Czy wiesz co to znaczy być Ślązakiem?

Czy wiesz co to znaczy być Ślązakiem? WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA IRCENTER NA ZLECENIE TYSKIEGO IRCenter na zlecenie Tyskiego przeprowadziło ogólnopolskie badanie śląskości. O cechy typowe dla Ślązaków pytano ich samych, ale i mieszkańców pozostałych części kraju. Z opublikowanego raportu można dowiedzieć się o tradycji, która łączy pokolenia (wg 67% badanych mieszkańców Śląska), stanowczych kobietach (26% vs 24% mężczyzn) i skłonności do zabawy nawet najstarszych przedstawicieli regionu (wśród młodych do 24.roku życia tylko 5% więcej osób niż w grupie 65+). Zachęcamy do zapoznania się z materiałem. 1

Metodologia: Poniższy raport przedstawia wyniki badania ilościowego przeprowadzonego metodą CAWI, którego celem była identyfikacja skojarzeń i charakterystycznych cech związanych ze Ślązakami i śląskością. W badaniu udział wzięło 1034 respondentów, wśród których największą grupę (250 ankietowanych) stanowili mieszkańcy Śląska. Wyniki były zbierane w okresie 13 16 lipca 2015 roku. 2

Spis treści: 1. Śląskość = tradycja, historia, rodzina. Czym jest śląskość dla mieszkańców regionu Definicja śląskości dla mieszkańców pozostałej części Polski Kobiety czy mężczyźni kto kultywuje śląskie tradycje? Męskie skojarzenia ze Śląskiem 2. Młody Śląsk jest innowacyjny, starszy pracowity Międzypokoleniowa wartość rodziny Przebojowość młodych i etos pracy wśród starszych 3. Biesiadowanie leży w naturze Ślązaków Śląskie łączenie pracy z zabawą Biesiady śląskie nie mają wieku Przy biesiadnym stole z kobietami i mężczyznami 4. Śląska stanowczość, czyli dlaczego nieustępliwość i niezłomność to nie to samo Główna cecha charakteru Ślązaków według nie-ślązaków Ślązacy o sobie 3

Śląskość = tradycja, historia, rodzina. Polacy są zgodni dla Ślązaków nie ma ważniejszych rzeczy, niż tradycja, historia i rodzina. To właśnie szacunek do tradycji i kultywowanie wartości rodzinnych jest najpopularniejszym skojarzeniem ze śląskością zarówno wśród mieszkańców regionu, jak i pozostałych województw. Choć wskazania mieszkańców Śląska w badaniu były częstsze, to obie te kategorie były najbardziej popularnymi również wśród ankietowanych, niezwiązanych z regionem. Wykres 1: Co oznacza śląskość 4

Przez szacunek do tradycji respondenci rozumieją głównie: Kultywować tradycję. mówić gwarą Znać śląskie zwyczaje i tradycje. Postępować zgodnie ze śląskimi wartościami Angażować się w życie lokalnej społeczności Dbać o kulturę i obyczaje śląskiej ziemi Przez przywiązanie do wartości rodzinnych respondenci rozumieją głównie: Czuć we krwi śląskie korzenie Mieszkać od pokoleń na Śląsku Być sobą i jak ojciec i dziadek kochać tą ziemię Być dumnym ze swoich przodków i swojego pochodzenia 5

Dużą rozbieżność we wskazaniach respondentów widać natomiast, gdy porównamy spontaniczne odpowiedzi kobiet i mężczyzn. W tych spontanicznych wskazaniach, to mężczyźni częściej podkreślali przywiązanie i poszanowanie wartości rodzinnych (2 punkty procentowe różnicy). Kobiety z kolei, dokonując wyboru spośród zamkniętej grupy odpowiedzi, częściej mówiły o szacunku do tradycji i historii, przywiązaniu do wartości rodzinnych, a także o gościnności czy gospodarności. Wykres 2: Męsko-damskie poglądy o śląskości w pytaniach zamkniętych Na podstawie tych wyników mężczyznom na Śląsku przypisać można rolę autorytetów, stanowiących dla dzieci wzorce pracowitości i męstwa. Kobiety natomiast pełnią ważną rolę w wielopokoleniowych rodzinach, w których dbają o kultywowanie śląskich zwyczajów i tradycji. Męskie poglądy na śląskość Przyglądając się wynikom przeprowadzonego badania, zwracamy uwagę na to, jak mężczyźni patrzą na Śląsk i oceniają główne cechy charakteru jego mieszkańców. Mężczyźni w większości (prawie połowa z nich 47%), podkreślali znaczenie rodziny na Śląsku. W drugiej kolejności wskazywana była pracowitość aż dla 41% mężczyzn jest to pierwsze skojarzenie z regionem (wiąże się to też z górnictwem i górnikami, o których wspominało 5% badanych mężczyzn, gdy spontanicznie mieli wskazać ich pierwsze skojarzenia ze Śląskiem). Ponadto dla ankietowanych mężczyzn ważna jest też gościnność, która na Śląsku dla 33% jest wyjątkowa i charakterystyczna właśnie dla Ślązaków. Aż co 6

4 pan zwracał uwagę na gospodarność społeczności śląskiej dla nich nie ma bardziej gospodarnych ludzi, niż mężczyźni i kobiety ze Śląska. Wykres 3: Męskie poglądy na temat śląskości Młody Śląsk jest innowacyjny, starszy - pracowity Śląskość jest kojarzona z przywiązaniem do wartości rodzinnych, niezależnie od wieku badanych osób. To właśnie na tą cechę wskazuje aż 80% ankietowanych w wieku 60-64 lata. Podobnego zdania są młodsi respondenci. Przywiązanie do wartości rodzinnych jest kojarzone i utożsamiane ze Śląskością przez: 59% badanych w wieku 50-59 lat, 53% badanych w wieku 35-49 lat, 51% badanych w wieku 25-34 lat oraz 49% badanych w wieku do 24 lat. 7

Wykres 4: Przywiązanie do wartości rodzinnych w różnych grupach wiekowych Pozostałe skojarzenia ze Śląskością są jednak różne, w zależności od wieku badanych. Starsi respondenci wskazują na takie cechy jak: Pracowitość (68% badanych w wieku 60-64 lata) Szacunek do historii i tradycji (73% badanych w wieku 60-64 lata) Gospodarność (58% badanych w wieku 60-64 lata) Gościnność (50% badanych w wieku 60-64 lata) Wykres 5: Skojarzenia ze Śląskością w różnych grupach wiekowych 8

Dla młodszych respondentów Śląskość i Bycie Ślązakiem rozumiane jest w dużej mierze jako: Przebojowość(16% badanych w wieku do 24 lata) Skłonność do zabawy (28% badanych w wieku do 24 lata) Pomysłowość (11% badanych w wieku do 24 lata) Wykres 6: Skojarzenia ze Śląskością w różnych grupach wiekowych Analizując odpowiedzi w grupie wiekowej 35-49 zauważyć można zgodność z tymi wartościami, które są najważniejsze dla starszych. Ponad połowa respondentów w wieku 35-49 wskazywała tradycję i rodzinę, jako wartości najważniejsze na Śląsku. Dla niewielu mniej ważna była pracowitość i gościnność (odpowiednio 42% i 40%). Jednak zdaniem osób ze średniej grupy wiekowej Ślązacy to także osoby stanowcze (28%) i gospodarne (28%). 9

Wykres 7: Śląskość definiowana w grupie wiekowej 35-49 Analiza powyższych wyników, pozwala spojrzeć na Śląsk oczami zarówno młodych mieszkańców, tych w średnim wieku, jak i tych powyżej 60. roku życia. Dla pierwszej grupy Śląsk to miejsce rozwoju, które stwarza szanse dla osób przebojowych i pomysłowych (łącznie 27% wskazań w grupie do 24 lat vs 8% wskazań w grupie 60-64). Według osób w średnim wieku (35-49), bycie Ślązakiem wiążę się z poszanowaniem tradycji i wartości rodzinnych, ale to także bycie człowiekiem pracowitym i gościnnym. Starsze pokolenie wskazuje na śląski etos pracy (68% wskazań w grupie 60-64 vs 42% wśród młodych do 24 lat), ale i na istotę lokalnych tradycji (73% vs 63% wśród grupy najmłodszej) Biesiadowanie leży w naturze Ślązaków Choć Ślązacy są niezwykle pracowici przyznaje to zarówno aż 57% spośród nich, ale i prawie połowa mieszkańców z pozostałych regionów Polski (43%), to lubią się czasem oderwać od codziennych obowiązków na rzecz dobrej zabawy. Skłonność do biesiadowania deklaruje ponad jedna czwarta badanych mieszkańców Śląska (28%). Okazuje się, że huczne śląskie biesiady są znane w całym kraju, bo na wyjątkową skłonność Ślązaków do zabawy wskazała też co czwarta badana osoba mieszkająca w innej części Polski. 10

Wykres 8: Ocena pracowitości i skłonności do zabawy Ślązaków Zamiłowanie do biesiad jest też znane osobom mających 35-49 lat. Chociaż zdaniem aż 42% z nich, praca jest dla Ślązaków najważniejsza, to prawie co czwarty (23%) wskazał skłonność do zabawy, jako ważną składową poczucia śląskości. Być może wiążę się to też z silnym poszanowaniem regionalnych tradycji (59% wskazań), albowiem biesiady są jednym z ważniejszych, śląskich zwyczajów. Wykres 9: Stosunek pracowitości do skłonności do zabawy i poszanowania tradycji w grupie 35-49 11

Ślązacy niezależnie od wieku lubią się bawić i biesiadować! Prawie 30% młodych osób w wieku do 24 lat przyznało w badaniu, że Ślązacy potrafią się bawić, jak nikt inny. W grupie wiekowej 25-34 takie odpowiedzi pojawiły się u 24%, co łącznie daje ponad 50% wskazań wśród młodych. Skłonność do biesiadowania nie zna wieku, bo łącznie wśród ankietowanych w wieku 50-65+ jest aż 67% tych, którzy znają śląskie biesiady i chętnie wzięliby w nich udział. Wykres 10: Skłonność do zabawy Ślązaków oceniana wśród starszych i młodych respondentów Przy stole biesiadnym miejsce dla siebie znajdą kobiety i mężczyźni. W badaniu dokładnie tyle samo kobiet, co mężczyzn (24%) przyznało, że Ślązacy mają upodobanie do dobrej zabawy i chętnie spędzają czas na biesiadach. 12

Wykres 11: Skłonność do zabawy Ślązaków oceniana wśród kobiet i mężczyzn Śląska stanowczość, czyli dlaczego nieustępliwość i niezłomność to nie to samo Ślązak jest stanowczy. Tak twierdzi ponad 25% ankietowanych tych, którzy ze Śląskiem nie są związani. Podobnie rzecz ma się z niezależnością. To kolejna cecha, wskazywana przez co piątego rodaka jako dominująca u mieszkańców Śląska (20%). Czy Ślązacy zgadzają się z tą opinią? Badanie pokazuje, że wśród nich jest mniej osób, które to zdanie podzielają. 3% mniej Ślązaków określa siebie jako osoby stanowcze i 2% mniej mówi, że jest szczególnie niezależna. Wykres 12: Stanowczość i niezależność Ślązaków w oczach badanych 13

Co ciekawe, stanowczość której procentowe wskazania różnią się w zależności od miejsca zamieszkania, jest zgoła odmiennie definiowana. Grupy niezwiązane ze Śląskiem pojmują ją przede wszystkim jako synonim silnej woli i nieustępliwości. Natomiast osoby wychowane na Śląsku, zdecydowanie częściej definiują stanowczość, jako bycie człowiekiem twardym, konsekwentnym i niezłomnym. W pytaniu otwartym najczęściej była ona opisywana była w kontekście dążenia do celu i nie użalania się nad sobą. Poszukując cech, które sami Ślązacy nazywają charakterystycznymi dla siebie, należy skupić się na pracowitości i gościnności. Wykres 13: Pracowitość i Gościnność Ślązaków w oczach badanych 14