owe projekty zrealizowane w województwie śląskim w ramach RPO 2007-2013 Seminarium w ramach projektu pn. Rekultywacja nieużytków poprzemysłowych - wymiana i transfer umiejętności technicznych i metodologicznych 26.05.2014r. dr inż. Jerzy Ziora Zakład Ochrony Wód Główny Instytut Górnictwa
Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013 Priorytet: Zrównoważony rozwój miast Działanie 6.2: Rewitalizacja terenów zdegradowanych Poddziałanie: Rewitalizacja: duże miasta Rewitalizacja: małe miasta i wsie (Nie uwzględniono projektów dofinansowanych w ramach działań realizowanych przez Śląskie Centrum Przedsiębiorczości)
Lista projektów (łącznie 115, ok. 535 mln zł, ok. 120 mln. ) Powiat będziński -1 Bielsko-Biała 3 Bytom 7 Chorzów 6 Częstochowa 5 Dąbrowa Górnicza 3 Gliwice - 2 Jastrzębie Zdrój 3 Jaworzno -1 Katowice -8 Mysłowice -1 Powiat raciborski -1 Ruda Śląska 4 Rybnik 4 Siemianowice Śląskie -1 Sosnowiec 1 Świętochłowice -2 Powiat tarnogórski -2 Tychy 2 Zabrze 3 Żory 1 Powiat będziński 4 Powiat bielski 4 Powiat bieruńsko-lędziński 2 Powiat cieszyński 6 Powiat częstochowski 2 Powiat gliwicki 1 Powiat kłobucki 2 Powiat lubliniecki 1 Powiat mikołowski 4 Powiat myszkowski 5 Powiat raciborski 1 Powiat rybnicki 5 Powiat tarnogórski 1 Powiat wodzisławski 5 Powiat zawierciański 3 Powiat żywiecki 8
Typy projektów oraz liczba zrealizowanych Rewitalizacja terenu i zagospodarowanie wielofunkcyjne, bez funkcji gospodarczych 8 Rewitalizacja terenu i zagospodarowanie wielofunkcyjne z funkcjami gospodarczymi 2 Rewitalizacja przestrzeni miejskiej 18 Rewitalizacja/przebudowa rynku 6 Odbudowa, modernizacja obiektu, adaptacja, zmiana funkcji 26 Modernizacja obiektu bez zmiany funkcji 13 Budowa systemu monitoringu 4 Usuwanie płyt azbestowych 30 Odbudowa, remont obiektu 3 Budowa 5
Rewitalizacja terenu i zagospodarowanie wielofunkcyjne bez funkcji gospodarczych 8 Rzeka jako oś rekreacji rodzinnej w Lublińcu etap II zagospodarowanie terenów zielonych wzdłuż rzeki Lublinicy na odcinku od ul. Grunwaldzkiej do ul. Sobieskiego Inwestycja zlokalizowana jest na terenie położonym wzdłuż rzeki Lublinicy pomiędzy ul. Sobieskiego i ul. Grunwaldzką w Lublińcu. W ramach projektu wykonano przede wszystkim następujące inwestycje: przeprowadzenie połączenia ścieżką pieszo rowerową ul. Grunwaldzkiej z ul. Sobieskiego, uporządkowanie terenów po dawnej bazie transportowej lokalnego Zarządu Gospodarki Komunalnej, Lokalowej i Ciepłownictwa poprzez realizację miejsc parkingowych oraz adaptację na targ zielny, urządzenie ciągów pieszych oraz placów pieszych w tym placu z urządzeniami placu zabaw, realizację parkingu ogólnodostępnego z możliwością sezonowego wykorzystania na lodowisko.
Rewitalizacja terenu i zagospodarowanie wielofunkcyjne z funkcjami gospodarczymi 2 Przedmiotem projektu jest rewitalizacja tzw. pól będuskich stanowiących własność pow. myszkowskiego, polegająca na kompleksowym przygotowaniu terenu pod działalność gospodarczą. Kompleksowe przygotowanie terenu pod działalność gospodarczą obejmować będzie wykonanie: dróg wewnętrznych wraz z jednostronnym chodnikiem i odwodnieniem rowów przydrożnych oraz zieleni w pasach rozgraniczających drogi dojazdowej uzbrojenia terenu (sieci wodne, kanalizacji sanitarnej) oświetlenia dróg wraz z zasilaniem elektrycznym-słupów oświetleniowych: 55szt. łącznie z siecią zasilającą. zieleni w obrębie pasów dróg. Niniejsza inwestycja jest realizacją większej całości. Jest w pełni komplementarna z projektami już zrealizowanymi, jak i przewidzianymi do realizacji przez Starostwo Powiatowe w Myszkowie. Rewitalizacja terenów popegeerowskich z przeznaczeniem na strefę aktywności gospodarczej na terenie powiatu myszkowskiego
Rewitalizacja przestrzeni miejskiej 18 Zwiedzaj i wypoczywaj. Rewitalizacja Starówki i Parku Słowackiego w Bielsku-Białej - etap II W ramach projektu przeprowadzona została rewitalizacja obszarów znajdujących się w centrum Bielska-Białej wraz z przystosowaniem ich do pełnienia nowych funkcji o znaczeniu: gospodarczym, społecznym, kulturalnym, turystycznym, rekreacyjnym oraz edukacyjnym. Działania projektu pozwolą nadać zapomnianym dziś historycznym zakątkom Starówki nowego charakteru i wkomponować je na stałe w unikalny krajobraz Starego Miasta, tak by wzmocnić jego wizerunek serca miasta oraz doprowadzą do rewitalizacji Parku Słowackiego wraz z modernizacją jego bazy rekreacyjno-kulturalnej. Realizacja projektu pozwoli osiągnąć wyższą jakość przestrzeni miejskiej i stworzyć miasto bardziej przyjazne mieszkańcom i odwiedzającym. Jest to kolejny etap rewitalizacji Śródmieścia Bielska-Białej.
Rewitalizacja/przebudowa rynku 6 Rewitalizacja rynku w Olsztynie Podstawowym celem Projektu jest rewitalizacja przestrzenna i techniczna wartościowych elementów historycznie ukształtowanego układu urbanistycznego olsztyńskiego rynku, zapewniająca powstanie atrakcyjnej i zróżnicowanej funkcjonalnie przestrzeni publicznej. Umożliwi to przywrócenie obszarowi centralnemu miejscowości dawnych, właściwych mu funkcji społecznogospodarczych: kulturowych, rekreacyjnych i edukacyjnych, jako miejsca wydarzeń kulturalnych oraz spotkań mieszkańców i turystów. Koncepcja architektoniczna analizowanego terenu obejmuje w szczególności układ komunikacyjny, ukształtowanie terenu, małą architekturę, zieleń, oświetlenie i odwodnienie terenu, miejsca postojowe dla samochodów oraz miejsca funkcjonowania sezonowej i okazjonalnej gastronomii oraz handlu.
Rewitalizacja/przebudowa rynku 6 Przebudowa płyty Rynku w Siewierzu Przedmiotem projektu była przebudowa płyty Rynku w Siewierzu, która przywróciła jej pełną funkcjonalności oraz zwiększyła spójności architektoniczną przestrzeni miejskiej Siewierza. Przebudowa została wykonana z wykorzystaniem wysokiej jakości materiałów budowlanych oraz stylowych obiektów małej architektury. Zmodernizowano ogólnodostępną, publiczną przestrzeń Rynku Siewierza i przywrócono mu funkcję społeczną - reprezentacyjną, turystyczną i rekreacyjną, które przyczynią się do promocji Siewierza, jako miasta atrakcyjnego dla turystów ze względu na swoją historię i tradycję, obecną poprzez zachowane zabytki architektury i układ urbanistyczny miasta oraz dla mieszkańców Siewierza, jako miejsca zamieszkania, w którym znajdują się estetyczne miejsca publiczne, skupiające życie mieszkańców.
Odbudowa, modernizacja obiektu, adaptacja, zmiana funkcji 26 Adaptacja budynku przy ulicy 11 Listopada 15a na Centrum Inicjatyw Społecznych na terenie Miasta Ruda Śląska Projekt polega na remoncie, adaptacji i wyposażeniu zabytkowego budynku przy ul. 11 Listopada 15a w Rudzie Śląskiej na potrzeby utworzenia Centrum Inicjatyw Społecznych. Adaptacja budynku pozwoli na utworzenie wielofunkcyjnego ośrodka otwartej pomocy i rozwoju lokalnych inicjatyw. Zrewitalizowany obiekt stanie się miejscem integracji mieszkańców i zdobywania wiedzy. W budynku znajdować się będzie punkt doradztwa społecznego, prawnego i gospodarczego, pomieszczenia dla organizacji społecznych i stowarzyszeń działających dla dobra społeczności lokalnej, biblioteka, galeria, sala dla dzieci, sale konferencyjnoszkoleniowe oraz pomieszczenia dla grup aktywności i kół hobbystycznych. Ponadto, utworzone Centrum Inicjatyw Społecznych będzie tworzyło warunki rozwoju podmiotów ekonomii społecznej.
Modernizacja obiektu bez zmiany funkcji 13 Modernizacja hali widowiskowo - sportowej w Rybniku Boguszowicach Inwestycja polega na modernizacji istniejącej hali widowiskowo sportowej w Rybniku-Boguszowicach. Wszczególności dostosowanie istniejących pomieszczeń hali do panujących obecnie standardów dla tego typu obiektów, w tym częściowe dostosowanie obiektu dla potrzeb osób niepełnosprawnych. W ramach zaplanowanych prac wykonano również termomodernizację budynku hali obejmującą docieplenie ścian, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, likwidację przeszklonej fasady od strony wejścia głównego oraz przeszkleń na szczytowych ścianach sali sportowej oraz wymianę istniejącej obudowy konstrukcji stalowej hali.
Budowa systemu monitoringu 4 Budowa systemu monitoringu w mieście Tarnowskie Góry Zadanie obejmuje budowę 20 punktów kamerowych (PK), czterech stacji bazowych (SBR) oraz jednego centrum monitorowania (CM) w Gminie Tarnowskie Góry w czterech obszarach rewitalizacji. Zasadniczym medium transmisji sygnałów wizji, sterowania i danych ma być radiowy system transmisji sygnałów w technologii cyfrowej pracujący w paśmie 26 28GHz. Budowa nowego, kompleksowego systemu monitorowania w Gminie Tarnowskie Góry, zapewni nieprzerwaną obserwację za pomocą kamer, newralgicznych punktów w określonych obszarach miasta, wraz z ciągłą, automatyczną rejestracją obrazów z wszystkich kamer. System musi umożliwiać monitorowanie zagrożeń, naruszeń bezpieczeństwa i porządku publicznego takich jak przestępczość, klęski żywiołowe, katastrofy, wypadki komunikacyjne itp.
Usuwanie płyt azbestowych 30 Rewitalizacja zasobów mieszkaniowych Spółdzielni Mieszkaniowej Sadyba w Katowicach Projekt polega na zastępowanie azbestowych elementów piętnastu budynków osiedla Sadyba materiałami mniej szkodliwymi dla zdrowia człowieka, tylko wraz z utylizacją azbestu. Modernizacja dwóch budynków przy ul. Żareckiej 42A i 42C Przedmiotem zadania jest demontaż oraz utylizacja płyt azbestowych wraz ze wzmocnieniem konstrukcji i ociepleniem budynków mieszkalnych wielorodzinnych zlokalizowanych przy ul. Żareckiej 42A i 42C w Częstochowie w dzielnicy Raków. Płyty azbestowe zostaną zastąpione materiałami nieszkodliwymi dla zdrowia człowieka. Ponadto w ramach kosztów niekwalifikowalnych zostanie przeprowadzona modernizacja budynków: remont i termomodernizacja dachów, montaż dźwigu oraz pochylni dla osób niepełnosprawnych. Projekt jest uzupełnieniem działań zmierzających do kompleksowej rewitalizacji obszarów zdegradowanych, tzw. blokowisk.
Odbudowa, remont obiektu 3 Rewitalizacja budynków Parafii pw. M. Kolbe w Bielsku-Białej Zadanie polega na remoncie zdegradowanych budynków kościelnych. W ramach projektu przeprowadzony zostanie remont budynku kościoła, budynku katechetycznego oraz zakup systemu nagłośnieniowego. Dzięki inwestycji w zmodernizowanych budynkach parafii będą realizowane cele społeczne, kulturalne i edukacyjne. Remont spowoduje również udostępnienie przestrzeni osobom niepełnosprawnym.
Budowa 5 Dokończenie budowy krytej pływalni w Rybniku przy ul. Jastrzębskiej Projekt pn. Dokończenie budowy krytej pływalni w Rybniku przy ul. Jastrzębskiej zrealizowany został w województwie śląskim, w mieście Rybnik, na obszarze zdegradowanej dzielnicy Boguszowice Osiedle i jest jednym z działań rewitalizacyjnych prowadzonych na tym terenie. Przedmiotem inwestycji było dokończenie budowy krytej pływalni. Realizacja przedsięwzięcia pozwoliła na oddanie do użytku nowoczesnego obiektu sportowo-rekreacyjnego w dzielnicy Rybnika Boguszowice-Osiedle. Obiekt składa się z basenu pływackiego o wymiarach 12,5 x 25,0 m, widowni na 300 miejsc, basenu do nauki pływania o wymiarach 5,9 x 8,0 m, zespołu saun z szatniami, natryskami i wypoczywalnią, zespołów szatniowych damskich i męskich oraz dla osób niepełnosprawnych z sanitariatami i natryskami.
Podsumowanie wnioski, znaki zapytania. Projekty realizowane są w obowiązującym w Polsce systemie prawnym, różniącym się znacznie od systemu prawnego obowiązującego m.in. w Walonii. Wszystkie przywołane projekty wniosły określone efekty/korzyści. Środki na ich realizację nie zostały zmarnowane. Można i należy się zastanawiać, czy efekty z realizacji zadań rewitalizacyjnych mogły być większe i czy środki zostały wykorzystane w sposób optymalny? Można odnieść wrażenie, że zwroty: rewitalizacja, renowacja, modernizacja, odbudowa, remont, itp. traktowane są w Polsce jak synonimy. Najwyższa waga przy ocenie wniosków na realizację projektów w ramach RPO przypisana była do wpływu ich realizacji na tworzenie nowych miejsc pracy (pośrednio na rozwój gospodarczy). Przy zastosowaniu takiego kryterium wymienione projekty bronią się słabo. Większość przywołanych projektów nakierowana była raczej tylko na usuwanie zaniedbań z przeszłości, bez mocnego impulsu prorozwojowego (ku przyszłości). Jak należy postępować aby uzyskiwać większe niż dotychczas efekty? Jak wypada porównanie zadań realizowanych na Śląsku i w Walonii? Czy i na ile możemy korzystać z doświadczeń Partnerów?
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Jerzy Ziora Główny Instytut Górnictwa jziora@gig.eu