OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk nazwa inicjatywy nazwa podmiotu Budowa tras do narciarstwa biegowego w partiach szczytowych Magurki Wilkowickiej. 1. Gmina Wilkowice 2. Gmina Czernichów dokładny adres 1. 43-365 Wilkowice, ul. Wyzwolenia 25 2. 34-311 Czernichów, ul. Żywiecka 2 województwo śląskie telefon 1. 33499-00-77 2. 33866-13-25 adres strony internetowej www.wilkowice.pl www.czernichow.com.pl faks 1. 33817-30-43 2. 33866-12-87 adres e-mail sekretariat@wilkowice.pl sekretariat@czernichow.com.pl 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem inne.. 3. Przedmiot współpracy Projekt pn. Budowa tras do narciarstwa biegowego w partiach szczytowych Magurki Wilkowickiej realizowany był przez gminę Wilkowice w partnerstwie z gminą Czernichów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007 2013. Projekt realizowany we współpracy przez zaprzyjaźnione samorządy dotyczył turystyki i związany był z tworzeniem ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej. Dzięki temu na Magurce Wilkowickiej na terenie dwóch gmin i powiatów powstały profesjonalne, posiadające homologację FIS i PZN, trasy do narciarstwa biegowego oraz
został wybudowany ciekawy architektonicznie budynek (z zielonym dachem pokryty rodzimą trawą) zaplecza socjalno-sędziowskiego do obsługi tras. 4. Opis działań W realizacji projektów i działań wybiegających swoim zakresem i potrzebami prawnoadministracyjnymi poza kompetencje jednego podmiotu, niezwykle ważnym, naszym zdaniem, jest budowanie partnerstwa na realnych potrzebach lokalnej społeczności. W przypadku tutaj opisywanego projektu, fundament ten, budowany był na przestrzeni ostatnich ponad kilkudziesięciu lat. Same tradycje narciarskie Magurki Wilkowickiej liczą już ponad sto lat. Ich historię zapoczątkowała arcyksiężna Maria Teresa Habsburg, która dysponowała własnym pokojem w schronisku i uprawiała narciarstwo. Pierwsze, z nowej edycji zawodów, Pucharu Magurki w biegach narciarskich, śladami Arcyksiężnej Marii Teresy Habsburg, rozegrane zostały w lutym 2005 r. Kolejne, na przełomie stycznia i lutego we wszystkich następnych sezonach, rokrocznie przyciągając coraz większą liczbę zawodników kibiców i miłośników narciarstwa biegowego. Już w 2006 roku, podczas drugiej edycji zawodów został podpisany list intencyjny pomiędzy przedstawicielami następujących podmiotów: Zastępcy Prezydenta Miasta Bielska-Białej, Starosty Bielskiego, Wójtów Gmin Czernichów, Kozy, Łodygowice oraz Wilkowice, w ramach którego sygnatariusze zobowiązywali się do m.in. do: sprawnych działań formalno-prawnych, organizacyjnych i wykonawczych prowadzących do powstania w obszarze szczytowym Magurki Centrum Sportów Narciarstwa Klasycznego; organizacji imprez sportowo-turystycznych i rekreacyjnych mających na celu troskę o zachowanie i podnoszenie poziomu zdrowia czynnych i biernych uczestników każdego takiego przedsięwzięcia; wykorzystanie źródeł energii odnawialnych, szczególnie słońca, wody i biomasy jako naturalnych, ekologicznych źródeł energii dla tego regionu. Mimo kolejnych zmian władz samorządowych, idea powstania profesjonalnych tras narciarskich na Magurce Wilkowickiej cały czas trwała i w 2011 roku doczekała się szczęśliwej realizacji. Ponadto, jako współgospodarze tego miejsca, czujemy się niezwykle wyróżnieni, bowiem Patronat Honorowy nad zawodami, od początku ich rozgrywania, objęła wnuczka Marii Teresy Habsburg - Arcyksiężna Maria Krystyna Habsburg, która w liście skierowanym do Wójta napisała: Z ogromnym zadowoleniem przyjęłam informację, że Gmina Wilkowice organizuje zawody narciarskie, śladami Arcyksiężnej Marii Teresy Habsburg. Moja rodzina przywiązywała ogromną wagę do sportowego trybu życia. Rodzice wspierali finansowo rozwój klubów i organizacji sportowych na terenie Żywiecczyzny i Małopolski. Dlatego jestem bardzo szczęśliwa, że władze Gminy Wilkowice dbają o rozwój fizyczny swoich mieszkańców i turystów, odwiedzających urokliwe gminne miejscowości (...). Partnerstwo pomiędzy Gminą Wilkowice, a Gminą Czernichów na potrzeby realizacji niniejszego projektu zostało zawarte z potrzeby dążenia do wspólnego celu i poparte umową
podpisaną w 2006 roku. Na podstawie dalszych wspólnych działań samorządy otrzymały dofinansowanie ze środków pochodzących z Regionalnego Programu Operacyjnego dla realizacji projektu pod nazwą: Budowa tras do narciarstwa biegowego w partiach szczytowych Magurki Wilkowickiej. W dniu 19.10.2010 r. gmina podpisała umowę z firmą na realizację robót budowlanych, a w dniu 20.10.2010 r., przekazaliśmy wykonawcy plac budowy. Roboty budowlane realizowane były w okresie od 20.10.2010 r. do 31.12.2011 r. Trasy do narciarstwa biegowego powstały w szczytowych partiach Magurki Wilkowickiej (909 m n.p.m.) w województwie śląskim, częściowo na terenie Gminy Wilkowice w powiecie bielskim, częściowo na terenie Gminy Czernichów w powiecie żywieckim. Trasa biegowa zlokalizowana jest w pobliżu schroniska PTTK na Magurce Wilkowickiej na polanach oraz wzdłuż istniejących dróg prowadzących grzbietem pasma górskiego. Zrealizowana inwestycja zlokalizowana jest na terenie Parku Krajobrazowego Beskidu Małego w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów Natura 2000. Pełną akceptację na realizację projektu otrzymaliśmy również od, działającego od 1988 roku, Klubu Gaja na czele z Prezesem Jackiem Bożkiem. Nasze zaplanowane działania zostały szczegółowo przeanalizowane przez Klub i zaopiniowane w pełni pozytywnie jako przykład działania inwestycyjnego na terenie obszaru Natura 2000, które daje możliwość przeprowadzenia procesu inwestycyjnego w sposób całkowicie bezpieczny dla środowiska naturalnego. 5. Ocena efektów Realizując projekt gminy partnerskie osiągnęły następujące efekty: - powstały profesjonalne trasy do narciarstwa biegowego o łącznej długości 3,75 km w tym uzyskanie homologacji PZN i FIS na dystansach o długości 3,75 km, 3,3 km, 2,5 km oraz 1,0 km sprint. Docelowo trasa biegowa posiada na podbiegach 9 metrów szerokości, w terenie falistym 6 metrów, a na zjazdach minimum 4 metry szerokości. Powyższe sytuuje trasy biegowe do kategorii B, co daje możliwość organizacji oficjalnych zawodów sportowych ze startu indywidualnego techniką klasyczną i dowolną oraz ze startu sztafet techniką klasyczną; - budowę budynku jednokondygnacyjnego, niepodpiwniczonego o powierzchni użytkowej 130,81 m2, stanowiącego zaplecze techniczne dla obsługi trasy narciarstwa biegowego. Dodatkowo dach stanowi zielony taras widokowy oraz wzniesienie do testowania smarowania nart przez zawodników; - budowę przyłącza energetycznego, przyłącza sieci wodociągowej, bezodpływowego zbiornika na nieczystości stałe dla w/w obiektu kubaturowego; wykonanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej i ogrzewania przy użyciu pompy ciepła, która wykorzystuje ciepło wnętrza ziemi z położonego na głębokości 1,5 2,0 m kolektora rurowego, umieszczonego w gruncie rodzimej struktury, dające jako dolne źródło ciepła,
wymagany przepisami i oczekiwany przez konstruktora komfort temperaturowy w budynku, nawet przy ekstremalnych temperaturach zimą, przy wykorzystaniu wymiennika gruntowego jako parownika i latem przy wykorzystaniu wymiennika gruntowego jako skraplacza. Ww. rozwiązanie techniczne, jest niewątpliwie innowacyjnym ze względu na położenie budynku na ponad 900 m n.p.m. oraz obszar o szczególnym znaczeniu ekologicznym Natura 2000, może stanowić przykład do naśladowania w edukowaniu ekologicznym i wdrożeniach praktycznych. Głównym celem niniejszego projektu było stworzenie konkurencyjnego regionalnego produktu turystycznego, a zarazem wzbogacenie oferty aktywnego spędzania wolnego czasu w gminie Wilkowice i gminie Czernichów. Wybudowane trasy biegowe odpowiadają standardom międzynarodowym, co daje możliwość organizacji imprez sportowych rangi międzynarodowej. Uzyskanie homologacji PZN i FIS dla tras biegowych w partiach szczytowych Magurki Wilkowickiej, stanowi swego rodzaju walor atrakcyjności, co dodatkowo ma zwiększyć zainteresowanie turystów ofertą proponowaną przez gminy. Łączenie infrastruktury aktywnego wypoczynku z organizacją imprez rekreacyjno - sportowych sprzyja zwiększeniu atrakcyjności i popularności regionu i znajduje odzwierciedlenie w zwiększeniu ruchu turystycznego. Inwestycja ta została bardzo pozytywnie i dobrze przyjęta przez społeczność związaną z biegami narciarskimi, a same zawody cieszą się ogromną popularnością i renomą w środowisku. Innowacyjne rozwiązania i nietypowy projekt zostały również dostrzeżone i nagrodzone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które w ramach organizowanego konkursu Polska Pięknieje wybrała trasy do narciarstwa biegowego na Magurce Wilkowickiej najlepszym projektem współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej w 2012 r., w Polsce w kategorii turystyka aktywna. 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Całkowite nakłady inwestycyjne wynosiły 1.694.420,25 PLN brutto. Gminy Wilkowice i Czernichów pozyskały środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2007-2013 w wysokości 81,45% kosztów kwalifikowanych, w ramach Priorytetu III Turystyka, Poddziałanie 3.2.2. Infrastruktura okołoturystyczna podmioty publiczne na podstawie umowy o dofinansowanie nr UDA.RPSL.03.02.02-00-12/09-01. Już wcześniej, przed realizacją projektu, samorządy ponosiły nakłady związane z promocją miejsca (foldery, mapy) i przygotowywaniem amatorskiej trasy i organizowaniem zawodów o Puchar Magurki w biegach narciarskich. Zakupiono w tym celu, między innymi, profesjonalny ratrak. Warto dodać również iż zawody i ich dobre przygotowywanie od wielu lat spowodowały włączenie ich do cyklu Amatorskich Mistrzostw Polski w biegach narciarskich. Wartością dodaną projektu jest zainteresowanie mieszkańców, turystów narciarstwem biegowym jako sportem o niezwykle pozytywnym wpływie na zdrowie
i ogólną sprawność fizyczną. Wartym zauważenia jest również fakt powołania do kadry olimpijskiej w biegach narciarskich, podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi, zawodniczki i zawodnika z lokalnego klubu LKS Klimczok-Bystra Agnieszki Szymańczak i Pawła Klisza. Warto również zauważyć, że budowanie przyjaznego klimatu dla narciarstwa biegowego rozpoczęło się jeszcze przed największymi osiągnięciami w tej dziedzinie pani Justyny Kowalczyk. Można śmiało stwierdzić, że stworzenie tak profesjonalnych tras do narciarstwa biegowego było jednym z ważniejszych elementów, który wpłynął na sukcesy zawodników z Gminy Wilkowice. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Jak wspomniano wcześniej trasy narciarskie i budynek zaplecza socjalno-sędziowskiego powstały na terenie Parku Krajobrazowego Beskidu Małego w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów Natura 2000, na obszarze dwóch gmin i powiatów oraz dwóch nadleśnictw (Andrychów i Bielsko-Biała). Działając cały czas w określonych normach prawa, mając na uwadze dobro środowiska naturalnego, realizując projekt dokonywano niezwykłej (w niespotykanej wcześniej skali dla inwestujących samorządów) ilości spotkań, uzgodnień rozmów w ramach wszystkich zaangażowanych podmiotów i instytucji oraz osób prywatnych. Ilość przepisów, decyzji, uzgodnień i opinii oraz pewien reżim czasowy w związku z podpisaną umową o dofinansowanie wymagał od pracowników ponadprzeciętnego zaangażowania i wkładu pracy. To zawsze rodzi pewnego rodzaju problemy organizacyjne, czasowe czy prawne, które jednak w konsekwencji udało się wspólnymi siłami rozwiązać. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu Realizując złożony i długi w czasie, choć ciekawy projekt, na trudnym geograficznie terenie. Mając świadomość, że jego realizacja będzie dłuższa niż jedna kadencja samorządu, należy być pewnym powodzenia, a następnie trwałości inwestycji. Zarówno finansowym jak i przyzwolenia i potrzeb lokalnej społeczności. Określenie wspólnych celów pomiędzy partnerami, stała współpraca przy rozwiązywaniu problemów, wzajemna pomoc i zaufanie są elementami kluczowymi dla powodzenia realizacji tak skomplikowanego przedsięwzięcia. Równie wartościowym okazuje się jasne, w ramach zawartej umowy, sprecyzowanie i określenie odpowiedzialności, współpracy i finansowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwości i potrzeb poszczególnych samorządów.