INICJATYWNA GRUPA ODNOWY MIEJSCOWOŚCI DZIĘCIOŁY Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXII/283/09 Rady Miejskiej w Tłuszczu z dnia2 czerwca 2009 r. Plan Odnowy Miejscowości Dzięcioły w Gminie Tłuszcz na lata 2009-2016 1
Dzięcioły, maj 2009 r. Spis treści: Strona I. Wstęp I. 1. Cel opracowania Planu Odnowy Miejscowości 3 II. Charakterystyka miejscowości Dzięcioły II. 1. Położenie geograficzno przestrzenne II. 2. Zasoby miejscowości i zagospodarowanie terenu II. 3. Walory kulturowe, krajobrazowe i ochrona przyrody 4 4 6 III. Analiza SWOT miejscowości Dzięcioły 7 IV. Kierunki rozwoju miejscowości Dzięcioły 8 V. Arkusz planowania V. 1. Zarządzanie V. 2. Cel planowanych inwestycji 8 9 Planowane do realizacji zadania w ramach Planu Odnowy Miejscowości Dzięcioły na lata 2009-2016 10 2
I. Wstęp I. 1. Cel opracowania Planu Odnowy Miejscowości Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości jest teren sołectwa Dzięcioły, w skład którego wchodzą wsie: Dzięcioły i Wilczeniec, a czas jego realizacji obejmuje lata 2009 2016. Na wielu spotkaniach z mieszkańcami dyskutowano o potrzebie dokonania wielu zmian. Ustalono wizję rozwoju sołectwa Dzięcioły. Powołano w tym celu Inicjatywną Grupę Odnowy Miejscowości Dzięcioły. Grupa postanowiła opracować ostateczny Plan Odnowy Miejscowości. W tym celu: 1. Zanotowano wiele pomysłów i inicjatyw mieszkańców. 2. Określono działania przyspieszające rozwój miejscowości. 3. Przeprowadzono konsultacje z: - Mieszkańcami sołectwa Dzięcioły. - Radą Sołecką. - Przedstawicielami samorządu terytorialnego. Plan Odnowy Miejscowości Dzięcioły jest zgodny z następującymi dokumentami: 1. Planem Rozwoju Lokalnego. 2. Strategią Rozwoju Gminy Tłuszcz. 3. Strategią Powiatu Wołomińskiego. 4. Strategią Województwa Mazowieckiego. Opracowanie planu odnowy miejscowości to wyzwanie, przed którym stanęły wszystkie aktywne społeczności lokalne zaangażowane w działania rozwojowe podejmowane na terenie ich małych ojczyzn. Wdrożenie planu odnowy ma na celu: - możliwość korzystania z funduszy strukturalnych i innych zewnętrznych źródeł finansowania działań rozwojowych; - poprawę warunków i wzrost atrakcyjności życia społeczno kulturalnego; - umożliwienie dzieciom rozwijania zainteresowań i zagospodarowania czasu wolnego; - kultywowanie tradycji i obyczajów; - poprawę estetyki miejscowości; - integrowanie społeczności lokalnej; - przeciwdziałanie patologiom społecznym; - aktywizację społeczności lokalnej wzrost tożsamości z miejscem zamieszkania i stopnia integracji mieszkańców wokół działania na rzecz własnego środowiska miejscowości. Plan zawiera oczekiwania mieszkańców, wynikające ze szczegółowej analizy mocnych stron miejscowości, zasobów i ich wykorzystania, planowanych przedsięwzięć. 3
II. Charakterystyka miejscowości Dzięcioły II. 1. Położenie geograficzno przestrzenne Wieś Dzięcioły tworzy zwartą zabudowę mieszkaniową. Położona jest na Mazowszu, po prawej stronie Wisły, w województwie Mazowieckim, powiecie Wołomińskim i gminie Tłuszcz. Sołectwo Dzięcioły bezpośrednio sąsiaduje z Tłuszczem, gdzie mieści się siedziba władz gminnych. Leży w środkowej części gminy, na wschód od Tłuszcza, w odległości ok. 40 km od Warszawy i ok. 18 km od miasta powiatowego Wołomin. Teren, na którym położona jest miejscowość, to powierzchnia polodowcowej równiny morenowej, położonej ok. 100. n.p.m. Są to rozległe doliny łąkowe i tereny upraw rolnych. Mieszkańcy korzystają z komunikacji autobusowej w stronę Tłuszcza. Wioska graniczy z miastem Tłuszcz, gdzie znajduje się ważny węzeł komunikacji kolejowej. Przez Dzięcioły przebiega droga powiatowa umożliwiająca dogodny dojazd do Tłuszcza, Wołomina, Warszawy oraz do sąsiedniej Gminy Strachówka. Czas dojazdu do centrum Warszawy samochodem nie przekracza jednej godziny. Większość gruntów to grunty V i VI kl. co sprawia, że gospodarowanie na tych terenach jest mało efektywne. Znaczna cześć mieszkańców dojeżdża do pracy w okolicznych miastach. II. 2. Zasoby miejscowości i zagospodarowanie terenu Na dzień 31.12.2007 roku powierzchnia sołectwa Dzięcioły wynosiła 1,94 km 2, co stanowi ok. 1,88 % ogólnej powierzchni gminy. W skali gminy jest to małej wielkości obszar osadnictwa znajdujący się na terenach wiejskich gminy. Zamieszkuje tu 386 osób, stanowi to ok. 2 % ogólnej liczby mieszkańców gminy. Średnia gęstość zaludnienia wynosi prawie 200 osób/km 2, co powoduje, że jest wyższa, niż w kraju, województwie i w gminie. Podstawową funkcją tej miejscowości jest funkcja rolniczo mieszkalna. Miejscowość Dzięcioły to teren, gdzie są doskonałe grunty, aby rozwijać budownictwo mieszkaniowe. Wioska wyposażona jest w sieć: energetyczną, gazową i telefoniczną częściowo, jednak nie posiada sieci wodociągowej i kanalizacji. Miejscowość położona jest przy drodze powiatowej, system dróg wiejskich jest rozwinięty prawidłowo, w większości jednak drogi wymagają dalszego utwardzenia. Zainteresowani mieszkańcy mogą korzystać z Internetu. Na terenie sołectwa nie istnieją siedziby żadnych instytucji publicznych. Dzieci uczęszczają do szkoły w Stryjkach i w Tłuszczu. Usługi medyczne zaspokajane są przez niepubliczny ośrodek zdrowia z siedzibą w Tłuszczu. Na terenie wsi Dzięcioły znajduje się budynek remizy strażackiej wybudowany przez mieszkańców na przełomie lat 60-tych i 70-tych XX w. Działała tu prężna jednostka O.S.P., która z niewiadomych przyczyn w latach 90-tych XX w. zawiesiła działalność. Z inicjatywy młodych mieszkańców sołectwa jednostka straży została reaktywowana. Członkowie jednostki aktywnie uczestniczą w szkoleniach i czynią starania w celu pozyskania podstawowego sprzętu gaśniczego. Kolejnym ważnym celem dla jednostki straży i mieszkańców sołectwa jest remont budynku remizy, który popadł w ruinę przez lata jego nieużytkownia. Budynek służyłby nie tylko strażakom, ale wszystkim mieszkańcom jako miejsce okolicznościowych spotkań. 4
Liczba mieszkańców zameldowanych na stałe w 2007 roku. Miejscowość Razem mieszkańców Wiek Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny K M Razem K M Razem K M Razem Dzięcioły 205 30 19 49 62 64 126 21 9 30 Wilczeniec 181 24 30 54 58 53 111 11 5 16 Razem 386 54 49 103 120 117 237 32 14 46 W tym: - kobiety - mężczyźni 206 180 Atrakcyjne położenie wsi jest jednym z powodów stałego wzrostu osadnictwa. Osiedlaniu się sprzyja również dobry stan środowiska naturalnego oraz konkurencyjne w stosunku do rynku podwarszawskiego ceny gruntów. Społeczeństwo tej miejscowości jest mało aktywne gospodarczo na koniec 2007 r. funkcjonowało 13 podmiotów gospodarczych, głównie z branży transportowej i handlowo usługowej. Obecnie na tym terenie funkcjonuje 139 gospodarstw rolnych o średniej powierzchni ok. 2 ha, co świadczy o dużym ich rozdrobnieniu. Struktura wykorzystania gruntów w sołectwie Dzięcioły Wyszczególnienie Powierzchnia w ha Udział % w ogólnej powierzchni sołectwa Użytki rolne 109,08 56,09 Użytki zielone (pastwiska, łąki) 38,51 19,80 Użytki leśne 31,33 16,11 Tereny zabudowane (w tym również siedliska) 7,69 3,95 Sady 0,34 0,17 Nieużytki 1,62 0,83 Drogi 4,56 2,34 Wody 1,34 0,71 Razem 194,47 100 Gleby na terenie sołectwa Dzięcioły należą do mało urodzajnych. Są to gleby piątej i szóstej klasy bonitacyjnej, przeważnie bielicowe. Na niewielkich powierzchniach pojawia się ziemia klasy czwartej. Główne uprawy to zboża jare i ozime: żyto, owies oraz ziemniaki. Rolnicy uprawiają dużo warzyw na własne potrzeby. Do zwierząt hodowlanych na tym terenie zalicza się: trzodę chlewną i bydło mleczne. 5
Część mieszkańców czerpie dochody z pracy najemnej w innych miejscowościach oraz z prac sezonowych. Sytuacja podobnie wygląda w okolicznych miejscowościach. Ważnym problemem sołectwa jest bezrobocie, które dotyczy szczególnie ludzi młodych. Problemem dla Dzięciołów jest bieda panująca wśród części mieszkańców. Dotyka ona głównie rolników gospodarujących na małych gospodarstwach, osoby stare, oraz chore. Budynki mieszkalne i gospodarcze w większości są estetyczne. Problemem są pokrycia dachowe z eternitu. W przyszłości mieszkańcy chcą zlikwidować większość niedociągnięć, dokonać remontów, a tym samym sprawić, by wszystkie okoliczne wsie były bardziej estetyczne i bezpieczne. II. 3. Walory kulturowe, gospodarcze i ochrona przyrody Dzięcioły nie mają wykształconego tzw. centrum miejscowości (wsi) gdzie mogłoby koncentrować się życie społeczne i kulturalne mieszkańców. Na dzień dzisiejszy rolę tę spełniają: 1. Zespół Szkół w Stryjkach. 2. Gminne Centrum Kultury w Tłuszczu. 3. Szkoła podstawowa w Tłuszczu. 4. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Tłuszczańskiej. 5. Biblioteka Publiczna w Tłuszczu. Walorami gospodarczymi wsi Dzięcioły są: 1. Położenie przy drodze powiatowej. 2. Graniczą z miastem Tłuszcz, w którym jest bardzo ważny węzeł komunikacji kolejowej. 3. Posiadają dużo gruntów dobrej jakości, które można wykorzystać pod budownictwo mieszkaniowe. 4. Mają dobre połączenie komunikacyjne z sąsiednimi miejscowościami oraz z siedzibą powiatu i stolicą kraju. 5. Posiadają sieć energetyczną i gazową. 6. Posiadają sieć telefoniczną i dostęp do Internetu Na terenie wsi Dzięcioły istnieje zakład produkcyjny QUICK zatrudniający ok. 50 osób. Jest to największy zakład pracy na terenie wiejskim w Gminie Tłuszcz. Sołectwo Dzięcioły położone jest w rejonie o wysokich walorach przyrodniczych i ekologicznych. Krajobraz jest tu mało przekształcony przez człowieka. Na terenie gminy praktycznie brak przemysłu, stąd nie ma na tym obszarze ekologicznego zagrożenia. Na terenie całej gminy nie istnieją podmioty gospodarcze, które powodowałyby zatruwanie wód podziemnych i powierzchniowych. Głównym źródłem jej zatruwania są nieszczelne szamba ściekowe. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza są procesy spalania paliw dla ogrzewania budynków mieszkalnych. Wartości zanieczyszczeń powietrza w całej gminie Tłuszcz nie przekraczają dopuszczalnych norm. 6
III. Analiza S.W.O.T. S - mocne strony W - słabe strony O - szanse T - zagrożenia Plan Odnowy Miejscowości Dzięcioły Postanowiono przeanalizować mocne i słabe strony miejscowości Dzięcioły. Mocne strony - Zaangażowanie społeczne mieszkańców. - Telefonia stacjonarna i Internet. - Sieć gazowa. - Korzystne położenie komunikacyjne: droga powiatowa, stacja kolejowa w Tłuszczu. - Rozwój przedsiębiorczości (usługi, sklepy itd.). - Korzystne położenie dla budownictwa jednorodzinnego. - Długie tradycje rolnicze. - Korzystny dojazd do Warszawy. - Istnienie bardzo dobrych niektórych gospodarstw rolnych. - Dowożenie dzieci do szkoły w Stryjkach. Słabe strony - Słabe gleby i niski poziom dochodów rolników. - Niski poziom technologiczny niektórych gospodarstw. - Brak sieci wodociągowej. - Brak sieci kanalizacyjnej. - Zagrożenie ze strony ruchu drogowego wypadki i spaliny. - Potrzeba częściowego uzupełnienia oświetlenia ulic. - Nieutwardzone ulice. - Występowanie bezrobocia. - Niedrożne rowy melioracyjne. - Brak boiska sportowego. - Brak terenów rekreacyjnych. - Brak świetlicy wiejskiej. Szanse - Budowa wodociągu. - Rozwój gospodarstw agroturystycznych. - Wyznaczenie terenu pod budownictwo jednorodzinne i usługi przyjazne ludziom. - Częściowe uzupełnienie oświetlenia. - Skorzystanie z funduszy Unii Europejskiej na inwestycje. - Wykonanie ścieżek rowerowych do Tłuszcza przy drodze powiatowej. - W wyniku rozwoju budownictwa powstanie nowych miejsc pracy. - Budowa kanalizacji. - Uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania. 7
Zagrożenia Plan Odnowy Miejscowości Dzięcioły - Wzrost bezrobocia. - Ubożenie części społeczeństwa. - Brak rynku zbytu dla płodów rolnych. - Brak możliwości spędzenia wolnego czasu przez mieszkańców. IV. Kierunki Rozwoju miejscowości Dzięcioły Tereny miejscowości Dzięcioły położone są przy drodze powiatowej i bezpośrednio graniczą z miastem Tłuszcz. Planowana modernizacja linii kolejowej z Warszawy do Tłuszcza spowoduje, że w tym rejonie będą poszukiwane działki pod budownictwo jednorodzinne i usługi przyjazne dla mieszkańców. Ludność tam mieszkająca zajmuje się głównie rolnictwem i usługami. Na tych terenach nie ma gospodarstw dużych, ale są ekologicznie czyste. Osoby pracujące zawodowo dojeżdżają do pracy głównie w Warszawie i miejscowościach podwarszawskich. W najbliższych latach przewiduje się, że wśród gospodarstw rolnych wsi zajdą duże zmiany. Przede wszystkim zmniejszy się liczba gospodarstw rolnych, a w zamian zwiększy się ich powierzchnia. Znikną głównie gospodarstwa małe i nieekonomiczne, natomiast rozwijać będą się gospodarstwa większe, stosujące nowocześniejsze technologie. Zmniejszenie się liczby gospodarstw spowoduje między innymi odejście z rolnictwa sporej liczby osób tam pracujących. Osoby takie będą mogły się utrzymywać z pracy zawodowej w okolicy gminy lub powiatu (dogodne połączenia komunikacyjne) lub rozpocząć własną działalność gospodarczą. Dodatkowymi atutami tego terenu są: czyste powietrze, piękne krajobrazy, dogodny dojazd oraz bliskość stolicy kraju. Ważnym elementem życia mieszkańców w ciągu najbliższych kilku lat jest rozwój działalności społecznej i wdrażanie inicjatyw społecznych. 8
V. Arkusz planowania V. 1. Zarządzanie Za realizację Planu Odnowy Miejscowości Dzięcioły odpowiedzialny będzie: 1. Radny Rady Miejskiej w Tłuszczu z terenu objętego planem. 2. Sołtys wsi Dzięcioły. 3. Rada Sołecka. V. 2. Cel planowanych inwestycji. Celem planowanych inwestycji jest przede wszystkim zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych społeczeństwa, poprawa estetyki oraz stanu bezpieczeństwa w miejscowości Dzięcioły. Mają temu służyć działania określone w niniejszym planie odnowy. Inwestycje te przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców i wzrostu bezpieczeństwa. Realizacja działań, szczególnie wyremontowanie remizy oraz budowa boiska sportowego i placu zabaw przyczyni się do powstania namiastki centrum wsi oraz podniesie ich znaczenie. Jednocześnie wpłynie na podniesienie kultury spędzania wolnego czasu szczególnie przez młodzież. Modernizacja dróg gminnych, a w szczególności budowa ciągów pieszo rowerowych w dużym stopniu przyczyni się do poprawy komunikacji i bezpieczeństwa na terenie Dzięciołów, co może pozytywnie wpłynąć na rozwój okolicy. 9
Lp. Plan Odnowy Miejscowości Dzięcioły Planowane do realizacji zadania w ramach Planu Odnowy Miejscowości Dzięcioły na lata 2009-2016 Nazwa planowanego działania 1. Budowa wodociągu na terenie sołectwa 2. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków 3. Remont budynku, zagospodarowanie terenu i wyposażenie świetlicy wiejskiej we wsi Dzięcioły gm. Tłuszcz 4. Czas realizacji 2011-13 2013-16 2009 Oczekiwane rezultaty Zapewni wodę, zmniejszy zachorowalność, pozwoli rozwijać się gospodarstwom, wpłynie na rozwój budownictwa Ochrona środowiska, rozwój budownictwa, wzrost Szacunkowy koszt (PLN) 2.000.000 2.000.000 atrakcyjności terenu, zmniejszy zachorowalność ludzi Stanie się miejscem spotkań okolicznych mieszkańców, poprawi warunki funkcjonowania jednostki O.S.P. 800.000 Zakup wyposażenia dla jednostki O.S.P. 2009-10 Poprawi bezpieczeństwo p.poż. pobliskich terenów 400.000 5. Budowa dróg i ulic (Jodłowa, Bartnicza, Sasina) 6. Budowa chodników wzdłuż ulic: Szarych Szeregów, Granicznej, Zawilcowej z połączeniem z wsią Łysobyki, Szafirowej z połączeniem z wsią Stryjki, Irysowej, Jodłowej, Sasina 7. Budowa ścieżki rowerowej (od Tłuszcza ulicami: Racławicką, Perłową i dalej Szafirową, Zawilcową i Szarych Szeregów) 8. Budowa oświetlenia ulic (Szarych Szeregów, Graniczna, Zawilcowa - do Łysobyk, Gruszkowa - do Balcerów, Jodłowa, Sasina) 9. Modernizacja mostu na rzece Cienkiej na drodze Dzięcioły - Łysobyki 10. Boisko sportowe dla młodzieży oraz plac zabaw dla dzieci (przy remizie) 2009-11 2012-15 2011-14 2009-10 Zapewni przejezdność, zapewni wzrost budownictwa, atrakcyjność terenów, poprawi bezpieczeństwo Poprawi bezpieczeństwo, zapobiegnie urazom zdrowotnym, poprawi atrakcyjność terenu 600.000 1.000.000 Zapewni bezpieczny przejazd dla wielu rowerzystów, uatrakcyjni teren pod względem turystycznym 800.000 Poprawi bezpieczeństwo, zapobiegnie urazom zdrowotnym, poprawi atrakcyjność terenu 600.000 2015-16 Poprawi bezpieczeństwo przejazdu 400.000 2009-10 Zapewni rozwój kultury fizycznej, poprawi warunki życia mieszkańców i podniesie kulturę spędzania 150.000 10
wolnego czasu. 11