OGÓLNOPOLSKI ZWIĄZEK ZAWODOWY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH ZARZĄD KRAJOWY Warszawa, 28.09.2015 r.. INFORMACJA PORÓWNAWCZA dot. zestawienia treści obecnego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 08-09-2015r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2015r. poz. 1400) z warunkami dodatkowo wynegocjowanymi w Porozumieniu z dnia 23-09-2015r. Przypominam, że w dniu 15-09-2015r. zostało opublikowane Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 08-09-2015r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. Z 2015 poz. 1400). Rozporządzenie to zostało podpisane bez akceptacji i wbrew stanowisku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położnych. O przyczynach odmowy akceptacji proponowanych przez Ministerstwo Zdrowia rozwiązań systemowych OZZPiP szeroko i na bieżąco informował grupę zawodową pielęgniarek i położnych. W dniu 10 września 2015r. w Warszawie została przeprowadzona duża manifestacja, podczas której Minister Zdrowia zapowiedział ponowny powrót do rozmów płacowych z OZZPiP. Pierwotnie rozmowy miały się odbyć w dniu 15 września 2015r., ale zostały przełożone na wniosek Ministra Zdrowia na dzień 22 września 2015r. godz. 15.00. OZZPiP podjęło w tym dniu negocjacje, które trwały bez przerwy do godz. 02.00 i zakończyły się podpisaniem Porozumienia z dnia 23-09-2015r. W celu analizy i porównania poniżej przedstawiamy zestawienie rozwiązań wynikających z obecnie obowiązującego Rozporządzenia MZ z dnia 08-09-2015r. z warunkami dodatkowo wynegocjowanymi w Porozumieniu z dnia 23-09-2015r. 1/ Rozporządzenie MZ przewiduje przekazanie przez NFZ dodatkowych środków na wynagrodzenia do świadczeniodawców posiadających umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, ale z wyłączeniem umów w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (POZ) oraz z wyłączeniem umowy w rodzaju leczenie szpitalne świadczenia wysokospecjalistyczne. Porozumienie co do zasady znosi te wyłączenia. Zatem po wprowadzeniu w życie zmian wynikających z zawartego Porozumienia dodatkowe środki na wynagrodzenia pielęgniarek i położnych będą przekazywane przez NFZ do świadczeniodawców zatrudniających pielęgniarki i położne w ramach realizacji wszystkich rodzajów świadczeń (podstawowa opieka zdrowotna, ambulatoryjna opieka specjalistyczna, leczenie szpitalne, leczenie szpitalne - świadczenia wysokospecjalistyczne, opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, rehabilitacja lecznicza, świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, leczenie stomatologiczne, leczenie uzdrowiskowe, zaopatrzenie w wyroby medyczne, na zlecenie osoby uprawnionej oraz ich naprawy, o których mowa w ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, ratownictwo medyczne, opieka paliatywna i hospicyjna, programy zdrowotne, świadczenia zdrowotne
kontraktowane odrębnie, pomoc doraźna i transport sanitarny). Oczywiście warunek konieczny to zatrudnianie w danym rodzaju świadczenia pielęgniarki lub położnej. 2/ 2 ust. 3 pkt. 1 Rozporządzenia MZ z dnia 08-09-2015r. zawiera zapis, że środki jakie przekaże NFZ pozwolą tylko na czasowy wzrost wynagrodzeń w okresie od 01-09-2015r. do 30-06-2016r. tj. w okresie 10 miesięcy. Z 2 ust. 4 pkt. 2 Rozporządzenia MZ z dnia 08-09-2015r. można wnioskować, że w okresie od 01-09-2015r. do 30-06-2016r. zaplanowany został czasowy wzrost wynagrodzeń średnio o 300,-zł. brutto brutto miesięcznie (wynagrodzenia wraz z innymi składnikami i pochodnymi) na jedną uprawnioną do wykazania w NFZ pielęgniarkę i położną w przeliczeniu na pełen etat lub równoważnik etatu. Rozporządzenie w w/w wzroście wynagrodzeń pomija całkowicie pielęgniarki i położne wykazywane w ramach umowy w rodzaju POZ i lecznictwo szpitalne wysokospecjalistyczne. Rozporządzenie nie przewiduje żadnych mechanizmów, które gwarantowałyby utrzymanie wzrostu wynagrodzeń w kwocie przeciętnie po 300,-zł. miesięcznie brutto brutto w przeliczeniu na jeden etat po 30-06-2016r. Porozumienie co do zasady zmienia te postanowienia. Porozumienie przyjmuje sukcesywny wzrost wynagrodzeń w tzw. okresie przejściowym : U świadczeniodawców posiadających umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, z wyłączeniem umowy w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna średni wzrost miesięcznego wynagrodzenia wraz ze wszystkimi innymi składnikami i pochodnymi (dodatek stażowy, dodatek za pracę w porze nocnej, dodatek świąteczny, składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy) w przeliczeniu na etat albo równoważnik etatu pielęgniarki i położnej wyniesie: - 400,00 zł od dnia 1 września 2015 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r. (przy czym w tej puli mieści się już kwota przeciętnie po 300,00 zł. brutto brutto wynikająca z obecnego brzmienia rozporządzenia MZ z dnia 08-09-2015r., zatem po wprowadzeniu zmian wynikających z Porozumienia będzie dodatkowo dzielona kwota wyrównania po 100,-zł. miesięcznie za okres od 01-09-2015r. do 30-06-2016r. oraz kwota 2 x po 400,-zł. za okres od 01-07-2016r. do 31-08-2016r.), - 800,00 zł od dnia 1 września 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r. (o 4 miesiące później niż pozostałe uprawnione pielęgniarki i położne jest to wynik negocjacji), - 1200,00 zł od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r., - 1600,00 zł od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. U świadczeniodawców posiadających umowy o udzielanie świadczeń w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (POZ) - wyłączonych dotąd ze wzrostu wynagrodzeń w Rozporządzeniu - świadczenia będą objęte zwiększonym finansowaniem poprzez wzrost stawki kapitacyjnej dla pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, położnej podstawowej opieki zdrowotnej oraz pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania w sposób zapewniający średni wzrost miesięcznego wynagrodzenia w przeliczeniu na etat albo równoważnik etatu tych pielęgniarek i położnych w wysokości: - 400,00 zł od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2016 r.,
- 800,00 zł od dnia 1 września 2016 r. do dnia 31 sierpnia 2017 r., - 1200,00 zł od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2018 r., - 1600,00 zł od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. W Porozumieniu z 23-09-2015r. został również zawarty zapis, że przepisy znowelizowanego rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej będą gwarantowały od dnia 1 września 2019 r. na przyszłość utrzymanie średniego wzrostu wynagrodzeń u każdego z w/w świadczeniodawców w kwocie nie mniejszej niż 1600,-zł. miesięcznie (została udzielona gwarancja utrzymania finansowania wzrostu wynagrodzeń pielęgniarek i położnych na poziomie osiągniętym w wyniku sukcesywnego wzrostu). Zwracam uwagę, że wzrost wynagrodzeń do poziomu 1600,-zł. miesięcznie brutto brutto ma nastąpić już od dnia 01-09-2018r. tj. po niecałych 3 latach, a nie po 4 latach. 3/ Rozporządzenie MZ w zakresie podziału kwoty 300,-zł. brutto brutto przewiduje, że w terminie 7 dni od przekazania projektów Aneksów do kontraktów pracodawcy winni zawrzeć porozumienie ze związkami zawodowymi zrzeszającymi wyłącznie pielęgniarki i położne, a tam gdzie nie ma takich związków uzyskać pozytywną opinię przedstawiciela samorządu pielęgniarek i położnych. Jeżeli nie uda się zawrzeć takiego porozumienia lub uzyskać pozytywnej opinii o sposobie podziału środków decyduje sam pracodawca. Może on w sposób dowolny podzielić uzyskane środki finansowe dla wybranej grupy pielęgniarek i położnych (jednym może dać więcej niż 300,-zł. miesięcznie, a innym dać mniej lub w ogóle nie objąć wzrostem wynagrodzenia). Porozumienie co do zasady zmienia tę zasadę. Podział środków finansowych (wyrównania pierwszej raty, oraz dalszych wzrostów II, III i IV raty) nastąpi na poziomie pracodawcy, ale z zastrzeżeniem, że gdy nie dojdzie do porozumienia ze związkami zawodowymi zrzeszającymi wyłącznie pielęgniarki i położne, a tam gdzie nie ma takich związków do uzyskania pozytywnej opinii przedstawiciela samorządu pielęgniarek i położnych podział nastąpi w równej wysokości w przeliczeniu na etat albo równoważnik etatu dla każdej pielęgniarki i położnej wskazanej w liczbie uprawnionych do otrzymania wzrostu wynagrodzenia. 4/ W porozumieniu uzyskano deklarację MZ (zaznaczam jednak, że jest to tylko deklaracja, a nie zobowiązanie), że obejmie on wzrostem wynagrodzenia także pielęgniarki i położne wykonujące zawód pielęgniarki i położnej w jednostkach podległych lub nadzorowanych przez Ministra Zdrowia finansowanych z budżetu państwa. Propozycję w tej sprawie MZ ma przedstawić do 10 października 2015r. Jest to zupełnie nowe uzgodnienie. Jest deklaracja dodatkowego źródła finansowania grupy zawodowej z innego źródła niż tylko NFZ.
5/ Porozumienie zawiera również jako załącznik uzgodnione stanowisko MZ co do interpretacji kwestii spornych co do sposobu wykazywania przez świadczeniodawców liczby uprawnionych pielęgniarek i położnych. Uzgodnienie to jest istotne bowiem jego zasady mają działać również na przyszłość w zakresie ustalania liczby uprawnionych do wzrostu wynagrodzeń II, III i IV raty. Uzgodnienie to jest również wyrazem kompromisu jakie strony zawarły w trakcie negocjacji. Wyrazem tego kompromisu jest uzgodnienie, że w liczbie uprawnionych nie można ujmować pielęgniarek i położnych wykonujących zawód u podwykonawcy, ale w zamian za to można będzie wskazywać pielęgniarki i położne przebywające na zwolnieniach chorobowych i na zasiłkach rehabilitacyjnych, przebywające na urlopach macierzyńskich i urlopach rodzicielskich, albo osoby zatrudnione na ich zastępstwo, osoby zatrudnione na zastępstwo pielęgniarek i położnych przebywających na urlopach wychowawczych i na urlopach bezpłatnych. Udało się także złagodzić pierwotne stanowisko NFZ, że w liczbie uprawnionych można wskazywać tylko osoby wykonujące bezpośrednio świadczenia opieki zdrowotnej. Zatem wskazać do liczby uprawnionych do przekazania środków na podwyżki wynagrodzeń pracodawca będzie mógł także pielęgniarki i położne wykonujące zawód w podmiocie leczniczym, ale w komórkach organizacyjnych, których zakres zadań stanowi tylko jakiś element udzielania świadczeń opieki zdrowotnej np. blok operacyjny, pracownie diagnostyczne, sterylizatornię, punkty pobrań, ale także i pielęgniarki i położne epidemiologiczne, a nawet kierujące i zarządzające zespołami pielęgniarek i położnych oraz pielęgniarki i położne oddelegowane do pracy związkowej. Aktualnie obowiązujące rozporządzenie tych rozwiązań wprost nie przewiduje. Kolejne uzgodnienie zawarte w Porozumieniu to interpretacja, że w sytuacji gdy dany świadczeniodawca ma obecnie zawarte jednocześnie kilka umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej i zatrudnia pielęgniarki i położne (te same osoby) w różnych rodzajach umów w różnym wymiarze to ma prawo wskazać te osoby do naliczenia środków na wzrost wynagrodzeń w każdym rodzaju umów, proporcjonalnie do czasu pracy tej pielęgniarki lub położnej w ramach danego rodzaju umowy. Oczywiście, jeżeli te same pielęgniarki i położne zostaną wykazane przez różnych świadczeniodawców (wykonują pracę w wymiarze większym niż jeden etat lub równoważnik etatu) to zostaną na nie przekazane środki na wzrost wynagrodzeń do każdego ze świadczeniodawców (NFZ będzie jedynie wyłapywał przypadki patologii, gdy zostaną wykazane te same osoby w wymiarach zatrudnienia niemożliwych fizycznie do wykonania). 6/ Rozporządzenie MZ nie wskazuje, aby kwota 300,-zł. miesięcznie brutto brutto musiała być włączona do wynagrodzeń zasadniczych pielęgniarek i położnych. Jeżeli pracodawca zgodziłby się na takie włączenie to oczywiście może to obecnie zrobić, ale z uwagi na okres obowiązywania zapisów Rozporządzenia (tylko do 30-06-2016r.) w praktyce już w marcu 2016r. musiałby rozpocząć procedurę wypowiedzeń zmieniających warunki płacy, bo nie ma gwarancji dalszego finansowania po 30-06-2016r. Przy takim zapisie najprawdopodobniej pracodawcy w oparciu o obecnie obowiązujące Rozporządzenie ustanowią angażem czasowy - obowiązujący przez 10 miesięcy - dodatek do wynagrodzenia przeliczając kwotę 300,-zł. brutto brutto na wynagrodzenie brutto pracownicze. Porozumienie z dnia 23-09-2015r. również nie wskazuje, że kwoty uzgodnionych wzrostów wynagrodzeń pielęgniarek i położnych muszą być indywidualnie przeliczone do wynagrodzeń
zasadniczych pielęgniarek i położnych. Po wejściu jednak w życie zapisów Porozumienia jest całkowicie inna, bardziej korzystna sytuacja negocjacyjna. Pracodawcy nie mają gwarancji tylko czasowego 10 miesięcznego okresu wzrostu wynagrodzeń, ale mają gwarancję wzrostu 48 miesięczną za zapisem utrzymania dalszego finansowania na poziomie docelowo osiągniętym 1600,-zł. miesięcznie brutto brutto także po 31-08-2019r. Jest to zupełnie inna sytuacja negocjacyjna pozwalająca realnie prowadzić na poziomie poszczególnych świadczeniodawców rozmowy o włączeniu tych kwot do wynagrodzeń zasadniczych (oczywiście po indywidualnym przeliczeniu). Dodatkowa konkluzja jest też taka, że niezależnie czy jeden pracodawca włączy kwotę do wynagrodzenia zasadniczego, czy też będzie wypłacał stały rosnący przez cztery lata dodatek do wynagrodzenia ze skutkami jego utrzymania po 31-08-2019r. to i tak każda pielęgniarka i położna otrzyma taką samą kwotę do wypłaty na rękę (chyba ze związki zdecydują w porozumieniu inaczej niż po równo rozdzielić przekazane kwoty). Dodatkowo dla zobrazowania według symulacji kalkulatora wynagrodzeń szacunkowe przeliczenie : Rozporządzenie MZ z dnia 08-09-2015r. 1/ Kwota miesięcznie 300,-zł. brutto brutto to ok. 248,7zł. brutto (to co pracownik ma wykazywane w umowie o pracę), Porozumienie z dnia 23-09-2015r. 2/ Kwota miesięcznie 400,-zł. brutto brutto to ok. 331,70zł. brutto, 3/ Kwota miesięcznie 800,-zł. brutto brutto to ok. 663,30zł. brutto, 4/ Kwota miesięcznie 1200,-zł. brutto brutto to ok. 995,00zł. brutto, 5/ Kwota miesięcznie 1600,-zł. brutto brutto to ok. 1326,60zł. brutto. Opracowanie: radca prawny Grzegorz Wróbel W imieniu Zespołu negocjacyjnego OZZPiP