TEMATY MATURALNE DO CZĘŚCI USTNEJ JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2011/2012 Literatura 1.Zaprezentuj literackie ujęcie problemu zła w wybranych przez siebie utworach. 2. Omów, w jaki sposób twórcy literatury różnych epok realizowali hasło śmiechem naprawiać obyczaje. 3. Porównaj ujęcie problematyki egzystencjalnej w dwu wybranych utworach reprezentujących epokę baroku, romantyzmu lub współczesności. 4. Omów problem winy, niewinności i odkupienia winy na wybranych przykładach literackich. 5. Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj ją, odwołując się do wybranych utworów literackich romantyzmu i współczesności. 6. Literackie obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych utworów. 7. Realizm literatury XIX wieku. Omów temat na podstawie analizy wybranych utworów literatury romantyzmu i pozytywizmu. 8. Przemiana wewnętrzna jako motyw określający osobowość bohatera literackiego. Omów temat na przykładzie dwóch epok literackich. 9. Motyw cierpiącego zbrodniarza. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich. 10. Miłość jako siła budująca lub niszcząca życie bohaterów literackich. Omów zagadnienie na wybranych 11. Na wybranych przykładach literackich omów, jak literatura ukazuje narodziny miłości. 12. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych 13. Smutek i melancholia jako motywy literackie. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach literatury polskiej i obcej. 14. Omów zagadnienie ludzkiej wolności i odpowiedzialności w prozie XIX i XX wieku. 15. Kobieta jako bohaterka tekstów literackich XIX i XX wieku. Rozwiń temat odwołując się do wybranych przykładów. 16. Różne postaci młodości w literaturze XIX wieku. Omów problem na wybranych 17. Omów sposoby niedosłownego mówienia o rzeczywistości w literaturze ( symbol, alegoria, parabola ). Zanalizuj w tym kontekście dwa wybrane utwory literackie. 18. Omów rolę konceptu w kreowaniu świata w poezji barokowej. 19. Kodeks moralny wybranych bohaterów literackich. Porównaj, odwołując się do dzieł literatury XIX wieku.
20. Konflikt pokoleniowy. Przedstaw różne ujęcia tego motywu w literaturze romantyzmu i pozytywizmu. 21. Zaprezentuj różne oblicza patriotyzmu w literaturze polskiej XIX wieku. 22. Na podstawie wybranych tekstów literatury XIX wieku, zaprezentuj obyczajowość polskiej szlachty tego okresu. 23. Przedstaw sposób ukazywania klęsk narodowych, odwołując się do wybranych utworów pozytywizmu. 24. Człowiek w drodze. Omów różne realizacje tego motywu w wybranych utworach literatury XIX i XX wieku. 25. Odwołując się do wybranych utworów literatury pozytywizmu i modernizmu, omów przyczyny i skutki konfliktów rodzinnych w życiu bohaterów literackich. 26. Kobiecość jako temat liryki. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do utworów poetek XIX i XX wieku. 27. Starość jako motyw literacki. Omów zagadnienie na wybranych 28. Odwołując się do dzieł wybranych twórców, przedstaw motyw podróży w literaturze antyku, romantyzmu i pozytywizmu. 29. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej i oceń jego aktualność, odwołując się do wybranych utworów. 30. Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów literackich innych epok. 31. Orient jako inspiracja pisarzy różnych epok. Zanalizuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze. 32. Przedstaw wizerunek uwodzicielki w utworach literackich z różnych epok. 33. Inspiracje romantyczne w literaturze późniejszych epok. Omów problem, odwołując się do twórczości wybranego twórcy lub epoki literackiej. 34. Doświadczenia bohaterów literackich związane z utratą ziemi rodzinnej. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów.
35. Problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych. Omów problem, odnosząc się do wybranych utworów. 36. Mit o Syzyfie i jego literackie interpretacje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 37. Motywy oniryczne w literaturze polskiej. Omów funkcję wykorzystania motywu snu w wybranych dziełach literackich. 38. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów problem, odnosząc się do wybranych tekstów literackich. 39. Porównaj obrazy miłości w literaturze baroku i romantyzmu, analizując wybrane utwory tych epok. 40. Istota i funkcja utworów parenetycznych literatury średniowiecza i odrodzenia. Przedstaw problem, wykorzystując wybrane utwory epoki. 41. Zaprezentuj różne systemy wartości moralnych przedstawione w literaturze XIX i XX wieku. 42. Omów zagadnienie ludzi wykluczonych na wybranych przykładach literackich. 43. Refleksje o istocie wolności człowieka. Omów problem na podstawie wybranych utworów literackich z różnych epok. 44. Irracjonalizm w romantycznym postrzeganiu świata. Omów temat na wybranych przykładach literackich. 45. Ewolucja ballady: od Mickiewicza do Leśmiana. Zreferuj temat, odwołując się do wybranych przykładów. 46. Biblia jako źródło tematów literackich. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów. 47. Zaprezentuj wpływ dramaturgii Wiliama Szekspira na polski dramat romantyczny. 48. Obrazy stolicy w literaturze. Porównaj różne realizacje tego motywu w literaturze XIX wieku. 49. Przedstaw pierwiastki romantyczne i pozytywistyczne w kreacji bohaterów wybranych powieści 2 poł. XIX wieku. 50. Przedstaw literackie obrazy małżeństwa na podstawie twórczości pisarzy epoki renesansu,
romantyzmu i pozytywizmu. 51. Przedstaw problem ludzkiego cierpienia na podstawie wybranych tekstów literatury antycznej. 52. Staropolskie obyczaje w wybranych utworach epoki renesansu, romantyzmu i pozytywizmu. 53. Synkretyzm rodzajowy i gatunkowy jako literacki zabieg programowy romantyzmu. Przedstaw i omów jego funkcje w oparciu o analizę tekstów epoki. 54. Kresy w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Zaprezentuj temat na wybranych 55. Rola poety i poezji w literaturze polskiej od romantyzmu do Skamandra. Zaprezentuj temat na wybranych 56. Ideały rycerskie w literaturze. Omów temat na podstawie wybranych utworów. 57. Obowiązki inteligencji w świetle polskiej literatury XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych 58. Prezentując kreacje wybranych bohaterów literackich, przeanalizuj romantyczną koncepcję tragizmu. 59. Kabaret literacki w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Omów jego rolę, odwołując się do wybranej twórczości obu epok. 60. Przedstaw motyw przemijania w wybranych utworach literackich. 61. Dokonaj analizy porównawczej znanych Ci hymnów z epok renesansu, romantyzmu. i Młodej Polski. 62. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby odwoływania się poetów współczesnych do kultury baroku. 63. Na przykładach z literatury antyku i średniowiecza przedstaw różne kreacje bohaterów heroicznych. 64. Rozmowa z samym sobą jako motyw literacki. Na podstawie analizy dzieł różnych epok porównaj okoliczności życiowe, w których rodzą się refleksje oraz formę ich ekspresji. 65. Na przykładach pochodzących z literatury XIX wieku, zaprezentuj literackie sposoby przedstawiania salonu.
66. Święty i świętość w literaturze. Omów temat na przykładach z wybranych utworów. 67. Świadectwa zwycięstwa dobra i miłości w konfrontacji ze złem. Porównaj postawy i losy wybranych bohaterów utworów literackich o tematyce wojennej. 68. Poeci o mieście. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 69.Zaprezentuj sposoby przedstawiania śmierci w poezji średniowiecznej, barokowej i współczesnej. 70. Przeanalizuj wpływ filozofii Artura Schopenhauera, Fryderyka Nietzschego i Henriego Bergsona na wybrane dzieła literackie przełomu XIX i XX wieku oraz początku XX wieku. 71. Prawda o determinizmie ludzkiego działania. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych tekstów literatury XIX i początku XX wieku. 72. Staropolskie obyczaje w utworach XVII wieku i w Panu Tadeuszu. Dokonaj analizy porównawczej. 73. Literackie kreacje rycerza, spiskowca, żołnierza. Porównaj funkcjonowanie tego typu postaci w wybranych tekstach literackich. 74. Przedstaw różne koncepcje szczęścia w wybranych utworach epoki renesansu, romantyzmu i pozytywizmu. 75. Pycha jako czynnik determinujący działania człowieka. Określ jej źródła i konsekwencje, analizując wybrane utwory literackie. 76. Przestrzenie nierealne, fantastyczne, zaświaty w literaturze. Omów rolę i sposób ich przedstawiania na podstawie wybranych tekstów. 77. Groteska w literaturze i jej artystyczne konsekwencje. Omów na wybranych 78. Istota ludowego widzenia i wartościowania świata. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 79. Rola tradycji chrześcijańskiej i starożytnej w kształtowaniu światopoglądu renesansowego twórcy. Omów na wybranych przykładach literackich. 80. Historie mityczne inspiracją dla literatury. Omów temat na wybranych 81. Literatura rozpaczy a literatura nadziei. Scharakteryzuj i porównaj na wybranych przykładach te
dwie odmienne koncepcje twórcze. 82. Wpływ filozofii na kształtowanie się koncepcji świata i człowieka w wybranej epoce kulturowej. Omów, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 83. Motyw prometejski i jego funkcje w literaturze. Omów na wybranych 84. Wpływ rzeczywistości kulturowej na kształtowanie się portretu bohatera literackiego. Przedstaw problem na wybranych 85. Przedstaw różne sposoby kreacji outsidera w literaturze dwóch wybranych epok. 86. Motyw więzienia w literaturze. Scharakteryzuj i przedstaw różne jego funkcje w wybranych utworach. 87. Rola autorytetu w życiu wybranych bohaterów literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 88. Rosja w oczach Polaków. Zaprezentuj różnorodne spojrzenia i omów ich kulturowe i historyczne uwarunkowania, odwołując się do wybranych utworów literackich. 89. Wpływ domu rodzinnego na tożsamość człowieka. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich i tekstów z dziedziny psychologii. 90. Wpływ domu rodzinnego na tożsamość człowieka. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich i tekstów z dziedziny psychologii. 91. Motyw szkoły w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów. 92. Porównaj obraz Warszawy w literaturze XIX i XX wieku na przykładzie wybranych dzieł literackich. 93. Istota i funkcja deheroizacji bohatera w literaturze. Przedstaw problem na wybranych 94. Dzieło literackie w oczach krytyki. Przedstaw dwie skrajne oceny wybranego utworu. Do głosu krytyków dołącz własne przemyślenia na temat tekstu. 95. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze polskiej. Rozwiń temat na wybranych
96. Rola motta w utworze literackim. Omów zagadnienie, interpretując wybrane przykłady z poezji i prozy. 97. Portrety cudzoziemców utrwalone w utworach Adama Mickiewicza, Bolesława Prusa i Henryka.Sienkiewicza. Przedstaw i oceń stopień wnikliwości poszczególnych pisarzy w ich tworzeniu. 98. Dzieło literackie jako forma polemiki ze społeczeństwem na temat aktualnych spraw politycznych lub społecznych. Omów problem na wybranych 99. Motyw miłości nieszczęśliwej i miłości spełnionej w literaturze. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1.Symbolika stroju. Omów ją, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe,teatralne). 2. Literackie i malarskie kreacje przyrody w XIX wieku i ich funkcje. Dokonaj analizy porównawczej. 3. Wielkie wydarzenia historyczne w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 4. Drzewo jako temat literatury i malarstwa. Omów problem, analizując wybrane dzieła. 5. Omów obraz dworku polskiego w literaturze i malarstwie różnych epok. 6. Obrazy codzienności w literaturze i sztuce.. porównaj ich różne ujęcia w twórczości artystów XIX-wiecznych. 7. Dawny świat Żydów polskich. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 8. Kobieta wieku XIX. Scharakteryzuj postaci kobiece w wybranych dziełach literatury i sztuki. 9. Naturalizm jako światopogląd i metoda twórcza. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł literackich i malarskich. 10. Dzieło malarskie przywołane w dziele literackim. Skonfrontuj własną interpretację obrazów z wersją literacką. 11. Wybitne postacie literackie i sposób ich kreacji w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na wybranych 12. Wieś i jej mieszkańcy. Przedstaw funkcjonowanie tematu w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. 13. Obraz Boga i Jezusa w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów na wybranych 14. Funkcje symbolu w literaturze i malarstwie. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych dzieł różnych epok.
15. Motyw śmierci w literaturze i sztuce romantyzmu i Młodej Polski. Omów na wybranych 16. Muzyka jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw funkcję, jaką pełnią motywy muzyczne w wybranych utworach literackich.. 17. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Zaprezentuj temat, sięgając po wybrane dzieła. 18. Impresjonistyczne pejzaże. Przedstaw temat na podstawie literatury i sztuki modernistycznej. 19. Dokonaj analizy obrazu miasta w wybranych dziełach literatury i sztuki XIX i początku XX wieku. 20. Motyw Stabat Mater w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych 21. Literacki i malarski obraz starości. Omów problem na wybranych 22. Odwołując się do wybranych tekstów kultury, porównaj sposoby idealizowania rzeczywistości w dziele literackim i plastycznym. 23. Motyw raju w literaturze i innych rodzajach sztuk ( muzyce, malarstwie, filmie ). Zbadaj sposoby i funkcje tworzenia iluzji raju. 24. Obrazy i plakaty komunistyczne w konfrontacji z dokumentalnymi filmami epoki. Porównaj wynikające z nich wizje świata i człowieka dobierając stosowne przykłady. 25. Porównaj obraz wojny w znanych Ci filmach i w literaturze, odwołując się do wybranych przykładów. 26. Apokalipsa polskich Żydów w przekazach literackich i filmowych. Rozwiń problem, odwołując się do wybranych przykładów. 27. Różne wizerunki diabła w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 28. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Przedstaw, odwołując się do przykładów, środki artystyczne charakterystyczne dla tej konwencji i ich rolę. 29. Przedstaw ujęcie motywu rewolucji w malarstwie, muzyce i literaturze, odwołując się do wybranych dzieł. 30. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 31. Dekalog człowieka XX wieku w twórczości Zbigniewa Herberta i Krzysztofa Kieślowskiego. Porównaj autorskie propozycje, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł filmowych. 32. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Omów problem na wybranych 33.Sztuka apollińska a sztuka dionizyjska. Odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych porównaj te dwie koncepcje artystyczne.
34. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 35. Impresjonizm w literaturze i malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Określ jego cechy oraz funkcje w wybranych utworach malarskich i literackich. 36. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych przykładach literackich i filmowych. 37. Funkcje motywu powrotu w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych 38. Tatrzańskie krajobrazy w malarstwie i poezji Młodej Polski. Porównaj na przykładach wybranych tekstów kultury. 39. Różne ujęcia motywu miasta w literaturze i malarstwie. Odwołaj się do wybranych przykładów. 40. Rola mecenatu w rozwoju literatury i sztuki. Omów zagadnienie na wybranych 41. Kulturotwórcza rola antyku. Omów problem, odwołując się do wybranych dzieł sztuki. 42.Przenośnia, aluzja, symbol jako sposoby komunikowania się twórcy z odbiorcą. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich i malarskich. 43. Historia w dziełach literackich i ich filmowych adaptacjach. Omów zagadnienia, porównując wybraną powieść i jej wersję filmową. 44. Różne ujęcia motywu śmierci w literaturze, malarstwie, filmie. Omów na wybranych 45. Fascynacja brzydotą w literaturze i sztuce..omów problem na wybranych 46. Malarstwo marynistyczne a literackie obrazy morza. Porównaj wybrane teksty kultury. 47.Motyw vanitas w Biblii, literaturze i sztuce. Rozważ zagadnienie na wybranych 48. Motyw cierpienia narodu w literaturze i sztuce polskiej. Omów na przykładach wybranych utworów. 49. Renesansowe umiłowanie człowieka i jego piękna w literaturze i sztuce tego okresu. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 50. Porównaj kreacje literackie i filmowe bohaterów,,lalki B. Prusa. 51. Funkcje barw w tworzeniu nastroju. Przeanalizuj wybrane dzieła literackie i malarskie. 52. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj ujęcie i wymowę wybranych dzieł kultury. 53. Bohaterstwo i tragizm pokolenia Kolumbów w świetle utworów literackich i filmów. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł literackich, plastycznych i filmowych. 54. Fascynacja kulturą ludową w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, omawiając wybrane teksty kultury. Język 1. Omów funkcje stylizacji językowej w wybranych utworach literatury współczesnej.
2. Omów środki językowe występujące w manifestach programowych różnych pokoleń literackich. 3. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach. Omów na wybranych przykładach literackich. 4. Język jako środek manipulacji. Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury i prasy. 5. Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnej polszczyzny. Omów temat na podstawie zebranego materiału badawczego. 6. Omów funkcje eksperymentów językowych w poezji współczesnej. Odwołaj się do wybranych przykładów. 7. Językowe sposoby perswazji renesansowej, barokowej i oświeceniowej. Omów je na wybranych 8. Różne funkcje stylizacji środowiskowej. Przedstaw temat na przykładzie tekstów literackich i własnych obserwacji. 9. Językowe środki wzmacniania ekspresji wypowiedzi. Scharakteryzuj je na podstawie zebranego materiału językowego. 10. Stylizacja gwarowa i jej rola w kształtowaniu obrazu rzeczywistości. Przedstaw problem na podstawie wybranego materiału językowego. 11. Na podstawie analizy wybranych tekstów, zamieszczonych w prasie codziennej, omów tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny. 12. Zjawisko archaizacji języka i jego funkcje w powieściach historycznych. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 13. Analiza językowa przysłów polskich. Omów na podstawie zgromadzonego materiału. 14. Styl makaroniczny w piśmiennictwie staropolskim. Omów zagadnienie na wybranych 15. Dokonaj analizy porównawczej retorycznego kształtu językowego oraz zawartości argumentacyjnej wybranej satyry Ignacego Krasickiego i wybranego kazania Piotra Skargi. 16. Rola środków stylistycznych w wybranych utworach młodopolskich. Omów problem na wybranych 17. W wybranych utworach literackich wskaż i omów cechy stylu biblijnego oraz funkcje stylizacji biblijnej. 18. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literackich. Omów funkcje środków retorycznych.