Tytuł oryginału: The Art of Peace (w tłumaczeniu Johna Stevensa) Tłumaczenie: Magdalena Zamorska Projekt okładki: Alina Papała ISBN: 978-83-246-1455-4 Copyright 2002 by John Stevens by arrangement with Shambhala Publications, Inc., 300 Massachusetts Avenue, Boston, MA 02115, U.S.A. Autor pragnie podziękować rodzinie Ueshiba za zgodę na zamieszczanie cytatów pochodzących ze zbiorów Mistrza Ueshiby oraz powielanie i zamieszczanie jego prac kaligraficznych. Specjalne podziękowania dla Seiseki Abe za zgodę na skopiowanie i umieszczenie w książce następujących znaków: Ki (str. 101) oraz Aiki Okami (str. 109), a także dla szkoły Bay Marin Aikido za możliwość powielenia i umieszczenia w książce znaku Masakatsu (str. 104). Polish edition copyright 2008 by Wydawnictwo Helion. All Rights Reserved. All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system, without permission from the Publisher. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://onepress.pl/user/opinie?artpoe Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 032 231 22 19, 032 230 98 63 e-mail: onepress@onepress.pl WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Printed in Poland.
Morihei Ueshiba (1883 1969), apostoł sztuki pokoju Na fotografii figuruje podpis Ueshiba Morihei i pieczęć Aiki Jinja (ołtarz)
Spis treści Przedmowa 9 I Morihei Ueshiba apostoł sztuki pokoju 13 II Sztuka wojny versus sztuka pokoju 43 III Sztuka pokoju 55
Przedmowa Niniejsza książka to prawdopodobnie najlepiej sprzedający się tytuł spośród wszystkich pozycji dotyczących Aikido. Została przetłumaczona na wiele języków. Jak napisałem w jej poprzednim wydaniu: Twórca Aikido Morihei Ueshiba uczył sztuki pokoju jako twórczej metody dyscyplinowania ciała i umysłu, jako użytecznego sposobu radzenia sobie z agresją i w końcu jako sposobu życia, który sprzyja rozwojowi odwagi, mądrości i przyjaźni. Mistrz rozumiał sztukę pokoju w jej najszerszym możliwym znaczeniu i wierzył, że przyświecające jej zasady, takie jak zgoda, harmonia, współpraca i empatia, można swobodnie stosować wobec wszystkich wyzwań, które pojawiają się w naszym życiu w naszych związkach partnerskich, w naszych interakcjach z innymi ludźmi w życiu prywatnym, zawodowym, w interesach i w kontakcie z przyrodą. Każdy może stać się wojownikiem pokoju. Morihei Ueshiba nazwał swoją doniosłą wizję Takemusu Aiki, czyli życiem odważnym i twórczym. Dla tej edycji powstała część I, w której omawiam życie Moriheia Ueshiby jako apostoła pokoju; w części II prezentuję jego sposób postrzegania relacji między sztuką wojny a sztuką pokoju; a część III, Sztuka pokoju, to myśli zebrane Moriheia Ueshiby. Zgodnie z europejską tradycją przed nazwiskami osób stoją ich imiona; zasadę tę stosuję także w przypadku Japończyków. Natomiast zgodnie z japońskim zwyczajem, mówiąc o czcigodnych osobach, takich jak Morihei Ueshiba, Kumagusu Minakata, Sokaku Takeda, Onisaburo Deguchi czy Tesshu Yamaoka, używam ich imion. Przy okazji stosowania cytatów odwołuję się do Moriheia, używając określenia
10 MORIHEI U ESHIBA SZTUKA P OKOJU Ueshiba Sensei, gdzie sensei znaczy nauczyciel, czy w tym przypadku: mistrz. Termin ki 1 (ch i w języku chińskim) odnosi się do subtelnej energii wprawiającej wszechświat w ruch, witalności, która przenika stworzenie, i jednoczącej siły, dzięki której rzeczy współistnieją. Dodatkowo tekst przeznaczony dla tego wydania został poprawiony i uzupełniony cytatami. Pochodzą one zarówno z rozmaitych dzieł tradycji pisemnej, jak i z bogatych zasobów tradycji ustnej. Poza doka, pouczającą poezją Drogi, Morihei nie napisał wiele. Jest to typowy przykład działania prawdziwego mistrza, który zamiast spisywać swoje nauki dla potomnych, woli mówić jedynie o chwili obecnej. Zadaniem uczniów było zawsze uważne słuchanie, rozważanie tego, co mistrz powiedział, a następnie rozpowszechnianie tego. Tradycja ustna w tym przypadku to magnetofonowe nagrania mów Moriheia, transkrypcje jego rozmów i wywiadów oraz myśli przypominane i zbierane przez jego uczniów, a także tych, którzy go wspierali i podziwiali. Tekst jest ilustrowany przykładami wspaniałej i inspirującej kaligrafii Moriheia. Chociaż studiowałem porzekadła Moriheia Ueshiby ponad trzydzieści lat, zachwyciło mnie to, jak wiele rzeczy stało się dla mnie jasnych podczas opracowywania tej poszerzonej wersji, a fakt, że oryginalny tekst nadal potrafi być dla mnie inspirujący, dodał mi otuchy. Mam nadzieję, że czytelnicy tej edycji książki Sztuka pokoju podczas lektury będą przeżywać to samo. John Stevens Sendai, 26 kwietnia 2002 1 Wyrazy pochodzenia japońskiego zapisane są w transkrypcji angielskiej; wymowa ich jest następująca: ch = ć, sh = ś, ts = c, j = dź, w = ł, y = j, z = dz przyp. tłum.
Podpis Moriheia. Jego imię znaczy Spokój Pełen Obfitości