1 Plan wynikowy i wymagania edukacyjne z chemii w klasie II - giej Woda i roztwory wodne 7.1. Woda właściwości i rola w przyrodzie 7.2. Zanieczyszczenia wód 51. Właściwości i rola wody w przyrodzie. Zanieczyszczenia wód właściwości i znaczenie wody w przyrodzie obieg wody w przyrodzie rodzaje wód w przyrodzie racjonalne sposoby gospodarowania wodą wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody wpływ izotopów wodoru i tlenu na właściwości wody źródła zanieczyszczeń wód sposoby usuwania zanieczyszczeń z wód charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie omawia obieg wody w przyrodzie podaje stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody opisuje właściwości wody proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą wymienia laboratoryjne sposoby otrzymywania wody proponuje doświadczenie udowadniające, że woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu opisuje wpływ izotopów wodoru i tlenu na właściwości wody określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody (D) wyjaśnia, co to jest woda destylowana i czym się różni od wód występujących w przyrodzie wymienia źródła zanieczyszczeń wód wymienia niektóre zagrożenia wynikające z zanieczyszczenia wód omawia wpływ zanieczyszczenia wód na organizmy (D) wymienia sposoby przeciwdziałania Kursywą wpisano treści nadobowiązkowe
2 7.3. Woda jako rozpuszczalnik 8.1. Szybkość rozpuszczania się substancji 52. Woda jako rozpuszczalnik 53. Szybkość rozpuszczania się substancji zdolność różnych substancji do rozpuszczania się w wodzie budowa cząsteczki wody proces rozpuszczania; rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych asocjacja wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie wprowadzenie pojęcia roztwór zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody opisuje budowę cząsteczki wody wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna definiuje pojęcie dipol identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol dzieli substancje na dobrze i słabo rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się w wodzie wyjaśnia, na czym polega proces rozpuszczania definiuje pojęcia rozpuszczalnik i substancja rozpuszczana określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie planuje doświadczenia zanieczyszczaniu wód omawia sposoby usuwania zanieczyszczeń z wód wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody omawia budowę polarną cząsteczki wody określa właściwości wody wynikające z jej budowy polarnej wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest, a dla innych nie jest rozpuszczalnikiem przedstawia za pomocą modeli proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie polarnej, np. chlorowodoru porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i związków jonowych (D) wyjaśnia, na czym polegają asocjacja i asocjacja cząsteczek wody wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie Kursywą wpisano treści nadobowiązkowe
3 8.2. Rozpuszczalność substancji w wodzie 8.3. Rodzaje roztworów 54. Rozpuszczalność substancji w wodzie 55. Rozwiązywanie zadań dotyczących rozpuszczalności substancji 56. Rodzaje roztworów wprowadzenie pojęć rozpuszczalność, roztwór nasycony analiza wykresów rozpuszczalności różnych substancji rozwiązywanie zadań rachunkowych z wykorzystaniem wykresów rozpuszczalności różnych substancji porównanie roztworów rozcieńczonych, stężonych, nasyconych i nienasyconych roztwory właściwe, koloidy, zawiesiny wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania się substancji stałych w wodzie definiuje pojęcie rozpuszczalność wymienia czynniki, które wpływają na rozpuszczalność określa, co to jest wykres rozpuszczalności odczytuje z wykresu rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze definiuje pojęcia: roztwór właściwy, koloid, zawiesina definiuje pojęcia: roztwór nasycony, roztwór nienasycony, roztwór stężony i roztwór rozcieńczony definiuje pojęcie krystalizacja wymienia sposoby otrzymywania roztworu posługuje się sprawnie wykresem rozpuszczalności dokonuje obliczeń z wykorzystaniem wykresów rozpuszczalności podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się, w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie stwierdza doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony
4 nienasyconego z nasyconego i otrzymywania roztworu nasyconego z nienasyconego podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie i tworzą koloidy lub zawiesiny wymienia różnice między roztworem właściwym a zawiesiną opisuje różnice między roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym przeprowadza krystalizację
5 9.1. Stężenie procentowe roztworu 9.2. Zwiększanie i zmniejszanie stężeń roztworów 57., 58. Stężenie procentowe roztworu 59., 60. Sposoby zmniejszania i zwiększania stężenia roztworów wprowadzenie pojęcia stężenie procentowe roztworu obliczenia z wykorzystaniem stężenia procentowego, masy substancji, masy rozpuszczalnika, masy roztworu, gęstości obliczanie stężenia procentowego roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) sposoby zmniejszania i zwiększania stężenia roztworów obliczenia umożliwiające otrzymywanie roztworów o innym stężeniu niż stężenie roztworu początkowego definiuje stężenie procentowe roztworu podaje wzór opisujący stężenie procentowe wykonuje proste obliczenia z wykorzystaniem stężenia procentowego, masy substancji, masy rozpuszczalnika, masy roztworu oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu wyjaśnia, jak sporządza się roztwór o określonym stężeniu procentowym (np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej wymienia sposoby zmniejszania i zwiększania stężenia roztworów oblicza masę wody, znając masę roztworu i jego stężenie procentowe oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) wymienia czynności, które należy wykonać, aby sporządzić określoną ilość roztworu o określonym stężeniu procentowym sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe z wykorzystaniem gęstości (D) oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze (D) oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zatężenie lub przez rozcieńczenie roztworu
6 9.3. Mieszanie roztworów Podsumowanie działu 61.,62. Mieszanie roztworów o różnych stężeniach 63., 64. Podsumowanie wiadomości. Sprawdzian wiadomości. Omówienie sprawdzianu obliczanie stężenia procentowego roztworu otrzymanego po zmieszaniu roztworów o różnych stężeniach rozwiązuje zadania rachunkowe na mieszanie roztworów (D) rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe roztworu, w którym rozpuszczono mieszaninę substancji stałych (D) Kursywą wpisano treści nadobowiązkowe Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Treści nauczania podstawowe (P) Wymagania edukacyjne ponadpodstawowe (PP) Kwasy 1. Poznajemy elektrolity i nieelektrolity 1. Poznajemy elektrolity i nieelektrolity elektrolity, nieelektrolity wskaźniki, przykłady wskaźników, zastosowanie wskaźników badanie wpływu różnych substancji na zmianę barwy wskaźników doświadczalne rozróżnianie kwasów i zasad za pomocą wskaźników definiuje elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia pojęcie wskaźnik i wymienia trzy przykłady wskaźników opisuje zastosowania wskaźników planuje doświadczenie pozwalające rozróżnić kwasy i zasady za pomocą wskaźników (D)
7 2.1. Kwas chlorowodorowy 2.2. Kwas siarkowodorowy 2. Kwas chlorowodorowy jako przykład kwasu beztlenowego 3. Kwas siarkowodorowy właściwości i zastosowanie kwasy budowa kwasów beztlenowych otrzymywanie kwasów beztlenowych na przykładzie kwasu chlorowodorowego właściwości i zastosowanie kwasu chlorowodorowego otrzymywanie kwasu siarkowodorowego właściwości i zastosowanie siarkowodoru i kwasu siarkowodorowego wymienia zasady BHP dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcie kwasy opisuje budowę kwasów beztlenowych wskazuje wodór i resztę kwasową w kwasie chlorowodorowym wyznacza wartościowość reszty kwasowej zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny kwasu chlorowodorowego opisuje właściwości kwasu chlorowodorowego opisuje zastosowanie kwasu chlorowodorowego wskazuje wodór i resztę kwasową w kwasie siarkowodorowym zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny kwasu siarkowodorowego opisuje właściwości siarkowodoru opisuje zastosowanie siarkowodoru opisuje właściwości kwasu siarkowodorowego opisuje zastosowanie kwasu siarkowodorowego rozróżnia kwasy od innych substancji za pomocą wskaźników wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z kwasami należy zachować szczególną ostrożność otrzymywania kwasu chlorowodorowego opisuje doświadczenie otrzymywania kwasu chlorowodorowego przeprowadzone na lekcji (schemat, obserwacje, wniosek) otrzymywania kwasu siarkowodorowego planuje doświadczenie, w którego wyniku można otrzymać kwas beztlenowy (D) otrzymywania wskazanego kwasu beztlenowego (D)
8 2.3. Kwas siarkowy(vi) 2.4. Kwas siarkowy(iv) 4. Kwas siarkowy(vi) właściwości i zastosowanie kwasy tlenowe, tlenek kwasowy budowa i właściwości kwasu siarkowego(vi) otrzymywanie kwasu siarkowego(vi) zasady bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) zastosowanie kwasu siarkowego(vi) 5. Kwas siarkowy(iv) budowa i otrzymywanie kwasu siarkowego(iv) właściwości i zastosowanie kwasu siarkowego(iv) odróżnia kwasy tlenowe od beztlenowych wskazuje wodór i resztę kwasową w kwasie siarkowym(vi) wskazuje przykłady tlenków kwasowych wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny kwasu siarkowego(vi) opisuje właściwości stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) opisuje zastosowanie stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) wskazuje wodór i resztę kwasową w kwasie siarkowym(iv) zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny kwasu siarkowego(iv) opisuje właściwości kwasu siarkowego(iv) opisuje zastosowanie kwasu siarkowego(iv) wyznacza wartościowość niemetalu w kwasie wyznacza wzór tlenku kwasowego otrzymywania kwasu siarkowego(vi) opisuje doświadczenie otrzymywania kwasu siarkowego(vi) przeprowadzone na lekcji (schemat, obserwacje, wniosek) wykazuje doświadczalnie żrące właściwości kwasu siarkowego (VI) (D) podaje zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) wyjaśnia, dlaczego kwas siarkowy(vi) pozostawiony w otwartym naczyniu zwiększa swą objętość otrzymywania kwasu siarkowego(iv) rozkładu kwasu siarkowego(iv) planuje i wykonuje doświadczenie, w którego wyniku można otrzymać kwas siarkowy(iv) (D) 2.5. Kwas azotowy(v) 6. Właściwości i zastosowanie kwasu azotowego(v) budowa i otrzymywanie kwasu azotowego(v) właściwości i zastosowanie kwasu azotowego(v) reakcja ksantoproteinowa opisuje budowę kwasu azotowego(v) zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny kwasu azotowego(v) otrzymywania kwasu azotowego(v) planuje i wykonuje doświadczenie,
9 2.6. Kwas węglowy 2.7. Kwas fosforowy(v) 7. Kwas węglowy, kwas fosforowy(v) przykłady innych kwasów tlenowych przemysłowa metoda otrzymywania kwasu azotowego(v)* budowa i otrzymywanie kwasu węglowego oraz fosforowego(v) właściwości i zastosowanie kwasu węglowego oraz fosforowego(v) podaje wzór sumaryczny tlenku kwasowego kwasu azotowego(v) opisuje właściwości kwasu azotowego(v) opisuje zastosowanie kwasu azotowego(v) opisuje budowę kwasów węglowego i fosforowego(v) zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny kwasów węglowego i fosforowego(v) podaje wzór sumaryczny tlenku kwasowego kwasów węglowego i fosforowego(v) opisuje właściwości kwasów węglowego i fosforowego(v) opisuje zastosowania kwasów węglowego i fosforowego(v) wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych w którego wyniku można otrzymać kwas azotowy(v) (D) opisuje reakcję ksantoproteinową planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (w serze, mleku, jajku) (D) omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(v)* otrzymywania kwasów węglowego i fosforowego(v) opisuje budowę kwasów tlenowych i wyjaśnia, dlaczego kwasy węglowy i fosforowy(v) zaliczamy do kwasów tlenowych planuje i wykonuje doświadczenie, w którego wyniku można otrzymać kwas węglowy oraz kwas fosforowy(v) (D) zapisuje wzór strukturalny kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym otrzymywania dowolnego kwasu identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji (D) rozwiązuje trudniejsze chemografy (D)
10 3.1. Dysocjacja jonowa kwasów 3.2. Kwaśne opady Podsumowanie działu 8. Dysocjacja jonowa kwasów dysocjacja jonowa, jon, kation, anion dysocjacja jonowa kwasów reakcja odwracalna i nieodwracalna definicja kwasów według Arrheniusa moc elektrolitów, dysocjacja stopniowa kwasów* 9. Kwaśne opady kwaśne opady powstawanie kwaśnych opadów i skutki ich działania sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów 10., 11., 12. Podsumowanie wiadomości. Sprawdzian wiadomości. Omówienie sprawdzianu definiuje pojęcia: jon, kation, anion wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa kwasów zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa definiuje reakcje odwracalną i nieodwracalną definiuje kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa definiuje pojęcie odczyn kwasowy wymienia wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, dlaczego wodne roztwory kwasów przewodzą prąd elektryczny wyjaśnia pojęcie kwaśne opady zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów określa odczyn roztworu kwasowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze definiuje pojęcie stopień dysocjacji * dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji* analizuje proces powstawania kwaśnych opadów oraz skutki ich działania (D) proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów
11 Wodorotlenki 4.1. Wodorotlenek sodu 4.2. Wodorotlenek potasu 4.3. Wodorotlenek wapnia 13. Budowa i właściwości wodorotlenku sodu oraz wodorotlenku potasu 14. Budowa i właściwości wodorotlenku wapnia wodorotlenki budowa wodorotlenków na przykładzie wodorotlenku sodu i wodorotlenku potasu otrzymywanie i właściwości wodorotlenku sodu oraz wodorotlenku potasu budowa i otrzymywanie wodorotlenku wapnia właściwości i zastosowania wodorotlenku wapnia zastosowania wodorotlenku wapnia w budownictwie; wapno palone, wapno gaszone wymienia zasady BHP dotyczące obchodzenia się z zasadami definiuje pojęcie wodorotlenek opisuje budowę wodorotlenków podaje wartościowość grupy wodorotlenowej zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenku sodu i wodorotlenku potasu opisuje właściwości i zastosowania wodorotlenku sodu oraz wodorotlenku potasu definiuje pojęcie tlenek zasadowy podaje przykłady tlenków zasadowych wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu i wodorotlenku potasu omawia budowę wodorotlenku wapnia zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku wapnia opisuje właściwości wodorotlenku wapnia opisuje zastosowanie wodorotlenku wapnia (ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania w budownictwie) wyjaśnia pojęcia: woda wapienna, wapno palone, wapno gaszone zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku wapnia wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność planuje i wykonuje doświadczenie, w którego wyniku można otrzymać wodorotlenek sodu lub wodorotlenek potasu (D) opisuje doświadczenie badania właściwości wodorotlenku sodu przeprowadzone na lekcji (schemat, obserwacje, wniosek) planuje i wykonuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenek wapnia (D)
12 4.4. Przykłady innych wodorotlenków 15. Wodorotlenek glinu i przykłady innych wodorotlenków wodorotlenki: miedzi(ii), żelaza(iii), glinu otrzymywanie wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie właściwości amfoteryczne wodorotlenku glinu* zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku glinu zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenków: miedzi(ii), żelaza(iii) i glinu wymienia poznane tlenki zasadowe opisuje doświadczenie otrzymywania wodorotlenków: miedzi(ii), żelaza(iii), glinu przeprowadzone na lekcji (schemat, obserwacje, wniosek) planuje i wykonuje doświadczenia otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych w wodzie (D) zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków (D) identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji (D) rozwiązuje chemografy (D) opisuje i bada właściwości amfoteryczne wodorotlenku glinu i jego zastosowania*
13 4.5. Zasady 5. Poznajemy proces dysocjacji jonowej zasad 16. Zasady a wodorotlenki. Dysocjacja jonowa zasad wodorotlenek a zasada dysocjacja jonowa zasad definicja zasad według Arrheniusa definiuje pojęcie zasada wymienia przykłady wodorotlenków i zasad określa rozpuszczalność wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad odróżnia zasady od kwasów i innych substancji za pomocą wskaźników zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasady sodowej i zasady potasowej definiuje zasady zgodnie z teorią Arrheniusa wymienia wspólne właściwości zasad wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości zasad definiuje pojęcie odczyn zasadowy wyjaśnia, dlaczego wodne roztwory zasad przewodzą prąd elektryczny rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej zasad określa odczyn roztworu zasadowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze
14 6. Poznajemy ph roztworów Podsumowanie działu 17. ph roztworów skala ph rodzaje odczynu roztworów znaczenie odczynu roztworu 18., 19., 20. Podsumowanie wiadomości. Sprawdzian wiadomości. Omówienie sprawdzianu wymienia rodzaje odczynu roztworów określa zakres ph i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów omawia skalę ph bada odczyn roztworu wymienia uwarunkowania odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego roztworów interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny) określa odczyn roztworu na podstawie znajomości jonów obecnych w roztworze (D) opisuje zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego, oranżu metylowego) planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie wartości ph produktów użytku codziennego (D) wyjaśnia pojęcie skala ph * Treści nadobowiązkowe.
15 Propozycje wymagań na poszczególne oceny dla testu dwustopniowego (P + PP) Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowy (P) niedostateczna uczeń nie opanował nawet połowy wymagań podstawowych (najbardziej elementarnych) dopuszczająca uczeń opanował większą część wymagań podstawowych dostateczna uczeń opanował wymagania podstawowe ponadpodstawowy dobra uczeń opanował wymagania podstawowe i większą (PP) część wymagań ponadpodstawowych bardzo dobra uczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe