UCHWAŁA NR XLI/23/13 RADY POWIATU W STASZOWIE. z dnia 24 kwietnia 2013 r.

UCHWAŁA NR XLI/23/13 RADY POWIATU W STASZOWIE z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie przyjęcia informacji Powiatowego Państwowego Inspektora Sanitarnego o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu staszowskiego w 2012 roku Na podstawie art. 12, ust. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592; z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 167, poz. 759, z 2007 r. Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 92, poz. 753, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230, Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 149, poz. 887, Nr 217, poz. 1281); oraz art. 12a, ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263; z 2011 r. Nr 113, poz. 657; z 2012 r. poz. 460; poz. 892; z 2013 r. poz. 2) Rada Powiatu w Staszowie uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się informację Powiatowego Państwowego Inspektora Sanitarnego o stanie bezpieczeństwa sanitarnego powiatu staszowskiego za 2012 rok. 2. Ocena stanu sanitarnego powiatu za rok 2012 stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 3. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Staszowie. 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Damian Sierant Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 1

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Staszowie STAN SANITARNY p o w i a t u s t a s z o w s k i e g o 2 0 1 2 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 2

Spis treści Wstęp 3 I. Ocena zagrożenia epidemicznego.. 4 II. Jakość wody do spożycia... 11 III. Zapobiegawczy nadzór sanitarny.. 13 IV. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej. 16 V. Stan sanitarny zakładów ochrony zdrowia 19 VI. Warunki sanitarno-higieniczne środowiska pracy. 22 VII. Nadzór nad placówkami nauczania i wychowania oraz placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży... 27 VIII. Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku 32 IX. Promocja zdrowia i oświata zdrowotna. 45 Podsumowanie. 51 Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 2 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 3

WSTĘP Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Staszowie prowadzi nadzór sanitarny na terenie powiatu staszowskiego, który obejmuje obszar 8 gmin, o powierzchni 926 km 2, zamieszkiwany przez 75050 ludności (stan na 31-12-2012r. na podstawie wykazów przesłanych przez urzędy miast i gmin). Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w 2012 roku ukierunkowana była na ochronę zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych. Cel ten realizowano poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których udzielane są świadczenia zdrowotne higieny środowiska higieny pracy w zakładach pracy higieny procesów nauczania i wychowania higieny wypoczynku i rekreacji Wykonywanie tych zadań polegało na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej oraz oświatowo zdrowotnej. Działalność Państwowej Inspekcji Sanitarnej realizowana była w oparciu o sporządzane plany pracy, zgodnie z opracowanym wzorem i Wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego. W działalności kontrolnej Państwowej Inspekcji Sanitarnej stosowano wdrożony system jakości oraz jednolite procedury kontroli obiektów i urządzeń. Wyniki działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej pozwalają na ocenę sytuacji epidemiologicznej i stanu sanitarnego powiatu staszowskiego, uwzględniającą istniejące oraz mogące pojawić się zagrożenia. Sytuację epidemiologiczną powiatu staszowskiego opracowano na podstawie posiadanych materiałów oraz danych zebranych w 2012 roku. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 3 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 4

I. OCENA ZAGROŻENIA EPIDEMICZNEGO W 2012 roku działalność Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Staszowie była skoncentrowana na: monitorowaniu sytuacji epidemiologicznej w celu identyfikacji zagrożeń związanych z możliwością wystąpienia chorób niebezpiecznych, działaniach związanych z poprawą sytuacji w zakresie jednostek chorobowych, dla których notuje się dużą zapadalność na terenie powiatu, nadzorze nad realizacją Programu Szczepień Ochronnych w celu utrzymania wysokiego odsetka uodpornienia populacji, nadzorze nad placówkami ochrony zdrowia w celu poprawy ich stanu sanitarno higienicznego i zmniejszenia zagrożenia szerzenia się zakażeń. 1. Działania w sytuacjach kryzysowych W Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Staszowie opracowano Plan działania przeciwepidemicznego w sytuacjach kryzysowych, który w ciągu roku 2012 był na bieżąco aktualizowany. Stacja posiada czynny telefon alarmowy udostępniony placówkom służby zdrowia i organom współpracującym ze służbami sanitarnymi. W roku sprawozdawczym na terenie powiatu staszowskiego nie wystąpiły powodzie ani inne sytuacje katastroficzne. 2. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie staszowskim została sporządzona w oparciu o przypadki zachorowań i zakażeń, jakie zostały zgłoszone do Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Staszowie zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi (Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Dz. U. z 2008r. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.), na podstawie sprawozdania MZ-56 o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach. Dane za rok 2012 zostały porównane z danymi za rok 2011. Współczynniki zapadalności dla chorób zostały policzone na 100 tys. mieszkańców i porównane ze współczynnikami zapadalności w 2011r. w województwie świętokrzyskim i w Polsce. a) Choroby umieszczone w wykazie zakażeń i chorób zakaźnych obowiązującym w 2012 roku, które nie wystąpiły na terenie powiatu staszowskiego: cholera leptospiroza dur brzuszny gorączki krwotoczne dury rzekome A,B,C odra czerwonka bakteryjna malaria kryptosporydioza legioneloza zatrucia jadem kiełbasianym, ornitozy gronkowcowe pryszczyca zakażenia jelitowe wywołane E.coli bąblowica enterokrwotoczną, Campylobacter wągrzyca wąglik włośnica choroba meningokokowa tężec tularemia SARS dżuma grypa ptaków A(H5N1) listerioza grypa A(H1N1)v Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 4 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 5

b) W roku 2012 zarejestrowano na terenie powiatu staszowskiego następujące choroby zakaźne (dla porównania podano dane za rok 2011) rok 2011 rok 2012 salmonelozy 26 52 inne bakteryjne zakażenia jelitowe 6 8 w tym dzieci do lat 2 2 2 wirusowe zakażenia jelitowe (ogółem) 106 131 w tym dzieci do lat 2 67 73 szkarlatyna 6 19 biegunka o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (ogółem) 38 36 w tym dzieci do lat 2 26 17 bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 2 4 róża 2 4 borelioza 11 12 ospa wietrzna 377 509 różyczka 8 7 wirusowe zapalenie wątroby typu B 3 8 typu C 1 3 świnka 4 10 grypa, podejrzenia grypy (ogółem) 66 217 krztusiec 2 8 styczność i narażenie na wściekliznę 12 12 2.1. Choroby zakaźne wieku dziecięcego Ospa wietrzna W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 509 zachorowań (w 2011r. 377 przypadków). Zapadalność w 2012r. wyniosła 688,77 /100 tys. mieszkańców i jest wyższa od zapadalności w 2011r. (500,66/100 tys. mieszkańców), jak również w porównaniu do zapadalności w województwie świętokrzyskim (549,11/100 tys. mieszkańców) i w Polsce (539,72/100 tys.). Spowodowane jest to nasileniem zachorowań na ospę wietrzną co 2 3 lata. Niekorzystna sytuacja epidemiologiczna ospy wietrznej wynika z faktu, iż nie są prowadzone obowiązkowe szczepienia ochronne (z wyjątkiem grup ryzyka). Różyczka W 2012r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 7 przypadków zachorowań (w 2011r. 8 przypadków). Zapadalność wyniosła 9,47/100 tys. mieszkańców i jest niższa od zapadalności w 2011r. (10,62/100 tys. mieszkańców). Zapadalność w województwie świętokrzyskim wyniosła 4,39/ 100 tys. mieszkańców, a w Polsce 16,25/100 tys. mieszkańców. Objęcie szczepieniami przeciwko różyczce dzieci w 13 14 miesiącu życia oraz w 10 roku (dawka przypominająca), prowadzi do systematycznego eliminowania zachorowań na tą chorobę. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 5 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 6

Nagminne zapalenie przyusznic (świnka) W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 10 przypadków zachorowań (w 2011r. 4 przypadki). Zapadalność w 2012 r. wyniosła 13,53 /100 tys. mieszkańców i jest wyższa od zapadalności w 2011 r. (5,31/100 tys. mieszkańców), jak również w porównaniu do zapadalności w województwie świętokrzyskim (7,36/100 tys.) i Polsce (7,20/100 tys. mieszkańców). Krztusiec W 2012 r. odnotowano w powiecie staszowskim 8 zachorowań na krztusiec (w 2011 r. zarejestrowano 2 przypadki). Zapadalność wyniosła 10,82/100 tys. mieszkańców i jest wyższa od zapadalności w województwie świętokrzyskim (7,21/100 tys. mieszkańców), natomiast niższa od zapadalności w Polsce (12,16/100 tys. mieszkańców). Biegunki u dzieci do lat 2 (w tym bakteryjne, wirusowe i o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu) - Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 2 przypadki zachorowań (w 2011 r. 2 przypadki). Współczynnik zapadalności w powiecie wyniósł 109,77/100 tys. dzieci do lat 2 i jest wyższy od zapadalności w 2011r. (88,26/100 tys. dzieci do lat 2). Zapadalność w województwie świętokrzyskim wyniosła 183,65/100 tys. u dzieci w tej grupie wiekowej, natomiast współczynnik zapadalności w Polsce 256,35/100 tys. dzieci do lat 2. - Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 73 przypadki (w 2011 r. 67 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 4006,59/100 tys. dzieci do lat 2 (w 2011r. - 2956,75/100 tys. Zapadalność w województwie świętokrzyskim wyniosła 2332,03/100 tys. u dzieci w tej grupie wiekowej, natomiast współczynnik zapadalności w Polsce 2196,78/100 tys. dzieci do lat 2. - Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu u dzieci do lat 2 W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 17 przypadków (w 2011 r. 26 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 933,04/100 tys. dzieci do lat 2 (w 2011r. - 1147,40/100 tys. Zapadalność w województwie świętokrzyskim wyniosła 2246,61/100 tys. dzieci do lat 2, natomiast współczynnik zapadalności w Polsce wyniósł 1724,40/100 tys. dzieci w tej grupie wiekowej. 2.2. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie innych, wybranych jednostek chorobowych w powiecie staszowskim Wirusowe zapalenie wątroby typu C W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 3 przypadki wzw C ogółem (w 2011r. 1 przypadek). Nie rejestrowano przypadków ostrych. Według definicji wzw C na potrzeby nadzoru epidemiologicznego z 2009r., w powiecie staszowskim zarejestrowano 3 przypadki wzw C, z zapadalnością/wykrywalnością na poziomie 4,05/100tys. ludności, niższą od zapadalności/wykrywalności w województwie świętokrzyskim 7,05 /100 tys. i od zapadalności w Polsce 5,86/100 tys. Wirusowe zapalenie wątroby typu B Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 6 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 7

W 2012r. zarejestrowano w powiecie staszowskim 8 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu B (w 2011r. 3 przypadki). Zapadalność/wykrywalność wzw B wyniosła 10,82/100 tys. mieszkańców i była wyższa od zapadalności w województwie świętokrzyskim (6,11/100 tys. mieszkańców), oraz od zapadalności/wykrywalności w Polsce (3,88/100 tys. mieszkańców). Powyższe dane dotyczyły postaci przewlekłej, nie rejestrowano przypadków ostrych. Dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci oraz popularności szczepień zalecanych przed zabiegami operacyjnymi, a także ciągle poprawiającym się warunkom, w jakich świadczone są usługi zdrowotne sporadycznie dochodzi do ostrego wzw B. Wirusowe zapalenie wątroby typu A W 2012 r. w powiecie staszowskim nie zarejestrowano przypadków wzw A podobnie jak w 2011 r. W województwie świętokrzyskim również nie wystąpiły zachorowania na wzw A. Inwazyjna choroba meningokokowa W 2012 r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 1 przypadek inwazyjnej choroby meningokokowej (w 2011 roku nie było zachorowań). Współczynnik zapadalności wyniósł 1,35 /100 000 tys. mieszkańców i był wyższy od współczynnika zapadalności w województwie świętokrzyskim 0,54/100 000 tys. ludności i w Polsce 0,41/100 000 tys. mieszkańców. Powyższy przypadek dotyczył zakażenia Naisseria menigitidis serogrupy C. Zachorowanie wystąpiło u czteromiesięcznego dziecka. Grypa W 2012r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 217 przypadków grypy i podejrzeń grypy, (w 2011r. 66 przypadków), nie wystąpiły zachorowania wywołane nowym wirusem A/H1N1. Współczynnik zapadalności wyniósł 293,64/100 tys. mieszkańców (w 2011r.- 87,64 /100 tys.) i był niższy od współczynnika zapadalności w województwie świętokrzyskim (502,54/100 tys.), przy czym współczynnik zapadalności w Polsce wyniósł 3026,23/100 tys. mieszkańców. Borelioza W 2012r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 12 przypadków zachorowań na boreliozę (w 2011 r. 11 przypadków). Współczynnik zapadalności wyniósł 16,23/100 tys. mieszkańców (w 2011r. -14,61 /100 tys. mieszkańców) i był wyższy od zapadalności w województwie świętokrzyskim (8,54 /100 tys. mieszkańców), natomiast znacznie niższy od współczynnika zapadalności w Polsce (22,86/100 tys. mieszkańców). Salmonelozy zatrucia pokarmowe W 2012r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 52 przypadki zachorowań (w 2011r.- 26 przypadków). W roku sprawozdawczym zapadalność na salmonelozę w powiecie wyniosła 70,36/100 tys.) i przekroczyła wskaźniki zapadalności województwa (22,18/100 tys.) i kraju (21,94 /100 tys.). Sytuację epidemiologiczną salmonelozy w powiecie staszowskim w 2012 roku należy uznać za bardzo niekorzystną. Ogniska chorób przenoszonych drogą pokarmową W 2012r. w powiecie staszowskim zarejestrowano 1 ognisko przenoszone drogą pokarmową. Ognisko wystąpiło na przyjęciu weselnym zorganizowanym w budynku Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 7 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 8

Ochotniczej Straży Pożarnej w miejscowości Pliskowola, gm. Osiek i wywołane było zakażeniem pałeczkami Salmonella Enteritidis. Narażonych na zakażenie było 122 osoby. W trakcie dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że zachorowały 34 osoby, w tym 5 dzieci. Nie było przypadków hospitalizowanych. Lp. Jednostka chorobowa 2011 r. powiat 2012 r. powiat 2012r. wojew. 2012r. Polska 1. Salmonelozy /zatrucia pokarmowe/ 34,52 70,36 22,18 21,94 2. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu określone i nieokreślone 4,09 4,06 1,97 5,41 3. Choroba meningokokowa inwazyjna ogółem - 1,35 0,78 0,61 Zapalenie opon i/lub mózgu posocznica - 1,35 0,54 0,41-1,35 0,54 0,35 4. Borelioza 14,61 16,23 8,54 22,86 5. Lamblioza - 1,35 1,72 4,29 6. Płonica (szkarlatyna) 7,96 25,71 35,43 65,89 7. typu A - - - 0,18 typu B 3,98 10,82 6,11 3,88 8. Wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku z 2009 r. 1,32 5,86 7,05 11,23 9. typu C wg definicji przypadku z 2005 r. - 1,35 6,71 5,83 10. Grypa i podejrzenia grypy ogółem 87,64 293,64 502,54 3781,95, 11. Styczność i narażenie na wściekliznę/ potrzeba szczepień 15,94 16,23 13,40 20,70 Tabela nr 1. Wybrane choroby zakaźne i zatrucia w powiecie staszowskim (lata 2011, 2012). Zapadalność na 100 tys. mieszkańców. Zestawienie porównawcze dla województwa świętokrzyskiego i Polski. Wnioski Analizując zachorowania na choroby zakaźne w powiecie staszowskim w roku 2012 najwyższą zapadalność 688,77/100 tys. podobnie jak w roku ubiegłym stwierdzono w przypadku zachorowań na ospę wietrzną. Kolejną jednostką chorobową charakteryzującą się wysoką zapadalnością, tj. 70,36/100 tys. mieszkańców w 2012 roku były salmonelozy. Ich liczba wzrosła o 100% (52 przypadki zachorowań, w 2011r. 26 przypadków). Niekorzystna sytuacja epidemiologiczna salmonelozy spowodowana była wystąpieniem zatrucia pokarmowego, w wyniku którego zachorowało 34 osoby, źródłem zakażenia była Salmonella Enteritidis, W 2012r. podobnie jak w latach ubiegłych niekorzystnie przedstawiała się sytuacja wirusowych zakażeń jelitowych o etiologii rotawirusowej. W 2012 roku odnotowano wzrost zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne. Zarejestrowano w ciągu całego roku 217 przypadków zachorowań na grypę i zachorowania Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 8 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 9

grypopodobne, co w porównaniu do roku ubiegłego stanowiło bardzo znaczny wzrost zachorowań (66 przypadków w 2011r.). Nie zarejestrowano na terenie powiatu staszowskiego zachorowań na grypę wywołaną wirusem nowym wirusem A/H1N1. Sytuację epidemiologiczną pozostałych chorób zakaźnych zarejestrowanych w 2012r. należy uznać za stabilną. W ramach monitoringu chorób odzwierzęcych Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Staszowie współpracuje z Powiatowym Lekarzem Weterynarii. Sekcja Nadzoru Przeciwepidemicznego przekazuje kwartalne sprawozdania o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach. Prowadzono wspólne działania dotyczące zapobiegania i zwalczania chorób odzwierzęcych na terenie powiatu staszowskiego, głównie związane z wystąpieniem zatrucia pokarmowego oraz wścieklizny. 800 700 600 500 400 300 200 100 0 500,66 Choroby zakaźne wieku dziecięcego - zapadalność na 100000 mieszkańców 688,77 10,62 9,47 13,53 5,31 2,6610,82 Ospa wietrzna Różyczka Świnka Krztusiec 2011 2012 Wykres 1. Choroby zakaźne wieku dziecięcego - zapadalność na 100 tys. mieszkańców w Powiecie Staszowskim 2011 i 2012 roku Biegunki u dzieci do lat 2 80 70 60 50 40 30 20 10 0 26 67 17 2011 2012 73 o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu biegunki rotawiurosowe Wykres 2. Biegunki u dzieci do lat 2 w Powiecie Staszowskim liczba zachorowań Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 9 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 10

Salmoneloza 70,36 34,52 2011 2012 Wykres 3. Salmonelozy /zatrucia pokarmowe /w Powiecie Staszowskim w 2011 i 2012r. Polska 21,94 Województwo 22,18 Powiat 70,36 Wykres 4. Salmonelozy (zatrucia pokarmowe) w 2012r. Zapadalność na 100 tys. mieszkańców Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 10 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 11

II. JAKOŚĆ WODY DO SPOŻYCIA W powiecie staszowskim wszystkie ujęcia wody do spożycia oparte są na wodach podziemnych. W stosunku do roku 2011 zmniejszyła się o 1 liczba nadzorowanych wodociągów, zdjęto z ewidencji wodociąg zaopatrujący Stadninę koni w Kotuszowie z uwagi na małą produkcję wody i bardzo małą liczbę osób korzystających z tego wodociągu. W roku 2012 w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Staszowie znajdowało się 14 ujęć wody, z czego 12 to ujęcia dla wodociągów sieciowych stanowiących podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę ludności powiatu staszowskiego, pozostałe 2 to ujęcia lokalne, z których zaopatrywane są: Dom Pomocy Społecznej w Kurozwękach oraz Stadnina koni w Kurozwękach. Ponadto w dwóch gminach, tj. Osiek i Oleśnica część ludności korzysta z wody pochodzącej z wodociągów położonych poza terenem powiatu (tzw. sieci obce), są to wodociąg Wójeczka (powiat buski) oraz wodociąg Sulisławice (powiat sandomierski). W 2012 roku nadzorem objęto wszystkie zewidencjonowane urządzenia wodociągowe, co najmniej dwa razy w roku pobierane były próby wody z każdego urządzenia. Łącznie przeprowadzono 81 kontroli jakości wody do spożycia, w trakcie których pobrano 85 prób wody oraz 12 kontroli stanu sanitarno technicznego urządzeń wodociągowych. Jakość wody do spożycia w powiecie staszowskim odpowiada wymogom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn. 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Na koniec roku sprawozdawczego oceniono, że 100% wodociągów dostarczało wodę o odpowiedniej jakości podobnie jak w poprzednim roku sprawozdawczym. W trakcie roku w części nadzorowanych wodociągów występowały niewielkie przekroczenia analizowanych parametrów, jednak powtórne badania wykazywały odpowiednią jakość wody w związku z czym nie wydawano decyzji unieruchamiających wodociągi, nie wydawano również zgody na odstępstwa w zakresie parametrów załącznika nr 2 do w/w rozporządzenia, a jakość wody dostarczanej przez wszystkie wodociągi została oceniona pozytywnie. Wydane zostały roczne oceny jakości wody. Na podstawie danych uzyskanych od zakładów komunalnych oraz urzędów miast i gmin oszacowano, że w 2012 roku z wody wodociągowej korzystało 99,8% stałych mieszkańców powiatu. Jedynie 0,2% stałych mieszkańców powiatu nie ma możliwości korzystania z wody wodociągowej (miejscowości niepodłączone do sieci wodociągowej to: Potok Rządowy i Wymysłów w gm. Szydłów oraz Brody w gm. Oleśnica). Z wody wodociągowej spełniającej wymagania korzystało w 2012r. 99,8% ludności powiatu staszowskiego, podobnie jak w roku ubiegłym. Charakterystyka poszczególnych grup urządzeń zaopatrzenia ludności w wodę Wodociągi o produkcji <100 m 3 / dobę Jest to najliczniejsza (7 obiektów) grupa wodociągów występujących na terenie powiatu, stanowią one 50% wszystkich zewidencjonowanych wodociągów, a zaopatrują jedynie 6,4% ludności (stałych mieszkańców powiatu). Wszystkie wodociągi tej grupy zostały objęte kontrolą. W trakcie roku odnotowano przekroczenia parametrów w wodzie pochodzącej z wodociągu Potok (w 1 próbie stwierdzono ponadnormatywną zawartość żelaza oraz podwyższoną mętność), wydana została decyzja płatnicza, w wodociągu Rytwiany w 1 próbie stwierdzono podwyższona barwę. W pozostałych wodociągach nie wystąpiły przekroczenia analizowanych parametrów, jakość wody na koniec roku została oceniona pozytywnie. Wodociągi o produkcji 100 1000 m 3 / dobę W tej grupie znajdują się 3 wodociągi, co stanowi 21,4% wszystkich zewidencjonowanych. Z wody dostarczanej przez te wodociągi korzystało 22,9% ludności Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 11 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 12

powiatu. Dwa wodociągi tej grupy dostarczają wodę poddawaną procesom uzdatniania (wodociąg Bogoria i Łubnice). W trakcie roku sprawozdawczego w wodociągu Bogoria stwierdzono ponadnormatywną zawartość manganu, co związane było z awarią urządzeń uzdatniających. Jakość wody pochodzącej z pozostałych wodociągów nie budziła zastrzeżeń. Na koniec roku sprawozdawczego wszystkie wodociągi tej grupy oceniono pozytywnie. Wodociągi o produkcji 1000 10000 m 3 / dobę W tej grupie urządzeń wodnych znajdują się 4 wodociągi, co stanowi 28,6% wszystkich będących pod nadzorem PSSE. Są to wodociągi: Staszów, Wiązownica, Szydłów oraz wodociąg Ruda. Z wody dostarczanej przez te wodociągi korzystało 66,8% ludności powiatu. W ciągu roku odnotowywano przypadki przekroczeń dopuszczalnych wartości parametrów w wodzie pochodzącej z wodociągu Ruda (stwierdzono podwyższoną barwę oraz mętność). W przypadku wodociągu Staszów wystąpił problem z zapachem wody w miejscowości Kurozwęki, mieszkańcy interweniowali w tej kwestii. Pobrane próby wody z budynku Ośrodka Zdrowia w Kurozwękach potwierdziły, że zapach wody jest nieakceptowalny. Wystosowano pismo interwencyjne do zarządcy wodociągu oraz wydano decyzję płatniczą. Działania podjęte przez PGKiM w Staszowie spowodowały unormowanie sytuacji. Na koniec roku sprawozdawczego jakość wody we wszystkich wodociągach została oceniona pozytywnie. Sieci tzw. obce To sieci wodociągowe znajdujące się na terenie powiatu staszowskiego, a zaopatrywane w wodę z ujęć wody położonych poza terenem powiatu. W gm. Osiek miejscowość Bukowa zaopatrywana jest w wodę z wodociągu Sulisławice z ujęciem wody w Ruszczy Kolonii (powiat sandomierski), w gm. Oleśnica miejscowości Oleśnica, Wojów, Sufczyce korzystają z wody pochodzącej z wodociągu Wójeczka (powiat buski). Łącznie z takiej wody korzysta 3,7% ludności powiatu. Jakość tej wody jest również systematycznie badana przez PSSE i nie budzi ona zastrzeżeń. Jakość wody ciepłej W roku 2012 prowadzono nadzór nad jakością wody ciepłej w budynkach zamieszkania zbiorowego, pobierano próby wody ciepłej do badania w kierunku Legionella sp. Przeprowadzono 8 kontroli, w trakcie których pobrano łącznie 16 prób wody w 8 obiektach, tj. w 3 domach pomocy społecznej, 2 zakładach opiekuńczo leczniczych oraz 3 obiektach świadczących usługi hotelarskie. Jakość wody nie budziła zastrzeżeń, nie stwierdzono obecności pałeczek Legionella sp. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 12 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 13

III. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY Przedmiotem działalności nadzoru zapobiegawczego w 2012 roku było w szczególności: 1. Uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych (projekty budowlane i technologiczne) Wydano 22 opinie sanitarne, 2 projekty nie spełniały wymagań rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2003r. nr 120 poz. 1133 z późn. zm.). Uzgadnianie dokumentacji projektowej 45 40 35 30 Ilość ocenionej dokumentacji 25 20 15 10 5 0 2009 2010 2011 2012 Rok sprawozdawczy Wykres 1. Uzgadniana dokumentacja projektowa Porównując cztery ostatnie lata liczba uzgadnianej dokumentacji projektowej systematycznie spada, co może być spowodowane tym, iż projekty budowlane w większości uzgadniane są przez rzeczoznawców ds. sanitarno-higienicznych co można stwierdzić na podstawie zapisów w protokołach dotyczących odbiorów dokonywanych na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku (tekst jednolity Dz. U. nr 243/2010 poz. 1623 z późn. zm.). 2. Uzgadnianie wniosków dotyczących realizacji inwestycji przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Wydano 9 opinii w formie postanowienia, na które w świetle art. 77 ust. 7 ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) nie przysługuje zażalenie. Wydane opinie dotyczyły obiektów z grupy zakładów produkcyjnych i usługowych (4) oraz przedsięwzięć związanych z odnawialnymi źródłami energii (5). Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 13 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 14

3. Wydawanie opinii co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko Wydano ogółem 19 opinii sanitarnych, w tym 6 opinii o potrzebie przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) Opinie co do potrzeby przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko Ilość uzgodnień 60 50 40 30 20 10 0 2009 2010 2011 2012 Rok sprawozdawczy Wykres 2. Opinie, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko Ilość wydanych opinii, co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zmniejszyła się w porównaniu do lat ubiegłych. 4. Uczestniczenie w dopuszczaniu do użytkowania obiektów budowlanych Wydano 23 opinie sanitarne w tym wszystkie pozytywnie. Dopuszczenie do użytkowania obiektów budowlancyh Ilość przeprow adzonych kontroli 25 20 15 10 5 0 2009 2010 2011 2012 Rok sprawozdawczy Wykres 3. Zajęte stanowisko w formie opinii dotyczące dopuszczenia do użytkowania obiektu budowlanego. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 14 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 15

Ilość zajętych stanowisk minimalnie wzrosła w stosunku do lat ubiegłych. Przeważającą część stanowią odbiory dotyczące istniejących budynków adaptowanych pod nową działalność. 5. Decyzje na podstawie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej. Wydano 12 decyzji o stwierdzeniu spełnienia wymagań na podstawie art. 100 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej. 11 spośród nich dotyczyło działalności leczniczej udzielanej ambulatoryjnie. W przypadku jednej sprawy była to opieka całodobowa (inna niż szpitalna). Ponadto zaopiniowano w drodze decyzji 3 programy dostosowawcze na podstawie art. 207 cytowanej wyżej ustawy. 6. Opiniowanie i uzgadnianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Dokonano 3 uzgodnień zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko oraz wydano 5 opinii dotyczących projektu dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Działalność zapobiegawczego nadzoru sanitarnego dotyczyła kontroli pod kątem zapewnienia właściwego stanu sanitarnego w nowo realizowanych obiektach, takich jak obiekty żywieniowo-żywnościowe, obiekty oświaty, obiekty usługowe i zakłady pracy. Mając na uwadze ochronę zdrowia publicznego, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w ramach prowadzonych postępowań i uzgodnień w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego zwracał szczególną uwagę na następujące zagadnienia: ochronę ludzi przed nadmiernym oddziaływaniem czynników środowiska pracy (hałas, zanieczyszczenie powietrza, właściwa wentylacja) poprzez egzekwowanie rozwiązań technicznych i odpowiednich materiałów budowlanych służących spełnieniu najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, właściwą gospodarkę wodno ściekową (zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia, prawidłowe postępowanie z nieczystościami ciekłymi), w uzgodnieniach środowiskowych zwracano uwagę na ochronę życia i zdrowia ludzi zamieszkujących w pobliżu planowanych inwestycji. W ramach profilaktyki inwestycyjnej podejmowano działania w zakresie: uzgadniania dokumentacji projektowych, zapewniając właściwe warunki sanitarnozdrowotne w miejscach pobytu ludzi, a także odpowiednie warunki pracy osobom zatrudnionym w zakładach pracy. Przy odbiorach obiektów użyteczności publicznej zwracano uwagę na wykonanie podjazdów i parkingów dla osób niepełnosprawnych oraz zapewnienie wewnątrz budynków warunków umożliwiających swobodne poruszanie się tym osobom (windy, odpowiednia szerokość korytarzy, toalety przystosowane dla osób niepełnosprawnych). Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 15 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 16

IV. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ W 2012 roku na 251 obiektów użyteczności publicznej znajdujących się w ewidencji PSSE w Staszowie, kontrolą objęto 143 obiekty komunalne, co stanowiło 57% (w roku 2011 było to 67,02%). Wzrosła liczba obiektów zewidencjowowanych z uwagi na to, że zostały wciągnięte do ewidencji nadzorowanych obiektów gospodarstwa agroturystyczne, których adresy pozyskane zostały z urzędów miast i gmin oraz ze stron internetowych. Łącznie w grupie obiektów użyteczności publicznej przeprowadzono 179 kontroli sanitarnych w zakresie oceny stanu sanitarnego oraz 12 kontroli jakości wody z pływalni krytej Delfin w Połańcu. Powyższe liczby nie ujmują zakładów opieki zdrowotnej. Ze wszystkich skontrolowanych obiektów użyteczności publicznej zły stan sanitarno techniczny stwierdzono w 19 obiektach, co stanowi 13,3% skontrolowanych, odnotowano zwiększony odsetek obiektów w nieprawidłowym stanie sanitarno technicznym w stosunku do roku ubiegłego (10 obiektów, 7,9%). Wydano 13 decyzji administracyjnych na usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (zalecenia 8 decyzji zostały wykonane) oraz 5 decyzji płatniczych. Na koniec roku sprawozdawczego tylko 6 obiektów, tj. 4,2% skontrolowanych zostało ocenionych jako złe pod względem technicznym, w roku poprzednim było to 3,16% (4 obiekty). Wydano 1 decyzję przedłużającą termin wykonania zaleceń, nałożono 1 mandat karny. Ustępy publiczne W ewidencji PSSE w Staszowie znajduje się 5 ustępów publicznych, w tym jeden szalet funkcjonujący sezonowo (kontener sanitarny ustawiony przy plaży w Golejowie). Kontrolą objęto wszystkie zewidencjonowane obiekty, przeprowadzono 8 kontroli. W trakcie roku stwierdzono prawidłowy stan sanitarno techniczny oraz porządkowy obiektów tej grupy, uchybień nie stwierdzono. Domy Pomocy Społecznej W ewidencji PSSE w Staszowie znajdują się 4 domy pomocy społecznej, w tym jeden środowiskowy dom samopomocy. W roku sprawozdawczym oddano do użytkowania dom pomocy społecznej w Pęcławicach Górnych, gmina Bogoria. Jest to dom pomocy dla osób w podeszłym wieku i przewlekle somatycznie chorych, przeznaczony dla 34 pensjonariuszy. W roku sprawozdawczym kontrolą objęto wszystkie obiekty, przeprowadzono 4 kontrole sanitarne, stan sanitarno techniczny oraz porządkowy obiektów nie budził zastrzeżeń. Baza noclegowa (hotele i obiekty wczasowo turystyczne) Do tej grupy obiektów należą 4 hotele, 1 motel, 14 innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie oraz 66 gospodarstw agroturystycznych. W roku 2012 wciągnięto do ewidencji gospodarstwa agroturystyczne, których adresy pozyskano z urzędów miast i gmin oraz ze stron internetowych. Gospodarstwa te będą sukcesywnie kontrolowane, w roku sprawozdawczym przeprowadzono kontrole sanitarne w 9 gospodarstwach. W roku sprawozdawczym oddano do użytkowania nowy hotel w Rytwianach, dysponujący 12 pokojami, basenem, jacuzzi, kompleksem odnowy biologicznej oraz salą restauracyjną. Rozbudowano Ośrodek wypoczynkowy Cztery Wiatry w Korytnicy oddano do użytkowania nowe pokoje, halę basenową z basenem, brodzikiem, jacuzzi oraz zapleczem sanitarnym. Ponadto wciągnięto do ewidencji i objęto kontrolą 2 obiekty, tj. zajazd Oaza w Oleśnicy oraz Pałac Łazienkowski w Staszowie obiekty te świadczą usługi hotelarsko gastronomiczne. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 16 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 17

Łącznie w tej grupie obiektów przeprowadzono 40 kontroli sanitarnych (7 w hotelach, 2 w motelu, 22 w innych obiektach świadczących usługi hotelarskie oraz 9 kontroli gospodarstw agroturystycznych). Nieodpowiedni stan techniczny stwierdzono w 2 obiektach, tj. w hotelu i motelu; wydane zostały 2 decyzje administracyjne, zalecenia jednej z nich zostały wykonane, druga decyzja została przedłużona, stąd na koniec roku sprawozdawczego zły stan utrzymuje się w 1 obiekcie. W jednym ośrodku wypoczynkowym stwierdzono niewłaściwy sposób gromadzenia odpadów wydano 1 decyzję płatniczą. Uchybień w zakresie stanu sanitarno porządkowego nie stwierdzano, w związku z czym mandatów karnych nie nakładano. Zakłady usługowe W ewidencji PSSE w Staszowie znajduje się 71 zakładów usługowych, w tym: 42 zakłady fryzjerskie, 9 zakładów kosmetycznych, 16 zakładów, w których są świadczone łącznie więcej niż jedna z usług, najczęściej są to usługi fryzjerskie połączone z solarium bądź usługami kosmetycznymi, 4 zakłady odnowy biologicznej, W bieżącym roku kontrolą objęto 58 zakładów usługowych, co stanowi 81,7% (w roku ubiegłym kontrolą objęto 51 zakładów, tj. 70,8%), przeprowadzono 63 kontrole sanitarne, wydano 3 decyzje administracyjne na poprawę stanu technicznego oraz jedną decyzję płatniczą za nieprawidłowy stan sanitarny. Zalecenia 2 decyzji zostały wykonane. Na koniec roku 2012 zły stan techniczny utrzymuje się w 1 zakładzie na wsi. W jednym zakładzie fryzjerskim stwierdzono nieprawidłowy stan sanitarno porządkowy, za co został nałożony mandat karny w wysokości 100 zł. Obiekty komunikacji publicznej W ewidencji PSSE w Staszowie znajduje się 1 dworzec PKS. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 2 kontrole obiektu, stwierdzono nieprawidłowy stan techniczny pomieszczenia przeznaczonego dla kierowców, wydana została decyzja administracyjna, zalecenia zostały wykonane. Stan sanitarno porządkowy nie budził zastrzeżeń. Łącznie z kontrolami dworca przeprowadzono kontrole autobusów PKS. W trakcie dwóch kontroli oceniono stan sanitarny 12 autobusów, nieprawidłowości nie stwierdzono. Cmentarze Na terenie powiatu staszowskiego, zlokalizowane są 23 cmentarze, 5 w miastach i 18 na wsiach. W roku sprawozdawczym kontrolą objęto 17 cmentarzy, przeprowadzono 18 kontroli. W przypadku 1 cmentarza stwierdzono nieodpowiedni stan sanitarny, przepełnione kontenery i boksy na nieczystości stałe. Zarządca cmentarza został zobowiązany do bezzwłocznego uporządkowania terenu cmentarza, wydana została decyzja płatnicza. Zakłady pogrzebowe W powiecie staszowskim funkcjonuje 5 zakładów pogrzebowych, prowadzących usługi w zakresie transportu zwłok i organizacji pogrzebów, żaden zakład nie świadczy usług przechowywania zwłok. Kontrole przeprowadzone we wszystkich 5 zewidencjonowanych zakładach dotyczyły środków transportu do przewozu zwłok i szczątków. Skontrolowano 5 samochodów do przewozu zwłok i szczątków, stan sanitarno techniczny pojazdów nie budził zastrzeżeń. Inne obiekty użyteczności publicznej W 2012 r. w ewidencji znajdowały się 54 obiekty zakwalifikowane jako inne obiekty użyteczności publicznej. Do tej grupy obiektów zaliczono: 28 aptek, 14 stacji paliw, 8 obiektów kultury, Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 17 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 18

2 obiekty sportowe, 1 parking 1 park miejski Kontrolą objęto 23 obiekty, co stanowi 42,6% zewidencjonowanych. Przeprowadzono 31 kontroli, zły stan techniczny stwierdzono w przypadku 9 obiektów, tj. 6 stacji paliw, 1 hali sportowej oraz 2 ośrodków kultury. Wydano 7 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, dwie decyzje z lat ubiegłych. Zalecenia 5 decyzji zostały wykonane, na koniec roku sprawozdawczego zły stan utrzymywał się w 4 obiektach. Kąpieliska i baseny kąpielowe Pod nadzorem PPIS w Staszowie znajduje się Pływalnia Kryta Delfin w Połańcu oraz 2 miejsca wykorzystywane do kąpieli, tj. w Golejowie i Bogorii. Na czas sezonu letniego w miesiącu sierpniu uruchomiono basen zewnętrzny przy Pływalni Delfin w Połańcu. Był to brodzik o głębokości 0,6 m, otoczenie wokół brodzika wyłożone sztuczna trawą, zaplecze sanitarne zlokalizowane w budynku pływalni. Regularnie 1 raz w miesiącu pobierane były próby wody z pływalni, ogółem przeprowadzono 12 kontroli jakości wody, w trakcie których pobrano 48 prób wody basenowej oraz przeprowadzono 3 kontrole stanu sanitarno technicznego obiektu. Stan sanitarno techniczny nie budził zastrzeżeń, nie odnotowano również problemów z jakością wody. W roku sprawozdawczym oddano do użytkowania miejsce wykorzystywane do Kąpieli w Bogorii. Jest ono zorganizowane na zbiorniku małej retencji na rzece Korzennej w Bogorii, organizatorem jest Gmina Bogoria. W bezpośrednim sąsiedztwie miejsca wykorzystywanego do kąpieli urządzono teren rekreacyjny (plac zabaw dla dzieci, utwardzone alejki, muszla koncertowa, boisko do piłki siatkowej). Cały teren wyposażony w ławki oraz kosze na odpady, zapewniono 2 kabiny toi-toi. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 3 kontrole stanu sanitarno technicznego miejsc wykorzystywanych do kąpieli, nadzorowano badania jakości wody wykonywane w ramach kontroli wewnętrznej przez zarządców obiektów, czyli OSiR w Staszowie oraz Gminę Bogoria. Nie wystąpiły problemy z jakością wody w trakcie sezonu kąpielowego, zastrzeżeń nie budził również stan sanitarny miejsc kąpielowych. Nie odnotowano interwencji ludności w zakresie funkcjonowania miejsc wykorzystywanych do kąpieli w Golejowie i Bogorii. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej w powiecie staszowskim utrzymuje się na dobrym poziomie. Przeprowadzane kontrole sanitarne nie wykazywały rażących uchybień stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi. W trakcie kontroli każdego roku w około 10 15% obiektów poddanych kontroli, (w roku sprawozdawczym było to 13,3%), stwierdzano nieprawidłowości natury technicznej, które były usuwane przez właścicieli lub administratorów obiektów w terminach ustalonych w decyzjach administracyjnych. Stan sanitarno porządkowy obiektów jest zadowalający, sporadycznie stwierdzane są nieprawidłowości w zakresie czystości i porządku skutkujące nakładaniem mandatów karnych (1 mandat karny w roku 2012). Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 18 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 19

V. STAN SANITARNY ZAKŁADÓW OCHRONY ZDROWIA W ewidencji PSSE w Staszowie znajduje się 100 podmiotów wykonujących działalność leczniczą: tj. 2 podmioty lecznicze wykonujące stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (zakłady opiekuńczo-lecznicze), 31 obiektów, w których udzielane są świadczenia zdrowotne w ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i 67 obiektów wykonujących świadczenia zdrowotne w ramach praktyki zawodowej. W roku 2012 skontrolowano 91 obiektów, co stanowi 91% wszystkich zewidencjonowanych obiektów, w których przeprowadzono 121 kontroli. W roku sprawozdawczym oddano do użytkowania nowy pawilon w Zakładzie Opiekuńczo Leczniczym w Koniemłotach. W nowo powstałym pawilonie przewidziane jest 37 miejsc łóżkowych z niezbędnym zapleczem technicznym oraz pomieszczenia przeznaczone na świadczenie usług z zakresu rehabilitacji. Przychodnie, poradnie, ośrodki zdrowia Usługi medyczne w ramach ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych udzielane były przez publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej oraz zakłady rehabilitacji leczniczej. W tej grupie obiektów w 2012r. znajdowało się 31 podmiotów leczniczych. Kontrolą objęte zostały wszystkie obiekty, przeprowadzono 42 kontroli, w tym 28 kontroli kompleksowych. Stan sanitarno techniczny większości placówek działających na terenie powiatu staszowskiego jest zadawalający. Zły stan techniczny stwierdza się w 2 placówkach, tj.: MGSPZOZ w Osieku Ośrodek Zdrowia w Tursku Wielkim, NZOZ w Łubnicach Ośrodek Zdrowia w Łubnicach. W/w placówki mieszczą się starych budynkach, pomieszczenia częściowo zlokalizowane na piętrze z wąską klatką schodową, brak dostosowań dla osób niepełnosprawnych. Stan sanitarny nie budził zastrzeżeń. W pozostałych placówkach nie stwierdzano uchybień sanitarno-technicznych. W roku sprawozdawczym w tej grupie obiektów nie prowadzono postępowania administracyjno-egzekucyjnego. Dezynfekcja i sterylizacja Podczas prowadzonych kontroli nie stwierdzono uchybień w zakresie dezynfekcji. Placówki posiadają opracowane i wdrożone stosowne procedury. Wyposażenie placówek w preparaty dezynfekcyjne odpowiednie, preparaty używane zgodnie z przeznaczeniem. Stężone preparaty przechowywane są w oryginalnych opakowaniach, zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych. W 10 placówkach lecznictwa ambulatoryjnego i w 25 placówkach prywatnej praktyki lekarskiej gdzie prowadzona jest sterylizacja narzędzi i materiałów medycznych znajdowało się na stanie łącznie 37 autoklawów. Placówki, w których stosowany jest sprzęt wielokrotnego użycia, a nie posiadające autoklawów zlecają sterylizację innym podmiotom. W 29 placówkach używany jest wyłącznie sprzęt jednokrotnego użytku. Sprzęt sterylny pakowany i przechowywany prawidłowo. W każdej placówce wykonującej sterylizację prowadzona jest wewnętrzna kontrola skuteczności sterylizacji testami biologicznymi (1 x w miesiącu), kontrolą objęty jest każdy pakiet z narzędziami oraz cykl sterylizacji przy użyciu testów chemicznych. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 19 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 20

Nadzór nad szczepieniami W powiecie staszowskim w 2012 roku szczepieniom w ramach obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych podlegało 15 711 dzieci i młodzieży do 19 roku życia. Szczepienia wykonywane były w 18 punktach szczepień. Przeprowadzono 38 kontroli z zakresu szczepień ochronnych. Podczas kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie warunków i sposobu przechowywania preparatów szczepionkowych. Placówki posiadają opracowane procedury zabezpieczenia preparatów szczepionkowych na wypadek wystąpienia awarii urządzenia chłodniczego. W ciągu roku zgłoszono 6 środowisk opornych do szczepień z liczbą 9 dzieci. W wyniku podejmowanych działań zaszczepiono 5 dzieci z 3 środowisk opornych. Nie rejestrowano niepożądanych odczynów poszczepiennych. Wykonawstwo szczepień w powiecie staszowskim w 2012 roku, podobnie jak w latach ubiegłych ocenia się jako dobre. Zaopatrzenie w wodę Wszystkie placówki lecznictwa ambulatoryjnego zaopatrywane są w wodę przez wodociągi sieciowe będące pod stałym nadzorem PPIS w Staszowie. W ciągu roku odnotowywano pojedyncze przypadki przekroczeń dopuszczalnych wartości, zwłaszcza mętności i manganu. W przypadku jednego ośrodka zdrowia na wsi wystąpił problem z zapachem wody, który był nieakceptowalny dla konsumentów. Wystosowano pismo interwencyjne do zarządcy wodociągu, w wyniku którego podjęte zostały skuteczne działania w tym zakresie. Na koniec roku sprawozdawczego we wszystkich wodociągach zaopatrujących w wodę placówki służby zdrowia jakość wody nie budziła zastrzeżeń, w związku z czym stwierdzono przydatność wody do spożycia. Gospodarka bielizną W roku sprawozdawczym wszystkie placówki korzystały z bielizny jednorazowego użytku (prześcieradła, serwety, ręczniki). Odzież ochronna prana była przez personel we własnym zakresie lub na miejscu w ośrodkach. Własne pralnie posiadają: Przychodnia Zdrowia w Połańcu oraz Ośrodek Zdrowia w Oleśnicy. Centrum Medyczne w Połańcu korzysta z usług firmy zewnętrznej, tj. firmy Marpol z Tarnobrzega. Ośrodki w Osieku i Szydłowie prowadzą pranie fartuchów ochronnych na miejscu (Osiek wydzielone pomieszczenie, Szydłów - pralka w łazience) praniem zajmują się sprzątaczki. W pozostałych placówkach (GSPZOZ w Rytwianach, NZOZ Auxilium w Bogorii, Ośrodek Zdrowia w Jurkowicach, Centrum Medyczne w Staszowie, Przychodnia w Staszowie, Przychodnia Rodzinna w Staszowie, Ośrodki Zdrowia w Kurozwękach, Wiązownicy, Wiśniowej, Gacach Słupieckich, Koniemłotach, NZOZ w Łubnicach) personel pierze fartuchy we własnym zakresie. Gospodarka odpadami Wszystkie przychodnie, poradnie, ośrodki zdrowia w województwie świętokrzyskim posiadają stosowne zezwolenia na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych (zatwierdzony program gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub złożona informacja o gospodarowaniu odpadami niebezpiecznymi). W placówkach zachowana jest segregacja odpadów na komunalne i pochodzenia medycznego, segregacja prowadzona jest w miejscu ich powstawania. W ośrodkach wydzielone są pomieszczenia wyposażone w urządzenia chłodnicze do gromadzenia odpadów medycznych. Wszystkie placówki posiadają umowy na odbiór odpadów podpisane ze specjalistycznymi firmami. Nie stwierdzano uchybień w zakresie gospodarowania odpadami. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 20 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 21

Prywatne Praktyki Lekarskie W 2012 r. w ewidencji znajdowały się następujące podmioty wykonujące działalność leczniczą w ramach Praktyki zawodowej: Indywidualna Praktyka Lekarska (39 obiektów), Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska (24 obiekty), Grupowa Praktyka Lekarska (2 obiekty), Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej (2 obiekty), w których prowadzona jest praktyka zawodowa pielęgniarek w zakresie świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej w domu pacjenta. Ogółem w tej grupie obiektów wykonano 79 kontroli. Zły stan techniczny został stwierdzony w 1 obiekcie (Prywatny Gabinet Stomatologiczny), w związku z czym wydana została decyzja administracyjna, zalecenia decyzji wykonano. Z uwagi na brak prawidłowych procedur higieniczno-sanitarnych wydano decyzję dotyczącą opracowania przedmiotowej dokumentacji. Zalecenia decyzji zostały wykonane w krótkim terminie. Sterylizacja narzędzi i sprzętu medycznego odbywa się w 25 autoklawach parowych. Ponadto w podmiotach wykonujących działalność leczniczą prowadzona jest wewnętrzna kontrola w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, potwierdzona stosowną dokumentacją. Stan sanitarno techniczny tej grupy obiektów utrzymuje się na odpowiednim poziomie. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 21 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 22

VI. WARUNKI SANITARNO HIGIENICZNE ŚRODOWISKA PRACY Pion Nadzoru Środowiska Pracy Państwowej Inspekcji Sanitarnej powiatu staszowskiego sprawował bieżący nadzór sanitarny oraz kontrole przestrzegania przepisów dotyczących warunków środowiska pracy realizując zadania z zakresu ochrony zdrowia. Były to głównie działania dotyczące ochrony zdrowia pracowników przed niekorzystnym wpływem szkodliwości występujących w środowisku pracy oraz zapobiegania chorobom zawodowym. W 2012 r. w ewidencji Powiatowej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Staszowie znalazło się 247 zakładów pracy, w stosunku do roku 2011 liczba ta zmniejszyła się o 15 zakładów. W grupie tej przeważają podmioty zatrudniające od kilku do 20 pracowników 189 firm, co stanowi 76 % wszystkich zakładów pracy. Liczba pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy Liczba zakładów pracy % udział w ogólnej ilości zakładów do 5 99 40 6 20 90 36 21 50 20 8 51 100 15 6 101 250 19 8 >250 4 2 ogółem 247 100 Tabela 1. Struktura zakładów pracy w 2012 r. 1. Zakres kontroli warunków pracy W 2012r. przeprowadzono 154 kontrole w 124 zakładach zatrudniających 8005 pracowników (w 2011 r. 205 kontroli w 164 zakładach zatrudniających 7861 pracowników, w 2010 r. odpowiednio 182 kontrole w 130 zakładach zatrudniających 7394 osób). Kontrole dotyczyły następującej tematyki: % udział Liczba kontroli wszystkich Tematyka kontroli kontroli przeprowadzonych 2010r. 2011r. 2012 w 2012r. Nadzór nad warunkami pracy 123 122 104 68 Nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi, w tym nadzór nad prekursorami kategorii 2 i 3 15 27 14 9 Czynniki rakotwórcze i mutagenne 11 11 18 12 Czynniki biologiczne 7 14 7 4,5 Produkty biobójcze 23 20 10 6 Warunki pracy w zakładach ochrony zdrowia 3 11 1 0,5 OGÓŁEM 182 205 154 100 Tabela 2. Liczba kontroli z podziałem na tematy Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 22 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 23

Intensywność sprawowania bieżącego nadzoru sanitarnego w 2012 roku zróżnicowana była w zależności od zagrożeń oraz ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Pod uwagę wzięto następujące kryteria: 1. Występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy 2. Występowanie przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia (hałas, pyły, substancje toksyczne, drgania mechaniczne) 3. Stosowanie i wprowadzanie do obrotu substancji i preparatów chemicznych, w tym prekursorów kategorii 2 i 3 4. Występowanie czynników rakotwórczych i mutagennych, w tym stosowanie azbestu 5. Stosowanie i wprowadzanie do obrotu produktów biobójczych 6. Występowanie czynników biologicznych 7. Zapadalność na choroby zawodowe 2. Postępowanie administracyjno egzekucyjne W wyniku przeprowadzonych 154 kontroli w 124 zakładach wydano 24 decyzje administracyjne (porównawczo w 2011r. w 164 zakładach przeprowadzono odpowiednio 205 kontroli, wydano 30 decyzji). Wydane w 2012r. decyzje zawierały 61 nakazów dotyczących: 1. Poprawy warunków pracy w zakresie pomieszczeń pracy 16 nakazów 2. Poprawy warunków pracy w zakresie zaplecza higieniczno sanitarnego 19 nakazów 3. Przeprowadzenia badań i pomiarów środowiska pracy 6 nakazów 4. Dokonania oceny ryzyka zawodowego 9 nakazów 5. Wyposażenia pomieszczeń pracy w wentylację, instalację grzewczą, oraz sprzęt pomocniczy 1 nakaz 6. Uzupełnienia brakującej dokumentacji bhp (instrukcje, rejestry, karty) 10 nakazów W porównaniu z 2011r. liczba kontroli zmalała o 25 %, a liczba wydanych decyzji jest nieznacznie mniejsza. Najwięcej, bo aż 68 % wszystkich przeprowadzonych w 2012r. kontroli, dotyczyło tematyki realizacji ogólnych wymogów higieny pracy. Zmalała liczba kontroli tematycznych w zakresie nadzoru nad substancjami chemicznymi, czynnikami biologicznymi oraz warunkami pracy w zakładach ochrony zdrowia, natomiast zwiększyła się liczba kontroli w zakresie nadzoru nad czynnikami rakotwórczymi. Kontrole tematyczne podejmowane były również w ramach kontroli ogólnych. 3. Nadzór nad warunkami pracy charakterystyka działań naprawczych. W 2012 roku bieżącym nadzorem sanitarnym objęto 124 zakłady zatrudniające 8005 pracowników, z których 529 (6,6 %) pracowało w przekroczeniach NDS i NDN czynników szkodliwych w 20 zakładach (w 2011 r. odpowiednio 164 zakładów zatrudniających ogółem 7861 pracowników, z których 466, tj. 6% pracowało w przekroczeniach NDS i NDN w 20 zakładach). Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 23 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 24

Dział PKD Rodzaj działalności (nazwa działu PKD) Liczba zakładów pracy, w których stwierdzono przekroczenia NDS / NDN Liczba osób pracujących w przekrocz. NDS / NDN 2011 2012 Procent osób pracujących w przekroczeniach NDS / NDN Uwagi 01 Rolnictwo 1 2 2 0,4 Hałas 02 Usługi leśne 4 28 28 5,3 Hałas 08 Górnictwo i Kopalnictwo 1 4 24 4,5 10 Produkcja przemysłowa 1 2 0 0 16 Produkcja drewna i wyrobów z drewna 2 44 113 21,4 Hałas i pyły Hałas i pyły Hałas i pyły 20 Produkcja pozostała 1 3 2 0,4 Hałas 25 33 35 Obróbka mechaniczna elementów metalowych Produkcja metalowych wyrobów gotowych Zaopatrzenie w energię elektryczną 1 6 0 0 Hałas 1 154 179 33,8 Hałas i pyły 1 72 71 13,4 Hałas 37 Usługi komunalne 2 10 6 1,1 Hałas 38 Gospodarka odpadami 1 15 6 1,1 Pyły 41 Usługi budowlane 2 73 65 12,3 Hałas 71 81 Działalność w zakresie 1 4 0 0 Hałas inżynierii Pozostała działalność Hałas usługowa, komunalna 1 49 33 6,3 i pyły socjalna i indywidualna OGÓŁEM 20 466 529 100 Tabela 3. Wykaz zakładów pracy i osób pracujących w przekroczeniach NDS i NDN W porównaniu z 2011 rokiem zmieniła się ilość osób pracujących w warunkach przekroczeń normatywów higienicznych NDSiN odnotowano wzrost o 12 %, który został spowodowany przede wszystkim powstaniem nowego zakładu zatrudniającego ponad 100 pracowników (PKD 16 Bioenergia GDF Suez), z których 47 pracuje w przekroczeniach NDSiN hałasu i pyłów, jak również wzrostem liczby pracujących w warunkach przekroczeń NDSiN hałasu i pyłu o 22 pracowników w KiZChS Siarkopol PKD 8 (pomiary na Oddziale Cystern zostały wykonane po decyzji PPIS). W minionym roku pracodawcy w miarę możliwości technicznych poprawiali warunki pracy, poprzez zakup nowych maszyn i urządzeń, montaż urządzeń odpylających oraz systematyczne przeglądy, konserwacje i naprawy maszyn, a w przypadkach, gdzie zmniejszenie do granic NDS i NDN działania czynników szkodliwych było niemożliwe ze względów technologicznych wprowadzano i realizowano: programy działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia na hałas i drgania mechaniczne w środowisku pracy Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 24 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 25

inne rozwiązania organizacyjne, mające na celu zmniejszenie narażenia (stosowanie indywidualnych ochron, rotacja pracowników, izolowanie stanowisk). 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1 2 8 10 16 20 25 33 35 37 38 41 71 81 Liczba osób pracujących w przekroczeniach NDSiN czynników szkodliwych Nr PKD Liczba osób W ramach nadzoru nad warunkami pracy wydano ogółem 61 zarządzeń dotyczących poprawy warunków pracy, w tym 16 zarządzeń dotyczących przeprowadzenia badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy oraz 9 zarządzeń dotyczących oceny ryzyka zawodowego. Stwierdzono, że pracodawcy w miarę możliwości technicznych poprawiali warunki pracy. CZYNNIKI CHEMICZE I PREKURSORY Wśród nadzorowanych w 2012r. zakładów znajduje się 98 zakładów i obiektów stosujących, magazynujących i prowadzących dystrybucję substancji i preparatów chemicznych, w tym: 5 producentów substancji chemicznych (w tym 4 rejestrujących substancje zgodnie z REACH) 2 formulatorów 22 dystrybutorów substancji i preparatów chemicznych 69 stosujących substancje chemiczne i ich mieszaniny. W 2012 roku w 13 zakładach przeprowadzono 14 kontroli tematycznych z zakresu chemikaliów i podobnie jak w 2011r nie stwierdzono uchybień w tematyce nadzoru nad substancjami i mieszaninami chemicznymi. CZYNNIKI BIOLOGICZNE W 2012 roku kontynuowano wdrażanie tematyki zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy. Przeprowadzono 7 kontroli w zakresie zagrożeń czynnikami biologicznymi w 7 zakładach pracy. Uchybień w tym zakresie, podobnie jak w roku 2011 nie stwierdzano. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 25 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 26

CZYNNIKI RAKOTWÓRCZE W 2012 roku przeprowadzono ogółem 18 kontroli w zakresie czynników rakotwórczych i mutagennych, w tym 1 kontrolę dotyczącą wykonywania prac z azbestem. Stwierdzono, że w narażeniu i kontakcie z czynnikami rakotwórczymi w powiecie staszowskim w skontrolowanych zakładach pracy pracuje ogółem 185 osób. Narażeni to: pracownicy Elektrowni olej opałowy ciężki; pracownicy laboratoriów odczynniki chemiczne; pracownicy stacji paliw opary benzyny; pracownicy ZOZ-ów promieniowanie jonizujące, tlenek etylenu; pracownicy budownictwa azbest; pył drewna twardego. W 2012r. na terenie powiatu staszowskiego przeprowadzono 1 kontrolę w trakcie prac związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest, prowadzonych przez firmę mającą siedzibę poza powiatem staszowskim. Decyzji w tej tematyce nie wydawano. W porównaniu z 2011 rokiem liczba osób narażonych zmniejszyła się o 124 osoby w związku ze zmianą przepisów prawnych dotyczących klasyfikacji czynników rakotwórczych tj. wzw typu B i wzw typu C, które obecnie nie są zaliczane do czynników rakotwórczych. CHOROBY ZAWODOWE W 2012 roku wpłynęło 9 podejrzeń chorób zawodowych. Przeprowadzono 11 wizytacji w ramach postępowań dowodowych w sprawach chorób zawodowych, w wyniku których sporządzono 11 kart oceny narażenia zawodowego i wydano ogółem 16 decyzji. Decyzji stwierdzających choroby zawodowe wydano 3, z których 2 dotyczyły boreliozy u pracujących w lasach - poz. 26 oraz 1 decyzja dotyczyła nowotworu złośliwego poz. 17. Wydano 13 decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Decyzje dotyczyły: pylicy, chorób oskrzeli, chorób narządu głosu, nowotworu, chorób skóry oraz niedosłuchu. W porównaniu z 2011 rokiem zmniejszyła się o 3 liczba decyzji stwierdzających choroby zawodowe, natomiast zwiększyła się o 7 liczba decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. PROMOCJA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY W ramach promocji zdrowia pracownicy SNŚP podczas kontroli w zakładach pracy pozostawiali broszury Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego poradnik dla pracodawców oraz materiały promocyjne dotyczące kampanii informacyjnej Partnerstwo dla prewencji. W zakresie promocji zdrowia w środowisku pracy zorganizowano jedno spotkanie z przedstawicielami zakładów pracy, na którym omówiono zagadnienia z zakresu: "Zagrożenia czynnikami szkodliwymi występującymi w środowisku pracy" W trakcie kontroli potwierdzano, iż Pracodawcy podejmowali działania mające na celu ochronę zdrowia pracowników przed niekorzystnym wpływem narażenia zawodowego oraz szkodliwości palenia tytoniu. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 26 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 27

VII. NADZÓR NAD PLACÓWKAMI NAUCZANIA I WYCHOWANIA ORAZ PLACÓWKAMI WYPOCZYNKU DZIECI I MŁODZIEŻY W 2012 roku pod stałym nadzorem PSSE w Staszowie było 88 placówek nauczania i wychowania, wszystkie placówki zostały skontrolowane, łącznie przeprowadzono 154 kontrole sanitarne. W wyniku postępowania pokontrolnego wydano 38 decyzji administracyjnych w tym 12 zmieniających termin wykonania zarządzeń. Wyegzekwowano wykonanie obowiązku wynikającego z 27 decyzji administracyjnych w tym 10 z lat ubiegłych. Tabela 1. Działalność represyjna dane za 2012r. Rodzaje placówek Działalność represyjna wydano decyzji nałożono mandatów administracyjnych ogółem na kwotę Przedszkola 3 - - Szkoły Podstawowe 16 w tym 6 zmieniające termin - - Gimnazja 2 w tym 1 zmieniająca termin - - Zespoły Szkół Ogólnokształcących 12 w tym 5 zmieniające termin - - Internaty 0 - - Ośrodki szkolno-wychowawcze 5 - - Razem 38 w tym 12 zmieniających termin - - Decyzje w placówkach szkolnych dotyczyły: złego stanu technicznego ogrodzenia, nawierzchni chodników, dróg i przejść; złego stanu sanitarno - technicznego podłóg, ścian, sufitów w salach edukacyjnych, salach gimnastycznych wraz z zapleczami, szatniach szkolnych oraz na korytarzach szkolnych, braku osłon na grzejnikach centralnego ogrzewania; złego stanu technicznego stolarki drzwiowej, zniszczonych mebli szkolnych, złego stanu sanitarno-technicznego armatury łazienkowej; braku zabezpieczenia wolnych przestrzeni między biegami schodów oraz poręczy przed zsuwaniem się po nich uczniów; złego stanu technicznego nawierzchni schodów, braku utwardzonego placu pod kontenery na odpady stałe, ubytków glazury i terakoty w łazienkach, zapewnienia odpowiednich warunków do przechowywania odzieży wierzchniej i obuwia. Warunki sanitarno techniczne W 2012 roku na terenie powiatu zlikwidowano jedną szkołę podstawową, utworzono dwa Kluby Dziecięce i jeden Żłobek, których organem prowadzącym jest Miasto i Gmina Staszów. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 27 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 28

Przy 3 przedszkolach oraz 5 świetlicach socjo środowiskowych powstały nowe place zabaw wyposażone w urządzenia i sprzęt z atestami. Rozbudowano jedno przedszkole, w którym przeprowadzono również termoizolację i wymianę dachu. Na terenie powiatu zdecydowana większość placówek nauczania i wychowania zapewnia odpowiednie warunki higieniczno sanitarne dla dzieci i młodzieży. We wszystkich placówkach oświatowo wychowawczych zapewniona jest bieżąca ciepła i zimna woda. Wszystkie placówki funkcjonujące na terenie powiatu są podłączone do wodociągów oraz kanalizacji centralnej lub miejscowej, nie funkcjonują placówki z ustępami zewnętrznymi. Trzy placówki w powiecie staszowskim nie zapewniają odpowiednich standardów dostępności do urządzeń sanitarnych, tj. występuje zbyt mała liczba umywalek i oczek ustępowych w pomieszczeniach sanitarnych. W jednej szkole podstawowej nie zapewniono odpowiednich warunków do przechowywania odzieży wierzchniej i obuwia. 2 zespoły placówek oświatowych oraz 1 publiczna szkoła podstawowa nie posiadają żadnej sali gimnastycznej (zajęcia WF prowadzone są na korytarzach szkolnych, w salach lekcyjnych i na boiskach szkolnych). Analiza w zakresie higieny procesów nauczania. Kontrola dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii w 2012r. przeprowadzona została w klasach I III szkół gimnazjalnych. Oceny dokonano wg Polskiej Normy PN-EN 1729 1 i PN-EN 1729 2 na 732 stanowiskach w 41 oddziałach w 7 placówkach szkolnych. Nieprawidłowych stanowisk nie stwierdzono. Dla porównania w 2011r. kontrole w zakresie dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii przeprowadzono w 11 placówkach na 642 stanowiskach i w 43 oddziałach szkół podstawowych. Nieprawidłowych stanowisk również nie stwierdzono, w dwóch placówkach stwierdzono natomiast zły stan techniczny mebli edukacyjnych zostały wydane decyzje administracyjne. Stan w szkołach powiatu staszowskiego w zakresie dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii jest odpowiedni. W 2012r ocenę rozkładu zajęć lekcyjnych prowadzono w zakresie różnicy liczby godzin lekcyjnych pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia oraz w zakresie prawidłowego rozpoczynania się zajęć edukacyjnych. Oceny dokonano w 44 placówkach, w 509 oddziałach. Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono. W 2011r. oceny dokonano w 114 oddziałach 18 szkół podstawowych i 8 gimnazjów. Niezgodności z obowiązującymi przepisami stwierdzono w 15 placówkach, w 43 skontrolowanych oddziałach. W roku sprawozdawczym przeprowadzano również kontrole pracowni komputerowych. W większości kontrolowanych placówek nie zanotowano znaczących uchybień, powtarzającą się nieprawidłowością był zły stan sanitarno techniczny podłóg, ścian i sufitów. Wyposażenie stanowisk komputerowych oraz ustawienie monitorów w placówkach prawidłowe tzn. stoły i krzesła dostosowane do zasad ergonomii, istnieje możliwość ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem. Odległości między sąsiadującymi monitorami oraz odległość między uczniem, a tyłem sąsiadującego monitora zachowana. Warunki do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego Na 44 skontrolowane placówki oświatowe, 41 posiadało sale gimnastyczne, z czego 19 szkół posiadało typową salę gimnastyczną, czyli salę z zapleczem sanitarnym (z natryskami, ustępami, przebieralnią). Wyłącznie salę gimnastyczną zastępczą posiadały 22 szkoły. Zastępcze sale gimnastyczne najczęściej urządzone są w salach lekcyjnych. Powierzchnia i wysokość tych pomieszczeń znacznie ogranicza zakres ćwiczeń. W 3 szkołach stwierdzono brak typowej lub zastępczej sali gimnastycznej. Zajęcia WF prowadzone są na korytarzach szkolnych w salach lekcyjnych i na boiskach szkolnych. Analiza dostępu do natrysków po Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 28 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 29

zajęciach sportowych wykazała, że pomimo posiadania infrastruktury do zajęć sportowych i posiadania czynnych natrysków, uczniowie sporadycznie korzystają z możliwości umycia się po zajęciach. Jest to spowodowane faktem umieszczania zajęć wf w planie lekcyjnym pomiędzy innymi przedmiotami, a także tym, że przerwa 10 minutowa jest niewystarczająca na skorzystanie z pryszniców. W roku sprawozdawczym oddano do użytkowania 8 placów zabaw dla dzieci, (3 w przedszkolach oraz 5 w świetlicach wsparcia dziennego). W zakresie dostępności do sal gimnastycznych od wielu lat sytuacja nie ulega poprawie. Organy prowadzące placówki oświatowe nie podejmują działań zmierzających do ich poprawy. - Ryc. 1 Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w szkołach Opieka medyczna w szkołach. W powiecie funkcjonuje 12 szkół posiadających gabinety profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej. Jedna szkoła podstawowa posiada gabinet stomatologiczny. W 33 szkołach profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami jest świadczona poza terenem placówki. Liczba gabinetów nadal jest niewystarczająca. W związku z powyższym stanem rzeczy konieczna jest dalsza poprawa w tym zakresie. Wypoczynek dzieci i młodzieży W 2012 roku na terenie powiatu staszowskiego zorganizowano ogółem 14 turnusów wypoczynku, w tym: 1 turnus wypoczynku zimowego i 13 turnusów wypoczynku letniego. Z wypoczynku skorzystało ogółem 569 dzieci i młodzieży szkolnej. Placówki były zarejestrowane w elektronicznej bazie wypoczynku, uczestnikom wypoczynku zapewniono opiekę medyczną. W trakcie trwania akcji nie zanotowano wystąpienia większych urazów ani wypadków. We wszystkich placówkach prowadzono pełne dożywianie. W wyniku kontroli sanitarnych przeprowadzonych w trakcie trwania turnusów nie stwierdzono zaniedbań w zakresie bezpieczeństwa dzieci oraz porządku i czystości. Dla porównania w 2011 roku zorganizowano ogółem 11 turnusów wypoczynku, w tym: 2 turnusy zimowego i 9 turnusów letniego. Z wypoczynku skorzystało ogółem 501 dzieci i młodzieży szkolnej. Placówki były również zarejestrowane w elektronicznej bazie wypoczynku. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 29 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 30

ogółem w tym wyłącznie posiłki jednodaniowe z pełnych obiadów z posiłków jednodaniowych liczba placówek liczba korzystających liczba placówek liczba korzystających Liczba dzieci i młodzieży korzystających z posiłków dofinansowywanych Działalność prowadzona w zakresie dożywiania Dożywianie w szkołach prowadzone jest w formie śniadań, obiadów jedno lub dwudaniowych. Z tych różnych form dożywiania w 2012 roku skorzystało 3742 uczniów w 37 placówkach, posiłki dofinansowano dla 1821 uczniów. Tabela 2. Prowadzenie dożywiania w roku 2012 Liczba placówek skontrolowanych, w których stwierdzono: Rodzaje placówek Liczba placówek skontrolo wanych Wydawanie ciepłych posiłków liczba placówek wydających liczba korzystających dzieci i młodzieży Organizowanie śniadań szkolnych Podawanie napoju Szkoły podstawowe 20 17 14 663 729 3 78 14 585 741 Gimnazja 7 5 3 272 341 0 0 3 168 329 Liceum Ogólnokształcące Zespołach szkół 1 1 0 103 0 0 0 0 0 57 16 14 10 675 829 1 58 7 337 694 Razem 44 37 27 1713 1893 4 136 24 1090 1821 Prace problemowe W 2012r. wykonano następujące prace problemowe: 1. Opracowanie oceny z przygotowania szkół do rozpoczęcia nowego roku szkolnego 2011/2012; skontrolowano w tym zakresie 21 szkół, z 14 otrzymano pisemne informacje od dyrektorów placówek. Na podstawie prowadzonych kontroli i uzyskanych informacji stwierdzono, że przygotowanie obiektów dydaktycznych na terenie powiatu do rozpoczęcia nowego roku szkolnego 2012/2013 jest zadowalające. Pomieszczenia szkolne: sale lekcyjne, korytarze bloki sportowe, sanitariaty są w dobrym stanie technicznym oraz sanitarno higienicznym i nie stanowią zagrożenia dla przebywających w nich osób. 2. Sprawozdanie z prowadzonych badań dotyczących dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii w klasach gimnazjalnych; w badanych placówkach nieprawidłowych stanowisk nie stwierdzono. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 30 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 31

3. Ocena higieny procesu nauczania w 4 szkołach podstawowych wg arkuszy,,poradnika do oceny higieny procesu nauczania uczenia się w szkole podstawowej za I i II semestr roku szkolnego 2011/2012 w odniesieniu do oceny higieny procesu nauczania w szkołach podstawowych wg arkuszy,,poradnika uzyskana przez szkoły punktacja wskazuje, że kontrolowane placówki w sposób dobry sprawują nadzór w zakresie ochrony ucznia przed ujemnymi zjawiskami związanymi z pobytem dziecka w szkole. Warunki w tych placówkach sprzyjają pracy umysłowej oraz zapobiegają zmęczeniu i przemęczeniu uczniów. 4. Ocena zapewnienia przez szkoły w pomieszczeniach sanitarno higienicznych bieżącej ciepłej i zimnej wody oraz środków higieny osobistej, a także utrzymania w czystości i w pełnej sprawności technicznej urządzeń sanitarno - higienicznych na terenie powiatu staszowskiego wszystkie placówki oświatowo wychowawcze zapewnią uczniom dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody oraz do środków higieny osobistej. 5. Ocena posiadania przez szkoły i inne placówki oświatowo wychowawcze certyfikowanych mebli i sprzętu sportowego na terenie powiatu staszowskiego 14 placówek szkolnych posiada 100% mebli edukacyjnych z certyfikatami, 22 placówki posiadają powyżej 50%, 22 placówki do 50 % oraz 5 do 25%. Sprzęt sportowy certyfikowany: 100% posiada 25 placówek, powyżej 50% 29 placówek i do 50% 9 placówek. 6. Ocena zapewnienia przez szkoły i inne placówki prawidłowej temperatury w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt dzieci w 2012r we wszystkich placówkach zapewniona była prawidłowa temperatura Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 31 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 32

VIII. STAN SANITARNY OBIEKTÓW ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU Wg rejestru zakładów w roku 2012 nadzorem objętych było 763 obiektów, z czego skontrolowano 498 obiektów, tj. 70,7%. Szczegółową strukturę obiektów będących pod nadzorem i odsetek skontrolowanych w 2011r. i 2012r. przedstawia poniższa tabela nr 1: Tabela nr 1 Rodzaj obiektu Odsetek Ilość Ilość Ilość objętych skontrolowanych zakładów skontrolowanycnych kontroli przeprowadzo- nadzorem (%) 2011r 2012r 2011r 2012r 2011r 2012r 2011r 2012r Zakłady produkcji żywności 51 64 29 40 57 86 56,9 87,8 -piekarnie 17 17 17 17 33 56 100 100 -ciastkarnie 4 4 4 4 10 9 100 100 -wytwórnia lodów 1 1 1 1 1 1 100 100 -automaty do lodów 3 3 3 3 5 3 100 100 -inne wytwórnie żywności, w tym przechowalnie owoców i warzyw oraz produkcja pierwotna 26 39 4 15 8 17 15,4 38,8 Obiekty obrotu żywnością 525 529 243 315 449 606 46,3 59,5 Obiekty żywienia zbiorowego otwarte Obiekty żywienia zbiorowego zamknięte 82 85 66 74 99 153 80,5 87,1 59 61 59 61 91 94 100 100 Obiekty obrotu kosmetykami 7 7 7 5 27 9 100 72 Miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością 14 17 6 3 16 3 42,9 18 Suma: 738 763 410 498 739 951 55,6 70,7 W porównaniu do 2011r. w 2012r. w powiecie staszowskim zwiększyła się ilość nadzorowanych obiektów, skontrolowano wszystkie zakłady produkcyjne, za wyjątkiem zakładów produkcji pierwotnej, tj. piekarnie, ciastkarnie, automaty do lodów i wytwórnie lodów, prowadzące żywienie zbiorowe zamknięte i otwarte (restauracje). W 2012 roku skontrolowano ogółem 70,7% nadzorowanych zakładów, natomiast w 2011r.- 55,6%. Odsetek skontrolowanych zakładów w 2011r. i 2012r.uwzględniających poszczególne rodzaje obiektów przedstawia poniższy wykres. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 32 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 33

Odsetek skontrolowanych zakładów [%] 100 80 60 40 20 Odsetek skontrolowanych zakładów w 100 100 100 2011r i 2012r. 87,8 87,1 80,5 72 56,9 59,5 46,3 42,9 18 70,7 55,6 2 0 zakłady produkcji obiekty obiekty żywności obrotu zywienia obiekty żywnością zywienia zbiorowego obiekty zbiorowego miejsca otwarte obrotu obrotu zamknięte kosmetykami materiałami ogółem do kontaktu z żywnością Rodzaj zakładów Odsetek skontrolowanych zakładów w 2011r. i 2012r. Ogółem w skontrolowanych obiektach w 2012r.: wydano 90 decyzji administracyjnych na poprawę stanu sanitarno technicznego nałożono 50 mandatów karnych na kwotę 8500 zł Tabela nr 2 l.p. Rodzaj obiektu Ilość obiektów sklasyfikowanych Ilość wydanych decyzji administracyjnych Ilość nałożonych mandatów karnych kwota mandatów 2011r 2012r 2011r 2012r 2011r 2012r 2011r 2012r Zakłady produkcji żywności 26 25 17 19 3 8 500 1500 - piekarnie 17 16 13 13 3 5 500 1000 - ciastkarnie 3 4 2 4 0 2 0 300 - wytwórnie lodów 1 1 0 0 0 0 0 0 - automaty do lodów 3 3 0 0 0 0 0 0 - inne wytwórnie żywności 2 1 2 2 0 1 0 200 Obiekty obrotu żywnością 193 173 75 46 31 29 5300 4250 Obiekty żywienia zbiorowego otwarte 58 51 18 10 6 13 1200 2750 Obiekty żywienia zbiorowego zamknięte 57 59 9 15 2 0 350 0 Suma: 334 308 119 90 42 50 7350 8500 Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 33 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 34

Ilość nałożonych mandatów karnych Ilość wydanych decyzji administracyjnych 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Ilość wydanych decyzji administracyjnych w 2011r. i 2012r. 1719 zakłady produkcji żywności 75 46 obiekty obrotu żywnością 18 10 obiekty zywienia zbiorowego otwarte 9 15 obiekty zywienia zbiorowego zamknięte Rodzaj zakładów 119 90 ogółem 201 1r. 50 40 30 20 10 0 3 Ilość nałożonych mandatów karnych w 2011r. i 2012r. 8 31 29 zakłady produkcji obiekty żywności obrotu obiekty żywnością zywienia obiekty zbiorowego zywienia otwarte zbiorowego zamknięte ogółem 6 13 2 0 Rodzaj zakładów 42 50 2 2 Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 34 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 35

Spośród 498 obiektów skontrolowanych - 308 zostało ocenionych na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego dla poszczególnych rodzajów obiektów. Wszystkie zakłady uzyskały ocenę zgodną. Stan sanitarny poszczególnych obiektów 1. Zakłady produkcji żywności Najczęściej występujące nieprawidłowości dotyczyły głównie piekarni i ciastkarni: zły stan techniczny pomieszczeń zakładu (zniszczone ściany, posadzki, sufity i stolarka okienna i drzwiowa), nieprawidłowy stan techniczny urządzeń i sprzętu wykorzystywanego w produkcji, zniszczone szafki do przechowywania odzieży ochronnej i osobistej personelu. Analizując poprzedni rok sprawozdawczy i 2012 należy stwierdzić, iż nie obserwuje się znaczących zmian i różnic w zakresie stwierdzanego stanu sanitarno technicznego. Co roku przeprowadzane kontrole wykazują w około 50% zakładów uchybienia dotyczące stanu technicznego pomieszczeń, które to nieprawidłowości usuwane są w oparciu o wydawane decyzje. W 2012r. wydano 19 decyzji administracyjnych na usunięcie stwierdzonych uchybień oraz nałożono 8 mandatów karnych na kwotę 1500 zł. za stwierdzone uchybienia: brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu, brak warunków do mycia rąk, brak środków myjąco-dezynfekcyjnych do utrzymania w czystości pomieszczeń, sprzętu i rąk, nieprawidłowy stan sanitarny urządzeń i sprzętu produkcyjnego, nieprawidłowe przechowywanie opakowań jednorazowego użytku do pakowania żywności, brak zabezpieczenia obiektu przed dostępem szkodników stwierdzono ich obecność w zakładzie, brak prawidłowej dokumentacji z pełnionej kontroli wewnętrznej w zakładzie w zakresie zachowania ciągłości łańcucha chłodniczego, prowadzonych zabiegów mycia i dezynfekcji, kontroli obecności szkodników, szkoleń wewnętrznych pracowników. 2. Obiekty obrotu żywnością Grupa ta obejmuje sklepy spożywcze (w tym supermarkety), kioski, magazyny hurtowe, obiekty ruchome i tymczasowe. W 2012r. nadzorem objęto 529 zakładów, w których nałożono 29 mandatów karnych na łączną kwotę 4250 zł. Mandaty karne najczęściej nakładane były za: nieprawidłowy bieżący stan higieniczno sanitarny obiektów, brak lub nieaktualne zaświadczenia lekarskie do celów sanitarno epidemiologicznych personelu, brak segregacji, nieprawidłowe przechowywanie, oraz oznakowanie środków spożywczych, nieprzestrzeganie zasad higieny sprzedaży, brak wystarczającej ilości środków myjąco dezynfekcyjnych oraz ręczników jednorazowego użytku, sprzedaż środków spożywczych po upływie okresu przechowywania, nieprawidłowe przechowywanie opakowań do pakowania żywności, brak bieżącej ciepłej wody dla potrzeb zakładu, Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 35 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 36

brak prawidłowej dokumentacji z wyników pełnionej kontroli wewnętrznej. W 2012r. wydano 46 decyzji administracyjnych na poprawę stanu sanitarnotechnicznego zakładów, które dotyczyły: nieprawidłowego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń, urządzeń i sprzętu, zapewnienia prawidłowych warunków do przechowywania artykułów spożywczych (wyposażenia w regały, podesty) W stosunku do roku poprzedniego ilość nieprawidłowości w analizowanym roku 2012 jest na poziomie roku ubiegłego 3. Obiekty żywienia zbiorowego 3.1. Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte: stołówka pracownicza i bufet w zakładzie pracy, stołówki w domach wczasowych, bloki żywienia w domach opieki społecznej, stołówki szkolne i przedszkolne, stołówka w internacie oraz stołówka w zakładzie wychowawczorehabilitacyjnym. Według arkuszy oceny stanu sanitarnego wszystkie zakłady tej grupy obiektów otrzymały ocenę zgodną. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w tej grupie zakładów dotyczyły: nieprawidłowego stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń, braku prawidłowej funkcjonalności pomieszczeń, krzyżowanie dróg czystych i brudnych (dotyczy to stołówek szkolnych, przedszkolnych i punktów wydawania posiłków). W grupie tych obiektów w 2012r. nie nakładano mandatów karnych. Wydano 15 decyzji administracyjnych na usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości dotyczących: nieprawidłowego stanu sanitarno- technicznego pomieszczeń (ścian, sufitów, podłóg, okien i drzwi) oraz wyposażenia i sprzętu produkcyjnego, W 2012r. stwierdzono, że we wszystkich nadzorowanych zakładach tej grupy są opracowane i stosowane instrukcje GHP, GMP i procedury oparte na zasadach systemu HACCP. 3.2. Zakłady żywienia zbiorowego otwarte tj. restauracje prowadzące działalność produkcyjną posiłków od surowca do gotowej potrawy i zakłady małej gastronomii. Wszystkie zakłady uzyskały ocenę zgodną na podstawie arkusza oceny stanu sanitarnego. Podczas przeprowadzanych kontroli najczęściej stwierdzane uchybienia dotyczyły: nieodpowiedniego stanu technicznego pomieszczeń: ścian, sufitów, podłóg, otworów okiennych i drzwiowych, zniszczonego sprzętu produkcyjnego. W tej grupie obiektów wydano w 2012r. - 10 decyzji administracyjnych na usunięcie stwierdzanych nieprawidłowości. Nałożono 13 mandatów karnych na kwotę 2750 zł za uchybienia dotyczące bieżącego stanu sanitarnego: brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu, brak wystarczającej ilości środków myjąco-dezynfekcyjnych i ręczników jednorazowego użytku, brak bieżącej ciepłej wody dla potrzeb zakładu, brak prawidłowego oznakowania środków spożywczych oraz segregacji w urządzeniach chłodniczych, brak aktualnych zaświadczeń lekarskich do celów sanitarno-epidemiologicznych zatrudnionego personelu, nieprawidłowa higiena personelu, brak odzieży ochronnej. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 36 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 37

W analizowanym roku zauważono poprawę stanu technicznego obiektów wydano mniej decyzji administracyjnych, natomiast nie zauważono poprawy dotyczącej stanu sanitarnohigienicznego obiektów. W 2012r nałożono13 mandatów na kwotę 2750zł, a w roku 2011r 6 mandatów na kwotę 1200zł. Dokumentacja z wyników pełnionej kontroli wewnętrznej oraz wdrażania zasad systemu HACCP jest na poziomie roku ubiegłego. 4. Targowiska Na terenie powiatu staszowskiego funkcjonują 4 place targowe, tj. w: Połańcu 1 plac Staszowie 2 place Osieku 1 plac Łącznie w 2012 roku przeprowadzono 3 kontrole na 3 placach funkcjonujących na terenie powiatu. Kontrole dotyczyły bieżącego stanu sanitarnego z uwzględnieniem warunków sprzedaży środków spożywczych oraz kontrole dotyczyły legalności pochodzenia i wprowadzania do obrotu mięsa i przetworów mięsnych, jaj oraz sprzedaży grzybów świeżych. Stan sanitarny placów utrzymuje się na poziomie roku poprzedniego. Kontrole w zakresie wprowadzania do obrotu grzybów świeżych wykazały, iż na targowisku w Staszowie nie są zatrudnieni klasyfikatorzy i grzyboznawcy, w związku z powyższym zgodnie z informacją umieszczoną przez administratora placu na tablicy ogłoszeń obowiązywał zakaz sprzedaży grzybów świeżych. Stan wdrożenia systemów zapewniania bezpieczeństwa żywności w oparciu o GHP, GMP oraz zasady systemu HACCP w roku 2011r. i 2012r. W 2012r. nastąpiła poprawa w stosunku do roku poprzedniego w zakresie wdrożenia i dokumentowania GHP i GMP w zakładach produkcyjnych, (poza produkcją pierwotną, które zostały zarejestrowane, lecz w 2012r. nie były kontrolowane), obrotu środkami spożywczymi, żywienia zbiorowego zamkniętego, otwartego, co obrazuje poniższa tabela oraz wykresy. Tabela nr 3 Rodzaj obiektu Zakłady produkcji żywności Obiekty obrotu żywnością (sklepy, hurtownie, kioski) Zakłady żywienia zbiorowego otwarte Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte Liczba obiektów objętych nadzorem PPIS w Staszowie System zapewnienia bezpieczeństwa Liczba obiektów posiadających opracowany, wdrożony i udokumentowany system % nadzorowanych obiektów, które wdrożyły system 2011r. 2012r. 2011r. 2012r. 2011r. 2012r. GHP 39 56 76,5 87,5 51 64 GMP 39 56 76,5 87,5 HACCP 39 56 76,5 87,5 364 362 82 85 59 61 GHP 286 349 78,6 94 GMP - - - - HACCP 286 339 78,6 94 GHP 80 83 97,6 98 GMP 80 83 97,6 98 HACCP 79 83 96,4 98 GHP 59 61 100,0 100 GMP 59 61 100,0 100 HACCP 59 01 100,0 100 Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 37 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 38

Stan wdrożenia systemu HACCP [%] Stan wdrozenia systemów GHP/GMP [%] Stan wdrożenia systemów GHP/GMP w obiektach w 2011r. i 2012r. 100 90 80 70 76,5 87,5 78,5 94 97,6 98 100 100 2011 rok 60 50 40 30 20 10 0 zakłady produkcji żywności obiekty obrotu obiekty żywnością zywienia zbiorowego obiekty zywienia otwarte zbiorowego zamknięte Rodzaj obiektów Stan wdrożenia systemów GHP/GMP w obiektach w 2011r i 2012r 100 80 Stan wdrożenia systemu HACCP w zakładach w 2011r. i 2012r. 87,5 94 76,5 78,6 96,498 100 100 60 2 2 40 20 0 zakłady produkcji żywności obiekty obrotu żywnością obiekty zywienia zbiorowego otwarte Rodzaj zakładów obiekty zywienia zbiorowego zamknięte Stan wdrożenia systemu HACCP w obiektach w 2011r. i 2012r. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 38 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 39

Analizując dane zebrane w tabeli oraz przedstawione na wykresach należy stwierdzić, że w dalszym ciągu proces wdrażania systemów zapewnienia bezpieczeństwa żywności, tj. wdrożenia zasad GHP, GMP oraz zasad systemu HACCP w nadzorowanych obiektach nie jest wdrożony w 100% we wszystkich zakładach. W dalszym ciągu pewien odsetek zakładów nie podjął w pełni wdrażania zasad sytemu HACCP, oraz prowadzi niesystematyczną dokumentację wymaganą instrukcjami GHP i GMP. Działania i przedsięwzięcia realizowane celem zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, żywienia i przedmiotów użytku na terenie powiatu w roku 2012. 1. Kontrola obiektów żywnościowo żywieniowych zlokalizowanych na trasach i w miejscowościach turystycznych regionu, parkingach, stacjach paliw w sezonie letnim, tj. w obrębie miejscowości wypoczynkowych Golejów i Korytnica oraz miejscowościach turystycznych: Kurozwęki, Szydłów, Staszów, Połaniec Rytwiany, Osiek, Bogoria, Łubnice. W 2012r. w okresie letnim skontrolowano 138 obiektów zlokalizowanych na trasach i w miejscowościach turystycznych naszego powiatu. Nałożono w tych obiektach 10 mandatów karnych, na łączną kwotę 2550 zł (w tym 5 na kwotę 1500zł w PMG, 5 na kwotę 1050zł w miejscach obrotu środkami spożywczymi). Mandaty karne nałożono za stwierdzane nieprawidłowości: brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu, nieprawidłowe przechowywanie naczyń jednorazowego użytku, nieprawidłową higienę personelu, brak odzieży ochronnej, brak lub nieaktualne zaświadczenia lekarskie do celów sanitarno epidemiologicznych, brak segregacji środków spożywczych i ich nieprawidłowe przechowywanie, brak środków myjąco-dezynfekcyjnych oraz ręczników jednorazowego użytku, brak pełnej dokumentacji w zakresie GHP, GMP oraz zasad systemu HACCP. 2. Klasyfikacja i ocena wypoczynku zimowego i letniego dzieci i młodzieży na terenie powiatu Wypoczynek zimowy Na terenie powiatu staszowskiego w okresie ferii zimowych w 2012r zorganizowany był wypoczynek dla jednej grupy dzieci w publicznej szkole podstawowej, blok żywienia w tym zakładzie jest pod stałym nadzorem PPIS w Staszowie. Przeprowadzono 1 kontrolę sanitarną w zakresie oceny stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń, urządzeń i sprzętu oraz przestrzegania warunków higieniczno- sanitarnych przy produkcji posiłków. Wypoczynek letni Na terenie powiatu staszowskiego w okresie wakacyjnym 2012r zorganizowano następujące formy wypoczynku letniego 2 obozy: jeździecko-rowerowy oraz obóz specjalistyczny w 2 miejscach 2 kolonie letnie 4 półkolonie (na 1 nie prowadzono żywienia zbiorowego) - w 5 miejscach, przeprowadzono 9 kontroli w zakresie oceny stanu sanitarno-technicznego pomieszczeń, urządzeń i sprzętu oraz przestrzegania warunków higieniczno- sanitarnych przy produkcji posiłków. Przeprowadzono 3 oceny jakość żywienia podczas wypoczynku letniego - ocena jadłospisów metodą rutynową (2 oceny podczas koloni letnich oraz 1 ocena na obozie). Podczas przeprowadzanych kontroli w trakcie wypoczynku zimowego i letniego nieprawidłowości nie stwierdzono oraz nie wpłynęła żadna interwencja dotycząca funkcjonowania w/w obozów, kolonii i półkolonii letnich. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 39 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 40

3. Działania podejmowane w ramach kontroli akcyjnych: Produktów jajecznych W 2012r w przeprowadzono 115 kontroli w związku ze śledztwem prowadzonym w sprawie nieprawidłowości zaistniałych przy produkcji żywności na bazie suszu jajecznego. Podczas przeprowadzonych kontroli przy współudziale przedstawicieli Komendy Powiatowej Policji w Staszowie w 4 zakładach piekarniach zabezpieczano susz jajeczny w ilości 80,20kg. Po odbezpieczeniu susz jajeczny został wycofany z zakładów, zwrócony do dostawców i producentów - nie użyto go do produkcji pieczywa i wyrobów cukierniczych. Soli wypadowej Na terenie powiatu staszowskiego nie znajdują się zakłady produkcji i konfekcjonowania soli spożywczej lub soli peklującej, zakłady takie nie figurują w rejestrze zakładów będących pod nadzorem PPIS w Staszowie. Na terenie powiatu znajduje się 1 zakład prowadzący sprzedaż soli drogowej, przeprowadzona kontrola wykazała, że zakład prowadzi sprzedaż soli drogowej imprtowanej z Ukrainy. W 2012r przeprowadzono 135 kontroli w powyższym zakresie. W dwóch piekarniach pobrano 2 próbki soli do badania laboratoryjnego w kierunku oznaczeń zawartosci siarczanów próbek nie kwestionowano. Ponadto na podległym terenie jeden zakład piekarnia, otrzymał sól wypadową i wykorzystał ją do produkcji środków spożywczych pieczywa, które następnie zostało wprowadzone do obrotu Alkoholu zanieczyszczonego metanolem W związku z decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16.09.2012r. w sprawie wstrzymania wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na okres 1 miesiąca alkoholi o zawartości powyżej 20%alkoholu wyprodukowanego w Republice Czeskiej przeprowadzono 276 kontroli w tym 70 kontroli wspólnie z policją. Podczas kontroli nie stwierdzono w obrocie alkoholi wskazanych przez Czeskie Ministerstwo Zdrowia jako produkty, w których podejrzewa się obecność alkoholu metylowego oraz alkoholi bez banderoli przy butelce. Stwierdzono 168 szt. alkoholu typu: Becherovka, STOCK 84, KOSHER SLIVOVITZ, Blue Barrel, Gold Bartel., który został zabezpieczony. Po otrzymaniu decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego o uchyleniu wstrzymania wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na okres 1 miesiąca alkoholi o zawartości powyżej 20%alkoholu wyprodukowanego w Republice Czeskiej w/w alkohol został odbezpieczony i wprowadzony do obrotu. Wykorzystania przez przedsiębiorców olejów mineralnych do konserwacji maszyn Podczas sprawowanego nadzoru sanitarnego nad zakładami prowadzącymi produkcję żywności w piekarniach i ciastkarniach stwierdzono, że do smarowania sprzętu mającego bezpośredni kontakt z żywnością (blaszki, foremki itp.) używany jest olej spożywczy rzepakowy. Stosowany olej jest prawidłowo oznakowany. - Nie stwierdzono w zakładach oleju słonecznikowego pochodzącego z Ukrainy. - Do konserwacji maszyn i urządzeń w nadzorowanych zakładach stosuje się oleje rzepakowe spożywcze jak również oleje mineralne jako środki smarujące. Przeprowadzone kontrole wykazały, że konserwowane części urządzeń i sprzętu nie mają bezpośredniego kontaktu z produkowaną żywnością. Urządzenia posiadają odpowiednie zabezpieczenia zapobiegające zanieczyszczeniu produkowanej żywności smarem. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 40 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 41

- Przedłożono do wglądu dokumentację pełnionej kontroli wewnętrznej dotyczącą konserwacji sprzętu i urządzeń. Oceny oznakowania opakowań słodyczy będących w ofercie sklepików szkolnych w zakresie barwników należących do tak zwanej grupy Southampton (E 110 Zółcień pomarańczowa, E 104 Żółcień chinolinowa, E 122 Azorubina/Karmoizyna, E 129 Czerwień Allura, E 102 Tartrazyna, E 124 Pąs 4R Podczas bieżących kontroli w sklepikach szkolnych, sklepach spożywczych i hurtowniach spożywczych nie stwierdzono w obrocie słodyczy zawierających w swoim składzie barwniki należące do tzw. grupy Southampton, Wprowadzania do obrotu niebezpiecznych środków spożywczych zwanych dopalaczami Podczas prowadzonego bieżącego nadzoru sanitarnego w kontrolowanych zakładach gastronomicznych oraz wprowadzających do obrotu środki spożywcze i przedmioty użytku nie stwierdzono w sprzedaży i na stanie środków odurzających, środków deklarowanych jako artykuły i gadżety kolekcjonerskie, środków do palenia, wąchania, określanych jako dopalacze. 4. Pobrano w ramach urzędowej kontroli i monitoringu 136 próbek, w kierunku oznaczeń mikrobiologicznych i oznaczeń parametrów fizykochemicznych żywności, materiałów do kontaktu z żywnością i kosmetyku. Kwestionowano 2 próbki żywności w kierunku oznaczeń mikrobiologicznych tj;. próbkę mleka pasteryzowanego 2% z uwagi na ponadnormatywną liczbę bakterii z grupy Enterobacteriaceae próbkę ciasta z kremem z uwagi na ponadnormatywną liczbę bakterii Bacillus cereus oraz 1 próbkę żywności w kierunku oznaczeń parametrów fizykochemicznych, tj. próbkę Sól kamienna jodowana spożywcza o sole z powodu zaniżonej zawartości jodu 5. Kontrola obecności składników modyfikowanych genetycznie oraz nadzoru nad przestrzeganiem warunków określonych w rozporządzeniach WE nr 1829/2003 i 1830/2003, Na terenie powiatu staszowskiego znajduje się 1 zakład pakujący i wprowadzający do obrotu artykuły spożywcze płody rolne pochodzące z rynku krajowego oraz z importu. Podczas sprawowanego nadzoru sanitarnego stwierdzono, że w/w zakład nie wprowadzał do obrotu nowej żywności oraz żywności genetycznie modyfikowanej. Ponadto podczas przeprowadzonych bieżących kontroli sanitarnych w zakładach produkujących żywność (piekarniach i ciastkarniach), w zakładach żywienia zbiorowego oraz zakładach obrotu żywnością oceniano surowce stosowane do produkcji żywności i posiłków oraz środki spożywcze wprowadzane do obrotu nie stwierdzono nowej żywności oraz żywności GMO. W 2012 r. pobrano do badania laboratoryjnego w kierunku GMO 1 próbkę środków spożywczych, tj. konserwy mięsne-konserwa tyrolska próbki nie kwestionowano. 6. W ramach funkcjonowania systemu RASFF (sytemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt). W 2012r. nie zgłaszano powiadomień alarmowych, natomiast otrzymano 12 powiadomień alarmowych z poza terenu objętego działalnością tut. Inspektora Sanitarnego, z których produkty zostały rozdystrybuowane do zakładów na terenie powiatu staszowskiego. W/w powiadomienia dotyczyły następujących środków spożywczych: suszu jajecznego oraz Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 41 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 42

wyrobów wyprodukowanych na bazie w/w suszu, herbatników, talerzy z melaminy, konserw rybnych tuńczyk, rodzynek Aro, ozdób do tortów, mąki żytniej razowej, suplementów diety No End i Be Man oraz Thermal Pro, salaterek i kulek kukurydzianych. Przeprowadzono 141 kontroli interwencyjnych, w tym 115 kontroli w zakładach produkcyjnych, prowadzących żywienie zbiorowe zamknięte i otwarte oraz wprowadzających do obrotu środki spożywcze w związku z powiadomieniami alarmowymi dotyczącymi suszu jajecznego i żywności wyprodukowanej na bazie w/w suszu. Otrzymano także 8 powiadomień informacyjnych z poza terenu objętego działalnością tut. Inspektora Sanitarnego, z których produkty zostały rozdystrybuowane do zakładów na terenie powiatu staszowskiego. W/w powiadomienia informacyjne dotyczyły: zupek w proszku, śliwek suszonych, dwóch rodzajów czajników bezprzewodowych pochodzących z Chin, kasz, wody mineralnej, ciastek, fig suszonych. Przeprowadzono 17 kontroli interwencyjnych w zakładach obrotu żywnością. Podczas przeprowadzanych kontroli interwencyjnych w większości przypadków nie stwierdzono w obrocie środków spożywczych i innych produktów wymienionych w powiadomieniach alarmowych i informacyjnych, zostały sprzedane indywidualnym klientom bez możliwości ich identyfikacji. W 4 przypadkach dotyczących powiadomień alarmowych stwierdzono na stanie produkty objęte powiadomieniami, wprowadzanie ich do obrotu zostało wstrzymane, a następnie produkty te zostały zwrócone do producentów bądź dystrybutorów. 7. W związku z otrzymanymi zawiadomieniami o umieszczeniu w systemie RAPEX notyfikacji kosmetyków, które nie powinny się znajdować w obrocie przeprowadzono 8 kontroli interwencyjnych w obiektach obrotu środkami spożywczymi i kosmetykami, tj. w sklepach spożywczych, hurtowniach chemicznych i sklepach wielobranżowych. W żadnym przypadku nie stwierdzono obecności produktów zgłaszanych w ramach systemu RAPEX. 8. Nadzór nad bezpieczeństwem kosmetyków z uwzględnieniem wyników badań laboratoryjnych próbek kosmetyków pobranych do badań w 2012r. W 2012r przeprowadzono 4 kontrole tematyczne w 4 obiektach 4 hurtowniach chemicznych, w trakcie których oceniono: 13 kosmetyków, w tym 6 kosmetyków dla dzieci (1 oliwka, 1 szampon, 2 kremy, 1 pasta do zębów, 1 mleczko do ciała). W trakcie kontroli oceniano: oznakowanie, sprawdzano terminy przydatności użycia, przeznaczenie, charakterystykę działania, opis efektów stosowania, dane dystrybutora, określenie kraju, w którym wyprodukowano, oceniano skład pod względem substancji niedozwolonych do użycia w kosmetykach dla dzieci nieprawidłowości nie stwierdzono. W ramach nadzoru nad bezpieczeństwem kosmetyków pobrano w ramach urzędowej kontroli 1 próbkę kosmetyku (krem na noc), w kierunku oznaczenia obecności formaldehydu. W/w próbki nie kwestionowano 9. Wycofywano z obrotu środki spożywcze przeterminowane oraz z powodu braku znakowania, dokumentów pochodzenia oraz nieprawidłowych cech organoleptycznych - głównie mięso świeże i przetwory mięsne, drób, przetwory nabiałowe, wyroby przemysłu piekarskiego i cukiernicze, produkty zbożowe i przetwory rybne, koncentraty spożywcze, przetwory owocowo- warzywne, tłuszcze, przyprawy, kawa, majonezy, musztardy, sosy. Łącznie w 2012r. wycofano z obrotu środki spożywcze na kwotę 1124,04zł, to jest wartość wyższa w porównaniu do 2011r. W związku z powiadomieniami w ramach systemu RASFF wycofano środki spożywcze na kwotę 2476,10zł. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 42 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 43

10. W minionym roku zgłoszono do PPIS w Staszowie 26 interwencji, z czego 10 były to interwencje potwierdzone i uzasadnione. Interwencje te dotyczyły głównie nieodpowiedniej higieny sprzedaży środków spożywczych, w tym w handlu obwoźnym, stanu sanitarnotechnicznego obiektów żywnościowo żywieniowych, sprzedaży środków spożywczych po upływie okresu przechowywania oraz pojedyncze interwencje dotyczące niewłaściwej higieny i stanu zdrowia personelu, nieodpowiedniego stanu sanitarnego otoczenia obiektów obrotu żywnością, spożywania alkoholu w otoczeniu sklepu, nieodpowiedniej jakości oferowanych do sprzedaży środków spożywczych, niewłaściwych warunków przechowywania środków spożywczych. 11. Przeprowadzono 174 własnych pomiarów temperatur w 143 obiektach. Pomiarów dokonywano w trakcie kontroli sanitarnych celem sprawdzenia zachowania ciągłości łańcucha chłodniczego oraz warunków przechowywania surowców, środków spożywczych zgodnie z zaleceniami producenta w urządzeniach chłodniczych i zamrażających, magazynach, chłodniach, pomieszczeniach sprzedaży. Nieprawidłowości w tym zakresie nie stwierdzono. 12. Przeprowadzono 12 kontroli tematycznych dotyczących zgodności oferowanych w sprzedaży suplementów diety, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środków spożywczych wzbogaconych witaminami i składnikami mineralnymi z obowiązującymi przepisami w zakresie znakowania, składu, sposobu wprowadzania do obrotu, w tym reklamy. Oceniono 33 preparaty, w tym 21 suplementów diety i 12 środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Nieprawidłowości stwierdzono. Na podległym terenie działalności PPIS w Staszowie nie ma producentów suplementów diety, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środków spożywczych wzbogaconych witaminami lub składnikami mineralnymi. Funkcjonuje 1 podmiot prowadzący działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży suplementów diety i środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego przez internet. 13. Przeprowadzono 10 kontroli tematycznych w zakładach w zakresie oceny jakości żywienia tj. ocen dekadowego jadłospisu metodą rutynową z uwzględnieniem raportów magazynowych w następujących zakładach żywienia zbiorowego: blok żywienia w Domu Opieki Społecznej 2 oceny w 2 obiektach internat 1 ocena w 1 obiekcie blok żywienia w ośrodku wypoczynkowym podczas kolonii letnich i obozu 3 oceny w trakcie trwania turnusów, inny zakład żywienia produkujący posiłki dla zakładu opiekuńczo leczniczego - 1 ocena w 1 obiekcie stołówki szkolne - 2 oceny w 2 obiektach stołówki przedszkolne - 1 oceny w 1 obiekcie W trakcie oceny stwierdzano następujące nieprawidłowości: niewystarczająca ilość dodatków owocowo-warzywnych -3 przypadki tj; 1 szkoła, 2 zakłady żywienia produkujące posiłki dla zakładu opiekuńczo leczniczego zbyt mała ilość przetworów mlecznych w posiłkach (jogurty, kefiry) w podwieczorkach podawane pieczywo półcukiernicze - 1 przedszkole zbyt mała ilość jaj, kasz oraz wędlin chudych na śniadania i kolacje (podawane konserwy mięsne, kaszanka, pasztety)- 1 internat zbyt mała ilość pieczywa ciemnego podawane pieczywo jasne pszenne- 1 szkoła Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 43 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 44

W przypadku stwierdzanych nieprawidłowości pracownicy PIS wydawali stosowne zalecenia w protokole kontroli sanitarnej i zobowiązywali osoby odpowiedzialne do podjęcia kroków zmierzających do wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości. Osoby odpowiedzialne za prowadzenie żywienia zbiorowego zamkniętego w zakładach pisemnie poinformowali tutejszego Inspektora o wprowadzeniu i uwzględnieniu zmian w jadłospisach stosownie do wydanych zaleceń. W ramach urzędowej kontroli żywności w roku 2012 pobrano do badania laboratoryjnego (w WSSE Kielce) 1 posiłek (obiad dwudaniowy) ze stołówki szkolnej. W ramach badania dokonano oceny wartości energetycznej i odżywczej racji pokarmowej (zawartość białka, tłuszczu, węglowodanów) oraz NaCl. Na podstawie otrzymanego sprawozdania z badań nieprawidłowości nie stwierdzono: 14. Przeprowadzono 20 kontroli odbiorowych nowopowstałych obiektów żywnościowo żywieniowych oraz 5 konsultacji i uzgodnień projektów dotyczących w/w zakładów. 15. W ramach współdziałania z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Staszowie przeprowadzono wspólnie 1 kontrolę, w zakresie oceny bieżącego stanu sanitarnego oraz warunków produkcji kasz, grochu. Współpracę podejmowano również podczas opracowania ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego. 16. W 2012r. wspólnie z przedstawicielami Policji przeprowadzono 80 kontroli interwencyjnych, tj. 4 kontrole handlu obwoźnego środkami spożywczymi na terenie gmin: Łubnice i Staszów. Podczas przeprowadzanych kontroli nałożono 4 mandaty karne na kwotę 600zł. 6 kontroli w związku z powiadomieniem alarmowym nr 32/2012 z dnia 16.03.2012r. Głównego Lekarza Weterynarii dotyczącego nie nadzorowanej produkcji proszku jajecznego (pismo Głównego Inspektora Sanitarnego, znak: GIS-BŻ/RA-426-01-37KS/12 z dnia 16.03.2012r.) i śledztwa prowadzonego w sprawie nieprawidłowości zaistniałych przy produkcji żywności na bazie suszu jajecznego. 70 kontroli w związku prowadzonym nadzorem sanitarnym w zakresie decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 16.09.2012r. w sprawie wstrzymania wprowadzania do obrotu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej na okres 1 miesiąca alkoholi o zawartości powyżej 20%alkoholu wyprodukowanego w Republice Czeskiej. 17. W 2012r. podejmowano współpracę z: Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Urzędami Miast i Gmin PPIS w Staszowie wystąpił z pismami do w/w instytucji informującymi, że gospodarstwa rolne prowadzące działalność w zakresie produkcji roślinnej podstawowej owoców i warzyw na terenie powiatu staszowskiego podlegają obowiązkowi rejestracji przez tutejszego Inspektora, jednocześnie prosząc o przesłanie aktualnych wykazów gospodarstw rolnych posiadających plantacje owoców i warzyw. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 44 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 45

IX. PROMOCJA ZDROWIA I OŚWIATA ZDROWOTNA Kierunki działania Sekcji Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej realizowane przez Powiatową Stację Sanitarno Epidemiologiczną w Staszowie w roku 2012, wynikały z wytycznych Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Kielcach, założeń Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2013, sytuacji epidemiologicznej kraju i powiatu oraz posiadanych informacji o potrzebach lokalnych w tym zakresie. Działalność była skierowana do wszystkich placówek oświatowo wychowawczych, zarówno publicznych, jak i niepublicznych oraz społeczeństwa powiatu staszowskiego. W realizacji powyższych zadań współpracowano z następującymi organizacjami i instytucjami: szkołami wszystkich poziomów zakładami opieki zdrowotnej Starostwem Powiatowym w Staszowie, Urzędem Miasta i Gminy w Staszowie, Staszowskim Ośrodkiem Kultury Powiatowym Zespołem Doradców Metodycznych w Staszowie Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Staszowie Komendą Powiatową Policji w Staszowie lokalnymi mediami. Powyższe działania dotyczyły kontynuacji oraz wdrażania w placówkach nauczania i wychowania programów edukacyjnych o zasięgu ogólnopolskim, wojewódzkim i lokalnym oraz wspierania realizatorów tychże programów i interwencji nieprogramowych. W roku 2012 kontynuowano realizację następujących programów: Programy krajowe: Program Trzymaj Formę Program Trzymaj Formę" współorganizowany jest przez Główny Inspektorat Sanitarny i Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów Żywności w ramach strategii WHO dotyczącej diety, aktywności fizycznej i zdrowia. Podejmowane działania w ramach programu miały służyć promocji aktywności fizycznej i uczyć prawidłowego i zbilansowanego sposobu odżywiania się dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności indywidualnej za zdrowie i zasady wolnego wyboru. W roku szkolnym 2011/2012 VI edycję programu realizowało 8 szkół gimnazjalnych i 7 szkół podstawowych. W programie wzięło udział 2178 osób. Zasięg programu zwiększył się w porównaniu do roku ubiegłego o 10 %. Program Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce Celem Programu jest zmniejszenie zachorowań na choroby układu krążenia, układu oddechowego, nowotwory i zgonów wynikających z palenia tytoniu poprzez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy. Większość prowadzonych działań wynikała z pierwszego zadania w/w programu tj.: Zmiana klimatu społecznego i zachowań w stosunku do palenia Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 45 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 46

tytoniu poprzez wielopłaszczyznowe popularyzacyjne działania edukacyjno-interwencyjne oraz szkoleniowe. Programem tym w roku szkolnym 2011/2012 objęto 7 gimnazjów, 20 szkół podstawowych i 21 przedszkoli. W ramach tego zadania zorganizowano między innymi Światowy Dzień bez Tytoniu, Światowy Dzień Rzucania Palenia, których celem była edukacja młodzieży i społeczeństwa w zakresie korzyści płynących z niepalenia oraz zagrożeń wynikających z czynnego i biernego palenia tytoniu. Ogółem w programie uczestniczyło 1636 osób. Zasięg programu zwiększył się w porównaniu do roku ubiegłego o 15 %. Program edukacyjny dla przedszkoli Czyste powietrze wokół nas Skierowany jest do dzieci 6-letnich. Stanowi on pierwszy etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego. Uczy sposobów radzenia sobie w sytuacjach, w których dziecko narażone jest na przebywanie w środowisku osób palących. Celem programu jest: 1. wzrost kompetencji rodziców w zakresie ochrony dzieci przed ekspozycją na dym tytoniowy, 2. zwiększenie umiejętności dzieci w zakresie radzenia sobie w sytuacjach gdy przebywają w towarzystwie osób palących. Zasięg programu w porównaniu do roku ubiegłego zwiększył się. Program realizowało 21 przedszkoli wśród 1218 dzieci i ich rodziców. Program Nie pal przy mnie, proszę Przeznaczony jest dla uczniów klas I-III szkół podstawowych. Stanowi on drugie ogniwo w cyklu programów antynikotynowych dla dzieci i młodzieży. Program zawiera uporządkowane wiadomości dotyczące zdrowia, dostosowane do poziomu rozumienia dziecka. Ma charakter profilaktyczny, ale przede wszystkim jego celem jest wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy. Program w roku szkolnym 2011/2012 w powiecie staszowskim był realizowany w 20 szkołach, wśród 1285 uczniów. Zasięg programu w porównaniu do roku ubiegłego zwiększył się o 20%. Program Znajdź właściwe rozwiązanie adresowany jest do uczniów szkół gimnazjalnych. Głowne cele programu to: zapobieganie paleniu tytoniu wśród młodzieży szkolnej, zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego, kształtowanie umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich. W roku szkolnym 2011/2012 program realizowano w 12 szkołach gimnazjalnych wśród 932 uczniów. Zasięg programu w porównaniu z rokiem ubiegłym zwiększył się o 20%. Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 46 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 47

Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV W Krajowym Programie Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV opracowanym na lata 2012-2016 zawarte są strategie państwa w zakresie walki z HIV/AIDS. Niepokojącym zjawiskiem jest wzrastająca liczba zakażeń HIV w Polsce, do których najczęściej dochodzi drogą kontaktów seksualnych. Zbyt mało osób zna swój status serologiczny i łudzi się błędnymi stereotypami. Tymczasem HIV/AIDS może dotyczyć każdego człowieka niezależnie od orientacji seksualnej, rasy, wykształcenia i przekonań. Głównym celem w/w programu było: ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV, wzrost poziomu wiedzy o HIV/AIDS u ogółu społeczeństwa zmiana postaw, ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i życie zmniejszenie poziomu zachowań ryzykownych. Program adresowany był do młodzieży szkolnej oraz społeczeństwa powiatu staszowskiego. Wspólnie z powiatowym Zespołem Doradców Metodycznych w Staszowie i Staszowskim Ośrodkiem Kultury przeprowadzono międzyszkolny konkurs testowy ph. Wiedza o HIV/AIDS. W konkursie wzięło udział 1680 uczniów z 6 szkół ponadgimnazjalnych. Prowadzono spotkania edukacyjne z uczniami w szkołach na temat profilaktyki zakażeń HIV, w których uczestniczyło 647 uczniów. Poinformowano społeczność powiatu za pośrednictwem lokalnej prasy oraz na stronie internetowej o profilaktyce zakażeń wirusem HIV. Przeprowadzono dystrybucję tematycznych materiałów akcydensowych do placówek służby zdrowia oraz wśród młodzieży, która przybyła na podsumowanie konkursów oraz podczas spotkań edukacyjnych. Zasięgiem programu objęto 3653 osoby. Interwencje nieprogramowe ogólnopolskie Światowy Dzień Zdrowia 2012 (07.04.2012 r.) p.h. Starzenie się i zdrowie Akcja informacyjno-edukacyjna skierowana była do społeczeństwa powiatu staszowskiego. W ramach tej akcji przeprowadzono konferencję w Staszowskim Ośrodku Kultury p.h. Starzenie się i zdrowie dla uczestników Klubu Inicjatyw Artystycznych 50 plus. Podczas Konferencji omówiono następującą tematykę: Technika samobadania piersi oraz pielęgnacja po mastektomii, Znaczenie ruchu u osób w starszym wieku, prezentacja zestawu optymalnych ćwiczeń, Żywność i żywienie. Profilaktyka grypy Celem interwencji było dostarczenie społeczeństwu powiatu wiedzy na temat Co należy czynić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na grypę? Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 47 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 48

W ramach interwencji za pośrednictwem lokalnych mediów przekazano społeczeństwu informację pt. Sezon grypowy 2010/2011. W szkołach prowadzono edukację uczniów na temat Jak uchronić się przed zachorowaniem na grypę? Przeprowadzono dystrybucję ulotek na temat grypy wśród pacjentów w zakładach opieki zdrowotnej oraz wśród uczniów i nauczycieli w szkołach. Bezpośrednim oddziaływaniem objęto 165 osób. Narkotyki, w tym dopalacze Celem interwencji było dostarczenie wiedzy rodzicom n.t. dopalaczy oraz ich wpływu na zdrowie. W ramach interwencji przeprowadzono spotkania edukacyjne w 23 szkołach n.t. Profilaktyki używania narkotyków, w tym dopalaczy. Działaniami objęto 1230 osób. Prowadzono dystrybucję ulotek dla rodziców i uczniów. Poinformowano lokalną społeczność o zagrożeniach ze strony narkotyków za pośrednictwem lokalnych mediów i strony internetowej. Informacja ukazała się p.t. Narkotykom stop!. Interwencje nieprogramowe wojewódzkie Akcja letnia '2012 Celem akcji było dostarczenie wiedzy na temat ryzykownych zachowań podczas wypoczynku letniego oraz zapobieganie chorobom zakaźnym. Powyższe treści adresowane były do dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych przebywających podczas wypoczynku letniego na terenie powiatu staszowskiego. W ramach akcji przeprowadzono narady z wychowawcami na temat bezpiecznych zachowań dzieci i młodzieży podczas letniego wypoczynku, spotkania edukacyjne z dziećmi i młodzieżą na temat zagrożeń ze strony kleszczy i bąblowicy. Prowadzono dystrybucję ulotek do biur podróży, hoteli, obozów, kolonii. Do społeczeństwa powiatu staszowskiego skierowano za pośrednictwem lokalnych mediów informacje pt.: Zdrowe i bezpieczne wakacje. Bezpośrednim oddziaływaniem objęto 1172 osoby. X Świętokrzyskie Dni Profilaktyki ph. Trud i siła współczesnej rodziny (01.05. 31.05.2012r.) Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 48 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 49

Działania interwencji były skierowane do społeczeństwa powiatu staszowskiego, których celem było zwrócenie uwagi na wpływ nałogów na życie w rodzinie. 31.05.2012r. zorganizowano w Staszowskim Ośrodku Kultury debatę młodzieży na temat Rodziny jako wartości w życiu człowieka. Podsumowano konkurs na ulotkę p.h. Trud i siła współczesnej rodziny. W konkursie uczestniczyło 90 uczniów z LO w Staszowie i LO w Osieku. Przedstawiciel Komendy Powiatowej Policji w Staszowie przedstawił prezentację nt. Przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Przedstawiciel PSSE w Staszowie omówił Skutki uzależnień w rodzinie. Przeprowadzono pokaz spotów radiowych i telewizyjnych oraz filmów promujących profilaktykę uzależnień. W debacie uczestniczyło 280 osób. O podejmowanych działaniach w ramach Świętokrzyskich Dni Profilaktyki poinformowano społeczność powiatu za pośrednictwem lokalnych mediów i strony internetowej Stacji. W dniach od 07.05.2012r. 11.05.2012r. uruchomiono Telefoniczny Punkt Konsultacyjno- Informacyjny dla mieszkańców powiatu. Udzielono 10 informacji, które dotyczyły miejsc i możliwości bezpłatnego prowadzenia terapii dla osób uzależnionych z powiatu staszowskiego. Prowadzono dystrybucję ulotek wśród rodziców i uczniów na temat profilaktyki używania narkotyków. Ogółem oddziaływaniami objęto 1987 osób. XXV edycja Żółtego Tygodnia Celem akcji Żółty Tydzień było propagowanie wiedzy o zagrożeniach wynikających z zakażenia wirusem WZW typu A i B oraz szczepień ochronnych. W ramach akcji prowadzono dystrybucję ulotek i plakatów wśród mieszkańców powiatu. Łącznie rozprowadzono ich 1256 sztuk. O przebiegu XXV edycji akcji Żółtego Tygodnia poinformowano mieszkańców w lokalnej prasie oraz na stronie internetowej Stacji. Rok Korczakowski' 2012 Celem było propagowanie wartości głoszonych przez Janusza Korczaka. Rozbudzanie empatii wśród dzieci i dorosłych. Przeprowadzono 3 szkolenia warsztatowe dla nauczycieli. Ogółem przeszkolono 57 osób. Omawiane tematy to: Janusz Korczak jako zwolennik emancypacji dziecka, Korczakowskie samorządy wychowanków - małe parlamenty, imitujące świat dorosłych, przygotowujące małych ludzi do życia dorosłego, Zdrowego stylu życia, roli aktywności fizycznej w rozwoju psychofizycznym dzieci i młodzieży w wieku szkolnym oraz racjonalnego odżywiania. Pracownik Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej PSSE w Staszowie uczestniczył w spotkaniu edukacyjnym z rodzicami w roli prelegenta. Tematem spotkania była profilaktyka uzależnień oraz prawa i obowiązki dzieci i młodzieży. Organizatorem spotkania była Dyrekcja Publicznej Szkoły Podstawowej w Smerdynie. W spotkaniu uczestniczyło 47 osób. Bezpośrednim oddziaływaniem objęto 104 osoby. Profilaktyka używania alkoholu Stan sanitarny powiatu staszowskiego 2012 49 Id: B53C1887-479B-4FA2-8714-9A3522A35F58. Podpisany Strona 50