Załącznik nr 1 do uchwały nr Rady Miejskiej w Węgorzewie 29 sierpnia 2007 roku Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na terenie Gminy Węgorzewo na 2007 rok I. Wstęp II. Diagnoza problemu III. Założenia i cele programu IV. Zadania i sposoby realizacji V. Realizatorzy zadań VI. Monitoring i ewaluacja
WSTĘP Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2007 rok opracowany został zgodnie z treścią Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. oraz założeniami Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii i Strategią Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Węgorzewo na lata 2006-2013. Program został opracowany w ramach projektu Wsparcie województw i społeczności lokalnych w zapobieganiu narkomanii na poziomie lokalnym, realizowanego przez Fundację Społeczności Lokalnej na zlecenie Fundacji Fundusz Współpracy i Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii w ramach Projektu Transition Facility. Program został opracowany przez zespół w składzie: Marianna Warcaba, Marta Makara i Edward Tylenda. II. DIAGNOZA PROBLEMU Narkotyki są poważnym problemem społecznym. Obniża się wiek inicjacji narkotykowej. Sięga po nie coraz więcej młodych ludzi, wśród których panuje błędny pogląd, że krótkotrwałe, okazjonalne zażywanie nie jest szkodliwe i nie prowadzi do uzależnienia. Często narkotyk traktowany jest jako lek na różne problemy. Źródłem danych na ten temat są głównie badania ankietowe przeprowadzone w węgorzewskich szkołach ponadpodstawowych. W badaniach wzięło udział 868 uczniów. Z badań wynika, że: 14,4 % badanych miało kontakt z narkotykami, 53,5 % słyszało, że w szkole są osoby zażywające narkotyki, 22,9 % badanych uczniów twierdzi, iż na terenie ich szkoły można dostać lub kupić narkotyki, do najczęściej wskazywanych substancji kojarzonych z narkotykiem należą: marihuana (54, 8%), amfetamina (49,2%), kokaina (31,7 %), haszysz (20 %). Młodzież ma dużą wiedzę na temat rodzajów narkotyków, ale brakuje im świadomości skutków ich zażywania dla organizmu i funkcjonowania psychicznego i społecznego, do najczęstszych przyczyn sięgania po narkotyki uczniowie zaliczyli: problemy domowe (27,1 %), szpan (15,8 %), problemy szkolne (11,7 %) zabawę (10,7 %), namowę znajomych (8,7 %), narkotyki są spożywane przez młodzież najczęściej: na dyskotece (59,2 %), na ulicy (50,4 %), w szkole (37,6 %), w domu (23,2 %), młodzi ludzie nie widzą sposobu, by ustrzec swoich rówieśników przed narkotykami: 20,5 % pisze, że nie ma na to sposobu, 10,7 % - rozmowy na ten temat, 8,2 % informacje w postaci ulotek, filmów, przedstawień, zajęć, 36,9 % w ogóle nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie,
niepokojące również jest to, iż młodzież wykazuje bierną postawę wobec osób zażywających narkotyki. Na obojętność wskazało 60 % uczniów, nie aprobuje 23,1 %, aprobuje 6,1 %. Żadnego stanowiska nie zajęło 10,7 % uczniów. Inne źródła danych o skali zjawiska: Z danych Komendy Powiatowej Policji w Węgorzewie wynika, iż w roku 2005 odnotowano 35 przypadków przestępstw polegających na posiadaniu, bądź rozprowadzaniu narkotyków. Innych wykroczeń związanych z narkotykami w ostatnich latach nie odnotowano. Z diagnozy środowisk objętych pomocą społeczną przez Miejsko Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wynika, że w 2005 roku udzielono świadczeń 21 rodzinom, w których istnieją problemy związane z zażywaniem narkotyków, jak również z 9 rodzin, w których istnieją problemy związane z zażywaniem narkotyków dzieci korzystały z dożywiania w szkołach. Z danych dotyczących pomocy na Oddziale Detoksykacji w Szpitalu Powiatowym w Węgorzewie wynik, iż w roku 2006 udzielono pomocy 3 pacjentom powyżej 18 lat, w tym 2 skierowano na dalsze leczenie specjalistyczne do innych zakładów. Z uzyskanych informacji wynika, iż problem narkomanii w gminie istniej. Używanie środków psychoaktywnych ma różne przyczyny i prowadzi do szkód w różnych dziedzinach życia społecznego. Współwystępuje często z zachowaniami destrukcyjnymi, zagrażającymi zdrowiu, a nawet życiu. Dlatego też wymaga szerszego podejścia i uwzględnienia działań stwarzających społeczności lokalnej możliwość zdobywania różnych doświadczeń, podnoszących umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych. Podstawowe założenia programu: III. ZAŁOŻENIA I CELE PROGRAMU 1. Program jest ukierunkowany na profilaktykę oraz zapobieganie patologiom społecznym. 2. Zakładana realizacja programu na przestrzeni 3 lat wymagać będzie bieżącego rozpoznawania potrzeb środowiska poprzez diagnozę, aktualizacji problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych oraz modyfikacji zadań i sposobów realizacji. 3. Realizacja programu obejmuje następujące obszary: profilaktykę, leczenie, ograniczanie szkód związanych z zażywaniem środków psychoaktywnych oraz badania, monitoring i ewaluację. 4. Program skierowany jest do ogółu społeczności lokalnej, w tym także do osób używających środki psychoaktywne, ale przede wszystkim do dzieci i młodzieży ze względu na obniżanie się wieku inicjacji narkotykowej.
Cel strategiczny programu W związku z wyżej przedstawionymi wynikami diagnozy, informacjami o gminie, a także o zasobach w zakresie prowadzenia działalności profilaktycznej i terapeutycznej, istnieje potrzeba sformułowania następującego celu: Ograniczanie spożywania (zażywania) środków psychoaktywnych przez mieszkańców gminy. W celu osiągnięcia powyższego celu należy zrealizować poniższe cele szczegółowe (operacyjne): L.p. Cel szczegółowe (operacyjne) Wskaźniki Podniesienie świadomości Wyniki ankiety społeczeństwa na temat wagi przeprowadzonej 1 problemów związanych wśród uczniów i z używaniem środków rodziców szkół psychoaktywnych oraz podstawowych przeciwdziałania narkomanii. średnich Źródła pozyskiwania wskaźników Ankiety 2 Zwiększenie efektywności profilaktyki w szkołach i innych placówkach. - liczba programów promujących zdrowy styl życia, - liczba osób uczestniczących w programach promujących zdrowy styl życia - wyniki ankiet przeprowadzonych wśród młodzieży szkolnej oraz nauczycieli Ankiety, listy obecności, faktury dzienniki zajęć 3 Zwiększenie dostępności do pomocy terapeutycznej osobom używającym środki psychoaktywne oraz członkom ich rodzin - liczba miejsc w których świadczona jest pomoc terapeutyczna, - ilość osób, które podjęły leczenie Sprawozdania z działalności jednostek lub instytucji prowadzących pomoc terapeutyczną
IV. ZADANIA I SPOSOBY REALIZACJI Cel operacyjny nr 1 Podniesienie świadomości społeczeństwa na temat wagi problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych oraz przeciwdziałania narkomanii. L.p. Zadanie Wskaźniki 1 2 3 4 Szkolenie grup zawodowych, które w swojej pracy spotykają się z problemem używania substancji psychoaktywnych. Opracowanie oraz upowszechnianie materiałów informacyjno-edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki uzależnień. Organizowanie konkursów na plakat, ulotkę itp. promujących zdrowy styl życia. Zakup do szkół i bibliotek literatury o tematy profilaktyki uzależnień lub promocji zdrowia. Przewidywane efekty: Liczba szkoleń, Ilość uczestników Liczba i rodzaj działań informacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki uzależnień, Ilość miejsc dystrybucji liczba artykułów w prasie Ilość i rodzaj konkursów promujących zdrowy styl życia, ilość uczestników konkursów Ilość zakupionej literatury, Ilość placówek dla których zakupiona literaturę Źródła pozyskiwania wskaźników Sprawozdania ze szkolenia, listy obecności, ankiety, rachunki Potwierdzenie odbioru sprawozdania ze sposobu upowszechniania faktury zakupu teksty w gazetach Potwierdzenie odbioru nagród, faktury zakupu materiałów i nagród, zdjęcia, artykuły prasowe Potwierdzenie odbioru faktury zakupu Budżet Termin 2.000 zł 09.2007 1.000 zł 09.2007 1.000 zł 09.2007 500 zł 09.2007 Podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem środków psychoaktywnych i możliwości zapobiegania temu zjawisku. Podniesienie kompetencji wychowawczych nauczycieli i rodziców. Poprawa relacji w rodzinie. Zwiększenie zaangażowania radnych w realizację działań profilaktycznych. Pogłębienie wiedzy na temat psychospołecznych uwarunkowań narkomanii. Zaangażowanie młodych ludzi w propagowanie zdrowego stylu życia.
Cel operacyjny nr 2 Zadania: Zwiększenie efektywności profilaktyki w szkołach i innych placówkach. L.p. Zadanie Wskaźniki 1 Wspieranie realizacji programów profilaktycznych w szkołach i innych instytucjach Ilość i jakość realizowanych programów profilaktycznych, Ilość uczestników programów Źródła pozyskiwania wskaźników Listy obecności, dzienniki zajęć, rachunki, sprawozdania, ankiety Budżet Termin 1.000 zł 09.2007 2 Wspieranie szkół lub innych instytucji w realizacji innych form działań profilaktycznych (n.p. konkursy, zajęcia pozalekcyjne, happeningi itp.) Liczba i rodzaj działań profilaktycznych, Ilość osób objętych tymi działaniami Listy obecności, dzienniki zajęć, rachunki, sprawozdania, ankiety 1.000 zł 09.2007 3 Organizowanie szkoleń z profilaktyki uzależnień dla nauczycieli i innych osób zajmujących się pracą z dziećmi i młodzieżą. Liczba i rodzaj szkoleń, ilość przeszkolonych osób. Listy obecności, dzienniki zajęć, rachunki, sprawozdania, ankiety 4.370 zł 09.2007 4 Rozpoznanie potrzeb dzieci i młodzieży (w tym młodzieży nie uczącej się) dotyczącej rodzaju zajęć w czasie wolnym (pozalekcyjnych). Wyniki sporządzonych ankiet, Ankiety 60 zł 10.2007 Przewidywane efekty: Kontynuacja istniejących i wdrażanie nowych programów profilaktycznych w szkołach i innych placówkach zajmujących się profilaktyką Zwiększenie oferty działań profilaktycznych Podnoszenie kompetencji osób zajmujących się profilaktyką Podniesienie umiejętności uczniów w kontaktach interpersonalnych Zwiększenie oferty alternatywnych form spędzania czasu wolnego Zwiększenie dostępności uczniów do zajęć socjoterapeutycznych. Podniesienie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych bez konieczności sięgania po środki psychoaktywne. Organizowanie zajęć zgodnie z zainteresowaniem uczestników.
Cel operacyjny nr 3 Podniesienie jakości leczenia i działań zmierzających do ograniczenia szkód zdrowotnych. L.p. Zadanie Wskaźniki 1 2 3 4 Aktualizacja i upowszechnienie danych dotyczących dostępnych form pomocy z zakresu uzależnienia na terenie powiatu węgorzewskiego i powiatów ościennych Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej dla osób używających środki psychoaktywne oraz zwiększenie zróżnicowania ofert terapeutycznych Udzielanie wsparcia psychologicznego, medycznego i prawnego oraz podejmowanie interwencji socjalnych osobom które w rodzinie maja problem z osobom używającą narkotyków Opracowanie lokalnej mapy zagrożeń narkotykowych na terenie gminy Przewidywane efekty: Ilość opracowanych Ilość miejsc w których są dostępne Liczba osób uzależnionych i współuzależnionych od środków psychoaktywnych korzystających z pomocy terapeutycznej, psychologicznej, prawnej lub socjalnej, Ilość udzielonych świadczeń (porad, konsultacji lub terapii) Liczba różnych ofert terapeutycznych, Liczba osób, którym udzielono pomocy, Ilość podjętych interwencji socjalnych, Ilość osób, którym znaleziono ośrodek leczenia uzależnienia Wykaz miejsc szczególnego zagrożenia Źródła pozyskiwania wskaźników Ilość opracowanych Liczba miejsc w których były dostępne, Faktury zakupu Pokwitowania odbioru materiałów Sprawozdania osób lub jednostek prowadzących terapię Sprawozdania osób lub jednostek prowadzących terapię, sprawozdania z opieki społecznej Pedagodzy szkoleni, pracownicy socjalni, kuratorzy Budżet Termin 50 zł 09.2007 960 zł 09.2007 800 zł 09.2007-10.2007 Wzrost świadomości w społeczeństwie na temat dostępnych form pomocy na terenie powiatu węgorzewskiego i powiatów z nim graniczących w sytuacjach związanych problemami uzależnienia od środków psychoaktywnych Wzrost liczby osób korzystających z pomocy terapeutycznej, psychologicznej, prawnej lub socjalnej związanych z problemem uzależnień
Wzrost skuteczności pomocy (terapii) w placówkach specjalistycznych zajmujących się udzielaniem pomocy osobom uzależnionym. V. REALIZATORZY ZADAŃ Realizatorami zadań określonych w gminnym programie są: 1. Burmistrz Węgorzewa 2. Jednostki gminne 3. Osoby fizyczne, z którymi zawarto umowę zlecenia VI. MONITORING I EWALUACJA Stałe monitorowanie sytuacji w zakresie używania i eksperymentowania z narkotykami dostarcza podstaw do planowania działań profilaktycznych oraz przesłanek do oceny ich skuteczności. 1) Monitorowanie stanu problemów narkotykowych na terenie Gminy Węgorzewo będzie prowadzone we współpracy z jednostkami organizacyjnymi, organizacjami i instytucjami, których zadania są zbieżne z celami niniejszego programu, poprzez: 2) prowadzenie badań ankietowych dotyczących skali zjawiska narkomanii, 3) stworzenie sieci wymiany informacji między tymi instytucjami, 4) zbieranie danych statystycznych, 5) analiza uzyskanych danych, opracowanie wniosków i priorytetów do dalszej pracy. W razie potrzeby podjęcia działań korygujące zostaną podjęte przez Burmistrza Węgorzewa. Zadaniem ewaluacji jest zbadanie czy cele programu (ogólne i szczegółowe) zostały osiągnięte. Miarą realizacji celów są wskaźniki celów określone we wcześniejszej części programu. Wnioski z ewaluacji wraz ze sprawozdaniem z wykonania Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii przedłożone zostaną Radzie Miejskiej w Węgorzewie w terminie do 31 marca 2008 roku.