Zawadowska zabitka śryżowa, zator lodowy zator okres zimowy wypłycenia, zwężenie koryta rzeki okres zimowy (w momencie tworzenia/ustępowania pokrywy lodowej) brak danych łachy piaszczyste Integrated Engineering Sp. z o. o. 50
L.p Km rzeki Brzeg Miejscowość Rodzaj zagrożenia Okres występowania 21 498-501 Ś 22 23 24 504.7-505.5 515.8-517 520.5-522.5 Warszawa dz. Wilanów, Wawer Warszawa dz. Mokotów, Wawer Warszawa dz. Śród., Praga.Pn Warszawa dz. Bielany, Białołęka 25 526-551 Łomianki, Czosnów, Kazuń/Jabłonna, Nowy Dwór Maz. 26 553-555 Zakroczym, Gałachy 27 561-563 Mochty zabitka śryżowa, zator lodowy zabitka śryżowa, zator lodowy, utrudnienie przepływu zabitka śryżowa, zator lodowy okres zimowy (w momencie tworzenia/ustępowania pokrywy lodowej) Szacunkowe szkody/straty brak danych Uwagi łachy piaszczyste rafa kamienna łachy piaszczyste, wyspy zadzrzewione, most w Kazuniu wypłycenia i kępy 28 571-574 Wychódźc, Wilkowice zwężenie koryta rzeki, wypłycenia 29 574-588 Pieczyska, Wyszogród 30 588-589.8 L Wyszogród - Stegny 598.2-31 600.5 Ś Rakowo Pieczyska 32 620-625 Troszyn Nowy wyspy, łachy piaszczyste, wypłycenia zwężenie koryta rzeki, łachy 33 625-630 Płock piaszczyste 34 630-637 Płock, Popłacin wypłycenia, wyspy, łachy piaszczyste Brwilno, Wola wypłycenia, wyspy, tuż poniżej NPP, 35 640-643 Brwileńska łachy piaszczyste 36 651-655 Karolewo-Skoki Duże zator okres zimowy nie było szacowane łachy piaszczyste, pozostałości kęp Integrated Engineering Sp. z o. o. 51
5. MODEL HYDRAULICZNY Do oceny zdolności przepustowej terenów zalewowych wykorzystano model hydrauliczny Wisły sporządzony na potrzeby Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III. Model wykonany został w programie Hec Ras. Program Hec-Ras (pakiet gotowych programów komputerowych) opracowany został przez US Army Corps of Engineers-Hydraulic Engineering Center. Pakiet służy do obliczania układu zwierciadła wody w sieciach cieków. Obliczenia układu zwierciadła wody odbywają się poprzez rozwiązywanie równania energii. Model obejmuje odcinek Wisły od ujścia rzeki Sanny koło Annopola do górnego stanowiska stopnia wodnego we Włocławku. Warunki brzegowe wprowadzone do modelu zdefiniowano w postaci: dolny warunek brzegowy górna gałąź krzywej przepływu górnego stanowiska stopnia wodnego we Włocławku górny warunek brzegowy warunek normalnej głębokości uzależniony od spadku zwierciadła wody. Geometrię koryta i doliny Wisły odzwierciedlają w modelu przekroje poprzeczne pomierzone geodezyjnie w terenie i zagęszczone w modelu. W celu oddania geometrii obszaru przepływu odległości pomiędzy przekrojami były odpowiednio dostosowywane. Na terenach o dużej zmienności koryta i międzywala odległości wynosiły średnio ok. 500 m, a np. w Warszawie odległości wynosiły średnio 200 m. Na terenach o małej zmienności koryta i międzywala odległości wynosiły ok. 4 km. Przekroje przez koryto i dolinę rzeki zostały wprowadzone jako ciąg punktów (odległość, rzędna terenu). Każdy z wprowadzonych przekrojów miał także określone położenie punktów brzegu koryta rzeki, a także odległość do następnego przekroju. Zagęszczenie przekrojów przeprowadzone zostało poprzez interpolację między kolejnymi wprowadzonymi przekrojami na podstawie zadanej maksymalnej odległości między zagęszczonymi przekrojami. W jej wyniku uzyskano sztuczne przekroje o kształtach pośrednich, wynikających z kształtów przekrojów skrajnych (pomierzonych w terenie). Program oprócz kształtów przekrojów uśredniał również położenie brzegów. Uśrednianie to zostało zweryfikowane na podstawie map, w każdym z interpolowanych przekrojów i w miarę potrzeby przeprowadzono korektę, tak by przekroje oddawały rzeczywisty układ koryta i doliny Wisły. Integrated Engineering Sp. z o. o. 52
Powyższe informacje, wprowadzone do programu Hec-Ras pozwoliły na uzyskanie trójwymiarowego modelu doliny Wisły. Do modelu wprowadzone zostały aktualne informacje o wysokościach wałów przeciwpowodziowych zlokalizowanych wzdłuż Wisły. Dane zebrano w ramach niniejszego opracowania z Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych. Dane hydrologiczne wprowadzone do modelu obejmują przepływy maksymalne o różnych prawdopodobieństwach wystąpienia. Wykorzystano dane ze Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III. Dane zestawiono w tabeli 13. Doliczono wielkości Qmax p dla prawdopodobieństw 0.1 % i 0.3 % stosując metodę ekstrapolacji. Tabela 13. Przepływy maksymalne o określonym prawdopodobieństwie wystąpienia Przekrój zastosowane w modelu hydraulicznym Wisły Kilometraż rzeki Qmax p - przepływy maksymalne o prawdopodobieństwie wystąpienia [m 3 /s] 0.1% 0.3% 0.5% 1% 2% 5% 10% Wod. Annopol 298.4 10070 8970 8460 7730 6990 5980 5180 Wod. Puławy 372.5 9850 8750 8208 7520 6790 5790 5000 Wod. Dęblin 393.7 9750 8680 8160 7490 6770 5800 5020 Wod. Gusin 461.5 9700 8690 8110 7450 6750 5810 5040 Wod. W-wa Nadwilanówka 503.5 9600 8600 8100 7440 6750 5810 5050 Wod. Warszawa 513.3 9600 8600 8100 7440 6750 5810 5050 Wod. Modlin 551.5 11100 9890 9400 8670 7890 6840 5990 Wod. Kępa Polska 606.5 11500 10280 9720 8970 8170 7080 6200 Opory przepływu występujące na granicy kontaktu terenu z przepływającą wodą, oprócz kształtu koryta i spadku podłużnego, są głównym parametrem hydraulicznym, który ma kluczowy wpływ na transformację przepływu wód zarówno w rzeczywistości jak i w modelu. W jednowymiarowym modelu hydraulicznym opory te definiowane są za pomocą współczynników szorstkości w każdym z przekrojów tworzących strukturę modelu. Na potrzeby modelowania hydraulicznego analizowanego odcinka Wisły, opory przepływu scharakteryzowano w postaci współczynników szorstkości n według Manninga. Integrated Engineering Sp. z o. o. 53
Podział roślinności, opisany w rozdziale 4.3, pozwala scharakteryzować jej hydrauliczne właściwości za pośrednictwem współczynników szorstkości n Manninga - w pełnym zakresie: od niewielkich wartości współczynników szorstkości (trawa niska - 0,03) do bardzo dużych wartości (bardzo gęsty las - 0,14). Zakres wartości współczynników szorstkości n dobrano na podstawie publikowanych tablic prezentowanych w literaturze dotyczącej hydrologii: m.in. Hydrologia stosowana M. Ozgi Zielińskiej i J. Brzezińskiego, Handbook of Applied Hydrology V.T. Chow. Wartości ostateczne współczynników szorstkości zostały ustalone w procesie kalibracji modelu. Przedstawiono je w tabeli 14. Tabela 14. Wartości współczynników szorstkości n Manninga zastosowane w modelu Część przekroju Rodzaj pokrycia terenu/rodzaj roślinności Koryto główne Ziemia, piasek, żwir Teren zalewowy Współczynnik szorstkości n Po kalibracji 0,025 0,035 (zastosowano zmienną wartość na poszczególnych odc. rzeki) Trawa - niska 0,030 - wysoka 0,035 Uprawy zbożowe/rolne 0,033 Nieużytki 0,036 Zakrzaczenia i zarośla - rzadkie 0,060 - gęste 0,100 Las - rzadki 0,090 - gęsty 0,120 - bardzo gęsty 0,140 W celu odzwierciedlenia w modelu oporów przepływu wywołanych aktualnym porostem roślinności terenu międzywala Wisły, dokonano aktualizacji i uszczegółowienia współczynników szorstkości modelu ze Studium.... Opis zmian wprowadzonych do modelu, dotyczących sposobu wprowadzenia współczynników szorstkości oraz przypisania określonego rodzaju pokrycia terenu, zamieszczono w opracowaniu p.n. Przeprowadzenie w terenie inwentaryzacji przyrodniczej uwzględniającej aspekt przepustowości koryta i doliny rzeki opracowanie charakterystyk hydraulicznych roślinności dla celów analizy hydraulicznej Integrated Engineering Sp. z o. o. 54
dla potrzeb opracowania dokumentu stanowiącym punkt 3 etapu I harmonogramu Programu wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa wraz ze strategiczną oceną oddziaływania na środowisko dotyczącą zaplanowanych w tym programie działań.. 5.1. OCENA ZDOLNOŚCI PRZEPUSTOWEJ TERENÓW ZALEWOWYCH Ocenę zdolności przepustowej przeprowadzono wykonując obliczenia na skalibrowanym modelu hydraulicznym Wisły przedstawiającym aktualny stan pokrycia międzywala roślinnością. Aktualny stan pokrycia roślinnością odzwierciedlono w modelu za pomocą współczynników szorstkości, przyjętych na podstawie przeprowadzonej kalibracji i zaprezentowanych w tabeli 14. Do porównania otrzymanych wyników dla aktualnego stanu wykonano model hydrauliczny przedstawiający zakładany pierwotnie stan pokrycia roślinnością terenów międzywala tj. trawą. Modele różnią się wartościami współczynników szorstkości, w przekrojach tworzących geometrię koryta i doliny Wisły. W celu odzwierciedlenia w modelu stanu pokrycia roślinnością zgodnego z założeniami projektowymi dokonano, w przekrojach odpowiadających terenom międzywala porośniętym roślinnością, redukcji współczynników szorstkości n Manninga z wielkości prezentowanych w tabeli 14 do wielkości 0,035 odpowiadającej szorstkości przy pokryciu terenu trawą. Wykorzystując model hydrauliczny, przeprowadzono obliczenia, mające na celu znalezienie maksymalnego przepływu jaki mieści się w międzywalu analizowanego odcinka Wisły. Przepływ ten określa zdolność przepustową międzywala Wisły. Ocenę zdolności przepustowej przeprowadzono analizując dwa parametry: wielkość przepływu wody i poziom wody powodziowej. Analiza pierwszego parametru polegała na wyznaczeniu maksymalnej wartości przepływu, który mieści się w międzywalu, czyli przepływu odpowiadającego rzędnej korony wału. Przepustowość określona została dla każdego z przekrojów poprzecznych przecinających analizowany odcinek rzeki. Na odcinkach, na których nie było wału, a zasięg zalewu wody Qmax 1% obejmował zabudowania, do określania maksymalnej wartości przepływu przyjmowano rzędną, która nie powodowałaby zalewu zabudowań. Wyznaczono również maksymalną przepustowość całego analizowanego odcinka Wisły, czyli najmniejszą obliczoną przepustowość w przekrojach przecinających analizowany Integrated Engineering Sp. z o. o. 55
odcinek. W przypadku obustronnego obwałowania wartość ta uwzględnia zarówno przepływy wyliczone dla rzędnych korony prawego i lewego wału. Analiza przepustowości została ograniczona do przepływu maksymalnego o prawdopodobieństwie przewyższenia 0,1 % dla wałów I klasy i 0,3 % dla wałów II klasy. Przyjęte przepływy odpowiadają przepływowi kontrolnemu dla budowli hydrotechnicznych, ulegających zniszczeniu przy przelaniu się przez nie wody (Dz.U. 97.21.111). W przypadku, gdy w danym przekroju poprzecznym rzędna wody odpowiadająca Qmax 0.1% lub Qmax 0.3% była niższa od rzędnej korony wału obliczenia przerywano. Przy tym przekroju zamieszczono informację, że przepustowość jest równa lub większa od przepływu Qmax 0.1% (Q Qmax 0.1% ) lub Qmax 0.3% (Q Qmax 0.3% ). W tabeli 15 zestawiono wyniki dla dwóch przeprowadzonych obliczeń odzwierciedlających różny stan pokrycia roślinnością. Tabela pokazuje, jaka może być maksymalna zdolność przepustowa analizowanego międzywala Wisły i jaki wpływ na zdolność przepustową ma roślinność porastająca międzywale. Tabela 15. Przepustowość międzywala Wisły Charakterystyczne punkty Przepustowość Lewy brzeg Prawy brzeg Odcinek Stan aktualny pokrycia roślinnością Hipotetyczny stan pokrycia międzywala trawą km Wisły Opis wału km Wisły Opis wału od km - do km Wisły [m 3 /s] [m 3 /s] 295.00 Wał Piotrowice - Linów 295.00-298.50 7 000 8 023 298.50 Wał Maruszów - Nowe 301.00 298.50-301.00 6 951 8 025 304.00 301.00-304.00 6 698 7 560 Dolina Świeciechowska 304.00-309.00 7 181 8 204 309.00 Dolina Sulejów 309.80 309.00-309.80 7 250 8 675 312.00 309.80-312.00 7 011 8 447 312.00-312.60 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 312.60 314.50 Dolina Józefowska 312.60-314.50 7 657 Q >= Qmax 0.3% Dolina Ciszycka 318.00 314.50-318.00 7 000 8 456 323.00 318.00-323.00 6 461 7 383 323.00 Dolina Nadwiślańska 323.00-328.00 6 159 6 990 328.00 Dolina Opolska Integrated Engineering Sp. z o. o. 56
Charakterystyczne punkty Przepustowość Lewy brzeg Prawy brzeg Odcinek Stan aktualny pokrycia roślinnością Hipotetyczny stan pokrycia międzywala trawą km Wisły Opis wału km Wisły Opis wału od km - do km Wisły [m 3 /s] [m 3 /s] 331.00 328.00-331.00 5 373 6 070 331.00-333.50 5 287 6 034 333.50 Dolina Boiska - 340.90 Jarentowskie Pole 333.50-340.90 5 870 6 951 341.00 Dolina Chotcza 344.50 Gniazdków 341.00-344.50 7 784 Q >= Qmax 0.3% 344.50-346.40 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 346.40 Dolina Janowiecka 353.00 346.40-353.00 7 320 8 766 356.00 353.00-356.00 8 191 Q >= Qmax 0.3% 356.90 Dolina Kazimierza 361.00 Dolnego 356.90-361.00 7 266 Q >= Qmax 0.3% 361.00-362.00 3 785 4 100 362.00 362.00-365.70 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 365.70 Dolina Nasiłów 369.50 Sadłowice Dolina Puławska 365.70-369.50 7 971 Q >= Qmax 0.3% 370.50 369.50-370.50 7 642 Q >= Qmax 0.3% Dolina Kozienicko - Gniewoszowska 372.10 370.50-372.10 8 255 Q >= Qmax 0.3% 372.10-374.30 4 610 5 500 374.30 Wał "Azotowski" 379.00 374.30-379.00 7 906 Q >= Qmax 0.3% 379.50 Dolina Gołębska 391.50 379.00-391.50 391.50-393.50 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 393.50 Dolina Dęblin- 409.00 Stężyca 393.50-409.00 7 176 8 271 411.50 Dolina Maciejowicka 409.00-411.50 8 255 Q >= Qmax 0.3% 425.00 411.50-425.00 6 912 8 204 437.00 Dolina Magnuszewska 425.00-437.00 5 943 7 150 440.50 437.00-440.50 7 911 Q >= Qmax 0.3% Q >= 440.50-447.20 Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 447.20 456.60 Dolina Wilgi 447.20-456.60 7 400 8 356 Q >= 457.00 Dolina Podgorzyce 458.00 456.60-458.00 Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 458.00 Dolina Sobienie - Integrated Engineering Sp. z o. o. 57
Charakterystyczne punkty Przepustowość Lewy brzeg Prawy brzeg Odcinek Stan aktualny pokrycia roślinnością Hipotetyczny stan pokrycia międzywala trawą km Wisły Opis wału km Wisły Opis wału Jeziory od km - do km Wisły 463.20 458.00-463.20 464.30 Dolina Królewski Las - Ciszyca 463.20-464.30 470.50 464.30-470.50 470.50-472.60 472.60 Dolina Świdry Wielkie - Kępa 490.00 Radwanowska 472.60-490.00 490.00-491.00 491.00 Wał Józefów 492.50 491.00 -.492.50 494.30 492.50-494.30 [m 3 /s] [m 3 /s] Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 494.30 Dolina 494.30-501.00 5 440 6 140 Moczydłowsko - Warszawska 501.00 Dolina 511.00 Miedzeszyńska (wał 501.00-511.00 8 984 Q >= Qmax 0.1% 511.80 miedzeszyński) 511.00-511.80 9 370 Q >= Qmax 0.1% 511.80-512.30 8 571 9 324 515.80 Dolina Potocka 512.30 Wał Średnicowy 513.90 512.30-513.90 8 679 9 587 513.90-515.80 8 831 Q >= Qmax 0.1% 515.80 Dolina 517.90 Golędzinowska 515.80-517.90 9 203 Q >= Qmax 0.1% 517.90-520.10 Q >= Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% 520.10 521.40 520.10-521.40 521.40-523.30 Q >= Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% 523.30 Dolina Młocińska Dolina Rajszewska 524.80 (wał młociński) 523.30-524.80 9 117 Q >= Qmax 0.1% Q >= 524.80-525.70 Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% 525.70 Dolina Buraków - Kazuń 528.90 525.70-528.90 8 904 Q >= Qmax 0.1% Q >= 528.90-529.90 Qmax 0.1% Q >= Qmax 0.1% 529.90 Dolina Jabłonna - Integrated Engineering Sp. z o. o. 58
Charakterystyczne punkty Przepustowość Lewy brzeg Prawy brzeg Odcinek Stan aktualny pokrycia roślinnością Hipotetyczny stan pokrycia międzywala trawą km Wisły Opis wału km Wisły Opis wału od km - do km Wisły [m 3 /s] [m 3 /s] 549.00 Nowy Dwór Mazowiecki 529.90-549.00 8 477 Q >= Qmax 0.1% Q >= 553.50 549.00-553.50 Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 553.50-554.00 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 554.00 Dolina Sochaczewska 554.00-568.80 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 568.80 Dolina Wychódźc 573.40 568.80-573.40 6 776 7 583 Q >= 573.40-583.00 Qmax 0.3% Q >= Qmax0.3% 583.00 Dolina Chmielewo Q >= 584.60 583.00-584.60 Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 585.00 584.60-585.00 585.00 Nizina Iłowsko - Dobrzykowska 585.00-591.50 591.50 Dolina Rakowo - 601.50 Zakrzewo Kościelne 591.50-601.50 Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% Q >= Qmax 0.3% 601.50 Dolina Zakrzewo - 606.00 Kępa Polska 601.40-606.00 8 485 9 347 606.50 Dolina Białobrzegi 617.30 606.00-617.30 9 030 9 858 617.30 624.50 Dolina Ośnicka 617.30-624.50 8 558 9 200 625.00 624.50-625.00 5 990 6 050 Objaśnienia kolorów: Obwałowane oba brzegi Wisły Brak obwałowania na obu brzegach Wisły Obwałowane na lewym brzegu Wisły Obwałowanie na prawym brzegu Wisły Przeprowadzone obliczenia, wykorzystujące modele hydrauliczne, wykazały, że kluczowy wpływ na wielkość maksymalnej przepustowości analizowanego odcinka Wisły ma nieobwałowany odcinek rzeki w rejonie Bochotnicy poniżej Kazimierza Dolnego km 361,00 362,00. Przyjmując jako maksymalną przepustowość najmniejszą wartość przepływów nie powodującą zalewania terenów zabudowanych, dla aktualnego stanu pokrycia Integrated Engineering Sp. z o. o. 59
międzywala Wisły roślinnością, maksymalna przepustowość tego odcinka jest mniejsza od wody Qmax 10% i wynosi: Bochotnica 3785 m 3 /s. Inne odcinki o niskiej przepustowości są zlokalizowane w rejonie Puław km 372,10 374,30, Solca nad Wisłą km 328,00 340,90 oraz Miedzeszyna powyżej Warszawy km 494,30 501,00. Są to odcinki obwałowane. Przepustowość tych odcinków wynosi: Puławy 4610 m 3 /s i jest mniejsza od Qmax 10%, Solec nad Wisłą 5287 m 3 /s i jest większa od Qmax 10%, a mniejsza od Qmax 5%, Miedzeszyn 5440 m 3 /s i jest większa od Qmax 10%, a mniejsza od Qmax 5%. Rozpatrując pozostałe odcinki obwałowane przepustowość wynosi ok. 6000 m 3 /s (woda większa od Qmax 5%, a mniejsza od Qmax 2%,). Przepływy powyższe mieszczą się w korycie rzeki/międzywalu, nie powodując zalewania terenów zabudowanych na całym rozpatrywanym odcinku Wisły (przy założeniu całkowitej sprawności urządzeń ochrony przeciwpowodziowej). Wyniki obliczeń modelu hydraulicznego przedstawiającego stan pokrycia międzywala trawą np. w wyniku wycinki całej roślinności na terenie badanego odcinka Wisły pokazują, że przepustowość wzrasta do: Bochotnica 4100 m 3 /s, Puławy 5500 m 3 /s, Solec nad Wisłą 6034 m 3 /s Miedzeszyn 6140 m 3 /s. Obliczenia na modelu przestawiającym stan zmiany aktualnego pokrycia roślinnością na trawę wskazują na wzrost przepustowości, jednak na żadnym z tych odcinków nie uzyskuje się wielkości Qmax 1% (wody miarodajnej dla wałów klasy II). Dla odcinków obwałowanych po wycince przepływy wzrastają do ok. 7000 m 3 /s (woda większa od Qmax 2%, a mniejsza od Qmax 1% ). Takie przepływy mogą być uznane za potencjalne maksymalne przepustowości międzywala Wisły. Należy zauważyć, że przepustowość międzywala na analizowanym odcinku Wisły nie jest wartością stałą, są odcinki dla których możliwe jest uzyskanie przepustowości równej wodzie kontrolnej Qmax 0.3% (np. na odcinkach: od 337,00 do 360,00 km, od 375,00 do 394,00 km, od 457,00 do 491,00 km) i Qmax 0.1% (praktycznie na całym odcinku wałów I klasy tj. od 501,00 do 549,00 km). Integrated Engineering Sp. z o. o. 60
Przeprowadzone obliczenia wskazują, że zmiana stanu pokrycia międzywala roślinnością poprzez np. usunięcie drzew i krzewów z terenu całego międzywala może spowodować spadek zwierciadła wody 10 % średnio o 31 cm, a maksymalnie o 61 cm natomiast wody 1 % średnio o 48 cm, a maksymalnie o 91 cm. Uzyskane wielkości obniżeń są istotne dla bezpieczeństwa wałów i terenów chronionych. Od 335,00 km praktycznie do końca analizowanego odcinka Wisły poziom zwierciadła wody Qmax 1% byłby niższy od korony wałów co nie groziłoby ich przelaniem. Znaczne obniżenie poziomu wody powodziowej wskazuje na to, że roślinność porastająca międzywale Wisły ma istotny wpływ na podwyższenie poziomu wielkich wód. Należy jednak zaznaczyć, że tak duże obniżenie poziomu wody powodziowej w modelu uzyskano zakładając usunięcie roślinności z terenu całego międzywala, poprzez redukcję współczynników szorstkości w przekrojach doliny rzeki, z wielkości odpowiadających aktualnemu pokryciu terenu przez las czy krzewy do współczynnika szorstkości o wielkości odpowiadającej pokryciu terenu trawą. Jest to zatem założenie istotnej ingerencji w międzywale rzeki. 6. DZIAŁANIA PROWADZĄCE DO UFORMOWANIA I UTRZYMANIA ZABUDOWY BIOLOGICZNEJ W przypadku niniejszego Programu... zabudowa biologiczna jest rozumiana jako całokształt roślinności występującej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią (międzywalu Wisły), czyli zarówno roślinność pochodzenia naturalnego jak i roślinność wprowadzona na ten teren przez człowieka w wyniku zamierzonych działań. Działania mające na celu uformowanie i utrzymanie właściwego stanu zabudowy biologicznej na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią można zasadniczo podzielić na trzy rodzaje. Pierwszy rodzaj działań to prowadzenie wycinek na obszarach gdzie na skutek braku działań przez ostatnie lata nastąpił intensywny porost roślinności. Drugi rodzaj działań to utrzymanie obszarów, na których przeprowadzono wycinki, nie dopuszczenie do intensywnego porostu roślinności, poprzez systematyczne usuwanie pojawiających się nowych drzew i zakrzaczeń. Integrated Engineering Sp. z o. o. 61
Trzeci rodzaj działań to prowadzenie nasadzeń w miejscach, w których roślinność nie spowoduje zagrożenia nadmiernym spiętrzeniem wody, czy pojawieniem się zatorów lodowych, zagrażającym bezpieczeństwu sąsiednich terenów. W niniejszym opracowaniu proponowane są obszary pod dwa rodzaje działań wycinkę w miejscach intensywnie zarośniętych i pod nasadzenia. Trzeci rodzaj działań prace utrzymaniowe - powinien wynikać z prac, które będą przeprowadzone w wyniku realizacji niniejszego Programu... i powinien zapewnić utrzymanie dobrych warunków przepływu wody na terenach, na których prowadzono wycinki. Typowania obszarów, które były przewidziane do przeprowadzenia wycinek lub nasadzeń dokonano z uwzględnieniem kilku kryteriów, z których najistotniejsze uwzględniały warunki przepływu wody w rzece i osiągnięcie możliwie największej ich poprawy w wyniku przeprowadzenia wycinek oraz wykonanie nasadzeń, jako kompensacji przyrodniczej, bez pogarszania warunków przepływu. Warianty lokalizacji różnych obszarów były poddane modelowaniu matematycznemu i w wyniku uzyskano optymalną ich lokalizację. Oczywiste jest, że największą poprawę warunków hydraulicznych w międzywalu, a co za tym idzie największy wzrost bezpieczeństwa powodziowego uzyskano by prowadząc całkowitą wycinkę. Oczywiste jest również to, że przeprowadzenie takiej operacji byłoby bardzo niekorzystne z punktu widzenia przyrodniczego, jako że Wisła stanowi cenny pod względem przyrodniczym korytarz. Zaplanowane działania musiały być zatem wyważone i zoptymalizowane, aby uwzględniały zarówno czynniki hydrauliczne, czynniki bezpieczeństwa powodziowego, jak i czynniki przyrodnicze. 7. KRYTERIA DLA WSKAZANIA MIEJSC WYMAGAJĄCYCH USUNIĘCIA ROŚLINNOŚCI W celu wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności i wytypowania ostatecznego wariantu programu wycinki, opracowano szczegółowe kryteria, warunkujące wybór danego miejsca do usunięcia roślinności. Szczegółowe kryteria dla wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności to: 1. Przepustowość i szerokość międzywala Wisły 2. Stan techniczny i wysokość obwałowań 3. Rodzaj roślinności i jej usytuowanie w międzywalu 4. Miejsca potencjalnie zatorogenne Integrated Engineering Sp. z o. o. 62
5. Lokalizacja i typ obszarów chronionych 6. Lokalizacja miejscowości 7. Lokalizacja mostów 8. Stan własności gruntów Kryteria zostały opisane w rozdziałach 7.1 7.8. 7.1. PRZEPUSTOWOŚĆ I SZEROKOŚĆ MIĘDZYWALA WISŁY Przepustowość międzywala jest istotnym kryterium decydującym o kwalifikowaniu danych obszarów do wycinki. Jest ona warunkowana kilkoma czynnikami, mającymi wpływ na jej ograniczenie. Są nimi rodzaj roślinności i jej usytuowanie w międzywalu oraz szerokość międzywala i wysokość wałów przeciwpowodziowych, które to w niniejszym opracowaniu są traktowane jako oddzielne kryteria do wyboru miejsc wycinki roślinności. Roślinność porastająca międzywale Wisły ma bezpośredni wpływ na warunki przepływu wody, poprzez tworzenie oporów przepływu, przyczynianie się do stagnowania wody, obniżanie prędkości przepływu wody. Efektem takiego oddziaływania roślinności jest podniesienie poziomu wody. Roślinność jest jednym z elementów przyczyniających się do pogorszenia przepustowości międzywala i zwiększenia zagrożenia powodziowego. Wysoka i zwarta roślinność powoduje zawężenie przekroju czynnego przepływu wody. Wpływ na przepustowość międzywala ma również jego szerokość. Szerokość międzywala na analizowanym odcinku Wisły według obliczeń i projektów z lat 60-tych (kiedy planowano kompleksową regulację i zabezpieczenie Wisły) zakładana była w granicach od 900 do 1200 m. Są jednak miejsca gdzie rozstaw wałów, jest znacznie większy i wynosi 1800 2000 m jak w rejonie miejscowości Gołąb i Chotcza. Są również miejsca gdzie rozstaw wałów jest mocno zawężony np. w granicach Warszawy rozstaw wałów, tzw. gorset warszawski oscyluje w granicach 400 m, przy wymaganym rozstawie 900 m. Na przepustowość międzywala ma też wpływ wysokość wałów przeciwpowodziowych. Im wyższe wały tym więcej wody może przepływać danym odcinkiem rzeki. 7.2. STAN TECHNICZNY I WYSOKOŚĆ OBWAŁOWAŃ Dobry stan techniczny wałów przeciwpowodziowych ma kluczowe znaczenie w zapewnieniu ochrony podczas przejścia fal powodziowych. Czas przejścia fali Integrated Engineering Sp. z o. o. 63
wezbraniowej ma bezpośredni wpływ na stan wałów. Wraz z wydłużeniem czasu wezbrania i stagnacją wody, wzrasta zagrożenie związane z nasiąkaniem wału, możliwością wystąpienia przesiąków przez jego korpus, co z kolei może być przyczyną ich przerwania. Takie zjawisko ma również miejsce w przypadku dobrego stanu technicznego wałów. Wszelkie uszkodzenia konstrukcji znacznie zwiększają szybkość filtracji i zagrożenie przesiąkaniem wody przez wał. Czynnikami mogącymi mieć niekorzystny wpływ na stan techniczny wałów są m.in. porost roślinności drzewa i zakrzaczenia w sąsiedztwie wału i na jego koronie, aktywność zwierząt, drążących w wale. Negatywne oddziaływanie mają rośliny rosnące w pobliżu wału lub na wale powodując w ten sposób naruszenie jego konstrukcji, stwarzając drogi filtracji wody. Roślinność porastająca teren międzywala przyczynia się też do spadku prędkości przepływu wody, co wydłuża czas przejścia fali wezbraniowej, powoduje stagnację wody (wpływ na filtrację i rozmiękanie korpusu wału) i podniesienie poziomu wód powodziowych. Podniesienie poziomu wód powodziowych może zagrażać przelaniem się wody przez koronę wału. Miejsca gdzie wały są zbyt niskie i dodatkowo z obfitym porostem roślinnością w ich sąsiedztwie są szczególnie narażone na ryzyko przelania się wody. 7.3. RODZAJ ROŚLINNOŚCI I JEJ USYTUOWANIE W MIĘDZYWALU Rodzaj roślinności i jej usytuowanie w międzywalu jako kryterium dla wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności scharakteryzowano na podstawie opracowania J. Kubraka Analiza wpływu roślinności na warunki przepływu wody w międzywalu. Określenie kryteriów ustalania miejsc przeprowadzania wycinek i usuwania nadmiaru roślinności. Skupiska roślinności występujące w terenie zalewowym mają wpływ na przepływ wody w zależności od rodzaju roślinności i miejsca występowania w przekroju poprzecznym doliny. W przypadku rodzaju roślinności największy wpływ na przepływ wody mają obszary zwartej roślinności. Bardzo gęsty las z obfitym podszytem powoduje największe spowolnienie przepływu wody zwarta roślinność przechwytuje płynący z nurtem materiał unoszony, pnie drzew mogą zatrzymać nawet duże obiekty, co dodatkowo blokuje możliwość przepływu wody, powodując spowolnienie przepływu i podpiętrzenie wody. Są to zjawiska niekorzystne w czasie wezbrań, mogące skutkować przelaniem się wody przez koronę wału przeciwpowodziowego lub rozmiękaniem jego korpusu, przeważnie prowadzące do przerwania wału i zalania terenów chronionych. Integrated Engineering Sp. z o. o. 64
W terenie zalewowym, graniczącym z korytem głównym występuje obszar przyśpieszonego przepływu wody. W złożonym przekroju poprzecznym koryta bez zabudowy, o płaskich symetrycznych terenach zalewowych, wpływ przyśpieszenia przepływu wody w terenie zalewowym, wywołanego szybszym przepływem wody w korycie głównym, sięga w głąb terenu zalewowego na odległość równą połowie szerokości koryta głównego. W tej części terenu zalewowego złożonego przekroju koryta, występują prędkości wody, które istotnie wpływają na przepustowość całego przekroju. W drugiej części terenu zalewowego ograniczonego obwałowaniem lub wysoczyzną, prędkości przepływu wody są znacznie niższe i w efekcie ta część przekroju mniej wpływa na przepustowość całego przekroju poprzecznego. W związku z powyższym, w przytoczonym wyżej opracowaniu J. Kubraka, sformułowano następujące kryteria usuwania roślinności, odnoszące się do jej rodzaju i usytuowania w międzywalu: a) W złożonych przekrojach koryt o płaskich, symetrycznych i niesymetrycznych terenach zalewowych, nie należy pozostawiać zarośli, krzewów i gęstych skupisk drzew w terenie zalewowym o szerokości równiej w przybliżeniu połowie szerokości koryta głównego i bezpośrednio przyległym do koryta głównego. Pozostawienie w tym obszarze zakrzaczeń i zarośli powoduje istotne zmniejszenie przepustowości całego przekroju z uwagi na to że, ten rodzaj roślinności ulega uszczelnieniu niesionymi przez wodę trawami i liśćmi, co może doprowadzić do wyłączenia tej części przekroju z przepływu. Im bardziej gęste zakrzaczenia tym mniejsza przepustowość. Pozostawienie w tym obszarze pojedynczych drzew (rzadkich skupisk roślinności wysokiej) nie powinno mieć istotnego wpływu na rozkład prędkości przepływu wody. Nie należy dopuszczać, aby zarośla i krzewy porastały pomiędzy drzewami. b) W złożonych przekrojach poprzecznych koryta o zróżnicowanej wysokości/głębokości terenów zalewowych, nie należy pozostawiać roślinności przede wszystkim w głębszym terenie zalewowym. Odległość oddziaływania przepływu w korycie głównym na teren zalewowy jest większa niż połowa szerokości koryta głównego. W odniesieniu do płytszego terenu zalewowego należy stosować zalecenie jak w punkcie a). c) W złożonych przekrojach poprzecznych koryta z wyspą lub wyspami każdy typ roślinności istotnie zmniejsza przepustowość przekroju poprzecznego koryta. Integrated Engineering Sp. z o. o. 65
Stosunkowo najmniejszy wpływ na rozkład prędkości przepływu wody ma roślinność wysoka drzewa, czyli rośliny występujące między innymi w rzadkim lesie, gęstym lesie i bardzo gęstym lesie. Natomiast skupiska zarośli i krzewów istotnie ograniczają prędkość przepływu wody, intensyfikując proces akumulacji rumowiska, co przyśpiesza podział przekroju poprzecznego na części. Gęsty las powoduje odkładanie rumowiska wleczonego wewnątrz skupisk roślin i tuż za nimi. Wszystkie rodzaje roślinności utrudniają przejście lodu w korycie i z tego względu wskazana jest wycinka roślinności na wyspie. 7.4. MIEJSCA POTENCJALNIE ZATOROGENNE Utrzymanie koryta przepływu wielkich wód w odpowiednim stanie, umożliwiającym swobodny przepływ wody i przejście lodu, poprzez m.in. nie dopuszczanie do nadmiernego rozwoju roślinności, bądź usuwanie nadmiernego porostu roślinności, ma istotne znaczenie podczas pochodu lodu. Nadmierna roślinność w korycie rzeki utrudnia spływ lodu, co może skutkować tworzeniem się zatorów, a tym samym stwarzać sytuacje zagrażające bezpieczeństwu budowli hydrotechnicznych, budowli przeciwpowodziowych i terenów przyległych, wzrasta ryzyko wystąpienia uszkodzeń wału wywołanych przemieszczającymi się płytami kry. Zarośnięte wyspy znacznie spowalniają przepływ i stanowią przeszkodę, zagrażającą powstawaniem zatorów lodowych. Ponadto, na porośniętych wyspach wzrasta zjawisko sedymentacji, dochodzi do ciągłego ich wypiętrzania zmniejszającego przekrój czynny koryta. Wszystkie rodzaje roślinności utrudniają przejście lodu w korycie i z tego względu należy rozważać usuwanie roślinności z wysp i tarasów zalewowych w rejonach miejsc zatorogennych. W takich miejscach występowanie gęstej roślinności może być główną przyczyną tworzenia się zatorów lodowych. W związku z powyższym występowanie miejsc potencjalnie zatorogennych jest bardzo istotnym kryterium dla wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności. 7.5. LOKALIZACJA I TYP OBSZARÓW CHRONIONYCH Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) żadna z form ochrony przyrody nie wyklucza możliwości przeprowadzenia wycinki drzew i krzewów z terenu międzywala, jeżeli wycinka stanowi działanie związane z zapewnieniem bezpieczeństwa powszechnego. Integrated Engineering Sp. z o. o. 66
W standardowym formularzu danych Natura 2000 dla OSO PLB 140004 Dolina Środkowej Wisły istnieje zapis Na obszarze będą prowadzone działania zapewniające swobodny spływ wód oraz lodu. Przy wykonywaniu powyższych zadań zachowana zostanie dbałość o utrzymanie dobrego stanu ekologicznego doliny. Wykonywanie tych prac obejmuje różne fragmenty doliny rzecznej i nie ma istotnego wpływu na całość obszaru Natura 2000. Z uwagi na dużą wrażliwość przyrodniczą międzywala Wisły, dążono do optymalnego wyboru miejsc wymagających usunięcia roślinności, równoważącego ochronę przeciwpowodziową i ochronę przyrody. Wybór miejsc wymagających usunięcia roślinności ograniczał się do wyboru miejsc gdzie przeprowadzenie takich działań jest niezbędne i uwzględniał wartość przyrodniczą terenu w odniesieniu do roślin i zwierząt, zbadanej podczas przyrodniczej inwentaryzacji w terenie. Sposobem poprawy warunków przepływu wody i lodu może być wykonywanie częściowego usuwania roślinności wywołującego mniej znaczące zmiany siedlisk przyrodniczych, niż całkowite usunięcie roślin na danym obszarze. Lokalizacja, rodzaj i wartość przyrodnicza obszarów chronionych stanowiły kryterium uwzględnione podczas analizy wariantowej miejsc wymagających usunięcia roślinności. Z uwagi na to, że jedynie 8 km z całego analizowanego odcinka Wisły nie jest objęte ochroną w postaci obszarów Natura 2000, nie było możliwości przeprowadzenia analizy wariantowej gdzie jednym z wariantów byłby wariant całkowicie wykluczający lokalizację miejsc do usunięcia roślinności na obszarach Natura 2000. Możliwe było przeprowadzenie analizy wariantowej, polegającej na wyłączeniu z lokalizacji miejsc do usunięcia roślinności obszarów objętych ochroną w postaci rezerwatów, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu, oddzielnie dla każdej z form ochrony przyrody lub łącznie. 7.6. LOKALIZACJA MIEJSCOWOŚCI Z uwagi na to, że roślinność porastająca międzywale powoduje spadek prędkości wody i jej stagnację, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia przesiąków przez wał i przerwania wałów, obecność miejscowości na zawalu rozpatrywano jako kryterium warunkujące wybór miejsc wymagających usunięcia roślinności. Teren zawala wzdłuż analizowanego odcinka Wisły zagospodarowany jest w większości w postaci upraw rolnych, sadów, zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej. Można jednak wskazać odcinki gdzie na brzegach Wisły zlokalizowane są duże miasta t.j.: Warszawa, Puławy, Kozienice, Otwock, Nowy Dwór Mazowiecki. Integrated Engineering Sp. z o. o. 67
Lokalizacja miejscowości i to czy ewentualne obszary roślinności w obrębie koryta wielkich wód mogą zagrażać zalaniem pobliskich miejscowości rozpatrywano, jako jedno z kryteriów wyboru miejsc do usunięcia roślinności, przy uwzględnieniu wielkości ewentualnych strat powodziowych. 7.7. LOKALIZACJA MOSTÓW Roślinność porastająca teren międzywala może powodować zawężenie światła mostu. Podczas przejścia fali wezbraniowej roślinność porastająca międzywale w okolicy mostu może być przyczyną nadpiętrzenia wód powodziowych, co z kolei może zagrażać stateczności budowli mostowej i stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ludności. W związku z powyższym, teren międzywala przy budowli mostowej porośnięty roślinnością rozpatrywano (w połączeniu z analizą przepustowości, geometrii doliny w rejonie mostu), jako potencjalne miejsce wymagające usunięcia roślinności. 7.8. STAN WŁASNOŚCI GRUNTÓW Stan własności gruntów nie stanowił kryterium dla wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności istotnego z uwagi na poprawę przepustowość międzywala, czy zapewnienie bezpieczeństwa ludności. Stan własności gruntów bardzo często jest zagadnieniem, które stwarza duże problemy i może stanowić istotną przeszkodę podczas wydawania decyzji nakazującej wycinkę roślinności. W związku z powyższym stan własności gruntów stanowi kryterium uwzględnione podczas analizy wariantowej miejsc wymagających usunięcia roślinności, gdzie jednym z wariantów będą miejsca wymagające usunięcia roślinności zlokalizowane tylko na gruntach Skarbu Państwa, z wyłączeniem gruntów prywatnych. 8. ROZPATRYWANE WARIANTY WYCINKI Dla wykonywanych prognoz i analiz przyjęto cztery główne warianty utrzymania międzywala o różnym zakresie prowadzenia wycinki drzew i krzewów, nasadzeń i pozostawienia roślinności. W trakcie prowadzonych prac powstały podwarianty, a w trakcie prac nad nimi przeanalizowano następujące scenariusze stanu i zmian pokrycia międzywala roślinnością: Integrated Engineering Sp. z o. o. 68
wariant 0a stan aktualny (bez przeprowadzenia wycinek); wariant 0b hipotetyczny stan wzrostu roślinności w międzywalu (bez przeprowadzenia wycinek); wariant Ia całkowita wycinka wszystkich drzew i krzewów na obszarze międzywala na analizowanym obszarze rzeki; wariant Ib całkowita wycinka wszystkich drzew i krzewów na obszarze międzywala na analizowanym obszarze rzeki na terenach należących do Skarbu Państwa w zarządzie RZGW w Warszawie; wariant II wycinka według wstępnie wytypowanych obszarów do wycinki; wariant IIa wycinka według wstępnie wytypowanych obszarów wyłącznie na gruntach Skarbu Państwa w zarządzie RZGW w Warszawie; wariant IIb wycinka według wstępnie wytypowanych obszarów z wyłączeniem terenów obejmujących rezerwaty; wariant IIc wycinka według wstępnie wytypowanych obszarów z wyłączeniem terenów obejmujących rezerwaty i parki krajobrazowe; wariant III wycinka na obszarach wstępnie wytypowanych z wyłączeniem terenów nie spełniających ustalonych kryteriów; Dodatkowo jako wariant pomocniczy (wariant IV) wykonano model obrazujący warunki hydrodynamiczne po dokonaniu proponowanych nasadzeń w celu sprawdzenia ich wpływu na przepustowość. Do prac obliczeniowych wykorzystano model hydrauliczny Wisły sporządzony na potrzeby Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej. Etap III. Model wykonany został w programie Hec Ras. Model został zaktualizowany na podstawie inwentaryzacji terenowej i najnowszych dostępnych ortofotomap. Jako wariant proponowany do realizacji przyjęto wariant III. 8.1. WARIANT 0a Wariant 0a obejmował analizy i obliczenia wykonywane dla obecnego stanu roślinności jaka znajduje się w międzywalu bez wykonywania wycinek. Obliczenia wykonywane dla wariantu 0a były punktem odniesienia do interpretacji wyników otrzymanych w pozostałych wariantach. Stan obecny pokrycia międzywala roślinnością odzwierciedlono w modelu za pomocą współczynników szorstkości, przyjętych na podstawie przeprowadzonej kalibracji i zaprezentowanych w tabeli 14. Integrated Engineering Sp. z o. o. 69
8.2. WARIANT 0b Wariant 0b wykonano w celu wykonania analiz dla sytuacji teoretycznej, w której wszelkie prace związane z utrzymaniem roślinności w międzywalu zostałyby zaniedbane co doprowadziłoby do dalszego zarastania międzywala. Dla tego wariantu przyjęto następujące założenia: tereny, które obecnie porasta trawa, bądź są użytkowane jako pola uprawne zachowałyby swój charakter więc współczynniki szorstkości n Manninga dla tych terenów pozostały bez zmian w stosunku do współczynników zastosowanych w wariancie 0a; tereny zakrzewione i porośnięte przez lasy w wyniku zaniechania wszelkich prac zarastają i dla nich przyjęto ten sam współczynnik 0,14 odpowiadający terenom porośniętym przez las bardzo gęsty, analogiczny współczynnik został przyjęty dla nieużytków. Wariant 0b dotyczył całego analizowanego odcinka Wisły. 8.3. WARIANT Ia Wariant Ia obejmował analizy i obliczenia wykonywane dla całkowitej wycinki wszystkich drzew i krzewów znajdujących się w obszarze międzywala na całym analizowanym odcinku Wisły. Powierzchnia wycinki wynosiła dla tego wariantu 13 737 ha. 8.4. WARIANT Ib Wariant Ib był ograniczeniem wariantu Ia, dla którego przyjęto dodatkowe kryterium jakim był stan własności gruntów. Przyjęto, że całkowita wycinka wszystkich drzew i krzewów zostanie wykonana na terenach znajdujących się w międzywalu i jednocześnie należących do Skarbu Państwa, a będących pod zarządem Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie wg otrzymanego od Zamawiającego spisu działek. Powierzchnia wycinki wynosi dla tego wariantu 9 288 ha 8.5. WARIANTY II, IIa, IIb, IIc Warianty IIa, IIb i IIc obejmowały analizy i obliczenia wykonywane dla wstępnie zaproponowanych obszarów, które zostały wskazane na wcześniejszym etapie prac. Wstępnie zaproponowane obszary przyjęto jako wariant II. Wskazane w wariancie II obszary wybrano analizując następujące kryteria: 1. Szerokość międzywala Wisły; Integrated Engineering Sp. z o. o. 70
2. Występowanie roślinności w międzywalu istotnie zwiększającej opory ruchu; 3. Miejsca potencjalnie zatorogenne; 4. Lokalizacja miejscowości; 5. Lokalizacja mostów; Wariant IIa uszczegóławiał wariant II w zakresie kryterium dotyczącym własności gruntów, Warianty IIb i IIc uszczegóławiały w zakresie kryterium dotyczącym obszarów chronionych. Wariant IIa obejmował tereny wstępnie wytypowane do wycinki, a znajdujące się jednocześnie na terenach należących do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie. Jest to obszar o powierzchni 647,05 ha. Wariant IIb obejmował tereny wstępnie wytypowane do wycinki, z których wyłączono tereny znajdujące się na obszarze rezerwatów. Wstępnie wytypowane obszary do wycinki obejmowały swym zasięgiem tereny znajdujące się w obrębie rezerwatów: Rezerwat Łachy Brzeskie, Rezerwat Wyspy Świderskie, Rezerwat Ławice Kiełbińskie, Rezerwat Kępy Kazuńskie i Rezerwat Kępa Antonińska. Po wyłączeniu obszarów znajdujących się w obrębie w/w rezerwatów tereny proponowane do wycinki w wariancie IIb mają powierzchnię 621,34 ha. Wariant IIc był rozszerzeniem kryterium dotyczącym wyłączenia terenów chronionych. Dodatkowo w stosunku do wariantu IIb wyłączono z wycinek tereny obejmujące parki krajobrazowe. Wstępnie wytypowane obszary do wycinki obejmowały swym zasięgiem tereny znajdujące się w obrębie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Po wyłączeniu tych obszarów tereny proponowane do wycinki w wariancie IIc mają łączną powierzchnię 567,88 ha. Wykaz wstępnie wytypowanych obszarów roślinności do usunięcia (wg wariantu II) przedstawiono w tabeli 16. Zestawienie terenów wytypowanych do wycinki w/w wariantach zaprezentowano w tabeli 17. Integrated Engineering Sp. z o. o. 71
Tabela 16. Wykaz wstępnie wytypowanych obszarów roślinności do usunięcia (wg wariantu II) Lp. Kilometraż Wisły Strona Zatory Most Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Średnia ważona wartość wsp. szorstkości Prędkość przepływu wody powodziowej w międzywalu Miejsce typowane przez RZGW Rezerwat Uwagi 1 2 3 295.20-297.40 316.40-317.10 318.40-319.00 L TAK NIE L NIE NIE ok. 900 m, zawężona w stosunku do odc. sąsiednich 920-1200 m, zawężona w stosunku do odc. sąsiednich bardzo zawężona, od 450 do 260 m 0.074-0.085 W NIE NIE zawężona, ok. 720 m znacznie zawężona, 220-320 m 0.065 nieznacznie większa niż wartość średnia, ok. 1.2 m/s TAK NIE duże zawężenie przekroju czynnego koryta zawężona, 300-360 m 0.066-0.10 zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zawężenie przekroju czynnego koryta powyżej wskazanego miejsca prędkość spada znacznie poniżej wartości średniej - 0.7 m/s NIE NIE duża, zarośnięta wyspa, zawężenie przekroju czynnego koryta, blokowanie przepływu na wejściu w zewnętrzny łuk zakola rzeki 4 318.00-322.20 L TAK NIE zmienna szerokość wahająca się od 730 m na początku i końcu obszaru do 1100 m w środkowej części w górnej części zawężona (220-320 m), w środkowej i dolnej: 400-500 m 0.07-0.10 w środkowej części obszaru gwałtowny spadek prędkości od wartości większych niż 1 m/s do 0.8 m/s TAK NIE miejsce zlokalizowane na zakolu rzeki, w górnej części zawężenie przekroju czynnego koryta, w górnej i dolnej części zawężenie międzywala 5 330.60-331.70 L pon. NIE przeciętna, ok. 1000-1100 m zawężona, 280-380 m 0.09-0.12 mniejsza niż wartość średnia, wynosi około 0.85 m/s TAK NIE miejsce zlokalizowane na krętym odcinku rzeki, na wysokości ujścia Krępianki - możliwość blokowania odpływu 6 331.10-332.40 W pon. NIE ok. 900 m częściowo zawężona 270-320 m, na krótkim odcinku 400-420 m 0.055 zbliżona do prędkości średniej TAK NIE wyspa usytuowana na wysokości ujścia Krępianki przy prawym brzegu, powoduje zawężenie przekroju czynnego koryta 7 334.00-335.30 W pow. NIE międzywale rozszerza się od 930 m na początku wytypowanego miejsca do 1300 m na końcu bardzo zawężona do ok. 230 m, powyżej i poniżej 500-600 m 0.07 prędkość na wysokości wyspy spada poniżej wartości średniej i wynosi około 0.8 m/s TAK NIE szereg zarośniętych wysp na prawym brzegu znacznie wcina się w koryta rzeki powodując b. duże zawężenie p. czynnego koryta 8 9 10 11 12 13 14 341.00-342.00 342.70-344.30 344.70-345.80 355.00-357.20 357.00-357.80 358.40-359.30 359.60-360.60 W, P TAK NIE duża, 1700-2200 m 260-380 m 0.067-0.077 P, W, L TAK NIE W TAK NIE L NIE NIE P NIE NIE znacznie zawężona, od szer. powyżej 1000 m do 770 m brak wału na lewym brzegu powoduje rozległy zalew o szer. powyżej 2000 m górna część obszaru zlokalizowana na zawężonym odcinku o szer. 750 m, w dolnej części brak wałów po obu stronach rzeki, szerokość między wysokimi brzegami wynosi 1100-1300 m brak wałów, szer. między wys. brzegami 1000-1100 m 280-350 m 0.09, 0.05, 0.06 normalna, 400-550 m 0.042 zmienna, występują odc. zawężone 290-340 m i odc. szerokie 430-470 m 330-400 m 0.06-0.10 W NIE NIE powyżej przeciętnej, 1300 m 310-370 m 0.045 L NIE NIE brak wału na lewym brzegu, szer. między wałem i wysokim brzegiem 1000-1100 m z uwagi na szerokie międzywale prędkość jest mała ok. 0.5 m/s zbliżona do prędkości średniej, powyżej obszaru, z uwagi na bardzo szerokie międzywale prędkość jest mała ok. 0.5 m/s z uwagi na brak wału na lewym brzegu i rozległy zalew prędkość spada do 0.5 m/s NIE NIE zawężenie przekroju czynnego koryta TAK NIE 0.06-0.10 0.8-1 m/s TAK NIE nieznacznie mniejsza od prędkości średniej poniżej prędkości średniej, 0.75-0.85 m/s 330-400 m 0.05-0.12 0.9-1 m/s TAK NIE wytypowane obszary zlokalizowane zostały w miejscu dużego zawężenia międzywala TAK NIE blokowanie przepływu na zewnętrznym łuku zakola rzeki TAK NIE znaczne zawężenie międzywala w górnej części obszaru i powyżej, roślinność porastająca lewy brzeg wcina się w koryto powodując zawężenie przekroju czynnego koryta roślinność wcina się w koryta powodując zawężenie przekroju czynnego koryta, na część obszaru wydana została decyzja na wycinkę ale nie została wykonana TAK NIE zarośnięta wyspa powoduje zawężenie p. czynnego koryta roślinność na lewym brzegu mocno wkracza w koryto powodując zawężenie przekroju czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 72
Lp. Kilometraż Wisły Strona Zatory Most Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Średnia ważona wartość wsp. szorstkości Prędkość przepływu wody powodziowej w międzywalu Miejsce typowane przez RZGW Rezerwat Uwagi 15 361.00-361.90 P NIE NIE brak wałów, szer. między wys. brzegami 1100 m 240-350 m 0.08-0.12 0.8-1 m/s TAK NIE znaczne zawężenie p. czynnego koryta 16 363.50-365.10 L TAK NIE 950-1650 m, brak wału na lewym brzegu w górnej części ok. 400 m, w dolnej znaczne zawężenie do 250 m 0.09-0.12 poniżej prędkości średniej, 0.7-0.9 m/s NIE NIE wewnętrzny łuk zakola rzeki, w dolnej części wyznaczonego obszaru zawężenie p. czynnego koryta 17 367.10-369.30 L NIE NIE przeciętna, 1000 m zawężona, 220-350 m 0.12 w górnej części obszaru prędkość odpowiada prędkości średniej, w dolnej części gdzie zlokalizowane są wyspy spada do 0.7 m/s TAK NIE zawężenie przekroju czynnego koryta, na wysokości dolnej części obszaru zlokalizowane wyspy na środku koryta, blokowanie przepływu 18 368.90-369.90 W NIE NIE przeciętna, 1000-1100 m 280-400 m 0.06 poniżej prędkości średniej, 0.7 m/s TAK NIE zarośnięte wyspy w nurcie rzeki, blokowanie przepływu, na wytypowane wyspy wydana została decyzja na wycinkę ale nie została wykonana 19 374.30-376.90 L NIE pow. przeciętna, 1000-1200 m zawężona, 200-340 m 0.08-0.10 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta 20 375.90-377.10 P NIE NIE przeciętna, 1000 m zawężona, 240-380 m 0.10-0.14 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE NIE roślinność wkracza w koryto powodując zawężenie p. czynnego koryta 21 384.70-385.60 W TAK NIE przeciętna, 1000-1100 m w połowie wyspy znacznie zawężona z 500 m do 300 m 0.066-0.087 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE duża, bardzo zarośnięta wyspa na środku koryta, zawężenie p. czynnego koryta 22 391.70-392.10 P NIE TAK 900-950 m zawężona, 250-340 m 0.14 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE NIE bardzo zarośnięty teren powyżej i poniżej mostu, blokowanie przepływu, zawężenie światła mostu 23 395.40-396.20 W TAK NIE przeciętna, 1000-1100 m normalna, 400-500 m 0.07 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE NIE bardzo zarośnięta wyspa na środku koryta, utrudnienie spływu lodu 24 410.80-411.30 W TAK NIE brak wału na prawym brzegu, szer. od wału do wysokiego brzegu ok. 2000 m normalna, 400-500 m, przekrój poprzecinany wyspami i piaszczystymi łachami 0.045 poniżej prędkości średniej, 0.6-0.7 m/s TAK NIE szereg zarośniętych wysp i piaszczystych łach w korycie, utrudnienie spływu lodu 25 411.50-412.10 W TAK NIE duża, 1200-1600 m, bezpośrednio poniżej zawężona do 870 m normalna, 400-500 m, przekrój poprzecinany wyspami i piaszczystymi łachami 0.04 poniżej prędkości średniej, 0.7-0.9 m/s TAK NIE szereg zarośniętych wysp i piaszczystych łach w korycie, utrudnienie spływu lodu, zwężenie międzywala bezpośrednio poniżej (podpiętrzenie wód powodziowych) 26 412.60-414.70 L TAK NIE przeciętna, 1000-1200 m, bezpośrednio powyżej zawężona do 870 m duża 450-580 m 0.056-0.078 1-1.2 m/s TAK NIE odc. wybitnie zatorogenny, zawężenie międzywala bezpośrednio powyżej obszaru 27 416.50-417.20 W TAK NIE 1100-1400 m duża, 700 m, przekrój poprzecinany wyspami i łachami 0.057 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE odc. wybitnie zatorogenny, zarośnięta wyspa w nurcie rzeki, wraz z licznymi łachami utrudnia spływ lodu 28 417.50-418.70 P TAK NIE 950-1200 m ok. 500 m, liczne łachy piaszczyste 0.07 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE roślinność wkraczająca w koryto wraz z licznymi łachami utrudnia spływ lodu 29 30 31 421.00-422.50 422.40-423.20 425.60-425.90 P pow. NIE przeciętna, 1000 m zawężona, 220-310 m 0.12 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zawężenie przekroju czynnego koryta L NIE NIE 960 m zawężona, 270-350 m 0.10 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zawężenie przekroju czynnego koryta W NIE NIE brak wału na lewym brzegu, zalew o szer. >2000 m 250 m 0.05 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE wyspa zlokalizowana w pobliżu ujęcia wody do EC Kozienice, wyspa wraz z sąsiednimi łachami powoduje zawężenie p. czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 73
Lp. Kilometraż Wisły Strona Zatory Most Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Średnia ważona wartość wsp. szorstkości Prędkość przepływu wody powodziowej w międzywalu Miejsce typowane przez RZGW Rezerwat Uwagi 32 434.60-435.00 W NIE NIE brak wału na lewym brzegu, zalew o szer. >2000 m 310 m 0.05 poniżej prędkości średniej, 0.7 m/s TAK NIE kręty odc. rzeki, wyspa wraz z łachą piaszczystą zawęża p. czynny koryta 33 34 35 36 37 439.80-440.40 447.80-449.00 449.50-450.80 453.60-454.50 454.70-456.30 W NIE NIE przeciętna, 900-1200 zawężona z 500 m do 330 m 0.058 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE kręty odc. rzeki, zawężenie p. czynnego koryta L TAK NIE 1100-1200 m 250-400 m, łachy w korycie 0.10 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE W TAK NIE duża, 1300-1700 zawężona, 220-300 m 0.07 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE P NIE NIE 950-1400 m, bezpośrednio poniżej znaczne zawężenie do 790 m P NIE NIE przeciętna, 1000-1200 m roślinność wkracza w koryto powodując zawężenie p. czynnego koryta, liczne łachy piaszczyste w korycie duża zarośnięta wyspa w korycie razem z łachami powoduje znaczne zawężenie p. czynnego koryta i blokowanie przepływu 320-430 m 0.067 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE bezpośrednio poniżej obszaru znaczne zawężenie międzywala 400-450 m, przekrój przecina duża łacha piaszczysta 0.14 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE wąski pas między korytem i wałem porośnięty gęstą roślinnością stwarza zagrożenie dla wału, dodatkowo duża łacha w nurcie powoduje zawężenie p. czynnego koryta 38 463.90-464.50 L TAK NIE duża, 1600 m 400-500 m, przekrój poprzecinany łachami piaszczystymi 0.05 nieznacznie poniżej prędkości średniej TAK NIE zarośnięta wyspa zlokalizowana na zewnętrznym łuku zakola rzeki, utrudnienie swobodnego przepływu wód 39 469.70-471.00 L, W TAK NIE duża, 1200-1700 m 400-500 m, przekrój poprzecinany łachami piaszczystymi 0.10-0.12, 0.056 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE obszary zlokalizowane na zakolu rzeki, duża wyspa w nurcie rzeki, utrudnienie swobodnego przepływu wód 40 41 42 43 472.00-472.50 475.60-476.50 476.80-477.20 479.40-480.20 L TAK NIE duża, 1800 m zawężona, 200-300 m 0.06 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE L, W TAK TAK 1200-1300 m zawężona, 320-380 m 0.07-0.09, 0.043 duża łacha piaszczysta powoduje zawężenie p. czynnego koryta nieznacznie powyżej prędkości średniej TAK NIE zawężenie światła mostu, zawężenie p. czynnego koryta P NIE TAK przeciętna, 1000-1100 m 200-350 m, łachy piaszczyste 0.075 powyżej prędkości średniej, 1.4 m/s TAK TAK zawężenie światła mostu, zawężenie p. czynnego koryta szczególnie na wysokości mostu do 200 m W pon. NIE 850-1100 m 270-500 m 0.064 powyżej prędkości średniej, 1.4 m/s TAK TAK duża wyspa w korycie rzeki, zawężenie p. czynnego koryta 44 484.8-485.80 P pon. NIE przeciętna, 1000 m zawężona, 230-320 m 0.083 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE obszar zlokalizowany na wewnętrznym łuku zakola rzeki, zawężenie p. czynnego koryta 45 486.20-487.40 P TAK NIE przeciętna, 1000-1100 m 370-430 m 0.10 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s NIE NIE roślinność wkracza w koryto powodując jego zawężenie, duża łacha piaszczysta blokuje przepływ 46 487.60-488.10 L TAK NIE przeciętna, 1100-1200 m zawężona, 250-300 m 0.12 powyżej prędkości średniej, 1.5 m/s NIE TAK roślinność wkracza w koryto powodując jego zawężenie 47 498.70-499.50 P TAK NIE duża, 1400-1500, brak wału na prawym brzegu 320-500 m, przekrój przecina duża łacha piaszczysta 0.055-0.07 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE duża łacha piaszczysta powoduje zawężenie p. czynnego koryta, utrudnienie swobodnego przepływu wód 48 499.00-500.40 L TAK NIE duża, 1300-1500, brak wału na prawym brzegu 350-450 m, przekrój przecina duża łacha piaszczysta 0.06 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE duża łacha piaszczysta powoduje zawężenie p. czynnego koryta, utrudnienie swobodnego przepływu wód 49 50 503.10-504.90 504.60-505.00 P pon. NIE duża, 1300 m zawężona, 240-260 m 0.065 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE znaczne zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa L TAK NIE 1200-1300 m zawężona, 240-320 m 0.120 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa Integrated Engineering Sp. z o. o. 74
Lp. Kilometraż Wisły Strona Zatory Most Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Średnia ważona wartość wsp. szorstkości Prędkość przepływu wody powodziowej w międzywalu Miejsce typowane przez RZGW Rezerwat Uwagi 51 505.50-508.30 P pow. TAK 850-1000 m zawężona, 230-300 m 0.08-0.14 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu 52 53 54 505.70-506.20 508.90-509.70 510.70-511.80 L pow. NIE 1000 m zawężona, 300 m 0.080 powyżej prędkości średniej, 1.2 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa L NIE NIE b. mała, 600-700 m zawężona, 230-300 m 0.08-0.12 powyżej prędkości średniej, 1.2-1.7 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa P NIE TAK b. mała, 600 m zawężona, 250-300 m 0.06-0.12 duża, 1.7-2 m/s TAK NIE obszar zlokalizowany między dwoma mostami, zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa 55 514.10-515.60 P pon. TAK b. mała, 600 m zawężona, 250-350 m 0.06-0.12 duża, 1.6-1.7 m/s TAK NIE obszar zlokalizowany między dwoma mostami, zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa 56 516.50-520.40 L TAK TAK 750-1100 m zawężona, 240-370 m 0.08-0.14 duża, 1.4-1.8 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu 57 520.00-524.80 P TAK TAK 750-1000 m zawężona, 250-400 m 0.08-0.14 powyżej prędkości średniej, 1.2-1.4 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu 58 59 60 61 62 63 520.80-521.20 521.50-523.70 524.00-526.60 525.60-526.00 527.10-527.70 528.60-529.00 L TAK NIE mała, 750-780 m zawężona, 320-350 m 0.12 powyżej prędkości średniej, 1.2-1.3 m/s NIE NIE L TAK TAK 700-1000 m zawężona, 270-400 m 0.08-0.12 powyżej prędkości średniej, 1.2-1.3 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, wąski pas między korytem i wałem gęsto porośnięty roślinnością stwarza zagrożenie dla wału zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu L TAK NIE 800-1300 m 240-500 m 0.06-0.14 1.0-1.2 m/s TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa P pon. NIE przeciętna, 900-1000 m 220-400 m 0.12 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa W TAK NIE 1200 m 360 m 0.045 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE W TAK NIE 930-1180 m 380-550 m 0.05 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK TAK zarośnięta wyspa w korycie powoduje zawężenie p. czynnego koryta duża wyspa w nurcie rzeki, blokowanie swobodnego przepływu wód 64 528.70-533.40 L TAK NIE 960-1100 m 260-500 m, liczne wyspy w nurcie rzeki zawężają szer. przekroju 0.08-0.14 0.9-1.2 m/s TAK nieznaczni e TAK wewnętrzny łuk zakola rzeki, w dolnej części wyznaczonego obszaru zawężenie międzywala (podpiętrzanie wód powodziowych) 65 530.10-532.10 W TAK NIE przeciętna, 1000-1100 m 260-350 m 0.05 prędkość zbliżona do prędkości średniej, powyżej spada do 0.8-0.9 m/s NIE TAK duża zarośnięta wyspa w korycie powoduje znaczne zawężenie p. czynnego koryta i blokowanie przepływu 66 67 68 69 533.20-535.40 536.60-538.60 541.90-542.30 545.60-546.20 P TAK NIE 920-960 m, zawężony odcinek międzywala 400-500, wzdłuż całego odcinka duże wyspy w nurcie rzeki 0.10-0.14 1.0-1.2 m/s TAK TAK P TAK NIE przeciętna, 1000-1100 m zawężona, 230-370 0.06-0.10 1.0-1.2 m/s TAK częściowo TAK wąski pas między korytem i wałem porośnięty gęstą roślinnością stwarza zagrożenie dla wału zawężenie p. czynnego koryta W TAK NIE 1200 m zawężona, 330 m 0.12 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE TAK roślinność wkracza w koryto powodując jego zawężenie W TAK NIE 1100-1200 370-400 m 0.065 0.8-1.0 m/s TAK TAK duża zarośnięta wyspa w nurcie rzeki, blokowanie przepływu Integrated Engineering Sp. z o. o. 75
Lp. Kilometraż Wisły Strona Zatory Most Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Średnia ważona wartość wsp. szorstkości Prędkość przepływu wody powodziowej w międzywalu Miejsce typowane przez RZGW Rezerwat Uwagi 70 71 72 73 74 75 76 77 78 548.30-550.10 548.30-550.10 551.60-551.90 552.00-552.70 571.90-572.50 573.40-573.70 575.50-577.00 577.10-578.5 587.00-588.00 L TAK TAK P TAK TAK 1100-1400 m pow. mostu, pon. mostu brak wału na prawym brzegu, ujście Narwi, rozległy zalew 1100-1400 m pow. mostu, pon. mostu brak wału na prawym brzegu, ujście Narwi, rozległy zalew 350-430 m 0.10 poniżej prędkości średniej, 0.5 m/s TAK NIE 350-430 m 0.12 poniżej prędkości średniej, 0.5 m/s NIE częściowo TAK zawężenie p. czynnego koryta powyżej mostu, zawężenie światła mostu zawężenie p. czynnego koryta poniżej mostu, zawężenie światła mostu L NIE TAK zawężona, 450 m 350 m 0.10 Powyżej prędkości średniej, 1.3 m/s NIE NIE zawężenie p. czynnego koryta i międzywala powyżej mostu L NIE TAK zawężona, 660 m 400 m 0.12 Powyżej prędkości średniej, 1.5 m/s NIE NIE zawężenie p. czynnego koryta i międzywala poniżej mostu W TAK NIE 1500-1700 m 400-480 m występują łachy 0.041 Poniżej prędkości średniej, 0.8 m/s TAK NIE W TAK NIE 1700-1800 m ok. 600 m występują łachy 0.55 Poniżej prędkości średniej, 0.8 m/s NIE NIE L TAK NIE 1400-1450 m 380-500 m 0.12 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE NIE zawężenie p. czynnego koryta W TAK NIE 1200-1300 m 500-600 m 0.06 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK NIE zarośnięte wyspy w korycie powodują zawężenie p. czynnego koryta w stosunku do odcinka rzeki powyżej i poniżej zarośnięta wyspa w nurcie rzeki, zawężenie p. czynnego koryta w stosunku do odcinka rzeki powyżej i poniżej zarośnięte wyspy w nurcie rzeki, blokowanie przepływu, zawężenie p. czynnego koryta w stosunku do odcinka rzeki powyżej i poniżej W TAK TAK przeciętna 1100-1200 m 400-500 m liczne łachy i wyspy 0.051 powyżej prędkości średniej, 1.1 m/s NIE NIE zarośnięta wyspa w rejonie mostu 79 588.80-589.80 W TAK NIE przeciętna 1100-1200 m 500-550 m 0.049 poniżej prędkości średniej, 0.8 m/s TAK NIE zarośnięta wyspa, ograniczająca p. czynny, poniżej wyspy zawężenie p. czynnego, powyżej odcinek zatorogenny 80 598.00-600.00 L TAK NIE przeciętna i duża 1000-1500 m 400-500 m 0.10 prędkość zbliżona do prędkości średniej NIE NIE proponowane miejsca w sąsiedztwie zarośniętych wysp w korycie typowanych przez RZGW do wycinki. Wycięcie na brzegu - ochrona wysp i wału na lewym brzegu 81 598.10-599.00 W TAK NIE przeciętna ok. 1000-1100 m 350-700m 0.05 prędkość zbliżona do prędkości średniej TAK TAK * średnia wartość prędkości wody powodziowej mieszczącej się w międzywalu, na całym analizowanym odcinku Wisły wynosi około 1 m/s zarośnięta wyspa wchodząca pomiędzy dwie inne zarośnięte wyspy, zawężająca przekrój koryta * średnia ważona wartość współczynników szorstkości odpowiada średniej ważonej wartości dla koryta głównego w przypadku lokalizacji miejsca wycinki na wyspie, a w przypadku lokalizacji miejsca wycinki na prawym lub lewym brzegu - średniej ważonej dla danego brzegu * pow. - powyżej * pon. - poniżej * zatory - miejsca potencjalnie zatorogenne Integrated Engineering Sp. z o. o. 76
Tabela 17. Zestawienie miejsc proponowanych do wycinki w wariantach II, IIa, IIb i IIc Lp. Kilometraż Wisły Strona Powierzchnia [ha] rzeki* Wariant II Wariant IIa Wariant IIb Wariant IIc 1 295.20-297.40 L 29,93 29,93 29,93 29,93 2 316.40-317.10 L 4,82 4,82 4,82 4,82 3 318.40-319.00 W 4,24 4,24 4,24 4,24 4 318.00-322.20 L 19,50 19,00 19,50 19,50 5 330.60-331.70 L 7,31 7,31 7,31 7,31 6 331.10-332.40 W 8,47 8,47 8,47 8,47 7 334.00-335.30 W 6,58 6,58 6,58 6,58 8 341.00-342.00 W, P 3,31 3,31 3,31 3,31 9 342.70-344.30 L, W, P 12,52 12,37 12,52 12,52 10 344.70-345.80 W 10,10 10,10 10,10 10,10 11 355.00-357.20 L 17,47 16,12 17,47 0,00 12 357.00-357.80 P 9,41 9,41 9,41 0,00 13 358.40-359.30 W 5,75 5,75 5,75 0,00 14 359.60-360.60 L 5,86 3,33 5,86 0,00 15 361.00-361.90 P 5,86 5,86 5,86 0,00 16 363.50-365.10 L 6,69 5,47 6,69 0,00 17 367.10-369.30 L 16,66 16,66 16,66 14,24 18 368.90-369.90 W 11,13 11,13 11,13 11,13 19 374.30-376.90 L 12,47 12,47 12,47 12,47 20 375.90-377.10 P 3,78 3,78 3,78 3,78 21 384.70-385.60 W 27,12 27,12 27,12 27,12 22 391.70-392.10 P 4,64 4,64 4,64 4,64 23 395.40-396.20 W 10,41 10,41 10,41 10,41 24 410.80-411.30 W 9,68 9,68 9,68 9,68 25 411.50-412.10 W 4,96 4,96 4,96 4,96 26 412.60-414.70 L 12,09 12,09 12,09 12,09 27 416.50-417.20 W 12,85 12,85 12,85 12,85 28 417.50-418.70 P 6,63 6,63 6,63 6,63 29 421.00-422.50 P 9,78 9,78 9,78 9,78 30 422.40-423.20 L 3,64 3,64 3,64 3,64 31 425.60-425.90 W 1,08 1,08 1,08 1,08 32 434.60-435.00 W 4,61 4,61 4,61 4,61 33 439.80-440.40 W 2,88 2,88 2,88 2,88 34 447.80-449.00 L 9,22 9,22 9,22 9,22 35 449.50-450.80 W 23,51 23,51 23,51 23,51 36 453.60-454.50 P 6,48 6,48 6,48 6,48 37 454.70-456.30 P 4,33 4,33 4,33 4,33 38 463.90-464.50 L 11,96 11,96 11,96 11,96 39 469.70-471.00 L, W 15,51 15,51 15,51 15,51 40 472.00-472.50 L 2,99 2,99 2,99 2,99 41 475.60-476.50 L, W 5,35 5,35 5,35 5,35 42 476.80-477.20 P 2,80 2,80 0,00 0,00 43 479.40-480.20 W 4,16 4,16 0,00 0,00 44 484.80-485.80 P 6,12 6,12 6,12 6,12 Integrated Engineering Sp. z o. o. 77
Lp. Kilometraż Wisły Strona Powierzchnia [ha] rzeki* Wariant II Wariant IIa Wariant IIb Wariant IIc 45 486.20-487.40 P 6,89 6,89 6,89 6,89 46 487.60-488.10 L 2,09 2,09 0,00 0,00 47 498.70-499.50 P 3,48 3,48 3,48 3,48 48 499.00-500.40 L 3,83 3,83 3,83 3,83 49 503.10-504.90 P 3,23 3,23 3,23 3,23 50 504.60-505.00 L 0,90 0,90 0,90 0,90 51 505.50-508.30 P 3,01 3,01 3,01 3,01 52 505.70-506.20 L 10,60 10,60 10,60 10,6 53 508.90-509.70 L 2,97 1,88 2,97 2,97 54 510.70-511.80 P 8,10 0,00 8,10 8,10 55 514.10-515.60 P 7,39 2,07 7,39 7,39 56 516.50-520.40 L 21,69 21,69 21,69 21,69 57 520.00-524.80 P 10,50 10,50 10,50 10,50 58 520.80-521.20 L 2,78 2,78 2,78 2,78 59 521.50-523.70 L 11,15 9,55 11,15 11,15 60 524.00-526.60 L 11,19 10,39 11,19 11,19 61 525.60-526.00 P 5,17 5,17 5,17 5,17 62 527.10-527.70 W 1,69 1,69 1,69 1,69 63 528.60-529.00 W 4,90 4,90 0,00 0,00 64 528.70-533.40 L 20,30 4,07 15,34 15,34 65 530.10-532.10 W 8,80 8,80 0,00 0,00 66 533.20-535.40 P 10,32 10,32 0,00 0,00 67 536.60-538.60 P 11,73 11,73 6,83 6,83 68 541.90-542.30 W 2,08 2,08 0,00 0,00 69 545.60-546.20 W 7,93 7,93 0,00 0,00 70 548.30-550.10 L 5,48 3,84 5,48 5,48 71 548.30-550.10 P 5,43 4,76 2,94 2,94 72 551.60-551.90 L 3,33 1,25 3,09 3,09 73 552.00-552.70 L 9,53 0,98 8,55 8,55 74 571.90-572.50 W 4,49 4,49 4,49 4,49 75 573.40-573.70 W 6,19 6,19 6,19 6,19 76 575.50-577.00 L 8,38 8,38 8,38 8,38 77 577.10-578.50 W 20,18 20,18 20,18 20,18 78 587.00-588.00 W 12,35 12,35 12,35 12,35 79 588.80-589.80 W 15,25 15,25 15,25 15,25 80 598.00-600.00 L 10,87 10,87 0,00 0,00 81 598.10-599.00 W 10,02 10,02 0,00 0,00 Powierzchnia całkowita 698,88 647,05 621,34 567,88 * - L- lewy brzeg, W wyspa, P prawy brzeg Integrated Engineering Sp. z o. o. 78
8.6. WARIANT III Wariant III został przyjęty jako wariant proponowany do realizacji wycinki i jako podstawa do projektu programu wycinki dla odcinka Wisły na terenie RZGW Warszawa. Wytypowania obszarów roślinności do usunięcia i do nasadzeń dokonano na podstawie zgromadzonych materiałów i analizy własnej, w tym danych przekazanych przez Zamawiającego obejmujących: obszary roślinności wskazane przez RZGW w Warszawie do usunięcia, zestawienie miejsc potencjalnie zatorogennych, wycinek wykonanych w latach ubiegłych. W celu wskazania miejsc wymagających usunięcia roślinności w wariancie III wykorzystano szczegółowe kryteria, opisane w rozdziale 7. Punktem wyjściowym do analiz były wstępnie wytypowane obszary do wycinki wg wariantu II wskazane wg kryteriów opisanych w rozdziale 8.5. Podstawą do precyzyjnego wskazania miejsc proponowanych do wycinki było modelowanie odcinka rzeki z proponowanymi obszarami wycinki, a także wyniki obliczeń modelu stworzonego dla wcześniejszych wariantów. Wyniki modelowania wskazały jakie są możliwości zwiększenia przepustowości i spadku rzędnej lustra wody, na danych odcinkach, spowodowanych wycinką roślinności porastającej międzywale. Dla wariantu III, kryterium przepustowości opierało się o te obliczenia. W wariancie III zarekomendowano do potencjalnej wycinki tereny dla których otrzymano wyniki wskazujące na zwiększenie przepustowości. Wyboru terenów w obrębie każdego odcinka rzeki dokonywano na podstawie indywidualnych analiz. Ze względu na ochronę cennych przyrodniczo terenów, starano się aby powierzchnia wycinki była możliwie jak najmniejsza i jednocześnie by efekty zaproponowanych wycinek były możliwie jak największe. Na każdym z odcinków wskazanych do wycinki celem była również likwidacja warunków sprzyjających powstawaniu zatorów lodowych. Przeprowadzono kilka symulacji dla różnego położenia i powierzchni terenów wybranych na poszczególnych obszarach i wybrano takie warianty, które były optymalne ze względu na w/w założenia. Integrated Engineering Sp. z o. o. 79
9. PROJEKT PROGRAMU WYCINKI DRZEW I KRZEWÓW NA OBSZARACH SZCZEGÓLNEGO ZAGROŻENIA POWODZIĄ - CHARAKTERYSTYKA MIEJSC PROPONOWANYCH DO WYCINKI Projektowany Program wycinki drzew i krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią dla RZGW Warszawa obejmuje planowe działanie zmierzające do uzyskania właściwej struktury powierzchni roślinności na opisanych poniżej obszarach. Wycinka, utrzymanie roślinności i nasadzenia mogą być prowadzone na wszystkich obszarach lub na wybranych. Aby osiągnąć zakładane efekty należy przeprowadzić wycinkę na wszystkich proponowanych miejscach w obrębie danego obszaru. Wycinka na mniejszej liczbie miejsc w obrębie obszaru jest możliwa, jednak wywoła mniejszy wpływ na stan wód powodziowych. W projekcie wycinki, opartym na wariancie III, wybrano miejsca na podstawie kryteriów opisanych w poprzednim rozdziale. Zarekomendowano 12 obszarów o łącznej powierzchni 459,16 ha. W skład w/w obszarów wchodzą 53 tereny, przy czym 22 z nich znajdują się na lewym brzegu, 15 terenów proponowanych do wycinki znajduje się na wyspach i 16 wytypowano na prawym brzegu. Wszystkie wskazane obszary zlokalizowane są w obrębie miejsc potencjalnie zatorogennych. Zestawienie obszarów wskazanych do wycinki wraz z ich powierzchnią przedstawiono w tabeli 18. Szczegółowy opis wytypowanych obszarów przedstawiono na następnych stronach wraz z pokazaniem ich lokalizacji na podkładach mapowych w celu zaprezentowania sytuacji okolicznego terenu obszaru proponowanej wycinki. Dla każdego terenu wycinki przedstawiono też mapę z granicami działek oraz tabele z uwzględnieniem powierzchni działek pod wycinkę z podziałem na działki Skarbu Państwa i prywatne. Lokalizacja proponowanych w Projekcie wycinki... obszarów na mapach topograficznych przedstawiona została też w punkcie 3 opracowania Mapy do projektu Programu... stanowiącym załącznik 3 do niniejszego opracowania. Integrated Engineering Sp. z o. o. 80
Tabela 18. Zestawienie miejsc proponowanych do wycinki w wariancie III Nr obszaru Nr terenu Kilometraż Wisły (wg szlaku żeglownego) Strona rzeki Powierzchnia terenu [ha] Powierzchnia obszaru [ha] I II III IV V VI VII VIII IX 1a 316.40-317.10 Lewy brzeg 4,82 1b 318.40-319.00 Wyspa 4,24 1c 318.00-322.20 Lewy brzeg 19,50 2 330.60-331.70 Lewy brzeg 7,31 3 331.10-332.40 Wyspa 8,47 4 334.00-335.30 Wyspa 6,58 5 341.00-341.50 Wyspa 2,38 6 341.60-342.00 Prawy brzeg 1,65 7 342.70-344.30 Wyspa 5,77 8 342.90-343.80 Prawy brzeg 4,02 9 343.70-344.30 Lewy brzeg 2,90 10 344.70-344.80 Wyspa 1,19 11 344.70-345.10 Lewy brzeg 4,36 12 345.10-345.80 Lewy brzeg 5,24 13 354.90-357.15 Lewy brzeg 38,30 14a 367.10-369.30 Lewy brzeg 16,66 14b 368.90-369.90 Wyspa 11,13 14c 374.30-376.90 Lewy brzeg 12,47 14d 375.90-377.10 Prawy brzeg 3,78 15 411.50-412.10 Wyspa 5,48 16 412.70-414.70 Lewy brzeg 18,06 16a 416.50-417.20 Wyspa 12,85 16b 417.50-418.70 Prawy brzeg 6,63 16c 421.00-422.50 Prawy brzeg 9,78 16d 422.40-423.20 Lewy brzeg 3,64 16e 439.80-440.40 Wyspa 2,88 17 449.50-450.80 Wyspa 24,80 18 450.40-450.80 Prawy brzeg 2,83 19 450.95-451.60 Prawy brzeg 1,98 20 469.90-471.00 Lewy brzeg 14,95 21 471.90-472.50 Lewy brzeg 2,23 22 475.60-476.00 Wyspa 3,83 23 476.00-476.50 Lewy brzeg 2,06 26 503.10-504.90 Prawy brzeg 3,43 27 504.60-505.00 Lewy brzeg 1,41 28,56 22,36 27,51 66,09 16,25 56,44 32,49 23,07 32,23 Integrated Engineering Sp. z o. o. 81
Nr obszaru Nr terenu Kilometraż Wisły (wg szlaku żeglownego) Strona rzeki Powierzchnia terenu [ha] Powierzchnia obszaru [ha] X XI XII 28 505.50-508.30 Prawy brzeg 11,19 29 505.70-506.20 Lewy brzeg 3,46 30 508.90-509.70 Lewy brzeg 3,33 31 510.70-511.80 Prawy brzeg 9,41 32 514.10-515.60 Prawy brzeg 7,91 33 516.50-520.40 Lewy brzeg 25,65 34 520.00-522.80 Prawy brzeg 11,22 35 521.50-522.70 Lewy brzeg 8,85 89,96 36 522.60-524.70 Prawy brzeg 13,77 37 524.00-526.60 Lewy brzeg 17,14 38 525.60-526.00 Prawy brzeg 5,42 39 528.70-532.50 Lewy brzeg 14,42 40 530.10-532.10 Wyspa 8,33 41 533.20-535.30 Prawy brzeg 10,32 45,65 42 536.60-538.60 Prawy brzeg 12,58 43 571.90-572.50 Wyspa 4,49 44 573.40-573.70 Wyspa 6,18 19,05 45 575.50-577.00 Lewy brzeg 8,38 Powierzchnia całkowita 459,65 Integrated Engineering Sp. z o. o. 82
Obszar I Rysunek 2. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze I. Na obszarze I do wycinki wskazano teren zajmujący powierzchnię 28,06 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 83
Tabela 19. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar I Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 1a 191 Ciszyca Przewozowa 44.80 4.39 1 Rybitwy 28 98.17 0.45 Skarb Państwa 1b 191 Ciszyca Przewozowa 44.80 0.07 181/1 Ostrów 154.97 4.18 1c 48/1 0.44 0.02 prywatna 109/1 0.56 0.01 Ciszyca Przewozowa 114/1 4.89 1.77 191 Skarb Państwa 44.80 0.04 181/1 154.97 17.20 278 0.19 0.001 279 0.55 0.05 280 0.13 0.02 281 0.19 0.04 Ostrów 282 prywatna 0.13 0.02 283 0.13 0.03 284 0.24 0.05 285 0.68 0.20 286 1.04 0.11 Rysunek 3. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar I 1a Integrated Engineering Sp. z o. o. 84
Rysunek 4. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar I 1b i I 1c Integrated Engineering Sp. z o. o. 85
Tabela 20. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze I Nr terenu 1a 1b 1c Km Wisły 316.40-317.10 318.40-319.00 318.00-322.20 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Zawężona w stosunku do odc. sąsiednich, 920-1200 m Zawężona: 300-360 m Trawa wysoka - 0.035 Las rzadki - 0.090 Zawężona, ok. 720 m Znacznie zawężona: 220-320 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenia rzadkie - 0.060 Uprawy zboż/rolne - 0.033 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Zmienna szerokość wahająca się od 730 m na początku i końcu terenu do 1100 m w środkowej części W górnej części zawężona: 220-320 m, w środkowej i dolnej: 400-500 m Uprawy zboż/rolne - 0.033 Zakrzaczenia rzadkie - 0.060 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 NIE NIE TAK Miejscowości Ciszyca Ciszyca Ciszyca Most NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału NIE NIE NIE Stan obwałowania Zadowalający Zadowalający Zadowalający Przepustowość stanu istniejącego 7560 m 3 /s 7140 m 3 /s 6460 m 3 /s Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki 180 m 3 /s / 2.4% 60 m 3 /s / 0.8% 50 m 3 /s / 0.8% Obniżenie zwierciadła wody w wyniku wycinki na wskazanym terenie dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Qmax 10% - 8cm Qmax 1% - 11cm Qmax 10% - 9cm Qmax 1% - 11cm Qmax 10% - 10cm Qmax 1% - 12cm Obszar chronionego krajobrazu NIE NIE NIE Natura 2000 TAK Małopolski Przełom Wisły TAK Małopolski Przełom Wisły TAK Małopolski Przełom Wisły Park Krajobrazowy NIE NIE NIE Rezerwat NIE NIE NIE Uwagi Integrated Engineering Sp. z o. o. 86
Rysunek 5. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I. Obszar ten został wskazany ze względu na znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta i małą przepustowość międzywala. Obszar zlokalizowany jest na odcinku, gdzie wały są za niskie. Na wyznaczonym obszarze przepustowość jest mniejsza od wielkości Qmax 1%. Zwiększenie przepustowości na wskazanym odcinku jest istotne dla zwiększenia bezpieczeństwa terenów chronionych obwałowaniem. W niewielkiej odległości od wskazanego obszaru występują zatory lodowe. Po usunięciu drzew we wskazanym rejonie przekrój czynny zostanie poszerzony, a problem zatorów powinien zostać w znacznym stopniu ograniczony. Integrated Engineering Sp. z o. o. 87
Rysunek 6. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I. Integrated Engineering Sp. z o. o. 88
Rysunek 7. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru I. Integrated Engineering Sp. z o. o. 89
Obszar II Rysunek 8. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze II. Na obszarze II do wycinki wskazano tereny zajmujące powierzchnię 22,36 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 90
Tabela 21. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar II Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 2 1303/3 Kolonia Nadwiślańska 125.11 6.08 882/3 Kłudzie 103.30 1.27 3 1303/3 Kolonia Nadwiślańska Skarb Państwa 125.11 0.25 882/3 Kłudzie 103.30 8.25 4 795/2 Boiska 124.36 6.60 Rysunek 9. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar II 2 Integrated Engineering Sp. z o. o. 91
Rysunek 10. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar II 3, II 4 Integrated Engineering Sp. z o. o. 92
Tabela 22. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze II Nr terenu 2 3 4 Km Wisły 330.60-331.70 331.10-332.40 334.00-335.30 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Miejscowości Przeciętna, ok. 1000-1100 m Zawężona, 280-380m Trawa wysoka - 0.035 Uprawy zboż/rolne - 0.033 Las gęsty - 0.120 Ok. 900 m Częściowo zawężona 270-320m, na krótkim odcinku 400-420m Trawa wysoka - 0.035 Uprawy zboż/rolne - 0.033 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Międzywale rozszerza się od 930m na początku wytypowanego miejsca do 1300m na końcu Bardzo zawężona do ok. 230m, powyżej i poniżej 500-600m Zakrzaczenia rzadkie - 0.060 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Poniżej miejsca wycinki Poniżej miejsca wycinki Powyżej miejsca wycinki Solec nad Wisłą Kępa Gostecka Kłudzie Kępa Gostecka Most NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy Rezerwat Uwagi NIE NIE NIE Zadowal. (P)/zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz. korpusu Zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz. korpusu Zadowal. (P)/zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz. korpusu 5300 m 3 /s 5300 m 3 /s 5900 m 3 /s 110 m 3 /s / 2.1% 110 m 3 /s / 2.1% 70 m 3 /s / 1.2% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 5 cm miejsce zlokalizowane na krętym odcinku rzeki, na wysokości ujścia Krępianki - możliwość blokowania odpływu Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 4 cm TAK Obszar Chronionego Krajobrazu - Solec nad Wisłą Obszar siedliskowy - Przełom Wisły w Małopolsce Obszary ptasie - Małopolski Przełom Wisły NIE NIE wyspa usytuowana na wysokości ujścia Krępianki przy prawym brzegu, powoduje zawężenie przekroju czynnego koryta Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 3 cm szereg zarośniętych wysp na prawym brzegu znacznie wcina się w koryta rzeki powodując b. duże zawężenie p. czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 93
Rysunek 11. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II. Obszar został wytypowany do wycinki ze względu na zawężenie szerokości międzywala w kilometrze 330,50, a także zawężenie przekroju czynnego koryta w kilometrze 331 powodujące nadpiętrzenie wód powodziowych o ponad 40 cm. Brak wału na lewym brzegu wpływa na to, że na tym odcinku odnotowuje się bardzo niską przepustowość, która wynosi 60% wielkości wymaganej (przepływu kontrolnego dla danej klasy wału). Bardzo ważne jest zatrzymanie procesu zarastania na tym odcinku ze względu na niską przepustowość. Integrated Engineering Sp. z o. o. 94
Rysunek 12. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II. Integrated Engineering Sp. z o. o. 95
Rysunek 13. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru II. Integrated Engineering Sp. z o. o. 96
Obszar III Rysunek 14. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze III. Na obszarze III do wycinki wskazano tereny zajmujące łączną powierzchnię 27,51 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 97
Tabela 23. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar III Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 5 1635/1 81.43 2.39 Chotcza Dolna 6 1635/1 81.43 1.66 7 2708/1 124.69 5.79 Chotcza - Józefów 8 2708/1 124.69 0.83 327 Leśniczówka 16.61 0.98 1/1 Nowy Franciszków 54.92 2.22 Skarb Państwa 9 2708/1 Chotcza - Józefów 124.69 2.16 1066/1 158.11 0.74 Gniazdków 10 1066/1 158.11 1.19 1/1 Nowy Franciszków 54.92 0.00 11 1066/1 158.11 4.37 Gniazdków 12 1066/1 158.11 5.25 Rysunek 15. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 5-8 Integrated Engineering Sp. z o. o. 98
Rysunek 16. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 9-11 Integrated Engineering Sp. z o. o. 99
Rysunek 17. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar III 12 Integrated Engineering Sp. z o. o. 100
Tabela 24. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze III Nr terenu 5, 6 7, 8, 9 10, 11, 12 Km Wisły 341.00-342.00 342.70-344.30 344.70-345.80 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Duża, 1700-2200 m Znacznie zawężona, od szer. powyżej 1000 m do 770 m 260-380 m 280-350 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Brak wału na lewym brzegu powoduje rozległy zalew o szer. powyżej 2000 m Normalna, 400-550 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las b. gęsty - 0.140 TAK TAK TAK Miejscowości Chotcza Kępa Chotecka Gniazdków Most NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania NIE NIE NIE Zadowalający (P)/zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz.korpusu Zadowalający (P)/zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz.korpusu Zadowalający (P)/zły (L) zagr. filtracją, niewyst. zagęszcz.korpusu Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy Rezerwat 7800 m 3 /s 8200 m 3 /s 9200 m 3 /s 180 m 3 /s / 2.3% 120 m 3 /s / 1.5% 100 m 3 /s / 1.1% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 7 cm Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 7 cm TAK Obszar Chronionego Krajobrazu - Solec nad Wisłą Obszar siedliskowy - Przełom Wisły w Małopolsce Obszary ptasie - Małopolski Przełom Wisły NIE NIE Qmax 10% - 3 cm Qmax 1% - 3 cm Uwagi Zawężenie przekroju czynnego koryta Wytypowane obszary zlokalizowane zostały w miejscu dużego zawężenia międzywala Blokowanie przepływu na zewnętrznym łuku zakola rzeki Integrated Engineering Sp. z o. o. 101
Rysunek 18. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III. Obszar ten został wskazany ze względu na znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta rzeki występujące w tym rejonie oraz duże zawężenie międzywala w kilometrze 343,3. Dodatkowo roślinność porastająca wyspy na zewnętrznym łuku rzeki (teren nr 8 i 9) blokuje przepływ. Porastająca roślinność powoduje nadpiętrzanie wód powodziowych o około 60 cm - porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Wszystkie te czynniki powodują, że na tym obszarze tworzą się zatory lodowe. Integrated Engineering Sp. z o. o. 102
Rysunek 19. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III. Integrated Engineering Sp. z o. o. 103
Rysunek 20. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru III. Integrated Engineering Sp. z o. o. 104
Obszar IV Rysunek 21. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze IV. Na obszarze IV do wycinki wskazano trzy tereny o łącznej powierzchni 66,09 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 105
Tabela 25. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar IV Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 13 1984 Janowiec 151.70 32.23 1687 Oblasy 62.20 6.15 14a 89/3 Puławy 26 Skarb Państwa 129.60 16.72 14b 2448/3 Puławy 1 82.53 7.55 5450 Puławy 2 171.80 3.62 Rysunek 22. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IV 13 Integrated Engineering Sp. z o. o. 106
Rysunek 23. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IV 14a, IV 14b Integrated Engineering Sp. z o. o. 107
Tabela 26. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze IV Nr terenu 13 14a 14b Km Wisły 354.90-357.15 367.10-369.30 368.90-369.90 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Górna część obszaru zlokalizowana na zawężonym odcinku o szer. 750 m, w dolnej części brak wałów po obu stronach rzeki, szerokość między wysokimi brzegami wynosi 1100-1300 m Zmienna, występują odc. zawężone 290-340 m i odc. szerokie 430-470 m Trawa wysoka - 0.035 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Obszar leży na zawężonym odcinku międzywala, średnia szerokość ok.1000 m Zawężone, 180-290 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Obszar leży na zawężonym odcinku międzywala, średnia szerokość ok. 1000 m Zawężone, 220-250 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 NIE Powyżej miejsca wycinki Powyżej miejsca wycinki Miejscowości Kazimierz Dolny Puławy Puławy Most NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału NIE NIE NIE Stan obwałowania Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy 8400 m 3 /s 8000 m 3 /s 7650 m 3 /s 130 m 3 /s / 1.6% 200 m 3 /s / 2.5% 90 m 3 /s / 1.2% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 5 cm Qmax 10% - 7 cm Qmax 1% - 10 cm Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 6 cm NIE NIE NIE Obszar siedliskowy - Przełom Wisły w Małopolsce Częściowo - Obszary ptasie - Małopolski Przełom Wisły Kazimierski Park Krajobrazowy Obszar siedliskowy - Przełom Wisły w Małopolsce Obszar siedliskowy - Przełom Wisły w Małopolsce Rezerwat NIE NIE NIE Uwagi Znaczne zawężenie międzywala w górnej części obszaru i powyżej, roślinność porastająca lewy brzeg wcina się w koryto powodując zawężenie przekroju czynnego koryta NIE Znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta NIE Znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 108
Rysunek 24. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV. Wskazany obszar częściowo leży na terenie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego. Obszar został wytypowany do wycinki ze względu na znaczne zawężenie szerokości międzywala w kilometrze 355, a także zawężenie przekroju czynnego koryta w kilometrze 356 powodujące podpiętrzenie wód powodziowych o około 80 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za wyborem tego obszaru jest jego położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Kazimierza Dolnego, dla którego przy wyższych stanach wód zawsze istnieje zwiększone ryzyko powodziowe. Wzięto także pod uwagę to, że w czasie powodzi w 2010 roku powyżej wskazanego obszaru (w kilometrze 354.00-354.20) nastąpiło przerwanie wału spowodowane m.in. podpiętrzeniem wody, które wynikało z ograniczenia przepływu w kilometrze 355. Tereny 14a i 14b leżą na obszarze znacznego zawężenia czynnego przekroju koryta w miejscu o obniżonej przepustowości. Oddziaływanie wycinki na tych terenach będzie miało wpływ na zwiększenie przepustowości i obniżenie zwierciadła wody także w km 361, czyli w miejscu o krytycznie niskiej przepustowości. Integrated Engineering Sp. z o. o. 109
Rysunek 25. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV. Integrated Engineering Sp. z o. o. 110
Rysunek 26. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IV. Integrated Engineering Sp. z o. o. 111
Obszar V Rysunek 27. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze V. Obszar V obejmuje dwa tereny o łącznej powierzchni 16,25 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 112
Tabela 27. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar V Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 14c 381/4 Puławy 8 298.50 12.51 Skarb Państwa 14d 699 Puławy 5 50.12 3.79 Rysunek 28. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar V 14c Integrated Engineering Sp. z o. o. 113
Rysunek 29. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar V 14d Integrated Engineering Sp. z o. o. 114
Tabela 28. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze V Nr terenu 14c 14d Km Wisły 374.30-376.90 375.90-377.10 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Górna część terenu zlokalizowana w międzywalu o szerokości 1100 m, które zwęża się w dolnej części wybranego terenu do 900 m Zawężona, 200-250 m, w górnej części rośnie do 350 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Las b. gęsty - 0.140 NIE Teren leży w obszarze zawężenia międzywala do ok. 900 m W górnej części zawężona ok. 230 m, w dolnej normalna - 400 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Las b. gęsty - 0.140 Miejscowości Puławy (powyżej miejsca wycinki) Puławy (powyżej miejsca wycinki) Most Powyżej miejsca wycinki Powyżej miejsca wycinki Wystarczająca wysokość wału NIE Stan obwałowania Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry NIE NIE Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu 4500 m 3 /s 8800 m 3 /s 20 m 3 /s / 0.4% 20 m 3 /s / 0.2% Qmax 10% - 4 cm Qmax 1% - 6 cm NIE Qmax 10% - 1 cm Qmax 1% - 5 cm NIE Natura 2000 NIE NIE Park Krajobrazowy NIE NIE Rezerwat NIE NIE Uwagi Szereg zarośniętych wysp i piaszczystych łach w korycie, utrudnienie spływu lodu Szereg zarośniętych wysp i piaszczystych łach w korycie, utrudnienie spływu lodu, zwężenie międzywala bezpośrednio poniżej (podpiętrzenie wód powodziowych) Integrated Engineering Sp. z o. o. 115
Rysunek 30. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V. Wskazany obszar zlokalizowany jest tuż poniżej Puław, na terenie których znajduje się odcinek od km 372 do km 375 o krytycznie niskiej przepustowości powodującej zagrożenie powodziowe dla terenów miasta. W czasie powodzi w 2010 roku na tym odcinku woda rozlała się na teren miasta. Obszar został wytypowany do wycinki ze względu na znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta i zawężenie szerokości międzywala w kilometrze 374-376, a także zawężenie przekroju czynnego koryta w kilometrze 356 powodujące nadpiętrzenie wód powodziowych o około 80 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Na prawym brzegu powyżej wskazanych terenów nie ma obwałowania. Integrated Engineering Sp. z o. o. 116
Rysunek 31. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V. Integrated Engineering Sp. z o. o. 117
Rysunek 32. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru V. Integrated Engineering Sp. z o. o. 118
Obszar VI Rysunek 33. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VI. Obszar VI obejmuje 6 terenów o łącznej powierzchni 56,44 ha. Tabela 29. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VI Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 15 1537/1 Piotrowice 75.00 4.60 616/1 Tyrzyn 16.80 0.91 16 812/1 Holendry 188.40 18.11 16a 700/5 Wróble Wargocin 166.10 7.37 1224/1 Kobylnica 150.40 3.25 1001/3 Piotrkowice Skarb Państwa 80.60 1.13 103/1 Kuźmy 49.48 1.15 16b 1224/1 Kobylnica 150.40 6.65 16c 604/2 Kochów 59.26 8.59 314/1 Przewóz 25.50 1.22 16d 303/1 Kępa Bielańska 88.33 3.65 Integrated Engineering Sp. z o. o. 119
Rysunek 34. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 15-16 Integrated Engineering Sp. z o. o. 120
Rysunek 35. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 16a, VI 16b Integrated Engineering Sp. z o. o. 121
Rysunek 36. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VI 16c, VI 16d Integrated Engineering Sp. z o. o. 122
Tabela 30. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VI Nr terenu 15 16 16a, 16b 16c, 16d Km Wisły 411.50-412.10 412.70-414.70 416.50-418.70 421.00-423.20 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Duża, 1200-1600 m, bezpośrednio poniżej zawężona do 870 m Normalna, 400-500 m, Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenia rzadkie - 0.060 Las gęsty - 0.120 Przeciętna, 1000-1200 m, bezpośrednio powyżej zawężona do 870 m Duża 450-580 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las gęsty - 0.120 Przeciętna, 1000-1100 m Zawęża się z 800 m w początkowej części terenu do 400 m w jego końcu Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenia rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK TAK TAK Przeciętna, 1000-1100 m Zawężona 220-300 m Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Powyżej miejsca wycinki Miejscowości Kępa Wólczyńska Wróble-Wargocin Kobylnica Przewóz Most NIE NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 NIE NIE NIE NIE Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry 8200 m 3 /s 8200 m 3 /s 7100 m 3 /s 7600 m 3 /s 200 m 3 /s / 2.4% 200 m 3 /s / 2.4% 140 m 3 /s / 2.0% 70 m 3 /s / 0.9% Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 8 cm Częściowo TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 7 cm TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 8 cm TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 3 cm TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Park Krajobrazowy NIE NIE NIE NIE Rezerwat NIE NIE NIE NIE Uwagi Szereg zarośniętych wysp i piaszczystych łach w korycie, utrudnienie spływu lodu, zwężenie międzywala bezpośrednio poniżej obszaru Odc. wybitnie zatorogenny, zawężenie międzywala bezpośrednio powyżej obszaru Integrated Engineering Sp. z o. o. 123
Rysunek 37. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI. Tereny te zostały wybrane ze względu na występujące w tym rejonie zatory lodowe. Są one powodowane przez liczne, małe zarośnięte wysepki i łachy, które w znaczący sposób ograniczają przepływ. Szerokość przekroju czynnego koryta spada na tych odcinkach do ok. 220 m Wskazany obszar leży poniżej Kozienic i powoduje nadpiętrzanie wód o około 40 cm (porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką), co w połączeniu z zatorem może stwarzać zwiększenie zagrożenia powodziowego dla okolic Kozienic. Przepustowość na odcinku jest niewystarczająca dla wałów II klasy. Wycinka na miejscach zaproponowanych w wariancie III zwiększa przepustowość na odcinku od km 411 do 423 o krytycznie małej przepustowości. Integrated Engineering Sp. z o. o. 124
Rysunek 38. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI. Integrated Engineering Sp. z o. o. 125
Rysunek 39. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VI. Integrated Engineering Sp. z o. o. 126
Obszar VII Rysunek 40. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VII. Obszar VII obejmuje tereny o łącznej powierzchni 32,49 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 127
Tabela 31. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VII Powierzchnia Powierzchnia Nr Nr Obręb Właściciel całk. działki pod wycinkę terenu działki [ha] [ha] 16e 223/1 Ostrów Skarb Państwa 72.77 2.65 1/1 Bączki 34.11 0.25 17 297/1 16.00 2.61 Chmielew 298/1 4.03 0.73 122/1 5.03 0.66 Chmielówek 340/1 168.60 0.07 525/1 Gruszczyn 100.30 5.10 219/1 17.39 1.58 Odcinki Skarb Państwa 249/1 1.57 0.42 178/4 189.10 13.71 18 178/4 189.10 1.47 361 3.00 1.11 368 0.20 0.04 400 1.50 0.21 19 178/4 189.10 1.03 205/3 gmina 0.50 0.05 258/2 0.01 0.001 260/2 0.004 0.001 262/2 0.004 0.000 264/2 0.01 0.001 266/2 0.003 0.000 268/2 0.004 0.001 270/2 0.01 0.002 272/2 0.01 0.005 274/2 0.01 0.01 276/4 0.01 0.01 276/6 Wólka 0.01 0.01 278/2 Gruszczyńska 0.004 0.004 280/2 0.004 0.004 282/2 0.01 0.01 284/2 prywatna 0.02 0.02 286/2 0.02 0.02 289 0.02 0.02 291 0.02 0.02 293 0.04 0.04 295 0.02 0.02 297 0.06 0.06 299 0.08 0.06 301 0.09 0.03 303 0.10 0.02 305 0.05 0.01 307 0.13 0.04 309 0.13 0.04 311 0.04 0.01 313 0.05 0.01 Integrated Engineering Sp. z o. o. 128
Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 19 315 0.07 0.02 317 0.09 0.02 319 0.10 0.02 321 0.09 0.02 323/1 0.27 0.04 323/2 0.18 0.02 325/2 0.35 0.06 327/2 0.25 0.05 329/3 0.13 0.03 331/3 0.11 0.02 333/3 0.11 0.02 335/3 0.13 0.01 337/3 0.11 0.002 Rysunek 41. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 16e Integrated Engineering Sp. z o. o. 129
Rysunek 42. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 17-18 Integrated Engineering Sp. z o. o. 130
Rysunek 43. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VII 19 Integrated Engineering Sp. z o. o. 131
Tabela 32. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VII Nr terenu 16e 17, 18, 19 Km Wisły 439.80-440.40 449.50-451.60 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Miejscowości Teren znajduje się w zawężeniu międzywala do 850-900 m W miejscu wskazanym do wycinki zawężona do 330-370 m Trawa niska - 0.030 Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las b. gęsty - 0.140 NIE Magnuszew, Ruda Tarnowska Duża, 1300-1700 Zawężona, 220-300 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK Gruszczyn-Chmielew Wólka Gruszczyńska Most NIE NIE Wystarczająca wysokość wału TAK Stan obwałowania Zadowalający Zadowalający NIE Przepustowość stanu istniejącego 9100 m 3 /s 8000 m 3 /s Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki 160 m 3 /s / 1.8% 70 m 3 /s / 0.9% Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 5 cm TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 3 cm TAK Częściowo Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Park Krajobrazowy NIE NIE Rezerwat NIE NIE Uwagi Duża zarośnięta wyspa w korycie razem z łachami powoduje znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta i blokowanie przepływu Integrated Engineering Sp. z o. o. 132
Rysunek 44. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII. Tereny na tym obszarze zostały wskazane ze względu na bardzo duże zawężenie przekroju czynnego koryta w kilometrze 450,80. Porastająca roślinność powoduje nadpiętrzenie wód o około 40 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Roślinność porastająca wyspę (teren nr 17) w okolicach kilometra 450 blokuje przepływ lodu. Teren 16e jest położony na łuku rzeki, roślinność go porastająca znacznie ogranicza przepływ. Oddziaływanie wycinki na terenie nr 16e będzie miało wpływ na zwiększenie przepustowości i obniżenie zwierciadła wody powyżej km 436, czyli miejsca o krytycznie niskiej przepustowości. Integrated Engineering Sp. z o. o. 133
Rysunek 45. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII. Integrated Engineering Sp. z o. o. 134
Rysunek 46. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VII. Integrated Engineering Sp. z o. o. 135
Obszar VIII Rysunek 47. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze VIII. Obszar VIII obejmuje tereny o łącznej powierzchni 23,07 ha. Tabela 33. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar VIII Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 20 76/1 Kępa Radwankowska 168.10 14.69 790/3 Radwanków Szlachecki 153.60 0.31 21 1014 Czersk 63.30 1.07 790/3 Radwanków Szlachecki Skarb Państwa 154.10 1.16 22 1 114.10 3.84 Góra Kalwaria Miasto 8-01 23 1 114.10 1.07 9 Góra Kalwaria Miasto 7-01 73.40 1.00 Integrated Engineering Sp. z o. o. 136
Rysunek 48. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VIII 20 Integrated Engineering Sp. z o. o. 137
Rysunek 49. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar VIII 21-23 Integrated Engineering Sp. z o. o. 138
Tabela 34. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze VIII Nr terenu 20 21 22, 23 Km Wisły 469.90-471.00 471.90-472.50 475.60-476.50 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Duża, 1200-1700 m 400-500 m, przekrój poprzecinany łachami piaszczystymi Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Duża, 1800 m Zawężona, 200-300 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las b. gęsty - 0.140 1200-1300 m Zawężona, 320-380 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK TAK TAK Miejscowości Radwanków Szlachecki Kępa Radwankowska Góra Kalwaria Most NIE NIE TAK Wystarczająca wysokość wału Poniżej miejsca wycinki NIE Stan obwałowania Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry Zadowalający/dobry TAK TAK Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy 9200 m 3 /s 10200 m 3 /s 9500 m 3 /s 300 m 3 /s / 3.3% 135 m 3 /s / 1.3% 20 m 3 /s / 0.2% Qmax 10% - 8 cm Qmax 1% - 10 cm Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 6 cm TAK Częściowo Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły NIE Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 2 cm Rezerwat Uwagi Obszary zlokalizowane na zakolu rzeki, duża wyspa w nurcie rzeki, utrudnienie swobodnego przepływu wód NIE Duża łacha piaszczysta powoduje zawężenie przekroju czynnego koryta Zawężenie światła mostu, zawężenie przekroju czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 139
Rysunek 50. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII. Obszar został wskazany ze względu na występujące w tym rejonie zatory lodowe powodowane przez znaczne zawężenie koryta. Roślinność powoduje nadpiętrzanie wód powodziowych przy moście w Górze Kalwarii o około 40 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Integrated Engineering Sp. z o. o. 140
Rysunek 51. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII. Integrated Engineering Sp. z o. o. 141
Rysunek 52. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru VIII Integrated Engineering Sp. z o. o. 142
Obszar IX Rysunek 53. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze IX. Obszar IX obejmuje 6 terenów o łącznej powierzchni 32,23 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 143
Tabela 35. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar IX Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 26 1 Wawer 31329 39.20 2.32 201 Wawer 31346 19.40 1.12 Skarb Państwa 27 1/1 21.90 0.29 4/1 0.82 0.25 Mokotów 10719 10 nieustalony 0.16 0.09 11 3.52 0.72 6/3 0.64 0.04 6/10 Wilanów 10605 0.06 0.02 6/11 Skarb Państwa 1.56 0.00 28 23/1 Praga Południe 30121 57.02 0.48 4 0.32 0.09 7 0.37 0.07 11 Miasto Stołeczne Warszawa 0.35 0.02 15 Praga Południe 30602 0.01 0.01 16 0.01 0.01 Skarb Państwa 17 6.74 1.79 18 8.17 1.85 3/60 nieustalony 9.35 0.44 76/1 31.64 6.42 76/5 0.03 0.004 76/6 0.01 0.001 76/7 0.01 0.001 76/8 0.01 0.004 Wawer 31313 Skarb Państwa 76/9 0.003 0.0001 76/14 0.02 0.001 76/15 0.03 0.01 76/16 0.04 0.02 76/17 0.04 0.001 79 nieustalony 0.11 0.0004 29 1/1 Mokotów 10719 21.98 1.20 Skarb Państwa 1/1 Mokotów 10710 31.24 2.27 30 2 Miasto Stołeczne Warszawa 48.49 0.35 Śródmieście 50614 3/2 9.54 0.08 10 6.54 1.06 Mokotów 10701 11 8.10 1.39 Skarb Państwa 1/1 Mokotów 10702 18.73 0.45 31 1/1 44.42 9.23 1/3 1.12 0.15 5 Praga Południe 30106 0.30 0.01 6 Miasto Stołeczne Warszawa 3.33 0.02 7 0.38 0.02 Integrated Engineering Sp. z o. o. 144
Rysunek 54. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 26-27 Integrated Engineering Sp. z o. o. 145
Rysunek 55. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 28-30 Integrated Engineering Sp. z o. o. 146
Rysunek 56. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar IX 31 Integrated Engineering Sp. z o. o. 147
Tabela 36. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze IX Nr terenu 26 27 28 29 30 31 Km Wisły Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Miejscowości 503.10-504.90 504.60-505.00 505.50-508.30 505.70-506.20 1300 m 1200-1300m 850-1000m 1000 m Zawężona, 240-260 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Poniżej miejsca wycinki Zawężona, 240-320 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK Zawężona, 230-300 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las b. gęsty - 0.140 Powyżej miejsca wycinki Warszawa Zawężona, 300 m Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las rzadki - 0.090 Las b. gęsty - 0.140 Powyżej miejsca wycinki 508.90-509.70 b. mała, 600-700 m Zawężona, 230-300 m Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Las gęsty - 0.120 NIE 510.70-511.80 b. mała, 600 m Zawężona, 250-300 m Trawa niska - 0.030 Las rzadki - 0.090 Most NIE TAK TAK NIE NIE TAK Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy Rezerwat Uwagi NIE TAK TAK TAK TAK NIE Zły (L) (uszkodz. korpusu, zagr. filtr. rośl. na korpusie, zwierzęta)/ dobry (P) 9900 m 3 /s 10450 m 3 /s 10100 m 3 /s 10100 m 3 /s 11000 m 3 /s 8700 m 3 /s 330 m 3 /s / 3.3% Qmax 10% - 14 cm Qmax 1% - 16 cm Znaczne zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa 300 m 3 /s / 2.9% Qmax 10% - 9 cm Qmax 1% - 12 cm Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa 200 m 3 /s / 2.0% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 9 cm 200 m 3 /s / 2.0% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 8 cm TAK Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu NIE NIE Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa 250 m 3 /s / 2.3% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 8 cm Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa NIE 220 m 3 /s / 2.5% Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 10 cm Obszar między dwoma mostami, zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa Integrated Engineering Sp. z o. o. 148
Rysunek 57. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX. Tereny zostały wskazane ze względu na znaczne zawężenie przepływu czynnego koryta na całym obszarze, powodowane przez porastającą brzeg roślinność, a także znajdujące się w tym miejscu mosty. Odnotowuje się niewystarczającą przepustowość dla obwałowań na odcinku od km 510 do km 517 co zwiększa zagrożenie powodziowe dla miasta. Roślinność powoduje nadpiętrzanie wód powodziowych ponad 30 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Tereny, które zostały wybrane znajdują się w pobliżu mostów: Siekierkowskiego (teren nr 28 most nie pokazany na rysunku 53), Łazienkowskiego i Poniatowskiego (teren 31). Z uwagi na zagospodarowanie terenu nr 31 o charakterze parkowym i rekreacyjnym, wykorzystywanym przez mieszkańców miasta, oraz z uwagi na znaczenie tego obszaru jako ogniwa w korytarzu ekologicznym Wisły na terenie Warszawy, proponuje się na tym terenie jedynie częściową wycinkę roślinności, usunięcie zakrzaczeń, gatunków obcych i inwazyjnych (np. klon jesionolistny). Integrated Engineering Sp. z o. o. 149
Rysunek 58. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX. Integrated Engineering Sp. z o. o. 150
Rysunek 59. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru IX. Integrated Engineering Sp. z o. o. 151
Obszar X Rysunek 60. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze X. Obszar X obejmuje 7 terenów o łącznej powierzchni 89,95 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 152
Tabela 37. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar X Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 32 1/1 32.14 1.38 1/2 Skarb Państwa 0.001 0.001 3/2 0.01 0.003 Praga Północ 41501 3/1 Miasto Stołeczne Warszawa 7.04 6.01 4 Skarb Państwa 3.17 0.13 11 Miasto Stołeczne Warszawa 0.31 0.29 1 Skarb Państwa 9.39 0.06 Praga Północ 41502 2/1 Miasto Stołeczne Warszawa 0.31 0.05 33 12 39.19 5.32 Żoliborz 70105 Skarb Państwa 13 27.62 2.93 7/2 Miasto Stołeczne Warszawa 4.68 0.06 8 Żoliborz 70118 9.20 4.22 9 18.64 0.36 1/1 29.17 3.38 2 Bielany 70406 1.42 1.38 Skarb Państwa 3/1 20.66 3.67 5 21.56 1.28 6 Bielany 70905 0.38 0.38 8 12.25 2.76 34 8 Skarb Państwa 46.71 9.42 7/3 nieustalony 26.52 0.40 Białołęka 40628 9 Skarb Państwa 5.33 0.01 10 0.79 0.01 nieustalony 3 Białołęka 40613 7.49 1.42 35 1 Bielany 71007 26.16 0.36 4/1 Skarb Państwa 25.45 6.27 4/2 13.03 0.33 5 1.86 1.63 Bielany 70902 nieustalony 6/1 0.65 0.01 6/3 Skarb Państwa 2.62 0.09 6/4 nieustalony 0.05 0.01 3 5.86 0.05 4 Bielany 70905 0.17 0.08 5 Skarb Państwa 21.56 0.07 36 1/5 91.67 0.71 Białołęka 40117 1/3 5.72 1.10 4/2 26.92 7.87 3/7 Białołęka 40312 nieustalony 13.41 4.09 1/10 1.81 0.01 8 Białołęka 40628 46.71 0.02 37 1 40.92 12.32 Bielany 71303 Skarb Państwa 2 8.00 0.80 88 Łomianki Dolne 244.30 4.06 38 109 Białołęka 40127 nieustalony 49.10 0.06 1/5 Białołęka 40117 Skarb Państwa 91.67 5.38 Integrated Engineering Sp. z o. o. 153
Rysunek 61. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 32 Integrated Engineering Sp. z o. o. 154
Rysunek 62. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 33 Integrated Engineering Sp. z o. o. 155
Integrated Engineering Sp. z o. o. 156
Rysunek 63. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 34-35 Integrated Engineering Sp. z o. o. 157
Rysunek 64. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 36 Integrated Engineering Sp. z o. o. 158
Rysunek 65. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar X 37-38 Integrated Engineering Sp. z o. o. 159
Tabela 38. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze X Nr terenu 32 33 34 35 36 37 38 514.10-516.50-520.00-521.50-522.60 524.00-525.60 - Km Wisły 515.60 520.40 522.80 523.70 524.70 526.60 526.00 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynnikó w szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne Miejscowości B. mała, 600 m Zawężona, 250-350 m Trawa niska - 0.030 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Poniżej miejsca wycinki 750-1100 m 750-1000 m 700-1000 m 700-1000 m 800-1300 m Zawężona, 240-370 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Zawężona, 250-400 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Zawężona, 270-400 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Zawężona, 270-400 m Trawa niska - 0.030 Zakrzaczenie rzadkie - 0.060 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Przeciętna, 900-1000 m 240-500 m 220-400 m Trawa wysoka - 0.035 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK TAK TAK TAK TAK Warszawa Trawa wysoka - 0.035 Zakrzaczenie gęste - 0.100 Las gęsty - 0.120 Poniżej miejsca wycinki Most TAK TAK TAK TAK TAK NIE NIE Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowośc i w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy Rezerwat Uwagi NIE NIE TAK TAK NIE NIE NIE Zadowalający/dobry 8900 m 3 /s 9300 m 3 /s 9900 m 3 /s 9600 m 3 /s 9100 m 3 /s 9100 m 3 /s 8900 m 3 /s 315 m 3 /s / 3.5% Qmax 10% - 8 cm Qmax 1% - 14 cm Obszar między dwoma mostami, zawężenie p. czynnego koryta 355 m 3 /s / 3.8% Qmax 10% - 7 cm Qmax 1% - 12 cm Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu 290 m 3 /s / 2.9% Qmax 10% - 6 cm Qmax 1% - 10 cm 190 m 3 /s / 2.0% Qmax 10% - 5 cm Qmax 1% - 10 cm 175 m 3 /s / 1.9% Qmax 10% - 3 cm Qmax 1% - 7 cm TAK Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu 175 m 3 /s / 1.9% Qmax 10% - 3 cm Qmax 1% - 5 cm 100 m 3 /s / 1.1% Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 4 cm Integrated Engineering Sp. z o. o. 160 NIE NIE Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu Zawężenie p. czynnego koryta, Warszawa, zawężenie światła mostu Zawężenie p. czynnego koryta Zawężenie p. czynnego koryta
Rysunek 66. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X. Tereny zostały wskazane ze względu na znaczne zawężenie przepływu czynnego koryta na całym obszarze, powodowane przez porastającą brzeg roślinność, a także znajdujące się w tym miejscu mosty. Czynnikiem, który wpłynął na wytypowanie tego obszaru jest zawężenie międzywala około kilometra 516 i między kilometrem 520, a 522. Odnotowuje się także niewystarczającą przepustowość dla obwałowań na odcinku od km 523 do km 528 co zwiększa zagrożenie powodziowe dla miasta. Roślinność powoduje nadpiętrzanie wód powodziowych około 50 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Podobnie jak w przypadku terenu nr 31, z uwagi na zagospodarowanie terenu nr 32 o charakterze parkowym i rekreacyjnym, wykorzystywanym przez mieszkańców miasta, oraz z uwagi na znaczenie tego obszaru jako ogniwa w korytarzu ekologicznym Wisły na terenie Warszawy, proponuje się na tym terenie jedynie częściową wycinkę roślinności, usunięcie zakrzaczeń, gatunków obcych i inwazyjnych (np. klon jesionolistny). Integrated Engineering Sp. z o. o. 161
Rysunek 67. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X. Integrated Engineering Sp. z o. o. 162
Rysunek 68. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru X. Integrated Engineering Sp. z o. o. 163
Obszar XI Rysunek 69. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze XI. Obszar XI obejmuje 4 tereny o łącznej powierzchni 45,65 ha. Integrated Engineering Sp. z o. o. 164
Tabela 39. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar XI Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 39 2 Skarb Państwa 76.91 0.23 3/3 0.08 0.06 3/4 0.09 0.08 3/6 0.12 0.01 3/8 0.11 0.04 4 0.46 0.37 5 0.33 0.26 6 prywatna 0.28 0.26 7 0.31 0.30 8 0.15 0.14 9 0.21 0.20 10 0.14 0.13 11/1 0.08 0.08 11/2 Kępa Kiełpińska 0.08 0.08 12 nieustalony 0.30 0.21 13 0.03 0.03 14 0.08 0.08 15 0.14 0.10 16/1 0.02 0.02 prywatna 16/2 0.15 0.15 17 0.44 0.30 18 0.20 0.20 19 0.23 0.23 20 0.29 0.28 Skarb Państwa 21 0.81 0.76 22 nieustalony 0.68 0.56 23 3.90 0.24 Skarb Państwa 88 244.30 0.04 89 1.08 0.87 90 prywatna 0.72 0.62 91 0.52 0.44 92 Skarb Państwa 0.58 0.49 93 0.26 0.24 94 0.38 0.38 95 0.12 0.12 96 0.24 0.24 Łomianki Dolne 97 0.56 0.54 98 0.28 0.27 99 prywatna 0.27 0.27 100 0.85 0.81 101 0.57 0.50 102 0.21 0.17 103 0.20 0.17 104 0.39 0.32 105 0.41 0.35 Integrated Engineering Sp. z o. o. 165
Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 106 0.83 0.70 107 Skarb Państwa 0.75 0.67 108 0.22 0.21 109/1 0.26 0.24 nieustalony 109/2 0.05 0.01 110 7.77 0.24 530 prywatna 10.31 0.16 40 1 Jabłonna PAN 186.30 4.80 2 Kępa Kiełpińska 76.91 3.55 41 1 186.30 5.12 Jabłonna PAN 2 7.38 0.08 124/4 Skarb Państwa 128.40 4.74 125/4 Rajszew 1.88 0.41 42 124/4 128.40 4.86 336 84.75 1.82 Skierdy 337 74.18 5.93 Integrated Engineering Sp. z o. o. 166
Rysunek 70. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XI 39-40 Integrated Engineering Sp. z o. o. 167
Rysunek 71. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XI 41-42 Integrated Engineering Sp. z o. o. 168
Tabela 40. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze XI Nr terenu 39 40 41 42 Km Wisły 528.70-532.50 530.10-532.10 533.20-535.30 536.60-538.60 Szerokość międzywala Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne 960-1100 m 260-500 m, liczne wyspy w nurcie rzeki zawężają szer. przekroju Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las gęsty - 0.120 Przeciętna, 1000-1100 m 260-350 m Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las gęsty - 0.120 920-960 m, zawężony odcinek międzywala 400-500, wzdłuż całego odcinka duże wyspy w nurcie rzeki Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 Przeciętna, 1000-1100 m Zawężona, 230-370 Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las gęsty - 0.120 TAK TAK TAK TAK Miejscowości BRAK BRAK Legionowo Pieńków Most NIE NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału Stan obwałowania NIE NIE NIE TAK Zły (P) (zagr. filtracją, liczne przesiąki, rośl. i zwierz na korpusie)/zadowalający (L) Przepustowość stanu istniejącego Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 Park Krajobrazowy 8800 m 3 /s 9100 m 3 /s 8500 m 3 /s 9800 m 3 /s 100 m 3 /s 1.1% 70 m 3 /s 0.8% 110 m 3 /s 1.3% 25 m 3 /s 0.2% Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 5 cm Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 5 cm Qmax 10% - 2 cm Qmax 1% - 3 cm TAK - Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Obszary siedliskowe - Kampinoska Dolina Wisły Obszary ptasie - Dolina Środkowej Wisły NIE Qmax 10% - 1 cm Qmax 1% - 2 cm Rezerwat NIE TAK Ławice Kiełpińskie TAK Ławice Kiełpińskie częściowo TAK Ławice Kiełpińskie Uwagi Wewnętrzny łuk zakola rzeki, w dolnej części wyznaczonego obszaru zawężenie międzywala (podpiętrzanie wód powodziowych) Duża zarośnięta wyspa w korycie powoduje znaczne zawężenie przekroju czynnego koryta i blokowanie przepływu Wąski pas między korytem i wałem porośnięty gęstą roślinnością stwarza zagrożenie dla wału Zawężenie przekroju czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 169
Rysunek 72. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI. Tereny zostały wskazane ze względu na znaczne zawężenie przepływu czynnego koryta na całym obszarze, powodowane przez liczne wyspy i porastającą brzeg rzeki roślinność. Powodują one ograniczenie przepustowości, piętrzenie wód i zatory lodowe. Nadpiętrzenie wód powodziowych około wynosi 40 cm porównanie aktualnego porostu międzywala roślinnością z całkowitą wycinką. Kryterium jakie zadecydowało o wyborze tego obszaru jest także bardzo zły stan obwałowania na lewym brzegu rzeki. W czasie powodzi w 2010 roku wał przesiąkał i tylko dzięki intensywnym działaniom służb i okolicznych mieszkańców nie doszło do jego przerwania. Wycinka drzew poprawi przepływ i obniży poziom wody, a tym samym zmniejszy napór wody i jej infiltrację przez korpus wału. Ponad połowa powierzchni wytypowanego obszaru znajduje się na obszarze rezerwatu Ławice Kiełpińskie (powierzchnia terenów znajdujących się w obrębie rezerwatu wynosi 24,40 ha). Integrated Engineering Sp. z o. o. 170
Rysunek 73. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI. Integrated Engineering Sp. z o. o. 171
Rysunek 74. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XI. Integrated Engineering Sp. z o. o. 172
Obszar XII Rysunek 75. Miejsca proponowane do wycinki na obszarze XII. Obszar XII obejmuje 3 tereny o łącznej powierzchni 19,06 ha. Tabela 41. Zestawienie działek ewidencyjnych w miejscach proponowanych do wycinki, obszar XII Nr terenu Nr działki Obręb Właściciel Powierzchnia całk. działki [ha] Powierzchnia pod wycinkę [ha] 43 1 Kromnów 37.10 3.31 80 Wilkówiec 127.80 1.19 44 80 Gorzewnica Skarb Państwa 50.10 6.20 45 1 108.70 2.76 Kromnów 2 291.30 5.64 Integrated Engineering Sp. z o. o. 173
Rysunek 76. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XII 43-44 Integrated Engineering Sp. z o. o. 174
Rysunek 77. Miejsca proponowane do wycinki, działki ewidencyjne, obszar XII 45 Integrated Engineering Sp. z o. o. 175
Tabela 42. Zestawienie kryteriów wyboru miejsc do wycinki na obszarze XII Nr terenu 43 44 45 Km Wisły 571.90-572.50 573.40-573.70 575.50-577.00 Szerokość międzywala 1500-1700 m 1700-1800 m 1400-1450 m Szerokość przekroju czynnego koryta Rodzaj roślinności wartości współczynników szorstkości Miejsca potencjalnie zatorogenne 400-480 m występują łachy Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las gęsty - 0.120 ok. 600 m występują łachy Las gęsty - 0.120 Las b. gęsty - 0.140 380-500 m Trawy wysokie - 0.035 Zakrzaczenia gęste - 0.100 Las rzadki - 0.090 Las b. gęsty - 0.140 TAK TAK TAK Miejscowości Wychódźc Wychódźc Kromnów Most NIE NIE NIE Wystarczająca wysokość wału NIE TAK TAK Stan obwałowania Zły (P)/zadowalający (L) Zadowalający (L) Przepustowość stanu istniejącego 6900 m 3 /s 7000 m 3 /s 13000 m 3 /s Zwiększenie przepustowości w wyniku wycinki Obniżenie zw. wody w wyniku wycinki dla wód Qmax 10% i Qmax 1% Obszar chronionego krajobrazu Natura 2000 20 m 3 /s 0.3% 20 m 3 /s 0.3% 30 m 3 /s 0.2% Qmax 10% - 1 cm Qmax 1% -2 cm Qmax 10% - 1 cm Qmax 1% -2 cm Qmax 10% - 1 cm Qmax 1% -1 cm TAK Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu TAK - Kampinoska Dolina Wisły Park Krajobrazowy NIE NIE NIE Rezerwat NIE NIE NIE Uwagi zarośnięte wyspy w korycie powodują zawężenie p. czynnego koryta w stosunku do odcinka rzeki powyżej i poniżej zarośnięta wyspa w nurcie rzeki, zawężenie p. czynnego koryta w stosunku do odcinka rzeki powyżej i poniżej zawężenie p. czynnego koryta Integrated Engineering Sp. z o. o. 176
Rysunek 78. Profil przepustowości międzywala na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII. Tereny zostały wskazane ze względu na znaczne zawężenie przepływu czynnego koryta na całym obszarze, powodowane przez wyspy i porastającą brzeg rzeki roślinność. Powodują one ograniczenie przepustowości, piętrzenie wód i zatory lodowe. Obszar zlokalizowano w celu zwiększenia przepustowości i obniżenia piętrzenia na odcinku wału Wychódźc. Wał jest niski i przepływy wezbraniowe grożą przelaniem przez koronę. Na tym odcinku istotne jest każde obniżenie zwierciadła wody, zwiększenie przepustowości. Integrated Engineering Sp. z o. o. 177
Rysunek 79. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII. Integrated Engineering Sp. z o. o. 178
Rysunek 80. Profile podłużne zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% na odcinku oddziaływania proponowanych w wariancie III wycinek dla obszaru XII. Integrated Engineering Sp. z o. o. 179
10. TERENY WSKAZANE DO NASADZEŃ Wyboru terenów do możliwych nasadzeń dokonano na podstawie analiz wyników obliczeń modelu stworzonego dla wariantu 0. Głównym kryterium jakim posługiwano się przy wyborze tych miejsc była przepustowość międzywala. W pierwszej kolejności typowano miejsca gdzie wielkość przepustowości, a także szerokość międzywala były znacznie powyżej średniej. Następnie brano pod uwagę wpływ ewentualnych nasadzeń na warunki hydrodynamiczne oraz strukturę własności gruntów. Na podstawie w/w warunków wytypowano cztery obszary, na których możliwe jest wykonanie nasadzeń bez zwiększania zagrożenia powodziowego. Przy określaniu granic terenów do nasadzeń wzięto pod uwagę kryteria zaprezentowane w opracowaniu J. Kubraka pt. Analiza wpływu roślinności na warunki przepływu wody w międzywalu. Wg w/w opracowania największy wpływ na ograniczenie przepływu wody w międzywalu ma roślinność znajdująca się na terenie zalewowym o szerokości równej w przybliżeniu połowie szerokości koryta głównego i bezpośrednio przyległym do koryta głównego. Niekorzystna jest także sytuacja gdy tereny porośnięte drzewami i krzewami graniczą bezpośrednio ze stopą wału gdyż układy korzeniowe tych roślin mogą dokonać osłabienia konstrukcji wału poprzez stworzenie drogi filtracji wody. Roślinność porastająca stopę wału utrudnia też wykonywanie prac konserwacyjnych obwałowań takich jak np. koszenie traw. Dlatego też tereny zaproponowane do nasadzeń nie graniczą bezpośrednio z wałami ani z brzegiem rzeki. Dla wskazanych terenów dokonano obliczeń w modelu mających na celu określenie przepustowości międzywala. Założono, że do prawidłowego oszacowania skutków jakie może wywołać posadzenie na wskazanych terenach drzew jest określenie dłuższego horyzontu czasowego i przeprowadzenia obliczeń dla momentu gdy las osiągnie dojrzałość. W celu odzwierciedlenia w modelu stanu po dokonaniu nasadzeń i porośnięciu lasem obszarów wytypowanych, dokonano, w przekrojach odpowiadających tym terenom, zmiany współczynników szorstkości n Manninga z wielkości prezentowanych w tabeli 1 do wielkości 0,09 odpowiadającej lasom rzadkim. Wielkość terenu do nasadzeń określano w taki sposób, aby uzyskiwane w modelu, przedstawiającym stan po dokonaniu nasadzeń, zwiększenie piętrzeń na odcinku ich oddziaływania nie przekraczało 2 cm. Wyniki obliczeń przepustowości i zmiany rzędnej lustra wody dla obszarów typowanych do nasadzeń zaprezentowano na rysunkach 82, 83, 85, 86, 88, 89, 91, 92. Zaprezentowano profile zwierciadła wody dla wody powodziowej odpowiadającej Integrated Engineering Sp. z o. o. 180
przepływowi Qmax 10% przed i po dokonaniu nasadzeń oraz profile przepustowości międzywala przed i po dokonaniu nasadzeń. Lokalizację obszarów przewidzianych do nasadzeń przedstawiono na mapach na następnych stronach. Pierwszym ze wskazanych możliwych terenów jest obszar znajdujący na lewym brzegu między kilometrem 312,50 a 314 w okolicach miejscowości Dorotka. Ma on powierzchnię 31,27 ha. Został wybrany ze względu na dużą szerokość międzywala i bardzo wysoką przepustowość dochodzącą na tym odcinku do 14800 m 3 /s. Aktualnie teren ten pokrywają pola uprawne. Większość obszarów wskazanych do nasadzeń zlokalizowana jest na terenach Skarbu Państwa, przy czym obszary II, III, IV w całości. Obszar I proponowany do nasadzeń w większości swojej powierzchni zlokalizowany jest na działkach prywatnych. Obszar Powiat Liczba działek ewidencyjnych prywatne Skarbu Państwa niezidentyfikowane suma I opatowski 318 42 14 374 II kozienicki 0 1 0 1 III kozienicki 0 2 0 2 IV nowodworski 0 1 0 1 Integrated Engineering Sp. z o. o. 181
Rysunek 81. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar I. Integrated Engineering Sp. z o. o. 182
Rysunek 82. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar I Integrated Engineering Sp. z o. o. 183
Rysunek 83. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax 10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr I. Rysunek 84. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr I. Integrated Engineering Sp. z o. o. 184
Drugi z proponowanych możliwych obszarów ma powierzchnię 6,3 ha i znajduje się w okolicach 384 kilometra biegu rzeki. Został on wskazany ze względu na zwiększony rozstaw wałów w tym rejonie, a także zwiększoną przepustowość na tym odcinku. Aktualnie teren ten pokrywają łąki. Rysunek 85. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar II. Integrated Engineering Sp. z o. o. 185
Rysunek 86. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar II Integrated Engineering Sp. z o. o. 186
Rysunek 87. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax 10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr II. Rysunek 88. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr II. Integrated Engineering Sp. z o. o. 187
Trzeci z proponowanych obszarów obejmuje dwa tereny, które mają w sumie powierzchnię 20,6 ha i znajdują się między 444, a 446 kilometrem biegu rzeki. Został on wskazany ze względu na zwiększoną przepustowość na tym odcinku. Aktualnie teren ten pokrywają łąki. Rysunek 89. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar III. Integrated Engineering Sp. z o. o. 188
Rysunek 90. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar III Integrated Engineering Sp. z o. o. 189
Rysunek 91. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax 10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr III. Rysunek 92. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr III. Integrated Engineering Sp. z o. o. 190
Czwarty z proponowanych obszarów obejmuje teren, który ma powierzchnię 58,29 ha i znajduje się w okolicach 554 kilometra biegu rzeki. Został on wskazany ze względu na zwiększoną przepustowość na tym odcinku. Aktualnie teren ten pokrywają łąki. Rysunek 93. Miejsca proponowane do nasadzeń obszar IV. Rysunek 94. Miejsca proponowanych nasadzeń, działki ewidencyjne, obszar IV Integrated Engineering Sp. z o. o. 191
Rysunek 95. Profile podłużne zwierciadeł wody Qmax 10% wraz z różnicą między poziomami zwierciadeł przed i po dokonaniu nasadzeń odcinek oddziaływania obszaru nr IV. Rysunek 96. Profile podłużne przepustowości międzywala dla wariantu przed i po dokonaniu nasadzeń - odcinek oddziaływania obszaru nr IV. Integrated Engineering Sp. z o. o. 192
11. WYNIKI OBLICZEŃ MODELOWYCH 11.1. WYNIKI DLA WARIANTU III - PROPONOWANEGO Obszary do wycinki w wariancie III są wynikiem analiz mających na celu pogodzenie interesów ochrony przeciwpowodziowej i ochrony środowiska przyrodniczego. Wariant ten jest wariantem proponowanym do realizacji. Na podstawie analiz wyników dla wariantów 0a, 0b, Ia, Ib, IIa, IIb i IIc wybrano rejony, w których wycinka daje możliwie jak największe efekty natomiast zrezygnowano z miejsc, w których efekty te są małe lub nie są konieczne w celu poprawy warunków przepływu. Rezultatem analizy, opisanych w rozdziałach 7.1-7.8, kryteriów i uzyskiwanych efektów było wskazanie miejsc do wycinki. Podstawowym wyznacznikiem wytypowania poszczególnych odcinków do analizy w/w kryteriów było występowanie zagrożenia powodziowego np. odnotowane przelania się wody w czasie powodzi 2010 roku, zbyt niskie wały lub ich brak. Przeprowadzone obliczenia modelowe wskazują, że usunięcie roślinności z terenu międzywala dla miejsc proponowanych w wariancie III może spowodować spadek zwierciadła wody 10 % średnio o 3,7 cm, a maksymalnie o 14 cm; dla wody 1% wielkości wynoszą odpowiednio 5,8 cm i 17 cm. Wyniki analiz dla tak wytypowanych wycinek, w odniesieniu do spadku rzędnych zwierciadła wody, mają mały wpływ na cały badany odcinek rzeki, dają jednak różnice w miejscach, w których zakładano wycięcie roślinności i w bezpośrednim sąsiedztwie. Dlatego wyniki dla tego wariantu zostały zaprezentowane dla wydzielonych w wariancie III obszarów, w rozdziale 9 opisującym te obszary. Dla obszarów przedstawiono zmiany zwierciadła wody i wyniki zmian przepustowości międzywala na rysunkach zamieszczonych w rozdziale 9. Rysunki zostały umieszczone po charakterystyce każdego obszaru. Podczas analizy wyników wzięto pod uwagę dwa istotne dla bezpieczeństwa przeciwpowodziowego parametry czyli spadek rzędnej lustra wody i wzrost przepustowości dla badanych odcinków rzeki. Wzrost przepustowości obliczano na podstawie różnicy w wielkościach maksymalnej przepustowości przed wycinką (stan aktualny pokrycia roślinnością) i po wycince. Wyniki prezentujące wzrost przepustowości zamieszczono w formie profili podłużnych przepustowości międzywala Wisły. Maksymalny spadek rzędnej lustra wody jest wartością wyrażoną w centymetrach i określa wielkość o jaką maksymalnie spada lustro wody. Na rysunkach przedstawiono Integrated Engineering Sp. z o. o. 193
profile obniżenia rzędnych zwierciadła wody, jakie może wywołać usunięcie roślinności na danym obszarze. Profile sporządzono na podstawie różnic w rzędnych zwierciadła wody powodziowej dla obecnego stanu pokrycia terenu międzywala roślinnością i po zakładanym usunięciu roślinności ze wskazanych terenów na danym obszarze. Zaprezentowane rzędne zwierciadeł wody odpowiadają przepływowi maksymalnemu o prawdopodobieństwie 10 % i 1 %.Wyniki dla obszarów zestawiono w tabeli 43. Tabela 43. Obszar Zestawienie wyników modelowania dla obszarów wyznaczonych w wariancie III. Wyniki modelowania na odcinkach obszarów proponowanych miejsc do wycinki w wariancie III Spadek Wzrost zwierciadła wody przepustowości Qmax 1% Spadek zwierciadła wody Qmax 10% [cm] [cm] [m 3 /s] I 10 24 50 II 5 18 110 III 6 20 180 IV 9 28 90 V 4 20 20 VI 6 13 140 VII 5 12 70 VIII 8 18 280 IX 14 27 220 X 8 15 315 XI 2 10 110 XII 1 8 20 Należy zwrócić uwagę, że nie ma prostej zgeneralizowanej korelacji pomiędzy wzrostem przepustowości a spadkiem zwierciadła wody. Rozpatrując efekty wycinki wg wariantu III tylko dla wskazanych obszarów uzyskuje się spadek zwierciadła wody 10 % średnio o 6,5 cm, a maksymalnie o 14 cm, dla wody 1 % wielkości wynoszą odpowiednio 17,8 cm i 28 cm. Szczególnie istotne jest obniżenie zwierciadła wody w rejonie w którym w roku 2010 doszło do przerwania wałów (obszar IV rejon powyżej Kazimierza Dolnego). Należy wspomnieć także o tym, że w przypadku zmian przepustowości, zaproponowane wycinki dają efekty nie tylko w rejonach, w których zostały wykonane ale także, choć w mniejszym stopniu, na znacznej części badanego odcinka rzeki. Integrated Engineering Sp. z o. o. 194
W celu porównania wariantu III z innymi uzyskane wyniki przedstawiono także dla całych odcinków rzeki Wisły na rysunkach 97 115. Są to profile zwierciadła wody dla wariantów 0a, 0b i III (rysunki 97 111) i profile podłużne przepustowości międzywala Wisły (rysunki 111 115). Na rysunkach profili zwierciadła wody pokazano także różnice w rzędnych zwierciadła wody powodziowej dla obecnego stanu pokrycia terenu międzywala roślinnością przedstawianym jako wariant 0a i po hipotetycznym usunięciu roślinności z terenu całego międzywala wg wariantu III. Zaprezentowane rzędne zwierciadeł wody odpowiadają przepływowi maksymalnemu o prawdopodobieństwie 10 % i 1 %. Integrated Engineering Sp. z o. o. 195
Rysunek 97. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. puławski od km 335 do km 375 Integrated Engineering Sp. z o. o. 196
Rysunek 98. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. puławski od km 375 do km 415 Integrated Engineering Sp. z o. o. 197
Rysunek 99. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. puławski od km 415 do km 455 Integrated Engineering Sp. z o. o. 198
Rysunek 100. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. warszawski od km 455 do km 505 Integrated Engineering Sp. z o. o. 199
Rysunek 101. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. warszawski od km 505 do km 550 Integrated Engineering Sp. z o. o. 200
Rysunek 102. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. płocki od km 550 do km 585 Integrated Engineering Sp. z o. o. 201
Rysunek 103. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 10% dla wariantu III odc. płocki od km 585 do km 625 Integrated Engineering Sp. z o. o. 202
Rysunek 104. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. puławski od km 295 do km 335 Integrated Engineering Sp. z o. o. 203
Rysunek 105. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. puławski od km 335 do km 375 Integrated Engineering Sp. z o. o. 204
Rysunek 106. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. puławski od km 375 do km 415 Integrated Engineering Sp. z o. o. 205
Rysunek 107. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. puławski od km 415 do km 455 Integrated Engineering Sp. z o. o. 206
Rysunek 108. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. warszawski od km 455 do km 505 Integrated Engineering Sp. z o. o. 207
Rysunek 109. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. warszawski od km 505 do km 550 Integrated Engineering Sp. z o. o. 208
Rysunek 110. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. płocki od km 550 do km 585 Integrated Engineering Sp. z o. o. 209
Rysunek 111. Profil podłużny zwierciadeł wody powodziowej odpowiadającej przepływowi Qmax 1% dla wariantu III odc. płocki od km 585 do km 625 Integrated Engineering Sp. z o. o. 210
Rysunek 112. Profil podłużny przepustowości międzywala dla wariantu III odc. puławski od km 295 do km 375 Integrated Engineering Sp. z o. o. 211