BEZROBOCIE REJESTROWANE NA TERENACH WIEJSKICH I W GMINACH WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W ROKU OPRACOWANIE: WYDZIAŁ BADAŃ I ANALIZ SZCZECIN 2014
Spis treści Wstęp... 3 1. Aktywność Ekonomiczna Ludności według miejsca zamieszkania... 4 2. Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w roku... 6 2.1. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie... 6 2.2. Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich... 8 2.3. Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich... 10 2.3.1. Bezrobotni według wieku... 10 2.3.2. Bezrobotni według wykształcenia... 12 2.3.3. Bezrobotni według staŝu pracy... 13 2.3.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 14 3. Bezrobocie rejestrowane w gminach województwa zachodniopomorskiego w roku... 16 3.1. Liczba bezrobotnych w gminach... 16 3.2. Wskaźnik bezrobocia w gminach... 16 3.3. Struktura osób bezrobotnych w gminach... 18 3.3.1. Bezrobotni według płci... 18 3.3.2. Bezrobotni według wieku... 18 3.3.3. Bezrobotni według wykształcenia... 19 3.3.4. Bezrobotni według staŝu pracy... 20 3.3.5. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 21 Podsumowanie... 23 Aneks statystyczny... 24 2
Wstęp Województwo zachodniopomorskie zostało utworzone w wyniku reformy administracyjnej w 1999 roku, z połączenia dawnych województw: szczecińskiego i koszalińskiego oraz części: gorzowskiego, pilskiego i słupskiego. Obecnie region składa się z 21 powiatów 18 ziemskich i trzech grodzkich (Szczecin, Koszalin i Świnoujście) oraz 114 gmin. Obszar województwa wynosi 22 892,48 km 2, według danych z dnia 31 grudnia roku teren ten zamieszkiwało 1 718,9 tys. osób, z czego 1 107,8 tys. w wieku produkcyjnym. Województwo zachodniopomorskie charakteryzuje się wysokim poziomem urbanizacji 68,6% (Polska 60,4%). Na obszarach wiejskich według danych z końca roku mieszkało 31,4% populacji regionu (539,2 tys. osób). Spośród powiatów najwyŝszy udział zamieszkujących wieś notowano w powiecie koszalińskim 78,9%. Na koniec roku według rejestru REGON w województwie zachodniopomorskim funkcjonowało 219,6 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 5,4% wszystkich podmiotów w Polsce. Liderem pod względem liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarki narodowej jest stolica regionu Szczecin, gdzie zlokalizowanych jest 67,3 tys. podmiotów, tj. 30,6% przedsiębiorstw z województwa zachodniopomorskiego. Najmniejsza liczba podmiotów gospodarczych swoją siedzibę ma na terenie powiatu łobeskiego 3 335 (1,5% podmiotów z regionu). Niniejsze opracowanie składa się z dwóch części. W pierwszej przedstawiono stan i strukturę osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego. Natomiast w drugiej skupiono się na analizie bezrobocia rejestrowanego i charakterystyce bezrobotnych w gminach województwa zachodniopomorskiego pod kątem ich wieku, wykształcenia, staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. Źródłem danych były sprawozdania o rynku pracy MPiPS-01, załącznik 5 do tego sprawozdania oraz comiesięczne podstawowe informacje otrzymywane z powiatowych urzędów pracy i kwartalne dane dotyczące struktury osób bezrobotnych według wieku, wykształcenia, staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. 3
1. Aktywność Ekonomiczna Ludności według miejsca zamieszkania Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS w IV kwartale roku współczynnik aktywności zawodowej 1 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego kształtował się na poziomie 53,8% wobec 52,7% w analogicznym okresie roku. Aktywność zawodową ludności róŝnicuje miejsce zamieszkania. W grupie osób z terenów wiejskich w ostatnim kwartale roku analizowany wskaźnik wyniósł 55,3% (53,2% przed rokiem) i był wyŝszy niŝ wśród mieszkańców miast. W ostatnich latach aktywność zawodowa ludności wiejskiej z województwa zachodniopomorskiego wzrasta. % Wykres 1. Współczynnik aktywności zawodowej ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) 58,0 56,0 54,0 52,0 50,0 48,0 54,4 53,5 48,9 51,1 50,2 51,4 51,7 50,0 54,6 52,9 48,8 48,9 53,2 52,4 55,3 53,0 ogółem w miastach na wsi 46,0 46,8 44,0 44,4 42,0 40,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. Na wykresie 2 zaprezentowano wskaźnik zatrudnienia 2 mieszkańców województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania. Wśród mieszkańców terenów wiejskich na koniec IV kwartału roku wynosił 48,8% wobec 45,4% w analogicznym okresie ubiegłego roku i był o 0,2 pkt proc. wyŝszy niŝ w zbiorowości zamieszkującej miasta. 1 Współczynnik aktywności zawodowej to procentowy udział aktywnych zawodowo danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii (wyróŝnianej m.in. ze względu na wiek, poziom wykształcenia, stan cywilny). 2 Wskaźnik zatrudnienia to procentowy udział pracujących danej kategorii w ogólnej liczbie ludności danej kategorii. 4
% 51,0 49,0 47,0 Wykres 2. Wskaźnik zatrudnienia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) 45,8 47,5 46,0 49,0 47,5 48,8 47,2 48,6 ogółem w miastach na wsi 45,0 43,6 43,9 45,4 43,0 43,4 41,0 40,9 41,2 41,6 41,8 41,5 39,0 39,2 37,0 35,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. W IV kwartale roku stopa bezrobocia 3 w grupie osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego wynosiła 12,2% tj. 2,5 pkt proc. mniej niŝ w tym samym okresie roku. Bezrobocie w miastach wg BAEL w analizowanym okresie kształtowało się na poziomie 8,2% i było o 1,7 pkt proc. niŝsze niŝ przed rokiem. Wykres 3. Stopa bezrobocia ludności województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania w latach 2005 (IV kwartały) % 25,0 20,0 19,8 23,5 ogółem w miastach na wsi 15,0 14,0 15,7 11,6 11,0 13,2 14,4 15,2 14,7 12,2 10,0 11,1 10,3 10,2 9,9 8,8 7,6 8,2 5,0 0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie wyników BAEL GUS. 3 Stopa bezrobocia to procentowy udział bezrobotnych danej kategorii w liczbie aktywnych zawodowo danej kategorii. 5
W tabeli 1 zestawiono wskaźniki GUS przedstawiające sytuację osób z terenów wiejskich na rynku pracy według województw w ostatnim kwartale roku. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe poszczególne wartości danych wskaźników dla województwa zachodniopomorskiego róŝnią się od wskaźników obrazujących sytuację w Polsce i w pozostałych województwach. Współczynnik aktywności zawodowej ludności wiejskiej w Polsce w IV kwartale roku wyniósł 56,3% wobec 55,3% w województwie zachodniopomorskim. Tabela.1. Współczynnik aktywności zawodowej, wskaźnik zatrudnienia i stopa bezrobocia osób zamieszkujących obszary wiejskie według województw w IV kwartale roku Współczynnik Wskaźnik Stopa bezrobocia Województwo aktywności zatrudnienia (%) (%) zawodowej (%) POLSKA 56,3 50,8 9,7 DOLNOŚLĄSKIE 55,2 49,7 9,9 KUJAWSKO-POMORSKIE 56,6 49,1 13,6 LUBELSKIE 57,1 52,4 8,2 LUBUSKIE 51,4 46,9 8,8 ŁÓDZKIE 59,7 54,1 9,5 MAŁOPOLSKIE 55,4 50,0 9,8 MAZOWIECKIE 57,4 52,2 9,1 OPOLSKIE 53,5 50,0 7,1 PODKARPACKIE 57,3 48,8 14,9 PODLASKIE 54,8 51,7 6,2 POMORSKIE 55,0 48,1 12,6 ŚLĄSKIE 52,9 49,0 7,4 ŚWIĘTOKRZYSKIE 56,9 51,3 9,7 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 50,4 45,6 9,7 WIELKOPOLSKIE 59,9 55,4 7,3 ZACHODNIOPOMORSKIE 55,3 48,8 12,2 Źródło: BAEL GUS. W stosunku do danych GUS z IV kwartału roku sytuacja osób zamieszkujących tereny wiejskie województwa zachodniopomorskiego poprawiła się. W IV kwartale roku współczynnik aktywności zawodowej był o 1 pkt proc. niŝszy niŝ w kraju i plasował województwo zachodniopomorskie na 9 pozycji w grupie województw. Gorzej prezentowało się województwo w przypadku wskaźnika zatrudnienia osób z obszarów wiejskich, który był niŝszy od średniej krajowej o 2 pkt proc. Województwo zachodniopomorskie naleŝy do regionów w których stopa bezrobocia w grupie osób z terenów wiejskich przekraczała 10%. 2. Bezrobocie rejestrowane na terenach wiejskich województwa zachodniopomorskiego w roku 2.1. Liczba osób bezrobotnych zamieszkujących obszary wiejskie Na koniec roku w rejestrach urzędów pracy z województwa zachodniopomorskiego znajdowało się 45,5 tys. osób z terenów wiejskich, stanowiących 41,0% wszystkich bezrobotnych. W stosunku do danych z końca roku liczba bezrobotnych z obszarów wiejskich zmniejszyła się 6
w regionie o 0,7% przy wzroście udziału w ogólnej liczbie bezrobotnych o 0,3 pkt proc. Z wykresu 4 wynika, Ŝe w ostatnich latach liczba bezrobotnych z terenów wiejskich w ewidencji urzędów pracy oraz ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych utrzymuje się na zbliŝonym poziomie. Wykres 4. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych w województwie zachodniopomorskim w latach 2005-80 000 70 000 45,1 46,0 45,0 % 60 000 43,7 44,0 50 000 42,2 43,0 42,0 40 000 30 000 40,3 40,9 41,4 41,3 40,7 41,0 41,0 40,0 20 000 39,0 10 000 0 67 980 56 822 45 111 37 223 44 726 45 512 44 928 45 848 45 544 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 38,0 37,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. Wśród wszystkich bezrobotnych z terenów wiejskich na koniec roku znajdowało się około 24,5 tys. kobiet, stanowiących 53,9% analizowanej grupy. W stosunku do końca roku liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim zmniejszyła się o jeden procent (spadek udziału o 0,2 pkt proc.). Wykres 5. Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich oraz ich udział proc. w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich w województwie zachodniopomorskim w latach 2005-80 000 70 000 60,7 60,1 62,0 % 60,0 60 000 56,9 58,0 50 000 55,7 56,0 40 000 30 000 54,0 53,4 53,5 54,1 53,9 54,0 20 000 52,0 10 000 0 67 980 36 685 56 822 32 341 45 111 27 390 37 223 22 355 44 726 23 889 45 512 24 360 44 928 25 033 45 848 24 796 45 544 24 548 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 50,0 48,0 Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Liczba bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie na koniec roku Udział % bezrobotnych kobiet zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie bezrobotnych z terenów wiejskich Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. 7
Na koniec roku najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich zamieszkiwało powiat koszaliński 4,7 tys. osób, a ponad 3 tys. zarejestrowanych notowano w ewidencji Urzędu Pracy w Gryficach, Gryfinie, Stargardzie i Szczecinku. Wśród powiatów zauwaŝalne są duŝe róŝnice w przypadku udziału osób zamieszkujących tereny wiejskie w ogólnej liczbie zarejestrowanych. Zarówno na koniec, jak i roku zdecydowanie największy udział analizowanej grupy notowano w powiecie koszalińskim, odpowiednio 80,0% i 79,5%. Na koniec roku udział rozpatrywanych bezrobotnych poniŝej 50% zaobserwowano w siedmiu powiatach, spośród których najmniejszy w powiecie białogardzkim 40,0% (39,8% w roku). Tabela 2. Liczba bezrobotnych zamieszkujących tereny wiejskie województwa zachodniopomorskiego według powiatów w i roku Powiat Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich Liczba bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich Udział % bezrobotnych z terenów wiejskich Zmiana liczby bezrobotnych z terenów wiejskich (w %) Białogardzki 1 928 954 39,8 2 006 973 40,0 4,0 Choszczeński 2 715 1 455 62,1 2 732 1 457 61,9 0,6 Drawski 2 220 1 216 44,1 2 240 1 117 43,1 0,9 Goleniowski 2 491 1 368 50,9 2 143 1 203 52,4-14,0 Gryficki 2 916 1 529 55,1 3 043 1 581 55,6 4,4 Gryfiński 3 444 1 916 62,6 3 431 1 904 62,0-0,4 Kamieński 2 162 1 211 53,9 2 134 1 234 54,3-1,3 Kołobrzeski 1 531 809 46,3 1 604 813 43,7 4,8 Koszaliński 4 592 2 550 80,0 4 710 2 562 79,5 2,6 Łobeski 1 972 1 035 57,5 1 873 989 57,3-5,0 Myśliborski 1 957 1 042 47,8 2 011 1 145 48,7 2,8 Policki 1 793 984 46,9 1 815 994 48,5 1,2 Pyrzycki 2 319 1 264 63,0 2 320 1 254 64,2 0,04 Sławieński 2 844 1 467 54,6 2 575 1 302 54,2-9,5 Stargardzki 3 226 1 816 43,3 3 208 1 770 43,9-0,6 Szczecinecki 3 430 1 866 46,4 3 405 1 861 46,5-0,7 Świdwiński 2 407 1 246 58,0 2 525 1 342 59,3 4,9 Wałecki 1 901 1 068 50,8 1 769 1 047 50,4-6,9 Zachodniopomorskie 45 848 24 796 40,7 45 544 24 548 41,0-0,7 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W ciągu 12 miesięcy spadek liczby bezrobotnych z terenów wiejskich notowano w ośmiu powiatach, od 0,4% w powiecie gryfińskim do 14,0% w powiecie goleniowskim. Największy wzrost liczby bezrobotnych z terenów wiejskich zaobserwowano w powiecie świdwińskim, o 4,9%. 2.2. Bilans osób bezrobotnych z terenów wiejskich W roku do rejestrów urzędów pracy w województwie zachodniopomorskim włączono łącznie 58,5 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie, podczas gdy w tym okresie wyłączono z ewidencji 58,7 tys. osób z analizowanej grupy. Liczba wyłączeń z ewidencji przewyŝszyła liczbę rejestracji o ponad 200 osób, podczas gdy w roku liczba rejestracji była wyŝsza o ponad 900 osób w stosunku do liczby wykreśleń z rejestrów urzędów pracy. 8
Wykres 6. Liczba rejestracji, wyłączeń z ewidencji i podjęć pracy bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w latach 2005-80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 61 875 67 123 34 566 61 899 73 057 35 815 58 357 70 068 31 807 57 395 65 283 26 725 67 574 60 071 24 738 67 462 66 493 28 281 55 555 56 069 25 557 56 401 55 481 24 954 58 524 58 743 28 064 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 rejestracje wyłączenia z ewidencji podjęcia pracy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W roku głównym powodem wyłączeń z ewidencji osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego było podjęcie pracy 28,1 tys. osób tj. 47,8% wyrejestrowań o 2,8 pkt proc. więcej niŝ rok wcześniej. Kolejną liczną grupę bezrobotnych wyłączono z powodu niepotwierdzenia gotowości do pracy 14,9 tys. osób tj. 25,4% wykreśleń i ponad tysiąc mniej osób niŝ przed rokiem (28,8% w roku). Ze statusu bezrobotnego dobrowolnie zrezygnowało około 3,3 tys. osób zamieszkujących wieś czyli 5,5% wszystkich wyłączonych. Tabela 3. Powody wyłączeń z ewidencji bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w i roku Wyszczególnienie % % Zmiana (w osobach) podjęcie pracy 24 954 45,0 28 064 47,8 3 110 rozpoczęcie szkolenia 1 488 2,7 1 929 3,3 441 rozpoczecie staŝu 3 278 5,9 4 016 6,8 738 rozpoczecie przygotowania zawodowego dorosłych 5 0,0 10 0,0 5 rozpoczecie pracy społecznie uŝytecznej 2 572 4,6 2 569 4,4-3 rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego 94 0,2 142 0,2 48 odmowa bez uzasadnionej przyczyny przyjecia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 889 1,6 895 1,5 6 niepotwierdzenie gotowości do pracy 15 969 28,8 14 904 25,4-1 065 dobrowolna rezygnacji ze statusu bezrobotnego 3 579 6,5 3 250 5,5-329 podjęcie nauki 86 0,2 87 0,1 1 ukończenie 60/65 lat 223 0,4 205 0,3-18 nabycie praw emerytalnych lub rentowych 364 0,7 680 1,2 316 nabycie praw do świadczenia przedemerytalnego 301 0,5 425 0,7 124 inne 1 679 3,0 1 567 2,7-112 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W stosunku do roku w analizowanym roku zaobserwowano poprawę sytuacji w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych z terenów wiejskich. Na staŝ skierowano ponad 4 tys. osób wobec 3,3 tys. w roku. Program szkolenia rozpoczęło 1,9 tys. osób wobec 1,5 osób w roku wcześniejszym. 9
W roku pracę niesubsydiowaną podjęło 24,3 tys. osób zamieszkujących obszary wiejskie województwa zachodniopomorskiego, co stanowiło 86,5% wszystkich podjęć pracy. Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało około 3,8 tys. osób czyli pozostałe 13,5% wyłączonych w związku z podjętym zatrudnieniem. W ramach pracy niesubsydiowanej sezonowej, pracę w analizowanym roku otrzymało blisko 3,6 tys. osób zamieszkujących wieś 4. Z subsydiowanych form zatrudnienia w roku największą liczbę bezrobotnych skierowano na roboty publiczne około 1,5 tys. osób (38,9% pracy subsydiowanej). Do prac interwencyjnych skierowano tysiąc osób (26,4% zatrudnienia subsydiowanego), 758 osób rozpoczęło działalność gospodarczą (20,0%), 539 osób podjęło pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (14,2%), a pozostałe 17 osób skorzystało z innych form zatrudnienia oferowanych przez urzędy pracy (0,4%). Tabela 4. Podjęcia pracy osób bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego w i roku Wyszczególnienie % % Zmiana (w osobach) podjęcie pracy 24 954 28 064 3 110 niesubsydiowanej 21 628 86,7 24 275 86,5 2 647 w tym pracy sezonowej 3 380 3 559 179 subsydiowanej 3 326 13,3 3 789 13,5 463 prace interwencyjne 827 24,9 1 001 26,4 174 roboty publiczne 1 374 41,3 1 474 38,9 100 podjęcie działalności gospodarczej 504 15,2 758 20,0 254 podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 606 18,2 539 14,2-67 inne 15 0,5 17 0,4 2 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie sprawozdania MPiPS-01. W roku na subsydiowanych miejscach pracy zatrudniono ponad 400 osób więcej niŝ w roku wcześniejszym. Największy wzrost odnotowano w przypadku liczby osób które podjęły działalność gospodarczą (o 254 osoby). Mniej osób niŝ w roku podjęło pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (o 67 osób). 2.3. Struktura osób bezrobotnych z terenów wiejskich 2.3.1. Bezrobotni według wieku Na koniec roku najwięcej osób z terenów wiejskich zarejestrowanych w urzędach pracy w województwie zachodniopomorskim było w wieku 25 34 lata tj. 12,3 tys. osób stanowiących 27,0% analizowanej zbiorowości. ZbliŜona liczba bezrobotnych znajdowała się w grupach wiekowych 18 24 lata, 35 44 lata, 45 54 lata. W stosunku do końca roku w największym stopniu zwiększyła się liczba bezrobotnych z terenów wiejskich w starszych grupach wiekowych (55 59 lat o 10,7%, 60 64 lata o 22,1%). Ponad 7% spadek liczby bezrobotnych zaobserwowano w grupie wiekowej 18 24 lata. 4 Informacja pochodzi ze sprawozdań MPiPS-01 o rynku pracy dot. bezrobocia rejestrowanego, w tym rejestracji i wyłączeń z ewidencji urzędów pracy. 10
Tabela 5. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wieku na koniec i roku Wiek Zmiana (w %) 18-24 lata 9 431 8 721-7,5 25-34 12 523 12 290-1,9 35-44 8 906 8 873-0,4 45-54 9 053 8 943-1,2 55-59 4 639 5 135 10,7 60-64 lata 1 296 1 582 22,1 ogółem 45 848 45 544-0,7 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 7. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wieku na koniec i roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 20,6 27,3 19,4 19,7 10,1 2,8 19,1 27,0 19,5 19,6 11,3 3,5 18-24 lata 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Na wykresie 8 przedstawiono strukturę bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego na koniec roku według wieku z uwzględnieniem miejsca zamieszkania. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe spośród osób zamieszkujących tereny wiejskie wyraźnie wyŝszy odsetek notuje się w przypadku bezrobotnych w grupie wiekowej 18 24 lata (19,1%) i niewielką przewagę udziału w grupie wiekowej 25 34 lata. W strukturze bezrobotnych z miast wyŝszy odsetek notowano w pozostałych przedziałach wiekowych, a największe róŝnice zauwaŝalne są w starszych grupach wiekowych. Wykres 8. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wieku i miejsca zamieszkania na koniec roku % 30,0 25,0 27,0 26,9 wieś miasto 20,0 19,1 20,5 19,5 19,6 19,8 15,0 10,0 13,3 11,3 14,5 5,0 5,0 3,5 0,0 18-24 lata 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 lata Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 11
2.3.2. Bezrobotni według wykształcenia Na koniec roku najwięcej bezrobotnych z terenów wiejskich posiadało wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze 18,7 tys. osób stanowiących 41,1% analizowanej grupy, a następnie zasadnicze zawodowe 13,5 tys. osób tj. 29,5%. Dyplom uczelni wyŝszej posiadało 2,3 tys. osób zamieszkujących wieś tj. 5,1% zarejestrowanych. W analizowanym roku odnotowano wzrost liczby bezrobotnych z obszarów wiejskich z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym oraz średnim ogólnokształcącym. Zmniejszyła się z kolei liczba bezrobotnych z niskim wykształceniem oraz z wykształceniem wyŝszym. Tabela 6. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia na koniec i roku Wykształcenie Zmiana (w %) wyŝsze 2 315 2 303-0,5 policelane i średnie zawodowe 7 072 7 138 0,9 średnie ogółnokształcące 3 909 3 920 0,3 zasadnicze zawodowe 13 640 13 456-1,3 gimnazjalne i poniŝej 18 912 18 727-1,0 ogółem 45 848 45 544-0,7 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 9. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia na koniec i roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 5,0 15,4 8,5 29,8 41,2 5,1 15,7 8,6 29,5 41,1 wyŝsze policelane i średnie zawodowe średnie ogółnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Na wykresie nr 10 przedstawiono strukturę osób zamieszkujących miasta i wieś według wykształcenia. Bezrobotni mieszkańcy wsi charakteryzują się większym udziałem osób z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym oraz zasadniczym zawodowym. Odwrotnie jest w przypadku zakończonej edukacji na poziomie średnim, bądź wyŝszym. Osoby bezrobotne, które posiadają dyplom uczelni wyŝszej i zamieszkują wieś stanowiły 5,1% ogółu bezrobotnych z obszarów wiejskich, a zamieszkujące miasta 12,6% zarejestrowanych w swojej grupie. 12
Wykres 10. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wykształcenia i miejsca zamieszkania na koniec roku % 45,0 40,0 41,1 wieś miasto 35,0 30,0 25,0 29,5 26,0 28,7 20,0 20,6 15,0 12,6 15,7 12,1 10,0 8,6 5,0 5,1 0,0 wyŝsze policelane i średnie zawodowe średnie ogółnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 2.3.3. Bezrobotni według staŝu pracy Wśród 45,5 tys. osób bezrobotnych z terenów wiejskich na koniec roku najwięcej posiadało staŝ pracy od roku do 5 lat blisko 10,8 tys. osób (23,6%). Liczną grupę tworzyły takŝe osoby nie posiadające staŝu pracy 8,4 tys. osób (18,5%). W stosunku do końca roku w największym stopniu zwiększyła się grupa osób z terenów wiejskich posiadających roczny staŝ pracy (o 3,7%), z kolei zaobserwowano 4% spadek w liczbie osób ze staŝem 30 lat i więcej oraz bez staŝu. Tabela 7. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy na koniec i roku StaŜ pracy Zmiana (w %) do 1 roku 7 429 7 705 3,7 1-5 lat 11 035 10 758-2,5 5-10 lat 6 346 6 441 1,5 10-20 lat 6 690 6 699 0,1 20-30 lat 4 393 4 383-0,2 30 lat i więcej 1 165 1 117-4,1 bez staŝu 8 790 8 441-4,0 ogółem 45 848 45 544-0,7 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 13
Wykres 11. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy na koniec i roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 16,2 24,1 13,8 14,6 9,6 19,2 2,5 16,9 23,6 14,1 14,7 9,6 18,5 2,5 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Z wykresu 12 przedstawiającego strukturę bezrobotnych według staŝu pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania wynika, Ŝe wśród zarejestrowanych zamieszkujących wieś większy udział mają osoby ze staŝem od jednego roku do 20 lat oraz bez staŝu pracy. W przypadku mieszkańców miast większy odsetek stanowią bezrobotni z rocznym staŝem pracy oraz ze staŝem ponad 20-letnim. Wykres 12. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według staŝu pracy i miejsca zamieszkania na koniec roku % 25,0 23,6 wieś miasto 20,0 19,0 20,3 18,5 16,9 15,0 14,1 13,7 14,7 14,6 12,4 15,6 10,0 9,6 5,0 4,5 2,5 0,0 do 1 roku 1-5 lat 5-10 lat 10-20 lat 20-30 lat 30 lat i więcej bez staŝu Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 2.3.4. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na koniec roku najwięcej osób z terenów wiejskich pozostawało w ewidencji urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy 9,1 tys. osób tj. 19,9%. NajdłuŜej w ewidencji urzędów pracy powyŝej 24 miesięcy znajdowało się 8,2 tys. bezrobotnych z terenów wiejskich tj. 17,9% zarejestrowanych. W ciągu 12 miesięcy to właśnie w tej grupie zaobserwowano największy wzrost liczby bezrobotnych, o 6,3%. 14
Tabela 8. Liczba bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy na koniec i roku Czas pozostawania bez pracy Zmiana (w %) do 1 miesiąca 4 638 4 671 0,7 1-3 miesiące 10 000 9 074-9,3 3-6 miesięcy 7 686 7 682-0,1 6-12 miesięcy 7 711 7 935 2,9 12-24 miesiące 8 122 8 010-1,4 powyŝej 24 miesięcy 7 691 8 172 6,3 ogółem 45 848 45 544-0,7 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. Wykres 13. Struktura bezrobotnych z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy na koniec i roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 10,1 21,8 16,8 16,8 17,7 16,8 10,3 19,9 16,9 17,4 17,6 17,9 do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. W strukturze bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania (Wykres 14) odnotowano wyŝszy udział pozostających bez pracy do 3 miesięcy oraz od dwóch lat w grupie bezrobotnych zamieszkujących wieś. Wśród bezrobotnych zamieszkujących miasta większy udział notowano w grupie poszukujących pracy od 6 do 12 miesięcy. Wykres 14. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według czasu pozostawania bez pracy i miejsca zamieszkania na koniec roku % 25,0 20,0 19,9 19,3 16,9 16,9 18,7 17,4 17,6 17,6 17,9 17,5 wieś miasto 15,0 10,0 10,3 10,1 5,0 0,0 do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy 12-24 miesiące powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie załącznika 5 do sprawozdania MPiPS-01. 15
3. Bezrobocie rejestrowane w gminach województwa zachodniopomorskiego w roku 3.1. Liczba bezrobotnych w gminach Spośród 114 gmin w województwie zachodniopomorskim na koniec roku najwięcej bezrobotnych zamieszkiwało gminę Szczecin 18,5 tys. osób, z kolei najmniej gminę Nowe Warpno (pow. policki) 133 osoby. W Szczecinie odnotowano w skali roku spadek liczby bezrobotnych o 3,5%, natomiast w gminie Nowe Warpno liczba zarejestrowanych zwiększyła się o jedną osobę. Porównując dane z końca i roku naleŝy stwierdzić, Ŝe zbiorowość bezrobotnych zwiększyła się w 56 gminach, spadki notowano w 55 gminach, a w trzech liczba bezrobotnych nie zmieniła się (Nowogródek Pomorski, Warnice, Sianów). Największe zmiany bezrobocia notowano w gminie BrzeŜno (pow. świdwiński) wzrost liczby bezrobotnych w ciągu 12 miesięcy o 18,7% oraz w gminie Radowo Małe (pow. łobeski) spadek liczby bezrobotnych o 18,8%. Wykres 15. Struktura bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według miejsca zamieszkania na koniec i roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 20,5 42,0 37,5 20,7 42,0 37,3 gminy wiejskie gminy miejsko - wiejskie gminy miejskie Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Na wykresie 15 przedstawiono strukturę osób bezrobotnych według miejsca zamieszkania na koniec i roku. Z zaprezentowanych danych wynika, Ŝe odsetek osób w poszczególnych grupach gmin w ciągu 12 miesięcy znacząco się nie zmienił. Najwięcej zarejestrowanych na koniec i roku zamieszkiwało gminy miejsko wiejskie (42,0%). W miastach mieszkało 37,3% bezrobotnych z końca roku. Rezydentem gminy wiejskiej był co piąty bezrobotny. 3.2. Wskaźnik bezrobocia w gminach Miernikiem bezrobocia w gminach czyli na najniŝszym poziomie podziału administracyjnego kraju jest wskaźnik bezrobocia, stanowiący procentowy udział liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie osób w wieku produkcyjnym w danej gminie. Natomiast w przypadku stopy bezrobocia wyliczanej przez GUS do poziomu powiatowego liczbę bezrobotnych dzieli się przez liczbę osób aktywnych zawodowo (sumy pracujących i bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy). Na koniec roku najniŝszy i najwyŝszy wskaźnik bezrobocia wśród gmin przyjmował nieco wyŝsze wartości niŝ na koniec roku. Z danych z końca roku wynika, Ŝe analizowany 16
miernik wynosił od 5,5% w Świnoujściu do 20,5% w gminie Barwice (pow. szczecinecki). W końcu roku w 29 gminach wskaźnik bezrobocia był niŝszy od 10% wobec 28 gmin na koniec roku. Tak jak w roku ubiegłym tylko w jednej gminie wskaźnik bezrobocia przekroczył 20% (Barwice, pow. szczecinecki). Z porównania danych dotyczących sytuacji w gminach na koniec i roku wynika, Ŝe w 53 jednostkach wskaźnik bezrobocia zmniejszył się. Największy spadek wskaźnika bezrobocia notowano w gminie Radowo Małe (pow. kołobrzeski) o 2,9 pkt proc., a następnie w gminie wiejskiej Sławno, o 2,4 pkt proc. Rysunek 1. Wskaźnik bezrobocia w gminach województwa zachodniopomorskiego na koniec roku GMINY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ( 9,9% ) 1 0,8% Miasto Świnoujście Kamieński 5,5 % MG Golczewo 11,5 % Miasto Świnoujście MG Mieszkowice 1 1,8% G. Mielno MG Sianów 11,5 % 1 3,1 % Sławieński G. Ustronie Morskie Miasto Koszalin Miasto Kołobrzeg 9,0 % G. Będzino 8,5% 13,9% 6,5% Miasto Koszalin MG Polanów Gmina Kołobrzeg G. Dygowo G. Biesiek ierz 8,4 % G. Ma nowo 16,0% 6,9 % 10,1% G. Rewal Kołobrzeski G. Świeszyno 1 0,8% 12,6 % MG Trzebiatów 1 3,4% G. Siemyśl MG Karlino Koszaliński MG Dziwnów G. Ka rnice 11,8 % 8,0 % MG Gościno 16 Białogardzki,8 % 1 0,8% 1 7,4 % 8,2 % Miasto Bia łog ard MG Bobolice G. Brojce 13,8 % 1 7,1 % G. Świerzno 17,4 % G. Rymań MG Międzyzdroje Gmina Białogard MG Tychowo 17,1% 9,0% 9,9% MG Wo lin MG Gryfice 1 8,2 % 18,5 % MG Kamień P. MG Biały Bór 14,5 % 13,1% G. Sła wob orze 16,2 % 13,6% G. Rą bino Gryficki G. Grzmiąca 1 6,9% 19,4% Gmina Świdwin Gmina Szczecinek MG Płoty Świdwiński 15,1% MG Resko 17,0% 17,9% Miasto Świdwin G. Przybiernów 15,9 % 10,6% MG Barwice MG Połczyn 9,0% 20,5% 1 3,1% Miasto Szczecinek MG Nowogard G. Step nica Łobeski G. BrzeŜno 1 1,3% 9,4% 17,0% MG Nowe Warpno 7,7% Goleniowski G. Radowo Małe Szczecinecki 11,8 % MG Łobez G. Osina 13,3% 11,2% G. Ostro wice 9,2 % 14,1% MG Borne Sulinowo MG Police 14,0% 8,0 % MG Goleniów MG Dobra 5,7% 14,4 % MG Węgorzyno Policki MG Drawsko P. MG Czaplinek MG Maszewo 13,8% 1 2,4% 12,7 % MG Złocieniec G. Dob ra Szcz. 8,9 % MG Chociwel 1 4,2% 6,5 % 11,0% Miasto Szczecin Drawski G. Stara Dąbrowa MG Ińsko G. Wierzchowo 7,0 % 13,1 % 11,7% 13,9% Miasto Szczecin Gmina Stargard G. Maria no wo G. Ko bylank a 10,2% 1 1,6 % MG Dobrzany MG Kalisz Pom. Gmina Wałcz G. Kołba skowo 7,6% 16,2 % 6,7 % Miasto Sta 1 2,3 % MG Mirosławiec 12,6 % 10,3% 8,0 % G. Sta re Cza rnowo Stargardzki 5,8 % MG Suchań Miasto Wa łcz 10,7% MG Recz Wałecki 8,5% MG Gryfino G. Warnice 18,3% 6,8 % G. Bielice G. Do lice MG Tuczno 1 3,8 % 13,3% 11,9 % MG Drawno 8,7 % MG Choszczno MG Pyrzyce 14,4 % 10,9% 11,8 % G. Przelewice Choszczeński G. Banie G. Wid ucho wa 10,8% G. Kozielice 18,3% MG Człopa Pyrzycki G. Krzęcin G. Bierzwnik 1 0,8% 1 0,8% 17,2% MG Pełczyce 15,2% 1 5,8% MG Lipiany 1 4,5 % 14,6% MG Barlinek MG Chojna 1 3,6 % MG Myślibórz 8,5% 1 0,2% MG Cedynia MG Trzcińsko Zdr. Myśliborski 1 4,6 % 12,7% Gryfiński G. Nowogródek P. MG Moryń 10,1 % 1 3,2% MG Dębno 9,4% Miasto Darłowo 12,6% Gmina Darłowo 12,9% G. Po stomino 11,4% Miasto Sła wno 12,2% Gmina Sławno G. Malechowo 11,9% 1 4,8 % Procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym stan na koniec grudnia roku Udział (%) Od 17,5 do 20,5 ( 7 ) Od 14,5 do 17,5 ( 21 ) Od 11,5 do 14,5 ( 39 ) Od 8,5 do 11,5 ( 30 ) Od 5,5 do 8,5 ( 17 ) G. Boleszk owice 8,2% Wojewódzki Urząd Pracy w Szczecinie, Wydział Badań i Analiz \ Z analizy rysunku nr 1 wynika, Ŝe na koniec roku gminy o najwyŝszym poziomie bezrobocia zlokalizowane były w większości we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w podregionie koszalińskim. Wyjątek stanowią tutaj gminy w północnej części regionu, nad Morzem Bałtyckim, które nawet w chłodniejszej części roku charakteryzują się stosunkowo niskim bezrobociem. Nie tak wysoki poziom bezrobocia obserwuje się takŝe w południowej części województwa, przy granicy z województwem lubuskim (Kostrzyńsko Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna) i wielkopolskim. NajniŜsze bezrobocie występuje w obrębie największych ośrodków miejskich województwa tj. połoŝonego peryferyjnie na zachodzie Szczecina oraz Koszalina na północnym - wschodzie regionu. W duŝych miastach skupiających więcej podmiotów gospodarki narodowej zatrudnienie znajdują takŝe osoby z bezpośrednio sąsiadujących gmin i powiatów. Nie bez znaczenia jest takŝe bliskość granicy z Niemcami. 17
3.3. Struktura osób bezrobotnych w gminach 3.3.1. Bezrobotni według płci W strukturze osób bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według płci większość stanowią kobiety. Ich odsetek na koniec roku kształtował się na poziomie 52,1% wobec 52,3% na koniec roku. W gminach z regionu notuje się znaczne róŝnice w udziale kobiet i męŝczyzn w ogólnej liczbie bezrobotnych w danej jednostce. Z danych z końca roku wynika, Ŝe w 23 gminach w strukturze przewaŝali bezrobotni męŝczyźni. Największy odsetek stanowili oni w gminie miejskiej Sławno 56,4%. W pozostałych 91 jednostkach przewaŝały kobiety, a w niektórych odsetek Pań wynosił ponad 60% i na koniec roku były to następujące gminy: Osina (pow. goleniowski) 62,9%, Mirosławiec (pow. wałecki) 61,0%, Wałcz (gmina wiejska) 60,7%, Widuchowa (pow. gryfiński) 60,6%, Ińsko (pow. stargardzki) 60,4%, Nowogródek Pomorski (pow. myśliborski) 60,2%. Od końca roku w gminach w strukturze bezrobotnych według płci odnotowano istotne zmiany. W kilku jednostkach proporcje kobiet i męŝczyzn odwróciły się. Wzrost udziału bezrobotnych kobiet o ponad 5 pkt proc. notowano w dwóch gminach tj. Rąbino i Osina. Z drugiej strony spadki udziału kobiet o ponad 5 pkt proc. według rejestrów bezrobotnych notowano w gminach: Kobylanka, Rymań, Drawsko Pomorskie, Nowe Warpno, Tuczno, Gościno. W porównaniu z danymi z końca roku liczba bezrobotnych kobiet w województwie zachodniopomorskim zmniejszyła się o 1,7% (989 osób), z kolei w grupie bezrobotnych męŝczyzn odnotowano spadek o 0,9% (469 osób). Przyrost liczby bezrobotnych kobiet zaobserwowano w 51 jednostkach, w 2 liczba bezrobotnych kobiet pozostała bez zmian, a w pozostałych 61 gminach notowano spadek liczby bezrobotnych Pań. Znaczne ponad 20% spadki w liczbie bezrobotnych kobiet zaobserwowano w następujących gminach: Rymań (pow. kołobrzeski), o 21,9%, Radowo Małe (pow. łobeski), o 21,1%, Goleniów, o 20,8%, Maszewo (pow. goleniowski), o 20,8%. 3.3.2. Bezrobotni według wieku Na wykresie 16 przedstawiono strukturę bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego według wieku i miejsca zamieszkania na koniec roku. Wśród bezrobotnych z gmin wiejskich na największą grupę składały się osoby w wieku 25 34 lata tj. 27,0%. Bezrobotni do 25 roku Ŝycia stanowili 18,7% zarejestrowanych zamieszkujących gminy wiejskie, z kolei osoby powyŝej 60 roku Ŝycia to 3,6% zarejestrowanych. W przypadku gmin miejskich takŝe największy odsetek bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 25 34 lata (26,4%). Wyraźna róŝnica w strukturze bezrobotnych z gmin wiejskich i miejskich zauwaŝalna jest w udziale osób młodych oraz osób znajdujących się w starszych 18
grupach wiekowych. W gminach miejskich osoby poniŝej 25 roku Ŝycia stanowiły 11,9% wszystkich bezrobotnych tj. 6,8 pkt proc. mniej niŝ w gminach wiejskich. Odwrotnie jest w przypadku starszych bezrobotnych. W gminach wiejskich bezrobotni powyŝej 55 roku Ŝycia stanowili 14,9% zarejestrowanych, a w gminach miejskich 20,9%. Wykres 16. Struktura bezrobotnych według wieku z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 11,9 26,4 20,8 20,0 15,5 5,4 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata Gminy miejsko - wiejskie 17,5 27,3 19,5 19,7 12,0 3,9 45-54 lata 55-59 lat 60-64 lata Gminy wiejskie 18,7 27,0 20,0 19,4 11,3 3,6 Województwo 15,7 26,9 20,1 19,8 13,2 4,4 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Struktura bezrobotnych według wieku na koniec roku w poszczególnych gminach była bardzo zróŝnicowana. Odsetek bezrobotnych w kolejnych przedziałach wiekowych kształtował się następująco: 18 24 lata; od 9,7% w Szczecinie do 27,0% w gminie Widuchowa (pow. gryfiński) 25 34 lata; od 17,6% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) do 32,5% w gminie Ostrowice (pow. drawski) 35 44 lata; od 13,1% w gminie Warnice (pow. pyrzycki) do 27,2% w gminie Stare Czarnowo (pow. gryfiński) 45 54 lata; od 12,5% w gminie Gościno (pow. kołobrzeski) do 26,7% w gminie Cedynia (pow. gryfiński) 55 59 lat; od 7,3% w gminie Warnice (pow. pyrzycki) do 17,6% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) 60 64 lata; od 0,6% w gminie Stara Dąbrowa (pow. stargardzki) do 7,9% w gminie Przybiernów (pow. goleniowski) W porównaniu z danymi z końca roku w wyraźnej większości gmin województwa zachodniopomorskiego notowano wzrost udziału bezrobotnych w grupach wiekowych 55 59 lat i 60 64 lata, a w regionie odnotowano wzrost odsetka bezrobotnych w tych grupach o odpowiednio 1,2 i 0,9 pkt proc. Z drugiej strony w większości jednostek zaobserwowano zmniejszenie się udziału osób w przedziałach wiekowych 18 24 lata, 25 34 lata oraz 45 54 lata. 3.3.3. Bezrobotni według wykształcenia Z analizy wykresu 17 wynika, Ŝe duŝy wpływ na strukturę bezrobotnych według wykształcenia ma ich miejsce zamieszkania. W strukturze bezrobotnych zamieszkujących gminy wiejskie blisko 40% stanowili na koniec roku bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym, z kolei w gminach 19
miejskich takie osoby stanowiły średnio około 28% wszystkich bezrobotnych. W przypadku odsetka bezrobotnych absolwentów zasadniczych szkół zawodowych wyniósł on 24,6% w gminach miejskich i 29,3% w gminach wiejskich. Znaczna róŝnica w strukturze bezrobotnych według wykształcenia występuje w grupie osób które posiadają dyplom uczelni wyŝszej, 14,5% w miastach wobec 5,8% w gminach wiejskich. Lepsze wykształcenie osób z gmin miejskich wynika niewątpliwie z łatwiejszego dostępu do szkół i uczelni wyŝszych. Wykres 17. Struktura bezrobotnych według wykształcenia z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 14,5 21,1 11,5 24,6 28,3 wyŝsze Gminy miejsko - wiejskie 6,8 17,4 10,9 29,0 35,9 policealne, średnie zawodowe średnie ogólnokształcące Gminy wiejskie 5,8 16,5 8,7 29,3 39,7 zasadnicze zawodowe Województwo 9,5 18,6 10,7 27,4 33,8 gimnazjalne i poniŝej Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Wśród gmin z województwa zachodniopomorskiego na koniec roku odsetek osób według poziomu wykształcenia przedstawiał się następująco: wyŝsze; od 0,8% w gminie Rymań (pow. kołobrzeski) do 22,0% w gminie Dobra (pow. policki) policealne i średnie zawodowe; od 10,1% w gminie Karnice (pow. gryficki) do 26,7% w gminie miejskiej Szczecinek średnie ogólnokształcące; od 4,6% w gminie Tuczno (pow. wałecki) do 19,0% w gminie Dziwnów (pow. kamieński) zasadnicze zawodowe; od 17,9% w gminie Dobra (pow. policki) do 38,6% w gminie Siemyśl (pow. kołobrzeski) gimnazjalne i niŝsze; od 23,4% w gminie miejskiej Kołobrzeg do 49,7% w gminie Przybiernów (pow. goleniowski) W zbiorze gmin zmiany w udziale osób z wykształceniem wyŝszym w stosunku do końca roku wyniosły od -3,8 pkt proc. do 3,0 pkt proc., z kolei w przypadku odsetka osób z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym zmiany wahały się od -6,6 pkt proc. do 6,1 pkt proc. 3.3.4. Bezrobotni według staŝu pracy Z analizy struktury bezrobotnych zamieszkujących gminy wiejskie według staŝu pracy na koniec roku wynika, Ŝe najwięcej z nich posiadało doświadczenie zawodowe od roku do 5 lat 23,7%. Kolejną liczną grupę stanowiły osoby nie posiadające jakiegokolwiek staŝu pracy 17,2%. Roczne doświadczenie posiadało 16,8% bezrobotnych z gmin wiejskich. Wśród bezrobotnych z gmin miejskich największą grupę tworzyły osoby z rocznym staŝem 20,5%, a następnie ze staŝem od 20
roku do 5 lat 19,1%. Doświadczenia zawodowego nie posiadało 15,3% bezrobotnych z gmin miejskich. Wykres 18. Struktura bezrobotnych według staŝu pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 20,5 19,1 13,4 14,4 12,6 4,6 15,3 do 1 roku 1 do 5 Gminy miejsko - wiejskie 16,7 22,8 14,0 14,7 10,7 3,3 17,9 5 do 10 10 do 20 20 do 30 Gminy wiejskie 16,8 23,7 14,5 15,1 10,0 2,7 17,2 30 i więcej bez staŝu Województwo 18,1 21,6 13,9 14,7 11,3 3,7 16,8 Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. W zbiorze gmin z województwa zachodniopomorskiego wielkości udziału bezrobotnych w poszczególnych przedziałach według długości staŝu pracy na koniec roku wynosiły: do roku; od 9,2% w gminie Rymań (pow. kołobrzeski) do 32,6% w gminie Kozielice (pow. pyrzycki) 1 5 lat; od 16,7% w Szczecinie do 32,7% w gminie Stare Czarnowo (pow. gryfińskim) 5 10 lat; od 9,1% w gminie Suchań (pow. stargardzki) do 21,1% w gminie wiejskiej Darłowo (pow. sławieński) 10 20 lat; od 5,9% w gminie Bielice (pow. pyrzycki) do 22,1% w gminie miejskiej Darłowo (pow. sławieński) 20 30 lat; od 3,3% w gminie Przelewice (pow. pyrzycki) do 19,4% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) 30 lat i więcej; od 0 w gminie Nowe Warpno (pow. policki) do 6,5% w gminie miejskiej Kołobrzeg bez staŝu; od 6,4% w gminie miejskiej Darłowo (pow. sławieński) do 37,2% w gminie Rymań (pow. kołobrzeski). W porównaniu z danymi z końca roku w większości gmin z województwa zachodniopomorskiego notowano spadek udziału bezrobotnych bez staŝu pracy (w województwie o 0,9 pkt proc.) i ze staŝem od roku do 5 lat (województwo o 0,5 pkt proc.). W wyraźnej większości gmin odnotowano wzrost udziału osób ze staŝem do jednego roku (województwo wzrost o 1 pkt proc.). 3.3.5. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Na wykresie 19 zaprezentowano strukturę osób bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku. NaleŜy stwierdzić, Ŝe odsetek bezrobotnych w kaŝdej grupie jest zbliŝony, a miejsce zamieszkania bezrobotnego w znacznym stopniu tego nie róŝnicuje. Udział osób będących w ewidencji urzędów pracy od miesiąca 21
wahał się od 9,5% w gminach miejsko wiejskich do 11,1% w gminach wiejskich. Bezrobotni, którzy pozostają poza zatrudnieniem od ponad dwóch lat stanowili od 16,6% w gminach wiejskich do 18,0% w gminach miejskich. Wykres 19. Struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy z uwzględnieniem miejsca zamieszkania na koniec roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Gminy miejskie 10,3 18,6 16,6 18,8 17,7 18,0 do 1 miesiąca 1 do 3 Gminy miejsko - wiejskie 9,5 19,9 17,0 18,0 17,7 17,9 3 do 6 6 do 12 Gminy wiejskie 11,1 20,5 17,2 17,4 17,2 16,6 12 do 24 Województwo 10,2 19,5 16,9 18,2 17,6 17,7 powyŝej 24 miesięcy Źródło: opracowanie własne WUP w Szczecinie na podstawie danych z PUP. Większe róŝnice w strukturze bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy zauwaŝalne są w przypadku porównania danych z poszczególnych gmin. Na koniec roku odsetek bezrobotnych według długości oczekiwania na zatrudnienie oscylował w następujących przedziałach: do 1 miesiąca; od 3,7% w gminie Ińsko (pow. stargardzki) do 22,9% w gminie Sławoborze (pow. świdwiński) 1 3 miesiące; od 11,1% w gminie Trzcińsko Zdrój (pow. gryfiński) do 39,3% w gminie Dziwnów (pow. kamieński) 3 6 miesięcy; od 9,8% w gminie Nowe Warpno (pow. policki) do 29,3% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) 6 12 miesięcy; od 8,3% w gminie Dziwnów (pow. kamieński) do 27,0% w gminie Boleszkowice (pow. myśliborski) 12 24 miesiące od 9,1% w gminie Siemyśl (pow. kołobrzeski) do 24,0% w gminie Przelewice (pow. pyrzycki) powyŝej 24 miesięcy od 2,3% w gminie Ustronie Morskie (pow. kołobrzeski) do 33,0% w gminie Cedynia (pow. gryfiński) W porównaniu z danymi z końca roku w większości gmin zanotowano wzrost udziału osób korzystających z usług urzędów pracy od ponad 24 miesięcy oraz od 6 do 12 miesięcy. Z drugiej strony w znacznej większości gmin zaobserwowano spadek odsetka osób znajdujących się w rejestrach urzędów pracy od jednego do 3 miesięcy. 22
Podsumowanie Z wyników Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności GUS wynika, Ŝe w IV kwartale współczynnik aktywności zawodowej ludności wiejskiej województwa zachodniopomorskiego kształtował się na poziomie 55,3% wobec 53,2% w analogicznym okresie ubiegłego roku i był wyŝszy niŝ wśród mieszkańców miast, o 2,3 pkt proc. W tym czasie zaobserwowano takŝe spadek stopy bezrobocia osób zamieszkujących wieś z 14,7% do 12,2%. Mimo pozytywnych tendencji na rynku pracy w regionie sytuacja osób z terenów wiejskich województwa zachodniopomorskiego jest niekorzystna na tle pozostałych województw. Na koniec roku w rejestrach urzędów pracy na obszarze województwa zachodniopomorskiego znajdowało się 45,5 tys. osób z terenów wiejskich, stanowiących 41,0% zarejestrowanych. W ciągu roku analizowana grupa zmniejszyła się o 0,7% (304 osoby). W strukturze rozpatrywanych bezrobotnych według płci dominowały kobiety tj. 53,9%. Główny powód wyłączeń z ewidencji osób zamieszkujących wieś w roku stanowiło podjęcie pracy 47,8% wobec 45,0% w ubiegłym roku. Z danych z końca roku wynika, Ŝe bezrobotni z terenów wiejskich to głównie osoby w wieku 25 34 lata (27,0%), posiadające wykształcenie gimnazjalne lub niŝsze (41,1%), dokumentujące staŝ pracy od roku do 5 lat (23,6%), korzystające z usług urzędów pracy od 1 do 3 miesięcy (19,9%). Z analizy danych dotyczących bezrobocia w gminach z województwa zachodniopomorskiego wynika, Ŝe w stosunku do końca roku wzrost liczby bezrobotnych notowano w 56 gminach, spadek zaobserwowano w 55, a w trzech liczba bezrobotnych nie zmieniła się. Najwięcej bezrobotnych z województwa zachodniopomorskiego zamieszkiwało gminy miejsko wiejskie (42%). W końcu roku wskaźnik bezrobocia w gminach wynosił od 5,5% w Świnoujściu do 20,5% w gminie Barwice. W 53 jednostkach wskaźnik bezrobocia był niŝszy niŝ przed rokiem. Największy spadek bezrobocia odnotowano w gminie Radowo Małe o 2,9 pkt proc. Wyraźne róŝnice w zbiorowości bezrobotnych z gmin zauwaŝalne są w przypadku struktury zarejestrowanych według wieku i wykształcenia. WyŜszy odsetek osób bezrobotnych do 25 roku Ŝycia notuje się w gminach wiejskich, z kolei w gminach miejskich większy udział mają osoby starsze. Zarówno w jednostkach miejskich, jak i wiejskich wyraźny odsetek bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym lub niŝszym. JednakŜe znacznie więcej osób zamieszkujących miasta posiada dyplom uczelni wyŝszej. Mniejsze rozbieŝności zauwaŝalne są w strukturze bezrobotnych według staŝu pracy i czasu pozostawania bez pracy. Nieznacznie większy odsetek osób bez staŝu pracy obserwuje się w strukturze bezrobotnych z gmin wiejskich, z kolei w gminach miejskich większy udział mają osoby ze staŝem do roku oraz z ponad 20-letnim doświadczeniem. 23
Aneks statystyczny Tabela 1. Bezrobocie w gminach powiatu białogardzkiego na koniec i roku Białogardzki 4 840 2 315 998 432 1 928 954 15,1% Białogard (miejska) 2 123 975 461 208 0 0 13,2% Białogard (wiejska) 977 484 183 75 977 484 18,5% Karlino (m. w.) 943 469 195 85 372 186 15,5% Tychowo (m. w.) 797 387 159 64 579 284 17,5% Białogardzki 5 017 2 390 831 385 2 006 973 15,7% Białogard (miejska) 2 199 1 028 362 182 0 0 13,8% Białogard (wiejska) 963 449 154 59 963 449 18,2% Karlino (m. w.) 1 019 511 175 85 417 220 16,8% Tychowo (m. w.) 836 402 140 59 626 304 18,5% Tabela 2. Bezrobocie w gminach powiatu choszczeńskiego na koniec i roku Choszczeński 4 371 2 400 681 311 2 715 1 455 13,3% Bierzwnik (wiejska) 485 254 90 37 485 254 15,6% Choszczno (m. w.) 1 594 894 252 129 639 342 10,8% Drawno (m. w.) 502 283 72 32 309 174 14,2% Krzęcin (wiejska) 349 174 44 20 349 174 13,8% Pełczyce (m. w.) 790 423 130 57 549 303 14,9% Recz (m. w.) 651 372 93 36 384 208 17,2% Choszczeński 4 412 2 360 552 244 2 732 1 457 13,5% Bierzwnik (wiejska) 490 246 60 25 490 246 15,8% Choszczno (m. w.) 1 588 862 208 106 618 334 10,9% Drawno (m. w.) 508 276 70 25 306 170 14,4% Krzęcin (wiejska) 385 191 37 11 385 191 15,2% Pełczyce (m. w.) 757 415 90 47 533 303 14,5% Recz (m. w.) 684 370 87 30 400 213 18,3% * liczba bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym. 24
Tabela 3. Bezrobocie w gminach powiatu drawskiego na koniec i roku Drawski 5 030 2 707 1 075 531 2 220 1 216 13,1% Drawsko Pom. (m. w.) 1 241 746 222 117 443 266 11,3% Kalisz Pom. (m. w.) 826 480 191 87 410 240 17,3% Ostrowice (wiejska) 213 131 42 22 213 131 12,6% Czaplinek (m. w.) 915 428 245 125 480 221 11,8% Wierzchowo (wiejska) 430 239 91 36 430 239 14,8% Złocieniec (m. w.) 1 405 683 284 144 244 119 13,6% Drawski 5 198 2 635 1 042 476 2 240 1 117 13,6% Drawsko Pom. (m. w.) 1 379 729 247 121 497 265 12,7% Kalisz Pom. (m. w.) 763 418 128 59 356 187 16,2% Ostrowice (wiejska) 240 137 47 23 240 137 14,1% Czaplinek (m. w.) 954 435 233 97 486 211 12,4% Wierzchowo (wiejska) 402 211 90 24 402 211 13,9% Złocieniec (m. w.) 1 460 705 297 152 259 106 14,2% Tabela 4. Bezrobocie w gminach powiatu goleniowskiego na koniec i roku Goleniowski 4 893 2 684 1 077 580 2 491 1 368 9,1% Goleniów (m. w.) 1 630 880 396 242 633 334 7,1% Maszewo (m. w.) 593 337 117 68 317 179 10,7% Przybiernów (wiejska) 367 200 84 35 367 200 10,7% Stepnica (wiejska) 252 150 59 29 252 150 7,8% Nowogard (m. w.) 1 850 1 002 384 189 721 390 11,2% Osina (wiejska) 201 115 37 17 201 115 10,6% Goleniowski 4 088 2 239 530 250 2 143 1 203 7,6% Goleniów (m. w.) 1 327 697 197 94 549 293 5,7% Maszewo (m. w.) 496 267 58 30 276 150 8,9% Przybiernów (wiejska) 304 165 41 14 304 165 9,0% Stepnica (wiejska) 248 143 25 13 248 143 7,7% Nowogard (m. w.) 1 538 857 189 86 591 342 9,4% Osina (wiejska) 175 110 20 13 175 110 9,2% * liczba bezrobotnych do liczby osób w wieku produkcyjnym. 25